AOÛT` 1987 - Institut kurde de Paris

1"
.'
I
"I:~'
Bulletin de liaison et d'information
IN29
1
,
AOÛT' 1987
Ce bulletin
paraH en français.
allemand, angla1s, kurde, Holien, espagnol et turc.
Pri x au numéro: (France) 25 FF, (Etranger) 30 FF
Abonnement annuel (t 2 numéros) : (France)
200 FF, (Etranger)
250 FF
Périodique mensuel
Directeur de 18 publication: Mohamed HASSAN
numéro de la Commission Parit81re:
ISSN 0761 1285
659 15 A.S.
INSTITUT KURDE - 106. rue la Fayette - 75010 PARIS - FRANCE
té I : (1) 48 24 64 64
•
SGIMIIMIAD IIIIE
- lE
-
SORT DES KURDES DE TURQUIE EVOQUE A l. ONU
IRAN: L'AN
IX DE LA GUERREDU KURDISTAN
- TURaUIE ATATURK CENSURE POUR -INCITATION
SEPARATISME-
AU
TORTURE A DIYARBAKIR: UN DOSSIER DE
L'HEBDOMADAIRE TURC 2000. £ ~U
- EN BREF, LA REVUE DE PRESSE
lES
PUBLICATIONS
EN VENTE
LE SORT DES KURDES DE TURQUIE EVOQUE A l. O.N.U.
La situation œ la population kurœ œ Turquie a été éVOQuée par plusieurs organisations
internationales humanitaires devant la trente-neuvième session œ la Commission œs Droits œ
J'Hommedes Nations Unies QUivient œ se tenir à Genève.Tour à tour œs porte-parole œ la Société
anti-esclavagiste, du Groupement pour les droits œs minorités et œ la Fédération internationale
pour les droits et la libération des peuples (FIDLP) ont dénoncé la "persécution visant à détrU1re
lïœntité œs Kurdes, leur langue, leur histoire et leur culture." S'exprimant au nom de la FIDLP,
Mme. Banœttini di Poggio a souligné que "pratiquement tous les instruments internationaux
relatifs aux Droits œ l'Homme sont VIolés au Kurdistan œ Turquie où les 12 millions de Kurœs
sont privés par l'Etat turc œ J'exercice œ leurs droits nationaux. historiques. culturels et
linguistiques"
Illustrant ses déclarations par œ nombreux exemples de répression elle a fait
observer que "la politique agressive, raciste et discriminatoire du ~vernement turc à l'égard des
Kurœs .. était menée au grand jour et Que la presse turque en ronnait œs eïltalls tous les jours.
Mals, a-t-elle conclu, " cette politique roit être contrée et les violations roi vent être dénonœes.
Plus encore, un groupe d'experts indépendants devrait enquêter sur la situation du peuple kurde,
les autorités Internationales devraient reconnaître leur cause et rechercher une solution à leur
problème".
Le 26 août, J'expert britannique à J'O.N.U., M. Whitaker, a présenté un projet de résolution à la
Sous-Commission de la lutte contre les mesures discriminatoires et de la protection des minorités.
Guidés notamment "par le principe selon lequel la démocratie ne peut être solidement implantée
•
'")
L
dans un pays si celui-ci ne reconna1t pas sa diversité nationale, religieuse et culturelle et
n'enrichit pas son histoire de cette diversité", les auteurs de ce texte "s'inquiètent profon~ment
œvant les mesures constitutionnelles et légales adoptées par le Gouvernement turc pour hm1ter les
élections, restreindre la capacité du Par lement d'adopter une léglslat10n amnistiant les prisonniers
politiques, rest.reindre la llberté d'expression et d'assœiation, violer le droit it la vie et réduire les
droits de ses groupes nationaux non turcs"; Ils sont "gr8Yement préoccupés par les
informations faisant état de façon persistante de la persécution continue des Kurdes en raison
seulement d'activ1tés non violentes pour la préservation de leur culture et de leur langue et pour
leur dro1t à être reconnu en tant Quegroupe national distinct; préoccupés par les informations,
de sources sûres et impartiales, faisant état de façon persistante œ' i'11!Jtionsgraves des drOIts œ
l'homme et des libertés fondamentales du peuple k.urde, y compris le recours habituel et courant à
la torture au cours de l'interrogatoire des prisonniers et son utilisation comme peine sans
Jugement"
estiment que ces mesures constituent une atteinte à la dignité humaine, une
violation f1~rante et systématique des droits de l'homme et r))~; litlertés fondamentales, et un
obstacle à des relations amicales et pacifiques entre les nat ions ; r,(lIn!;tatent Que la situation
ci!sdroits de l'homme en Turquie est suffisamment grave pour mp.ritpr Ill' p.xamen attentif ci! tous
les organes des Nations Unies concernés, y compris la Commission 00' dloits de l'homme,( ...) ,
demandent 1nst_ment aux autorités turques œ mettre fin à toutes Ips mesures de répression
it la torture et aux traitements cruels, inhumains et dégradants, ci! libér el' les personnes ~tenues
et Iou cond6mnées pour de prétendues atteintes à l'indivisibilité et à l'intégrité de l'Etat et pour
l'utilisation du k.urde, "langue interdite par 18 loi", ( ...), et font appel aux autorités turques pour
QU'elles respectent les droits civils, politiques, économiques, sociaux et culturels, en particulier
ceux des groupes nationaux non turcs, notamrnnnt pn ce QUiconcernp lp.urs droits culturels et
politiques"
I
(...),
I
IRAN:
LOAN IX DE LA GUERRE DU KURDIST AN
Le 17 ooût la guerre du Kurdistan iranien est entrée r1:'lnssa neuy ième année. En août 1979, à peme
sept mois après la chute de la monarchie, l'ayatollah Khomeiny avait décrété la "djihad" (guerre
sainte) contre les 6 millions de Kurdes d'Iran Qualifiés globalement de "corrupteurs sur terre,
enfants de Satan et contre-révolutlonnaires". Ceux-ci avaient massivement boycotté le référendum
sur l'instauratlon de la république islamique et revendiqué un régime laïc et démocratique
garantissant le droit è l'autonomie régionale pour les nationalités non persanes formant la majorité
de la population de l'empire iranien. Ils venaient d'inviter les représentants des minorités
turkmène, arabe, baloutche et azarbal'janaise à un "Congrès des peuples opprimés de l'Iran" Qui
devait se tenir à Mahabad, le 25 tmût. Craignant la formation d'un tel front uni, les dirigeants ci!
Téhéran ont lancé leur offensive militaire contre le Kurdistan.
Après une courte résistance. en perticulier à Mahebed, les forces autonomistes k.urdes s'étaient
repliées dans la montagne et le 5 septembre l'armée iranienne avait pris le contrôle des centres
urbains et des principaux axes de communicat1on. Plusleurs dizaines de jeunes k.urdes ont été
fusillés après des procès sommaires conduits par le juge islamiQUe Khalkhali. L'offensive lancée
contre les m~uis kurdes s'est essoufflée au bout de trois mois; Téhéran a proclamé fin novembre
son intention de régler la Question kurde par des n~iations.
Celles-ci ont même abouti it un
projet gouvernemental d'autonomie rendu public à la mi-décembre. Cependant, il est resté lettre
morte. Après s'être renforcées à la faveur de cette trêve, les forces iraniennes ont repris leur
3
offensive anti-kurde dès le printemps 1980. Les ~iatieurs
iraniens du projet d'autonomie,
avec à leur tête M. Forouhar, chef de la délégation, ont été écartés du pouvoir. Depuis, la guerre
continue sans répit dans les campagnes du Kurdistan. En dépit du confllt iral<o-iranien déclenché
par B~
en septembre 1980, la République islamique continue de concentrer d'importantes
forces m11it.aires et para-mi11taires au Kurdistan (environ 150 000 soldats et gardiens de la
révolution basés dans plus de 3000 bases et pOSitions militaires. d'après les sources kurdes).
Toujours de source I<urde, on évalue è plus de 60 000 morts les pertes lJ)uvernementales et,
malgré ce coût élevé en vies humaines, on n'entrevoit pas de possibilité d'un règlement négocié avec
le régime de l'ayatollah Khomeiny. La lutte des m~uisards I<urdes pour un Kurdistan autonome dans
le cadre d'un Iran démocratique riSQue de durer encore de longu~ 1nnées, peut--être n1f"rne après la
fin du conflit du Golfe.
TURQUIE: ATATURK CENSURE POUR ïNCITATION
AU
SEPARATISME-
Quatre mOlSapres sa victoire militaire contre les troupes grecques, le généralissIme turc Mustafa
Kemal Pacha avait convOQuéles rédacteurs en chef de sept principaux oraganes de presse d'Istanbul
pour leur exposer ses conceptions sur la mise en ploce d'une Turquie nouvelle. Le sultanat venait
d'être aboli mais la nature du régime nouveau n'était pas encore précisée et aucun traité n'avait
encore sanctionné les frontières internationalps de l'Etat émergeant des décombres de J'empire
ottoman. Durant la guerre d'indépendanœ (1919-1922),
les dirigeants nationalistes turcs
n'avalent cessé d'affirmer Que le nouvel Etat serait celui des Turcs et des Kurdes, Que "l'identité et
les droits de la nation kurde" seraient pleinement respectés. De larges secteurs de la population
kurde avaient fait confiance à ces promesses d'autonomie et apporté une contribution décisive à la
victoire des kémalistes. Pour sceller cette alliance, 75 œputés du Kurdistan siégeaient ès Qualité à
l'Assemblée nationale d'Ankara. C'est dans ce contexte part1culler Que, le 16 janvier 1923 à
21 h30, M. Kemal s'était longuement entret~nu avec les principaux représentants de la presse.
Après son long exposé sur les prOblèmes majeurs à l'ordre du jour du pays, le rédacteur en chef du
quotidien V6kit( Le Temps), M. Ahmet Emin Bey, lui pose la Question suivante'
- Vous avez évOQuéla question kurde, qu'en est- il exactement? Ceserait très bien si vous pouviez
nous dire en Quels termes se posecette Question Interne pour nous?
Mustafa Kemal: " La question kurde ne se pose absolument pas dans notre intérêt, c'est-à-dire dans
J'intérêt des Turcs. Car, comme vous le savez, les éléments kurdes qui se trouvent à l'intérieur de
nos frontières nationales se répartissent de manière telle Qu'lis forment en peu d'endroits des
masses compactes (NDLR. Les Kurdes de Turquie constituaientt à J'époque, et constituent encore
aujourd'hui, une forte majorité de la population sur environ 30 ~ du territoire de cet Etat, à
savoir dans ses 18 provinces de l'Est et du Sud-Est.). A force de perdre de leur densité et de
s'imbriquer dans les éléments turcs lis s'étendent tellement Ques'l1 fallait œlimiter la frontière
des Kurdes, 11 faudrait ruiner les Turcs et la Turquie. Par exemple, 11 faudrait chercher une
frontière allant JUSQu'àErzurum, JUSQu'àErzincan et Sivas, jusqu'à Harput (NDLR. Cette provmce
kurde est actuellement appelée Elazig). Et même, il ne faudrait pas perdre de vue les tribus kurdes
du œsert de Konya (NDLR. Ancienne Césarée, l'une des vi11es principales de l'Anatolie centrale,
située au sud d'Ankara). Par conséquent, plutôt que d'envisager une Kurdie (NDLR. Le mot turc
Kürtlük peut signifier à la fois pays kurde, kurdité ou entité Kurde) distincte, en vertu de notre
Constitution, des autonomies locales seront instituées. Alors, les œpartements oont la population
est kurde se feront administrer d'une manière autonome. En outre, lorQu'jJ s'agira de J'expression
de l'ensemble du peuple de Turquie, il faudrait qu'ils (les Kurdes) s'expriment aussI. S'ils ne
...
..
4
pouvaient pas s'exprimer ainsi, ils pourraient toujours susciter des problèmes spécifiques. A
présent, la Grande Assemblée Nationale de Turquie est composée des représentants compétents des
Kurdes et des Turcs et ces deux éléments ont uni tous leurs intérêts et leur destin. C'est-à-dire
qu'ils savent Quec'est une chose commune, Il ne serait pas juste de tenter de tracer une frontière
séparée"
Environ un an après cette déclaration, le 3 mars 1924, le régime kémallste revenait sur les
promesses faites au peuple kurde, décrétait la fermeture des écoles et des publications kurdes,
. abrogeait la Constitution reconnaissant l'existence et les droits ries Kurrtes, dissolvait l'Assemblée
nationale où les députés du Kurdistan étaient représentés. L'existence même des Kurrles étflit reniée,
leur langue interdite, les bibliothèques expul gées des ouvrages mentionnant les mots kfJrciJou
KI/rdiston. Dans ce contexte, les déclarations antérieures des dirigeants turcs relatives aux Kurdes
sont devenues des OOcumentsultra-confidentiels. Tel a été le sort du procès--verhal de la déclaration
faite par M. Kemal à la presse turque dont les copies ont été conservp..es,comme (jes hauts secrets
d'alchimie ou un code nucléaire, dans les archiver.; confidentielles de la présidence de la RépUblique
et de J'état-major général des armées à Anl-ara. Plus de 60 ans pillS lm'd, l'hebdomadaire turc
2000' E OaJRU(Vers l'an 2000) est entré en possession d'une pllnlocupie rjr. œ document et après
l'avoir fait authentifier par les experts de l'Institut d'histoire turc (font1é par Atatürk. principal
lieu de production de J'historiographie officielle turque), a df!l:irlé dA le publier' An fac-'similé dans
son numéro daté du 30 août. La police pol itique est immédiaternenl inlerVellIJR en interrompant par
la force l'impression de ce numéro avant. même que le parquet ail eu le telllp, de demander la saisie
d'une publication non encore sortie des presses, L'hebdomadaire a dO publier un nouveau numéro
sous le titre "dans la Turquie sur la voie de la démocratisation, candidate à la CEE, personne, pas
même Atatürk ne bénéficie de la liberté d'opinion", Un carré blanc de deux pages remplaçait le
proc.ès-verbal des propos d'Atatürk Qu'un gouvernement turc se disant démocratique a censuré
"pour incftation au séparatlsme". Une des rares copies de l'hebdomadaIre lure ayant échftppé à la
saisie nous est parvenue; nous la reproduisons in-f,xtenso dans la revue de presse (pp 60- 65).
TORTURE
2000'£
A
DIYARBAKIR
UN DOSSIER DE l'HEBDOMADAIRE TURC
OOliNU
Parallèlement au débat sur la question kurde Qu'elle poursuft, en dépit de difficultés multiples et
des sanctions pénales, la presse démocratique turque commence à publier des témoignages sur la
répression au Kurdistan de Turquie. Le sujet le plus souvent abordé est le sort des prisonniers
politiques, les conditions de détention et la torture. Plusieurs organes de presse ont éVOQuécette
Question mais le OOcumentle plus saisissant et courageux est le dossier que l'hebdomadaire 2000'£
OaJRIJ consacre dans son numéro du 12 août à la torture dans la prison de Diyarbakir et dont nous
troouisons ci -dessous de larges extraits Cl exte intégral en turc en pages 51- 56 de la revue de
presse) :
" Ici il n'y a pas de Dieu et le Prophète est en permission"
Ce texte n'est ni un témoignage sur les camps nazis de l'Allemagne hitlérienne ni un épisode du
Papillon d'Henri Charrière, Cela s'est passé dans la prison militaire de Diyarbakir. La prison où
des hommes ont été assassinés sous la torture et où d'autres hommes ont préféré s'immoler par le
I
•
5
feu. le mot "torture" reste léger pour rendre compte de ce Qui a été vécu ici. Pour reprendre les
termes des dirigeants de ce pénitencier "Ici 11n'y a pas de Dieu". Voici un résumé bref très bref
des scènes de barbarie des sept dernières années.
l
I
"le 18 mai 1982, Quatre prisonniers venaient d'être transférés de leur cellule il la 33ème
chambrée QUi comptait déjà plus de 100 détenus. C..) Après des semaines de sévices, Ils avaient
~idé d'en finir ce soir-là. Vers le petit matin l1s étendaient sur l'emp lacament situé au bout de la
salle de vieux journaux papiers. cartons et chiffons puis versaient là-dessus de la peinture
(celle-ci était achetée par l'administration de la prison par l'argent prélevé sur le pécUle des
prisonniers et oonnée à ces derniers pour Qu'l1s décorent If "urs œ 1l"!lH cllarnhr {'" cE cEsslns
relatifs à Atatürk, à l'histoire et à la mytholOllie turque). Ils sa-:.seyaient pn tailleur, (;'imbibaient
de peinture et d'hul1e, puis 11s mettaient Je feu. Au bruit d'une espèCAd'exp losion , les autres
détenus sautaient du lit. C'était presque le mlltin. Ces Quatre cßlnarllÊ<:, Ferllat Kuntay, Mahmut
Zeng1n, E,ref Anyik et Necmi Clner expliQuaiF'tlt par des phra~es (,'Qurtr>. lA sens de leur action et
demandaient Que personne ne s'approche deu>, 8t ils se GOUV! (}ient d(~'hiffons en flammes. Ils
brûlaient et criaient: œsormais il faut maUl ir n Diyarbakir. Cf! n'est pltl,) le temps de s'accrocher
à des alibis pour survivre". Tel est le récit flit par le llétnnu t1ellmAt Özgül devant le tribunal
militaire de Diyarbakir sur l'immolation Drll If' teu dP.lllJ(lfr p tir ~es (;1}lllôr ~r1P,sde prison. Un autre
détenu complète ainsi ce récit:
" Ferhat Kuntay a dit Qu'ils s'immolaif'llt P(lI/1' Que les .'l'.!t! p'. pl iSn/llliers puissent avoir des
conditions de détention compatibles avec Ir! dlgnilé humaine, /fil i ,. se socr Iflaient pour cela. "( ...)
Telle est la prison de Diyarbakir. Ici, il Ii) s'Jite 'les tortures effr nyabl~. les détenus dont la dignité
est bafouée à ch~e instant, oont les besoins '!taux comme man~r boire, dormir, aller aux
toilettes sont prétextes à de nouveaux sévices, n') trouvent pas d'autres issues Que l'immolation ou
la grève de la faim .i uSQu'il la mort. Les stflf is' :'lues officielles font état de 34 morts dans cette
prison mais le nombre réeJ des victimes es' très supérieur à ce chiffre, Nous n'avons pu
déterminer Quecertains de ces cas. Disons tOllt d' suite Queces morts, contrairement aux assertions
officielles, ne sont pas dues à "des chutes él('J:Îd'lItelles des lits superposés", elles sont survenues
directement sous la torture. Ces tortures <.lontla variété et la cruauté dépassent l'imagination
commencent à être mieux connues grâce aux témoignages préciS des victimes. Hormis Quelques
rares informations, la presse Quotidienne n'a pas éVOQuél'usage ell la torture il Diyarbakir. Et en
dépit ell tous Jes témoignages et les plaintes. les autorités compétentes, Je ~uvernement et les
tribunaux ont soigneusement évlté d'examiner ce QUise passe il Japrison de Diyarbakir. Or tout est
tellement évident. Les auteurs directs de la torture sont connus par leur nom et leur grade. Quant à
nous, nous nous sentons l'Obligation morale de présenter à l'opinion publique Quelquestémoignages
recueillis auprès des victimes.
I
I
Voici Jetémoignage de~ükrü Gö~. arrêté le 17 mai 1980, incarcéré au bout de 20 jours ell garde
il vue, puis condamné à mort au terme d'un long prœès. Sa condamnation a été ratifiée par la Cour de
cassation et 11se trouve en ce moment dans "une cellule de la mort", "sous une corde" comme il dit
(NDlR. En Turquie Jes condamnés à mort sont pendus) : "l'usage systématique de la torture il
Diyarbakir remonte au lendemain du coup d'Etat ( de septembre 1980) et a été institué par le
sergent-chef M. Akkoyun Qui venait d'être nommé chef de la sécurité intérieure de la prison, Dès le
premier jour de son entrée en fonction. il a organisé une bastonnade collective de tous les
prisonniers. Cette bastonnade a duré plusieurs heures. Nos vêtements et effets personnels ont été
fouJés aux pieds, déchirés, rendus inutilisabJes,( ...) Après, il s'est appliqué à nous imposer toute
une série de règles dites de discipline militaire Quenous devions observer sous peine de nouvelles
bastonna1es. A peine avions-nous fini d'tœepter l'une de ses règles Qu'il voulait nous en imposer
•
6
une nouvelle, encore plus dure et illogique.( ...) Quoi que nous fassions, il trouvait toujours des
prétextes pour de nouvelles brimades et humiliations. Face à cette situation intenable, le 1er
janvier 1981, les détenus ont entamé une grève de la faim. Au troisième jour de la grève, tous les
prisonniers ont été soumis à d'interminables bastonnades.L'opération était menée par le directeur
de la prison A, Bayar et le chef de la sécurité M. Akkoyun. A la fin de l'opération, le directeur de la
prison s'est adressé à des prisonniers à moitié évanouis: "Vous êtes des soldats et dorénavant vous
serez traités comme tels. Vous devez chanter des marches militaires et marcher au pas. Les
gardiens militaires sont vos commandants." La résistance avait duré 8 jours. La grève de la faim
s'était terminée, pas la faim. Car les prisonniers étaient privés de nourriture. A la faim et à la
privation du sommeil s'ajoutaient des passages à tabac dont la doSA augmentait de jow' en jour.
"Ceux QUine s'amélioraient pas", c'est-à-dire les détenus qui n'acceptaient pas les nouvelles règles
étaient transférés dans des cellules d'isolement du bloc C.Ce bloc est une bâtisse de Quatre étages.A
chaque étage il y avait vingt cellules; en tout. cela en faisait donc Quatre-vingt. Les cellules de
l'étage inférieur étaient remplies des eaux d'égoût et d'excréments.( ...) Lors du transfert vers les
cellules, les détenus étaient dépOUillés de leur couverture, veste, pantalon et pull; ils devaient
rester en sous-vêtements. On leur servait un repas tous les deux ou trois jours. Une assiettée, un
ou deux pains pour dix détenus...Impossible de manger à sa faim. Nos estnmacs se rétrécissait jour
après jour. Nous ne tenions pas debout, tombions épuisés ou ~vanouis. Nous étions constamment
assaillis d'intenses maux de tête. Parfois les gardiens versaifJnt notre unique repas sur nous,( ,,,)
Fin février 1981, la sécurité intérieure de la prison a changé de chef, le capitaine Esat Oktay
Yildiran a remplacé le sergent-chef M. Akkoyun. L'ère Yildiran Cl été celle des tortures les plus
effroyables et de la plupart des morts. Il l'a inaugurée par une adresse publique qui allait être
répétée durant des jours et des semaines dans tous les blacs de la prison:" Bonjour, les élèves de
l'école militaire! Désormais je n'appelle plus cet endroit une prison. Vousne l'appellerez pas ainsi
non plus. Ici, c'est une école militaire et vous êtes des élèves de cette école. Dans notre école les
règles militaires sont en vigueur. J'exige une discipline militaire:
1° Vous devez apprendre par
cœur l'intégralité de notre hymne national, de notre Sermon et du Discours à la jeunesse d'Atatürk
; vous aurez, en tant qu'élèves militaires, à les réciter matin, midi et soir. 2° Il faut apprendre
par cœur et réciter huit autres marches glorifiant les exploits de notre armée au cours de
l'histoireL.);
3° A compter de ce jour, j'interdis Qu'on qualifie mes soldats de gardiens. Vous les
appellerez "maHre" ou "commandant", N'oubliez pas que tout ce Quedit un commandant a force de
loi, il faut l'appliquer à la lettre. 4° Pour parler à nos officiers et soldats, il faut demander au
préalable leur permission. Aucun élève ne peut parler sans autorisation, nul ne peut exprimer
d'opinion. Avant les entretiens et entrevues, il est obligatoire de décliner son identité et son
matricule. 5° Il faut monter la garde dans chaquechambrée, chacun est tenu à deux heures de garde.
Ici, on se lève, on se couche et on dort sur ordre. Le soir, après l'ordre de dormir, ils est interdit de
parler ou d'aller aux toilettes." Le discours-programme du capitaine avait duré trois heures et il
l'avait conclu avec cette menace: "certains fils de pute vont tenter d'enfreindre ces règles, je vous
préviens, je ne reculerai devant aucun moyen pour les soumettre".
La suite ? Elle est bien connue. Ecoutons un témoin qui se trouvait alors dans une cellule
d'isolement: " Avec l'arrivée du capitaine, la sauvagerie a atteint les sommets. La torture était
utilisée jour et nuit. Le jour, on ouvrait les portes de nos cellules et on nous conduisait dans une
cour où pendant des heures on nous faisait subir des bastonnades et des passages à tabac. Nous
saignions œ la bouche, du nez, nos corps étaient couverts d'ecchymoses, d'enflures, de blessures
diverses. La nuit, les gardiens battaient du tambour, avec des boîtes en fer blanc, pour nous
empêcher œ dormir. Mais les détenus étaient tellement exténués et sans somm~il Qu'ils finissaient
par s'enoormir malgré le vacarme ambiant. Quand les gardiens s'apercevaient qu'on sombrait dans
It
•
7
le sornrneil ~l~l pïerÎ~:~'~'~leur bâton de fer} long de delJ::( rfIètre~: . .-.•
:j'endormaient pour les réveiller."
t
~;.~'f.;'lr
.Jo.;1-.......
~ ~~.-....+
-P'
- Chambre avec b01ß ou TV ? Le capltalne Vildlran a entrepris toute une série de "réformes" réglementant la vie de son "école
mllitai re" depui3 l'entrée jusqu'à la sortie. Il avait les rllei fiS pouvoi r3. En rlarhculier .. l'entrée
dans cette pnson ëta1t importante. Il escomptait Quela première impression du détenu allait jouer
un röle déterml nant sur sa conduite ultérieure . $aban Karade mi r Qui il passé 29 mOlS dans la
prhon de Diyarbakl r décrit ai nsi son "admission" : "Conformément it ce Qu'on m'avait present
J'étais descendu du fourgon sans lever la tête, les doigts sur le pH du pantalon et j'ai marché. Pour
"==ettera1$on.. je n'ai pas vu la façade de la prison ni ce jour là, ni plus tard. lin sergent ffI'a conduit
ver~ une cabane grande comme une cell ule et s'est mis it ml nj urier copieusement. Il a vidé mon sac,
gardé son contenu et m'a restitué le sac vide. "Ote ton manteau et enlève lui sa doublure", a-t-il
ordonné. J'ai Obtempéré sur le champ. Puis j'ai enlevé la doublure de ma veste. Il m'a demandé
alors de me déshabiller. J'ai refusé. Il m'a roué de coups et m'a obligé de me dévêtir. (..J Puis ila
hurlé: rhabille-tOl 8\!ant Queje ne compte jusqu'à 3. J'ai enfilé en vitesse mes vêtements. Il m'a
alors demandé: "tu la veux avec bain ou TV?". Comme durant ma garde it vue j'avais entendu parler
de la slgmfication de ces deux options, je les ai refusées. Il m'a enfermé dans la eellule n"8. ,J'ai
appris plus tard Qu'il s'agissait d'une cellule "avec TV". Il n'y avait pas de WCdans cette cellule. On
patauqeai1 dans des excréments. On était 8 dans cet espace nauséabond. Avant de fermer la ~Iorte sur
nous le gardien m'a frappé avec sa matraque dans la paume des mains jusqu'à ce Qu'elles soient bien
enflées. C'étaient les coups de bienvenue. Il était interdit de s'adosser aux murs. Nous devions être
constamment au garde à vous. Certai nes per~onne~ âgées fai b1issaient ~ous les coups et i mr110ralent
1& miséricorde. Les gardiens leur répHQuaient : " Allah n'est pas là et le Prophète est en
~.ermission. Inutile de prier. Si vous voulez être transférés dans des salles communes, voilà les
marches rmlitalres que devez apprendre par coeur". Ceux Qui ne savaient pas le turc éprouvaient
beaucoup de ç.eine à les apprendre. La cell ule nO10 Qui était à côté était remplie des eaux d'égout et
d'exrérnent3. C'était l'une des cellule~ "avec bain". On grelottait de froid. Croyez- moi, parfois,
lorqu'on reeevait des coups on s'échauffait un peu. Il y avait une place dite des bastonnades Qui était
eonstamment ali mentée en eaux d'égout. On nous amenait là pour nous fai re réciter des marches et
faire des exercices mllitaires. On nous demandait de nous coucher 8 plat ventre dans ces immondlcee
et Quand on HaIt couchés ..Ils nous rouaient de coups. Après ils nous faisaient ramper dans ces eaux
d'égout."
Un autre té moin de "l'admission is Diyarbaki r", Abdurrahman AsIan raconte des choses semblables:
''Ils nous demandaient en particulier si l'on était cardiaque ou s11'on avait été opéré. Puis ih nous
conduisaient vers les cell ules. Ils nous mettaient s nu, nous exami naient, nous ordonnaient de
remettre nos hamons. Puis commençait l'interrogatoire:
"PourQuoi es-tu là ?" Quelle Que soit
notre réponse, ih nous frappaient. Ils nous amenaient alors dans le couloi r, nous faisaient ramper
par terre j uSQu's l'entrée d'une cell ule dont le plancher était couvert d'une couche d'envi ron 25cm.
d'exréments. Il nous fallait entrer dans la "''''11ule en rampant; notre visage., notre corps ètaient
couverts d'excréments. Puis ils nous faisaient mettre debout, fermaient is clé la porte de la cellule
et nous donnaient lecture de la sommai re Constitution de la prison: "Article 1 : le commandant a
toujours raison; Article 2 : même lorsque le commandant a tort, l'article 1 est appliqué". (...)
,J'si passé ai nsi 17 jours en subissant conti nuellement des sévices et en écoutant les cri~ des
"
8
:5IJpplic:ié~;.Au ~:OlJr3de ceHe ç!ériode nous n'avons jamais été autorisés il aller aux toi1ette~;. Nous
ètions tous devenus constipés et nous avion~; appris WIr coeur 38 marches militaires" .
Un autre détenu, H. A. ,donne son témoignage sur ces cellules "d'admission" :" On flOUSa parqués ä
Quinze daœ une de ces petites cellules. Pour tout ce monde on donnait un demi pain par jour. Il n'IJ
avait pas assez de place pour s'asseoir en même temps; à tour de rôle, CHlqdétenus s'asseyaient, dix
autres re~;taient debout. Il n'y avait pas de toilettes. Nous étions couverts de poux et de sa1etés.(...)
lorsqu'un détenu devait être transféré de la cellule vers une salle commune, le gardien venait le
chercher. Devant la salle commune, il le faisait déshabiller et le battait jusqu'à ce Qu'il perde à
moitié connais~;8nce. Tel était l'usage. lorsqu'il revenait il 1ui, il v01Jait avec étonnement que les
autres détenus le regardaient mals personne n'osait lui adres:~er la parole ..car on ne çU)lJVait:3e
parler qU'avec: l'autorisation du respon~;ab1e de la ~;al1e".C'est dans le~; cellules "d'admission" Que
Abdurrahman ç:eçen et Jbi~; Uras sont morts sous la torture.
L'administration de la prison déployait des moyens multiples pour supprimer tout échange, toute
e:ommunication entre les détenU3. "Aucun détenu n'avait le droit de regarder par la fenêtre" affi rme
"l. ç., un tlomme qui pendant 20 ans a été fonctionnai re d'Etat.( .. J "11était interdit de se parler., de
ri re, d'échanger des regards. Pour çtarveni r à c:e résultat., l'admi ni~;tration ~;'employait à ne laisser
aucun moment li bre aux prisonniers. Tous les jours nous çtassions envi ron dix heure::; debout à
réciter des marches militai res. Parfois .. ils nous fa1saient dé(:lamer, debout et au garde ä vous, Ije~;
textes relatifs ä Atatürk et au nationalisme turc. Toute tentative de parler, de ~;'as~;e(iir OIJ de
vouloir aller aux toilettes pendant la durée de ces séances (d'éducation Civique) était punie sur le
champ par un sévère passage à tabac .... Ali Saribal, inculpé ,j'appartenance;3 une organbation
d'extrême-gauche <:TKP-t'1L).. a ai osi été torturé à mo,-t pour avoi r tenté de eréer des liens de
solidarité entre les détenus.
La mort
d'AH
Eret
la ter reur ordonnée par le ca pit ai ne Yildi ran a conduit les détenus il commencer, en man 1981,
une grève de la faim illimitée C.). l'administration a eu reeOUr3 is des mesures ç,lus cruelles
encore. Les détenus affai blis, épuisés, malades, sans défense, étaient battus pendant des heures,
j U3qu'au 30 eme jour de la grève (...). le 15 avril 1981., au 43ème jour de la grève ..le eapitai ne
Yildi ran s'est publiquement engagé à "mettre fi n is l'usage de la torture". la grève s'est arrêtée ..
mais pa~; la torture, raconte $ükrü Gökta~. " Après un court "armistice" ceux Qui venaient
d'observer la grève de la faim ont fait l'objet de nouvelles agressions. Ils étaient sauvagement battus
au cours de séances coiectives de bastonnades. Au cours de l'une de ces séances ..le détenu Ali Erek a
perdu connaissance. Ils j'ont allongé sur le plancher en béton et ont interdit aux çtrisonniers de
venir is son secours. Au bout d'une demi-heure il semblait revenir is lui. Il souffrait, il gémissait.
le chef de la sécurité intérieure 1ui a dit : .. si tu promets de te soumettre au reglement ..je peux te
sauver de la mort, te faire soigner, te donner il manger". Ali {I redressé la tête avec peine et lui a
répondu :" je ne me soumettrai pas is ton règlement" . Le e:apitaine Yildiran lui a lancé: "creve
alors ,.. et l'a roué de coups de pied. Ali a rendu l'âme. Tout cela s'est passé devant nl)$ yeux; nous
avons pleuré en silence .. dan3 notre for intérieur., car il était également interdit de pleurer".
OuelQues jours plus tard, lorsqu'un prisonnier, Muzaffer Ayata, fera le récit de cet assassinat
devant le tn bunal militai re de Diyarbaki r il s'entendra di re Que "les problèmes internes de la
•
9
prison ne concernent ~'as la justice". le rapport médical indiquera qu'Ail trek "est ôeceoe oe mort
naturelle" .
Quand J6 Yle Quotldjenne deyjent tourment
"Tous les ades de la vie quotidienne (manger, boire, dormir, uriner, se laver, se raser, se
chauffer, WIt-ler, ri re, écouter, lire, écri re, pleurer, etc...) étaient régis par 'Jn règlement
rigoureux. " Le lever devait. s'effectuer il 5h30. Chaque mati n il fallait obligatoi rement se raser.
Des lame::; u::;ees nous étaient distri buées et 11 nous fallait achever cette besogne en dix minutes
Dans 18 h;~te, Ja plupart des détenus se coupaient le visage, saignaient; se raser devenait un
vérit8~Jle tourment. A 5h40 on se mettait en double rang et on chantait des marches militai res. Ils
nous avalent appns 45 de ces marches cocardières et militaristes. Cette séance de marches durait
50 minutes. Ensuite on nous donnait notre ration. le gardien criait son rituel : "fils de putain,
venez chercher votre ration!" et les détenus devaient lui répondre is l'unisson. "A vos ordres,
commandant!". Une portion de soupe était servie pour Quatre prisonniers munis d'une seule cuiller
et d'un demi morceau de pain, raconte le détenu HA . A 6h30, après le petit-déjeuner avalé en
moins de 15 minutes, on recommençait is chanter des marches militaires et il s'exercer san::;arrêt
sous la di rec:tion du chef de chambrée, jusqu'à rappel de 9tl (...). 10h30 était l'heure de sorti r
prendre ]'8i r. Le gardien hurlait: "Fi13 de putai n., préparez-vous il prendre l'ai r !" et nous devions
enlever nos vetements et défiler au pas, au milieu d'une haie de matons sr més de matraques., pour
gagner une petite courette où l'on nous faisait tourner en rond. Ils nous faisaient encore ctlanter des
marches militaires, coucher is plat ventre; ensuite nous devions ram~ler. A force de ramper, nos
bras étaient couverts de plaies et saignaient. Au fil de ces "exercices de plei n ai r", certai ns détenus
tombaient d'épuisement, s'évanouissaient. Ils étaient entassés dans un coi fi de 18 courette et etaient
considérés comme des "pertes de l'exercice "e.) ".
lin jour, Ion de l'une de ces séances d'exercice .. raconte ~ijkrü Gökta~ le gardien nous:) demandé de
chant.er une marche dont je ne me souviens pl us le nom. Par malchance, nous l'avons confondu avec
une autre et cela a donné lieu à une terrible sanction. Le commandant nous a faits aligner le long du
mur et noue a ordonné de nous déshabiller complètement, puis il a lancé aux gardiens "allez- y !" .
Les gardlens assénaient de toute leur force des coups de bâton sur les derrières nus des pnsonmers;
lh mouillaient de temps en temps leur bâton et nous rouaient de coups; plusieurs ~,risonniers .. en
~'articulier les pl us âgés, ne résistant pl us il la douleur, ont perdu connaissance. Après un moment,
on a ordonné aux rescapés de se rhabiller et de s'aligner ä nouveau le long du mur. l'un des gardiens
3 tendu au détenu de tête un gobelet en métal rempli d'eau d'égout et a ordonné: "tout le monde doit
boire de cete eau de merde., vas- y ,... Comment accepter de boire de cette eau immonde où
:.urnageaient des excréments. le prisonnier il Qui l'on avait tendu le gobelet a dit : "mon
commandant, on ne peut pas boire cette eau". le capitaine Yildiran est alors venu avec une
cinquantalne de soldats et leur a ordonné "règlez-leur leur compte ä ces fils de ..... Une pluie de
coups :3'est abattue sur nous. Au bout de ci nq mi nutes seuls trois prisonniers n'avaient pas encore
perdu connalssance" . Le lendemai n, lorque les détenus ont été conduits dans la courette, celle-ci
était déjà Murrée de soldats. lin sergent nous a donné l'ordre de nous mettre en position de
bastonnade. Nous avons dû tendre vers l'avant la paume de nos mai ns; au coup de sifflet du sergent
Ilne pluie de coups s'est abattue sur nous. le sergent nous a alors ordonné de nous mettre en
•
10
pœltl')n (le lalaKa\. f'lLJLI<'. (1;:lSl0nnaoelraOltlOnnelle lurque ~;UI Ils plljllle Ut;~; ",ICUSI. I VIJ.;\ It;,:.
prisonnier:; ~;e~,ont couchés sur le do~;et ont soulevé leur jambe jusqu'à \Jn certain angle pour Que
les ~,1ante:3de pie,j ::;oient oj ~'ortéf'.des bâtons des soldats. Après cette séance, on nOIJSa fait ramper
jlJ::;qu';jé~,ui:3ement. Le ::;ergent : "désormais vous devez obéir il tousles ordres, chiens!" et on devait
répondre "oui .. mon eomfflandant ! ... Nouvel ordre: "Chacun .. à tour de rôle, doit tremper sa tête
Clans l'egout Clela prison L" On a dû obtempérer. Le chef de la sécurité inténeure assistait is la
:Kène. Il semblait heureux, il riait aux éclats. Il a demandé au sergent. " Les as-tu bien abreuvés
:')ergent ?" . Le 5ergent : "oui .. mon eomrfJandant, je sUls en trai n de la fai re ". Le capital ne : "
tais-les t,oire., fah le boire ..ne laisse ~Iasles pauvres sur leur soif". Et ils nous ont fait boire de
force de cette eau immonde, un verre par personne".
Au bout de ce traitement cruel., témoigne $ükrü (;ökta~, en mai 1981 tous les prisonniers, sans
exception., ont dû cOIJrber l'échine devant cette barbarie. Le capitaine Vildiran proclaff/ait avec
fierté: 'il n IJ pl us personne Qui désobéit is nos règles. Mais je n'ai pas fi ni avec vous. Nous avons
devant nous encore un long chemi n is parcouri r(...). Mettez vous cela bien ,jans la tête : ici, c'est
moi le Bon Dieu. Tous mes ordres doivent être éxécutés. Je suis la loi, je suis le cOff/ff/andant, je
suis le maHre .....
le bourrage de crâne
le nom de "l'éducation civique ....raconte ~iehar' Karade mi r .. une personne lisait it tlaute voix les
"principes d'Atatürk" et "l'histoire de la révolution turque"(NDLR. Il s'agit d'un bréviaire
dittllJrambiQue des réformes imposées par Atatürk .. père du nationalisme turc, dans la période de
1923-1938). TOIJ3 les détenus l'écoutaient debout, en garde it vous. Chacun devait répéter il
tue- tête la phrase prononcée par le lecteur. Pendant deux ans et demi les memes (:atéchismes
(nationaliste~; et et!auvi n~;) étaient ai œi lus pl usieurs fois par jour. On nous apprenait en même
temps des marches . .j'ai dû en apprendre par coeur 56 en une 3em81ne. Des marches glorifiant la
natlon turque ,son armee et son t,ist01re mythique. Je me rappelle encore Quelques mots d'une
marctle nommée" Tourne la page de l'Histoire" : " Tourne la p8ge de l'Histoire .. ce sont des tlruits
des fers à cheval., des hennissements de juments I Les Huns ont percé comme une lance la poitrine
de l'Hi StOlre"( NDlR. Les Turcs considèrent les Huns d'Attila comme leurs ancêtres). Lorsque notre
manière de chanter les marches de ce style ne leur plaisait pas tout is fait les gardiens ne
f08nQuaient pas de nous corriger par des bastonnades. (...). A parti r de 1983 les prêches religieux
faisaient également partie ,je notre "éducation le vendredi on noUs parlait de la vie, des exploits
et des hadithes de Mahomet .. de la conversion il 1'1s1am du commandant Cousteau, de l'existence de
Dieu, du péChé que constituaient au regard de la religion l'homicide, la désobéissance is l'Etat et aux
parents. Ce prêChe hebdomadai re durait une heure et l'on devait l'écouter assis sur nos lits. C'était
le moment le pl us agréable car on pou.....
ait rester ai nsi assis durant une heure."
"Sous
u
•
Ce bourrage de crane était également imposé aux détenus ne parlant pas le turc souligne
Abdurrahman Aslan :"11 y a.....
ait dans notre groupe 5 hommes âgés qui ne conl\8issaient pas le turc.
le gardien m'avait chargé de leur apprendre en une semani ne les 40 strophes de l'hymne national
turc ai nsi Que le Discours il la jeunesse d'Atatürk et m'a prévenu de ce qui m'arriverait si je ne
réussissaIS cette tâche. Ces personnes qui ignoraient le turc ont fi nalement réussi il apprendre par
coeur ces longs textes. Mais nous n'avons pas rlU éviter d'être tous roués de coups".
•
11
lin r'r1sonnier âgé de 50 aos, Aliz Özbay, a payé de 38 vie cette éducation. Il était analphat.ète et
n'était pas parvenu is apprendre complètement par coeur ces marches militaires. De ce faH, on le
battait constamment lors de ces séances d'éducation. Il souffrait dans tout son coq.s et est arrivé un
jour où il ne pouvait plus se lever du lit. Son ventre était balonné. Ses voisins de chambrée ont
demandé qu'on fasse veni r un médecin. Finalement un médeci n est venu et il rlrescrit son
hospitalisation immédiate. Cependant avant de quitter la prison pour aller is l'hôpital on l'a une
nouvelle fo13et sauvagement passé is tabac; et cette fois-ci il n'a pas tenu le (:oup, il est mort."
"line autre victi me de cette éducation forcée a été M. Emin Akpinar. Il ne savait rias le turc; il ne
pouvait pas ar'prendre par coeur les marches militaires turques, ni mêroe décliner son identité en
turc. Au cours d'une marctle au rlas( dans la courette) on lui a demandé de réciter notre
'3ermon(NDlR. Il s'agit d'une profession de foi particulièrement chauvine, chantée tousles matins
dans les écoles et 1e::icasernes de Turquie., Qui commence par ces mots: Etre Turc est pour nous,le
pllJs grand des honneurs, la plus '1randes des gloi res, etc ...). Après avoi r récité quelques paroles il
s'eet bloqué. Un sergent l'a alors roué des coups de poing et de pied. Grièvement blessé au ventre Il
est tombé par terre, évanolJl. On l'a amené sur son ht. le soi r un médeci n est venu l'exami ner et lui
(i Injecté du sérum., mais il n'a pas repris connaissance. On l'a transporté
it l'hôpital où il est décédé
des suites de ses blessures. le rapport médical officiel a aUri bué sa mort à "des causes naturelles".
J
l"extorsion
des aveux
Aprb lïmposition des règles cruelles il ~;'agissait maintenant d'obtenir la capitulation ,jes
pnsonmers et début 1982 une "politique d'aveux" a été irp:itituée. Cela 8 eommencé., comme
d'habitude, par une harangue du capitaine Vildiran : "Oue tu sois de droite ou de gauche, que tu SOIS
eommumste ou apolste(N[JlR. Partisan d'Apo, chef du PKK, Parti des travailleurs du Kurdi~;tan),
Vlens vers moi ! Je suis le seul il pouvoir t'aider. Raconte- moi tout, que je puisse t'aider. lei ni le
juge, ni le procureur, ni ton avocat, ni ta mère, ni ton père pourrait t'aider. Yien~;â moi, je te
sauverai '" . Y. ç. raconte ainsi cette période: " certains locaux de la prison ont été amén3gés en
salle de totrure et d'aveux. là, sous la surveillance d'un médecin, certains prisonniers ont été
torturés pendant des jours pour les forcer it passer aux sveux. Des procureurs miHtaire~; ::iesont
rendu dans ces locaux spéciaux pour interroger il nouveau les détenus. En clair, la police politique;
l'admInistration pénitentiaire, les procureurs militaires et les médecins militaires ont travaillé de
concert, mai n dans la mai n". C.) Cette politique a proggressivement donné Quelques résultats et
en l'espace de Quelques mois un groupe de détenus ayant passé aux aveux s'est formé dans la prison.
Ils étaient Chargés d'aller "convaincre" certains autres prisonniers de passer aux aveux, ceux qui
ne se laissaient ~Iasconvaincre étaient conduits vers les salles de torture. les procès-verbaux de
ces aveux arrachés sous la torture, s;.~nés par le supplicé., étaient traosmis il la police et au
tri buna1. Certai ns prisonnier~;, pour échapper il la torture, signaient tout ce qu'on leur demandait.
~1aiela plupart d'entre eux reniaient devant le tribunal ces aveux extorqués.(...)
Voie] le témoIgnage d'Ali Demi r. un détenu accusé d'appartenance is une organisation
d'extrême-gauche témoigne du cas de de Remzl Ercanlar, l'un des co-accusés de son ~'rocès qui il
déc:laré devant le tribunal: " Un sergent est venu m'amener chez le capitaine. En fait il m'a enfermé
dans IJnecellule et m'a dit : "si tu passes aux aveux., on t'amènera chez le capital ne qui t'accordera
toute raide nécessaire. Sinon tu sais qooi ? Tu avoues ou tu avales ce rat mort. Ils ont eoupé le rat et
•
"
en ont introduit par la force une partie dans ma bouche. Pour ne ~Iasavoi r à avaler un deuxième
morceau. je les ai prib de me ramener dans la chambrée où je leur signerai tout ce QU'ils
voulaient. Une fois dan::;la chambrée j'ai pris une lame de nÎ~;oir et tenté de me cou~ler le cou. Il a
fallu 33 ~'oint~; de :,;uture pour me prouver que j'étai::; encore un être humain". l'u~;age ,je la
contröi nte pour obteni r de::.aveux avait attei nt des di men::;jon:~i n:~upportables. [)an:~la chambrée de
çiijkrij GöUa~;, devant les yeux de 60 détenus., le~;gardien::; ont introduit de::;m;:straque::;d;:snsl'anœ de
':.abri 2,ahin. Bubo Ta~;et f1ehmet Akku:;;. Nou~;::;omme~;tou~; devenu~; foœ .. raconte~i. Gëii::ta~;."Nous
ne pouvion~; ~Iassupporter le~; (:rix de nos camarade~; ~;upplicib et comme nous ne ~Iou","ion~;rien
fai re pour enwêcher cela. nous nous frappions la tête contre le mur. Il n'IJ avait ~,lœ aucune li mite
il l'abjection. les matraques (:ouvertes du sang des suppliciés étaient tendues aux autres ,jétenu::; et
le gardien ordonnait qu'on les lèche. les trois supplieih n'ont pu marcher pendant des semaines.lö
nuit ils se re .....
éillaient au milieu des hurlements. Les matraques couverles de :3angliantaient notre
sommeIl. NOIJ$étions coœternés, bouleversés ..en proie à la souiirance et au dégoût".
le 21 man 19B2(NDl~~. Le jour de la tête du Nouvel An kurde, interdite en Turquie) l'un des
détenus .. Mazlum Dogan.. s'est pendu daœ sa cellule pour ~Irote~;ter contre cette torture et (:e~;
traitements cruel$. L'admi nistration pénitentiai re a eonfisqué la lettre qu'il avait rédigée ~1I)ur
e:q,liquer son ~;uicide et a interdit Qu'on évoque d'une manière ou d'une autre cette affai reo C'e~;t
après ce premier ~;IJic:idede protestation Que dans la nuit du 17-18 mai ferhat KuntalJ.. 1'-1ahmut
Zenqi n. E~ref Anyi k et Neemi Oner se sont i mmolb par le ieu.
- le Tribunal n'était pas différent
de la prison-
les pri~;onnier::; tentaient en vai n de fai re conna'1tre aux tri bunaux le~;torture~; Ct-oi::;~;ante~;
,jont ils
étaient victimes en prison et de demander qu'on IJ mette fin. Les tribunaux étaient comme de mur~.
le fait qu'ils assistaient sans réagi r au sort qu'on faisait subi r de.....
ant leurs propres yeux dans la
salle même du tribunal montrait clairement qu'ils ne pourraient p;j~; être ~;en~;ible::;ä ce qui ~;e
~Iassait à l'i ntérieur des prisons.
"Ceux Qui devaient comparal'tre devant le tribunal étaient, a 6h du matin, conduits dans un local
::;~,éeial OÙ on les déshabillaient complètement. on les ioui1lait et on leur passait des menottes .. les
mai ns der rière le dos, puis on les enchalnait les uns aux autres" raconte HA ."Ainsi encha'! né~;,
nous deviof13 chanter l'hlJmne national, notre Sermon et le Oi3(:our3 il la jeunesse d'AtatUrk. puh il
iallait se mettre à genoux pour réciter d'autres marches du répertoire. Ce rituel terminé ..on nous
l:hargeait dans des iourgons municipaux de trans~lort de .....
iande~; de boucherie Que nous appelions
"iourgons mortuai res". ( ...) On nous conseillait fortement de ne ~Iasparler trop devant le tri bunal.
de nous contenter des répon~;t~~~;
brèves comme oui ou non: Il nous était interdit de demander la
parole.; il fallait parler uniquement lorsque le juge ou le procureur le demandait, et .. en ce cas)
décll ner brièvement notre identité, di re à haute voix "à vos ordres mon commandant", fai re un pas
en avant, claquer martialement les talons et attendre ainsi ce~; "ordre~;" du tribunal. Si) par
exemple, un prbonnier n'avait rias bien elaqué les talons il allait figurer sur la "liste de retour"
de ceux qui allaient être durement torturés pour leur "inconduite". les i nterr uptions de séance
étaient également des moments de tourment. les gardiens matraquaient les détenus soœ prétexte
l~u'ils avaient bougé., ou "décliné mollement leur identité" ou s.étaient levés sans qu'on le leur
demande. Il était interdit d'aller aux toilette~;. On supportait tout mais l'angoü;se de~;toilettes était
...
•
13
terrible. la plupal l fJ t:fIlre ooU8 ne huvait rien la veille ou juuI du ~Il 'J\..~;;' ut: II.I"'~'" ~ "'_' P"~' ,,\.,
trouver dans l'embarras. Malgré cela, certai ns n'arrivaient pas à se reteni r. le retour du tri bunal
ét~H egalement très péni ble. On commençait à frapper dans le fourgon ceux dont le nom figurait sur
la "liste de retour". Ceux qui, au cours de leur procés, avaient e::q.rimé de~; "vues idéologiques"
étaient enfermés dans des cellules et torturés de la manière la plus cruelle."
Cemal Klllç, jugé dans le procès du PKK.,faisait r.artie de ceux Qui ont protesté devant le tribunal
(:ontr~ les tortures Qu'on leur avait fait sutdr. A -::on retour ä la prison, il était ~;auvagement
battu., et il e:?,tentré dan::; le coma. Appelé ~;ur les lieux le médecin du ::;ervie:e 8 affirmé Qu'il
n'avait rien .. qu'il "faisait du cinéma". Il a gémi trois jours et trois nuits, puh il fi cessé
d'émettre le riloindre cri. On l'a alors conduit ä l'infirmerie)
mai::; il n'en est jamais revenu; il
avaH ~;uccorilbé.Plœieurs détenu ont éVOQuédevant le tribunal la mort de Cernai Klll'; mais il n'y
a eu aucune ~;uite . les juges avaient une réponse toute faite :"les prisons ne dépendent pas des
tri bunaux ....le::;pri::;on::;dé~lendaient des geôliers.
l8 mort de 4 grèvistes
de 18 f8im
le 14 jUll1et 19ß2 .. les détenu::; ont entamé une nouvelle grève de la faim pour exiger le re:?'pect de
leur dignité et leur droit il la vie. ( ...) Cette longue action s'est soldée ~Iar la mort de Quatre
grevlStes I::emal Pi r .. 1'"1.Hayn Durmu~) Akif \"11maz et Ali Çiçek. (...) le 16 septembre 1982 ..
l 'ljdmi nU ration ô dû '?,'engager formellement Qu'il n'y aurait pl us de torture et la greve a pris fi n.
Entretemp:3 le Gôpitaine Yl1d1ran avait été muté et remplacé par le heutenant Ali Osman AIJd1n.
Cependant rien ,je fonCIamental n'avait changé.
Et les 15 morts de 1983 .._
Début 1983 il IJ a eu une nouvelle escalade de la t.orture et les morts se sont succédé: Ali Sari bal)
tiMer Dermrok, Hôlit Malay .. AlJdurrahman çeçen) Äziz Büyükerta~) Bedii Tan) I. Haill Bat.ura1p,
J;'amazan 'y';'lIJan,Ibi~ Vural) KenanÇiftçi, SelJfettinSak) Selatlattin Kurutar, HA1i Erastan) f'1edet
Ozbadem, Ismet flrag. la plupart de ces prisonniers sont morts directement sous la torture. Il yen
avait également qui ~;ontdécédb de "mort naturelle", condidérablement affaiblis par les conditions
i nhuriiai ne::;de ,jétention.
le povillon des tuberculeux
Les conditions ~Iénitentiai l'es ont provoqué chez la pl upsrt des détenus des maladies durables. la
plus répandue d'entre elles était la tuberculose. les détenus ne pouvaient pas avoir des
médicaments. Ceux apportés par les familles étaient retenus par les gardiens Qui en remettait une
~Iartie. suiv;'!nt "la haute appréciation du commandant". Les détenus malades ne souhaitaient pas non
plus être hospHalisés car les conditions y étaient souvent pires qu'en prison. Des gardiens sadiques
IJ sévissaient avec cruauté(...).
" 80% des détenus étaient malades ... raconte $ebab Karademi r. A
côté de ceux qui avaient des membres ou des dents brisés la majorité souffrait de tuberculose, de
rhumatisme::;, de maladies nerveuses, d'ulcères, de nép tlrite , etc ......J'ai vu un gardien passer Ii tabac
un dénommé He, :30uffrsnt de bronchite, sous prétexte Qu'il ne guérissait pas vite. le gardien de la
26eme chambrée. BU1ent proclamait réguhèrement : "Nul ne peut tomber malade sans mon
14
autorisation. II tauOra1t me demander: "puis-je tomber malade mon commandant ?". Ceux qui
avaient mal aux dents et voulaient aller il 11 nfi rmerie se voyaient donner des coups sur la figure,
du côté où ils avaient mal, pour "cal mer leurs douleurs" .(...) lorsque les tuberculeux sont devenus
nombreux on les a isolés dans une salle is part. le di recteur de la prison a promis Qu'ils allaient
êt re bien soi9nés. Il ne restait plus il ses su bo rdo nnés 11u'il fai re exacte ment 1e cont rai re . Nos
maigres rations ah mentai res ont été encore davantage réduites. l'hygiène était détestable,
1'1nstruction mllitaire ne nous laissait pas de répit. lin jeune homme de 18 ans., t1.A.., très affaibh
par la maladie fi été hospita11sé ; 11est revenu peu de temps après dans un état pl us déplorable
encore. Son front était couvert d'ecchymoses. "A l'hôpital on torture aussi, a-t-il dit. Ils m'ont
battu, ils ont èteint leur cigarette sur mon front".( ...) On nous a fait signer des déclarations où on
était ob11gésd'affi rmer Que la tuberculose n'avait rien il voi r avec nos conditions de détention., Que
la nourriture était tellement abondante Qù'on devait en jeter une partie il la ~Ioubelle(...).
Encore un jeûne jusQu"o 10 mort
"le 1er septembre 1983, 60 détenus ont entamé un nouveau jeûne jusqu'à la mort. En ci nq jours
la grève s'est étendue à toute la prison. Une seule revendication: "le droit de vivre comme des êtres
humains". Dans un premier temps l'administration a tenté de briser ce mouvement par la
répression des unités anti -émeutes. Devant la ferme volonté des grèvistes elle a dû promettre une
nouvelle fois Que leurs demandes seraient satisfaites. Et, en dépit de quelques tracasseries, la
torture ;) cessé j U3QU'SU début janvier 1984(...). En janvier l'ad mi nistration a déclenché une
opération baptisée "le siège de Vienne"( NDlR. du nom de la campagne ottomane pour la conquête de
Vienne qui, en 1683, s'est soldée par la défaite des Turcs). l'objective de cette peu glorieuse guerre
contre des détenus sans défense : imposer le port d'un uniforme. les pratiques antérieures de
torture et de mise il mort avaient repris. Remzi Aytürk et Yl1maz Demir ont été "suicidés". les
détenus ont une fois encore eu recours à leur ulti me moyen de défendre leur dignité : le jeûne
illi mité. la parti ci pation a été massive. les gardiens ont conduit tous les grèvistes vers les salles de
torture où ils se sont déchaînés contre eux. Trois grèvistes, Necmetti n Büyükkaya, Orhan Keski net
Cemal Aral ont été ai nsi assassi nés. Au 49ème jour du jeûne l'ad mi nistration fi dû accepter les
revendications des détenus. Deux des grèvistes, Ismet Karak et Suphi Cevi rici sont morts au cours
de ce long jeûne, un troisième, Cemal Miran est devenu aphasiaque".
;ïükrü Gökta~., qui, le 31 octobre 1986, a été transféré vers une autre prison résume ai nsi la
situation à Diyarbaki r dans la période précédant son départ : "Récemment la situation s'était
partiellement améhorée. t'lais rien Qu'en regardant les prisonniers vous pouvez encore 11re sur
leur visage toutes les souffrances QU'ils ont eu à endurer" ( ...).
L"avocat Mustafo Ozer : -mes clients
ont été tués sous 10 torture-
t1. Özer, avocat au barreau de Diyarbal<i r, a essayé de défendre un grand nombre de prisonniers
devant les tri bunaux de l'état de siège de Diyarbaki r. Voici des extraits de son témoignage: "Après le
12 septembre( 1980), les droits de la défense, en particulier d81lSles procès politiques, ont été
dans une large mesure restrei rrts. Il ne s'agissait pl us que d'une pure formalité. Err particulier à
DiY8rbaki r 18défense ne signifi8it absol urnent rien qu'une formalité( ...). Il faudrait des semai nes,
VOlre des mOlSpour raconter toutes les difficultés rencontreées dans l'exercice de notre métier
..
•
15
d'avocat au cours de la période de 1981- 84. J'ai assisté à des procès où les prévenus étaient
présentés les yeux au beurre, le visage tuméfié, en sang. Les juges n'avaient pas le courage
d'émettre la rooindre observation ä ce sujet. face 8 ces scènes j'svais personnellement honte d'être
avocat, d'être un homme(...). Etre avocat dans une telle période dans une ville comme Diyarbaki r,
défendre des prhonniers politiques était une tâche extrêmement difficile. ,Je citerai l'exemple le
plus slmple.la première COnditiond'une défense est l'existence d'un bon dialogue entre le prévenu
et son avocat. Sans ce dialogue la défense comportera lacunes et défaut, dès le début. Pendant trois
ans les avocats n'avaient droit qu'à des visites de 15 à 30 secondes is leurs client?. Vwc: 'i~"V~::
i maginer ce Qu'un avocat peut apprendre de son client durant un tel laps de tempsLJ. Partdnt du
pri nei pe Que "dès leur incarcération les prévenus se trouvent sous la protection de la justice" j'ai
déposé plusieurs plaintes contre la torture infligée à mes clients dont certains sont morts sous la
torture; elles sont restées sans suite. Une fois, avec Quatre collègues, nous avons signé un plaidoyer
de 25 pages, basé sur des faits conerets et précis; il nous a val u un procès pour "outrage à la cour"
sous prétexte que dans ce texte nous avions accusé les juges de donner le feu vert à la torture en
refusant de statuer sur les plai ntes des victi mes. Nous avons même été condamnés is un an de prison,
mais la Cour de Cassation a finalement infirmé ce jugementL.). J'avais choisi le métier d'avocat
pour aider les vkti mes, servi r la justice, je ne peux Que constater Que dans rnon pays 11 est
i mpo3sible de réaliser ce rêve humaniste".
le sort des ex-porI ementol res
HA avait partagé la cellule de Nurettin Vl1maz, ancien député de Mardin .. ancien candidat it la
présidence de la républlque. Voici son témoignage sur cette période: "Il subissait le même sort que
les autres détenus ... le m'en souviens bien. C'était le mois de raffi8dan. Il y avait également de~
paysans et bergers écroués sous l'accusation d'svoi r hébergé de séparatistes kurdes. Certai ns
observaient le Jeûne. On leur a fait boire devant nos yeux de l'eau de l'égout. Le plaisi r suprême des
gardiens était d'humilier l'ancien candidat à la présidence de la république. On leur avait fait
apprendre par coeur des rengaines du genre "si tu avais été élu président tu aurais vendu le pays".
Ils 1ui ont fait subi r les mêmes tortures(...). Ils s'appliquaient tout particulièrement à l'humulier,
ä bafouer son honneur(...). Un gardien le promenait de cell ule en cell ule en 1ui ti rant l'oreille et
disait aux autres détenus: "voici votre préSident de la république, cracher 1ui à la figure '''(...). Les
gardiene faisaient fai re toutes les corvées de nettoyage, de vaisselle, de manutention il N. VOlmaz et
à deux sutres députés kurdes détenus, Ahmet Türk et CelaI Psyd8,(...)." "Il existsit une égallté face
ä la torture, déclare de son côté rex-député de Mardi n. L'une des pratiques systématiques en
vigueur à Diyarbaki r était de briser, d'anéanti r la personnalité des détenus. Il est i mpossi ble
d'évoquer toutes ces tortures qu'on nous 8 fai re subi r(...). D'autres collègues députés comme CelaI
Payda~, Ahmet Türk et Mustafa Kll1Ç ont subi le même sort Que moi".
EN BREf, LA REVUE DE PRESSE
LE PRIX ''TlICHOLSKV-STIPENDIET''décerné au grand poète résistant kurde SHERKOBEKAS(Degens
Nyheter 15/8)
LESANG,LAPEUR ET LES LARMESdans le Sud- Est de la Turquie - le consulat de RJ.A. aux
16
Pays-Bas: F'(lliCE CONTRE f'.1ANIFESTANTSKURDES, 40 Kurdes arrêtés (L'Eveil
Courrier de l'Ouest. I P. Fiqélro ?, 4,6/8)
de Haute loire.
le
OCCUPATION par une Quarantaire de Kurdes du HALL DU CONSULAT D'ALLEr1AGNE il Strasbourg OPERATION DES FORCES IRANIENNES ET KURDES au Nord-Est de l'Irak - OllRt'1IEH OCCUPEE OFFENSIVE IRANIENNE FATH- 9 au Kurdistan d'Irak - 4 REBELLES KURDES tués par l'armée en
Turquie (Agence France Presse, l'Humanité, le Monde, Libération 6..8.,9 ..10, 11/8)
LA CANDIDATURE SE PREPARE A L'EST: gros efforts d'Investissements en Anatolie orientale pour
rapprocher le développement de la TurquIe de celUI de la CEE - lA TURQUIE ET LE t'lA~~CHE
COMMUN - MANIFESTATION DE TURCS ET KURDES à Vienne et à Berne (Le Figaro. la Croix.,
l'Agence France- Presse 10,11,15/8)
COMMENT lES TURCS ONT RENDU lEURS KU~~DESDINGUES: la régression sanglante de 18 dictature
militai re d'Ankara contre les séparatistes ne justifIe pas les massacres commis par ses commandos
"libérateurs"
(l'Evénement du jeudi .. 13-19/8)
t-1ESSAGEadressé aux membres du Parlement européen Qui ont soutenu la "Résol ution arménienne"
(le Monde 19/8)
GREVE DE lA FAlt'l DE 16 TURCS en la cathédrale de Metz - le PROBlH1E KURDE E\iOQUEA GENEVE
- NOUVEAU RAID KURDE en Anatohe - Plus de 100 SOLDATS TUES par les Kurdes - 5 CIVilS TUES
par les Kurdes - '''IOlENCE t'1EURTRIERE (Est-Répubhcaln.,
le Monde, Ubératlon, le Quotidien de
Paris, le Courrier (Suisse), Agence France-Presse 19,20,22,24,25/8)
PROJET DE RESOLUTION pour la situation en Turquie, présenté par la Commission des Droits de
l'Homme des Nations Unies - 120 SOLDATS I RAKI ENS TUES par les opposants kurdes - SOS pour les
grévistes de la fal m de Turquie (Conseil Economique et Social, Agenee France Presse, l'Humanité,
Li berté 21,24,26,27,29,31/8)
lE "PAYS I NCONNU" ET lA REVOLUTION PERMANENTE: 4ème du Moyen-Orient par son nombre, le
peuple kurde reste l'un des plus grands du monde il ne pas détenir un état indépendant _
DESTRUCTION DE VillAGES KURDES en Irak - lES KURDES CHASSES du Consulat de R.F.A. il
Amsterdam - lES REBELLES KURDES TUENT et l'ARMEE LEUR FAIT lA CHASSE (Workers Press,
Wall Street ,Journal, Associated Press, Herald Tri bune .. Fi nanc1al Tl mes 8,9,10,20/8)
lA LIGUE DES DROITS DE l'HOMME dénonce une fois de pl us les violatIons
dont souffre le peuple kurde (fédération des Droits de l'Homme, 8/87)
des droits de l'homme
LES MINORITES DANS lA GUERRE DU GOLF - lA lOI DELA GUERRE CIVILE en Anatohe. - lES
KURDES menacent les fI rmesallemandes.
- LES METHODES KURDES (Uberte Welt Aktuell., Der
TagesspIegel 23.7.,8.8)
A l'AUTRE BOUT DE lA TURQUIE où le turc est une langue étrangère la peur face au terrorisme
"aveni r (Der TagesspiegeJ., 9.8)
et
à
t
17
LE
Pi(Ul-Ul<:lLIK
I LL'L ... t1L
IlK.UII-IÇ
1.111 O\'V~Ol
;UJIUt:.
-
~:;
;
I~;'~'-:'"" .....;" ..",....... ~.. _..
~_.
séparatistes ~urdes. - lA PEUR REIGNE dans les pro..,;nces "urdes (Der Tagesspiegel , Die Welt 12,
18 et 20 8)
"PERSONNE NE SE RENDRA COMPTE DE MA MORT" : les Kurdes vivant
du PK.K et des soldats (Die Welhv'oche 20.8)
el'Est de la Turquie ont peur
lA TURQUIE: peur dans les villages kurdes: des dizaines de morts dans une attaque perpetree par le
PKK. Cela risque de conti nlJer encore longtemps tant Que les minorités n'auront pas leur droit
(DelJtsches Allgemei nes 308)
BOMBES CHlf11QUES SlIR lA VI LLE DE SARDASHT (Kurdistan
d'I ran) par l'armée
l'horreur est comparable ä celle que connurent Hi roshi ma et Nagasaki (I ntervi IJ 19/8)
irakienne
:
6 SEPARATISTES TlIES is Tuncel1 - PRISON AU LIEU DE l'USINE, au Sud-Est - le t11L1TANT Oll
PKK ENNEMI Oll DRAPEAU, a été arrêté - lA QUESTION KliRDE (la démocratie pour l'unité)
(l 111iyet. Hijrriyet 1,3/8)
v
LE PKK DEMANDE LE SOUTIEN DES GRECS - lE GENERAL DE CORPS D'ARMEE Sayin. est nommé
COMMANDANT CONTRE lA TERREUR - f1algré le super- préfet, une OPERATION DE lA POLICE
ALLEMANDE CONTRE LE PKK - le super- préfet : "NOUS AGIRONS AVANT LES TERRORISTES" REGARD SUR LE SUO- EST - les KURDES EN ACTION EN EUROPE - les BASES OU PKK dans la Be"aa
(Milli yet .. Hürri yet., Tercüman 3,4,6/8)
LES SEPARATISTES fOUS DE RAGE: ils occupent - 3 VillAGEOIS ENLEVES à Cu"urca par des
hors-la-loi
- DES UNIVERSITAIRES de 11 pays invités en Turquie dégoûtés par les massacres du
Sud-Est - le ,Journal BilD interroge:
"QUE NOliS DEMANDENT-ILS, lES KURDES ?" (Millil,jet,
Hürriyet,
Tercüman 6,8/8)
LE PKK lANCE DES MENACES contre le gouvervement allemand - 2 SOLDATS TUES is Hozst par des
terroristes
- BI lAN DES ACTIONS Oll PKK à la vei11e des fètes : 4 morts, 8 enlèvements "l 'OBJECTI F : UN PEUPLE QlIl SOliTI ENNE l'ETAT" - SEMAI NE CRITIQUE AU SUD- EST: 1 soldat et 4
terroristes
tués à Gercüs - le sous- préfet de 5i rnak lance UN APPEL AU RETOUR il ceux Qui ont
Quitté leurs villages pour fuir le terrorisme
(Tercüman, Milliyet, Hürriyet 8,11 l8)
LE PORTE-PAROLE DU PKK I NCUlPE par la justice allemande - lE TERRORISTE TUE aurait
partiei pé à une trentai ne d'actioM armées - LE PKK DANS l'IMPASSE au 23ème jour de la loi
d'exception - PRI ME DE 250.000 LI RES is ceux Qui retrouveront les corps des 2 terroristes
tués à
Blngol (Tercüman, Milliyet, Hürriyet 13/8)
Dans les grands centres urbai ns, la POLICE EST EN ETAT D'ALERTE contre les actiOM probables du
PKK - ACTION DU PKK A VI ENNE - NOUS FRAPPONS LES HORS- lA-lOI EN EUROPE: opérations
conjointes des pohees turque, française, allemande et hollandaise (Mmiyet,
Tercüman 13 ..14/8)
AVEC 4 NOUVELLES VILLES, LE SUPER-PREFET s'occupera désormais des 12 villes du Su-Est daM
le cadre de la loi d'exception - OCCUPATION DES lOCAUX OU JOURNAL "BilD" à Hambourg - 4.000
•
18
fU5lL5 AUTüt"lAT!QI_f£'::; ~<::"~I- ~!! !=,91i(:~ - Le [.Iirecteur de la sauvegarde de 18
"LES SEPARATISTES NOUS t1ENACENT ! " (t'1i1lilJet 15,16/8)
(:on~;tit'.'ti,-,r/ .~11"'rr""c"1,, :
19 PERSONNES ARRETEES, is la suite d'un tract diffusé au nom du PKK is Tatvan - ALLEGATION DE
TORTURE - t-1ANlfESTATION CULTURElLE KURDE interdite
en R.F.A. - le PKK TRAfiqUANT
D'HEROINE - DOUBLE SALAIRE AUX ENSEIGNANTS acceptant de travailler
dans les régions du
Sud-Est - 4 DES AUTEUR.S DU ~1A~iSACREDE PINARCIK tués is Gercus (t'1illiyet,
Hürriyet,
17l3)
LE PKK EST UN MALADE MENTAL disent les Kurdes d'Irak (Barzanhtes et Ta1abanhte::;) - IL fAUT
UN MI NISTERE Â PART ENTI ERE pOljr les questions du Sud- Est et de l'Est - NOUVELLE ATTAQUE
MEURTRI ERE DES HORS-LA LOI - Le Mi nistre de la justice : "1244 DETENUS SONT t'10RTS EN
PRISON" depuis le coup d'état du 12 se~lt. 1980 - 2 GARDIENS DE VILLAGE TUES il t1ardin lors
d'une attaque sanglante du PKK - BAIN DE SANG au Sud- Est: 25 personnes massacrées par le PKK LES KURDES NE VEULENT PAS AIDER LA POLICE ALLEMANDE par peur de représaille::; du PKK}
affirme la revue DerS~liegel (Tercüman, Mi11iyet 17,18,19}20/8)
25 t'10RTS ET 30 BLESSE~i à Siirt lors du massacre perpétré par les séparatistes - t'lES~iAGE DE
L'UNION DES PARLEt1ENTAIRES TURCS - Nous demandons l'EXTRADITION D'APO à la SIJrie., affirme
un journal arabe publié is Paris - 11ESIJRES A PRENDRE contre les actions sanglantes du PKK AllEGATION D'UN ,JOURNAL GREC: les services de renseignemenh turcs et israéliene travaillent
ensemble contre le PKK - 'lASTE OPERATION MILITAI RE après le massacre d'Eruh - LA REALITE
CACHEE derrière le massacre commis par le PKK (Tercüman .. t1illiyet .. Hürriyet 20 ..21 }22.,24/8)
LE PKK fAIT PASSER CLANDESTINEMENT des armes en Turquie par les villes portuaires
(t1i11iyet.,
24/8)
DES GARDIENS DE VillAGES SE SERAIENT ,.JOINTSAUX SEPARATISTES qui ont perpétré le mas::;acre
d'Eruh - Pendant que le3 hors-la-loi
massa,::raient} les villageois pensaient qu'ILS AVAl ENT
AffAI~~E A DES SOLDATS en exerclce milltaire
- LES VILLAGEOIS POSErH DES t11NES - UN
MILITANT DU PKK arrêté à la frontière (Tercüman, Hürriyet 24 .. 25) 26/8)
LE REPRESENTANT DE L'OLP A ANKARA., 11. FIRAS} n'a pas pu condamner les actes du PKK - EiD
SOLDATS IRANIENS arrêtés en Turquie;
parmi eux, 11 y aurait des Peshmergas kurdes liés à
Barzani - 4 MEMBRES DU PKK distribuant des tracts contre l'armée ont été arrêtés (Tercüman.,
11miyet 28/8)
15 PROTECTEURS DE YI LLAGES ont rendu leurs armes - LES HORS-LA- LOI ont attaqué le village de
Mardin et enlevé 4 personnes - NOUVEllES MESURES CONTRE LE PKK : les soldats originaires de
l'Est y feront aussi leur service milltaire
- 6 PROTECTEURS DE VILLAGES accusés de collaborer
avec le PKK à S11rt - LES PESHMERGAS ASSIEGES à la frontière turque (Hürriyet,
Tercüman,
t'1illilJet 26) 27, 28/8)
DES 111NES POSEESsur les voies ferrées à Ceylanpinar - NOUVELLE ATTAQUE DU PKK : 3 morts et
3 bles3és - NOUVElLE INSOLENCE ARMENIENNE (Millyet., Tercüman 31/8)
•
19
lA fACON [JONT EST PRISE EN COMPTE LA QUESTIONKURDE par les so(;iaux-démo(;rate~ turcs
(Veni Güf'Jdem26/7-1/8)
la prison de Dyarbak:ir : "DIEU N'EXIST[ PAS ICI, ET lE PROPHET[ EST EN VACANCES"-" MES
CLIEHTS SONT MORTS SOlIS lA TORTURE", déclare un avocat de Di yarbaki r - lA MORT DE
t~ECMETTIN BÜVÜKKAYA... - Ordre donné lors de la visite des prisonniers : '" lEST PERt11S
D'AIt'1ERLES ENfANTS" - lES ABONNESDE lA PRISON: les anciens parlementai res d'origi ne kurde
- "Il V AVAIT UNE EGALITEDEVANTlA TORTURE", dit l'ex-député de t18rdin, N. Vilma2 (2000'e
Oogru 12- 1&i8)
LE PKK EST UNE ORGANISATIONCONTRE-REVOLUTIONNAIRE,déclarent des réfugiés il Athènes TERREUR A ATHENES: 6 blessés suite aux attaq~ armées du PKK - BIENVENUE A LA lOI OE
DEPORTATION- LE SCANDALE DE LA PROPAGANDE: le messsage publié dans "le Monde" est
incompréhensittle pour le public français (NoUa, Veni Gündem 2, 30/8)
LE OOCUt'lENTt'liS AU SECRET: "line proposition d'Atatürk: autonomie aux Kurdes" - "LIN KURDE
NE PEUTVIVRE san31'Anatolie de l'Ouest" déclare l'ancien membre du Parti du Travail de Turquie,
et auteur kurde .. Musa Anter -A VAN., LINTERRAIN DE 400.000 M2 CONflSQlIE pour les besoins de
l'OTAN (2000'e Dogru 30/8- Si9)
BULLETIN DE SOUSCRIPTION
o Je souhaite contribuer à l'action culturelle de l'Ins~itut Kurde ..
Je vous envoie un chèque de
FF.
o Je souhaite recevoir régulièrement le bulletin de l'Institut.
Je vous envoie
un chèque
de 200 FF: représentant
l'abonnement
annuel.
NOM:
ADRESSE:
-------------------------------....
BON DE COMMANDESTUDIA
o
KURDICA
turc, anglais et
.. "
français)
Je souhaite r,ecevoir '
exemplaire (s) de STUDIA KURDICA, en langue
..
au prix de 30 FF. (pour la France) ou 8 $ (pour l'étranger
numéro
(s) désiré (s)
~
(revue
en arabe, persan,
-
Je vous adresse mon règlement de
mandat - lettre, 0 mandat international,
106. rue La Fayette 75010 PARIS
o
.
, par 0 chèque bancaire, 0 C.C.P.
à l'ordre de l'INSTITUT KURDEDE PARIS.
NOM:
ADRESSE:
-------------------------------BON DE COMMANDE
HEVI
(revue
culturelle
o Je souhaite
France)
o
recevoir
exemplaires
ou 10 $ (pour l'étranger).
en langue
kurde).
de HEVI. au prix unitaire
de 50 FF (pour la
Je souhaite soucrire
abonnements
à HEVI (2 numéros par an). à partir
numéro
, pour le prix unitaire de 100 FF (pour la France), ou 20 $ (pour
l' étran ger).
Je vous adresse mon règlement de
mandat - lettre. 0 mandat international.
106, rue La Fayette 75010 PARIS
o
NOM:
ADRESSE:
du
, par 0 chèque bancaire. 0 C.C.P.
à l'ordre de l'INSTITUT KURDE DEPARIS.
I
•
IAUlIIl.DtCAVDmmI
ŒIl) ~
L'Institut Kurde dlffuse des Uvres, disques, cessettea et cartes posteles. Yous en trouverez laUste Cl-dessous.
Pour vous les procurer, envouez le bon de commende,lY8C votre riQlement per chiq .. , CCP ou mendet. Aucun
envoi ne peut être fait contre remboursement.
LlYRES
fit fRAf£è.I.S.
EN fLAMAN
Eft ALLEMAND
Ut
nmc.
Eft ARABE
LES KURDES ET LE KURDISTAN, ouyr.
collectif
ANTtlJLOOIE DE lA POESIE POPULAIRE KURDE, Gérard ChlUand
MANUEL DE KURDE, Joyce Blau
GRAM MAI RE KURDE, Dje ladet Bédl r Khan et RoQer Leacot
IMAGES DU KURDISTAN DE TURQUIE, Sua\I1P Adl16
PERSECUTION DU PEUPLE KURDE EN SVRIE,I.S. Yenlu
LIED DER AARDE, Heden; ferho
CIGERXWIN, POEZIE UIT KOERDISTAN, Der'WÎf ferho
KURDISCHE VOLKSDICHTUN;, Thomes BolS
SIYAN'I N SEVDASI, Mahmut Baa;
KÜRT'ÜN TÜRK'ÜSÜ
ZAZN:.A- TÜRKÇE SÖZLÜK, Helm;seniJ
L'HISTOIRE DES KURDES ET DU KURDISTAN, Hehemed Emln Zekt
CIRIKEY KURDISTAN
40f
40F
80 f
200 f
40f
20 F
20 F
20 f
20 f
30 f
50 f
85 f
120 f
25 f
APPEL DU KURDIST AN, NO3 et 4
THE KURDISH OBSERVER
15 f
DISQUES
SIVAN PERVER, The Kurdish Troubadour
GULÎST AN, My Heart ;s ; n Kurdistan
70 F
70 f
CASSETTES
SIVAN PERVER, JI bo zarokên Kurd;stan NO 1 et 2
NÎZAMETTÎN ARIC, NO5
BARAN, N02
STRANÊN ME OOSTIN, HelUee & Sh'an
TEr1J, Chants du Kurdistan
CIWAN, N03
(éd: Institut Kurde)
MAZHAR, A'w'8Zi Kurd; NOl ,2,3 et 4
35 f
REVUES
CARTES
. Noir et blanc
POST ALES .
Couleur
AffiCHES
tlJMMAGE A YI LMAZ GÜNEY
PUBLICATIOIS
II L °IISTITUT
HEYI, revue littérelre,
en kurde,
STUDIA KURDICA, revue d'études,
lOf
35 F
35 f
35 f
40f
35 F
35 F
2f
3F
10 f
no 2,
3,4et 5
no 1 (arebe et persen)
no 2 (erebe) , no 3 (turc) ,
BULLETIN DE LIAISON ET D'INfORMATION, (tous les num6ros)
CARTE GEOORAPHIQUEDU KURDISTAN (couleur, 125x80)
50 F
40f
30 f
25 f
100 f
LlYRES
tH KIRMANCI
.....• '
£I:.NlJ A~I:)I A, l",.rX'W'lO
ReNAK, Ceoerx'w'tn
SEf AK, C8IJ8rx'w''in
HÊVÎ, Cegerxwtn
HÊlÎN, Mahmm Balcst
TU, Mehmet Uzun
Al~[)L C ~;.~~~~\1~
BI EFSÛN, traduit par Bavê Berzen
DENGÊROJA Oll, Der~ ferho
EM Û P!RSA ME, Sah'inê Sorekll
MmlNA K~lEKÎ RIND, Mehmed Uzun
GIRTÎ, ftr(ÇJt C8'vI8rt
KOMARA DU10KRATÎK A KURDÎSTAN (MAHABAD), Kertm Husamt
,JIVANA REV1SENBIRÎ Û SIVASÎ VA KURDAN, Celllê Celll
SEX SEN'AN, feqê Teyran
0
..,..,
.
35 f
35 f
35 F
25 f
40 f
40 f;
~O F
30 f
60 f
50 F
25 f
30 f
60 f
EN SORANÎ
HElBIJARDAN, Zenctra "Ha'w'ar"
tlROKÎ KURD, Rtzgar Abdullah
SIVENE BO KURDISTAN, Vastn Warzêr
HALWEST, Zenetra "Ha'vlar"
DU TAQLAVÎ BE SUT, Sebah Ghaltb Abdullah
PAS AS BETAL, Zeoctra "H8'w'ar"
CUREWERÎ Û BIREWERÎ, Zenetra "Ha'vlar" - Sex R. Talabant
KARWANÎ SORES,Zeoctra "H8wr"
JE, ferhad Sakell
20
20
15
30
30
30
25
30
50
LlYRES
SERKETINA MISKAN, M. Emin Bozarslan
ZAROKÊN ÎHSAN, Mahmut Bakst
ALfONS Û CINAWIR, ferick Carlbrand
35 f
35 f
35 f
DOE.fAITS
REYUES
PERIODIQUES
RONAHÎ, des frères Bedi r Khan de 1942 è 1945
ROJA NÛ, de Kamuran Bedtr Khan de 1943 à 1946
(réèdttion)
(r6èdttton)
HÊLÎN,
(revue pour enfant - en kurmancl)
ROJA NÛ,
(revue culturelle - en kurmanct)
CARÇIRA
TEKOSER,
" MAHOSTAVÊ KURD, (revue culture lle - en aoranl)
, JIVAN,
'. PEVY,
MÎRKUT, NO 1,2 et 3 (revue humoristtque
ÎSOT de NOl à 5
- en kurmanc1)
f
f
f
f
f
f
f
f
f
100 f
100 f
6f
12 f
20 f
10 f
30 f
15 f
35 f
15 f
lOf
.
.-
-
(.
_
_-- ..~._._-"
.........,.-~._----,-------------------.--..---.-----.-- ------ ..------.--.-.-.--.--- --~------_._--_._--_.\
..
...
! ':
I:
:
I.
,I
I!
• I
!, ,I
I
I
I
,
\
I
,
I:
il
l'
1;
,.
SYDNEY MORNING
HERALD
FINANCIAL
~
TIMES
I
,
VIE
15.8.1987
CULTURELLE
Kurdernas store ]2oel tur Tucholsi:O:-stipcndiet
Sorgens oeh motstândets diktare
och lD.lad(' hl'fommandc
nom ~lt l.~ vor h.n
om ho-
• .on v.r
("".,, "Ill'"
l, .r"" """V rni" Itt
illn. mi« it Iill.raturen. Il.n v.r
mm foroln orh främ.ta mi.tare.
f
Sherko ßP.k.. Ir lin., ir.ftt&
och bredaxlad. Det 16.... Iockl.a
hlret döljer h.n. breda panna
och den yvi •• mustuchen ......
märkhyade .nsikte. Djupa tlTOr I
pannan oc:h pA kindem. vlttn.r
om att h.n Ir en .on .v ett so... set oc:h olycklict folk, vars Iiem.
land h.r .plittrata oc:b berövals
sin. nationella oc:h mänskli.a
rälligheter.
ShprllO JW. ... " hruk.r ort. ~al.
las sorgens oc:h motstlndels diktare. Han själv ir alväl motsllndsdiktare
som motsl6nclsman. H~n studerade till i....
njör
i Bagdad. Därefter dellol ban I
den kurdi.k.
befrielserilrelsen
som radiorappol'tÖl'.
Nu kommer ban till SW!rtce ef::.':.. kort avv.ktan i Syrien oc:b
eng......,
Sberko Békas är vad lIl8D kan
k.Ua en
poet Dock
stir hans poesi lAngt ifrln c1en
paletiska övertydliaheten och dol
nabt uppbyulia. poIitiàa budskapet Han Iyckas verkJiaen
poetIskt cestalta .itt folks 6cIe
oc:h sorg. Jag frlcar bollOlll hU!'
han IÖker förena e .............
oc:hpoesL
Tioverk
Sherko Bêkas brukar
kallas sorgens och
motstândets diktare.
Han är kurd och räknas till sitt folks
främsta författare.
"Som medlem av ett
förtryckt folk har jag
pâverkats av samma
tradition som tidigare
engagerade skalder i
Kurdistan", säger han.
I gAr,fredag, tog han
emotSvenska Pennklubbens Tucholskystipendium.
är en av grundarna till den kurdiska författarforeningen i Irak
och var senare dess sekreterare.
Nu bar h.n bIldelots Sven.ka
l'ennklubbens lrhga Tu,'hol,kysllpt'ndlUm
Det är for all hylla sin poet oeh
för att dela hans glädje som kurderna ~ anorcInat denna pœsi;
afton. Etter altanen! slut (rAgar
Jag honom om hans kinslor inrör
,stipendlet
Blandade kinslor
- När jag fi.k meddelandet
frln Svenska Pennklubben all
jag hade tilldelats lrets Tu.holsky-stipendium gav det mig blandade känslor. Jag var naturligtvis
glad, jag kände mig hOOrad oc:h
uppskattad som poel Men sambdigt kände jag sorg över min exil
och mitt flyktingskap. Jag viII
som andra förf.ttare
i denna
värld leva i fred, fribet oc:h
bet i ett enat självsländigt och
fritt land ocb där ägna mig It mitt
fÖrf.ttarskap. ~en jag skulle tro
• tt Tucholskys 1evande själ sku!.. vara ooJd (orst nÄr clet inte
try"-
DEN I .UCUSÜ IH7 i Stockholm,
Folkels bus stDr. sai. Mer än 500
kurder bar saml.Is, all. är fuUkomlict Iysta. Pt. scenen en poet.
ikläda den kurcliska folkdräkten.
En biraDde stämma: poeten lutar
lie DIed armbIgam. mot podiet
ocb läser upp sIna dikter.
Poetea ocb publilteD bar en intensiv kontakt. Poetens ord rinner.om flodema Eufr.t och Tigria. Med kroppssprlk ocb mimik
töner ban orden med värme oc:h
livligbet. Hans ord förmedJar
käns1an, doften, smakeD, .tmosfären .v bemlandet En dei dik:.:r.~ka
lloga oc:hhar episk
En vän bredvid mig säger' "Sedan mordet pA Olof Palme är det i
dag antaglicen fö.."ta gAngen
som kurdema upplever sAdan
glädje oc:h värme ... " Ord som
förklarar my.kel
langre
rinns
forfattare
I
nâgon forfoljd
Sherko
(-')(11_
varlden som kan
delas stipendium
Bëkas
tlll-
i hans namn.
ar
en
av d('
främst.a kurdiska dlktarnu. Han
ar välkänd och Iti.t bAde i de fyra
delarn. IV Kurdistan och utomlands. Hans far. Faik ßëkas. är en
av de genom tiderna största kurdisk. skalderna och skaparen 8\'
den kurdiska nationa1marschen
I barndomen oc:h ungdomen agnode sIg Sherko Békas 6t allläsa
kurdlsk.
kll'iSlkf'f ~om Ahmf'ttê
Xani. M,-'Iayë CILÏl'i, NaH. Haei
QddlrC:~ Koyi samt Mellanoslerns
kla\Slkcr sâ'iOßi Ilaflz, Firdeusi.
Omar Khd.yyam.
- Jag "äxte upp I ("tl liU.erärt
rôrfattarskap var eH stort morallskt
stod Cor mlg. han var en oersättlig
Coreblld, en outtomlig kalla for
hem, sager han. Mm fars
Poeten pAseenen hoter Sherko
Békas. Han är kurd frAn Iro •.
född 19-10 i Suleymaniyo. den
största staden i Irakiska Kurdistan och dess kultun.'entrum. Han
mig Nar jüg var barn pekade folk
allud ut miR som Faik JBëkas son,
- Vi diktare har vira ..... former oc:h regler som .kIljer si.
towt frän tex politikernu. Men
samtidigt anser j.. .U poesin
mAste innehAila nlgon form av
handling. Som mee!lem .v ett förtry.kt folk som kämpar tör sin
befrielse har jag pl""rkata
.v
samma traditionskedja som de
tidigare eng ... rade skalderna I
Kurdistan. Men lIl8D miste alllid
var. pAsin vait al aU poesIn Inle
förlorar sitt konstnlrli&a InnehAlloc:b förYandlas endut till politiska slagord. _
Sherko Békas Iitterär. ba ... e
bestir .v lia verk: "Poeslns wllglans" (11le8),"Prin ses sans bärstol", "Grltens hus" (llMl9),"Smeden Kawa" (1971), "Jag släcker
min törst moo nammor" (1973),
"Gryning"
(1978), "GaselIen"
(1979), '"I\rl singer frln bergen"
(1980), "Dikter för Pesh Merga"
(IH51. Hans senaste diktsamli ...
"Dai" (Asgamen) har i dagama
kommit ut pA kurdiska i S""rige.
rörutom "Smeden Kawa" oc:h
"G.sellen" är .. mUi•• h.ns verk
c!aktsamhn.ar.
Békas första dikt publicerade •
1957.Han läser oc:h skri""r poesl
kontinuerligt
Men hans mest
produktiv. och kreativa period
10m poet Vir tielftl iinre exil elter
traged;n Ar 1975,dl den kurdiska
!kolriolser"relsen krossades, tusentais kurder dOclades... mUiga
st.ädcr och by.r i .rinsomrAc!ena
mellan Irak och Turkiet först.ördes och hundratusentals
kurder
forvisades till de arabi.ka amra.
d,'na i $Ödra Irak. DA förvisad".
" on Shorko flëkas.
- Tragedln. sorgen oc:h oly.k.n kan i sig frilmj. sk.pandel.
menar han. Eller den stora upplösningen av den kurdiska rörelsen deporterades jag till $Ödr.
Irak oc:h levde där i exil i Ire Ar.
mee! förbud alt lämn. platsen oc:h
alt besöka Kurdistan. Första lret
var jag ensam, sed.n kom oc:ksl
min familj.1 början av min vislelse lvingades j.. imInader
.lt
sova i en mililärförläganin •. Des.'
sa tre Ar i exil skrev j.. myckel;
där skrev jag ner det mesta .v
mm.verk.
, I mllilärförllunln.en
.krn
I.. mina Ilnpta och vlkll.uta
prosadlktar, "Koç" (PöM.nl ....
(ln\ f .1£ hnrtlttp fi\r 'o"'C~ rln •• n
.krlv. kortare ven och lann ny.
~kslCII'IMr
under denn. pe.
Sherko Béku har ocksl över.
saU Hellllnp.ys .Den .amle
ocb bavet. tiD kurdi.ka. H.n taJar ,Ima om dlktare 10m Lorca,
ElIot, Found, Celan, Baudel.lre,
Rimbaud, Neruda, Hikmet. Adonis, Derwesh, Sbamloo. H.n h.r
tacit rtark. intryek av modemisIIIen och desa företrädare. Bland
de kurdiska diktama har han
mest
pAverkals
.v
Goran
(1904-llMl2), den framste kurdiska modemisteDUksom i bela Mell8DÖstem är
den klasslska poesin myeket dominerande i Kurdistan. Alt den
munt1ip litteraturen törblir Ievande Ir ncks6 nllot karakläristiskt för ett instinat samhälle.
Men I synnerbet ef1er 1951 Irs
milltirkupp ocb republikens tillkamst bar den lIIOdema litter.tuNn utvedtJata i Irait och Iraltisk.
Kurdistan. 1970 arundade Sberko
Nkas. tillsammans mee! nier.
författarvlnner,
eU sIllsk.p:
"Den litterära överblkken oc:h
fmye_n". TilIsanunans introducerar de vIklic. författare
lnom virldsJjtter.turen
pi kur.
diska. De experimenlerar
moo
nys stilar oc:bformer.
Expressionism
- I vir gener.tion, slcer h.n.
skedde det en stor vändpunkt i
kurdisk poesi under den väpnade
röre!sens epok. Samhällels gränser oppnades oc:hden första sam.
hällsstrukturen .Iogs IÖnder av
yttervärl~en. Sprlket. Iitter.turen oc:hpoelin IIIAste anpass. sie
till denn. nya epok. I vir rörelse
101 vi D8turligtvis oc:ksl dei av
vAr. röregängare. Men min. verk
är wske främst en reßeklion av
denna samlida epok, oc:h de har
nag hjäipt till alt utveckl. en expressionistisk
tenC'kons i kurdisk
diklning.
Sherko ßëkas är för lörsta
cAngen i Västeuropa. Ilan lir
mOOveten om alt Tu.holskysti!",ndiet skapar nya möjligheter.
oppnar nYI dörrar for honom. I
vAras ovcrsatt.es en dei ev hans
dikler till itahenska En sto,' del
av hans. dikt.er tolklls nu t,n
svenska
•• nCf'Olske n..-h
1\ .....a
ndni ... ar oc:h tidskril~r
i
r.~I.pu~
..... 1
DU~
ha ... dikter pA arabiaka
Men i Ink lir samUi •• hans böcker Indrag .... oc:hdet är förbludet
.lt ge ut hans ny. verk. Han fir
inle heller llervänd.
till silt
hemlancl
I Sherko Nkas poesi finns alik. symboler. En av de oflast förekommande är rasor. Sherko N.
kas puesi ir en ros 10m blomm.r
mitt bland handbojar, laggtr6cls.lälllse' och förbud.
MEHMEDUZUN
Filfflllfl4re ad. jou ..... lllt
1
,
'Î
L'EYEIL
DE
HAUTE .LOIRE
2.8.:19,87
,~~~,:~pg,Ja peur.et les"'~rm~sdans le Sud-Est de là Turquie
L
A VOIture avance très lentement sui la piste minée et trois
poh"c1ersturcs des It forcf]s spéciales d'opération anti-terreur»
examinent scrupuleusement le sol. Une trentaine de minutes
auparavant, un mInibus transponant les proches des victimes du .
dernier massacre avait sauté su, une mine télécommandée faisant trois
mons et hUIt blessés.
Cette piste en Anatolie orientale, longue de cinq km, relie un village
cynaque (chrétiens arabes), amtiI, à la ferme yuvali (province de MardIn,
au sud-est de la' Turquie), qui a été le thMtre d'une des attaques les
plus meunriéres des rebelles indépendantistes kurdes, En effet, dans
la nUit du 8 au 9 juillet. neu(,civils dont cinq femmes et qua,tre enfants,
y avalent été massacrés.
.
Dans la méme ,?uit, les terroristes kurdes avaient tué seize autres
villageOiSà Pecenek, à une.vingtaine de km de .Yuvali,ce qui avair'poné
le bilan de la nuit'ensanglantée à 25 tués.'
.,
' '
Aprés l'explosion, Je'squatre journalistes dont un envoyé spéciai de
l'AFP ont été les premiers à, emp;unter cette route ,minée par des
terroristes kurdes (ce n'est que deux jours plus tard que des artificIers.
venus dAnkara avaient trouvé deux autres mines prtJtes a exploser).
"lis attaquent les VIllages Isolés toujours la nUIt et depuis quelques
mOISles CIVilssont devenus leurs CIblespréférées n. dit un des policiers
spécialiSé dans la lutte contre le terroris[1Je. ft De plus en plus ,l'envie
me prend de me battre avec eux. mais ils éVitent tout accrochage armé
surtout avec nous 11, ajoute-t-if ,.
Un trou d'une profondeur de prés de deux métres, au mt/ieu de la
route, Indique l'emplace.r!18nt de l'eXPlosion. Le choc de la déllagration
a prOjeté le mImbus au bord de la route et le moteur qui s'est détaché
du véh/cule, il ùne centaine de mètres, Serrant;entre ses bras, le corps,
encore chaud de son mari, tué sur le coup, une femme pleure et se
lamente en kurde. Deux hélicoptères s,uNolent la régIon pour repérer
les séparatistes qu'on estime toujours aux alentours.
La ferme yuvali est il un kilometre du lieu de l'explosion, Totalement
Isolee alf milieu d'une .plaln~ aride, 'entou~ée de montagnes, cette
ferf1}fJd une cinquantaine d'habltants parait calme à premiere vue.
Ma/s un spectl!clf' ,de carnage ,horrifiant s'offre aux journalistes dés
I entrée du v/llage: des corps de femmes et d'enfants de deux' à cinq'
ans, dech,quetes par les rafales ,des 'mitrat/lettes, des Itts couvens de
sang, des femmes.qui pleurent, '.
•
,
Les villageOISkurdes assis,au bord de la 'route, encadrés par des'
gendarmes, attendent le ejébut ,de renquéte' Malgré leurs souffrances
SIprofondes, ils res.tent mUfJts.
.
. 'j ,
La majOrité de c~tte population semble avoir pris ses distances avec
la rébellion qUi s'est nettem8nt àrientée vers faction terroriste (enlevements et assassinais des ciVils),:sanspour autant sympathiser avec
J'armée tlJrque.
~
.
Une Cf/se de confiance ragne entre les deux panies. t'Etai voit dans
ses citoyens kurdes (appelés' 'officiellement 'des Turcs montagnards)
des compilces dl?s reb~lIes '!t des" collaborateurs" en puissance.
Longtemps délaisses face;a leur. destin, considéras comme des
cItoyens de seconde c!asse et oppressés. la plupan des Kurdes ne
croIent plus il l'Etat tu;c. Pounant ils ne sont point panisans de la
creation d'un Etat kurd,e Indépendant, Ils veulent que leurs condItions
de vie s'améliore, que le climat d'lnsécunté qui régne dans la ragion
cesse et que l'Etat tienne sa parolè pour les protéger des attaques
sanglames du pani des Iravailleurs du kurdistan fP.kk - marxiste .IéniIl/ste).
".
'
"Avant le coup'd'Etat de 7980 les séparatistes' confisquaient nos
récoltes, tandiS que maintenant ils tuent nos femmes et nos enfants Il
dit un paysan kurde révolté.
.. ,
,
"
Mais la lutte contre les terrOf/stes kurdes n'est pas facile dans cette
regIOn couvene de montagnes arides oches.en grottes, où peuvent
fa,cl/ement se cacher les assaillants. Se.uls les ," (orc~s .spéciales
d opératIOns antl-terreur " de la poilce, récemment dépéchées dans les
provinces of/entales, sont capables de mener un combat efficace face
aux rebelles, car les soldats inexpérimentés de l'armée restent souvent
Impuissants dellant. le prOfessiônnfllisme des séparatistes.
I
-"
'
LE' COURRIER riE 'L'OUEST
4.8.1987
Pays-Bas: police contre manifestants kurdes
Ji l'intérieur' du Consulat de.RFA'
AMSTERDAM. - . La poliCe
hollandaise a investi' ,. Consulat
d'AUemagne de l'O,ue.i é Am..
terdam
hiet midi pour artéter
plus d'une quarantainé,'de
'manifestants kurdes qui prbtestaient,
semble.t-il, contre le son réservé
é leurs compatriotes
en RfA..
Environ 25 policièrs armés de'
matraques
se sont ~aftus avec'
LEqFIGARO
4.8.1987
PAYS-BAS
les manifestants
qui s'étaient
, enfermés é l'intérieur du Consu.
lat. Un porte'patole
de 'la police
. a révélé que plus de
petson- .
: nes avaient" été arrété8s
pour
l'occupation, inégale de la teprésentation
ouest-allemande,
Personne n'a été gtavement blessé.
La police est inteivenue
à la
demande d~ consul. '
.
4d
INFilTRATIONS PAR lA fRONTIERE SYRIENNE
Un réel climal de guerre régne dans cette région du sud-est de la
Turqu/e soumise il la loi maniale depuis 7978, où vivent. selon les
estimations, de 8 il 9 millions de Kurdes (sur 52 millions d'habitants en
Tu/quie). Plus de sept cent personnes (militaires, policiers, civils et
rebelles) ont trouvé la mon depuis la reprise de la rebellion- kurde en
ao&117984. Parmi les 372 civils assassinés depuis trois ans, 37 d'entre
eux ont élé tués depuis le 8juWel. Le bilan total des terroristes kurdes
tués au cours des trois derniéres années s'éléve a 255.
Selon le premier minisIre turc Turgut Ozal, qui s'est rendu sur place
à la sUite du massacre, le nombre des militants armés du PKK dans les
quatre provinces de l'Anatolie orientale (Diyarbakir, Mardin, Siin et
Hakkaf/ s'61éll8il 7.758 et le nombre de leurs" complices actifs" parmi
les paysans il 2.338 personnes.
Ces quatre provinces sont en effet, de ~éritables poudriéres peuplées
en majof/té par des Kurdes, soumis il l'état de siége qUI doit étre, selon
la promesse'du gouvernement leve le 19 JUIlletpro.hain.
Mais ,les choses ne sont pas aussi simples qu'on ne le croit. jf Ils
s'inflltrent pal les frontières synennes par groupes de 2-3 personnes,
Ils forment par la suite des commandos de 20 personnes et ils S8
cachent en territoire turc dans les grottes des montagnes, Certains
groupes sont dirigés par des Armémens d'origme sy"enne
affirme
. DUXjournalistes le responsable de la pol/ce spéCiale.
Chacun sait dans la région que le PKK JOUItdes compltcites dans
presque tous les viI/ages.et fermes. I/s ne sont pas nombreux, Inals
très efficace", affirme un Kurde appartenant il la nlllice chargée de
protéger le village.
Cette milice armée, créée, entrai'née et payée par les autorités
depuis 20 mois pour dissuader les rebelles, est chargée de veiller il la
sécurité des localités isolees. Ses membres sont devenus avec leurs
familles rune des cibles préférées des rebelles depUISjuin dernier,
Il,
(f
LES MOUCHARDS:
CIBLE DE PREDilECTION DES REBEllES
((Les mouchards", c'est~8-dire ceux qui collaborent allec les forces
de l'ordre, sont la deuxléme CIble des rebelles. Les mt/itants du PKK
captent toutes sortes de communications radio, délerminent l'identité
du
collaborateur" et se vengent, précise un responsable de la
sécurité
'
La peur régne dans cette region: la peur du PKK et la peur de
~ollaborer avec les autorités turques. En effer. certains Villages n'accepte(lt pas le système de milice et refusent les armes offertes par les
autofltés, pour ne pas sttirer l'animosité du PKK.
Questionnés par desjournalistes, même des blessés affirment n'avol(
rien vu, ni entendu lors d'une attaque. Pis encore, cenains vII/agesn8
préViennent pas les autorites apras les attaques du PKK, et enterrent
leurs mons dans un st1encetotal.
Parfois, prtJvenirles autorités ne change pas grande chose. Le SOif
Il!s nu/Jtairesont peur d'une embuscade et ne s'aventurent pas sur les
lieux des attentats. Ils y vont le lendemain matm raconte un VillageoIs,
Restent. les ((forces spéciales d'opérations ant;-terreur u, le corps
d'élite de la poilce specialisée dans l'action anti-guerilla. Au total ils
. sqnt . 7.300 dans la région et 400 autres vont les rejoindre dans un
aventr proche. Le gouvernement qui a comprtS qu'il a affaire non pas
a " quelques pIllards" comme il l'avait toujours dit, mais il une guef/lla
profess/onneile. compte il coun terme sur son corps d'élite de la poltce
pour mener un combat efficace contre le PKK.
, Ankara. selrouvant jusqu'a maintenant dans une pOSItiondéfensive,
se prépare donc a l'offenSIVe. Mais à moyen et il long terme, le
gouvernement compte sunout sur un grand projet d'irrigation, en
constructIOn actuellement, dont le coût global s 'elave à dIXmIlliards de
dollars et qui vise il developper cette region, la plus démunie du pays,
cf' QUIaura pour effet d'enrayer l'influence que pourrait avolf le PKK
parmi les populations kurdes.
f(
jf
11
Erol Ozkoray - A.F.P,
Jl,
6.8.1987
Trois lr.anifestatioDs kurdes en Europe
Des manifestants
kurdes ont
occupé des locaux ouest-allemands
dans plusieurs pays euro~ens mercredi matin 5 août. Les manifestants
ent,endaient ainsi protester contre
une o~ration menée par la police
fédérale
allemande
le mardi
4 aoOt
sur l'enSemble du territoire de RFA,
L'opération avait pour objet,
scion le procureur g~n~ral fMéral
Kurt Rebmann, de trouver des
pre.uves de "cxistence d'une organi.
sahon terroristc kurde visant à l'tli~
mination d'opposants Politiques, Le
~arquel soupçonne cette organisalIon, sous couven des associations
légales de kurdes. d'avoir panicipé
à
cinq meurtres et deux tentatives de
meurtre en RFA dans les milieux
turcs et kurdes depuis trois ans,
C'est à Copenhague que les mani.
restants k.urdes ont ~t~ les plus
nlenaçanlS : une dizaine ont investi
les locaux de la compagnie a~rienne
Lufthansa, dpandant de l'essence ct
menaçant d'y mettre le feu en cas
d'intervention polici~re.
.
En Belgique,
c'était
d'enlr«
du consulat
de
le
hall
rue Royale,
pendant
RFA à
Liège 9u'oceupaient une vingtaine
de manüestants kurdes.
. A Paris, enfin, un groupe d'une
trentainc de Kurdes a envabi mercredi matin le si!ge de la Lufthansa,
qu'il
a occupé
une heure, Les manifcstants se sont
di9pcrs~ d'eux.même à l'arriv6e des
forces !le police,
Quarante Kurdes
arrêtés
dans l'ambassade.
de RFA
o
Sur la demande
du consul
ouest-allemand,
la police hollandaise a investi "ambassade de
RfA pour arrêter plus d'une quarantaine de manifestants kurdes
qui protestaient
contre le sort ré'servé é leurs compatriotes
en A~,
lemagne
fédérale,
Ces derniers
étalent venus déposér une pétition mais ne voUlaient' plus quitter
le cons.Jiat.
LE COURRIER DE L'OUEST,
6.8.1987
• Kurd.. , - Le bureauparisiende
la compagnie aérienne ouest.
allemande.Lufthansa était occupé
mercrt!dimatin par « une dizaineJI
de militantsku/des. Selo;' la direc.
pagnt!sde • femmeset d'enfants«
occupentpacifiquementles locaux,
Ils demandent~ • entrer en contact. avecl'ambassadeur
de RFAà
quiils veulentremettreunelettreile
triçe du bureau, les Kurdps'accom- protestation,
\
2
\
,
,
,Agence.. France Presse
Kurdes-Manl~ ••lalion
Une Quaranl~in. d. Kurd.s occu~enl 1. hall d'.nlr~. du consul al d'AIl••aGne •
StrasbourG
I
STRASBOURG. ô aoOl (AFP) - Un. ouaranlain. d. Kurd•• onl occup. j.udi
pendanl cih~ heures le hall d'.nlr•• du consulal d'All.MaGn •• SlrasbourG.
;pour prolesl.r conlre un. op.ralion d. polie. M.n•• Mardi sur l'.ns'Mbl. du
~erriloire d~ la RFA .l visanl •• labtir 1•• P.uv.s de l'.xisl.nc. d'un.'
orGanisalion l.rrori.l. kurde dans c. paw•• Il n'w a pa•• u d'incid.nl.
Les Manir.slanl. onl 'vacu. 1•• li.ux apr'. avoir obl.nu c. ou'ils
:r~claM.nl • chacun. d. l.ur. Manir.slalion. dan. la capilal. al.aci.nn ••
:c'esl-'-di~. pouvoir .xpliQu.r 1•• Molir. d. l.ur aclion • la pr•••• r&Gional.
~cril •• pari'•• l l.l.vi....
.
D.s Manir••lalion. cOMParabl ••• "lai.nl produil•• M.rcr.di • Cop.nhaGu,
,(Dan'Mark)~ • LitG' (JelGiQut) .l • Pari••
i
,Agence France Presse
ran-Irak
'.
p~rationsl d.s rorc.s irani.nn.s .l ~urd.s au nord-.sl de l'Irak. s.lon
adio-Uhéran
~
I
.
LONDRES, 9 aoQl (AFP) - De nouvell •• o~'r~lions onl 6l. lanc' •• par les
rorces irani.nn••• l la Gu'rilla kurde iraki.nn. dan. la provinc. d.
Sulei~ani~.h (nord-••l d. l'Irak). a annone' diManch. Radio-T'h'ran r.~u. par
la BBC à Londr.s.
I
Inl.rroMPanl .on prOGraMMe. la radio tr'ci •• QU' loul•• 1•• ba•••
irakienn.s d.s "haul.urs slral.Giou.s du:Khurnavazan" avai.nl .l. délruil.s .l
Que l'Irak avait subi d. lourd.s p.rt•• au cour. d. c.s oP'ralion ••
I
,Agence-.
France Presse
.
\
I:ItmtésàMbènesetà
La police grecque. arrêté, vendredi,
20 Kurdes qui manifestaient dans les
bureau> de la compa8n~ aérienne
ouest-allemande Luftansa à Athènes.
en siple de protostation cont .. de<
opérations policières menées en Rf A
cont~ des militants indépendentistes
kurdes. La ,.aile, dix Kurdes avaient
été inkrpellés a Stockholm lors d'une
manifestation semblable. La police
ouest-allemande a fermé mardi les locaux de plU$ieull associations kur..
dont certains membres sont soupe_
nés de participer à des opérations krroristes.
G;~lli~;~
10.8.1987
"THE KURDESTU£S
~
Kunles et UD soldat tUlt ont
élt Ifts, dimanche, dans UD affronte.
.pits de la fronliàe syrienne, selon
I.
l1IIionaIe turque.
'*
10.8.1987
Iran-Kurd.s
La viii. d'Our.i.h a été occupé. par l.s .aouisards kurd.s. s.lon 1. PDKI
PARIS ••10 aoOt (AFP) - la ville d'OurMi.h dans la provinc. irani.nn. d.
l'AzerbaïdJan occid.ntal (100 k•• l'••t de la rronlitr. lurQu.). a .lé
occUP~' le 28 Juill.l d.rni.r par 1•• p.shM.rGa du Parti d'Mocratiou. du
Kurdistan d'Iran (PDKI). annonc. lundi un cOM.uniou' d. la déléGalion •
.l'ext~ri.ur du PDKI.
Selon 1. cOMMUniQué. oui n. pr.ci •• pas .i c.lt. occupalion •• pour.uit.
,les locaux d. la cOMPaGni. d•• ponl•• l chau•••• onl .l. inv.sli. aprts un
,'"br.rarrront •••nt". l•• locaux onl 't•• n.uil. inc.ndié••• l 1•• dhU.
~at~ri.ls 40nt "consid.rabl •• ".
I Le PDKI annonc. par aill.ur. ou. J8 .ililair.s irani.ns capturés 1. 24
~uillet par 1•• p••h••rGa. onl 't. lib'r•• "aprt. Qu'ils .ur.nt .xpliQué
Qu'ils avai.nt .l•• nr61's d. rorce".
Agence France Presse
8.8.1987
6.8.1987
11.8.1987
Quatre nbeIIes luI'des abattus
eaT ....
L'.rmée turque a .ballu dimanche
quatre rdleUes kurdes lOll d'affronte,
ments près de Gercus, dans le sud~t
de la Turquie. L... quat~ hommes
~aientles responsables de trois raids
lancés cetk année par les séparatistes
qui ont fait 60 morts. Cependanl,
lundi, des ~belles kurdes ont attaqué
deux villages de la province de Tunceli .
tuant deux personnes.
11.8.1987
9.8.1987
Iran-Irak l.ad
Declenche ••nt d. l'orr.nsiv. irani.nn. Fath-9 au Kurdi.lan d'Irak ••• lon
Uh~ran
.
PARIS. 9 aoOl (AFP) - L•• rorc•• irani.nn••• l d•• oppo.anl. kurd•• au
r~Gim. d. BaGdad onl lanc' di.anch. un. nouv.ll. op'ralion. no•••• Falh-9.
dans 1. nord-,.t de l'Irak ••• tlanl hors d. co.bal Qu.lQu. Qualr. 'c.nl.
soldats iraki.ns. a annoncé Radio-T'hèran capl'•• Pari••
l'op.ralion.- Qui •• d'roul. dan. la réGion d. Khour.al. dan. la provlnc.
de Sulei.ani~.h ••• t M.n', nola•••nl par 1•• Pa.daran irani.n•• d.s
combattants du Parti dé.ocraliQu. du Kurdistan'd'Irak (PDK. d. "assoud
Barzani) et d.s Kurdes iraki.ns rér.uGiés .n Iran. a pr'cis. 1. co••unioué
diffus. par la radio orrici.ll. irani~nn••
Elle a ét. lanc', nota.m.nl ".n r.présaille. conlre l.s aGr••• ions du
rlGime de BaGdad conlre l.s Kurd.s iraki.ns" .l a p.r.is JUSQU" pr'••nl
d'investir tout.s l.s posilions militair.s iraki.nn.s dan. s.pl villaG's .l
sur s~pl h~ut.urs .n prorondeur du l.rritoir. d. l'Irak. aJoul. 1. l.xle.
400 Ira~i.ns onl ét. lués ou bl.ssés. donl d.s .oldal. d. la Gard.
Ft'Isidenti~~le irakianne •• t d.s dizain.s rail. pri.onni.rs; le. troup•• d.
p'aGdad, Qui ont .GaleM.nl .ssu~. d.s .déGlts .al~ri.ls. ont lenlt sans succ.s
ciecontl'e-a;llaQueor
lIlaisont dQ ballreo eonrelraite.
Les combatlanls iraniens el kurdes. Qui onl ~ porl~. de vue Khourmal .l
les routes r.lianl cetl. localil~ ~ Se~.d SadeGh .t Halabja. inlerdis.nl ~ar
des lirs nourris d'artilleorie loul mouvemenl irakien dans le secleur silu'
enlre la fronl1~r. et l'esl de Khourmal.
P r ailleurs~ toujours selon Radio-T~h~ran. un avion irakien a .l. aballu
el s n pilote lu' au nord du rronl. dans la r~Gion d. l'ofrensive Nasr-7 o~
les roupes de T.héran ont repouss~ dimanche ~ l'aube une conlre-offensiv.
ira~ enne. faisant d. "nOMbreux" lu~s el bless~s iraki.ns.
• TURQUIE. - QUlltr. rebelles
kw ..
tuft P8r r.rm' •• - Quatre
r_
kurdes. KeuSés de plus de
soi.Mlte meutres de civils turcs, ont
9
au cours
de heurts "'re forces gouvernemenet -.--...
près de Gen:u.,
dano le __
de la Tur"" ... a rapla radio na'ionale. LOt'S d'un
.utre accrochage, deux soldats ont
••• ,un, dim_
1_
lKlÛ'.
part'
'" , .... le mime jour par des ."'.'
ratist .. qui IVlient ouvert le f~ sur
...... unit' de gendarmerie. près de
Kigi. d8na la province de BingoI. -
IReu"'.}
Dernières
Nouvelles
12.8.1987
•
lURCS
ET KURDES A VIENNE. - Un
de _issanU
turcs
occ"'" clans l, matinée d'h,or le
bureau de la 0Kti0n autric:llienna d'Amnestv
Intamalionali
V_ pour __
rattonlion sur
une grM de la laim suivie par das prisonniers
politiqun .. Turquie. Una dizaine de Kurdes
.. m6rna tampI """"'" le consuIa' da la RFA ,u
cant,. da V_ pour~,
salon las pro'
......
lndications. l'obtan\ion da l'niIe polI'ique
clans ce pays. Le porta.parole
n', pas prècosé I.
groupe d'.- ~
• ~
on.
nat"oona.... des manilastanU
kurdas.
3
LE:..FIGARO
10.8.1987
La '.ca'ndidature
se
~'~~j.
~...
~~
lL-e e e.,
Pour rapprocher le Pl/YS. du riireau de déreioppement de la CEE, ..
Ankara fait un gros effort d'inrestissements en Anatolie orientale,
Dans certaines régions de l'Est, celles où le terrain est le plus montagneux, les tracteurs n'ont pas encore remptlcé
I.. outils
ANKARA:
(de notre
envoyé
Claude LORIEUX'
m.nuel •• (Photographie
SIPA.PRESS.)
ques), en pass.nt pàr l'éducation.
Deux
des principaux ouvrages
- le barrage
Ataturk et le tunnel d'Urta - doivent étre
terminés dans cinq ans. le tunnel, é lui
seul, 'V8 permettre j'irrigation de .près de
• Avant que la Turquie puisse prètencinq cent mille hectares de terre è blé:
dra être européenne, il faut que ses villes
sept millions de personnes sont conceret ses villages re •• emblent Il des viiles et
nées par ces traveux d'Hercule, pour les.
Il de. viilages européen •. Je veux dire par
quels 'Ie gouverne men! a, l'an dernier,
III qu'elle. ou ils di.posent d'eau potable,
augmenté ses crédits de moiM.
.
. de, canalisalion.,
d'électricité,
du téléTous ces efforts répondent Il ce Juge.
phone, etc..
.
menl des spécialistes européen.:
' L'inlé.
l'homme
qui formule ce! exigence.
g~alion de la Turquie ne se fera que le jour
n'est pas un • eurocratq.
sQucieux -de
ou l~s travailleurs
'':trcs t{ouveron,l. du
pré.erver une certaine idée de la CEE, ni
Iravall chez eux. ' Et pourtant, comme le
un crllique Impénitent du pays d'Atàturk.
rappelle M.' Aii Bozer, ministre d'Etat
C'est Adnan Kaweci, le directeur de ca bic~argé, du dOSSier européen, • I~, libre
net du premier ministre Turgut Ozal, qui,
~rrculatlon découle de~ accords d'associ~.bravant l'incrédulité
générale et les pré.
tlon p.ssés (accord d Ankara de 1963) el
ventions des Douze, a déposé' offlcielleaurait dû entrer en vigueur eo décembre
ment cette année la' demande d'adhé.ion
'?86 '. M .. Bozer note aussi qye le con.eil
de .on pays au Marché commuri:Volonla.
d assoClalion ne se réunll pas réguliére.
riste co!,"me tous les Turcs qui parlent de
,ment ,et que le protocole fmsncler CEEl'Europe, A~nan Kaweci 'ajoute : • Toutes
TurqUie ne fonc!,onne pl~s .. Anka~a .o~.
ces transformations
sont en train de se
halte. donc Que I accord d assoclahon SOIt
faire. Dan. l'est du pay. notamment.,
réan.'mé en tenant compte du droit et de.
Les proDlérnes d'une éventuelle 'adné~
• eXigences sociales.
de la CEE, Mais la
.sion - que le conseil des ministres euroTurquie veut davantag~.'. Elle, réclame
péen a chargé la Commission de Bru,xelle.
l'adhésion .• L'~conomie iurque, diagnosti:
'd'étudier - ne se Iimitenl pas au .ous.dé.
que ie ministre d'Etat, e.t vr.iment capa.
veloppement et é ,•• urnatalité qui frap.
ble de s'adapler aux exigences. ' Il .ouli.
pent l'Anatolie cenlrale et orientale, Tout
gne - et avec lui tous les experls
n'e.t pa. ro.e dàns la partie occidentaie
Cette peréée ne .aute pas aux yeux é
internallonaux
- son spectacuiaire réta.
(el occjd~ntali.ée)
du pays où s'esl aggluBiliis (pas plU. d'ailleur.
qu'a Hakkari,
blissement depuis 1980 el surtout son taux
linée I. plupart des Induslriels et aulres
Mu. ou Bingoi). 'Le gouverneur Mu.tapha
de croissance élevé (6 % en 1986).
donneurs d'emploi •. Quel défi, par exem.
Yildlrim est conscient de .es handic.ps.
Avec la reprise de la valse. hésitation
pie, ,que cette aggloméralion
d'Istanbul
L'hiver cruel d'abord:
• Impossible d'eneuropéenne sur leur demande d'adhésion
bientOt plus peuplée que celles de Londres
treprendre de gr.nds travaux pendant de
ies Turcs sont a nouveau mal é l'aise. U~.
et d. P."s '
longs mois .• La forte natalité 152 % de la
éditorialiste de la presse d'Ankara cons.
Mais si les DOuz. redoute nI par-dessus
populallon a moins' de quatorze ans) en.
tale avec amertume :., Quand il s'agit dEi
tout d'étre env.hl.
par les Turcs au chO- .uite, Et .on corollaire, le chOmage :.'. Les
problémes miiitaires,
la Turquie est la,
,mage, et d'ajoutér de nouvelles régions
hommes dynamiques et ceux qui ont' un
bienvenue. Mais dès que l'on passe -.aux
déshéritée. é. toute. celles qu'iis assi.tenl
petit capital .'en vont. C'esl ce qu'a fait
queslions économiques ét sociales, la médé;é, c'e.t avenIlout é l'Est qu'ils pen.ent..
Ozgur, 'un maçon: ii a' maintenant un'e
Ii.nce surgit!,
"
'
Surtout. s'il •.• ont allemand. et qu'il. ont
pelite entreprise é lui. , Pour donne; un
Si l'on suggére A
Ali Bozer que'
. dé;é 1,5 million de Turcs sur leur territoire.
méller é la populalion, le gouvernement a
f'accord d'associalions pourra Il étre amé.
Le. propagandistes ont tendance Il dire'
lancé dans l'E.t un progremm. d'artisanat
nagé pour concilier les intérét. 'européen.
que M,Ozal.
découvert l'Est. C'est exa..
(tapis Kilim et chaussures) qui a un certain
et turcs, le miniSIre proteste: • je con.tate
géré bien sùr. Mai., comme le con.late un . succés, Car, la surlace agricole esl rare
qu~ c~ type d'accord ne fqnclionne pas. Si
bon connai •• eur de la Turquie profonde, 'dans ces vallées étroites,
Je. SUIS dans l'Europe, je dois, le savoir .
• ;usqu',è il y a une qull1zalne d'années
Sinon, je dois chercher une autre politique
celie région élait praliquement
é l'ab.n.
Le grand e.polr, non plus .eulemenl de
étrangére,.
don.,
l'E.t mai.,de
loute la ,Turquie, s'appelle
Et quand on lui rappelle que trojs'
. Ce n'e.t plu. le cas, L'!:tat y inveslit. Il
,GAP •. C'esl un projet géanl, qu'un Amé.
interventions milllaires en trente ans cela
, construit de nouvelle. roule., per exemple
ricain compare Il celui que mena Il ~ien
fall beauco'up dan. 'un pays candidet
une
entre Diyarbakir et Mardin, au cœur du
aux Elat •. Uni. la Tenne •• ee Valley Authl>communauté d'Etats démocratiques, le mipays kurde. Il bAlit de. fogemenl., pour I.
rlly. Le. Turcs s'att.quent A deux fleuves
nistre réplique: • C'<l.t précisément pour
police
.Qr, mels aussi pour le. ensei.
pre.tigieux:
l'Euphrale et le Tigre. II~ ont
renforcer la démocratie que nous voulons
gnants parlol. encore contraints é parta.
conçu un plan globa' allanl de "Irrigation
, étre membre Il part entiAre de la CEE.
ger leurs chambres d:hOte,1.vec les:voya:
(1,5 million' d'hectares) é la production
Alors, taule inlervenlion militaire sera hors
élf¥:trique
(dix-.ep.! centrales
hydrauli.
de question.
C. L
spécial)
geurs de p•••• ge. Et puis surlout il améne
le léléphone, inslrument s.n. prix dans un
pays im~ense (la France plus la RFA) el
en partIculier
dans une région ou les
transports sont parfois difficiles:
il y est
tombé l'hiver dernier jusqu'à 'douze mètres
de neige!
SI l'!:tàl monIre la voie, le • privé,
Iralne ta patte. Les pouvoirs publics ont
d.éjll du, mal é obtenir que leurs propres
fonclionnai,es effectuenl conime le veut la
. 'loi, une pertie de leur 'carriére Il l'Est:
deux ans pour le. médecin. par exemple.
Député de Bitlis, supe~be ville historique
toute proche du lec de Van Kamr.n Inan
déplore que cent quarante postes d'en.ei.
gnants ne soient pas pourvus dans son
département.,
Conclusion lapidaire d)m bon ob.erva.
teur étranger: .. Aller dans l'Est, c'est aller
en exH, • Au •• i besucO'up ~e • volonlaires
dé.ignés.
font.lls lout pour l'éviter, y
compris émigrer!
. Adn.n Kaweci croit Il ,. politique d'en.
couragements fiscaux aux Investissements
dans l'Est, le Mezzogiorno de la Turquie
en- quelque sorte. ,~~
ProJ'et géant
sur l'Euphrate
"1.
è
mil
4
LA CROIX
11.8.1987
LA TURQUIE ET LE MARCHÉ COMMUN
PAR JACQUES BICHET'
L
_
a Turquie de juillet 1987
est tendue ven un seul
objectif : son entrée à
part ent!è~ dlOl .Ia Corn.
munauté ecOllonllque eu.
ropéenne.
Cetle oritntation totale et elclu.
sive résulle de la véritable révolution
culturelle
opérée dan. lea an.
nées 1930 par le • Pèll! de la patrie»
M ustapba Kemal Ataturk. La jeune
République turque rompait alon
avec la politique oUomane en le
voulant laïque, démocrale et délibérément tournée ven l'Occident.
L'entrée dans l'Europe, c'est la
ligne d'arrivée ven laquelle convergent toua lea upecll de la politique
turque. Le choil de l'Alliance atlan.
tique en 1952 fait aujourd'hui de
l'armée h.rnue le veilleur avancé de
l'Occide~ïin.m
enlle lea Soviéti.
ques au Nord, leurs alliés syrielll au
Sud, et l'intégrisme iranien à l'Eat.
Les orientation économiques, délibérément libéralea du couvemement
de Turcot Ozal, libération dei cJ1an.
ges, limitstion du rôle de l'Etat,
garanties aUI inveatiaaeun étran.
gen, metlent la Turquie au diapason
de l'économie de marché qui prévaut
en Europe.
Quant à la démocratisatioq rapide
du régime issu du coup d'Etst de
1980, elle doit beaucoup plua à l'elÎgeDee européenne de Caranties démocratiques qu'à la logique plua prudenle de ce régime.
A cet égard, le réCérendum de seplembre autorisant ou non la rentrée
immédiale sur la scène politique des
leaden écartés pour dil ans en 1980,
sera significative.
En recard de l'objectif, quels sont
aujourd'hui lea atoull de la Turquie,
maia ausai ses faiblesses?
Au plan économique, la Turquie
accuae un retard préoccupant par
rapport aUI pays de ;.\ COl1Ununauté
européenne : un PIß de 52,7 mil.
liards de dollars, soit 1 057 dollars
par habitant contre 9 251 dollars par
habitant en France.
En revanche, un taus de croissance de 4,9 'l,entre 1980 et 1985, et
de 7,75 % en 1986, témoigne d'un
optimisme et d'une volonté mani.
feste de parvenir à un niveau per.
mettant l'intégration dans la Communauté, dans un délai de cinq à dis
101.
Au plan de la politique intérieure,
il esiste une réelle possibilité de dé.
stabilisation avec le problème lu ~:,
(6 millions de paysans -pau,:,.
conf'més dans les provinces de l'Esl).
A la lentation assez naturelle,
là.bas, de la manière Corle, on préCé.
, ,p:,~'~
......
rera sans doute la solution préconisée
par les esprits les plua lucIdes : un
effort important d'inCrastructures et
d'équipements couplé avec une sco.
larisatlon soutenue et une tentative
d'assimilation par les moyens audio.
visuels (n' notamment) de nature à
Caire entrer en douceur, et en turc, la
Turquie dans les cœurs.
Quant à la politique estérieure de
la 'l'urquie, les relations avec la
Grèce, les questions de Ch l'pre. ainsi
que celles des Arméniens posent
vraiment problème.
Les Turcs sont habités par une
bonne conscience à toute épreu,'e .
• Que l'on arrête de nous rendre
responsables de la déportatIOn des
Arm~niens de 1915 à 191, ", disent
toua les responsables politiques.
Les efforts de la Turquie et sa
détermination à rentrer dans la CEE
contrastent singulièrement nec la
Croide réticence des Européens à
l'éCard de ~tte idée.
Les Turcs, conscients des difflcul.
tés (dues notamment à la pression
hostile du lobby cree), n'en\'Îsagent
d'entamer le processus d'intégration
e dana un délai de cinct à ,dis ans.
temps aussi, pour les Européens,
reprendre haleine après l'intégra.
tion des Grecs et des Ibériques,
E
t'"~Ol1't
• La Twvuie
C~
1t"1t
dt remédier à
SO"
retard éc.omlmiqut et /'ell$emb/t dt la pclitiqut tWVut tefld
dIw ~ ,Ç!J'Mlunaul(~"!'oE!ellJlt.:.(Photo
AGENCE
.98J1l!IlaJ
FRi\NCE
Aulrich~-manifeslalions
Occupalion ~ Vienne du bureau d'"Amnesl~
consul al de RFA par des Kurdes
_ _ _ .,
PRESSE
Inlernalional"
L~n WI
seul .objectif;
.
_
• DipuI, CDF-PR dJJ
tit Btl/ort. ,u:t.p",1dm
dJJ Groupt d'aJ7l~" parltm,,'al1't
F'Il",.T""l"1t
11.8.1987
par des Turcs el du
VIENNE. 10 aoOl (AFP) - Un Groupe d'une Quaranlaine de ressorlissanls
lures a pacifiQuemenl
occup~ dans la malin'. de mardi le bureau de la seclion
aulrichienne d'"Amnesl~ Inlernalional" ~ Vienne pour allirer l'allenlion sur
un. Gr.ve de la faim suivie par des prisonniers poliliQues en TurQuie.
Une dizaine de Kurdes onl .n ••me lemp. occupé le consulal de la RFA au
cenlre de Vienne pour revendiQuer. selon 1•• premi.res indicalions.
l'oblenlion de l'asile poliliQue dans ce pa~s.
Le ponle-parole n'a pas pr'cis' la nalionalil' d•• manifeslanls
kurde ••
,donl le peuple (environ 15 .illions d. personnes) .sl réparli sur Qualre pa~s:
'la TurQuie. l'Iran. l'Irak el la S~rie.
AG.ENCE
Suisse-TurQuie
Manifeslalions
FRJ\NCE
PRESSE
15.8.1987
de Turcs el de Kurdes ~ Be~ne
BERNE. 15 aoOl (AFP) - QuelQue 250 Turcs el Kurdes onl manifeslé sa.edi
apr.s-midi ~ Berne leur soulien aux prisonniers Qui fonl la ûr.ve de la faiM
dans les prisons turQues.
Les manifestants onl r.cla~. Que le Gouvernement
lure melle fin ~ la
lorlure dans les prisons et améliore les conditions de d~lenlion. Ils onl
tenl~. en vain. de remeltre un messaGe contenant leurs revendications
~
l'ambassade de TurQuie. La manifeslalion. autori'~e par la police. s'esl
d.roul~e.san5 incidenl.
•
l'èvénement du jeudi
13-19.8.1987
répression s'abat sur la Turquie et soume
au Kurdistan, en particulier sur le PKK,
dom plusieurs milliers de cadres som arrêtés, IOrturés et jugés. L'impitoyable revanche des militaires a-t-elle jeté les militants
du PKK, aveuglés par l'idéologie, dans une
fuite en avant qui ne pouvait déboucher
que sur le crime pur et simple 7
Au cours d'un étonnam plaidoyer devam
le tribunal militaire de Diyarbekir, Mehmet
Hayri Durmus, membre du comité central
du PKK, se défendra d'avoir prôné la violence pour la violence, déclaram: «Nous ne
LES SALAUDS
Les terribles bavures du PKK
Comment les Turcs ont
rendu leurs Kurdes dingues
La répression sanglante de id dictature militaire d'Ankara
contre les séparatistes ne justifie pas les massacres
aveugles commis par ses commandos ((libérateurs)),
...,.'
«Trente villageois de Pinarcik
assassinés par un commando séparatiste kurde. Parmi eux, seize
enfants et six femmes..
La dépêche,
tombée le le' juillet, n'est pas la premiére
du genre. Le Parti des travailleurs du Kurdistan (PKK) est le plus violent des groupes
kurdes. Mis au ban des autres mouvements
qui luttent pour un Kurdistan autonome, le
PKK «liquide physiquement> leurs militants dans l'émigration en Europe (à Paris,
nOlamment dans le secteur de la rue SaimDenis où vivent de nombreux Kurdes). ce
mouvemem a assassiné, depuis le début de
('année, plus de cem villageois du Kurdistan
turc, en majorité des femmes et des enfants.
Le bilan des massacres dans l'est de la
Turquie s'établit, depuis 1984, à 472 morts,
dont 313 civils.
Un «cadre> parisien du PKK teme de
justifier ainsi la «bavure> de Pinarcik:
«Quand le PKK fait une opération et que les
combats durent plusieurs heures, il est
normal que meurent non seulement les
hommes, mais aussi les femmes et les
enfants. C'est inévitable.» Conscient du
malaise créé par cette explication, il ajoute:
«Quand le PKK cue sept "protecteurs de
village", et en même temps des enfants, la
presse curque publie des photos des cada-
vres de ces enfants, avec le titre: "C'est ça,
la justice du PKK!" Mais quand l'armée
curque bombarde des villages au Kurdistan,
comme cela a eu lieu en TUrquie dans le
Hakkari, ou au Kurdistan irakien, la presse
turque et la presse occidentale ne soufflent
mot ... et pourtant ils ont massacré femmes,
et enfants!.
Critique bien reçue, mais qui ne justifie
pas l'incroyable dérive des libérateurs
kurdes devenus à leur tour des bourreaux.
Pour certains militants kurdes, il faut «en
même tempt>résoudre la question nationale
et la question sociale •. Ils ont donc créé, fin
•
OrglUJJsa:lOD mandst.
.'.',I~n'n'.te,le PICK
,. a IIJscrlt la .vlolelJce
révolutlolJlJa1re
JI
à BOD
...• programme.
......
'
1978, le PKK, organisation marxiste-léniniste qui inscrit la «violence révolutionnaire» à son programme. Après le coup
d'Etat militaire du 12 septembre 1980, la
:
sommes pas une bande de bandits armés
née spontanément...
C'est vrai, nous
acceptons le principe de la violence révolutionnaire ... mais pendant toute l'histoire de
la république (curque) toutes les tentatives
de changement fondamental ont éré réprimées de façon sanglante ... En dépit de tour,
l'organisation
politique de notre moul'ement et son développement idéologique
restaient nos objectifs primordiaux, tour le
reste était secondaire....
Mehmet Hayri
Durmus est mort en novembre 1982 dans
la prison de Diyarbekir, après une longue
grève de la faim.
Le 15 août 1984, le PKK annonce la
création des Unités de libération nationale
du Kurdistan. Ses premiers commandos
passent à l'action dans la province de
Hakkari, avant d'opérer dans lOut le Kurdistan, multipliant les coups de main contre
les unités de l'armée régulière. Malgré la
présence d'effectifs considérables, l'armée
curque est débordée, contrôlant difficilement une frontière de plusieurs centaines
de kilomètres, au-delà de laquelle les commandos du PKK trouvent refuge et bases de
repos: au Kurdistan irakien, ou en Syrie
(où le PKK a noué des liens avec certaines
organisations palestiniennes, en particulier
avec le Front populaire de Georges Habache). Le comble est que les terroristes
kurdes CUres n'hésitent pas à demander
protection à des pays qui opprimem et
massacrent. .. leurs propres Kurdes.
Le 28 juin 1985 un décret du Conseil des
ministres crée les «protecteurs de village».
Sorte de harkis, ils permettront de pallier les
insuffisances des forces régulières. Le PKK
voit lOut de suite le danger: «Les protecteurs de village sont le seul espoir de l'Etat
cun:.,
affirme à Paris un responsable du
PKK. Le PKK s'attaque donc à ces miliciens
avec autant de violence qu'en d'autres
temps et d'autres lieux le FLN algèrien
s'était attaqué aux «harkis •. Horreur de la
guerre civile: femmes et enfants deviennent les premières victimes de cette fureur
aveu2le. Résultat: dans l'indilTérence généraie, fa répression continue de s'abattre sur
le PKK. On pourrait remplir un journal avec
la liste des condamnations à mort et à
r perpétuité infligées aux militants devenus
I' enragés du Parti des travailleurs du Kurdistan I
Chris KlTI'SCHERA
I
A Dlyarbeklr,les
6
mWlanlS du
PK!(
sonl jugés dans l'Indifférence générale.
19.8.1987
ADRESSE AUX MEMBRES DU PARLEMENT EUROPEEN
QUI ONT SOUTENU DIRECTEMENT OU INDIRECTEMENT
LA "RESOLUTION ARMENIENNE"
Le PuIe_ brop6aI • adopa! It 18 juin 1987.
.... rfsolullo .. laIlIaIee "Une sollIioD po/IlIque pour
la queslion _lame"
Cette R&oIutloo:
• Comporte
aIIfplIoa Il pretendu
en 191 S • 1'_
des .rm&Ile .. pu
0lI0alIns IUra.
• IlI5fte la
_ pu la TI",,*
du "eenoctde
" el du
"problfmt turdt" dins ... colldillons
requises pour sonla:aaIoa IIX
ComlDunllllis EaropetaDtS.
Le 21 Juin 1987 u.. p'OUpt cIt tmorIstts kurdes
.... lCbornt! SUt un
cIt ~ bablla .. lS. pm cIt
la frollllfre lrùltn
pour _
la mollif
d'tIIW tUX donl16 e.. ranlS el 7 ........., ...
!xlslt-U DDt rtIaIioD ... trt la rfsoIutio .. du
PorItmtnt et It ~
des ltrroris ... kurclts?
eenoctde
Que s'est-U ~
en 1915P
• ..... nDfrIitns onl vtea ... polx et ...
honDOnie .VO( Its Tura ptndont
prt$Cju'Ult mlOfnal .... Mals ... 191 S Ctu.
qui vlvalent dans le Nord - Est du
PIT' 50 sont Insursfs conlre It
Gouvrrntment
Ottoman.
• En lant que ComplKJlOns d'lflIltS. 0 ont
aIon roIIaborf IVtC la I......
1SarIslt.
1fI.. cIt chasstr Its Tura fo_t
ItIajorltal ... dans la rfpm et d'y loncItr
un Etat basf sur la mlnorttf 1tIIIfnItn ....
• Dts boncIts de ltrrOrlstts lnIIfnjens ont
tIWSICn! cIts ptI'SOlI .... 1n1lOœtl .... par
dizain .. cIt mUlim. oIln cIt cbasttr Its
Turcs cIt ce ttn1tot ....
..... pulssancts oolonJaUsts et
tmpfrlallsœs cIt l'fpoqut ont ... COU~
Its INM"",n. dan. leun dfons.
QU'. fait le Gouvernement
Ottoman en faltP
A quoi rime le gfnoddeP
• Le Gouv
t• ~
...
Armfnltus. en
f&utt cIt la zone
cIt s-re Ils autres rfJlIoas cIt
l'Empire. El ce qod ... aaaIlblt •
dtstlnll:lon D'ltalt pu ... CIlDps cIt
conœolrllioD 01 .... loyers
d'txttnDIoatIoo.
• .... Armfnltus llIslaII& .........
~
..
sb<s I0Io cIt la _
cIt pme
contioualtDl • olne dins la paix et duit
la stcurilf.
GIll"""
La dfIInltIon de eenoctde
en tile meme Ie
..... npmsf d'n ........... d'. JIlIlIpt etIutiI!at.
Alors It ~
~
enteDd-ll pu Il qat ...
OtIDllllllS OIIt dfcooyen DDt -'* .....
cIt
sfnodcIt ... DIY ... rfplaIl
o .. toultlois oral que le dlp/aœment • cIerouIf
dans Its drcoostIDœs cIt pme. Les IIIOY- cIt
transpon ftalent rucIIaItotIJm .... CDlIdIdoas
~
rudes. La lIllIlIœ el ... fpidfaIIta Y
rfpaIenL 0 .. pruftoo.. .. ~
....
beaucoup d'Armeoltos 0IIl ~
la
œs
COIldilloIlS.
Mals ... lIlhIIts coodItIoDs. lIlIsts • pili ...
apssIons ano&s da AnlfoJens, oM ___
a1ftct!ts la popuIalioD lUrqut. Les perla tie .... It
Irouvaltol dins la popuIalioo IUrqut ...... lois
supfritu .... I edits .... ArmfoItns. L'tue b_
n'I-I.8 toujoun Pu la lIIfIIlt valtor? Les cbrflItns
sont-Us primus Inltr pares? Pourquoi lion persoN..
n' •• 1 loucM de ooalpuslo .. pour Its olctIma tDrts?
Le Parlement EuropfeD pone un IDtfret .. rpI'IIWIt
au•• Ictl
chrftlens d .... fvfnaDml
historiqu
nt COIItnwmf. Mois, U lall __
oreille lU. cris cIt deux IIIlIIIons cIt TIUCS IDIIlfnnt
d'une oppnsion brutalt en Bulprle dons .........
1980.
Pourquoi ater un paraU~le
entre le gfnodde des Juifs par les
Nazis et la traRfdle de 1915 et la
qualifier Injustement de génoddeP
• n est fvldent que It problfme .. t Ivanl
tout historique est non pu politique.
De plus B .. IotriD~uttIItIlt
conltO.mt.
Par coosfquent. U est
IlICOlIIpt6lensl
qu'UDe
InstIlIItIoa
poIltlque ltIIe que I. Parlement
EUrop&D. puisse sans scrupule el sans
peine arriver .....
concIusloo SlIIdWtt
une srancIt Injustice enven la MIloD
turque.
• Le racisme est la !orce -xe cIt
l'oppressioD cIts mloortta tlbniq ....
Le sfnodcIt est SOD poIDt cuIatIlIant.
Saas faire UD Ju~Dt
moral. la eubure
turque D'. jamais tl\8tßdrf ....
ltndanœs ncist .. et par COIIsfquent cIts
modvllions cIt gfnocicl •.
• L'histoi ... tfmolgne d. la totfrsnce
trIllltionneU. cIts Turcs Il'fgard d..
di~enltS
nltionaUlfs dan. l'Empire
Ottoman qui rassembIall It. cliv.....
nations en son sein.
• Charlts XII, Rakoat et lossutb onl
lrouvf refu8t dan. l'Empir. Olloman I
la sullt cIts in.. rventions de
l'imp&talisme envers leur pays.
• Les Ottomans ont accueOU des dJzaI ....
cIt mUU... cIt Jutf. qui It SODt enluis de
('Inqulsltlon .n 1492. Dts mlUlen de
'ulis fvado!s .... ~
lSaris... el
alnsl que de la pfrskution
nazie ont
fgtIemenl IrOUV~ asli. dans l'Empire
Ottoman et dans la R~pubUque de
Turquie. Parmi tu. on peul dler Ernest
R.uttl, Friu Seumark. FriU Bude et
m~me pour quelq .... mps Alben
EInstein. Peut~n dire que its autres
cultures n'engendrent p&.\ non plU$ le
racisme?
Nous Slvons ce qui est eachf derrltre
l'ex_nation prt$CjUt'en llltal1If cIts Juifs. des
Tztsaoes et cIts IoYalides .VO( la complldlf lCIIYe
ou lIIOrIIe cIts lU...... 0 existe enoo'" cIts drona
d'nordset l'esprIt du ncIsoIe. A SlooIz. P
ua
.. UUODd'AIgfriens OM N tIIISSIl:rfs par ...
PnlIÇ2ls et la popoIaIIoa lIlDSIIImooe de c:rtl* DIll
cIlsparu dins • lOIaItti en VoIoD Sovlftlque.
• Cet esprit r&pponIl • DM joun ....
.... autre Ionoe cIt ndsme en
rempIaçooIla
JuIfs par ... tnYlIIIeIlrs
ftno..... Cepeodoot, œtIt tpolIIe
forme cIt oIoIaIœ ndste • N exclue du
doataloe d'lCtIYltf .... "foras
pnlIrtIIisles"
IocIunt la _
cIt proleCliOlI .... dIOIIs cIt l'bODUlle.
• La rfsoIuIioD da ParIemeDt Europ&ft qui
prfvalt la reCDlIIlIISsIoœ da "BfDocIde
1nIIfoIen" et da ~
kurclt.
com... coodidoo prfIIodDalr. cIt
l'ocœssIoD cIt la Turquie MIX C.E ..... ~I
IiIJÙIIcatiolt rfv8atriœ.
• Ceux qui ont YDCf pour la r&oIalIoD, et
qui It SOllt Ibsteous de pronooœr.
D'olrIIlIIssent-Us Pu la DOtIott cIt
BfDocIde. en quaIIIIont de ~
le
dfpIacemeot cita Armfnleos ell 1915?
S.dforant-lb _
cIt DIer l'excluslvlll
cIt l'hoIocauste en lCCUSIlII ... Tlrea eo
_
que mllStllDwls d'Ivolr N ...
preaden • le _
• l'fpnI ....
clufdeM. pour abooudrt du .......
parllellemenl œs dmtIm.
• PrfleodeDt-ib par Il que ce Ot lOot Pu
tuX mals la Turcs qui SOllt ndsles
puisqo.lb nercent .... opprasIoo sut
la lu.....? Eo 110 cIt COIDpIt Iaoœot-Ib
leur mal sur IlOUS?
u...
Dans tous œs dfom ... retIIlIrql*IS-DOUS
Pu l'dIet
ltaUmatisant cIt l'uDlque gfnocIde cIt DOl ... m .. r
l'.mour propre .... peuples cIt lIIfIIlt cuitu ... '
o
est il noter que:
~
leS
slpWaItes de leur
respoosa1llIIre •
• Lea fvfoemeolS da sud-.. de la Turquie
ot rfsuJteot pu d'uue oppression
edutiqoae _
d'uoe IDcItadton cIt
l'nlfrIev.
• Ceux qui Irahl ..... t InvoloDtal ... ment
Itur mn eulpa D'ont .ueu ... 1eçoD
I don..., lia DIl:Ion Turque.
Pmentlent.11s par Il que ce ne SOllt pu ... x mals
les Turcs qui _t rad .... puisqu'Us nerceot uOt
opp ..... IoD rad ... sur la kurdes? Eo ID cIt CIIlIlpct
projettent-Us leur mal .. r IIOlIS? Daos tous œs
dforu .................
_
pu l'e&t _
• La 'l'lm!* .... Pu tie probleme
edItIJqoIt. _
ceux des lIuque en
.....
tie "Irlantle du Nord en Grande
lreIape .. cIt Cone en Prooœ. SI cela
lit __ BfDe PU. la TuIqUit dfsIre
rater Iota tie tels problmles.
cIt l'unique KfnocIde tie DOUe m sur l'_r
prop ... cita peu,... tie __
culture.
Nt oubliez pas!
D est il noter que:
• Ceux qullrabIsstollovoloDtalreIlltRt
leur .... eulpa D'DDt lUCUlIl! I~
• don..., • la _
Turque.
• Ceux qui soul1'reot cIt la eulpabilite cIts
crim .. commis dans l'b!stolte et de
leun Itodaoœs racistes actueDa qui
rappeO.nt le passf doivent assumer
... U~remenl Itun responsabililfs el ne
pas 50 .... dr obIIsf cIt Its plftO&tr,
mfme en panle. pu Its aulr ...
• lroolquement. la rfsolulloD du Parlement
Europ&ft parle cIt la SUppresstoD ....
obstacJes • ('acœsaIoD tie la Turquie aux
C.I .• coodJtloD qu'lIIe deoteD'"
"Europ&noe"
en avDlWlt le
"g6Ioctde". Mals DOUS _
cJedcJ&
• prtadrt DOUe pIaœ dans Uot Europe
en~lDtIIt
pfrte tie sa "auIadIes"
La ...uleure façon cIt proaver pour
l'Europe SI SU&lson est de Slvalr vIY...
• pItd d'epIlte avO( ... Turcs.
Attention!
• Cene rfsoIudon esI cIt natu... I
encoufl8tr les mWlaOlS armfDlens
I reprendre les lCItI ltrrOrIsles. COIIlIIIl!
Us l'ont Mil anllDncf pubUqu .... m. Ille
justllJe ... _
leur demande tie
compensalioD et cIt mdlUllon
Itrrilorlale.
C.est cIooc MI PorIeIDtllt
Europ&o qu'lDcombe la responsobWlf.
• ID dfplt cIt la lIItu con
cita
fvtllemenlS
_
bistoriq
ll!ptls leun
lCItI
-"-ns
• SIle entre l'Europe el le Moyen 0rIeIIl•
la TurquIe est le seul pays puissaDl el
llI1lIe tie la rfpm:
• Aprts _
ytea uot pfrIotIe d'aaarchIe
el tie _.
lDdt& cIt l'ulbleur.
ftn la .. des annees 70. Ille • rftabJI
la dfmocralle.
• Ille se cleYeIoppe roptdemenl 8flce •
Uot tcuoomJe de marclN!.
EUe ftRIl!lIt
tie la cool1anc. en .O•. mfme •• n SI
pulssaoœ et .0 SI capadlf.
• EUe laJt partit lnlfgrarlle cIt tout .. I..
lnslIlU_
DCddmw.. dont l'AWanœ
AUanlique. EUe ma/nlienl. au service cIt
l'OTAH. la plus srantIe armef
Ne p....... pas la Turquie
ClIIIlIDt l'affalre dins It sac.
...rop&lI....
Iren
• A IIlOins qu'U corriAt cette tnjusllœ et
qu'U se coofonDe ll'hlstoire le
ParI_ EuroP&D pusttI daos
l'bbtoi ... COIIlIDt flanl u... institulioD
. qui ot respecte pu ses prop .... Id&ux
et qui suppone le Itrrorisme.
• Nous tenons • dire la vfrtlf mflne si
...... t du... pUlsqu'u ... vfrire DMporJfe ot peut qu' .nv'lÙDIer Its maux.
• 0 est grand ItIIlps pour IlOUSd'lßlr
eosemble d'une manll ... radon.O. dans
an lIlODtIe qut cltv"nt de plus en plu.
Irratlonlld.
.u.du1M
T.fClw ••
Traitf
«
l' Adaa'~a. da Nard
TM.AtlIMIl~OenIftl;
ltrroristes au
coun cita cIemIl!m anofes. De -.
Us
oat lIltIIId! ... parlementalm
"'ropfeos
pour IoIre .iser leun IDtblllons. SI le
larorisItIe .. le lIIOyeD de
recotIIIaIssonœ d'une CIllSe loIJacieuse
meme Ii ('011 • ton
vrais opprIItI&
_
llDtlI& davan
qIt cIt la
....-.e.
Un'" 41a 'ar1aamlaltes
TMh,...tn1rf
Tara
.......
l:on'Hiralloa
... SyndlCOU ...
Tnvailleun de T.I'«I_le
TIr"'" ~
SrMIUIIn
Fon......
""41H
Tart , ....
__
~
de ProIaOC ....
VUll
... I......te .......
..... .es "Affura Taru
TM
PaJasent les membres du Parlement
Européen le rendre compte de la
r&Uté!
• La rfsoIUlIon qui D'" Pu Umltfe au
.. jet ...... tlel
raison_nI
tie
l'IosertiOll des Iations IUrco-srecques
el da p~
chypriDle ..... & la
1ormad0ll d'u ... ood1Ioa linlstre dont
l'CJbIecUve .. d'fkriIner la TuIqUit tie
l'Europe et. c .... la raison pour laquelle
eDe IalsllJe l.histoI .... au Ueu cIt rftabIlr
la rfaIltf blstorique.
Ne vous trompez pas si facilement!
~t.
• Cette rfsoIulIoo ... nd lfptlme Its pIrn
lICItS cIt lttTOrtsIDe ... Turquie, COIIUIIt
UIN _
Pmarak.
L'1mertIoe I _
cIt la
............-"'<1 da Itrrortsme dins cette
moJulioD D'" plus qu'ua polIIadl
deœvllll
el ot peut SIDS dault
Slah1d
DwMII
te ~
( •• .rH& ..... des Sy"I""" da
hlroeaa lie Y_flule'
v.IH ..
0taakeI et *- lIcMtna
.. T
,_
a..._ ..
-- -..
c.a.
c-__
..
-.....
TIIttye ~
\Oe .........
1Iarft. '-ri. ..
GurttdIirr
ne.. ow.n
.....
Caltytlll (
lait .....
A
..--...
"'1I'¥c
Sy"lcal d..........
ü la
TMrfc .... lMayI
'raH.
~
'Irttpr
we 'I1c8I't'l
lmkl
bttrlewc
l'I.. _rIe
TU'4Iulc
s-d6Uu
tit DfYdop~ .. m.t
Economique
1lttudI1aA ..... Vat.
FoUa''''
7
Est
Républicain
Pour protester
19.8
'20.8.1987
.1987En Turquie
contre la torture chez eux
Nouveau massacre de villageois
. par les séparatistes kurdes
Grève de la faim de seize Turcs
ä la cathédrale de Metz
METZ. - Seize Turcs, de Metz,
ont entamé,
hier, sur le parvis
Etienne à Metz, leur quatrième
pour soutenir' leurs compatriotes,
Turquie et au Kurdistan.
• Des greves
de
Ja [aim,
telles que /a n6tre, ont débuté
dans sept pays d'Europe.
en
Saint-Avold
et Forbach,
de la cathédrale
Saintjour de grève de la faim.
détenus
politiques
en
qui
ont
reçu
la
visite
de
représentants de la Ligue des
droits de l'homme. d'Amnesty.
international,
mouvements
et .de divers
humanitaires,
souhaitent
européens
que des expert..;;
soient désignés
afin de faire la lumière
sur
les tortures
pratiquées
en
Turquie
et au ¥ .Jrdlstan. et
sur les conditJor.'
de déten.
tion
des
prisonniers
poli-
tiques.
Déjà
deux
députés
verts allemands
en Turquie.
sont
Vingl-six personnes
auraient
~té
tuées. selon un bilan provisoire:. au
cours d'un nouveau fald des séparatistes kurdes contre des villages du
sud-est de la Turquie.
Ce dernier
raid s'est déroulé:.
partis
~~:~~
I~~~nf:~~i~rdsusc ~~~drel
~naa~
Les grévistes ont précisé
que quatorze
m~mbres
de~
familles
des detenus,
qUI
avaient
entamé
un mouve-
mercredi 19 aoOt, dans un village de
la province de Siirt. les assaillants
auraient tué: les trois gardes du vilJage avant de se déchaîner
sur les
habitants. OUlre les mons, une lrentaine de villageois
auraienl
élé
blessés.
Plus d'une centaine de civils, en
majoril~ des femmes et des enfants,
OD ~tt
lU~S depuis
le début
de
l'année
au cours
des opérations
mentes par la plus radicale des orga~
nisations kurdes, le Pani des travailleurs du Kurdistan
(PKK).
Les
iéparatistes
kurdes prétendent
justi.
fier ces massacres par la lutte contre
les. prolecteurs
de village.,
milice
kurde crUe en 1985 par le gouver.
nemenl d'Ankara.
Ces méthodes,
et
notamment
le (ait de s'en prendre
ment similaire devant le
ministère de l'Intérieur de
leur pays. ont été aussitôt
emprisonnés.
Allemagne fédérale, Pays.
Bas, Suisse, Suède, Grèce,
Autriche et France .-déclarait.
hier. l'un des responsables
du
mouvement. • Mercredi,
une
manifestation
anaJo.gue
devrait débuter 8 Pan's. Par
cette grève de la faim, nous
vou/ons apporter notre soutien Ii nos compatriotes,
détenus politiques en Thr-.
quie, qui ont cessé de s'alimenter
depuis plusieurs
jours pour que cessent J'oppression et les tortures, que
soient améliorées les conditions d'alimentation
et de
nourriture, et pour obtenir Is
possibilité
d'avoir
des
entrevues libres avec des
avocats •.
PK.t'a~Ulb~i~d:SiV~~~~O~rg~~SiS~~
tions kurdes de Turquie et d'Irak.
Le gouvernement
turc avait mis
en place en juillet dernier un gouver.
neur de coordination
disposant
de
d~~ï:;
:rul:i~t~:C:~~~"i~'spIj(Kr
huit provinces du Sud-Est anatolien.
Sans. empêcher
les raids, les accrochages ,entre l'armée
et le~ teIT(~..
ri"fes kurdes ~ 500t eux aussI mulu'pliés.
Quatre
rebelles
kurdes,
accusés de plus de SOlxanle meurIres, avaient été tués le.9 août dernier. Le même jour, deux soldats
avaient été tués lors d'une auaque
contre un poste de gendarmerie.
Plus de mille morts.
en sept ans
Selon ce responsable,
1.244'
prisonniers
politiques
seraient
morts
en Turquie
depuis
1980. Les
grévistes,.
LE COURRIER (~LJi~E-)
20. 8 ~1987
lillI'
'
,
Art.
Identite a recoßß3.1 e
Le problème kurde évoqué à Genève
L'un des objectifs de certaines organisations Don gouvernementales
ainsi
que de quelques experts présents à la
lOus-œmmission
des
droits
de
l'bomme de l'ONU est celui de parvenir à mettre en évidence le problème
des violations envers le peuple ku.-de.
En adoptant une résolution qui dénonce
ces violations.
.
.. La question kurde ne date, certes,
pas d'aujourd'bui.
Actuellement pourtant, elle est particuliérement
mise en
exergue par les violations systématiques des droits de l'homme dont est
victime le peuple lcurde - ainsi que l'a
Souligné à la sous-rommission,
la ligue internationale
pour les droits et la
libération des peuples. Et tout particuliérement pour les douze millions 'de
Kurdes vivant en Turquie. «La négation du fait kurde» par la Turquie a
d'ailleurs été soulignée par le Parlement européen lors du vote de sa résolution politique sur la question arménienne au printemps dernier,
Peuple d'origine indo-européenne,
les Kurdes sont établis au Kurdistan
depuis des millénaires.
Descendants
des Médes vivant au nord de la Mésopotamie, ils se ballirent durant des siécles contre les Assyriens qui habitaient
la partie sud de la région. Lors de la
crtation des diflèrents Etats de la region, le Kurdistan fut, par le traité de
Lausanne en 1923, partagé entre la
Turquie, l'Iran, l'Irak et la Syrie. Cest
ainsi que sur les quelque 19 millions de
Kurdes du Kurdistan:
douze se trouvent en Turquie, .sept en Iran, quatre
en Irak et un million en Syrie. D'autres
vivent dispersés en URSS, au Liban et
- prés d'un million: - en Europe.
8
.-.----.-., I
Des Nations Unies
An elica RüGET
O'aprés M. Salah Jmor, coordinateur
des diflèrents mouvements
de libération kurde auprès des organisations internationales,
les Kurdes seraient opprimés dans les quatre pays du Kurdistan. Et des déplacements
forcés des
populations auraient lieu dans chaque
pays.
«Cela est particuliérement
flagrant
- affirme la Ligue internationale
pour les Kurdes vivant en Turquie
auxquels l'Etat ture nie toute identité
nationale, historique, culturelle etlinguistique. Ni le Kurdistan ni les' Kurdes n'existent en tant que tels dans ce
pays qui .les a rebaptisés «Turcs des
montagnes» ..
Le 19 juillet dernier pourtant, la
Turquie levait l'état de' siége en vigueur depuis 1978 dans quatre provinces. Mais c'était pour le remplacer par
un «état de siège civil», soit la nomination d'un gouverneur de coordination pour huit provinces du sud-est
anatolien (Yan, Halliri,
Siirt; Mardin, Diyarbakir. BingOI, Elazig et Tunceli). Etait ainsi mise en place une
autorité se superposant Il celle des difrerents gO\lverneurs existant déjà dans
chaque province. De plus, les deux
tiers de l'armée turque réguliére (environ un demi-million de soldats) serait
stationnée 'au Kurdistan où elle pratiquerait une occupation militaire extremement-oppressive,
comme le souliline toujours la ligue. . '. . .'
.
. D'aprts M. Salah Jmor, un million
de Kurdes auraient été déportés de leur
'terre natale vers l'Anatolie et la Turquie de l'Ouest, soit la population de
prts de 250 villages' qui a~ient
été
rasés'par la' suite. Il y aurait p~s de
20000 prisonßlers
politiques kurdes
en Turquie - atHrme M. Jmor - et la
torture serait couramment pratiquée.
La négation du fait kurde et de la
reconnaissance
du génocide annénien
constitueraient
des obstacles «incontOUrnablesll l'examen d'une éventuelle
adhésion de la Turquie à Ia.Communauté» - déclarait le Parlement européen lors de sa résolution sur le génocide iirménien, au printemps dernier.
Cest ('une des raisons qui expliquent
le 'durcissement 'de la Turquie face au
probléme.lcurde.
Des séparatistes kurdes - d'aprés des informations otHcielles turques - d'autre part, se seraient
livrts à des massacres d'enfants
et
d'adultes dans des villages du Kurdistan .... On le voit, la reconnaissance
de
l'identité
kurde - comme d'ailleurs
celle de la plupart des peuples et des
minorités opprimés - ne peut se faire
simplement
Une rtsolution de la souscommission.peut
sembler. peu de chose. Elle pourrait pourtant contribuer à
la reconnaissance
de l'identité du peuple kurde_ Un moyen de parvenir à la
cessation des violation des droits de
l'homme dont il est la victime journaliére.
A. R.
~~~
~
20.8.1987
Nouveau raid kurde
en Anatolie
es séparalisles kurdes auraie",
mené dans la nuit de mercredi leur
attaque la plus meurtrière depuis
plus d'un mois: selon l'agence turque
Anatolie. au moins vingl-cinq civils ont
èle IUès et une Irentalße blessés lors
d'un raid des rebelles sur le village de
Milan. en Anatolie orientale. au sudest du pays.
L'agence ajoule que les séparatistes
ontlancè leur olTensiveen deux groupes distincts. Annès de bazookas. de
grenades el de mitraillettes. ils ont
d'abord tue trois gardes de la localité.
avant de s'aHaqucr aux \'illageois.
Le 19 juillet dernier. le gouvernement de Turgui 07..011a\'ait levé hl IOÎ
m.l~t'ak
en \1\!t1ClIl d.ln' Il,, prl'\'IlCC,
ae l'Arialolie orientale à majorité
kurde. fief des militants armés du Pani
des travailleur> du Kurdistan (PKK,
marxiste-léniniste) .. La loi maniale
avait cependanl été <<remplacée» par
l'état d'urgence. Un nouveau gouverneur civil ayanl des pouvoir> d'exception avait ainsi été nommé pour tout le
sud-est du pays par le gouvernement.
avec pour mission de coordonner la
lulle eonlre la guérilla kurde.
Le 17juillel. Turgut Ozal et le président svrien Hafez el Assad. avaient en
oulre signé' un accord pour la sécurité
de leur frontière commune. accord qUI
dCV'Jit«':ouper le PKK de .re.' I>u••c.'
s\'rÎl'nne.'i ». scion Ankara.
.
-D'après .AFP
L
leqp~ti~~n.
20.8.1987
TUnDUIE: VIOLENCE AU PAYS KURDE
Un allenlai a élé perpélré en
Turquie dans la nuil de mardi "
mercredi par les séparalisles kurdes,
Bilan: 2S morls el une Irenlaine de
blessés pamù la populalion civile,
Cependanl, sur le lerlllin, la
colllballants kurdes conuiuenl _
période diffICile: Il populalion al
tie _ins ea moi.. ré«pthe lU
lhèses ties sépIllIlista et la forca
tie l'ordre _t
tie pills el pial
eft'"1CI«S dans Il répraaioa COllin
la rebella.
• Des re""" .. kurdes ont atta~ué
dans la nuit de mardi à mercred.le
villalle de Milan, silué dans la
provoncc de Siirt au sud-est de la
Turquie. Ils onl d'abord lué trois
gardes du village avanl de s'en
prendre
aux villageois. Celte
allaque est la plus meurtrière
depuis la levolede la loi martiale le
19jUillet dernier dans les provinces
de I"AnalOlie onen tale à majoritè
kurde,
Celle reprise des actions terroristes
de la part de la guèrilla kurde
prouve à l'évidence que la question
,,,rde
esl loin d'èlre
réglée.
HlSlonquemenl, elle remonte a la
fin de la Première
Guerre
mond.ale:
en 1920, les alliès
imposent à la Turquie la créalion
d'un Kurdistan and~pcndant pour
Id pumr d'aVOir combauu
aux
cÔles de l'Allemagne. Mais le
projet reste au fond des cartons et
Ic~ KunJcs ;,tll1:ndcnt toujours la
crc.llliln
d'un
Flal
Indépendan'!.
d'un' problème de développemenl
En ou.re, les Turcs ont syslématiéconomique. Il est vrai que celle
quement cherché à brimer octte
partie du pays apparaît dramatimmorité, notamment en interdi.
'quement sous-développée. JI serail
sanll"usage de la langue kurde en
1924.
pour autanl faux d'en conclure que
Aujourd'hui,
la communaulé
le problème kurde.se ~ume a des
questions
uniquemenl
d'ordre
kurde représente 8 millions de
,économique.
La stratégie d ..
personnes sur les S I millions
aulorilès d'Ankara a oIcux volets.
d'habitants que compte la T""
Des etTorts sonl faits sur le plan
quie. Les Kurdes de Turquie SODt
économiq ue et social pour déveprofondémenl divisés quant aux.
lopper oclle région dont le la ux
moyens de parvenir à leun fins,
d'analphabèles avoisine I.. 70 %
c'esl-à-dire la rcconnaissanoe de
, (la moyenne nallonale
lourne
leur cullure et l'obtenlion d'un
aulour
de 2S 0;.). Par ailleurs, les
terriloire.
Grosso
modo,
le
forets de l'ordre
el l'armée
mouvemenl kurde est conslitué dt'
quadrillenl cette parlie du pays
deux tendanoes rivàles. Le PartI
pour dénicher les séparatIStes
socialiste
du
Kurdistan
lurc
kurdes.
Les opéralions de lUlle
(PSKT), modéré, prône l'action
politique el rejeue le lerrorisme, . anti-guérilla commenccnl Ii porter
leun
fruits:
une: vinglaine de
Resle qu'il pèse peu faoc au
combattants kurdes onl élé tuès
puissant Parti des travailleun
par les fornes de l'ordre depuis un
kurdes (PKK). Créé en 1978, oc
mois.
parti marxiste-léniniste s'esl engaAinsi. en dépit de QuelQUes aClions
gé dans la lUlle armée avcô sa
sporadiques et violenies comme
branche militaire, l'Armée de'
celle de mercredi dernier, I""
libèration du peuple du Kurdistan
séparatistes kurdes traversent une
(ARGP). Le coup d'Etat militaire
passe difficile, En etTe., a mesure
du 12 seplembre 19HO n'a fail que
que les annèes s'écoulenl,
ies
radicaliser les peshmcrgas
(les
populations civiles du Kurdislan
combattants kurdes) .. des milliers
semblent
de
motns
en
moins
de K urdes ont élé arrêtès sous
enclines'à soulenir les peshrm!rgas
l'aocusalion d'ëlre des séparalisl ...
dans leur lUlle conlre Ankara.
O'aulre part. la Syrie d'Hafez El
La stralégie
Assad a signé avec la. Turquie un
d'Ankara
acc,ord le 17 juillet dern.er qui
Les autorités turques ont toujours
apparaîl comme un débul de
nié l'exislence d'un problème
làchage d.. combaUlin!S kurdcs
spécifiquement
kurde. Pour le
Par Damas. Cel aœord sur b
Premier ministre, Turgul Ozal,
sécurité des frontières communes
l'est du p:ly~ où sont concentrées
des deux EtaiS a pour bul de
k.'S pupulatiol1!\ kurdes s,)uITrc
couper les membres sUu l'K K de
22.8.1987
Grè,e de la faim
à Paris par solidarité
.'ee les détenus
politil1u:: ~~ : .. -~,.;~
leurs b..ses arrière <:n Syrie.
JI esl dair ccpcndanl
que la
questioa kurde ne ~ra pas é\'ucuéc
avec quelques réformes économi.
ques ou à coup d'opéralions
militaires. En eITel. la communau.
té kurde
esl d'aulant
mal
contrôlable qu'elle esl répartie sur
plusieurs EtalS (Iran: Irak. Syne,
Turquie).
Né-.mmoins, Ankara
sen. ~e décidé d'en finir une fois
pour lou!e ... ..., les rebelles ~urdes.
Alon que Turgul Ozal a déposé
une demande pour que son pays
intègre la Communauté curopt.~n.
nc. la Turquie n'a pas intérrt à
présenter l'image d'un E.al en
proie à la violence. C'est JlOur~uoi
un nouveau gouverneur 4.1VII doté
de pouvoirs d'exception
a êlé
nommé le mois dernier dans le sudest du pays pour coord"nncr la
lulle contre la guérilla. Cc «supergou\'cmeur)) aura la char,ge de huit
provinces soumises à l'Clat d'ur.
gence (Bingol, Hakkari,
Siirl,
Mardin ... ). Ce renforcemenl de la
pression
sur les combat tants
kurdes risque de les radicaliser un
peu plus. D-dns celle Iluerre
oubliée, les populalions civiles fonl
une fois de plus les (r.lis de..
hosliltlès. Qcpuis 1984, Il!s sépmatisles kurdéS onl a ..... inè près de
400 ci.i1s. Ce sinislre bilan esl !lan.
doule J'Our beaucoup d.lII. la
lassitude des civlls à I (gard d'un
combat dont ils ne \'olent III de fin
ni ,If" \';lInqu~urs dëtihitifs.
Tandis que plusieurs centaines
d~tenus
politiques
poursuivent
de
en
Turquie une Ir~vc de la faim qui a
d~buté pour cena1ns d'cntre eux Il y
a plus de six semalOes, une trenlalne
de Tu.rcs ont commencé l jeûner.
par solidarit~ avec ce mouvement,le
jeudi 20 août l Paris
Ils se recommandent du • ~omili
d~ sO&Ilkn allx g";lI~s de la faim ~,
" ..x ftWMS jusqu'ô la mort dans les
p,isotU d~ T"rqui~ el dw. Kurdistan
d~ Tllrqlli~ •• qUI regroupe
des
repr&entants
de dlrrtrentes
organisatÎonl turques en France. Ils entendent eensibiliser
l'opmion française
aUK: revendications
des d~tenus politiquel
en Turquie,
c'est-à-dire
notamment
la suppression
de l'uniforme carc~ral, des menottes et des
chaines utllisUs dans cenaines
prisons, la fin des mauvais traitements
et l'am~liorauon des conditions de
d~lenlion (I.Mond.du 18.001).
. 't'
C'hrioli.n Cm~~!'IlIr
Ces revendicallons
actuellement
un large
trouvent
«ho
dans
l'opinion turque. Plusieun intellCC'.tuels se IOIIt associés aux manifest.a~
lions organis6cs par l'association des
familles de prisonnien, donl la
'PraIe rend compte régulièrement.
V compris un joumll conservateur
comme Tlrc1Imalf. qui consacrait
encore. dans IOn ~f1iuon de mercredi, un article au • ras-ll-bol ...
'dans les prisons.
Le comit~ de soutien conslitu~ l
Paris s'cn prend d'autre part, dans le
textc qu'il distnbue, au rigÎmc
d'Ankara : • La db"ocraût QCllI~lI~
Il'~SI fll'unt cancatu'~ civile d~ la
knt.i1.
11 affirme encore :
• L 'junda,d
d~ '0 résiseaflCt tsl
1M datU Its prISm: ç rn Turqllit 1'1
jUllt~.,
Agence France Presse
I.'.;k-'"des
Pl~~ de cent soldats
19.8.1987
ir.;kiens tués p.;r les Kurdes.
QII
selon Téhéran
Violence meurtrière
ColllCidence,. Alors qU'ODdiscute de
leur identité dans Je cadre de la Cornmislion dOl droJIs tie l'homme' CeDéve, d.. milItanIs kord .. Ittaquent un
village turc. Quatorze enflnls et onu
adultes onl trouvé la mort daDS la nuit
de mardi , meraodi lU coun de J'attaque d'un vml.e de la province de SUrt
(sud-est de la Turquie), par des aèparaIisl..
kurdes, onl IlIpporté des témoins.
DeW! groupes de rebelles ont encer.
clé le village ven 23 h, 30 locales avant
de ptnérrer daDS la maison du cher du
viDage, Aprés 1V0ir détruit SODémet-
teur n1dio, ils J'ont tué, alors Qu'un
IUtre groupe armé venait d'assassiner
les trois pnIes du village, selon les
témoinS.'
•
Les .uérilleros ont ensuite attaqué
I.. villageois au Jance-rOQuettes et aux
grenades. Puis ils ont mitraillé les civils et incendié les maisons après les
avoir ISpergées de pttrole. ont IlIconté
des villageois blessés. Neuf personnes
ont trouvé la mort dans les décombres,
rapporte l'agence de presse turque
Analolie.
Il
bulaire
itran[ters
au mouvement
d'opinion qUI a pns corps en Turquie
méme et qUI sc veul - c'est ia. nouveauté - essentIellement
préoccu~
par-Jc respect des drOits de la per-
son ...
C.T.
25.8.1987
,Iran-Irak-J<urdes
Une trentaine de Militaires irakiens tués ou blessés par des opposants kurdes.
relon Téhéran
,
PARIS. 25 aout (AFP) - Une trentaine de Militaires irakiens ont été tuts
ou blessés au cours des dernières vinGt Quatre heures. dans le nord-est de
~'Irak. au cours de violents affronteMents
entre des COMbattants kurdes et les
~roupes de BaGdad. a annoncé Mardi Radio-Téhéran captée à Paris.
I
Les COMbats ont éclaté dans le Kurdistan d'Irak. dans les provinces de
huleiMani~eh. Arbil et Kirkouk. alors Que des COMbattants kurdes irakiens
tentaient de s'opposer à la destruction de huit villaGes de ces r~Gions par
!les forces du GoUVerneMent. de BaGdad. indiQue-t-on d...MêMe source.
.
LE COURRIER (.suiS5£:.)
Des Kurdes attaquent un village turc
INpUts
pas IQiss; J~u, hOflMU'
s'ü,aser
SOIlS Its bolus ..
Ce 50nt Il une tonalité el un voca-
PARIS. 19 AoOt (AFP)- Plus de cent soldats irakiens ont été tués lundi par
~es PechmerGd de l'Union P.;triotiQue du Kurdistan irakien (de Jalal Talebani.
oppos.;nt kurde au réGi~e irakien), a annoncé mercredi Radio-Téhéran.
captée à
j P.;rls,
"Les combattants kurdes ont réussi à repousser plusieurs attaQues
irakiennes dans la province de Suleimani~eh infliGeant aux Irakiens de lourdes
~ ertes en vies humaines et en matériel", a ajouté Radio-Téhéran.
Agence France Presse
K..rdislQI) de Turquie.
COllp d'£lal
n1l1lCajT~ el fasclSu
du
J 1slpumbu 1980. /~S gu~rTlus qui
combtJll~nl pour la "but; et lïndiptndarlct ~t qui one oltami Ja IUll~
C'OfII~ la cruauté rI la lrrr~u"
If'onl
22.8.1987
~ rebelles Udes tuent
5eMs
Selon les autorilés lurques, d.. rebelles du Parti des travaIlleurs kurdes
(PKKl, onllué jeudi SOIT cinq mils à
Dargecit,dans le Sud-est du pays Par
ailleurs, l'armée esl 10UJours à la retherehe des rebelles qui ont lué mdTdi
25 I*sonßCS dans octte mëme ré~l~
20.8.1987
24.8.1987
Le ministre de l'Intérieur
ture,
M. Vildirim Akbulut, Qui se trouvait'
Diyarbakir (sud .. st du pays), , 200
kilomètres du village IttaQué, s:est
rendu sur les lieux du massacre avec Je
chef de la sécurité et Je préfet de la
région en héliClOp~ mercredi matin.
Des unités de la gendarmerie et des
foroes spéciaJes de la police ont entrepris une large optration
de ratissage
dans la région de siirt pour retrouver
les assaillants, I aDDODcé 'Adana (sud
du pays) ie premier ministre
turc,
M, TllI'Itut Ozal.
(AFP)
r.
~.
• TURQ,:~nq
eMl. tué•
.. C dM
.!l"de •. - Trors
entent •• t deux
ont trouvé la
dana
20
21 .oûl.
":u
de , ...
du vi'lage de
o.~1
(~1Ie
Mardin, .ud.. t de la T
.
r des sépara~
tiltea kur ••
tile
. vendredi 21
l'agence de presse turque Anatohe.
M.rdl dern....
la guénlla kuri:Se avait
attaqué le Vlli.ge de Mdan (orov-'ce
de s.rt. 8Ud-est du PAys) et ~massaeré vingt-Qnq covd •• _ (AFP.I
mon.Cou..
.mres .u
"~utIJt'.'"
9
r
V
I
ö
DES DIIOITS
-
26.8 .• 1987
Sf'\n_-""",,,,,,f.e;,,"
,4a 1~
j?rir.c'lt'ês
~I"'l"'~".'oe:
t,.; ~~
:"
~''::'I-;WÇ,
lEz :-~t~.i
~.. 1~
t1n.i.es, la
ir,tç~"atior~QÜA
des Natiûus
,,"O~11"'ftet'~sc!""""~,,p't~i!''!'C''
6r.G;"':~s dans la Ct.arte
~;.~VêA:fil:'a dE:3 d~oi
p.;.r les
1"~"",,
-:..
0;.:4;==
:.;..~~an~.!Ç:
.....
t''''J'''
- ...
~ç
rccor.na!t ~~
sa diversit~
~t c~l~~:~::~
et n'c~~ic~it p~~ sc~ hi~toire de cette
""_.,.,
'*--- ..- -,.-
.. ~ pai.i.t ët~-=
!=ndé== S~~ l~ :~li;ion ~w l~
~c:;~::.l !.:. ~érr..:;cr.:.t:'ç
=c~~~
c~l~i ci
r':': 1:: ;:::::.:;:;;:
~I
~= ~!===~~i~~ti~~
';lec"i,:,~!:.
am..~istiar1t les
les
prisonr:ier:!
la
et légale.
:'estr~i9'U~!,'.!
histortaue contre .les
non •.rtclentes
.:';.
:JOur .1.a préservation
,.to
l~
n :3ison seulement
de le~.1:r;;JltU!'t!
:l~ ....
_~'lr
~H
...,....I!~O:;
l'i!1terroqato1=e
5 ':qement,
i~
des :Jr13cnnl ..\.:
.,~.
-".
'""J'l'lf!
des ~éeer.'.:;
~c
i
y r.:el'lCrl
..
>n:r .'::01':.
,;.
'HS ....
Et~t= ~~i ~~ l.~~~i~nt p~~ encore f~it je pr~yci:
~~=
~c:
quaI
malgré jes
.iPleliorations
aoooctées
-i
.. .).
~lf:U.:.._ ...:"'~
quatre
commettre
internationaux dans les domaines visés par ceux-ci,
des vio13tions
1:t~rnières provinces,
graves
turc
et systPmat:~es,
l~ Gouvernement
continue
à
:'F!
'Jr --!C!
' .....
droits de l'homme, en particulier la récente levée de la loi martlale dans les
Observant
de conviction,
et légales nécess~irp.s à la liberté de pensée, de conscience, de religion et
conformément ~ leur système constitutionnel les garanties constitutionnelles
dc~andait in~t~mmcnt ~~
droits de l'homme en date du 14 mars 1985, dans laquelle la Co~lssion
Aya~t pr~ge~te ! l'esprit 1= =6~cl~ti~n ~?9S/S1 de 13 C~=m~~SlC~
nations.
fondament~les. et ~~ ob~t~clc ! d~~ =~~~ticns a~lcalcc cc ~~cl:i,~c=
~nt:c
une violation flagrante et sy~tématicr..le
des droits de l'ho:lllle
el:.iec ~_;:.::-:è:;
Estimant que ces mesures constituent une atteinl:e à la dignl':.e~umalne.
corresDOMlInce. à un défens,",uret ;,I.lntrai-:..
menc medical.
de restrictions au droit à pétiüon
état de con1itions carcerales cruelles et déqradantes,
PréoeCUD~e .USSl par oes lnforaations récentes ~t perS1Sl:3r.-:""
C~~e ---1ne sans
à _~ ..:..:=:: ..:~e
'ltilisation
courant
libertés fondamentales du peuple kurde, y ccnror:3 ~e _" :'"):l"~
.
'''~"r-,t~O"S, jp' ~ources sûres et impar-::,ües.
état de façon persl"'l:antede violat 10nS qrav ..s -:...
s jre :.es..:'~
Préoccupée p:u
langue et pour leur dro 1: a .,tre reconnus en tant que qroupe nal:lORal J1:lt;.r
.-.
d'activités
persistante de la persécution -;onCtnue <1"5
Gravement préoccupé~ par les lnf~rmac:o~s faisant état ~e façon
leurs droits civils. politiques et culturels.
série de m~sures restrictivoes, il!\poséespar l~ Gouvernement turc, qui v;olent
qroupes nationaux non 'turcs et les minorités religieuses s'est aqqravée d'une
Observant avec préoccupation que la discrimination
droit à la vie et réduire les droits de ses qroupes nationaux non turcs,
politiques, restreindre la liberté d'expression et d'association, violer le
'..!"e législation
Pa!"leT!'ent: d'adopt~r
fill
cap(tr-ité
pou~ lil'T'iter
devant l~s Ilesures constitutionnelles
!".:Jr ~~ ~,t"lt!'.'~rn~ml\~t to,.!!,,,,
Protondi ..."t i~i~te
adopt~s
des obliqatiol.3 qui leur incombent en vertu des divers instruments
protéger les ~roits de l'homme et les libertés fondamentales et de s'acquitter
Oonsidér~~t que tous les Etats Membres sont tenus de promouvoir et de
d i".rsité.
nati3nale, :~~:9ie~~
:;olid_nt
Guidée
conviction.
les for,me~~':.tcl:=:~=~ :~
relatifs aux droits de l'ho... et la Déclaration sur l'élimination de toutes
nécl'1raticn
~
la protection d.s ainorités.
' .. JII
situation en Turquie
Projet de résolution présenté par H. Whitaker
La
QUESTION DE LA VIOLATION
OKS DROITS DE L'HOMME ET DES LIBERTES
PONDAMEIlTALES.
Y COMPRIS LA POLITIQUE
DE DISCRIMINATIOM
ET DE
SEGREGAT10M AINSI
QUE LA POLITIQUE
D'APARTHEID.
DANS TOUS LES PAYS.
EN PARTICULIER
DANS LES PAYS ET TERRITOIRES
COLONIAUX ET DEPENDANTS
RAPPORT DE LA SOOS-COMMISSION
ETABLI EN APPLICATION
DE
LA RESOLUl'ION
8 (XXIII)
DE LA COMtISSIOM
DES DROITS DE L'HOMME
.les. _sures discriminatoires et
de la protection des ainorités
Trente-neuvièae session
Point 6 de l'ordre du jour
"'00.:. ......-
DE L' HOMHE
et Sad::!
~nn~,:llil
J:~n"n,"i"'rp
.
- - .- ..... -.
SOus-CO"issi .....
l de :'a lu.tte
COIMISSIClII
-
.''''
.~
.;
•
......
1.
Demande
détenues
et des libertés
intergouvernementales
à sa
sociaux
de violations
allégation
des droits
leurs droits
du
traitements
informations
et
pour qu'il
dotées
général,
de même que sur toute autre
et les autres
des
au Secrétaire
ceux des
les droits
ou
organisations
de l'hollllleen Turquie.
et dégradants,
les autres
de l'homme,
sûres sur la torture
inhumains
cruels,
et de sources
à la Colllllissiondes droits
de présenter
respectent
inhumains
non gouvernementales
spécialisées,
les
les
et
du kurde,
en particulier
en ce qui concerne
et culturels,
turques
cruels,
à
de libérer
les personnes
pour qu'elles
et de traitements
les
inhumains
et pour l'utilisation
d'identifier
de l'Etat
et les organisations
intéressées
châtiments
récentes
les communique
statut consultatif
y compriS,
religieuses,
fin à toutes
atteintes
turques
'~'l'
une plein •.
en
de la situation
cruels,
turques de mettre
pour de prétendues
notamment
Prie les institutions
et politiques;
nat ionaux non turcs,
économiques,
politiques,
8.
à sa
en Turquie;
l'évolution
et aux traitements
les coupables,
groupes
culturels
session,
fondamentales
turques
aux autorités
et de punir
de torture
aux autorités
par la loi",
Fait appel
des minorités,
aussi aux autorités
condamnées
et à l'intégrité
et/ou
instamment
à la torture
civils,
7.
dégradants,
des droits de l'homme,
les minorités
de Turquie,
à garantir
en Turquie,
à la Colllllissiondes droits de l'homme d'étudier
installlllentaux autorités
d'actes
Demande
6.
responsables
interdite
"langue
l'indivisibilité
personnes
5.
Demande
de l'homme
de répression,
dégradants:
mesures
4.
des droits
contribuer
(l,.
des
de Rapporteul
d'une
et à la Sous-Colllllissionde la lutte contre
à la Commission
à sa quarante-quatrième
Recommande
attentivement,
3.
'quacant ième session;
aux fonctions
non turcs'et
et de la protection
session,
discriminatoires
quarante-quatrième
un rapport
et de présenter
nationaux
de l'homme;
la nomination
des droits de l'homme
reconnue
et social
de l'hollllle
de tous les citoyens
les groupes
des droits
des droits
de tous les organes
est
utile que la Colllllissiondes droits
qui pourraient
la situation
des propositions
d'étudier
en particulier,
mesures
être
économique
de réputat ion internat ionale
chargé
protection
pourrait
la Commission
attentif
en Turquie
(suite)
des droits de l'homme
un examen
y compris
au Conseil
qu'il
recommande
Estime
Unies concernés,
de formuler
spécial
personne
l'homme
2.
Nations
pour mériter
que la situation
et Social
Conseil Economique
grave
Constate
suffisamment
~~
(~\
L
I
1
irakiens
lu.s
kurde •• selon
1987
~ar de. o~~o.anl.
.2--~.
Tèh.ran
"
I
f
,
I
i Ankara
jtul\tUß
I~
~~C'\
rQ'WlnnlC'f\
pohtlQuö
lUr(.'!r,
demande
dr soutien au x TC'vendlcanons d~s
\OIem jdr~stS
au mlß1't1ère lure dè 13 JuStiCt
"H'l
que \it'-
damt
Lnc srcvc de la film de ditenu, poImqucs • elé
enu_,
Il y a <leul ..........
, d.... <leu. pmoos
furauC'\ Ctllt<l ('es( raptdement étendue. unt dlOint d'.UI""" h~u, lk dftenuon de la dictature. panm
I~u<h lc- 1"''''''' <k M.mak • An.a .. el de (~Vlr,
bakl( dIn... ... .....u'l1I\Ün Les pnsonnlcf'S tJ;~tn' it
drOll ,lU\ "1"1It' ..;üfr~ de leurs avocats ~ de Ifuß
parrnt\ i I. n.1u'," i1n'tf des 1onurt'S " dl' I rndcxtnnr!nnll Il... Jf:Tl ..nt1tnl ~alemtnt que leur.. corKil.
I ton ... \oU\1t..lItl" '-«'timt ilmthorees u ( omlfC' Je ~Ii.
3 1 • R • 1 r) 8 -7
GREVEDE lA FAIl
DANS LES PRISONS TUIIIUES
liberté
,eul mu.... It> ltIIIl ore. pl< neuf
joun de jeUe, ils Saieal .. "It hit<, I Il .:on'mnœ
de JlIaa< 0lpIIiIéc au ..
de la CimIde I ......par
le ComKt de soutien lUI ~
de la rllm dins les
pnSOlI5 de T~KwdisIan
de Turqone, Ils
ont lIlIIGIll:t qu'ils -..
Tui i"1ëûT--.
desbM • Ilcncr l'opinion publique sur la ptvt de la
raim .....
pit mille trois CZIII doUlIe œ- da
prisons de T1lIquie qu~ die, amtiouc. Les ciaq de
SqnIIciIlr, qui 0lIl COIII1IleIlCC le ) I Juill<l en lOlIl •
leur 52< jour Cl Icur vic est en danacr, Il al u'ltflt
d'llIImenir pour les saUVCf, en obhpDlle
IOU.......
IIIttlllurt i rapoc:ter les droits de l'hom ... el I 11Mliom les conditions de délencion.
F........ ...
DElO_IE
sos POUR LES GIBIS1l.S
r-~~~()
_.
i
.-
I
l~..,"l
PARIS. 27 aoOl (AFP) - Le. co.ballanl.
kurde. irakiens de l'Union
alriolioue
du Kurdislan
(UPK. de Jalal Talebani)
onl ~ri. le conlr61e de deux
OSillons des forces ar.ées de eaGdad. dan. le nord-esl
de l'Irak. luanl ~lus
~ cenl vinGl mililaire.
irakiens. a annonct Radio-Téhéran
ca~lée i Paris.
Cilanl un cOMmunioué
des Gardien. de la rèvolulion.
Qui ne précise pas la
ale des affronlemenls.
la radio indiQue Qu'il. onl eu lieu dans la rèGion de
okan. au nord de la province de Sulei.ani»eh.
el Qu'ils onl éGale.enl per.IS
ux ~eChMerGaS
de l'UPK d'infliGer
de. déGals .alèriels
aux forces
ouverne.enlales
irakiennes.
Les forces de BaGdad onl lenl. en vain de reprendre
ces ~eux POSitions.
Joule-l-on
de .tm. source,
I
ran-IrAk-Kurdes
~nl vinGl soldals
, Agence France Presse
~
r
,
Workers Press
8.8.1987
An 'unkn:ow'Ï1. co'u'ntry'
and tbe Perman'ent
"Revo~l;utiitOn
THE KURDS, the
fourth most numer~
ous people in the
Middle East, are one
of the world's largest
people without their
own Independ e n t
state.
When
new
national
bor ..
ders were
drawn
from the
remains
of
the
once-,
powerful
Ottoman
empire
alter its defeat
in World
War J. the Kurds.
amongst
Independenl Mahabad
~~raf~al~e~~~or~r
:u~~ri;~:n
i~ the
Uc under the presideocy
their respective domains.
The new bourgeoisies of the nations carved out of the old empire
began implementing
every concClvable type of repression to li.
quidate the Kurds as a nation,
The worst of these has been Tur-
~:YI'a;~:~~f\:':w
~'::ià~tce
~~e~::tru~:l
..t:~:s
~i~~~~:~n~s~~~
~~~~~:ti~~:s:~3sfo~~~~5e~ass
Over a million Kurds have beeri'
forcibly relocated in the west of the
country since'the 192Os.
' At present sorne 50.000 Kurds are
Repubof Qazl
Mohammed In January i946 in a
smaU area of Irani KurdiSlaD.
Two major factors led to the
short-lived republic's end in December 1946.
One .was the absence al support
from Kurdish tribal chiefs outside
its borders. and the second was
_ Stalin's betrayaL
•
At the time of thé Mahabad Kur- ,
dish Republic's
inception
the Soviets occupied northern Iran and
Qazi Mohammed was able to lake
bold steps with Slalin's encouragement.
Shortly afterwards
Stalla made
It clear that his inierest lay ID
preserving the status quo. Sovlei
trooplleR IraniaD soU ln May' t946
aDd WheD the Tebrao goveroment's army marched OD Maba.
bad la December there waa no
",llltance,
Armed struggle since 1980 hs~
liberated some 15.000square mile.
of terrilory under the control of lhe
Kurdish peshmergas (guerrillas).
Living condilions in the liberated
zone are extremely hard, The iraQi
state makes systematic attacks
with chemical warfare.
War condilions make the sale of
local producls and the purchase of
supphes extremely difficult.
Leadership of the zone .if primarily through commillees
controlled. by the KDP and PUK. The
commlllees, ~re responsl~l~ for
mlhtary, l'Dhtical and admlDlslrabve deCISions.
Village councils are responsible
for local issues. 117 schools have
been opened for 6.000 sludenls.
In recenl months the Iraqi govemmenl has been systematically
attacking and trying to annihilate
the people living in this area and
their villages,
On the one hand children cannol
even be given Kurdish names; on
the other hand lhe Turkish military crosses the border to allack
~he Kurdish population 01 Iraq.
cr~~Îc,o~earn';;'~~ISorf lt~: '~ee~r
although lhey are fully sware 0/
Turkey'. brutal repression of the
Kurds. pretend notlo see and give"
~~~:~~;~~~id
to modernise lhe
Turkey's allacks on lhe Kurds'
Ire elthtr ope-nly or ('overtly sup.
ported by lhe Imperialisl governments.
~i;
taN~~r'J~~Ji~~O I~ll\~a!fu;~~~
quickly pushed inlo marginality
and lost its social lies as a rcsult of
whom
national
sentiment,
~~~g~~~
:~D".:r~~r~~~~~a~::
the repressive conditions.
and
a local
bourgeoisie'
massive plan to break up the conOn the olher hand. PKK (Kurdish
Workers Party) declared war on
were virtually
non-existent.
fi~';,tirl~~~:I~~Jd~~t~~\~irae~:
'the Turkish stale in August t984
were
conveniently
overforced assimilation, Millions more
and began attacking local military
looked
by imperialism
and
may be affected in years'to come,
Revolutionary Marxists of lhe and civilian targets.
The Kurdish movement in Ir."
region and internationalJy
must
The PKK leadership. aware of
was
led
by
Mulla
Mustafa
Banam
local
bourgeois
forces,
as~~/~~en~::enndb';lJ:':~~~a'n:i
from 1931 unW his death in 1979, fight togethcr with the Kurdish the revolutionary potential in Tur.
pcoplc against these barbaric
The land known as Kurdistan
state led to lnsurrection and civil
Barzani
alternalely
fought
allacks,
~~~~~s~~tio~,n~IJPil:t~n~fiti~~
since the 13th century. the land
war within the early years of the
which the Kurdish people are Turkish republic,
Allhe present slage of the struggle
:'nge~r:~~e c~~~:t~~t~i&°rh~
the problem of the movement's
known to have been inhabiting
More Turkish soldiers died j'jgh!", in defeating other organisations
ture and Ideology. Il relies on pet.
leadership has become crucial.
for over 2.000 years,
was di- ing in the 1925 Shaikh Said re~;;
considered enemies by lhe regime,
The KDP and PUK are the de ty-bourgeois Slalinist methods of
vided amongst
the states
of lion and in the 1931-1937 De3:lm
The history of Barzani and the
slruRgle rsthcr than building a
KDP (Kurdish Democratic Party)
Turkey.
Iran. Iraq and Syria,
~~~~~ri~~~t~~u~:~:~
~~9~~
workers' party with democratic
~~;~~o~:d:;:h~foslI~1
1~1;~~r!e'd
is long and complex, with many
Kurdish history iJ marked by 1922,
with religious and landlord in- centralism.
factional struggles.
repression and struigle. rebellion
The Stata'i pollciel encouraged'
terests
as well as the local
Its brutal attacks against its own
and betrayal.
the differences amonglttrlbes
and' onBiJ,~a~~a~agf ~~:~illord1ruanndc~~1 bourgeoisie.
people have generated fear and
Their bourgeois class composi. distrust amongst the terrorised
ruFrdi~sYh
CnOagti!ll"o'naalintsmOfpothseesdtaongeerl'rs
reliiious sec la. al well as applying
and
military
aid.
and
even
reKurdish population of Turkey; the
n
th
piani aimed at damaging
the ceived United States support.
tion means that these leaderships
OWDhegemony. the respective cen- peasantry and poor while benefil.
are conslantly capilulating la local armed attacks and indiscriminate
Pressure from Barzani and his
killings by PKK have reached a
state authorities,
subordinating
tral govemmenls
have not hesi. tingteththeeaghuardls'lhTh
leanadilmOrdwsawllthto,
the
taled in brutal. even ienocldal rep- unit
K
the future objectives of the strug- dimension where it is nearly im::,a::terto I":ro s:aB,~da1urg;;~;
possible to distinguish between this
gle to their own personal interests.
~:I:::~v~~~~~r:'o~~~ITh~~ru~~~
the new Turkllh bourieol.le.
Law of 1974 wC1'chrecognised KurThus they are Incap.ble of lead- organisation's activities and those
dish existence and ~ranted a liof the Turkish secret police!
ends,
th~eU'~~':Ji~~ ~~ï~W:::n~o~~e~h:l
mited autonomy. whIch the KurRevolutionary
Marxist.
worl.
~~~In~r I~';.:~~~~e:~d
St~eur..~~~
The Iran-Irad war bas takeD a period and the fael thai the lead- dish
leadership refused a~ insufficient.
. bourgeoisies.
':nw~::. t~~~ e:::ec~~~rv~D p~~~r:~
~::~O:,o'l:8.
Il~e~":ft~e
U:~eml~~~~
wa~dinr~~
The most recent example was
Following tbls full.scale
war
vloleDt .1Iac....
eaecutlonl
'Dd gious leaders. the movement itsell'
the agreemenl slJlned by PUK and against the brutai allack. of the
bomblDlll blVe been uled to bm,
.musl not b. confused with Its reac- broke out.
KDP in Tehran ID February 1987. Turkish bourgeoisie aDd particiBarzani
counted
on
US
support
Kurdish dIstricts under control and' tionary leadership.
They agreed ta combine forces la pate in all efforts towards the crea.
1I0D of a revolullonary leadership
as the
fighl Saddam Hussein (whereas
destroy the peshmergas (guerrilla
Above aU the movement was tbe which never materialised,
American
government
meant
to
flghters) of various organisations.,
expression
of national slruggle
previously more of their forces in Kurdistan.
use the Kurdish movemenl
to
were directed 10 fighling each
In Turkey the term 'Kurdistan'
against the brutality of Kemali.t
weaken the Ba'ath regime but nevother),
is outlawed and there is no official repression.
er intended them to win outright.
reco~nition of the Kurds' s';j'arate
Throughout all this period the
The Kurds Quickly lost much of ca~~~~r:;i~:o~evte~e
a~~;~~i~~
!::,e~':i~i~T~~~~rj
referre
to as ~~I~~~t Ô~er'â,~~~ 0tothoev~:i£>k the terrilory under their conlrol.
regime.
Speaking Kurdish Is a crime
the opprcssion of the Kurds and ~~7t5
Furthermore
they have indif!;~:::'~a~d~t:;;':r~S~~i~1 a~3lli~
cated they are willing to make an
rnun~~af~~ee~ ~'TIP:;:r3~m"::'J' w15: fs~h~"::i':n~. ~g~'11f~~~~:c~:rr.~
agreement
for combining forces
~~~~
~~nl~~~er~~~ef..
"w~r~~tfr~~
lheir very existence
virtually
as 'anti-feudal'
and 'antiagainst the Iraqi government.
to cut off suppliers to the
ignored by the rest of the world. imperialist.'
As a result the struggles in Irani
the Kurds keep up their struggle
, The Turkish govemmenl
was
and
Turkish Kurdislan are posl.
All in aU some 50,000 were killed
for democratic rights and national
successful in silencing the Kurdish
poned for an unknown future date,
and
wounded
on
both
sides
and
liberation.
'
movement for some 30 years. In
The only way to ensure the sur.
600.000 were displaced,
the 1960s and 1970s it regained
vlval of a Kurdish slate In Iraq
A brief historical
Kurds form 8 per cent of the
strength
and became a major
would be to unite their struggle
population of Iyrla; many of lhem
target
for
brutal
repressioD
of
baCkground
with the slruggle of Kurds living In
ned from Turkey in the 1920s.
Iran. Syria and Turkey.
THERE ARE no reliable figures
The degree of repression has
The best flUlrantee for vlelory
years.
.for th~ current Kurdis~ poP'!iation.
never
been as harsh
there,
although the intensily of Arabism
but it is estimaled
at some 20
ID Turkish Kurdistan' the Tu~. in Nasser's early years led to lhe
:~~~~I~::I~~nl
J~:'~';'!tf~ef~~~:
klsh military Is omnipreseDt, pris. persecution of the Kurdish Demoof the KurdIsh naUon with the
~~n;;:~:e:.at~~i~y
ODS are full and torture Is commODo
cratic
Party
of
Syria
in
1960,There
European 'descent, as is their Ian.
Pt~
The Dew cODcentration of hun. were mass arrests and Kurdish
guage. which bears no relation to dredl of thuul'Dds
re«loD.
of Kurds ID publications and even gramophone
either Turkish or Arabic.
Turkey'. major eltJes, bowever, records were seized.
The Kurdish
workers'
and
'
Hlslorically
they are stockled to the developmeDt of a Kur ..
peasants know all 100 ,well the
Thousands
of Kurds
were
breeders and many remain sO to- .dIlb proleiarl.t
'Dd a greater
counted as forei~ners. stripped of meaning hehind the verbsl supporl
day. Tribal social orflaoiJation.
awareDeSI of the DaUoDaIIlll!rullgiven to their struggle by the vanations
lit
y
but
stIll
forced
to
serve
blooci ties and tarritonal
loyalty
Ile ID Delgllbourlq Irau aud Iraq.
rious slate governments.
in the Syrian army.
have been a source 01 constant
Children
of miirent
Kurd.
After years of waging armed
'feudine and rivalry, a dilruptive
Many are still in that sitution and
raued in the citiel have had access
struggle
for survival there is an
repression
of
the
Kurdish
move.
factor ID the IlniIgle for natioDaI to beller education and contact
open confrontation
between the
liberatioD.
ment continues.
.wlth loclaliat organisation •.
Kurdish r;>eople and lhe regional
The hI.tory of the Kurdish moveIn Éurope as weil oriani.ations
,
bourgeols,e which leaves no choIce
ment varies from country to coun."
but for the leadership to adopt
hy Kurdish political le- ' The Kurdish national
try. We have to limit ourselvel to a formed
fugee. and immigrant workers are
more consislent and decisive poll~
brief summary.
.
tics.
active ID furtherini
the Kurdish
liberation struggle
ID the 19th and early 20th centur"In the late 1970s soclaUst. forces,
Itruigle.
today
Ies, there was no concept of nation.
In Kurdistan
began working
al consciousness
to Ipeak of
seriOUSly
and have gained recognl.,
,iii Iren, Kurds have alwaYI been INFLUENCED by lhe Iranian Reamongst the Kurds; lia Uonallsm
recoBnised al one of the major volution and the almosphere cre- tion in the struggle.
'ethOlc groupa makini up the na. ated by the Iran-Iraq war various
- As' these forces 'grow they hilvé
tion. aloni with Arabi. Turlta and political organisations have gained
begun to cause an evolution now
ceeded
In hecomlni
a mau.
Baluchi
•.
Nevertheles.
all
.eparatstrength
and
recognition.
taking
place in thc movement's'
movement ideolollY.
leadership towards the left.
ist tendencies have been severely
Among the main organisations
During the time of the Ottoman
repressed
'are
the
KDP,
dominated
by
the
fn Turkey the oppression of the
empire. Kurd. were considered
. I
.- h -Banani family, the PUK lPltrlotiC
Kurdish people has reached a
trustwOrthf' citizens. The Kurdish
Tbe moat mportanl eveDt w t e :UnloD of Kurdistan) under the leadpeak.
, _
'
aghas
(b i landowners)
and
hlltory of the Kurdilh DaUoDall.t ership of Jalal Talabani. the SPKf
ahaikhs as repres."tatives
of Otto-, move",eDI, was Ihe deciaraUoD of (SoclaUst Party of Kurdlstan-Iraq).
PASOK (Kurdish Socialist Party)
and Komili.
r~~~e
~{:li~i~ru~~~
b~:~~~~~~ti~
i~t~c~
'::'lr~:;~~~~~
~~
Kt~
~:~~~~al
ee~J"':~~~
r~~~c~~~
.~i.:r~~~~
r:::~~~e
00/ ~~:e~::~~~~~:7D
~~:u~~~f~:t~.
~~~~~v~~i:~~
12
\
,
the wall street journal
Iraq's Destruction
Your July 13 report on the destrucUàn
of Kurdish vlllages by the Iraqi governmenl scralches only lhe surface al an officiai policy thatthrealens
lhe very essence
al Kurdish survival In Iraq.
Destruction and deportaUon are not new
tacl'cs Since 1975, thl'l't'-Quarters al a mil.
lion Kurds have been chased lrom their
homes: 300,000 became returees In Iran a/.
1er the Barzanl revolution; more than 500,000 were deported from their mountalns In
the nortll of the country to the arid deserts
In the soulh. The Intent: to dilute the con.
centraUon al 3.2 million indigenous Kurds,
to remove the Kurdish presence from the
oil-rich area al Kirkuk (on Kurdish lands),
la shrink Kurdish ancestral lands. Between
January and November 1985, 55,000 Kurds
were victimized by lorclble deportaUon.
Thus lar 10 1987, 12,500 lamilies have been
loiced to evacuale their VIllages.
Amnesly Internauonal regularly reports
the delention, torture, execution and dlsap'
pearances that have become the Kurdish
way of Iile-and death-in Iraq. According
to Amnesty, between August and October
1983,8,000 Kurds in the Barzan area disappeared. Residents aged nine to 88 were arrested, and enUre famil.es packed into milllary trucks and driven to southern deserts
alter being paraded as traitors in lhe
streets. TheIr fate remains a mystery,
In October 1985, the Iraqi authorities ar.
rested 300 children between the a&,es al
mne and 14 10 the city al SuJaimamya ta
force from them the whereabouts al Kur.
d.sh l.ghlers or the identity al lanllly
members who supported the Kurdish resis.
lance movemenl. Amnesty noted lhat the
whereabouts of these ch,ldren had been un.
known unU! January 1987, when the bodies
of 29 children w,'re MUrrled to lheir lamllies wllh VISible SignS 01 torture by eJectric
shock, beaungs.
whlpplßgs and sexual
abuse-some
With their eyes gou&,ed out.
Those who did nol succumb to the torture
had been executed. Amnesty reports that
lhe total number al misslOg children may
have rISen to~;o IAmnesty Bulletins, February and March 1987J.
On July H. 1977. III a moving address to
the Unlled Nauons, Roger Baldwin al the
ImernaUona! League lor Human Rights
sa.d, "I shall not reclle the traglc tale al
deception, d.spossession, deportalIOn, hu.
mlliatlon and lorced labor inllicted on
some 300,000 Kurds.
10 an apparent ef-
10.8.1987
of the Kurds.
fort la annthllate the Kurdish ethnIc rrou~'
In Iraq ....
"
.
That was a decade a&'O under the J'eo'
&'Ime that sUIl holds the relens of power,
VIIIlA BIAUDlN
Director,
New York
!I.ualrooII
The Kurdish Prorram
CUltural Survival I~,
Line Veto Offers
Incentive to Congress
Your July 6 editorial "Aspin Accountlnr
Standards" should have noted that we introduced S. 402, the "modilIed" Ilne-Ilem
veto, In January. It applies only to lectsla'
Uon conslsUn&, of two or more appropria.
Uons bUIs, or conUnuln&, resoluUona. Il
, &'fants the president statutory authority to
veto Individual ilems In legislaUon maklnr
conUnuin&, approprlaUons, Any of those vetoed Items are subject to override by a
two.thlrds vote al both houses of Conrress,
Unless this legislation Is renewed by Con.
gress atthe end al a two-year triai period,
the line. Item vela authority will expire.
While we do nol claim thai this is • pan.
acea lor overspending, It provides a uselul
weapon In the lIghtto reduce federal dtll'
clts. Additionally, It allers Conrress an In.
cenUve to adopl Individual appropriaUona
bills. Only when Conrress Insists on com.
binin&, spending bills would the "modified"
line-item veto be authorized.
Our blll'wouid help to restore the bal'
ance of power between the legislative and
executivt branches, and provide a neces.
sary step toward tiscal responslblllly.
DANJ>:LJ. E\',\N., IR" Washingtonl
GUIlOON J, HIIMfllllEV, (R., N,H,'
U.S. Senale
Washington
the associated press
9.8.1987
Dutch Break Up
Kurdish Prok>1lt at
Bonn's Consulate
AMSTERDAM - Dutch poIiœ
using crowbars lorced their way
inlO the W"I German COIIJUlate
here Monday lO .rresl mon: than
40 Kurdish demonstr.lOn appar_
ently prol .. ting Bonn'...... '_1
of ethnie: Kurd •.
Ahoultwo-dozen polic:e scuffled
with the demonstrators,
who had
Ioc:~ themselves inside during the
bourlon& protest
Turkey is one of rour nations.
indudina Iran. Iraq and Syria.
where l.rge numbers al ethnic
Kurds seek an autonomous nation.
Althou&b it w.s not c:Iear wbieb
West German policy was at i......
previous Kudi,h demonstr.tions
in the N.therland. h.... rocused on
allcptions that the West German
police ha"" intimidated Kurdish
dillSidenlS,
Saints Preserve Us
What is this I read on your second'lront
page only four months to the day aller SI.
Patrick's Day ("Hey, Aren't You, .. ,"
July 17J,
For sure now, an Irishman
named
Kevin Barry bein&, ordained an Episcopal
priest has to be a case al mistaken Iden.
tlty. There isn't a blackil.ard
IIvln&, who
would have the audacily to do such a
thing.
MICHAt:J. F, FITZPATRI('K
Mountainside, N,J.
FINANCIAL
TIMES
20.8.1987
TurkShunt
Kurds after
.,.-- -
killings
...
Kurdish Rebels Kill25
In Village, Turkey ~ays
ANKARA
Kurdish rebels
wapoa.s.
bazookas .nd sn:nades killed .1
'ea .. 2S peopl. Tuesday ni&bt in •
vlllll< in sout~lem
Turkey, the
Analolian News Aße11cy reponed
Wednesday ..
Orr.cials blamed the rkid, .Auch
oc:curnd in Kilickaya. • villa&<
near lhe town of Eruh in Siin Prov.
ince. on insurgents oC lhe outlawed
Workers Party of Kurdistan.
Th. agency $Aid one group of
gu.rrill.. .pproached th. v1l118'
shortly betor. midni&bl and .hot
and killed two .rmed villag.
goard,.
At the .. me time, another group
allac:ked the villas. lrom • diflerent direction, killing .t least 23
people and woundina more than
JO.
MOSI of the viellins 01 the raid
~rc from three (amdies.
The asency said top mililary and
clvlhan officials. including Interior
Minister Yidirim Akbulut and the
armed
with
-
automatic
rqional pemor, H.y,; Kozak.
c:ioaIu, had gon. to the viUlI<.
Mr. Kozakci"llu w.s appointed
last month lO c:oonIinat. security
aller ... ries of .1Iacb by the rebels, who are fi&btingloc .utonomy' lor Turkey's .. timaled <i&bt
mJilion Kurds.
Since the besinnina al the year,
Kurdish rebels ha"" COllœ'lIr.ted
their .ltacks on c:iviliaDs,
Oflicial ... y the insur .... u aim
to break link, between what they
call Kurdistan and the _tral &Ovemment in Ankara. They .lso hope
la destabilize the ...... the ofricials
say,.nc1 fri&bten villa&<" intojoin.
ina the rebel Cluse.
The hi&hest death loll in the rebels' tltrœ-year war ror .utonomy
wu in an attack in June, when 31
people wen: killed. includina 14
children, in the southeast.rn villas<
al Pinarc:ik in Mardin Province,
near the Syrian borda-.
Officiai rq>orts .. y th. rebels respoasibl.lor thi, .nd other attacks
ha ... been ClUg~t or killed.
TU R K ISH
COVERNlŒNT
!rOo", IDd police were out In
force ID tile lOuthe.,tem
province of Silrt Jeaterday
lit •
hUDt for Kurdlah .. pu.t1ats
who Idllect J5 ¥lUqen _r
the
loWD of Erub late GD Tueadl1
lIlIbt.
ID a npvate tDddeDt Jnter.
da7 at Utudere, Dear at. border
w1t11 Iraq, _
lOIeller WII
Idllad IDd two lDJureci WbeD
tIIelr vehide drove <lYer a IlliDe
plaDlecI bJ lturdlah _
....
Tb. latest attadt at EntllbaI
rev\¥ecI doubla about TurbJ'.
coatrol
_
ltI _tII_m
prm- where __ tIIaD 100
people bave cIIed thII ,.ar ln
attaeb bJ Itlll'Clllb ruerrUlas
from tlIe PItK (Worbn' Pan,
of lturdlataD).
TbIa
attack,
Wre eviler 08M, _
lo have
lleeD • reprlaal for tbe appolDt.
aeDt of
parda bJ tile
Turl<lsh eoYenulleDL
Spealdlll at tile olIIdal open.
Inl of tbe --..cl IraqI-Turkish
pipeline,
tile PrIme IIlnlater,
IIr TurIot 0111, .. Id the Go¥el'lllDeDt _Id
Dot drop tile
ayIteJD of UIIIlI ¥lllap lUIrds.
The aec:urltJ fomll, b. ..Id.
would qulcldy cetcll tile terror.
!Ita ~bIa
Turb:r bal ID eatlmatect 8m.
8m lCurdlah apealcen livl... In
its aoutlleutem
provlDces, .nd
a almllar Dumber live III Iraq
.nd lraD. All ae ... ntl.t
.nd
relloaal
political
actlvlt:r
la
.t.......
ly dlacourapd
.nd
a
aenlor police oftlcer w., recently
.ppolntect
.. emel'leacy
coordln.tor
for aecurttJ
oper •.
tlons III tile are. where Tue ..
d.y', kiUlnp took place.
¥Ill...
13
~
Economic and Social
.Council
21.8.1987
'~.
~.~
..."
(;< .
.-.:,
..
'P
.
56. Estimates of the number of political prisoners in Turkey varied between
6,000 and 18,000, 1,100 of whom were under sentence of death.
Many detainees
were tortured after arrest and held from 4 to 5 years under cruel and
degrading conditions, awaiting the outcome of their trial, only to be told
that they were not terrorists after all and were to be released.
55. Torture was widely used as a routine measure in Turkey during
interrogation
to gather information.
Individuals were often forced to confess
to a crime and to name as many others as possible.
Torture was also used to
silence those exposing the practice of torture.
At least 30 doctors were
suspected of having assisted in torture by injecting victims with stimulants
so that they would not faint under torture or of having treated victims'
wounds so that the marks would not be apparent.
~
54. In 1982 the military rulers of Turkey had enacted a\new Constitution,'"
prohibiting criticism of any decisions or measures taken,by the: Council' of '
National Seçurity.
The right to life was all but removed by article f7,of"the
Constitution,
which permitted the killing of suspects during the execùtion of
arrest warrants, in preventing the escape or lawfully arrested or convictea
persons and in quelling a riot oJ insurrection.
It ,gave carte blanche for the
summary execution of suspected dissidents.
Article 130 of the Constitution
gave the President effective control over State radio and television and over
the appointment of universi~y rectors and all aspects of university life.
Article 15 Permitted the suspension of fundamental freedoms under martial law
or a state of emergency, and article 4 prohibited former politicians from
participating
in Turkish political life until 1992.
53. Mr. BALIAN (Human Rights Advocates) said that his otganiz~tion was
concerned that, almost seven years after the military coup of ~980, human
rights violations
in Turkey continued with u~abated severity.
8.
He also d~ew the' Sub-Commission's
attention to the situation of the Kurds
in Turkey.
The hopes that had beén raised by the Treaty of sèvres in 1920
betweèn the victorious Powers and the Sublime porte had sinèe been dashed.
The Kurds in Turkey at present numbered close to 12 million, representing
about a quarter of the total population, but,t~eir language, which Had existed,
in wri'tten form'since the seventh century, was proscribed, and the long
tradition of Kurdish culture was under relentless attack.
Even the names of
Kurdish villages had been wiped out and replaced by Turkish names)
monuments
dating back to the time of Kurdish independence had been destroyed and
attempts made even in countries outside Turkey to ban the ~eaching of the
Kurdish language.
That attempt to destroy a people's culture and traditions
was unfortunately
not without precedent, but it might be asked what feeling of
national insecurity could lead to repressive action on such a scale against a
quartec,'of the population of a country with a long and distinguished
history.
'~
Il
UNITED,
NATIONS
.
.
,
."...t
'...
64. Human Rights Associates had prepared a more detailed analysis of the
human rights situation in Turkey, copies of which were at the disposal of
members of the Sub-Commission.
An extract has been sent to the Secretariat
some five weeks earlier but has not yet been reproduced.
63. However, without greater international
scrutiny, the human rights'
situation in Turkey was not likely to improve substantially.
The Human Rights
Advocates therefore called upon the Sub-Commission
to take formal note of the
gravity of the violations. to make public its findings under the Frocedure
provided for in Economic and Social Council resolution 1503 (XLVIII), and to
request a special rapporteur on Turkey to make further recommendations
on
possible ways of improving the human rights situation.
62. Despit~ some progress, human. rights violations
in Turkey continued to
merit strong condemnation by the international
ëommunity.' Tho~e r;sponsible
for the political atmosphere in which torture was allowed must 'be' ;rougnt tc
,justice.
It was not sufficient that,only low-level officials snqu_d be I~àe
to bear responsibility
for their actions.
The emergency measures ~ust be
rescinded and the Constitution amended accordingly.
Freedom of expression and
assembly with legal safeguards and without fear of reprisals must ~e
established.
,Sl!,ce'1980 à1i 'trade uili~n ~ct~;'l,t_ies',~~~been banned', incluèling
strikes.
Sinc,e then'.à- ,government-appointed
Supreme Arbi tr,atioh CC2r.(';.,~ had
replaced the collecÜye
bar'g,aining'-proc~ss'.'a~d even though, SOme t .._.-.: l,üon
activity was now possible, the right to join a union was still sev~rely
curtailed.
'
6i:
60. The Law On Assoclations prohibited groups from having any ~,- ..~i~h
pol,itical part,ies ,?c from' engaging,i-n-,poU'tical activity,.' :.
~'
59. Although there was no prior censorship in Turkey, publishers,,: nd writers
were prosec~ted~nd
sentenced for their work.
One author, Dr. Yaf~i~ Kucuk
had been tr il!d and sentenced four times for the same book, each ti.,e'for a
different reason.
The,TUrkish ~ranslation of-the Bible had been ~ln~ed, as
had works by James Joyce and all films by Yilmaz Gunay.
The autho~.
Erbil Tusalp, and his publisher had recently been indicted for wri ,ing 3 book
on the history of human rights and torture in Turkey.
A referencL ~,' ;,'lrjs in
any publication was particularly dangerous:
the sociologist,
Is" ,; !~ÇC l\ci,
had recently been imprisoned for,his writings. on the Kurds'publLl.::,d'in '1'962'.
58. On the questi~n of freedom of expression and association,
it had been
said that one of the most promising recent'changes
ih Turkey had b~en the
courageous attempt by some journalists to hold a public debate abol.t democracy
and the practice of torture.
However, there were no legal sàfegua:ds for such
activities and many had lost their freedom 'in exercising their rigl.t to
freedom of expression.
In fact a restrictive 'press law existed th. t could be
applied at any time.
..
"
•
57. Although an effort had been made to punish those responsible for torture,
observers had overwhelmingly concluded that there had been relatively few
convictions ,in relation, to ,the number of charges and that the number of
charges filed bore little relationship to the number of torture victims,
i
;
î,
r
..
..
al
~
1
CounCIl
Economic a,nd' Social
24.8.1987
10. The InterR4tibna~ Leagu~therefore,requested the Sub-Commission to
recoamend that the eo.mission on Human Rights adopt a resolution calling upon
the Turkish Government to end the systematic violations of the human rights of
the Kurdish people~
9. ~
aggrestiveT raciat and ~is~riminatory policy of the Turkish
Government tOwar~ the «urds was no'.ecret. The official Turkish press gave
details of it every day. But that tlOlicy must be countered, and the
violations muBj;be.deoouACed. Itoreover, a group of independent experts should
investigate ~e situatiOR of the Kurdish people and the international
authorities should acknowJedge 'their cause and seek to find a solution to
their problem.
8. The Turkish ,Government had estab~ished .•tl.itias,knoVrtas .vi'llage
protectors., which came under military command and were paid, albeit poorly,
by the State. The militiamen vere poor landless Kurds4 forcibly conscripted,
o~~~~~esa~,of'pre~e
froa~~dish
feudal landlords who connived with
the Turkish Go~ern.ent to protect their 0Wrt economic and political interests.
7.. Whote Turkish f"milies; in'di"iduals and villages had been deported so as
to break up ~urdish comaunities and assimilate.them into TurkiSh society. In
the province of Tunceli (fo~rly
Dersim) alone, official figures shoved that
214 villag~s v~th'a sopul~ion of 50,000 had been deported to the vest.
5.
If, however, the people of ~urdistan were merely .mountain Turks., it was
difficult to.see why the Turkish Government (ound it necessary to asintain
two-thirds of its regular army and a spec~ally trained anti-guerrilla force in
Kurdistan. and why it had found.it.necessary to.appoint a governor to
administer all the provinces with a ~urdish majority, in addition to the
ordinary provinci~l governors, an.action whiç~, incid~ntally, confirmed the
existence' Of ~urdistan'às a 'separate entity.'
6.
If the ~urds vere in fact .mountain TU~'kS•.; What ~eed ~as there for tbe
State terrorism which was a feature of thé Tur~ish Government's action in the
eastern provinces with a Kurdish majority? What need was there for the
Turkish military and para-military aggression, the mass arrests, imprisonment
and tortuee and the sentencing to death of 200 .mountain Turks. for
.âèparatist~ activities in 1986 alone?
.
4.
Ms'. BANoETTINI DI POGGIO (International League for the Rights and
Liberation of Peoples) said that the League wished to raise once again the
quest~on of the systematic vio~ation of.tha buaaR~ights of ,the ~urdish
people. That péople, öf Indo-European origin, had been established in
~urdistan for thousands of years.' Théir justified claim for indepen~ence was
based upon their'Bpecifi~ featureà. However, practicaily all the
international instruments.Q,nhuman rights_wet. sttll being violated in
~urdistan, particularly ln Turkish .~urdistan. where 12 .illion Kurds had their
homes but were denied any national, historical, 'cultural or linguistic
identity by the Turkish 'State. For Tu~key ther~ vas no ~urdistan and no ~urds
but merely "mountain TurkS:.
:;
~
te
NATIONS
UNITED
...
42. The Hinority Rights Group was convinced that, without greater
internati?~a1 ~crutiny, the huma~ rights.situation of national and religious
minorities in Turkey was not likely to improve substantially. It endorsed the
recommendation made by Human Rights Advocates Inc. that a Special Rapporteur
on Turkey should'be appointed to make further recommendations on how that
grave situation might be improved.
41. s~~èial .~ers
of the Sub-Commission had prevjously referred to,'
Mr. Whitaker's report-~ genoeide; 'vhich had been submitted-to the
Sub-eo-iss1on in 1985. In June 1987" the European ',parliament:
had adopted a
report dealing vith the Armenian g~nocide entitled .A political solution to
the Armenian que.tion.. In 4ts resolution adopting the report, it had stated
that recognition of the identity of the Ar~eni~n people in Turkey as an
ethnic, cultural, llngulstlc and (el iglOOS mino~i~y .fpllo~~d 00 f[o~
recogni.ti<ll..of Tur'Key'S own history, and had'-'pointed-outt"natdemOcracy could
not be solidly implanted in a country unless that'country recognized and
enriched its history wi~ its ethnic and cultural diversity'. The European
Parliamenr had~also expressed the view that the present Turkish Government's
refusal to acknowledge the genocide against the Armenian.P,eop~e cONmitte~ by
the Young Turk Government and its denial of the existence of the Kurdish
question, tO<jether:with the lack of true parlia~ent.ary"delllOc~acyand the"
failure to respect individual and collective freedoms, particularly freedom of
religion" were insurmountable obstacles to consideration of the possibility of
Turkey's access~on to the Comm~nity. It had.also requested-TUrkey to ~omply
with the provisions for the protection of ,the non-Huslim minorities in
articles 17 to 45 of the Treaty of Lausanne of 1923,.which had been signed by
most member _Stat~s.o~ the Comm~ity.
. .;
.
40. Measures taken against the Armenian minority were more subtle: it was,
allowed to teach the Armenian language in its own private schools, for only
one or two hour. a week. Armenian churches were closed by the authorities on
the pretext of unsafe conditions, while the same authorities refused the
necessary building permits for renovation." Most of -the'buildings in need of
repairs and in danger of destruction were historic monuments, some many
centuries old. Other Armenian community properties, SUch as cemeteries,
public buildings, school. and orphanages were confiscated by the autr.:.'_t.ies
on various pretextil•. The Armenian Patriarch was denied the right t' ~"c~(t
religious' services in historic churches of ancient Ar~enia and the ~r3i1.i~gof
clergy was prohibited.
.
19. The present situation of minorities in Turkey ha~ to be,assessed not
solely in teras of a Musli.tnOh-Muslim dfcbotoayJ what vas more s!gnificaqt
was the non-Turkish national ~dentity of the minorities. The persecution '
aimed at destroying their cUlture,.langQBge and hist~y.
There vere
disproportionate numbers of Kurds in Turkish prisons, so.e charged,with or
convicted of violent offences, others in detention oh account of non-violent
activities for the preservation of their language and culture and for their
right to be recognized as a separate national group. Publication of books,
newspaper. and any other materials in Kurdish was forbidden, as vere books or
any other ..teriale in Turkisb dealing vith Kurdi.h history, culture or ethnic
identity. O.e of the Kurdish language vas an offence, even in private. In an
atteap~ to negate the fact that a portion of Turkey vas inhsbi~ed by ~urds,
Turkish authorities bad recently changed the names of nearly 1,000 Villages. in
the predominantly Kurdi.h areas.
18. Ms. JOHNSTONE (Minority Rights Group) drev attention to the human rights
violations suffered by minorities in-Turkey, the caùses of'which were deeply
rooted in history and not specifically connected with.any of the Governments
or juntas that had been in power there in recent decades.
..
I
r
V
I
5
, nu"""ft;
't..'!J'
(('~
" :
AUGUST
1987
The Turkish government's policy with regard to the socalled "Mountain Turks" raises a 'Seriesof disconcerting
questions. While the state of siege of the predominantly
Kurdish Eastern provinces was recently lifted, the Turkish
'presence in Kurdistan is being kept up through military
occupation which appears hardly justifiable, were this
region not the theater of a conflict between nations, and
of concomitant forms of colonialism. Why indeed station
two thirds of the Turkish armed forces (i.e. half a million
Mr. Chairman,
There is no need here to recall the cultural as well as
historical specificity of the Kurdish People - a people of
Indo-European origin estab~ish.4 in Kurdistan ("Land of
the Kurds") for thousands of years. Despite its specificity,
upon which rests its righ€ful claim to independence,
Kurdistan remains a.country where practically all international human rights conventions are being violated. This
applies in particular - albeit not exclusively - to TurkishKurdistan whose 12 million Kurdish inhabitants are being
denied their national, historical, cultural and linguistic
identity in virtue of the official ideology of the Turkish
state. Neither Kurdistan nor the Kurds exist as such in
Turkey where the Kurds are m.rely referred to as "Mountain
Turks".
The International League for the Righta and Liberation
of Peoples wishes to address once again the issue of the
systematic human rights violations (of the political segregation and racial discrimination) suffered by the Kurdish
People.
w
"'s .'u
des Droits
I
Fédél'Cltlon
Internationale
History, in particular of the colonial era, has taught us
the mechanisms and effectiveness of a series of strategie.
of domination, notably that of "<iividing to conqul"r". The
Turkish government has elaborated a variant of the latter
strategy in the guise of militias called "village. protectors", who are commanded by the Tu~kish army and - poorly _
paid by the Turkish government. These militias are made up
of poor and often landless Kurds who are enlisted by force,
frequently under the pressure of feudal landowner~ of Kurdish origin acting in connivance with the Turkish government in order to promote their"own vested economi.: and
political interests ..
Mr. Chairman,
How to explain the Turkish s~rate~y ~: systematic ~e~~rt~_
tions of entire Kurdish vlllages, cf Kur~:c~ farn: ~~ Gnd
'individuals, in at attenpt to dis~antle the Kur1:sh communities, thus facilitating their ~5sl~ilation :nto dominant
Turkish society? To mention but one - official~ - figure:
In the only province of Tunceli (formerly Dersim), 234 villages, that is, 50,000 individuals, were deported to the
Western provinces with the objective to assimilate them.
Were it but for the so-called "Mountain Turks": How to~xplain the state terrorism perpetrated by the Turkish government in the Eastern provinces whose inhabitants are
mainly Kurds, in particular military and paramilitary
aggression, masaive arrests, imprisonment and torture?
How to explain that in 1986 only, some 200 s~-c.lled
"Mountain Turks" were charged with "separatism" and condemned to death?
MI;..Chair~an,
servicemen) in Kurdistan, in order to hold the so-called
"Mountain Türh3" in che.::k?Why indeed dis~atch all calltiguerilla force of several thousands to Kurdistan, who are
specially tra~~}e~t~ k~~p all~;~~ 'ts~p~~atist~" ~_ ~ay?
Why appoint a governor for all the provinces with a pre- ,
dominantly Ku=jish p~pu:3ticn, ~h= h3S 3uthcrity .:cr
the provincial governors - thus sanctioning, for that matter,
the existence of an entity proper, that is. Kurdîstan?
•
..
,
..
Fédératio,tJ __
Internationale
des,Droits
~~j
(( \
(suite)
Mr. Chairman,
This is neither the place nor the moment to detail the various aspects of the aggressive and racist policy of the
Turkish government with regard to the Kurdish People.
Suffice it to mention that the relevant data concerning
the human rights violations against the Kurdish People are
no secret as they are being widely publicized by the Turkish media which congratulate themselves each day on the
pseudo-victories of the ~urkish government and its accomplices over the Kurdish resistance.
It is now time to act. Thus, the International League for
the Rights and Liberation of Peoples calls once again
upon the Sub-Commission to take appropriate measures with
the objective to end the svstematic human riqhts violations
suffered by the Kurdish People. Thus, we specifically demand
that these huma~ rights violations be denounced with reference to Turkey; that the plight of the Kurdish People be
investigated by an independent group ,of international experts; that the cause of the Kurdish People be recognized
once and for all by the international bodies who would consequently concern themselves with finding a just solution
to the Kurdish problem, based on the respect of human
'rights and of the rights of peoples.
Thus, the International League for the Rights and Liberation
of Peoples urgently requests of this Sub-Commission to
recommend to the Commission'on Humart Rights a resolution
enjoining the Turkish government to put an end to the
systematic human rights violations against the Kurdish
People.
•
uberte welt aktuell
If
'I
., ,,
Minderheiten itn Gol£l{I
,
J '.
198 i
I.h ilt's Kricg';f".~ch'
in Anatolien
In.
l'~"
1('1'
d " ,
",11"l'
!.
"'l,)
f
""
..
r,'
.,",'<;C1IJlt
,
Il, ..... '"
y ..
! ,
'1
';.,.
"
h;, ~.;1
. " ~,I; '~I"
... "
, ... 1••
...••lt
o
H2 [Jtir!rr
5"1/ P,"te
v'
.Ill
I
hl. t:'s • ", !--J '" "
J., \'orb«-, ..il'llIl("n
~t'r,!"
l'('n Pr ,\in,
I.. , ..... , ,." E=l'l
J
n,l
'IWJ~i.'
l ~.
,.• ,
,I
h .
,,,
\
•
f'
I
1
'I
bll~"
\1 n Ci'
• "!TI
Kor"
e, !
'1 :f e n t
tl
...
DIYi'l,l,.t,.r,
im Jl'!!
I :n:tin Aid " von Millisi." l' ' "fenl C)lril
I,~.l -tnt1~gf'f,f'I" 'H~, Novum
in If , "'lrki<;Lhell
!nt ~p!)litik
{ t1 auch 8Mh et, I rondgült,w.n
/w.IY~bûng dl' I,.tiegsrechls in ~ii l'l:~t-tnatuhf>n
dt"'~ m'hördf"1' ,I!l' Kontrolle
üh' rtif' Unruhf'If'Qi,)'!
t>rmôp'i. I ~11. o..r mit fac;f nnhpgrf'nth,r
!1."'11 aU.",!f
Il,,te Superr~Ou"'f"n.'i1I
K07dkll!I~,lu lll;ird I IJf'r, seine bisf"''1R'.> Prm itl',
Pi~ <trbrtkir 11l","I~ lür insgesallli
<H.ht südost
~n<,toli..che PTf""inzen verantwortlich
sein.
"
•
Kunk.l
, 3. TORKEl:
'<.'u (- .. !lni""
IIt:sSt' all~f,",,!,
,j..
".
"Ilt"
.t ..•.'
r t:m, .
"
\..~ ..'
l
I
•
III '\"
'Il
2.1",
tr
." ?Jt,
.1.
I~
ll.!"l ~111' 'I!r~"1 .1",,'!'
:w .!.. k~Il":r
"\ur'!'"
".
•
,PN
.49j4hli~",
aus
der l"pstaf1ritolis('h"n
PW\ il1z Mdni~d stammende
K111itlu ioglu. '~(,I
wrll'If"nd
5E"inf'r Amtszeit
als PrJlilf"iprasid l1:
v(ln Istanbul
Fl1'le dE's vergdngrn""'l'1 '.,hrnJ-..ntc.
I. ~'" I ',') (./ '
',~..
...,
p
) :1""
h,
"1
St'I! grl.1U'1
UIIl.1 ~)
plurn 1\ \~
t:lnt;~'II,
.E{4O"-'4
__
I 1,.\
nt Il "'r'"~ l"
1
!,,,
l,
,.
ROhOIIelfung
.~ I
1. IRAK: Kurden
nahezu eine ha).
he Million Mf'nKhen aus 1500 Dörfern ~..'angsdt'punlcn worden h~urtsJ,hli\.-h Kurden. t'~nso 20 000 nichrmuslcrnische
Yuidi des
StnlU' GebIrges und A.urrer. Sie wurden In dlc Wüsttn dr, südlichtR
luk VCrb,lOnl und leben ..Ion seither In lagern. [in andenr Teil ... ur.
matC'gls\.hen _Mt>ddldorfcrn_ in <ltn kurdis,hen E~n('n bei Ar1).31JI~~S
SC'lt IClzlrm
FI.ichland mmlcrYicllc Fromgcbict c('Jahr weitere 186 Si~dlun&f" in Lager
da Wusle nahe der jordalllKhen Grenu z"'anlsumcc:511~ddt. Der
TtfrOr def lnklschcn Armc(' har weitc Trilc der Bt'völkt'runK
zur
Flu,hl ~t'lrl(.b('n. Sc:lt Jen Glh~JosangrJffcn auf kurdische Oorfer im
April des J,I;hre~ sind ubcr 40 000 neue Fh.ichtlillgc in den Lagern im
Inn registriert ..rorden - Darüberhinaus
wurde in einem
Kllome"
ter breiten Gurtei endang der Grenun
zum Iran und ~ur Türkei eine
PolJtlk der verbrannten
Erde durchgdi.ahrt,
alle dorl lebenden MenKhen vcrtneben,
Ihre Dörfer dem Erdboden.aJfiehgemaeht.
Betrof.
fen sind Kurden und die Untcr Ihnen lebenden AS$yrer,
d('n
Ir.lk
Ir.l"',
,
~'l
-
:
'l'
J"
l't'Il,:.'n
L..
hUll
lieh
holt.,.n seit
iraki'Chr
Tllfk",encn
Be-
Paniuntn
btfreil~n
GebittC' in droll 1• .1.",
"'"
Aus der Hauptstadt
und aus dem Süden des Landes wurden mehr als
100 000 wegtn Ihrer KonftS$lon zu -Persern_ rrklane Schiilen an die
Irani$Cht Grenu
und an die Front transponlen
mic dcr Weisunc.
l1Ieht 'NIeder zuruekzukehrcn
SIC fristen ein dendn DlSCin als SOCC'.
nannCe -Muawldin.
(Ruckkehrer)
In Iranischen
nun von ihnen besonderen Eifrr und Opfermut
Iru c.....anto.
lacern. wo die Iraner
im Kampf legen den
DER TAGESSPIEGEL
enlsc. h~idE"n können.
Dabf-r
!litl'Ut es sirh
2unf'hm"."d
\i'16
hNlllr.
dip Guerilla5 der in df'r 1 iirkE"i vNl-"!('nf'n
militant,.n ..Arbeiterpartpj
"~lItdislans"
(P1,K)
wl'ni(:e in die
nicht. wie offiziell dar{!f'slf:>lIl. (t'IS dem Ir"k 'Iran
oder Syrien kommen und nach jf'dt'm leHC'idkt
JO
is
ale:.
offfOnsk'htJich
über
wachsende
UnterstütJlJl
g
aus df'ri Ilörfern der wirt'ôchafUich ZUllÏl ~Fn.
bliehf.nen Region verfüRen. in fier unWf'J! ...l'n"n
Ft'Isenland!li.chaft
einzufanR«,n.
aus Mosul. Kir-
kuk, Abun KöptÜ aus Angst. zum ....el1r1oSt'lI ~I"db.all zwiM:hen der
Türkei. dem Irak und dtn Kurdtn
lU "'CI I~n, \:"'t'~ .lir von kur.
diKhcn
Türkei.
Ali A~d
Zi!'1 -dpr bislang ~inmaligen Mcl6nclh~1" j ,I
dpm NATO-Staat ist eos.die BeweR,ungsfrl>ll;f'JI
df'r !lliepar<tti..tischen
Kurden fOinzuschr.\flJ.. •.•'
dip mil ihrpn 'd5t läRlichen
Gfowalt<tktioo"!1
tl1.
blutiae Dil..mz in Südodanalolien hochs' hl'lU
hen. Das Hduptprobl~m der türkische!' " I".....
den bleibt weiterhin,
die S£'pardtist(,fJ.
d,t'
ginn <kr iranischen Revolution unttr dtRl I Cf "Jtf
iUl1ItChen R,..
volutionslardtn
zu leiœn und haben sich Anhnp
al.lch mil WaHrn
gewehrt. Seit ihrer Nieœrschl.unl
und .. it Bc~inn dcs Krlqe5 sind
vide Turkmentn
in die Türkt'i pR9htn.
wo sic 1um Ttil in \(1n Kurden l~an~'SC'vakuierten
Gtbictcn .nB('sitl~lt
werdtn solltn.
Zur cleÎçhen Zeit jedoch nicMo
rapst-AttenlätfOr
hm agierendrr ProvinzgouverneuT.
Kozakdoglu
wird .lIe polizeilkhen
un,j
militirische-n Operationen koordinierf'n. Ferner
wird er übe, die Zwangse\'akuicrung
":Of"
Dörfern in seinen Provinzen .lIpin verantWt'tt.
~n"lr" IU'l'.
'1 Il.1'''' uheh
[rak .
1r:1I11
dC'SIranl ....ltcll
fi
spä'eren
Tat\"E'rdächtlgen
nach
der
Ermordung
fOinf"~
JOlJrnali~tf'n te'itgenommen hellt'. ~il1 in I)".H
bakir als disziplinierter und geR(>n Sldalsfemdl'
,~,'rl.,_ (l'l'
~I,
4. TURKMENEN
V('n 197ft bis 198t1!tind aus dem iraklS(Mn Kurd~lan
ln
'11
'!.l' I
h ....
Dit sunßltis.:ht:f1 Turkrntmn
bil zw~n~sk;uC'rmcn.
word.:n Ist, wt'rdcn
l
I .
Die\(' 7v. J.' ~' 1;IHi,'r.lI'I gt'll JI' '1" I
dtr Z~ntn"(1 de~ tùrkl~<'hf'1I Kunhlll'
der Kutlkn ,les Ir ...k
OR."",.,..
de
l, "
1
! ,'l'('
5. ASSYRER:
wieder über die Grenzp vpr"( hwind,..n \'iel.
mehr kämen nur die lo~i!itis('hf'11 Koordin(ltorpn
~r PKK, deren Zahl drei nkht übersteiw'. um
ctle Anschläge gegen Militä'Po1trouillP11
oder
gpgen die vom Staat mit \Vdfff'll ausgestafleten
.Dorfbeschützer" eiosch1if"Rlirh ihrer Fd",ilien
zu leiten. heißt es in Be('b.l< h'erk.rei~Pll
Wie unser Korrespondf"nt
weiler ('duhr.
rechnen die türkischen Behörden ellpr mil piner
Zuspitzung
als mit einer ßeruhig1lf1g
der
EnlWicklung In Südostanatoli£'l1. wo l~ie 5~pa-
Irakisch-Kurdistan
Olt usyrische
Bcvölkerunl
des.Nordirak
ist heule durch den K.ritl
rxi$lenzieIJ bedrohl, Ihre" DOrfer liesen haupw..:hbeh
im mehrhril.
lieh kurdllcb baiedellen
~biet.
HundenC' von Auyrern
sind ohne
Gerichuverfahren
im Gefinsnis. D.ut~ade lind berelu rxtral,.pI
bin.
cerichtct worden, Der ErzbilChof von Ninivrh (Mosul) mußce mil 27
.. iner Ancehöricen in die IsIamitcbe Republik Ir.. Rieben. T.... ode
Auyrer foll'e. ihm. Di. an anderer S.. U. bachrieben.n Deportati.
onen und Venrcibunlen
di. wyritche.
kurdùcber
Dörfer
lreffen
ausnahmslot
auch
ratistischen
Dörfer der NIChbanc:haft.
Als 100 usyrische
Familicn 1"4 aw dem nördJichen
kurdischen
GrtnzatbiC'l
zur Türkei vor der snadcnlOlC'n Jlepresaion
drr iraki.
8.8. 1987
Kurden
einen
un<lbhängigf"n
~td:al
anstrphen und dabei die Zivilbt \'ülkerung
laugst
nieht mehr verschonen.
Baha Günf;tör
DER TAGESSPIEGEL
8.8.1987
Kurden drohen deutschen Firmen
BeschlagnaIunte Gelder soUen notfaUa mlt Gewalt zurückgeholt werden
Bonn (APlReuter~ Die N.tionale Belrelunll8front KurdialallS (ERNK) h.t deulscheD Beh6r.
den ulld Finoeo orfeo mit Gewallallwendunl
gedroht. wenn ihr die VOll der Polizei bei cler
Durchsuchung mehrerer Wolmungen la KlIln
beachlaauhmleD
700 000 DM Speode.der
lind Wertgegelllllocle
nicht IInverzOglich zuriicltgegeben werdeD. Unter Hinwela .uf Nieclerla&aungen der FIrmeo Thyuen. SIeme....
AEG. Kru
MBB lIJlCI Bayer la der TOrItel
erldlrte E~.sprecher
YIIdIrtm gestern vor
JOlII1I4liateDla 80l1li. da Iturdiacbe VoIIt werde
es _ben.
,alle Wege der AuabeulWlg
zu
wnchIieBen und a1Iea. Ihm
nOllllllen bat. Stllclt fOr Stlldt mit Gewalt
zurOcIauho\en.,
Die PoIbeIaIttioa _
71. JWlIlJlCl ... clere
Razzien betrachletell die KurdeD als ..-It.
...... e Uogerechtigltell., aagte YUdIrlm. cler cler
Buocleuegierwla wrhielt. .cler fachlstiachen
tOrIdachen Junta aehr UIIlfan&reiche
Hille
gewlhrt zu haben.. Die ""n Klirden la g....
Euro"" geapendeleD 700 000 DM gehlIrten clem
Kurialall Komitee la Pula lIJlCI aoIlleD _nclet werden, um 10000 poUtiacheta Gefangenen
und deren Angeh6rigen la der TOrItel zu heUeD.
Er habe zuclem die BefOrdltllng. cial die ""n
der
PoUzei
aichergeateUte..
KOIltaltt.
adreuen la Antara weitergeleitet wOrden. wu
ZU einem .Masaater" führen werde.
weae-
18
Die DiededlDdlache Polizel bal aestera 2S
Kurden daru aehioclert. la die buacleedeullcbe
80tachaftlm Haal einzudrinleD. Nach Aag.beD
e1aer Sprecheria
cler Kllrdeo wollleD die
Demonltruten
clem deutacheo Bouchaft.er eine
Erldlrung Obergeben. la der die Durchsuchllng
kW'd.lacher Elllric:htungen lIod Wohmmgea la
cler Bun<l.republlk wrurteilt wird. III Atheo
I
20 K cle
.".
wr.nata tdeo
ur n ela _t-Ia
lm &oro
der Lufthansa.
Seit mehreren T.gen kOllllllt es zu ""rOber.
gebeDden Besetzungen bundeadeutacber
EiDrichtungea durch KurdeD. Die DiederllDdiKhe
Polizei batte ..... Montag la Amaterdam 39
Kurden festgenommen, die da dortige KooauJat
der Bundesrepublilt besetzt hatteD.
Rebellen tlHeteD zwei Soldaten
DIyarbakir (Reuter~ Kurdische Rebellen h ••
ben bel einem Angriff .uf ein tOrldac:hes
Geflngnia zwei Sold.ten
getlltet. Wie die
Polizei der OIttOrltiachen Stadt Hozat gestern
mitteilte, hltleD bereits ..... wrg.ngenen
Mlltwoch Rebellen bel Cukurca la cler IOcl6ot1ichen
Provin. Haltltarl drei Zivilisten entfOhrt. Die
Ubergriffe werden von der Polizei melat der
Rebellenolianl .. tion Arbeiterpartei KwdlalallS
(PICK) zullf'lChriebe ... die fOr die Alltonomie cler
Kurden la der TOrkel ItImplt.
linsère Meinung:
Kurdische
Methoden
inb. Seit einiger Zeit verfolgen yor .Ilem
türkische Kllrden ihre Anliegen im Allsland
.uch mit terroristischen MitleiD. Die d.rüber
vorliegenclen ErkellDtniase bildeten den Hinter.
grund für die Unlicben
Durchl\IChunga- lind
BeschlagnahmeaktioGen In kurdischen Einrichtllngen In cler Bllnclesrepublik. DaB lOlche
Vorwlirle nicht vlllliJ.1II cler luIt gegrllfen sein
dürften. .... legen die kurdischen Reaktionen.
oimlich die lIeoetzuatI cleul8cher Elnrlchtllngen
iin Auai.nd. .ber .lIcb lIIfenUicher Geblucle la
der Blloclearepllblit. Ein IlIdi. Iat ohne Zweifel
.IICb, cial nach der Ermordllng von Minister.
prallclent
Palme in Schweden
lange Zelt
emlthaft .dIe kurdische Spur" verfolgt wurde,
.\lCh wenn lich sch1le8llch kelae Erhirtung des
Verdachts ergeben hat.
Verletzungen des Galtrechts a1nd In Undem.
die blaher eher groBzOgig bei cler Aaylgewlhrung waren, jedenf.11a nlehts UngewllhnlicheL
Aber ale lind la keiner Weia ZII .kzeptieren.
denn die Gastllncler kllnnen in der Regel nichts
für die Verhlllniaae
In den Helm.tländem.
Auch lind die MlIglichkeiten zur Einwirkung
.meist nicht ger.de groB. Was die Türkei .ngeht.
10 wurde
ihre. Empfindlichkeit .nläBlich der
Ar~"1èüi~r.Resoh"tJoQ d~s Europaprtl tdŒler.ts
wieder .lIgenlöllig. Natürlich dürfen die europ<iilchen Partnerländer nicht wegsehen, wenn
in der Türkei Menschenrechte verletzt werden.
Aber el kun nicht im geringsten Ihre Aufg.be
sein. die se""r.listischen
Beatrebungen von
Kurden In der Ostlürkei
.u untenlützen.
Letztlich Iat el ..... r dl.... wor.uf es clentenlgen
Kurde ... nltolIIIIIt. die W!lSIIchell, ihre GasUänder unter Druck zu se\zeD.
N.türlich darf IlIaD .uch Dicht übe ..... hen. daB
cial Kurdenproblem ... leht nur du in der Türkei.
au8erordenUlch vielschichtig Iat. In cler TOrkei
h.t mittlerweile cler Widenlalld der Kurden
bürgerluiegslhnllche
Zage .ngenommeD. Die
türkiscben Sicherbeitslulfte
wrlolgen separ ••
tistische Kurden. die fOr lie schlicht Terrorllten
sind, Ober die Grenze nach Ir.t. Von dort her
"""rleren
kllrdische UntergrundUmpfer.
die
nicht minder gr ..... m gegen die Telle der
Dorfbev61kerung vorgehen. die mil den Behilf.
den zulUlDlellArbeiten. Der liefere Grund Iùr
diese Zu.Unde lat ohne Zweifel die schwere
Benachteiligung
cler Kllrden Ober die J.hr.
zehnte durch den türkischen Sta.t, der nicht
einm.1 die kurdische Sonderheit .nerkannte,
sondern lediglich von Bergtürken sprach. M.n
kann allO durchalls Verstandnis für die Motive
der Kurden haben; für gewisse von ihnen
ctngewandte MeUloden Kano man es nicht.
,
•
DER TAGESSPIEGEL
9.8.1987
Angst vor der Zukunft und vor dem Terror
Südostanatolien, die Kehrseite der Türkei
Von
unserem
Korrelo"nri
..
l"!t
Gewalt mit Gegengewalt
In den letzten drei Jahren ist hier für rund
350 lürkische Soldaten, fur fasl 300 ZIvilisten,
darunter viele FrCluen und Kinder. sowie fUr
mehr als 200 kurdische Guenllas ..die Frist
ohgeldufen., Die Soldaten starben als ,Märtyrer',
die Zivilislen wurden .Opier der Banditen', die
bewolfnelen Separatislen sowie ihre Sympothisanten wurden "in ihren Verratsnestern getötet-,
Da. Blutvergießen geht weiter. die militanten
Aktivuten
der ln der Türkei verbotenen
.Arbeilerpartei Kurdtst.ns' (PKK) nehmen im.
mer weniger Rücksicht auf unschuldJge Kinder
oder ihre Mutter, dle sldatliche Gegengewali
läßt an HArte wenig zu wünschen übrig.
In dem Dorf Ugra..k In der Provinz Diele, etwa
zwei Autolitunden nördlIch von Dlya.rbak.u
entfernt. waren bei eIDer SchießereI zwischen
PKK.Guerilldl und einer GendarmeriestreUe im
veriangenen Jahr em Soldat. ein Separa.tist und
ein .Dorfw!chter- getötet worden. Ein typlscheli
Dort. wo die Angst regie~
Der .Muhlor',
Dorfvorsteher, Hasan BÙIÜtekln. atmet erleich.
lert oui, daß es .ich bei den Besuchern am
.palen
Nochmiltai
um zwei ,Cumhurlyet'.
Journalisten und um unseren KorrespondenteD
bondelt. .Die Bandilen erworten wir hier taglich,
wir wissen, doll wir oul ihrer Todesli.le .lehen',
sagt der 36jahrlge - und legl sein Gewehr ob.
Die PI.lnl. llßl er Im Hollter.
SeiDer frau ruft er etwas zu. wal die Belucher
nlchl verslehen, Er .prichl kurdisch mil ihr,
ihrer wie seiner Mutteraprache. In Südostana.
toUen. wo Türkisch wie eine Fremdsprache ial.
!liht e. In fasl ollen Dörfern nur kurdisch- oder
orobischsprachlg. Türken. Wenii .paler wissen
die Besucher. daß er seine Frau aufgefordert
hatte. dM Brotba.eken zu unterbrechen.
um
Tee
zuzubereiten.
Seine
teCM
Tdl"r ... Gpf,!i'JQT"'it:
hi-t", ..... ir- eo.......t ..... V"1'l
weicher politillCher Orgonisauonr,
will der
,Cumburlyel',Reporter
HOIdD UysoI wissen:
.Heroin', Idulel dle Antwort ldpidar.
Ob e•• lch lohn~ die Freiheit zur riskieren,
damilinlerndUnnale
Syndikale In Geld IIChwim.
menl Der Frl .. ur ochwelgt. Wir glduben die
Anlwort darin gefunden zu hdben, daß die
Arbeitsio.igkelt hier
hoch i.~ doll di. rund
12000 TeehAu.er von Diyarbakir, wo kndPP
600 000 MenlChen leben, ldsl rund um die Uhr
voll mit .Ich langweilenden
Männern .ind,
wlhrend drduJlen fdSl 40 000 Kinder versuchen,
01. Schuhputzer,
W .... rverkauler
oder To.
lICbendiebe zum Einkommen der GrollfomiIJe
belzutroien, .toll dle Schulbank zu drUcken.
.....
Dlyarbak1r, Im Augu.t
SOdOitanatolien, die Kehrseite der Türk.ei.
Kein bldue. Meer, keine endlo.en Sand.strande.
keine malerischen Buchten und keine bar.
bu.jlen Tauri.tinnen. StaU dellen eine unbarmherzige. ..ngende
Sonne im Sommer und
.ibirilche VerhAltni ... im Wlnler, zumeisI eine
unwegsame Fel .. nlondllChaf~ wie sie im Buche
.Durch do. wilde Kurdislon' von Karl Moy
betchrleben .leh~ und MenllChen, deren Alllog
von der Ang.l um die ZukunIl und vom Terror
.. paratlslilcher Kurden behemchl wird.
Schon der Flug noch Olyarbaldr, der ols .Parlo
Südootonalolien.' bekannlen Provlnzhauptstod~
Ist unerwortel .ponnend, Der 26jahrlge Reporter
der linksliberalen
I.tanbuler
Togeszellung
,Cumhurlyel'
hol eine kugelsichere
We.le
.Mode in USA' ou. der Zeit de. Zwellen
Weltkrieges im Gepäck, ,Die .echs Kilo mehr
foUen nichl Ins Gewicht', sagl Torik Ersoy,
Neben ihm .ilzl der 33jahrlge Ugur Soner,
der die .Cumburiyet-.MannschaIt vor Ort ver.
stlrken
5011, wo der Kurdenterror
ebenso
eskaliert. wie die Ohnmacht der türkischen
SicberbeitskräIte
immer deutlicher wird. Die
Stewardeß der .Turkish Airlines-, Nilgün Kutan.
sorgt sich um die heiden Journalisten: .Wir vom
F1ugpersondl haben keine Angst vor dem Tod,
vor dem niemand da.vonlaufen kann, wenn die
Frist abgelaufen ist. Hoffentlich ist Ihre Frist
Doch nicht abgela.ufen. pdssen Sie auf lieh auf:
IChwanen
Wo Türkisch eine Fremdsprache ist
KID-
der im Aller von fünl Monaten bis el/ Jahren
.pielen vor dem Haus oder schlafen auf
nacktem Lehmboden, Die Fenster des zwei.
.IÔCkigen Hause. ous Sleinen, Holz und Lehm
lind vergittert: .Damit die Banditen mir keine
Dynamltstonien
durclll Fen.ler werfen können', wgt Hown. Im Erdiesch08 ,wohnen'
Zieaen, Kühe und ein Esel In ihrem Stall.
Er ist einer der inlgesomt vier ,DorfwIchIer'
von UlI'oIt. Sie hoben vom Stool Wolfen
erholten. und bekommen pro No.e 66 000 Urd
Lohn pro Mond~ etwo 140 DM, Im Tode.fall
.lehen den Hlnlerbllebenen eine lebensversi.
cherung von drei Millionen Uro zu, do•• ind
knopp 6390 DM. Ob .ie Angst hdben I .Angst
hil/t un. nichl weiler', sagl der drei Jahre allere
Bruder Hasons, Mehmet Bûrulekin, der der
zwelle ,Wachler' des ous rund 100 Hàusern
be.l.henden
Dorfe. ls~ de .. en 700 Bewohner
von bi&:hen Ackorbau und viel Vlehzuchl
leben.
Der 44jahrlge Mehmel Altelmo ist der Bruder
des bel der Schle&erel vor einem Jahr ielölelen
.Dorfwlchlers', Mehmel hdl 14 Kinder, .olle von
derselben Frou', lait er .tolL Und wer wird
für die Familie IOrgen, wenn er den nàchslen
Separoti.lenüberfoll nichl überlebl: .Allah wird
ihnen IIChon hel/en.' Der vierte .Dorlwlchler'
Mehmel Beytür 1.1 ierode 24 :ohre oll und hol
ein Kind, Er i.l wie der .Muhtor' Absolvenl der
Grundschuie
und gill 1ICb0n 01. bele .. ner
r.,tellektueller.
'0
Vier Jahre Kleinkrieg
Zw.1 .Dorfwachler"
In dem .ddoolanaloll.
.chen Dorf U\lTok. Ihre Wollen elnlchl1eßllch
MunJtion1ldben .1. von der lürkJachen Annee
erhalten.
Folo: cOngOt
Jeder von ihnen hot 105 Schull MunItion zur
Verfüi\1ng. ln.gewml 01.0 mull da.s Dorf Im
Ernst/oll mit 525 Schull MunItion verteidigt
werden. Die PKK-GuerlJlu
boben nIt du
ZehnIoche on MunItion, HandiranOlen
oder
Dynamil bel olch, wenn .Ie Dörfer Oberfollen,
die der Stool offensichUlch nlchl zu ochüuen
In der Lege ill und desholb die .. Auliobe den
,Dorlwlchlern' überlIß~ Neue Munition gibl e.
nur, wenn dle olten Polronenhùl .. n ohgeliefert
werden, Schie8übunien sind nicht gerne ie ...
hen, weil .ie Geld koslen. Vor allem ober IOU
verhindert werden, doll mit .tootllchen Woifen
Blut/ehden OU'ielochlen werdan.
Wenn dieser Bericht erschein~ werden die ..
Manner vielleichI nicht mehr am Leben .. in.
Aber .ie hoben eine Bitle, ,Schrelbl doch, doll
wir endlich eine Kronken- und Allersverslcherung hdben wollen.' Die Ironie In den Bergen
Südo&tanatolieDI kennt keine Grenzen. Der
Wunsch, eine Nochl In dem Hou. dOl .Muhlor'
zu verbringen,
Wird ebieschlaaeD:
.Unaere
Feinde .ind überail. .ie hdben .lcherllch ouch
In diesem Dorf InJormonten und würden SIe
mit uns zusammen töten. um eine Sensation
zu erzeugen:
.'
Eine Grundschule gibt es hier, auch eine
Moschee.
Der
nächste
Arzt
ist aber
40 Kilo-
meter entfernt in Diele zu finden: Jm Winter
liegt hier der Schnee haushoch. Kranke transportieren wir dann zu Fuß auf einem selbstgebastelten Schlitten zum Doktor,- Eine Hebamme gibt es auch nicht: .Das machen unsere
Frauen selbst-, sagen die MAnner. Dai tat
vielleicht der Grund, warum eain dieser Region
so ouffällig viele ielslig und körperlich behinderte oder verkrüppelte Kinder zu .ehe" gib~
In dem nächstgelegenen grölleren Ort Ergonl
steht der Besuch eines kurdischen Buchhändlers auf dem Programm. Was el hier alles zu
lesen gibt, ,D.s Kdpllol' von Kdrl Morl[, dl.
.Briefe aus dem Geflognisvon ROla Luxemburg, Bacher von Nelson Mandela oder von Che
Guevoro, Follerbenchle
der GefanienenhlU.,
organisation Amnelity International. aber auch
Bücher Ober den IOrldachen Befreiungskompf,
den Worten de. Republikiründers
Mu.toId
Kemol Atolürk IOwie die Notionalhymne und
Ihre EntslehungsgellChlchle.
Dazu dekorieren
vleie Muslkltossellen heimlllCher und Inlerna.
tionoler GelODi.kùnlUer
do. Schoulen.ler.
,Chick Korea l.t ousverkoul~ aber in einer
Woche komml wieder NochllChub', lagl der
Ledenbesluer Hikmel !Jztürlt, d .... n Kunden
ou. der ianzen Reitan hIerherkommen.
Ein
Wlder.pruch
zur AnolpbobelenproblemoUIt,
über den !Jztürk nichl gerne wahrend d.r
Arbeit .prfcht.
Zurück ln Olyarboldr ieht e. zum Fri .. ur,
35 Jahre ol~ dOl Le.. na und Schreiben. nicht
mAchUg. Aber vor dem Spiegel lieil d,.
IInk.sllberole ,Cumhurlyel': .Die Kunden woll.D
die .. Zeitung le.. o. weil die ondern olle Folo
von nackten Frauen zeigen, du aeht nicht. "".ind Mo.le_.'
Auch in Südo.tonololien .pr
ehen FraeUIe ununterbrochen,
wenn sie mer.
ken, doll mon ihnen zuhört, ,Ich hobe ein p.or
Rund 30 000 Sold41eo. eine Kommdndoeln,
heil mit rund 5000 Mdnn, ddzu etwo tO 000
.DorfwIchIer'. Dennoch gehl der Guerlllaltrieg
der milllonlen PKK-Alttivl.len in. vierte Jahr.
DdS Problem i.~ doll .ich die Seporoti.ten hier
.. hr gut du.kennen, wu von den SoldoIen nIcht
ge.ogl werden kann, die dazu noch ln .. llen.len
Fillen Südostondlnller .Ind, .ondern vielmehr
lunge MenllCben ou. dem We.len, die nichts
andere. ols du Oberleben und do. Ende Ihrer
Wehrpillcht Im Sinn hdben. In den vergangenen
Wochen berichteten Illonbuler Zeitungen wie.
derholt von dem Versuch, eine Sondereinheit
nach Vorbild dea deutachen GSG-9 zu gründen
und ol. aul di. PKK,Terrorlalen 100zuI .... n.
.Konter-Guerlllo. Ioulet da.s Zauberwort. Be.
obachter fürchteIl. da/l neben wirklichen Ter,
roristen auch viele ZlvIlI.ten unter der Gegen,
g_olt efner lOlchen Truppe leiden W11rden. So
kommen oft PKK-GuerUlu ln ein Dorf, fordern
Brot und Unterkunft und drohen ein Muaalter
bel Verweigerung an. Anachllellend louchen
Solddten oder der Geheimdien.t MIT ouf und
wollen wiuen, warum den Terrorf.ten gehoUen
worden I.~ VIelen Beobachlern lat der Gedanke, doll die .. Nochforschungen von ,Con •
IrU' ausgeführt werdan mMleo. zuwider. Die
Polee ist eine Immer .tArker werdende Mo..
.enfiuchl und eine frelwiillge Evùuleruni
von
Dörfern vor oUem In den enUegenen Regionen,
bei.pielswelse In der Provinz Hillari.
Auch der neue .super-Gouverneur'
Hoyrl
Kozokcloglu. der .eil der Verwdndlung des
Kriegsrechts In einen Ausnahmezustand in acbt
Provinzen über Armee, Polizei und Geheimdienst koordinierend herrschen wird. verspricht
nichl die Löoung der Probleme, die .ell
Johrzehnlen Immer bel Wohlklmpfen ongeto.lel und noch der SUmmohgdbe wieder fdllen.
gelusen
worden .Ind. ,Wir brouchen keine
Armee, keine Wollen und keinen Super,
Gouverneur', heillt e. In den Kurdenhelsen,
dle sich mil der Türkei identIlizieren, ,Was wir
brouchen Isl Arbeil und Bro~ dann Mllen ouch
die PKK-GuerUias keine Chancen der Ent/altung sowie der Rek.rutieruni neuer Kampfer
mehr.'
Jeder Fortschrill
In der Region könnle
heilsaM sein. Große Hoffnungen setzen die
Reilerenden In der MochUentrole In Ankaro
In du .südostdnotollen-Pro)ekl'
(GAP), dos .lch
duf insgesamt
74000 Quadrdtkllomeler
er.
slreck~ eine FlIche so groB wie die Benelul['
Sldolen. Insgesamt 13 Unlerprojekle IOllen die
Bewàsoerung der Felder durch mehrere Stou.
dämme ebenso sichern wie die EDeraiegewin~
nung zur Förderung der Industrlolisierung,
GroßgrundbesiUer,
die bel einer weiteren
Industriolislerung
um ihre Macht über die zu
Slddven degrddierten Menschen In der Region
fürchlen, hoben poradol[erweise dle .. lben In.
teressen wie die kurdischen Separatisten. die
ihren marxisUsch.leninistischen
Staat iD den
Wind schreiben könnlen, wenn dle Not wirklich
gelindert würde. So gibl es ouch die Erklirung
für die Terrorisierung von Arbeilerkolonnen
und ihrer Ingenieure beispielsweise beim Sua.
ßenbau. Einige Bauunternehmer
traten schon
die F1uchl dn und Iiellen Projekle unvollendet
liegen. Dementsprechend sind gröllere Investi.
tionen nicht in Sich~
Baha Güogör
19
..
DER TAGESSPIEGEL
DER TAGESSPIEGEL
20.8.1987
12.8.1987
Rebmann ermittelt gegen
kurdischen Rechtsanwalt
Karlsruhe
(dpct/Reuter). Generalbundesanwalt Rebmann hdt gegen den kurdischen
Rechtsanwalt Hüseyin Yildirim. der der ..Nationalen Befreiungsfronl Kurdisldns angehört. ein
Ermittlungsverfahren wegen des Verdachts der
Nötigung
der Bundesregierung
eingeleitet.
NdCh Angaben eines Sprechers
der Bundesdnwdltschalt von gestern reagierte Rebmann
damit auf Äußerungen Yildirims. der während
einer Pressekonferenz in der vorigen Woche
in Bann der deutschen Polizei .offenen Terror".
bei Durchsuchungen
zahlreicher Wohnungen
von Mitgliedern der .Befreiungsfront vorge.
worlen hatte.
In einer von Yildirim verbreiteten Presse ...
mitteilung hatte dieser unter anderem behauptet, dds kurdische Volk werde .es verstehen.
diese anti~emokratischen
Maßnahmen
der
Bundesregierung
zuriickzustemmen-. Die Bundesregierung
wurde aufgefordert.
bei den
Durchsuchungsaktionen
beschlagnahmtes Geld
und Dokumente .sofort zurückzugeben-. _Bei
Nichtertüllung
dieser Forderung
wird das
kurdische Volk es verstehen, alle Wege der
Ausbeutung zu verschließen und alles, was man
ihm weggenommen hat.. Stück für Stück mit
Gewalt zurückzuholen-, hieß es in der MitteiM
Kurdische Separatisten töteten bei neuem
Ma~~ker 25 Dorfbewohner .
Mindeslens
M
lung.
Bei der Durchsuchung mehrerer kurdischer
Vereine hatte die Polizei am 27. Juli und
4. August zahlreiche Dokumente sowie 700 000
DM sichergestellL
Deutsches
Konsulat besetzt
Wien (AP). Mehrere Kurden sind gestern in
Wien von der Polizei nach einer mehrstündigen
Beselzun~ des deutschen KonsuldLs festgenommen worden. Wie ein Botschdflssprt'cher milteilte. wurde von den deutschen
ßf'hörùen
keine Anzeige geRen ùie rund 15 Ht'setzt:'r
ersldttet. Die Kurden wollten mit ihrN Aktion
gegen dds Vorgehen der Behörden in der
Bundesrepubli~ gegen Kurden prote~lit'ren.
DieWelt
30 Menschen
bel 1Jberfall
In der Südo3llürkei
Von unserem
Korrespondenten
Gü. Istanbul. Bei einem weiteren von rund'
80 bewaHneten kurdischen Separatisten verüb.
ten Massaker sind am späten Dienstag abend
in dem Dorf Milan in der südostanatolischen
Provinz Siirt mindestens 25 Menschen. darunter
14 Frauen und Kinder. umgebracht und 30
verletzt ~orden. Nach gestrigen oHiziellen
Angaben wurden umfangreiche Armeeoperatio.
nen in der Region eingeleitet. um die unerkannt
entkommenen Täter, bei denen es sich offensichtlich erneut um Untergrundkämpfer
der
verbotenen _Kurdischen Arbeiterpartei" (PKK)
handelt. aufzuspüren. Das Blutbad löste große
Empörung in der türkischen anentlichkeit
aus.
Innenminister Akbulut begab sich zum Ort des
Geschehens. um sich über die Lage sowie über
die eingeleiteten umfangreichen Armeeopera.
lianen und weiteren Maßnahmen zu informieren.
Der Uberfall auf die Bergsiedlung
Milan
spielte sich nach amtlicher Darstellung so ab.
daB es für die Opfer keine Chance des
Entkommens gab. Das Terrorkommando
der
kurdischen Separatisten. das sein Ziel kurz vor
Mitternacht von zwei Seiten aus angegriffen
habe, sei mit Maschinengewehren.
Handgra.
naten unci auch mit einem Ràk.E'ten.....
erfer
ausgerüstel ge, ...eSft1.
Nach Angaben vnn Uberlebenden drang erst
eine k.leine Gruppe in die Siedlung ein. um die
_Dor!wE.chte~ zur Abgabe ihrer Wanen zu
veranlassen.
Dabei hätten sie die Antwort
.Ueber Sterben als kampflos die Walfen abgeben- erhalten. worauf sie sofort den Angriff
begonnen hätten. Die Schießerei soll fast zwei
'.'cdelzl
Stunden gedauert haben. Nachdem auch der
Dorfvorsteher getötet und sein Sprecbfunkgerät
erbeutet worden sei. hätten die Terroristen erst
Raketen auf die Häuser der vom Staat bewaff.
neten _Dorfwächter- abgefeuert, um dann wahllos auf die Menschen in ihren Häusern das
Fp.uer zu eröffnen und anschließend im Schutze
der Dunkelheit zu verschwinden.
Einige der
Bewohner des Dorfes verbrannten
in ihren
Häusern. nachdem die Rebellen sie mit Benzin':
begossen und angezündet hätten.
Am 21. Juni waren in einem Dorf in der
Provinz Mardi'n bei einem nach gleichem
Muster verübten Massaker rund 30 Menschen.
getötet worden. Insgesamt sind seit dem Beginn
des Guerillakrieges der separatistischen Kurden
.vor fasl genau drei Jahren weit mehr als 400.
Zivilisten und über 300 Angehörige der Sicher.,
~eitskräfte bei rund 650 Oberrällen ums leben.
gekommen. Die Zahl der getöteten miJitanten
Kurden beläuft sich auf etwa 275. Uber die Zahl
der Toten bei Vergeltungsaktionen
der türki.
schen Armee im Norden Iraks gibt es widersprüchliche Angaben.
Innenminister Akbulut. der sich zu GesprAchen mit dem für acht Provinzen mit Ausnah.
mezustand zuständigen Gouverneur Kozakcioglu in Diyarbakir aufhielL begab .ich mit ihm
und mit dem Generaldirektor der türkischen
Polizei. Bedük, sowie mit weiteren ranghohen
Vertretern der türkischen Armee zum art des
Geschehens. Er sprach den Hinterbliebenen der
Opfer sein Beileid aus, sagte unbürokratische
materielle Hilfe zu und erkJärte. die Separati.
sten hätten mit _härtesten Strafen- zu rechnen.
18.8.1987
Im Kurdengebiet geht Angst um
BIRGlTCERHA, Ankara
"Das sind keine Menschen. Selbst
die Tiere sind besser". stammelt Nuri
Dag mit tränenerstickter
Stimme.
"Ich werde sie alle töten, wenn ich
sie erwische." Sechs seiner sieben
Kinder und seine 70jährige Mutter
verlor der 39jährige Bauer, als Guer.
rillas der .Kurdischen Arbeiterpar.
tei" (PKK) jüngst das Dorf Juvali in
der südosttürkischen
Provinz Mardin ü~rfielen.
.Sie kamen spät..
abends Iß Soldatenunifonn und ga.
ben vor, uns vor der PKK zu schüt.
zen. Dann schossen sie einfach wild
drauflos, auf die schlafenden Kin.
der. "
Insgesamt neun Menschen wur.
den an jenem Abend in Juvali ermor.
det. Das Dorf liegt in rauhem, un.
fruchtbarem Land, über einen steÎnigen Weg nur mühsam zu erreichen.
Die Menschen dort leben nur von ein
paar Ziegen, mit denen sie sich auch
die UnterkW'.ft teilen. Fast alIejüngeren Männer haben Juvali verlassen,
zogen nach Adana. einige nach Sau.
di-Arabien, um dort ihr Glück zu ver.
suchen. •Wir können uns selbst nicht
verteidigen und wir haben große
Angst, daB die PKK wiederkommt",
gesteht der Mukhtar ein.
Seit Juli 80 Morde
Die Rebellen behaupten, Nuri Dag
hätte den Militärs Infonnationen
über die PKK weitergegeben. Deshalb hätten sie ihn .bestrafen" müssen. Und nach der in diesem unter.
entwickelten
•Wilden Osten" der
20
Türkei immer noch fesiverwurzelten
straft. Der Haß auf die Behörden
Tradition der Blutrache trimdie Veraber Ist weitverbreitet in diesen süd.
geltung stets die ganze Familie. Nuri
östlichen Provinzen. in denen die
Dag entkam, wei) die Terroristen ihn
harte Hand der Militärs vor allem'
im Haus nicht fanden.
. zwischen 1980 und 1983zuschlug wie
In unzähligen, meist entlegenen
nirgendwo sonst.
und ungeschützten Dörfern hat diese
Viele der annen kurdischen Bau.
stärkste und weitaus radikalste der
emfamilien fühlen sich zermalmt
sechs Kurdengruppen der Türkei in
zwischen zwei Mühlsteinen. Verwei.
den vergangenen Monaten gewütet.
gern sie den Guerrillas Hilfe, droht
Allein seit Juni wurden an die 80 ihnen des Nachts der Tod. Geben sie
Menschen. überwiegend kurdische
ihnen Unterschlupf oder auch nur
Zivilisten, mehrheitlich Frauen und
ein Stück Brot. droht ihnen unter
Kinder, ermordet. Immer öfter verTags brutales Verhör, ja mitunter Geschleppen die Aufständischen, die
fàngnis von bis ZU vier Jahren.
für einen unabhängigen,
sozia1istischen Kurdenstaat kämpfen, auch
Existenzrecht aberkannt
junge Männer, sogar Kinder, um sie
Wenn auch die Mehrheit der Kur.
in ihren Lagern in Nord.lrak oder in
den die barbarische Gewalt der PKK
SyrienzuGuerrillasauszubilden.
verdammt,
so ist heute doch dieses
Hauptziel der PKK sind Leute wie
Volk, dem RepublikgrÜnder Atatürk.
Nuri Dag, die sie für .Kollaborateueinst jedes Existenzrecht aberkannreO halten. Das sind vor allem die
te, aus einem langen politischen
insgesamt etwa 8000 .Korucu" (Dorf.
Dä mmerschlaf erwacht. Die meisten
wächter), von der Regierung für den
Kurden aber wollen keinen eigenen
Kampf gegen die Rebellen ausgeStaat. •Wir wollen", betont ein kurwälùte, be%ahlte und mit Waffen ausdischer Rechtsanwalt, "unseren Kin.
ge~~~t
~~r Extrerms' ten hat
dem kurdische Namen geben, sie
kurdisch
untenichten,
kurdische
in der Türke~ auch unter der kurdi.
Bücher lesen und publizieren." (AI.
sehen Bevö!kenmg, Panik und Entlein
der
Besitz
kurdischer
Schriften,
setzen ausgelöst "In der gesamten
und seien es nur Märchen, wird mit
Geschichte des Freiheitskampfes habis
ZU
fünf
Jahren
Haft
bestraft)
ben Kurden niemals Frauen und
Kinder getötet
Solche Bluttaten
Deshalb kann auch Öz.als Politik
sclulden unserem Anliegen zutiefst",
der wirtschaftlichen
Entwicklung
Jdagt ein Kurde, der sich selbst - im
Südostanatoliens nicht - wie der Pre.
Untergrund - für die Rechte seines
mier meint - das Kurdenproblem lö'
Volkes engagiert.
sen: "Unsere Identität ist uns noch
Mitgliedschaft in der PKK wird
wichtiger", spricht ein Intellektueller
heute mit 20 Jahren Gefàngnis bein Diyarbakir die Gefühle aus.
•
•
DIE WEL1WOCHE
20.8.1987
Sie haben Angst vor den Guerillas der PKK, Angst auch vor Ankaras Milit~.c: Kurde~m
Osten der Türkei
«Niemand wird es bemerkc!!,
wenn ich hier sterbe»
Ah eilJûgt blieb
die 80jäh,ige
i1albblilJde
CadiYII Belka ;11
Pecelle. (obelI)
zlI,iick, als
PKK-RebeUell
Mitte Jllii diu
Dorf IIlJgriffell
lIIUl "illell reH
uilJer Bewailller
mllSSllk';,rrell
N
iemand sucht mehr den Wei nach' bleiben», stammelt Cadiya Belka mil zillri- ten Kurden zum erstenmal in der rund
Pecenek. Gltich toten Unie- ger Stimme. dch habe keine Kinder, keine 20000jährigen Geschichte dieses Volkes in
heuern mit weil aufierissenen
Freunde, niemanden, der mich aufnimml. einem unabhängigen
(marxislischen)
Mäulern lieien die Häuser da. Ihre Bewoh- Sie haben mir etwas Reis zurückgelassen.» Staatswesen zu vereinen. Doch wie keine
ner haben sie ern vor weniien Taien in aJ- Doch Geld hat sie keines. Venweinung ihrer Rivalinnen hat sich die PKK skrupel1er Eile verlassen. Nur einiie Meier weiter übermannt sie: «Niemand wird es bemer- loser Gewalt verschrieben und mordet
stünt das felsiie land zu einem steilen Ca- ken, wenn ich hier slerbe.»
auch ihre Dissidenten oder Angehöriie annyon ab. Die rötliche Abendsonne liesse in
Die Bewohner des zwei Autostunden derer Kurdengruppen.
dieser landschaft wohl Gefühle herber weiter im Nordwesten gelegenen Juvali
«Öcalan will nun beweisen, dass er stlirRomantik aufkommen, stünden nicht hier hingegen harren aus. Fast zur selben Zeit ker isl als die türkische Milillirmacht», inauf diesen Steinen Angst und Schrecken Wleln Pecen~k ermordelen hier PKK.Gue. terpretien ein kurdischer Intelleklueller in
ieschrieben.
rillas neun Menschen, darunter sechs der Diyarbakir, der «heimlichen Hauptstadt
Da zerreisst der Venweiflungsschrei
sieben Kinder und die 70jährige Mutter der Kurden», die A&iressivitllt der RebeleIDes Esels die gespenstische Stille. Und des Bauern Nuri Dag. «Sie kamen des len. Er glaubt, er könne die Bevölkerung
plötzlich bewegt sich elwas millen im Gei- Nachts in Soldatenuniformen und erklär- durch Angsl und Schrecken auf seine Seite
sterdorf - eine iebückte Gestalltasiel sich ten, sie wollten uns vor der PKK schützen. zwingen, in den Grenzgebieten zu Syrien
mühsam voran. Seit Tagen habe sie keine Dann schossen sie einfach wild draunos, und dem Irak .befreite Zonen» errichten,
Menschenseele mehr gesehen, klagt Ca- auf die schlafenden Kinder. Allein in die schliesslieh die Basis bilden für einen
diya Belka, die 80jährige, halbblinde Frau, einem der kleinen Körper fanden wir 45 Volksaufstand gegen das «koloniale Joch»
die hier ganz allein zurückgeblieben ist. Kugeln», schildert der Mukhtar (Bürger- des türkischen Staates.
meister und Dorfältester) Kadri Dag das
Tatsächlich ist es den paar hunden GueGrauen. «Wenn sie mir je unterkommen, nllas gelungen, die zweilirösste Streitkraft
werde ich sie alle tölen. Das sind keine im Nato-Bündnis vollends an der Nase
menschlichen Wesen. Selbst die Tiere sind herumzuführen. 250000 Militär- und
«
Desserais sie:".
_
. 70000 Polizeieinheiten _ so schätzen inforFur Ankara gibt es in der Turkei keine
Yuvah, dieses bltlerarme Dorfchen ID mierte Kreise in Diyarbakir _ hält Ankara
Kurden. Ihre ethnische Eigenart soll mil unfruchtbarem land, IStnoch vom Schock dentit im Südosten und Osten stalioniert.
der offiziellen Bezeichnung 'Bergtürken.
g~zelchnet. Jede Nacht um~lDgeln Jetzt an In Diyarbakir prllgen Soldaten, Gendarkaschiert werden. Mi/ilanle Vorkämpfer die 40 Soldaten die zehn Hauser, ID denen merie und lokale Polizei das Strassenbild
eines «Jreien Kurdistan. vermochren je- sicb die Mens.chen mit ihren Ziegen die von den militärischen und zivilen Geheim:
doch mIl bewaffneten Aktionen ill der Ost- l!nterkunft tetlen .• Wen~ die Soldaten a,enten ,ar nicht zu reden, die hier auch
lurkei die internationale A uJmerksamkeit
DIcht mehr kommen», .mel~l Kadn D~g, die Schnlle jedes Fremden misstrauisch
aufsICh zulenken. Die PKK-Rebellellsind
«dann werde~ auc~ Wit Dlchl meh~ hier verfolgen.
in der Wahl ihrer Millel nicht zimperlich.
bleiben.». Allem ZWischen MltteJuDl und
Dennoch liefert selbsl dieses GrossaufDeswegeIl werden sie auch vail ,ielen Kur. Mltle Juh ermordet~n die Guen~las. mehr gebot an Sicherheitskriften ein Bild der
den kritisien. Die« Weltwoche.-Mitarbei.
als 70 kurdlscheZlVlhsten. Die t~rklschen Hilflosigkeit .Wie ist es möglich», fragt
terin iJirgit Cerha besuchte Dörfer in AnaBehörden, so helsst es om~ell, hallen I>?- ein Kurde der Stadt, der wie die met.ten
tolien, die in letzter Zeit Ziel de, Angriffe lumente beschlagnahmt, an denen der In memcr "a'"....;,,_ ..uu:r.Uß&CIWU11 Dl~derkurdischen Guerillas WOreII.
• Damaskus lebende PKK-Chef Abdullah ben will, «dO!» di. PKK in einem Monal ~
Öcalan - von seinen Anhängern liebevoll 70 Menschen tölel und die Behörden nichl
."
.Apo» (Onkel) genannt - die Tötung von einen der Täter erwise.hen1» .Si~ kommen ~-..
Und die Angst peinIgt sie: .. Was, wenn sie
Frauen und Kindern als «revolutiDnllre aus dem N.lch15,und Sieverschwmden wie- bemerkt Fikri Onan (Name von der Rewiederkommen 1»
.
der. I~ Nichts», ~merkt ean fruslnener
daktion geänden), ein ~urdischer AiadeSie das sind die Guerillas der Kurdi- Gewalt» klassdiZlen..
Stets behaupten die Rebellen, die E~- ~OhZlSt Sie haben I~rr.lager I~ Synen und miker in Diyarbakir .• Ich kenne die Reschen' Arbeilerpanei (PKK), die seil Monaten entlegene kurdische Dörfer Im lürki- mordeten hällen ge~el~same Sache mil Im Irak und auch Stutzpunkte Im Iran, fin- glOn genau. Es gibt nicht so viele Höhlen
sehen Grenziebiet zu Syrien und zum Irak dem .faschlS~schen turkischen Staat» ge- den ~0C! Unterschlupf und Hilfe .• Etwa hier Die Streitkrllfte Wissen, wo sie liegen.
überfallen. Das kleine Pecenek, in der Pro- macht und .sclen da.für ~bestraft» worden. vor eaneanhalb Monaten», erläut.en Hasan Doch sie haben Angst Es sind meist junge
vinz Mardin gelegen, war Mille Juli an der Nach der biS heute an Sudostanatollen fest Aydan (Name von .der Redai~lon gUn- Soldaten aus dem Westen der Türkei, die
Reihe. 17 Menschen, unter ihnen 12 Kin- verwunelten Trad.ition der Blutra~he müs- den), «schleuste die PKK eane ,roSIe hier im (wilden Osten> ihren 18monatigen
Pràsenzdienst verrichten müssen und die
der, blutelen bier unler den KUieln der sen dabei stets die ganzen Familien der Gruppe.von. KIl!."pf~m.aus.den Nachbar_
ItaalCII ~ die Turkel Cln. Sl~ füWn
nua nicht bereit sind, ihr Leben zu riskieren.»
kurdischen Separalislen zu Tode. Ein Ra. Verräter dran ~Iauben..
Die PKK ISt die weitaus sta:kste der von tilrkischem 8o<!en .aus Ihre ~l1onen
Die eigens ausxebildete AntilertOrgruppe
cheakl, so beisst es, weil Dorfbewobner
sechs Kurdengruppen der Turkel, de- durch, versteckten Sich an Höhlen, m Tun- der Polizei umfasst denelt erst elwa 1500
vier PKK -Rebellen an die Sicberbeitskräf- etwa
ren Führer aber seit dem Militllrputsch nels, die sich in den Boden gegraben hilt. Mann.
te verralen hälten.
1980 im Ausland leben. Wie alle anderen ten. Aber sie finden zunehmend auch m
In Panik nüchtelen die Peceneker nach hat sie sich ein hohes - utopisches - Ziel ge. den Dörfern Unterschlupf.»
dem Massaker in die 20 Autominuten enI- setzt: die 15 bis 20 Millionen auf die Tür.Es ist ihnen gelungen, mit Teilen der
f""le Kleinstadt Idi!. «Ich mussle hier- kei, den Irak, den Iran und Synen veneil- Bevölkerung Verbinduna aufzunehmen»,
Bergtürken»
-)
:.!1
DIE WEL1WOCHE
Sei! die PKK zahlreiche kleine, über die
Regien verstreute Militärposten überfiel,
haben sich die Militärs in stark befestigte
Garnisonen zurückgezogen und wagen
sich nach Einbruch der Dunkelheit nicht
mehr ins Freie, und scnpn gar nicht dann,
wenn die PKK irgendwo akliv wird. So
können sich die Guerillas in den Provinzen
Hatkari, Mardin und einigen angrenzen.
den Regionen des Nach!5 frei bewegen.
Weil die Streitkräne mit der Situation
nicht fertig werden, hat Ministerpräsident
Özal vor mehr als einem Janr das System
der Korucll (Dorrbeschützer) eingerührt.
Die Regierung rustet in den' on weit ver.
streuten, entlegenen Siedlungen ausge.
wählle Männer mit Warren aus und zahll
ihnen 50 Dollar pro Monat, damit sie Guerillas bekämpfen und rur die Behörden
spionieren. Für viele Familienväter ist dies
'das einzige Einkommen.
Diese Darlbeschützer, ihre Frauen und
Kinder sino das Hauptziel der PKK. Zu.
'dem missbrauchen sie ihre Warren nicht
selten auch für ihre eigenen Zwecke. «Mit
diesem System., erklärt Onan, «spaltet die
Regierung die kurdische l}evölkerung,
drängt viele der unbewarrneten Dorfbe..
wohner noch mehr in Opposition zu Anka.
ca.» Dennoch will Ozal nun, da auch in
den vier leuten lürkischen Provinzen - in
der südostanatolischen Kurdenregion _
das Kriegsrecht aufgehoben wurde, die
Zahl der l(orucu von derzeit etwa 6000
noch wesentlich vergrössem.
Viele Kurden aber wollen sich nicht in
solche Dinge verstricken lassen. Viele wal.
len nichts als in Frieden leben. Manche der
ausgewählten Dorrbeschüuer haben die .
Gewehre an die PKK weitergegeben, ande.
re weigerten sich, sie zu akzeptieren. Doeh
die Militärs zwangen sie.
«Einige Korucu beklaglen sich jüngst»,
berichlet Onan, «dass sie die Sicherheits.
kräne in der Nacht hinausjagen, damit sie
ausserhalb des Dorfes Wache stehen, während sich die Soldaten im stabilsten Haus,
dem Schulgebäude, verschanzen! Die Ar.
mee lässt sich von den Dorfbeschützern bewachen.'
.
Wie viele der acht bis zehn Millioneh
Kurden mit der PKK sympathisieren,
weiss niemand. Viele dieser armen Bauern
in den kurdischen Dörfern ruhlen sich wie
zwischen zwei Mühlsteinen. Wenn sie den
aus den' Bergen kommenden Guerillas
nicht Essen oder Unterschlupf geben,
droht ihnen der Tod. Wenn sie der PKK .
belfen, dann müssen sie mit brutalem Ver•.
hör,ja mitunter mit mehrjährigem Gefäng.
nis rechnen.
Die Aria;1 vor der harten Hand des Militärs, das hier zuschlug wie nirgends' sonst.
wo in der Türkei, siut fast allen noch im
Nacken. Orren zu sprechen wagen wenige,
und man muss nichtlange suchen, um auf
erbarmungswürdige Opfer der Gefängniswärter von Diyarbakir zu stassen. Ver.
schämt zeigen sie ihre noch blutunterlaufe.
nen Follermale. Mine Juli wagte die links •.
gerichtete türkische Zeitschrin «2000'e
Dogru» erstmals, die «Hölle von Diyarba"
kir», diesem zentralen Militärgefängnis
der Region, zu schildern, in dem die Fol.
terknechte noch brutaler wüteten als sonst.
wo - weil es hier gegen.die Kurden ging.
Zwischen 1980 und 1984 kamen nach of.
fiziellen Angaben 32 (nach Informationen
der Häftlinge 67) Gefangene ums leben,
entweder durch Selbstmord, weil sie die
Qual nicht mehr ertragen konnten, oder sie
wurden zu Tode tefoltert. Seit 1984 hat
sicb die Situation, 50 eingeweihte Kreise,
etwas gebtssert. Doeh am 24. Juni 1987
wurde wieder ein Häftling zu Tode 8equäll, der 22jährige Mehmet Kalkam. Heu.
te sitzen in dieser« Hölle~ etwa 3000 politi.
sche Häftlinge, überwiegend Angehörige
der PKK; 60 davon warten noch auf ihren
'Prozess. Doeh viele der unterdessen Entlassenen sind für ihr leben gezeichnet,
nervliche Wracks und gebrochene Persönlichkeiten, von den bleibenden physischen
Schäden ganz zu schweigen.
Die Repression hat unterdessen etwas
nachgelassen, denn die Regierung fürchtet,
durch allzu massiven Druck die Bevölkerung noch mehr gegen sieb aufzubringen.
«Das Problem des Südostens», sO erläutert
Adnan Kahveci (der Berater Özals) die Politik seines Chefs, .Iässt sich zu 99,9 Pro-
22
~ranrfurf~r~Jgtmeine
(suite)
zent wirtschaftlich lösen.» Tatsächlich hat
Ankara nun das Schwergèwicht der Entwicklungspolitik auf den Oslen und Südosten gelegt. Doch es gilt, enorm viel nachzuholen, um diese seit Generationen
schwer vernachlässigte Region aus der bit.
leren Armut zu heben.
«In meinem Dorf», berichtet ein in
Diyarbakir arbeitender Journalist biller,
«werden die Menschen nicht älter als 60.
Aus acht Kilometer Entfernung müssen
sie ihr Trinkwasser holen.» lind es gibt
keinerlei Pläne der Regierung, die Versor.
gung der Bevölkerung mil dem lebens.
spendenden Nass zu sichern. In der Provinz Mardin mit ihren elwa 65~OOOMenschen hat fast die Hälne der Dörfer kein
Trinkwasser, und in den anderen Kurden.
provinzen ist es nicht besser. "WO die
asphaltierten Strassen enden, da beginnt
Kurdistan», klagt Nihat, ein Farmer nahe
der syrischen Grenze. Strom und Telefon
sollen nach den Plänen Özals allerdings
bis zum Ende nächsten Jahres alle Dörfer
erhalten. Doch die Arbeitslosenrate liegt
4.5 Kugeln in einem kleinen Kö'per:
Übe,'ebende Kinde, in lu,'ali
im Osten mit 20 Prozent um zwei Punkte
über dem Landesdurchschnill. Höchstens
55 Prozent der Bevölkerung können lesen
und schreiben (im Weslen elwa 80 Prozent). Selbst in der Kapitale Kurdistans,
der Universitätsstadt Diyarbakir, können
an die 40000 Kinder keine Schule besu.
chen, weil es nicht genügend Räume und
vor allem zuwenig Lehrer gibt. «Und das
Niveau der Universitäl», kritisiert ein.
Röntgenologe aus Ankara, ..ist erbärm'
lich.' Wer will sich schon aus anderen
Regionen in diesen gottverlassenen «wilden Osten» setzen? Und wer das Pech
hatte, hier geboren zu werden, versucht,
so er nur irgend kann, sein Glück im We.
sten. In zwanzig, dreissig Jahren aber - so
harrt die Regierung - wird auch in dieser
Region endlich der wirtschaftliche Auf •.
schwung einsetzen. Dann nämlich soll
eine Serie von Staudämmen an Euphrat
und Tigris fertiggestellt sein und eine Ver.
doppelung der landwirtschaftlichen Produktion der Türkei ermöglichen. Doeh
was bis dahin? Energisch widersprechen
kurdische Intellektuelle Özals These von
der wirtschaftlichen Entwicklung, so drin.
gend sie auch ist. .Was wir wollen, ist un.
sere Identität, das Recht, unsere Sprache
und Kultur zu erhalten und zu entwik.
kein.»
« Was nüut mir ein Mercedes», bemerkt
ein kurdischer Rechtsanwalt in einer türki.
schen Grossstadt, «wenn ich Briefe meiner
Freunde in kleine Slücke reissen muss, damit ich nicht Gefängnis riskiere.» Und an.
dere Fragen: Kann unser Leben wirklich
besser werden, solange wir in der örrentlichkeit nicht unsere Lieder singen dürfen,
solange wir unseren Kindern keine kurdischen Namen geben dürfen, solange uns
die Angst quält, dass die Polizei in unseren
Wohnungen kurdische Schrinen finden
könnte? (Nach einem Gesetz aus dem Jahr
1982, das sogar das Wort «kurdisch» ver.
bietet, wird der Besitz eines kurdischen Bu.
ches, und sei es auch ein Märchen, mit Ge.
fängnis von drei bis fünf Jahren bestran.)
Nach der Nationalstaats-Ideologie des
Republikgrüi1ders Atatürk leben innerhalb'
der türkischen Grenzen nur Türken. Wenn
kurdische Kinder die Schule beginnen,
müssen sie zunächst eine Fremdsprache _
Türkisch - lernen und sind' damit von
vornherein benachteiligt In den Dörfern
'verstehen viele Frauen kein Wort Türkisch.
Während ihre Brüder im Irak und im
Iran seil Jahrzehnten um ihr Mensche!!.
recht, um Autonomie, kämpfen, dösten die
"urden der Türkei in polilischer Apathie
dahin. «Erst allmählich erwachen sie wie
aus einem liefen Schlaf», erläutert Adnan
Kaya (Name von der Redaktion geändert).
ein kurdischer Intelleklueller, der im Ge.
gensatz zu vielen seiner Gesinnungsgenos.
sen nichl das bequemere Leben in Europa
SUChl,sondern in der Türkei mit grossem
Risiko füi die Rechte seines Volke<
kämpft. "Doch ihr Identilätsbewusstsein
haben sie sich slets bewahrt.» ,dch bin ge.
gen die Sirategie der PKK., fährt Adnan
fort. «Die Kurden haben niemals in der
Geschichte ihrer Freiheitskämpfe Frauen
und Kinder getölet. Die Aklionen der
PKK . fügen der kurdischen Bewegung
schweren Schaden zu», spricht Adnan cine
unter seinem Volk wohl weitverbreitete
Meinung aus. Zudem sei die Zeit für einen
Guerillakampf nocb! nicht reir. «Wir müs.
sen die Bevölkerung durch intensive Propaganda erst darauf vorbereiten.» Strebl
auch er einen unabhängigen Staat an? .lch
bin Kurde, und das ist kein Verbrechen.
Wenn uns die Türken uosere Menschen.
rechle geben, vielleicht wollen wir dann
diesem Slaal treu sein.»
Doch eines, das gestehen viele Kurden
ein, habe die PKK durch ihre Brulalitäten
erreicht: Sie hat das kurdische Problem in
der Türkei bewusst gemacht. Zum ersten.
mal seut sich die türkische Presse nun of.
fen und intensiv mit dieser grossen ethni.
schen Minderheit auseinander, spricht
man sogar in offiziellen Kreisen das Wort
Kurde aus, das nach strengen Atatürkschen Regeln mit «Bergtürke» zu umschreiben ist.
«Es ist absurd», meint ein türkischer
Journalisl in Ankara, «dauernd machen
wir unsere Witze über die rücksländigen
Kurden fern im Osten, und IVenn dann
einer aufSieht und sagt, ich bin ein Kurde.
dann sperren wir ihn ins Gefängnis.» Die
PKK hat durcb ihre hemmungslose Gewalt
eine Lösung noch schwieriger gemacht.
Die Regierung glaubt, unter dem Druck
des Terrors noch weniger denn je Konzessionen machen zu können.
0
2:>.8.1987
Sicherheitskräfte in
der Türkei verstärkt
wgl. FRANKFURT,
24. Juli. Die
türkischen
Sicherheilsbehörden
hàben
nach Zeitungsberichten die Polizeikräfte
im Südosten des Landes, wo es in letzIer
Zeil mehrfach zu bluligen Oberfallen
kurdischer
Banden
gekommen
ist.
ver-
slärkt. In das Gebiet von Pinarcik und
Peeenek. der Schauplalz der beiden jüng.
sten Massaker mit fast sechzig Toten,
wurden nun auch Sicherheitskräfte
in Zivil
geschickt. Sie gehen hauplsächlich abends
und in der Nacht Streife. Die zivilen
Polizisten verstärken
die örtliche
Miliz
und die Truppe der "Jandarmas",
denen
normalerweise
die Bewachung der Dörfer
und Städle ablieg!..
Viele der Muchtars,
der Bürgermeister
der Dörrer nördlich der lürkisch-syrischen
(ouer irakis,hcn) Grenze, arbeiten mit den
Sicherhcitskrärtcn
Aflkaras
zusammen.
Schon vor geraumer Zeit hat Ankara in
den Dörfern einen Teil der Bewohner
bewaffnet und so die lokalen Milizen
gegründet. Deren Schutz iSI jedoch, wie
die jüngslen Oberfalle zeigen, nicht verläßlich. Von türkischer Seite wird gesagt, die
Kooperalion der Dörner mil den Behör.
den sei den Einwohnern von Pinarclk und
Pecenek wahrscheinlich zum Verhängnis
geworden; sie hätlen die Warnungen der
"Arbeilerparlei Kurdistans" (PKK), die
hinter den Oberfallen vennutet wird, nicht
beachtel und weiler mit den Behörden
zusammengearbeitet.
In der Bundesrepublik
Deutschland
lebende Kurden klagen nun immer öfter
darüber, daß türkische Stellen, vor allem
aber auch Zeitungen, Kampagnen gegen
Kurden einleiteten.
Die von kurdischen.
Extremisten angerichteten
Massaker dien-
len als Vorwand. die Ziele des kurdischen
Volkes pauschal in Mißkredil lU bringen.
So slOd Angriffe gegen. das Kurdische
Institut
in Bann
gerichtet
worden,
eine
Filiale des "lnslilul Kurde" in Paris. Diese
Einrichtung
hai sich stets von Terroran-
schlägen distanziert und Bluttalen wie die
zuletzt im Südosten der Türkei verüblen
verurteilt. Ein lürkisches Blall warf dem
Institut, das sich um die Pnege der
kurdischen Sprache und Kultur ebenso
bemüht wie um Kontakte zwischen Deulsehen und Kurden,
vor, es unterstütze
die
Terroristen. Der gleiche Vorwurf trifft die
Deutschen. die dem Institut helfen oder
seine Arbeil mit Sympalhie verfolgen.
unler ihnen ehemalige Bundeslagsabge.
ordnete
und andere
Repräsentanten
de~
öffenllichen Lebens und der Kirchen in
der Bundesrepublik. Ihnen hält man von
turkischcr
Seite
"nützliche
Idioten"
vor,
sie seien
"naiv",
und merkten
nichl.
daß sie für den Terrorismus
vereinnahmt
würden. "Hinter dencn, welche die Separatisten aus Europa
unterstützen,
stehen
nicht 'nur Feinde der Türken,
auch
unwissende
Freunde".
sondern
schrieb
in
diesen Tagen eine Zeitung.
Auch von entschieden
muslimischer
Seite
gibt es Vorwürfe gegen das Institut. Das
hat wohl auch damit zu tun, daß man dOrl
an einem Projekl arbeitet, dessen Verwirkli.
chung manchen ein Dorn im Auge ist: die
Überselzung der Bibel ins KurmanciKurdische.
"Stiftung
Institut
Von einer in Ankara
ansässigen
für Islamische Werle" ist das
nach
den
Worten
eines
seiner
Sprecher übel angegriffen worden. Dem
.Leiter des Instituts, Geylani Yekta, wurde
vorgeworfen, er sei Anhänger und Kompli.
ze der PKK. Das Kurdische Institut hat
demgegenüber darauf hingewiesen, daß die
PKK und ihre Leute, die man in der Türkei
auch als "Apocular" bezeichne, Kommuni.
sten seien; wie kÖnnten sie da mit Leuten in
Verbindung stehen, die sich eine Oberselzung der Bibel vorgenommen haben. Das
Kurdische Institut weist darauf hin. daß es
auch an einer Obersetzung des Koran ins
Kurdische arbeile.
..
"
DEUTSCHES
ALLGEMEINES
30.8.1987
Türkei: In den Dörfern der Kurden regiert
die Angst. Wieder haben Kommandos
der Arbeiterpartei PKK Häuser
überfallen und ihre Bewohner ermordet.
Die Armee steht den Aktionen der
Terroristen hilflos gegenüber. Solange
der Minderheit weiter R~chte verwehrt werden,
wird der blutige Terror kein Ende finden
»Sie erwachen
allmählich aus
einem tiefen
Schlaf«
Zwei alte Kurden - seit Jahrzehnten
kämpft ihr Volk für einen eigenen Staat
Foto:
\-'on Birgit Cerha, Diyarbakir
Wal in Yuvali geschah, Colli einem klaren
Muster: Nach Einbruch der Dunkelheit
tauchen PKK. Terroristen, meist in Solda.
ein kurdischer Fahrer wirft mir tenunifonnen verkleide~ vorzu.sweise in
einen geheimnisvollen Blick zu. entlegenen, kleinen Dörfern auC.In man.
Rhythmische
Klänge schallen
chen Fällen drohen sie der Bevölkerung,
durch da. Aulo .• Da. ist kurdische Mu.
sie würden in rwei Wochen wiederkomslk., bemerkt er voller Stolz und deutet
men, wenn die Donbewohner nicht ihre
auC die Kassette, die er eben in seinen
Zusammenarbeit mit der Regierun, einR....corder gesteckt hat. Wir wissen, daß wir
stellten - um Rache zu üben, wie in YuvaVerbolene. tun. Die Kassette mußte Ah- li. Nuri Dagwandie PKK vor, er hätte den
!T.ed muh ... m auC dem schwarzen Markt
Behörden Informationen über sie weiter.
~rwerben. bis vor kurzem war ihm dafUr .egeben. Nuri Dag selbst halle Glück. Die
ein mehrmonatiger GerängnisauCenthait
Rebellen konnten ihn im Haus nicht fins'.cher. Unterdessen sind die türkischen
den. Doch wie in seinem Fall, muß .tels
Behörden etwas toleranter geworden, um
(Ile ganze Familie, müssen selbst die kleinci!e Minde. heit nicht noch mehr in die
sten Kinder der. Verräter' daran .lauben.
Opposition zu treiben. Doch ihre Lieder
DIe PICK Colli damit der im Osten der
d lnen die Kurden in der Öffentlichkeit
Türkei immer noch Cestverwurzelten Tra.
lrnmer noch nicht singen. Und nur nü.
dition der Blutrache. In Kilickaya er.
stt~md. unter vorgehaltener Hand, brinschossen sie gar ein drei Ta.e altes Baby
gen mir Freunde in Diyarbakir - der
in der Wiege.
..helmilchen Hauptstadt Kurdistans. - ein
Seit Juni haben die Rebellen mehr ala 100
paar Worte ihrer Muttersprache bei.
Menschen ermordet, Ca.t alle. kurdische
Wir Cahren durch hügeliges Gelände in
Zivilisten. Die türkischen Behörden, 10
Mardin, der südosttürkischen
Grenzproheißt es zumindest offIZiell, haben Doku.
VInZ zu Syrien. Die asphaltierte
Straße
mente beschla.nahmt,
in denen der in
haben wir längst hinter un., immer größe.
Dama.ku. lebende PKK-CheC Abdullah
re Steine blockiteren deu Wt:I. auf dem
ÖCaian die Tötung von Frauen und Kinwohl nur selten Autos Cahren. Auch Ah.
'dern als ,revolutionäre Gewalt' klasaifi.
. med würde lieber umkehren, nicht noch
ziert. Der PKK Creilich .eht e. nicht nur
tIefer in die unwirtliche Einsamkeit vor.
darum, Rache ZUüben und Kurden vo..
d ringen. Unser Ziel heißt Yuvali. Zehn
der Zusammenarbeit mit den Behörden
einstöckige Steinhauser drücken .ich eng
abzuhaItan. ,Sie will demonstrieren, daß
aneinander auteinen Hü.e!, bewohnt von
der Staat und seine Orl&ne kein Macht.der Sippe Da.. Da. blanke Entsetzen
monopol in der ReJion besitzen., Inter.
'chläll un. hier ent.e.en. Die Menschen
pretiert Fikri Onan, ein Kurde in Diyarba,ind vom Schock .ezeichnet.
kir (Name von der Redaktion aeändert),
die Aurea.ivität der Guerilla •. Die über.
Die Atmosphäre in Yuvali i.t kennzeichwie.end kurdischen Bewohner der ..
nend IUrdie Stimmung in Dutzenden klei.
Jion lehnen .ich traditionell an den Stär.
ner Döner der türkischen Kurdenprovin.
zen Hackan, Mardin, Siirt, Tunceli und
keren an. Deshalb Jiaubt ÖCalan, er könne
Di)'arbakir. Das Gnauen, da. die Bewoh.
die Bevölkerun. durch AnJat aul seine
Seite zwin.en Er holl\, in den Grenqener hier erlebten, haben andere ebenso
.. htten, in Peeenek, in Pnarcik oder zu.
bleIen zu Syrl~n und dem Irak .bel'reite
Zonen' zu errichten, die dann die Ba.i.'
etzt am 18. AUlUat in KiliCkaYL
fUr einen VolksauCstand .e.en du ,koloDas sind keine menschllchen Wesen,
niale
Joch' des türkischen Staates bUden
ielbst die Tiere sind besser-, stammelt
101len.
Nuri Da•. Sechs seiner .ieben Kinder und
jie 70jährige Mutter hat der 3lIjähriJe
Tatsächllch i.t e. der 'PKK .elungen, die
Bauer verloren, ala jÜft.at eine Gruppe
zweilJrÖßte Streitmacht der NATO in die
'Jon Guerilla. der .Kurdischen Arbeiter.
Enae zu treiben. Die türklsc~
Armee
partei' (PKKl da. Dorf überlieL In •• e.ieht dem Wüten der Guerilla. weitgesamt neun Menschen kamen unter den
hend naUo. zu. 250 000 MIlitär. und 70 000
Kugeln der Terroristen zu Tode. ,In der
Polizeikrätte - 10 schätzen eingeweihte
LeIche eine. Kindes Canden wir 45 Ein.'
Kreise in Diyarbakir - hält Ankara derzeit
schüsse ... "
im Südosten stationiert. In Diyarbakir
M
prägen Soldaten, G,endarmerie und lokale
r.Qlt~i da. St~nbil~.
Y9.n.c;!!!.nmilitärischen und zivilen Geheimagenten gar
nicht zu reden, die hier auch die Schritte
jedes Fremden mißtrauisch venolgen.
Dennoch lieCert .ogar diese. Großaufgebot ein Bild der Hilflosigkeit. Als die PKK
vor drei Jahren begann, systematisch AImee. und Polizeieinheiten zu attackieren,
gaben die Sicherheitskrän.e ihre kleinen
Straßenposten und Patrouillenfahrten
in
dem wUden Terraln auf und zogen sich in
schwerbeCestigte, garnison.artige
Stellungen zUnick, die sie des Nachts kaurnje
verlassen. "Vor allem dann nicht., bemerkt Onan zynisch, "wenn die PKK ir.
gendwo zuschlägt. Die Armee schützt
heute nur noch ihre eigenen Soldaten .•
So gehören weite Regionen des Kurdengebietes nach Einbruch der Dunkelheit
den Rebellen. Selb.t auC den Hauptstraßen dürfen sich Autos nachts nur noch im
Militärkonvoi vorwärts wagen ... Die Soldaten sind nicht motiviert, und sie haben
An,st erläutert ein Militärexpert.e in Ankara das klägliche Abschneiden der AImee. Es .ind mei.t 18- bis 20jährige Burschen aus dem Westen des Landes, elie in
Ostanatolien ihren 18m,.natigen Präsenzdienst absolvieren mti;;sen. "Sie sind
nicht bereit, ihr Leben auC. Spiel zu setzen, in Höhlen oder Tunnels einzudringen, in denen sich die Guerillas ver::teckt
halten. ..
M
,
So will die Regierung .ich llunmehr auf
eine in Westeuropa. danmter auch in der
Bundesrepublik,
ausgebildete Anti. Terror.Einheit der Polizei stützen, die von
_J~_ fUC 3000 Mann auCgestockt werden
lOll Und auch da. System der ..Korucu",
der rund 8000 von den Behörden ausgewählten, mit 50 Dollar im Monat bezahlten
und mit Waffen ausgestatteten
..Donbeschützer". soll weiter ausgebaut werden nun, da man auch in den letzten vier
(Kurden.)Provinzen
de.
Landes
das
Krie.srecht auCgehoben, hat. Doch viele
Kurden wollen mit solchen Dingen nichls
zu tun haben und weilern sich, trotz mas.siven Drucks der Sicherheitskrälte,
WaC.
ten anzunehmen. "Mit dieSer Stratégie",
kriti.iert ein kurdischer Intellektueller in
Diyarbakir, .spaltet die Regierung zunehmend die BeVÖlkerun.'. Die ..Korucu.
nämlich setzen ihre Waffen und die damit
lewonnene Macht keineswegs nur gegen
roto-present/Klijn
die PKK ein, sondern auch fUr ihre eIgenen Interessen. So wachsen Mißgunst und
Rivalitäten. Viele Kurden könnte die Abneigung gegen die "Korucu" in die Arme
der PKK treiben.
Wie croß die Sympathie rur die Guerillas
1st, läßt sich nicht abschätzen, denn ln
Sudostanatolien regiert die Angst. Nur Im
engsten Kreis wagen die Menschen tiber
ihre Gefühle zu sprechen. Zwar wird dIe
Mitgliedschaft bei der P"KK hcule mil 20
Jahren Gerangnis bestraft. Doch der Haß
aut die Behörden sitzt vor allem ira der
Recion Diyarbakir tieC. Denn nirgendwo
sonst in der Türkei schlug die Arm"" mIt
derart harter Hand zu ... Die Kurden reagieren heute auf die Repression der Zelt
zwischen 1980 und 1983", analysiert der
Politologe Professor Soysal dJe Situation.
Noch heute sitzen aber 1m ZentralgefânglUS von DIyarbakir 3000 politische HalUinge, überwiegend Kurden. Noch heute er.
leiden sie dort Folterqualen ... Man hat die
Leute provoziert", bemerkt em Geschaf\smann. "Man zwingt die Eltern. Ihren Neu.
geborenen türkische Namen lU gebcn."
Wer eine kurdische Schntt, und sei es
auch nur cin Märchen, besitzt, muß mil
Gerängnis von drei bis ftinf Jahren rechnen .
Die jüngsten Aktionen der PKK lassen
erkennE'n, daß die Guerillas runehmend
UnterschlupC und HilCe in den Dorfern
finden. Ob Creiwillig oder durch Angst
erzwungen, läßt sich schwer ausmachen.
Sicher ist, daß wohl die große Mehrheit
der kurdischen Bevölkerung die brutalen
Morde an Frauen und Kindern aus tIefster
Seele verdammt. "Es ist eine Katastrophe
IUr die Interessen der Kurden", bemerkt
der kurdische Politiker Turgut Atalay.
.Manche Leute', erklärt Onan, .können
einCach nicht .lauben, daß die PKK dem
ei,enen Volk derartiges antut. Und viele
hier ln Diyarbakir meinen, die Regierung
stecke dahinter. Sie wolle, daß Kurden
Kurden töten .•
Selbstengagierte kurdische Nationallslen
verurte>len dieGewalt der PKK: ..Nlcmals
in der Geschichte de. kurdischen FrelheitskampC .. haben Kurden Frauen und
Kinder umgebracht'.
k!aJl Adnan Kaya
(Name von der Redaktlon .eändert), em
Akademiker, der im Untergrund IUr dIe
Rechte seines Volk .. kämpft. Adnan, der
durchaus Gewalt J(eaen ein repressives
-)
23
DEUTSCHES
ALLGEMEINES
(suite)
System befürwortet, glaubt, sein Volk in
der Türkei sei für den Guerillakampfnoch
nicht reif. Während ihre Brüder im Irak
und Iran um ihre autonomen Rechte
kämpften, dösten die Kurden Ostanatoliens in politischer Apathie dahin. "Allmählich aber erwachen sie aus einem tiefen :Schlaf."
Ministerpräsident Özal hofft, das Problem
durèh wirtschaftliche Entwicklung der
Regkn zu lösen. die Bevölkerung n~?h
jahrZehntelanger sträflicher Vernachlassigußg aus ihrer bitteren Armut zu
freien. Doch kurdische Intellektuelle WIdersprechen dieserTheseenergisch. "Was
wir wollen, ist unsere Identität, das Recht,
unsere Sprache und Kultur zu erhalten
und zu entwickeln, unsere Kinder Kurdisch Zu lehren. "
1>:-
Der Terror derPKK hat in der türkischen
Presse zum erstenmal heftige Diskussionen über die Minderheit ausgelöst, die es
na~h dem Willen des Republikgründers
Atatürkja gar nicht geben darf. Prominente Persönlichkeiten, wie SoysaI.,fordern in
aller Öffentlichkeit die Regierung auf,
ihre Politik zu überdenken. Auch den
Kurden müsse "das natürliche Recht jedes Volkes" eingeräumt werden, "seine
Muttersprache zu sprechen". Kein Zweifel. ein Tabu ist damit gebrochen. Denn
noch vor wenigen Jahren mußte etwa Serafettin Elci, Abgeordneter der damals regierenden Republikanischen Volkspartei
Billent Ecevits, für drei Jahre ins Gefängnis, weil er ausrief: "Ich bin ein Kurde,
und es gibt Kurden in der Türkei."
Doch die PKK hat Özal in eine Zwangslage getrieben. Da sicR die Regierung nicht
den Anschein geben will, sie weiche dem
Terror, lehnt man entschieden Z!1geständnisse an die Kurden ab. "Die PKK
wird aber mit ihren Methoden genug Zulauf von militanten Kurden erhalten" , prophezeit Murat Belge, ein linksintellektueller Publizist in Istanbul, "um ihren Terror
fortzusetzen und zu verstärken. In ein,
zwei Jahren werden auch in Ankara und
Istanbul Bomben explodieren."
24
D
ie Kurden sind mit 15 bis 20~den in der von den Sowjets 1946 eingelionen Menschen das großte richteten Republik. Mahabad. Heute
Volk, dem bisherein eigenerStaat ver- verweigert das Khomeini-Regime, wie
wehrt worden ist. Bei der Zerstückeeinst der Schah, den Kurden jegliche
lung des Osmanischen Reiches nach autonome Rechte.
dem Ersten Weltkrieg tiel für sie nichts
Bagdad zeigte sich gegenüber seiner
ab. Zwar sah der - von der türkischen
Minderheit noch relativ am großzüNationalversammlung nicht ratif"lZiergigsten. Doch die kulturellen Rechte,
te - Vertrag von Sèvres 1920 die Bil.
die man den Kurden - mit Einschrändung eines kurdischen und eines arkungen - gewährt, reichen den im
menischen Staates vor. Das ausschlagNordirak mit iramscher Unterstützung
gebende Abkommen von Lausanne alk4impfenden Guerillas nicht.
lerdings erwähnte 1923 diesen Punkt
k massivsten ist die Repression in
nicht mehr.
der Türkei, wo man die Kurden offiSo wurde das Gebietder kurdisch.
ziell"Bergtürken" nennt. 1984 begann
sprechenden Bauern und Viehzüchter,
dort erstmals die marxistische "Kurdie sich auf die Meder zurückführen
dische Arbeiterpartei" (PKK), die
und Spuren langjährigen persischen
stärkste und radikalste der sechs unEin17.ussestragen, vor allem auf drei
tereinander zerstrittenen KurdenorgaStaaten aufgeteilt: die Türkei, den Iran
nisationen des Landes, mit Unterstütund den Irak. In Nordsyrien leben
zung Syriens und irakischer Kurden,
etwa 700 000 Kurden und 300 000 im
den Guerillakampf. Ziel der etwa 5000
sowjetischen Kaukasus.
Rebellen: alle Kurden der Region in
Einer kurzen staatlichen Autonomie . einem gemeinsamen, sozialistischen
erfreuten sich nur die iranischen Kur- Staat zu vereinen.
Birgit Cerha
CIl
~
I
v
nino
#Curcio
itani d.
irakies
y
.....
los
f.t.'"hum.nos.
p.'"
conS«WInc;.s
pn>ducen
1/....
neuroroxicos
mIcrobianos
Sh",d.sht. Los
.tOmbs
_,....,dMl
bombes
_Hcon
es un. de las
cu_rro mü
Wctimudel
bom"'rrleo
Este
inferviu
19.8.1987
heridas. Alguna~
curan en hospit.
Parado;icament
carcasas de bOl
lanzadas por Ir.
Iran, de fabrica
---7
nerviosos,
cianuro y otros
productos
quimicos y
microbianos.
Ochenta y
cuatro personas
murieron y
cuatro mil
quinientas
resultaron
de estas victimas se
les espanoles.
,se han encontrado
bas quimicas,
',en su guerra con
Conespanola.
=:=~,:~:;:~~~~r~.z~:,,~,
:/,;;;~r
10 humanidad
una ciudad
ha sida
bombardeada
desde el aire
con armas
quimicas, pese
Q que este tipo
de armas esta
prohibido desde 7925 par los
convenios de Ginebra. La ciudad
Icurda de Shardasht fue
bombardeada par diez aviones
irakies, el 28 de junia, que dejaron
caer bombas con gas mos/aza, gases
en la historia de
Par primera vez
BOMBAS
QUIMICAS SOBRE
LA CIUDAD DE
SARDASHI
El HORROR PRODUCIDO POR LA ACCION IRAKI CONTRA IRAN
SOLO ESCOMPARABLEA lOS DE HIROSHIMA Y NAGASAKI
"
•
~
V
I
Q)
PARRA
en el Hospital
-G6mez
por
las
bombas
quimicas
en
a Esel ci-
Faridch,
que no pue-
reHriendose
a la oina
de
se les escapa
un "esta es un
ven Jas cuerpos lIagadas
por el gas mostazao En la historia de las guerras
que han asolado el mundo. el 28
de junio de 1987 han si do la pri.
mera vez que un pais. en este
caso Irak. bombardea
una ciudad con bombas
quimicas.
Ni
~iquiera
los norteamericanos
en Vietnam lIegaron a haeer semejante
barbaridad.
Hasta
ahorâ,
la utilizaei6n
de las
armas quimicas,
prohibidas
ter
talmente
por la Convenci6n
de
Oinebra de 1925. se habia limitado a los frentes de guerra 0 a
la defollaci6n
de los basques y
zonas cultivadas
los habitantes
de esta ciudad
kurda de Iran. Sardasht.
estân
bastanle
habituados
a la guerra
y a los bombardeos.
SilUados
en las cercanias
de la zona fran-
crimen". cuando
médicus militares
de vez en cuanda
y media que: pc:rdiö el mismo dia del bombardeo. A los
via",
alia
de lIorar, sôta musita: "lA que
he perdido era mds guapa loda-
quimicas.
Uno de los medicos Ie dice a
Fartdeh que t~ene dos hijas
muy guapas. seilalando a Shah.
la y Shabnam, d. 5 y 3 anos res.
pccti.vamente. heridas también
monalmentc par las sustancias
han sida transportados
p.aJi.a para ser curados
tado hospilal
militar.
irakies que cayeron, coma un
.nuevo Hiroshim~. cl 28 de junia
pasado en la ciudad irani de
Sarclash t. Nucve de los hericlos
tro
Ulla" de Madrid, puedan ver los
e£ectos causados en todo su ros-
atienden
F
G6MEZ
artd.h Shard ab ... sus
grandes ojas negros le;
do 10 que puede. para
que los médicos militares espanoles que le
Rafael
internu
en los tres ülti-
d. las
tabun (un gas neurot6xico)
y.
MUY posiblemente.
aunque
todavia no han tenninado
las investigaciones,
gases microbianos destinados
a producir
dia-
"Han tirada bombas qu{micas.
Estamas perdidos •. Ya era tarde. el gas mostaza.
el cianuro.
tropas iranies. entonces
reple~
gândose sobre su territorio,
cer
municaban
en sus infonnes que
teas los ataques de la artillerfa
enemiga
se podia percibir
un
alar penetrante.
y a los pacos
minutos los soldadas iran(es tenian nâuseas
y problemas
en
los ojos yen la piel. En 1983 comenzaron
a generalizarse
los
ataques a~reos en el (rente de la
guerra, sobre el que los aviones
irak(es
lanzaron
cientos
de
bombas quimicas.
Los vecinos de Sardasht
oye.
ran aquella
tarde del domingo
las alannas
que anunciaban
un
nuevo bombardeo.
Dentro de la
relativa nonnalidad
que produ.
ce el acostumbrarse
a la guerra.
hombres.
mujeres y ninos oeuparon sus puestos en los refugios. Fueron
diez aviones
los
que
atacaron.
lanzando
sus
bombas en cuatro lugares de la
ciudad.
Pasado el ataque.
los
vecinos salieron al exterior. pero a los pocos minutos comenz6
a correrse
un lrâgico
rumor:
1980 los comandant.s
En un intenta
par impedir
que avanzaran
las tropas
iranies. que prâcticamente
han recuperado
ya el terreno que invadi6 Irak en 1980. las tropas
irak1es dei presidente
Sadd man
Hussein. comenzaron
en 1983 a
bombardear
las ciudades con el
prop6sito de provocar el pânico
entre la poblaci6n
civil irani.
Pero hasta ahara. con ser muy
grave el ataque
a poblaciones
civiles. que ha causado miles de
mujeres y ninos muertos. nunca
habian
utilizado
bombas
quimicas.
En cambio
los ataques
con
gases quimicos
por parte iraki.
han sido una constante
desde el
principia
de la guerra. y ya en
No percibieron gases
hosto que lue tarde
sida casi diarios
mas aoos.
de 1980- los bombardeos a la
ciudad de 17.500 habi.ant.s ha
t~riza cnlre Iran e Irak -<;uva
gu~rra c.lufa c.lc::.c.leseptiembn:
(suite)
U,,....
Nueye de los heridos estan
sJendo atendidos en el Hospital
"Gomez
todos muy
graves. Est. mujer h. perdido, el
mismo di. del bombardeD. a una
nifi. de .fio y m«lio. Sus otras
dos hijas. aunque SI! encuenfrltn
en "fado critico, siguen
viviendo. A I. izquierda. hace
fiempo una De/egacion de I.
ONU en Ir.n eXlJmÎnlJndo una
urcay de un proyectil con carga
quimica. Desfacado con un
circula. el es-panol Manuel
DomInguez.
espanolcs.
ni los
iranies han tenida
La conlaminaci6n
t6xica ha
afectado a la cuarta parte de la
poblaci6n
civil de Sardasht.
a
unas 4.500 personas
que pa decen en estas momentos
problemas en los ojos. conjuntivitis,
heridas y quemaduras
en la piel.
y en las vias respiratorias.
De
~tos heridos. unos setecientos
estAn muy graves. En el bombardeo murieron
84 personas.
entre eltas siete niflos menores
de acho aoos y dos mujeres
embarazadas.
Un niflo que nad6 al dia siguicnte dei bombarcleo muri6 a las pocas haras par
efecto de causas quimicas.
Segi1n los tesligos presenciales. tras el bombardeo
la ciudad
sc .11~"6de un alar penetrante y
un huma sin c%r",
q.ue se
extendi6 râpidamente
3trapando a miles de personas.
incapaces de poder escapar de aquella
trampa mortal.
..
Desde el comienzo de la guerra, Irak ha lIevado a cabo cer.
ca de 200 bombardeos
con
armas quimicas.
causando
260
muertos y mâs de 27.000 heridos. sin que hayan servido de
nada. hasfa ahara, las condenas
de las Naciones Unidas y de los
ex~dos
internacionales
que
han visitado
las zonas afeetadas. comprobando
la existencia
Bebés
muertos
Los Olros dos heridos trasladados a Madrid presentan
tarnbi~n un cstado bastante
ca6ti.
co: Osmân Hassân Pur y Moha.
med Mahmudi,
este ültimo in~
temado en la UVI.
el valor de decirselo.
los médicos
funcionarios
su hija de ana y medio. pero ni
mujer. Mehr1 Melkari. no pudo
verlo antes de morir, parque.
dada tambi~n su estado de gravedad. los médicos
opinaban
'
que podria peligrar
su propia
vida par la impresiön
de veria
tan mal. Ambos han perdido a
tal militar "G6mez Ulla". Su
a1\05. padre d~ una ni lia de aôo
y medio. fue uno de los mâs
afectados. Su traslado a Espana
no sirvi6 para nada. a los pocos
dias marfa en la VVI dei hospi-
Chader Kartm Vadah, de 28
rreas y olro lipo de enftnnedades entre la poblacl6n
civil. se
exlendlan
par toda la ciuc.lad.
bombas
y de sus efee-
podria provocar
que las Naciones
Unidas declarasen
'criminal de guerra'
al presidente iraki
Saddam Hussein"
a utilizac~0n. de
I.armas qUImIcas
ff'
La utilizaci6n
de las armas
quimicas
podria
provocar.
finalmente.
que
las Naciones
Unidas declarasen
"criminal
de
Un médido militar
espanol en Iran
de estas
tos.
con unll
.
pués d~ vol ver de su ultima
investlgacion.
el doctor
Domfn.
guez, junto
a los o(r05 (res
miembros
de la delegae.6n
de
las Naciones Unidas. hacia las
siguientes
aCirmaclones
en una
cart,),: "Resulta penoso para 10dos llosolros el numero de ""icti-,
mas por agentes quimicos
Que
El 6 d. marzo de 1986. des-
El coronel médico del Ejérci.
10 espanal.
Manuel Dominguez,
especialista
en lesiones caus~- .
das par armas at6mlcas.
biol6- '
gicas y quimieas. ha e5lado dos
veces en Iran. (ormando
parte
de una delegaci6n
del Secretariado de las Naciones Unidas.
para comprobar
la existencia
de estas bombas quimicas
'rakies y sus efeetos. Desgraciada.
mente. el doctor Dominguez. se
ha negado
a hablar
con la
prensa.
guerra" al presidente
iraki Saddam Hussein, ya que este tipa .
de armas esta. totalmenl~
prohibido desde 1925. en que todas
las naciones decidieron
firmar.
el convenio de Cinebra.
En la zona noroeste de Iran. en I. reg/On kurda. indic.dll
n«ha. se encuenfrll Sardasht con 17.500 habitantes.
lli~1<
\!l
~
Un sa/dodo murio ont •
• / médico espano/
Se
1
En algunos casos, el color- de los
genitales se toruO Ian negro coma el alquitrân".
Todas estas lcsiones, como la
aparicl6n
de manchas
v vesicu.
las par todo el cuerpo,
debie_
roo a la acclön dei gas conocido
como "mostaza~ porsu color, el
mas habituai
de los ag~ntes
quJnncos b~licos. Sm embaJ'go.
en muchos otms entennos pudo
detectarse la accion de otro .. po de gases, camo el tabun,
neurot6xlco.
Tambi~n detecta~.
ron cianuro.
P
vez en la his-
toria de 10 humanidad
ha sida bombordeada
una ciudad con bombos quimicos. la ciudad kurda-irani
de Sardhost
fue
alcanzada
por las bombas
orrojadas por 10 aviaci6n
iraki. Y 10 pear es que los
bombos, en su totalidad 0 en
porte, pueden haber s;db fabricodas en Espana. Hoee
cinco anos, las COmoros de
la television reveloron que
las corcosos de los bombos
quimicas irakies esta bon fabricodas en Espana por Explasivos Aloveses.
or prÎmef'Q
LA
.Espano ti_
doce produdas quimicas de uso militor, pero puedo garantizar
que ninguna de ellas ha sida
vendido 01 extraniera", dice
Luis Carlos Croissier, minisIra d. Industria, como respuestQ 0 los ocusaciones de
posibles ventas de armas
quimicos espanolas 0 Irak.
Segûn dotas de misianes internacionales de 10 ONU de
los onos 1985 y onteriores,
citodas por Jo .. Ramon Casa, portavoz dei CDS en de.
bate padernentaria sabre
produccion
y exportacion
de armamento, existe 10 evi-
,
han
Ahora.
sido bombardead.
ulilizado
ha
.'
la poblaclon
también
25 ° 8 ° 1987
JAVIERVALENZUELA,Sardacht
Iranies c iraquies continûan enfrentandose con fcracidad a 10
largo de los 1.200 kil6metros de
frontera comun, pese a los lIamamientos al alto el fuego de
las Naciones Unodas. las not,ci as de la ultima ofensiva terrestre iranl, Nas, 7 (Victoria 7J,
lIevaron entusiasmos al mill6n
de personas que el pasado 2 de
agosto
se manifeslaban
en
Teheran en protesta por la matanza de la Meca. Voluntarios
islâmicos (/xuid)'i) habian conquistado unas estratégieas alturas cerca de la ciudad irani de
dencia de que coreosos fobricodas en Espana poro
bombas de napalm y gas
mostaza, han sida utilizodos
por Irok en 10 guerra contra.
l,on. Parodöjicamente,
sol.
dodos ironies han sido ceo.gidos en hospitales espanales para restablecene.
El
Gobiemo, que se niega a en.
tregor 01 Porlomento tas
adas de la Junta Interministerial de Comercio Exterior
de Armos y Explosivas, ofrece, 0 cambio. un consanso
para que 10 oposici6n 'am~
plie 10listo de poises sometibles 0 emborgo.
Sardacht. las conservaban aun
el pasado domingo.
Tai vez a causa de la espantosa lIaga en que se habia convertido su rostra. los ojos del
muchacho irani brillaban con
una luz particular.
No habia
dolor, <><po0 desesperaci6n
en
su mirada, sino una inquictante
meiancoUa. Estaba sentado en
el helic6ptero,
desnudo
bajo
una sabana blanca, sus venas
coneetadas a un frasco de suera
y, cuando los demas le miraban, inlentaba ocullar su cara.
La melancôlica mirada
deI guerrillero de Alâ
EL PAï s
civil.
.'''''
PARTICIPAClON.ESPANOLA
hospitales
Labbafi.NeJab
y
Baghtyat-Allah, de Teheràn. y
en el has'pital de la ciudad de
Ahvaz, situada ccrca del frente
de guerra. En el infocme elabe>
rada por el médiço milita,- espaflol consta que "el pnmu s(nlomQ obsuvado (~ la conju,tti.
vilU 01 gTados divusos. La afec-
irakies
zas iranies-.
annas qui micas contra las fuer:,
fuerzas
1984) tenfa 300 leucocitos. MU::
ri6 esa noche".
En 19116,clespués de la nuevr
mision que lIevo a Irin al doc-:
producido por los rayos ultralor ~
y dem» miem~
violetas. cuyo color lue oscure\>roo de la delepci6n de las Na-;
ciéndose paulalinamente
basla
ciona Unidas, el propio secce-;
tornarse negro en algl,mas zo..' lario general, Pérez de Cuéllar;
nas del cuerpo, especialmenle
escribia: "el secretario general'
en las aXllas, los genitales, la DO puede dejar de tamar nota}
eara interna dei muslo y, con
con pesar, de que los especialismenor frec:uencia. en el codo ..: tas han c:onIinnado que las;
prescncla de gas en pared
tOriClca, probable mente debi-'
do a gangrena gaseosa. El dia
dei eSludio (14 de mono de
pol'"
(suite)
lens ... hubu q~ prolcg~r a los
pacientes contra la luz".
Segun
pudo comJ1rob~r
el
experto
~spai\ol, los enfer-mos
mAs
graves
experimentaron
natiseas,
YOmitos y di.amas, y
que "sImultaneiImente
aparecio un entern. semeJante al,
Uno de los soldados que rue
inspeccionado por el doct .... 1)0.'
1DfDcuez,. murio en su presen-.
cia. Se lIamaba Sourab N_
ozy y tenia 24 alios. El propio
mUitar espallol escribi6 asl su
diagn6stico:
"Eapuesto
hace
cindo dias en Majnoon. Intemado en el hospital Coles"n de
Ahvu. SeparaciOn y clesprendimicnto en algunas zonas de la
ci6n se maniCest6 entre 20 mipiel en una vasUsifn. extennutos y algunas haras despu~s
de la exposici6n, y en todos los sÏ6n. Concretamente en £renie.,
cuello, t6rax, brazos y Ibdocasas aument6
su gravedad
en
un periodo comprendido entre men, con presencia de amPoUkS
en Olms lugares. Edema pulmolas ocho y 48 horas siguientcs,
con edema palpebral intenso. nar con gran disnéa. ASpcclO
Como la (otorobia era muy in .. .eneral muy grave. Crepit.dOn:
El doctor Dondnguez
n~cono-CIÔ en persona
a cuarenta
hendos por annas quimicas, en los
nonn~nle"
vimos en el Iran. y la naturale:ta yel grado de sus leslones. y
en particular
la muerte de un
soldado lesionado, ocunida
en
nuestra presencia",
"En consecuenCla
-<ontinuaba
diClcndo--, nos preocupa mucha que,
aunque
nuestros
informes
de
1984 y 1985 conflnnar-on que se
habîan utillzado
armas qui micas contra las fuerzas iraOles.
Cod.a\1l3 sc sigan produclenJo
.llaques.
pese a los l1amamlC~ntas de las NaclOnes
UOIdas, yi
con mayor intensldad
que ante-,
interviu
25.8.1987
OllGAM81DES,
T6Des
Observadores de la zona consideran de especial significaci6n
que la comisi6n encargada de
redactar la conclusiones dei en.
cuentro la integren mayorita.
riamente paises moderados
y
sobre los que suele ejercer cierta onßuencla Arabia Saudi.
J unto a estas paises han traba)ado en la comisi6n el presidente de la sesi6n y mioistro de
Exteriores saudi, principe Saud
al F aisal, y el secretario seneral
de la liga, el Iunecino OIadli
Kiibi.
Argelia, representada eo Tu.
Comision moclenda
tsta es la impresi6n recogida
en la nache de ayer en los pasillas del hotel Hilton de Tunez,
donde continuaban
las discuSIones, a puerta ccrrada, del
Conse)o extraordinario
de mimstros de Asuntos Exteriores
de la liga Ärabe. Una comisi6n
formada por sels paises -KuwoUt. Argeha, Sudan, Irak. Yemen dei Norte y Tunezredacto, des pues de la segunda
)ornada de trabajo, OtrOS puntos que se estaban analizando
anache eran la posibilidad de
pedir al Consejo de Seguridad
de la ONU que adopte sancianes conlra las partes que vulne.
ren su resolucion de alto el fue.
go, el apoyo oncondicional
a
Kuwait y Arabia Saudi ante los
ondidentes dei golfo Pérsico, y
la necesidad de que se celebre
una cwnbrt arabe.
Pese a que los trabajos de
los ministros de Asuntos Exte.
riores se han mantenido en el
mas estricto secrelo. se h. poduio saber que Arabia Saudi y
Tunez, paises que recientemen.
te se han tenido que enfreow •
la. violenc.a integrista dcotro de
sus fronteras, han de.plegado
un importante
esfuerzo
par
conseguir de los 22 miembro.
representados
en la lig. una
voluntad unanime de recbazo
contra 10 que consideran la intrasigencia irani y su intenci6n
de sembrar la discordia en el
munda arabe.
..
> •.
~
~
... ... se MddId al .. ~
0 110 _
......
de ~
dlpIoIII6t1caa .. aut.
-.lllld6n q_ .....
pareJu .-ioMa de
t1po _~atIco Y p~_1lCdH
eoordIaa1a eo materia de der.....
nez por su ministro de la Salud,
Yamel Huhu, es el unico pals de
dicha comisi6n que mantiene
excelentes relaciones con Iran,
pero también con .Arabia Saudi, coma 10 demuestrao las dos
visitas que en menas de un alla
ha realizado a Argel el rey Fahd
de Arabia Saudia, al que en ese
pais se le coosidera
también
guardian de los santos lugares.
El representante
argelino hizo
hincapié en la nonnalidad
de
relaciones de su pais con los regimenes de Baldag y de Teheran y abog6 por una mediaci6n
de Arge! en el enfrcotamiento
que ambo. mantienen,
Siri .. por su parte, ha expre.ado su cooformidad con la resuluciOn 528 de Naciones Unidas, co I. que IC in.ta a un a1t<,>
el fuego inmediato y que ha sida
aceptada Bagdaa, pero que ha
sida recibids con reticenci.s
por Iran.
[Par su parle, el ministro
irani de Asuntos Exteriores, Ali
Akbar Velayati, ha declarado
que coo/la en que Siria no ceda
a las presiones y no .bandone
su apoyo a Iran en el conßicto
dei Golfo, informa la agencia
F ranee Presse. J
En el clima de las reuniones
ha eSlado presente en todo momenta los sangrientos .ucesos
de la Meca, donde el pasado
31 de junio murieron eentenares de peregrinos iranies, y la
irritaci6n saudi ha quedado demoslrada por las declaraciones
severas efectuadas por su reo
presentante, el principe Saud al
Faisal.
la reuni6n hasta el momen-
ta ha reftejldo una po.ici6n de
dureza por parte de la mayoria
de los pal.es arabe. frente al régimen de Teheran.
Un pali que aeneralmente
no suele adoptar po.iciones Il.mativas, coma e. el CUQ de Somalia, ha sida prec:iaameote el
que. por mediaci6n de .u minis.
Ira de A.untos Exteriore., Abderraman Barre ha aoimado a
los asistente. a aplicar el !l'atado de dereosa arabe, que advierte que cualquier .... e.i6n
contra un pais arabe ser' con.i.
derada contra todo. 10. paise.
que intcaran I. comUDÎdad.
Barre acus6 a Iran de Oevar
a cabo UI1lI°acci6n destructiva"
y justifico su petù:i6n coma en
una forma de haeer frente a las
amenuas
iraoles en la region
del Golfo.
glicana dijo d.sconocersoUcit6 I. mediaci6n
Un representante de la Iglesia anglicana, el doctor Leith, . delUder tibia ~ara que sea tiberado Terry Waite,
el enviado dei ~rzobispo de Canterbury a libano •
se arrodilla ante ellider libio, M uammar el Gad•ecuestrado ell ese pals haec siete melCs. Gaddadati, que le recibi6 en su tienda el pasado s&bado.
Selun la _ncia
oficial de noticias libia J ..... el fi prometi6 a :.eith "contribuir en la medida de
talleith
-a quien un portavoz de la Iglesia an.us po~ibilidaè,. a la tiberaci6n de Terry Waite",
... ~'
r.ao ....
l1li
de
el plio NnIco '1
lu
reca.t"adoMtI
CaueJo de SeprtIIM
tie la ON U. qae
el alto el
coaIUcto COlI Jnk. De lIClIIrlIo _ ".J""
IloslUldadea
• lrU ..........
Enviado aoglic:ano ante Gaddafi.
Los atbtlslros de Exlerlores de la Up Anbe. reoaldos cIescIe el domJaeo ell T6Des, ....
'leaado • UD prlodpio de acamIo eo el que
se Iaaza ....... severa y eoéraJca .... enne ...
FERNANDO
La Liga Ârabe bani una dura advertencia a Inin
UD texto sobre el contenido dei aviso al réaimeo Irani sed discutldo boy en la seslôo' plel)8ria de la. reunl60
EL PAïs
,
•
l:IIm.m
1.08.1987
&'bölücü öldürüldü
TUNCEU/ULUD:~(
DIYARBAKIR, MIL-HA
ÜNEYD<X;U Aruidolu Bölg,~
si 'ode ônceki geet eyJcm.lerde
bulunarak I yunl~1 ôldùrcn,
17 köylûru daga kalduan, l'j asker
2 kijiyi yaraL1yan,i Tunedi kent 1!l<I'-kez.ine basim (e~bbûsünde
bulunan
PU örglitÛlle mcnsup 6 tcrörist. giI'enlik gûçl,riyl, girdikleri çal1jmada
ölû olaralt ,l, geçirildi.
Yasa d~l bölûcû PKK örgûlûn,
mensupmilitanlar, öncdti geœyi,"'J'
ltm.JrriDi brmlDœrmlsutJtri"
ola.
ral<dan <tu, Diyarbwr'daki DIaga.
nûstû Hal Bol, ValiJiii G,nèl Sek,.
rerlij:i Ut MD- H. muhabirlerinin
ha-
....~.:_-~-:!!'~-:
, ~!';,BlrllGldln
-Ikl
f(;l
beelenDe göre. son 24 saa.nck.î eyleJDo.
1er. ioyle slraJandJ:
MEZRAYA KANLI BASKIN
T unceli' nin Hozat ilçesinc bagh
Moren köyÜ Kuyub~l mezras:rta ge.
len 6 PKK'1t (CcÔnsl, doirudan
HJdu KJbçulu'lO (vÎnin kaplsllU çaJ.
dl. Saal 20.JOmalannda eyl,m, b"llayan bôlùcùlcr. tv sahibi HH!1f KW- .
ÇWO'I rol1una di.zcrek ôldürdu. Ham saldlTlda, KiliçlsJlD'm
isimlcri hü.
nez belirlencmcycn
ii. çocugu yaralandl. Görgü tamkIanmn jfadderinc
göre. bölûcû ((côn.u.ler kanh basklO'
dan sonra. "RaJolerio CUiSl ölüm.
dûr. Hal. ijbirtikçllm g, .. kIJ cm
.. riIectlr" diy, bag"dJ.TarukJannifadelerinden 6 PKK'h terörisu(n binnm kadlO oldugu bdirlendi. TeröriSl:-lenn e$kallerinden kîmlikleri saplan.
dl. Antal, baslna bilgi slzdmlmadJ.
Kanu baskIn, HOlal'raki y,tl:ilileree
Tunceli ve Djyarbaklr'a
bildirUdi.
çocugu da yaralayarak
cell Jar1darma Komanda
KENT MERKÜINE SALOlRI
Bölucü leroristler, bir sürt önet de
1adudlklan
Tunttli tenl ,merkezine
ikinci ka baskIngirijimind, bulundu.
Saal2UO sualanndaTunee.'Din
cuaflDdaki .\iazgin upclerinden Jandarma Komando Tuga)'l'na
çapraz
"IICU Ite,i" aÇlldI. Teroristlerin bu
atCli UzeriDe, görevü nöbetçiler, karo
pI1k verdi. 1-2dakika kadarsûrenkar~ùlk.h alq açma ola)1, yunta$lar uaslIlda burûk korku yararu. Daha SODra, kenl merlcezind<
derin sessizJiJc b"lladl. Yunlajlar sabahakad:argizl,n,.
rek, geceyi uykusuz geçirÎrken, e$kl'
ya takibine b~landl. Vapllan ar~lJrmada, leroristJcre aÎl çok saYlda bo~
kovan bulundu.
. 20 KI~I KACIRILOI
Hillâri'Din Uludar, dçcsind, ist,
saat 20.30 maJannda
tereyan eden
b"lka bir olayda 20 yunt"l kaçmldl.
T erorisLler, iiç gena k8\udlltan
kua
bir sure sonra serbes! blraku.
Uludm'y, bajh olan v, Irak "
nmna S,ID dal<ikauzaihktal<i Ona-
ba(bu~na
gei,n 20 dOlaymdaki bö-
liicü mililan, gençleri bir araya toplad., Gènçlerinbed,n yapmna bal<an
ve "Bundan bOyle KûrdiJtu &çùI ....
ker1lk fapacakalllZ, Bize, eluatk, Jt-
••
'tn:Diyorsuaw. Bu.nJardaa umu.
duuuzu keJJa" diyeo mJlitaniar St-cc saal 24.00 malanoa kadar cylem.
Icrini sùrdurdü.
I
6 terörlst Hid" KlllçaSlan'1 evlnde öldürn'ïUt~n
kaçtl. Bu ey1emden
blr saat sonra PKK mliitanlan
Tugayl'na
çapraz ates açtl .
meye elveri~li arazide yapllan çagn.
lara, bölücù örgüt militanlan ale$le
karlwk verdi. Ç,kançaulmada I jan.
darms eri yaralandl, Yarall er, heli. ,
kopttrle Diyarbak.1r'daki Diele Uni.
MIl-Ha muhabiri Ömer Yam.. ,
lerorisderin her aileden iki send kaÇ1l'dLklanOl,
gorgû laJUkJanOlo
irad,lerinden dap adam kaçaranlann, ,kI.
sa bir sure once U1udere ilçe merke.
zia, bubo diizenl,y,. PKK mililallIan oldujunun anIajtIdlg,o,haberverdi, Bölûcû l,romU,rio k8Ç1l'dJkIan
20
)'IUl13jIO iJim v, Y"llan loyle:
"Hi .. yto Abd! To... (16), Hi.
.. yto Hamil T.,u (2S), LeqiD AJ'
ni< (20), Ill...... TOlo. (IS), [k.
.. m l)iIIb (IS), M'lOt Ç...ill (16),
Halll Aima (19), Abd.llah Atma
(Il), Ekrtm Toso. (16), M,bllltl 0.I. (IT), Abdullah Tosu. (IT), Huan
A.I (16), Kadri AJraç (IS), Ali OIl. (19), M,bdi Erk (IT), Abdullah
,BaJ.,!m (16), M.,bm't Sikar (17).,
Ahm.l Oda (17), Sdahatlla Alp (Il),
Abdilkenm Oolu (19),"
BölûcümilitanlannOstaba,j yakm-
lanndalti "T_
'"''''
Tun.
versitesi TIp FakWlesi Egium ve Ariijurma Haslanesi'nde
yogun ba~lma
allmh. YaraJl erio kimligi açlllanmazken, kaçan lerorist/erin tie g~iriJebiJmesi amacl)'la operasyonlara
devam
ediliyor.
6 MIUTAN CEZASINI BULOU
Uludere'de 17 genci kaçlran moristler, dûn ogJe saat/eriode güvenlik
güç/erince bir magarada klStlnldl.
UJudere'ye bath Kayadlbi ~öyü
yakJßlarlOdaki dag1Jk ..e ka)'aJlk ara.
ride koy koruculanyla birli1:le operasyon duzenicyen gu\'enlik ku\'\'eLleri.
PKX milHanlarlßl klSlIrdl. Bir magarada klsl1nlan nulüanlarà defaJalca
"t,sIim 01" çajnsJ )'apddJ.AncaJ., bu
çagnlara atClle kar~lhk yerildi. Çlkan
çatJ~ma suasmda hehkop[erl(Jle ozel
harekâ! tirni görevWeri indiriJdi. çem.
b(re allOan militaolano kaçmamalan
için her turJü on/ern ahnd!. Saat J 1,00
maJannda
ba~layan çatJ$ma, habii
s-aYlOa hamlandl8l
sürede devam
eder~en. 6 PKK'h terorÎst. çatl~mada alü olarak de grçmldi, Magarada
h*n h~h ICfOri"ltnn bulunJugu \'C
çau~marun gtç saaLlert kadar sürdüjii ifad, edildi.
Koy korutulanndan
uçü, e$kl)'3
kl\flunu d, I<lilli yerlennd,ny~a1an-
Gorp YaJtag"ndan
kaçardlklaJl 20 yuntqlan
Abmd ve
Abdilkenm Oùu il, Selah,Wa Alp'i
ina bir sûre sonra serbes! bllaktlklaJI ögrenildi.
"SILOpl'OE CATI~MA
Mardin'in Sllopi ilçesi yakmJannda, giivenlik kuvvelleriylt siJahh çatijmaya giren teroristJer, J eri aiJr yaraladJ,
ilç,nin daghk kesimind" bolûcû
lerorÎstleri arayan güvenlik kuwetltri, mililaolara "lel1lm o." çagrlslnd~ bulundu, Cudi DaiJ'ndaki gizlen.
"ü.rri~èt
..
h V~!~hl~',~.~
..-i'li .......
'l~~1.-".'._
d"i a1unaa1lOdalanbddirildi.
HER YEROEOPERASYON
BölûcüorgÜlmilitanlannmeylernI,riai yogunl'lurmaya b"llamasl iize-.
rio, operasyonlararunldJ.
Jandarma, komando timlerinio )'lma Emniy<t Gene! Mûdûrlûjii'n'
bajh Özel Har,kât Timi gorevliJ,ri. ,
nia d, kauldlg, operasyonunçok g'nil bir a1anda,ûrdûgü, operasyonlara h,likopler desleii .. glandJg,iIad,
,dildi.
Diyarbal<u'dabulunan " Diyarbal", dahil bÖlg,d,ki.g ild,n sorumlu olan Dlagaoûilû Hal Böig, ValiJiii'n' bdgi al<lllOlOçok ag,r .. glandJ,
g, gQrûIdu,Olayiarul,OlapnÛSlûHal
Böig, Valdip'n, b",. 2-3 gûn sonra uI'lunldJg" basrna daha soora biIgi
aktanldl8l gOzleniyor. Gautecilere,
"Heaüz biu resmJ bilp ullfmalb"
yannlan verildigi dik:k.ali çekiyor.
OI
3.08.1987
"Günevdogu'va raiJrika
verine hapishane"
ANTAKYA (MIL-HA)
H
ATAY'ID Kmkhao ilçesi Kanath Caddesi üzeriode bulunan
bazi bankalarda as.b Türk b.yraklanm çaJanve üzerlerine
PKK sloga.h kanonlar yap1lunp b'lka yerlere asan Erdote Çlltçl .db 17 YllllDdaki 8'ßÇ, ol.ydan bir balra sonra yakalanarak IUluklandJ,
18 Temmu, giioü IIl<YdIlIa g,l,n olaydan soora k,nlle operasyonl.r yapan Antàyl
l, $obc .kipleri 10 kiliyi gözaluna a1dtlar,
Sorgulamalar slfasmda IUÇ lIIlsuru kartondaki el YllZ1S1
il, u)'UIup
UYlllmadJSlm saplamak lçin el yazlSl om,kleri de aJlDdJ,
Polis lahoraluY.ll1IIday.piIan incdemelerd,n soora Erdogan Çift.
p'nin PKK sloganlanm yazan k~i oldugu belirlendi.
. Nobetçi mahkern. raraflOdan tutuklanan 17 YllllOdaki Erdogan
Çlftçi, Türk bayraklanndan birinin ûSlûn' "PKK, Tiirl< bayng, 1Ao<ok, Onik~klç uJank, 24 T.mmul'da köylere eytem poi"
iba~
resini yauhg.m
vc örgütc scmpatisi oldugußl! itiraf cUi,_
NKARA. (Hürriyetl
A
SHP Genel Sekreteri Flkri
Sag-Jar, Ozal hükümetinÎn
Dogu \"e Güncydogu
Anadolu'na fabrika \'e ~yeri açma
»'(>rine. bü~'ük C'eza£>\"leri yapmaYI lerclh eui~!ini söyledi,
Sa,tlar. "39 bin nüfuslu Bitlis 11 Ilclediye Ba~kanbgJ'na
150 milyon lira yarthm yapl-
brkcn, bu ildc 310 milyon
basin toplanllsmrla. ~bakan
TUf"R'ut Öz.al'IO. Dogu \.(' Gü-
Erd~~âriçlftç/
Saglar.
ihalc cdilm~-
rlün
düzenlE'<li~i
Sa~lar:
"Cezacvi
\'atlrtmlarlnlll
~:J~~~lr
~,~i.~~l~~~~",:nk:~
bölgcdcki
yatJrlmlam
oram.
laraca~lnl Ix.lirl(,n'k. ola~allû....lu l(':$viklrr gC'lirnl~ini.
ancsk
ozd SC'klnrun bCl!e:('\l.' eilme\l.'{'(.gi anla:?Jhnc<l. grininlünlin.
Sümcrbank'Iß
\'apHl'éI~1
ufnk
çaph yatmmlarlà kurlèl'nlmaYél
~8h~a1dlglßl bildirdi,
Bcilgcnin aneak devIN oncùlti~u \.(' yatlnmkt~lyll.l kalkln8C'8gl
iß8ncmdfl
olrtuklannl.
yallrlmlarrla
ont'C'ligin
(,l11ekyogun
yatlflmlara
vcrÎlmcsi
~rav~e~~r~:!~i~~ki;ciKb~:
yük cczacvi
tir" n«ii.
'gN£'kligÎni
anlman'
~nlan
sôylcdi.
yüzde
16 gibi korkunç
,saYlya ula~ml~tlr."
bil'
YOOl'lirnin
lutul11uvla
bunalan
holEl'
halkllllO'.
kl!?lII
uzun surrnf'sÎ. a:;;1fl slcaklar vc'
kumkhk
).lIl.ümim
fI(' !WrL1811
ulclu2uIlu hf'lirl('n Sal!lar-. hükUI11('lin lt.ocihir:,Î1.llgi vuzllnen
,\:(>n1
huléllllanm 'uf(~lÎnllin
haY\1l1llarllu
gllli
,
ill'ri
~,
'('Iinrlt'n
l;lk<Jrdl:
s~i,rclu.
3.08.1987
).
Yru:dakul Fincanct
KÜRTSORUNU (BÜTÜNLÜK
. içiN DEMOKRASi)
IR KOrt sorunuyl.
k.r~'
line geilrdller, TOri< mlillyetçllik
aJ<lmm'
ker~lya
olduQumuzu
_.
baOnazlrQabulayanlar,
TOrkdlllnlege.
rasmen sOylemesek de. m.n dll olarak, TOri< kOltOrOnO de ege'
sonunda
Idrak etlik. Bu, men kUItOr olarak, ètnlk gruplara lorOnemllb;r~amad".Soru'.Ia benlmsetmeyl,
kendilerlne
10
nun blllnc;ne varmak, çO- edlndller:
.
10m tart'~malannl
rahalla.
lç slyasel hesaphlnnm
da kOrOkle.
tacakt", Olaylara, duygusalliktan
uzak,' dlQI 0 baOnaz mlillyelçlllkle
blrte~en
akllcl blr y.kla~lm
kolayla~acaktlr.
. aOa kalall bMlac. devlel.geleneQlmllln
BugOn blr yanda TOrk mllllyetçill
•. laturas., bugOnkO KOrt sorunudur,
QI var, blr yanda
da ellkllk duygusuYakm larth, benzerOmeklerte
dO!u.
na kapllml~ Kort azmlrQI kendi yanma
Bu yOzy.lm b~mda Çartlk R~svas' nçekmeQe çall~n
blr PKK kampanya.
da, Aus ÇOl)unlukla dlQer etCo,k topluSI...
luklar arasmdakl
lII~kller,
l;ugOnOn
TOrk mllllyetçlllQi
çok uluslu Os.
TOrklye'slnde, KOrt 8Zlnllkla çoQunluk
manlllmparalortuQu'~un
Bahlr devletTOri<ulusu arasmdaki III~kllerden, çok
lerce parça parça edlll~lne lepki olarak
da farl<lI deQlldl. Polonya, Ukrayna, YadoQmu~lu.
AtatOrk
mlillyetçiliQlnln
hudi ve benzer' milllyelç;
duygulan~
amaci Osmanlr
dOne",1 cemaalini
ye~ermeslnde,
baQn .. Aus m,lIIyetç'TOrklye Cumhurtyell dOnell!!iJjn blllnç:
IiQlnln bOyOk paYI vardlr, 19'uncu yOz.
Ii ulusunadonO~IOrmekll"-~azlk
k;
Yllin son çeyre~;nde. geml az'ya alan
daha sonra, mllllyetçllik
liIllm/nm IIbe~ven Aus mllllyetçlllQI,
egemen dll
rai kanad. kenaraltlldl;
oovert renkOne
olarak FlusçaYl, egemen kOItOr olar:ok
çlktl, BaQnaz mllllyetçller,
"lm'lIyellr
Aus kOltOrOnO etn;k topluluklaragenl~'
egemen UIUln anlaYI~lyla, uTUrk ululu
letme çabasini yoOunI8~tlrml~t1;
0 01.
"Ill.m.n
ulul" eloganln, bayrak h ••. cOde de azmllk looluluklarda
millivel-
B
çilik dllygulanOi
kOrOkleml~tl.
Halla
grup olarak gOzardl etmeye çal'~an an-,
sosyalist hareketin blr kanadl bile, ~o. laYI~ln, demokratik davranl:j aÇISlndao:
ven Flus mlillyetçlllQinln
alet; olmu~"kslk kalacaQ' inanclOdaYI1,
tu. BaQnez Aus mllllyetçllerl,
81,nhk
Ben Ikl hafte kadarOnce, gOneydo.
Gruplan egernen kOItOr I~inde, polis 10- . Qu yOreslndeydim.
GOrdOQOm ~udur:
ruyla OzOmleyebileceklerlne
ioan,rtarGerçl PKK, yOrede nillliyelçillk
duygOJd"Ama larih, toplumsal oiaylan, karalarlO' ye~ertmeye çali~lyor ama, henùz
kolun denelleyemeyeceQlnl
ortaya
. bu çaba KOrt loplumla özde~le~mi~ dekoymu~tur,
QII. PKK halk araSlOda blr OlçOde desBugOn billm OnOmOzde de blr KOrt
lek buluyorsa da, bu deslek henDl cid •.
sorunIJ var, Bu sorunu nasll çözeceOiz?
di boyutlara ula~ml~ sayllmaz. Ne var
Hemen belirtellm:
Latin Amerika'
kldevletinbugOnkOtutumusOrecse,bu
daki Che Guevara yOntemlerlnin
TOr- destek genl~leyebillr;
KOrt azlOhQIO
klye'de ba~.nya ula~abileceQini
san.
duyduQu ezlklik duyguau -meyve
vermakbo~ birhayald;r,
Cete eylemleriy.
meyeceQ; billne billnemlillyetçl
blr
le TOrklye'den toprak koparma çabas,
eOlllm olarak, PKK'nin arl<as.nda saI luo romanllk tir harekel olmanlO Olesine
lebillr,
. geçemeyecekllr,
Ama PKK hareketini
~u andaKOrtazlnllgln
blrdevle's6bOyle deQertendirmek
ne OlçOde gerrunu yoksa da, devlelle snrunu olduQu
çekçlyse, PKK lie mOcadeleyi salt bir
muhakkak,
YOre halkl henOz, ayn blr'
lablta sorunu glbl gOrmek ve PKK ey. devlel olmanln Ozlemlnl deOlI, TOrklye
lemleri d\I!ÛÜrtilursa
KOrt sor~nu ç~
Cumhurlyellslnlrtan
lçl!1dey~ayan
etiOlor eanmak da 0 OlçOde yanl,~""
'nlkgruplara,demol<nltlkhlkdeng
•• I.
Devi et hlzmeUerlnl
gOneydoQuya . ne dey." davranllmaslOln
Oz/emlnl çe.
eOralle yeymak, doQel kl sorunun çO- . klyor,
. .
.,10mOne yard,mcl olacakt". Amayeterl;
.
Bu Olleml gldermenln yolu, etnl~
-deQlldir, Devletin, demoltratlk davr.nl"
grupl.rtn
demokrallk
hokl.nn.
aeyg ••
blcimlerini
benlmsemeslyle
ekonomik
Ir blr deViel anlaY'JIn' gOneydoQlI yOgir;~lmler el eie yOrOmelidir.
reslneyaymakhr,OmejllndllveküllÜr
DemllkroUk d.vron,o derl<en, birey. fark.", sorun yapmayan, daha liberal
ler;n haklanna sayg';, bir yOnelim a;,~. bir yakla~lm gerekll 901~kOyor, Oe. kan;,Qln. l'Oreye yerle~tlrmekten
SOl ;.mokrallk ,oplumlardaana\asal
hakve.
edenlere bäkl~lebirazferl<;,
dO~OnOyo. OzgOrlOkler, salt blrayterl ~eOlio elnlk
.rul. Blreyi gOren ama KOrtlert etnlk bir . 8Zlnhkl.n da kucaklar, Bat. nm demok.
rallk toplumlarl, çoQunluQun benlms8d'Q; dill ve kOlfOrO, imtlyaz;, bir dll ve
kOltOr olaral<, etnik'topluluklera
~orl;;may' dO~Cr.mezler, Egemen dll ve kOI.
tOre bu imtiyazl saglayan ~ey,loplum,
saI ve ekol\omlk
yà')amln kendisldlr.
Ekonomlk
Il;~kil8r. ve IIc.",I,
etnlk
gruplan, çoQun'!JQun konu~luQu dlli .
OQrenmeye; çoQunluQun benimsedlQi .
ana kOltOrle kayna~maya zorlar.
GOneydoQu'dabCyok
b;r proje do •.
Quyor: GAP, yO",nin kepoh k~y ekono- .
ml sine canilhk getlrecekllr,
Orellm ve
tlc.rat
artacaklrr. Geli,en IIcaret, yOre halklnl'TO_rkçe ÖQrenmeye -hem de
klsa sOreäe~ zorlayacakl"_
BOyle blr
zorunluk, 'insaniara, kendl dillerini karakal tehdldiyle unultur'maya çal'~maktan daha <lIlQal ve der.nokretiktlr,
BugOn TOrl<iye'de iki devlet var: B;ri,
demokralik
haklara saygl duymad'Q"
ni artlk saklamak zorunda olan 8atl
Türl<lye'dekl devlet; diQert KOrt sorununu sail karakolla çOleblleceQlni sanan
güneydoQudakl
ceberul dea'el.lkinCI,
51, yerinl b;rtnclyè brraktlQ. gOn ~ile
KOr:! sor~nunun ç010mOnde'bOyOk blr
adlm atml~ olacaOIL
•
~3.08.1987
Korgeneral
PKK
destek istedi
...r.r................. 1'tN'" c..I..,...
ANKARA, OZEL
.DI$I$lerl
Bakanll{ll Rum,
NKARA' KJbnsRumyÖDcl'
ad lm Izledlk1erlnlllellrttl
mini. teror ô!JÜtû PKK i1e riIlIeri...-üllfllrlllj.....
yakm ~
içinde oIduju. da kw
_......
na i1ijÖ. elinde bd&e oIdupu
~....
•
açlkladJ. OIpjlui BÙIlIbjI tanfm. JOPrInI
tendit Ir.
dan dûnyapdan yanh llÇIkJamada. .. 11m ÜnI
bUI
.......
PU Ir kInIM< ...................
~
iial'" ....lII1- ..deniIdi. resIIi lJdaeIerta Wzat
rûrkiye'niadinde kesin ddiIkr Sa,.. • ......U
mevtUl oIduiu bildirilallÇlklama
re_u
lIrI.w. 1ÇIkIIuoqb.
jÖyk:
K1bru R•• ,i..d. telllSildllaill
"KJbru .......
PU.....
Ne. YDIIl'1I.M Go'" Setmt-
IAJ
saYln
Rumlar'dan
PICK karanllk I$lllrilgin, ad"" ............
.....
"A1n<a, -.&iùr* .....
ri... .., .....
....,.m ~
lIlIpm
PU
Mf'ftn Yiril. 1"'* ....
..ri.d<
p 6iJnIIIIlI*. .. o.n. w.,
• .0_. D••_
...
AIIIf. ÜnI ... t....
Irblet pbo
1çWt
aI*ftI< ... JIItlIIorte ~
P
rill 6r&iderle linlirditi,...
iplrlij. LNn'.
JQWIuu ..
.........
.
"üno
b. Wu.
l' 1lI<,...,..,.
....
\InfJuIIiI .. dcIdJ<d1Ie iIIii 'Jane', Dd""", WoekIy
T_
19I711rM
~,..
da
~-
Ten..
•• dak
_01Cl.
~."
terör
komutanl
o
!OJ
Jit
ANKARA. OZEL
LAÖANOsrO HI1 lIôI8e
VIiiIiii
bünyesinde &Öl<\' yoAla-
~""'' 1IItI~
!*Ok oIaa .......
JC~
nend H.... So". aetirildi. Koas..
tanbk. koIordu di2JeyiDde pIonIoDCb
içiJkri BaltIDl y ...... .uM.
lot, hanrbkJl/ln luzIa ,ûrdûrüldû.
gûnû. JatIdarma AJa~ KomutaD'
hg, Karaqâ!u'nm muhlemel .. Di
yarbolm'da kurulacajJDI söyledi.
Akbelal, Jand.rma Asa~ KI>mutanhg,'nm içiperi Baltanhg,'no
baSh OIOlOk faaliy .. Bôste=iini •
Böige Valisi'nin uygun gôrmesi halinde jandarma VI: diitr askeri birliklerin emrinc verilecciam kayddh.
4.08.1987
G
ÜNEYDOGU'daki ~'I" "IAemlenne blr son vermek
lek eiden idare etmek lÇm. blr Sùper Vail alandl ve
g<irev!ne de ~I
denildi
Aceleye ne lüzum var?
Iv; i~ al11 ayda oIur denir.
~uper Vah K023k.çJog1u, makamma ISmadur>un. lebnkleri kabul ededursun. ekibini kuradur>un. ne i~yapaca.
gml. nasll yapacagml planl"",dursun. kimlerde~ i~tifa?e
edecegim kara~radur>un.
- geçen gunku HUrTIl/et le
vardl - dürbünlü tüfekler ahnadursun
HUrTIyet'le blr "supap ka<;UlllaS1. yer aldl. ozelle
oku,Y.1!verey1m:
Ba~kanhk
OlaganÜSlü Hal Koordinasyon Kuru.
lu ~"
ssfabm da Ial;Iyan DevIe! Bakarn KâzJm
Oksay. sduyÔnetioùn bi~ nedeniyle. TRT araal,g.yla
duyurulan bildirlde, "BöIge Valiliiji"ne yer vermedi.
Buna ~
Kozakç1ogIu'nu yak sayarcaslna "il vati.
Jeri"nin ~iJerinden
söz etti.
Kll23kçwglu ise Bakan'mkinden
sonra. TRT'den
yal/mlanan bildirisinde. bôlgesindeki il valiJerinin "Böl.
ge Valiligl"ne bagh oIduklanm vurguladl. Bu c;el~i.
dikkatleri çekli \II! "Yetki çeli¥<isi giderilmezse. Güneydogu'da ~
yiirümez" yorumunu getirdi."
Super Vali'ye ragmen. süper sùpap kaçlrmasl
Ve Sùper Vali'miz, 20 Ternmuz' da makammdadlr
21 Temmuz dahil 27 Temmuz dahll. her gün e~lya'
mlzla hâlâ le~rru! edlyoruz
Aksalma vok
Ve I/me Hürnyet'te zan! blr Super Vah)lk olao,n.habe.
fini okuvoruz
i
uJak Misafiri :
• Tahsi ....OZTIN
Süper Vali're ragmen!
Haberl Sùper Vaillik Genel Sekrelerbiji sunuyor
Enleresan haben kl5aea ben de vermekten kendllTli
alamadlm
qk,ya lenklli i1e gär""l Super Valilik ~imdilik e~'I"
haberferini sunmakla yebll1\.'Or Ille haberlmlz'
"E1a..g'm Karakoçan I1çesi'nde. ANAP'h Belediye
~I
Sabri Evüboii)u'nun evini \II! polis Iojmanlanm otomalik si)ahlartä tarayan bölücü e¥<l\I8. bir k~.
yi yaraladl.
OlaganÜSlli &Ige Valiliiji Gene) Sekreterliiji'nden
yapdan 8Ç.kIamaya
!JÖre. önceki ~
~
saatlerde
bir grup e¥<l\I8. Karakoçan Belediye ~IlI'lUn
evini
\II! polis Iojmanlanlll
tarad •. Emnlyet Io]manlanndaki
bir binallln penœre carnian Iunlllicell kapt \II! duvarlara da k~n
isabel ett!.
4kl\l8nm ale~ slI'aslIlda oIay yerlnden geçen lbrahim Halil Çelik adh ~ yaralandl.
Hakkâri ~mdinJj'nln Orendk K<iyUyakmJanndaki
Koy Hizmetlerl $anliyesi'ni öoœkl ak$am saat 16.00
Slralannda basarak il.l dozer ile lid kamyonu ale¥
uererek ~
tI!roristIerin, beraberinde götürdiikleri
ild karnyoo.,förü.
kurtuJmayJ ~.
~oförler. ilg;li
makamfara ..g,ndJ.
Köy Hizmetleri $antiyesi' ni bast1ktan sonra iki dozer! benzin döI.erek ~
böIiicü \IeroristIer. Orman
Mühendisi Hasan Atmaca'ya ait iki kamyonu da aym
!jekilde yakm~. Teroristler Fuat Kum \II! Cemil AsIan
adJndaki Pörlerl de beraberinde kaçll'nll~lardl.
Öle yandan. 3 gün Once. Uludere Kaymakamhk
billaSllll yaybm ~ne
tutarak, kaçan 20 kadar terorist. ßaijllCa \II! Inceler KöyIeri arasmdaki dagilk Icesimde görüJdü."
Polis lojmanJan laralllyor.
Belediye Ba~Ill'llln
ev! laranl\oOl'
Koy Hizmetleri ~nliyesi bas,hyor. ale!je venhyor. bu
oIay1ardan 3 gün önce de. Uludere Kaymalcaml,g,
yay.
hm al~ne tulu!uyor
M~lIah Süper Valil1ije'
M~lIah ~lyaya!
Super Valilik umurunda bile degil. 0 yoIuna devam
edij,or.
Biz. yani DevIet Bakalll Sël,nn Oksay lTIeIIZUiIlla 1.0n\J~rnasm~ yapaclursun. Sal/m 5üper Valimlz de, bu IaflM'
dan ürkedursun_ Binbir renkli. dilli. alternabfli sözlerin
a1tmda ka1adulSlln \II! e~lyaya hâlâ hodri meydan diyememi~r.
Ve e~lya blldiijmi okuyor maaleseP.
Bu maalesef de gahba resrm oldu. her olayda ana
rastl~ruz. Hadi ben de bir maalese! diyerek yazlml noklalayaylm.
TerciUnan 6.08.1987
PKK'ya Alman
operasyonu
D1~ HABERLER
SERVlsl
d~mdaki kanun kaça
yu"~, bOlUeUPKK
terOristleri. dun Avrupa'nm ç~ltli le
hulerinde TUrkiye aleyhtan
göstenler yaparken. B.Alman
poli si. Ulkedeki birçok bOIOcu argOt merkezini kapatll.
B.Alman polisi. Federal
B~savci Kurt Rebm •• a'm
emri Ozmne dOn Ulkede bO.
lOeOle,. ~I
dev bir operasyona girdi VIe birçok OrsOt
merkezini kapam.
Federal Alman kaynaklan. kapat.lan PKK bürolarl'
nID bazl OJi"lerinin terOrist
orRuLlerin kurulmaslDda ok-
tif faaliyel g<lsterdikeriom
anla$ddll'Ill bdirttiler.
Federal savoilktan yapùan
açddamada, giriJilen oper.!S'
yonla, siyasi muhalineri ve
kendilerinden kopanlan 01.
dOnoe~ amaoyla kur\J)du~
sandan bir lerOrist OrgO!ün
varhAI hakklDda delil eide
edi)mek istendili kaydedildi.
Federal Alman B~savel
Arb .. un. 1984 y1lmdan bu
yana B.Almanya'daki bOilicoler arasmda kanh hesap~.
malar VIe OldOrme t~ebbOslerinin. lOhsi alarak de~il, etkili bir terOr Orsli!u ehyle
gerçekle~lirildi~lIli sandlkla-
nm sOyledi_ Save•• liç y,ldan
bu yana, B.Almanya'dakl
rOrk çev,.lerinde. 5 k'linin
öldOrUldu~Onu ve 2 cinayel
t~ebbOsunde bulunulduAunu aç,kladl. Operasyon ka.
nusunda aynntIh bilgi v~rilmedio
DlCBruRI
Bu arada. Hamburg'da yaymlanan uMo~npost"
ile
Kaln'de
ç.kan
"Stadt
AII>IriKm" gazetderi dOn b<!lueuler rarafmdan i~gal edi!,
di. 40 bOIOeO, polis rarafm'.
dan gOzaltma ahndl.
ATINA- PKK yanhsl bölueüler, dOn KIZIl Haç'.n Alina bUrosunu ilgaJ etliler.
Amaon, Lavrion kampmdaki olaylan protesta etmek 01dU~\J bildiriliyor_
ZÜIUH. 20 kadar bOllieO,
dUn yaflm saal kadar Ball
Alman Konsoloslu~u 'nu ilgal etliler. BOIOeOler. daha
sonra polis nezaretinde kansol",lu~
bo~aJttllar.
•
AMSTERDAM- 10 kadar
bOlOeO terOrist de yine dun
"Uluslanru, Af Ö,.ptii"
nün merkezinde
oturma
gosteriSl yapular. Gösterinin
olayslz bi~ti~i haber veriliyor.
29
6.08.1987
SüperVali,
süper
planlRI
'''PKK BASMADAN Biz BASACAGIZ"
Unur
[Jündar'a
anlani •••
'T'Lm' lerimizi beklc)"cn
en bü)'Ük tehlike. bilindigi
l!ibi gece kurulan 'pusu'lar.
ve yer yeT
~~~~~';'e~~k~~:
an önce görev ycrine ~ma heyecarundan kaynakIanl)'or. Eger antaT. kendiI('rinden yanhm
bekleyen-
üç,'r. be~r gruplandJl"smlar. her JtNba da biT kabu ~ oIur!'
~rtlan
ve
gerçekleri. böyte d~ünmeyi
zorla$tlnyor.
Dcdiglm gibi.
aran kink ve köyler çok daÏlmk.
Örnegin
bir kö)'ün
~y.,"'X.Î.a~~~l\.e\,:j~:
=b~~~iÏi;~Ö~:rt
'kank ârazilerlc'
t:luk~nYuö$r:bt
I~~l~~k:).l~i
rakol versinler.
!~~~?'~:'
d~~~~~:{i:i~i~
Ashnda yörenin
dan. saatler soors vanna)'.
d~ünseler.
böyle biT pusuya d~mezJer. t~te. 'pusu'
riskini azaltmak ve gere çatl~malannda
llör~
üstûnlUi!:ü saglamak içl11 'KCCl'
KörÛ.!l
dürbünü,'
arazi kInklarla dolu. Ozellik1e gece ~rtlannda
ula$lm
rorla$lyor.
maymlara
ve
'bubi tuzaklarma'
dÜ$me
tehlikesi
beliriyor.
Bu nedente dÜ%enledigimiz
yeni
karakol
sisteminde
kritik,
hassas bölgeJere yerie$tire~
li(l'tirti-
vonu:. Timlerimizin silahlartna da. heden gece gôrmeye yarayan.ve 'Pointer-i.
~retçi'
denilcn la.z.er l!jmh
'h~e( ,.gostericiler'
taka-
Qlacjanüstü Hal Böige Valisi Hay'i Kozakçlocjlu, hainlerin üslesinden
kadar gelinecegini.
yeni önlemlenn
maliyetinin
ise 60-70 milyar
loulacaglnl belirtti .
•.
"Süper VaU", ana stralejlyl
,ö)1e. açlkladl: "Onlann sistemiylp, onlann
'aaliyet saaUerinde,
sma onlardan htzh çah,arak
köklerini kazlyacaglz.
Yani baskma gelirlerken.
biz onlan basacaglz."
•
'11k onlemler"'
ise ~unlar:
"Ba~anya
I..HlIll. yelu
çemben.
10 helikopter.
üstün nltelikli llrhll araçlar.
'gece pusulan'
na kar~I, gece dürbünleri."'
korueu olmaktan
çekinen baZi ki$ilerin
artlk
daha istekli davranacakla.
nna inaru)'oruz. Korucu sa-
rakol in}a edilmi$ olur ... Bir
o kadar da gelecek yd)çi.n
dÜ$ünü).oruz.....
.
S1)'1a,
KQRUCULAR
ECITtUP
SAYICA ARTIRILACAK
YEl'it KARAKoL
ANLAYl.')1
PLANLAl'iOI
• "Saym \'aIL artlk i:jlf:'vini
yitirdigi anl~llan kla"lk jan.
mm karaknllan il,'1n ~l'ni bir
dUI.C'nll'me rluiUnrlunuz, mu?"'.
• "Evet. Hanrladqtlmlz
raporun önemli yanlanndan
biri de 'yeni karakollar'
00lümû. Biz. tk>vlet Cü\.-enlik
Güçlerinin bir yandan hareket kabiliyet!erini
yeniden
düzenJerken,
diger yandan
da bu güçlerin araziye yaYIIarak bir 'güvenlik çemberi'
yaratmalarlnl
planladlk:
Ashnda bölR:emiz, rok Jle~
na
KÜ"Ü bulundurocatlz.
Bunlardan biri devriye hizmctim sürdüriirken.
digeri karakol görevlerini
)'apacak.
'Haberle$me.
Konakiama ve
lkmal Merkezleri' olarak da
adlandlrabilecegimiz
bu
,,'eni kardkollarda
jandarpolis ve Kara Kun'etleri'ndcn Kelen öteki askeri
guçler bir arada bulunacak.
lar. sm.'leee arazÏ\ ..j kapals~k gerekli güveniik çe~be.nni yaratml$ olacailZ.
•.. ...\caba kaç lane ~eni 'ka.
rakul yaplmlOl planlaomti:'.l"
• "Runlann
tûmü )"ehi 01mayacak labii. .. Bir bölümühü
zaten devlet 'dahs'"
ma,
~~~~.~~~
Tercum.an
.. ,
• "Bilindigi gibi bul"USl. hü.
kümctimizcc
ckonomik
1 Y'la
hraYI
....a'c"V"C'I<.1 ~'-'~t:ll,,,,
tlfmanma araçlan ve
=~,
sa~i~~r~~,rü~~,I;~~~
~kï:n~~~;~~'
y~i:.J,:;'~?~l~.
~~I~;
bilecck sosyal ve ekonomik
almml~tlr. Aynea ~ürkiye'mizin büyük umudu olan
önlemlere dcgindik. ßunla.
rIO ba~Lcalarl, yörcdeki yol.
~~r:J?~eb~°êöla~ea~~lr~
~~e~~ri~i'b?a~;'~~fk~~~lt)t:~~
:~,if~:~dt;i~:tl~l:{::t~~~
dÙrUyorlar. Ta$1nma i$lcmi
S<lnucunda karargäh. personelimiz 120 i1e 140 ki~idcn
ollL18cak ... "
~~~~:aD~enre~~anikt~li~
da per5()ßel politikaslOl er.
lIk bu doA'rultuda olWjtur.
malannl ôneriyoruz ... " ...
• "~la~ \'e Olaganüstü liaI
Tazminall dl~mda bölgeve gel.,
mew i...wkli kamu ~orev~lerin('
ba;ika ne gibi imkanlar sagla-'
ma"'l dü~nû)'orsunuz?'"'
.'
• "Ba$aflya prim sistemini
getirccqtiz ... Görevde baprw olan ki$inin derece ve
riitbesine bakdmadan.
sallladlili
ba'iafl
ö)çûsünd-c
maddi imkân verilcœk ... .,
•. " Bir vlçu \.erebilir misiniz?",
•
"Bir rskam
sö).Jemck
BA.')ARIYA PRIM SISTEMI
GETIRILtYOR
~il):~n Vd~~~bi~r.
P5im~lÎl~
yena da çakabilir ... Primin
miktar .. ~nnlß
ölçüsüne
~~~~:n
d~~:::e1
'~~~~:
::à;1:re~2~e~~~~n~çl,::~~~
tara(mdan
)'önetilen
veyo
bu Jlüçlere rehberlik
eden
ve birbirini destekleyen
iki
grup olarak
çah$acaklar.
Bö)"lelikle bir yandan cg~tim
gâlu olacak. Su anda bir klSim görevliler Emniyet Mü-
~~ln'~r~~~I't~~:ngö~f:~
~~~~~~,
~~~'kO>:~~:da"\:i
göz1emlerinden
ken, kOnlcular'
)'8rarlamrda, dntm
::n~':C~kl:::a~~~~:ms::
)'lSlnm artmasl ve yalmzltk
dU~'J(o.lSunun da, k~ybolma.
ancak bir tanesi içmc su)"una sahip. YII sonuna kadar yapllacak
uygulamalar
sonucunda,
bölgcde
elektrigi.
yolu ve teleronu
•
"Sa.vln l\ozakçlo~lu.
bu
hüllt€.'t:.'Skldl'n <Iaha ziyaoe bit
,.mrqi.in. \~ti olarflk bllinir \"t'
~t<é;'~ri
OOr8\11 pt •.
~~Imêk, l.';rtemezlerdi.. :;"I1l~libu
baA~ ... "
}\o:t.8kçlOglu, rapo.
runuz.da bolge-nin ~val
ekonomik sorunlanyla. bUlllara
getirilmesi gerekl'n çozumll'r de\t>r aldl ml?"
•
"Sa)
JO
\'e
.•
"Sizinle Rqnul!ü çah:jmak
i...teyenlcr var m!,!'"
k~~:fc~~i
~:~kand~trk
::r~ß1~ök~.e ;~~i:~,J~d~n ~;.~
tutmanm
güçliij:ü de ma~
lum. Köylerden SOhrs Sirs
mezralarlD
ihtiyaflarlßlD
süratlc
gideriimeslße,
gelecek."
• "Evet, hem de 'i8.!jlftICl
miktarda. Gerck daha önce
benimle ça~mllj
olan, gercksc bcni tarumadJit halde.
burada görev yapmak isleyen çok saYlda emckli subay, emni)"Ctçi vc kamu görevlisinden. mektuplar
ahyorum. HaUa ljU anda "ö-
d:1'~:l.~k::u
~~nns~t~:
~~~T:bi~~~::ibi~~k
duygulandlrl)'or...
Ostc'ik.
~li:'~.1'~n
r~;~i~~t~~~:;~~I~~
cmekliler.
herhangi
bir
dlOIZ,'Arllk Sirs
bau mahzurlar
da ortadan'
kalkml.~ olacak.
Güve!1li.k
e$kl)'a baskm yapmaya ge.'
!irken.
biz onlan
basacagIZ... BöJücüleri
sürekli
olarak kovalayac~lz
... laten dikkat cdilirsc bölüeü
e~klya. Türk Güvcnlik Güçleriylc kafill8$t,*mda
süratle kaçlyor ve dagll.l)'Or. Hiçbir z.9.man saldlflslm Sül'tlU.
rcmiyor. Çünkü bili.yor ki.
devlctin güçleri ka~lslnda
ß!ola tutunamayacak".
As.
bnda bunlar.
kamuo)'una
}'aßSldJtI gibi büyük bir organizasyon
degil. ..
• "Efendim
bölgenin so.
runlanmn
çözümüne )'önelik ~('nel yatlnmlar,
Hü •
kümct pl'OKr8I1Unm kapsa-
çckle~ektir"
Bu ncdenlc
Aslmda köylcrin yol, elek~;~âß>"~~~e~e:Wi~.~~~~t~;
nit.clikli, yarallCl ve görcv
trik ve okul ihtiyaçlan
bu.sorumlulu~uyla
çahfacak
yük ölçüde kUr.jllanml~ du.
rumda.
Sadcce su sorunu
::~~~r.
~~~~;;~md~~t~'
~:~;n
~~~e:?J~t...eJt~:
önemini koruyor. Bir oran
yapa.rsak.
üç koyümüwcn
~k1Y8
ile mu.
maddi bc>klcnti içinde 01010da bclirtiyorlar, ....
daJr.larml
~~~~d~l~
~,~~C'~\ifn':n('b~~~i.
strnt<,jini7.i o2rt'l\<,hilir mi~'iz'?"
•
"Onlarm
sistemiyle.
• "Sunn Kozakçloglu. silL" \1.'
~~.lii~;~('
~~Ît~;'d~li:.~~nf?
.
on-
~.:o~~:rtah:.t~~~tng::
b.prak
e'ikl)'arun:" k~künü;
kawnaYI pIanLyo~.
Yam
Rti.rrig.et
.... "Te$ck,~ür
Dunda.r ...
cdel"irn Saym
6.08. 1987
Kürtier eylemde !
6.08.198.7
•
blr
~
polilika)'1 degi-itl(mek için ne-.
1er Vapl}'On.unuz?"
'. '
~~~ :~~~d:krg:~~n~k
ritïteböl~~ll~lrnk~d~a
gcl~k~."artma
• ~Efendim korucularm E.'Il:i. =~n
timlerinde-n soz e-tmi~liniz. Ri~ .• "Sa)'10 \"eli. bölgroe' S1kl)'ô,
nelÏmin rlevam eltiili sünlenJe.
~i~~~n?~?~f:inuya açtkhk geti.
200 dolaymda gÖl"{'vhnin. ka.
• "8elirttigim
gibi. karo.
kollarda
küçük
bir ünite
\'alîligi binasmda göre... ye.
adli '\-'e idari RÖrcv yapar~
pl\or..unuz. Karargâhmlzl
\'C'
l~ilallOlzl
ne uunan olu~tu.
racakSlOlz?"'
• "Olaganüs,ü
Hal Böige
mlzda. korucularm
ili$kisi
~~~~I~~
tt:1~~m$da~a:~~
de ba~ka bir boyut kazanmlJj olacak. Yani kOr\lcular;
ra, !lU'anda ~y Hizmetleri
Egitim Merken olarok kultek ba}lanna veya grup olarak müstakil
görev )"apan
::~:.~
h~::.a~lg~ct~'lir~i~~
bir 'Kurum' olmaktan çlklp
~:";':ni~kt;:~~v:~rik
caglz •.•
RU~tü~~RDAG
Cüneydogu'ya bakl~
KAlip Çelebl. 17. YÜZYllci'J,4 MUlad'a sunduOu Ulur. rapofunda. "lstanbuI'8 Anadolu'dan akan goçu ourcJulun olyat
Anadolu. ozelhkle Guneydagu Anadolu'dan. UÇYUl YI. SOr!.
ra h41ä Istanbul'a gOç var SaYln Oalan. bunu, gaçen
Sa.
,yin Cumhurba~kanlmlla
6undugU açtklsmalsr içinoe ymeled1
GuneYOOOu'ya blr genel valt gOnderd1k. Kandt bilgime. duy.
duklaflml (ja ekleyerek. bu atamaOln KozakçlOQlu'nun kl~lhQlndê
tam yerint buldugunu soyleyebilifÎm,
Sonuç alabilir miyiz? Klsa blr dOnern. devlal urku(uculOOù
sQlr basat)llir. ama sonuca varmak lçln yOre halklnln goç:e lor.
lanl~ nedenlerini OQrenmellylz va Onlemellyil.
YOrenin halklSÇtlr. Vlllaon devlet ihmali, dOrt YIlhk Ozal iKli.
darlnln "1~bi1irlci"liOlnl. bu yOreoen ulak (ulmaSI sel.1!e!:n bir
nedeni..
YOre halklf\8 davlet ve hûkûmeller guvenmem1S, bu çwen.
Slzlik. halkl horlamaya kadar varmlS. "KOrt" sOzu. utanlhr In.
san olma anlamlflda kuUanttml~. en kuçük kuSkuyla sorÇjuya
çekilmesi gereken )'Oreden blr yur1laslO. jandarma ve pollste
yalnlz kendisi deQH. yedi sOlâlesi de horlanmt~tlr. Hele bu hOt.
lanma devlet örgütlerlnce otursa. ruhlarda naSll bir teplo:i; bu
tepkinin de nasll. aClmaSIZ tHr kin duygusuna dönusecegl besbelli de011ml?
GünevdOOu illeri Osmanll devrinde. gOnumuzden çok oaha
'YI kOliuflar fçlnde yaliatlldl. Osmanh devletl. TOrk ulusunun la.
rihsel polltlkaSlna uyarak. -doOru, va da yanhs: tarll~bilr', on.
lann '"KOrf'IOklerini benimsedi. Eskl haritalar;mlzda. TrabzOn:.
dan OoQu'ya doQru uzanan illertmtzin uzerinde. koskoca bit Là.
zistan okurduk. GOneydoQu llIerine de rahatça "KOrd,istan" demislerdir. Sayln lnönO'nOn, TOrkçe konu~maya tahammCrllu 01.
mamlZllsteyen. sneak tam da açddanmaml$ gOrû~lerirde hal(.
hhk vardlt. Klbfls'ta Yunanhlar'ia SBva~uken, Ayvallk çar$ltaf1ndaki esnahn 2. ev dillerl olan Rumea'YI kultanejJklanna kll'
mad*Olma gibl, buna da kamayahm. degu mi?
gu.,
SayIO Ecevil'ln. GOneydOOu
harklnl Ornekleyerek. iteri sur.
dûQO görÛ$ Ise bizim. ylilar Oncelerinden berl savunouQu.
muZdur:
"
"Bu bayraQln lem~!! et!!Q' vatan. sadece TOrk ukln,". yani
30
•
soyun valan. d"l)lIdiC
Biz bunu savunurken. kendl oOr~Oze
gerekçe de haIIr.
laml~tl\o.: Nede", Goklürk'lerden bu yana hiçbit Türk devlell.
TOrk 8ChN almadl, OOuzlar, Selçuklular. Klrglzlar, Harilim'hler.
Celârlf1a(, Gazneliler, va en sonuOOa Osmanltlar gibl kurtJcu
va da yOre adl kullandllar. COnkO bu ~emsiye alllnda, her zaman, TOrl<,Musav!, Ermel\l,'MoOol, Rum ve Oteki Türk beyle.
rinden ol~
seylar Ioplarvn~tl. Ama, blr cumhuriyel bakam
çlkrp da blraz da sata~alara
ktntenerek, "Ben KOrdOm" dive
. blr baOlrmamah, cleOll
COnkO cumhurlyelimizin adl "Türkl~ CumhuriyeU"dir. Heplmiz, "TOr.Om" demekle mUllan",z
GoneydclOu e~lyaSlmn. bu daO adamlannm aClmaslZhOIortada. Ne var kl, Say.n Ba~bakan gibl,
''-8unlann
dinlerl, A1lahlan ~"
demek yeter ml? Bu ~a~
cânlle,i, neden son zamanda, geçml~tekJlara benzemeyen bu
bOyOI< ~tln
lçlndelaf.
Ah !lU Iolruculuk ~
mu'?
Kim aok1u bunu Saym Akbulul'un katasma? Emniyet Ge",,;
MOdOrQmaz de bu hataya d~acek
Insan deOlI.
YOreden ç1kan ~I
k~lIer, ceplerlne yOz,lkiyOzbln lira para
glreœk dlye gOr..... gOnOIlOve Istekll olabllirler. lçeriden beIUCOle(ln kulagtna gftmez ml bu? '"Sen misin kar~1 tarala dl.
SU.luIt aden" dlye, bunlann, kundaktakl çocuklan dâhil. sülâleslnl OIdOrOyorlar. OldOrOlen 0 masum ve gûnahslz kadln va
çocuklann vebêllni, btraz da "koruculuk"
akllslz1lglnda Mia
I3rar eden&erde aramalt. ~
InIstyati11dmde efendim? Mezta basanlarda ml, buratsrl Mlâ
ba~~
berakan hOkOmelie ml?
Vuruyorlar, kaçoyorlar, dev1at har~ke1e geçlyor.
Hayrl KozakçlOQlu, ellndekl olanak1an en mOkemmel b;ç'md€
kultsnir. Buolanaklara ranUerlni kalamaz. KSnclisi. sadec.e Is.
IIktal Ma'l,'na 5aygrscz Devlet Bakan. Oksay'ca deOH. SaYln
Akbulul'ça da rahat bl(skllmaltdlt.
Saytn ~kan.
elinde Ocalan ve tsrOrist/erin ballt'\Clkla'l
yerlerl çaptayan bilgiler w MIT elemanlany1a Suriye'ye goeer
Bu de bakaflZ, dOOO:1tebir blldifl de gazetelerde,
'~Efendim. bu Ocala,,'l da 0 kadar bOyOtmeyelim. ~i birBl
da baSin tahrlk ediyor. Hem bu aynhkçllann,lçeride
adamlan
mn
var:'
"Sabah ~erlHerlnlz hayrolsun" mu diyellm?
.
Bu ,akUer. Suriye gibllran ca da .besleniyor. HOrriyel fOl~.
rallad .. SaY1" Ozal'In. Iran's h~IA gOzO kapah.
GOneydoOu'da yenl blr olganiz8syon, Iyl.lyi de lûHet", t.v l~'
lerl. Ba~kan.
bakanlar olarak kafl~tUlp durmayahm. Enhne
yardlmcl olahm.
Almanya
ve Avrupa'nln
çe~itli
ülkelerinde
i~gal
eylemlerini
dûzenleyen
bölücü
Kùrtler
Türkiye
aleyhine
propaganda
yaph.
]7RANKFURT
(flürTi~el'"
gÖ!>lcrlyapan Künler Türkiye'.
KUn dunekleri ve yonctlclye km kusmaya dc\'am elliler
lermlO kaldlklan evlenn Alman
Amsterdam'daki Ulu~larara.
gu\'enhk kuvvel!efl tarafmdan
~I Ar ÖtgUtü
8ürosunu i~gal
aranmaSlßl prolesto eden Kün.
eden ve "Kürdislan Milli Kurtuler, Almanya ve ~~itli A~'rupa
M Cephesi.. (ERNK) sempati.
~hirlerinde bir seri i~gal gcrçck
zanlafl olduklan bildirilen 40
lc~tircrck. Turklyc'ye km kustuKOn TUrlClYC'deKün mahkum
lar.
vc tutuklulara i~kenceY<lplldl~lFrankfun'taki Hcsscn radyo.
01 ve bu konunun AfOrgutunce
5U binaM glri~inde dUn .'>ab<lh dOny,lya duyurulmaslßl
lalep
toplanan vc sa)'11afl 60 kadar
cHiler.
oldua,u bil~jril~n Kürller. ~a.nBelçika'nm luttich kenlindc
kart a'ils>,bl,ldm daAltu ve Kurt
de 40 kadar
KUn Alman
dcrnckle.f1nm aranm<lSIOI prokon50Io'ilu~unu i~8al cHi,
r
tC'~~aitlllSaksonya eyalct hukümcti binasmda
!Optanan 70
Kürt Ise Turkiye'de Künkrc
i$kencc yaplldlgl iddia'''yla Türklye aleyhiRdc ~ostcri vaau.
Almanya'da eylcmci gO<;leri.
\cri yaOlSIrci. Hollanda. Bclçika
. vc Oanimarka'da da dün ..ab;ih
CIIIImJ
PKK ÜSSÜ
Bekaa'da
DIYARBAKIR, (Mil-HA)
ASADISI
ry1
L!JSuriye-lübnan
PK!( àrgü!ünün
Immndaki
Bekaa Vadisi'ni ös olarak
kuJlanw&1, buradaki Il kamptan
her tùrlü bannma gereksinimini karjùaw&1 bildirildi.
Ahnan bilgiye gàre, Güneydog.,' daki kanh eylemler için yun wjmda eßitilen vc yasal olmayan yo\!aria TÜfkiye'ye l1l8D teröristlerden
sag olarak 'yakalananlann ifadelerinden, Suriye-Lübnan IIDmndaki
Iltkaa Vadisi'nin Öl olarak kullamldtgJ àgrenildi. Suriye gizli haber
alma;; àrgütü E1-Muhabera!'," bil~si içerisindelltkaa Varlisi'.; PV¥
Öle ~andan Oani~a~ka'nt
ba~kenl.1
Kope!"hag da lu tham:! buro'iuna gl~C'.nve sa.rllan
10-12 olduAu bl~Ifl.~e.n Ku~ler
buroy ... be~l.1ß ~oklu vc po 1.'>ln
müdahale51 hahndc Luft.hansa
burO!>unu atc~ vcrccc~ml duyurdul<1r.
6.08.1987
üs.sü haline dàniqliirtn militanlann
3 ay süreyle eßitime tabi tutuldug."
bu eßitimin .S günlük bölömönÙD
askeri, kaJan diger bölümünün ise,
liyasi eßitim oldugo bdinildi. KaIOIlh, Amude, Resulayn, Talaba!,
Rakka kentlerinde àrgÜt evleri sa}'I5Imnda oldukça fazJa oldug., saptandJ. Suriyc'nin "Denetimim aIund. degiJ" diye aÇlklama yapllÏJ
Bekaa Vadisi'nde, PKK ile birlikte
birçok uluslararasl leràr àrgütü ve
kurul~unun da bannwg, ifaùe edildi. Bu kamplardan àzdlikle tl'iode
PKK'nm genÎj bannma oIana8t buldugu, bunlann El-Hm, Ribbit,
R.b., Hasp.,.,
Sabor, Aynel,
Arap, fanla, M.... , Saida, Sui,
Neb.tiye ve [stel oldug." Himit,
Rabo, Sur, Name, Muasktr, MeD.. l'den de köçümsenmeyecek àlçüde yarwm a1dtgJ kaydedildi.
•
c::III:mm
6.•08.1987
B6rri~et
Allrupa'n,n da ba.,na dere "'du'ar
Çukurca'da 3
köylü kaçtrlhdl
D~~.~~I~.~~~.H~~h~!~
.;.!.l~~~
BÖlücüler azdl
DI~ HABERLER SERvlsl
0N IÜnlrrdt Avrupa'nm .'l..QJiitli
ulk, ve k,ntl,rind, ,yl,mlenni anuan bolucul ..
dun d< HoUanda'mn AmsItrdam
kentiDd<kiUlusIararasI Ar Or,ütu'
nûn bûrolUOU ve Zurih'te Federal
Almanya KOlIJOlosIuju'DUqpJ eIliler. Alman poli.iniD, Federal 811.. vtl Kali JlelI.uI'm
emri iiurine tiim iiUtodeböliiailm ka", operllYODa lirdiii ve pek çok bölucû
kUlUhll merkezinin kapauld'Ï1 da
,bildirillii.
AMSTERDAM'DA
Hollanda'nm Amsterdam kentiDdeti utu.laram, Ar Örlûlu buroIUDUba.an 4ll kadar bölücu. i.!ekleri yerine aetirilinceye kldar açlik l'evi yapaaklanDI ~kladllar.
Bölucül<rin, Ar Örlûtû buro.uDUiuaJ eltikten bq IUllOnra, orI\ÏIÜD HoUanda hukumetine ländem:eii mektubun kendUerine hemen
löllerilmesi yolundaki taJepl.. inin
redd<dilmesi üz,rine açbk Irevin,
bQladJ11an bildirildi.
f"Sl
.Amsterctam'cta
Uluslararasl At örgütü'nün
!laSIP I$gal ecten 40 IlOlücu, açllk grevlne
.20
kadar IlOlücü, Zürlh'te
nu '$Qal ettl
llürOSunu
lla$lactl'
F.Almanya KonsolOSluQu'
.Ila$savctnln
emrille F.Almanya'l:lakl tUm IlOlücü yuvalallntn llaSllmaslna ve kapatllmaStna lla$lanctl
. AmItcrdam'dati ACOr,ütü bU- FedmI A1D11llyaKons%su'DI vertolU yetkilileri, qpJciIerllI iatekle.
diklenni helinti.
rIlIdcn b1ri oIan H~
bükÜlDeBolueulenn, polis keudikrini dJ..
tiDe aönd<rilec<k mektubuo, eylem- lin "kannelya kadar kOnlOloslucl!en: JÖIlerilmesinin, AC Ö!lÛtu'
ju yanm lilt iiPl eltikleri kayd,.
DUObajJlDlIlbjml ztdd~ ... k bl!
dildi.
bareket oldu~~ ~hmil...
Federal Almanya'da bölueul,nD
HoUanda polUl, dun Federal AI.
faahyello.term .. i üzerine Alman
~~
~ûyûkdçiliji'ni iuaJ oden 39 poIisi dun birçok bölucû ötiut m".
bölucuyu tutuklamllU.
kmni kapatu ve yöneticilerinin ev.
ZORI~'T~.
_.
..
Itrind< arlJDl Y&pU.
Il\'lÇfe DIn Zunb kenunde~' F,Alman polisinin, Federal BOi'
d<ral Almanya Kon.olosluju nun,
.. va Kin JlelI.uI'm
emri U1<n.
M bölû~u ,~rafmd~n dun bir .ure
ne tiim iiUtodebölùcûlen: kill' ope'!Ba1 ed,ld'ji b,ldmldl.
ruyoDl lirlftiii öir<nildi.
Zurih pohll bölueulenn, 27
Federal s,a~hk'~n
yapllan
Temmuz'da Köln'dek, bl! bölueu ~klamada, ImpleD opera.yonla,
dernejine Alman polilinin duzenie. liyast ~1'l'tIan.. kendilerinden kodiji bukm' kmayan bi, "bran"
panIan öldunndt IIDIayla kuruldu-
Hü:rri1J.et
8.08.1987
Ii Ç.I~lrlll..tl~
unu"
Plf.lnh
mC/rd
,Ill.' h.l,I..m dU/C'nl ...'~C'nblf ~rllr
".,.1..1".1 !\tt'hmt1 \C Oml'r Yllma"
Ik 't~I:..ra (;u~:tdh
'-n ..lulcfl
I...IÇlHJI R,r ~rup Il'ror;,.
"'.:
ju sam1an bir wörist ö!IÛtun var'
llil balrkmdl kamt ddt edilmek istendiji kaydedildi. Yaplian aramalanD IODUCU balrklDda is< bilai ¥criImedi.
Federal IlIpaYCI ~,,",
'1914 yWDdan bu yana AImlnYI'
daki böIiIçûJer lIUIIda kanh hcsap1apnaIar .. iIldirme Birifiml<rinin.
bireysd olarak deiil, etkih bir
rör ölJÜlÛ .DyIe aerçekl<1\inldiiini
lIIKkk1anm 1Öy1edi.
Savahk, üç yildan bu yana FedenI Almanya'daki Turk çevrd,rindt, bet kqinin ölliûrüldiijiiDu ..
iId cinayet lirifimind< buluDolduja.DU IQkladJ
'f lllH:d,'mn
Ll'/,lt'llOl
Ho/,It lIçl'\' "-.tpaiL
(llom.llik
..d.dll.lrl.1
1.tr,I\.lf.1!..
!:rlnl
nl)OcII;I
~ pllel,lfm.l
i>dllll'lIl
OI,lg.llHl\lll
H.tl Bnlge V.lhil.
f!l (it'Ild
s....l..rl.ll.rllgl.nuen
Ir.onu
.....1 11I':ol..m ~dpll..lll
1'-
.lçlkl.am.1
')n~k
I) 5.81987 J:unu .. aal 19..'0
\Iralannda
ItaU.ari i1i (.ukurcOi
ilÇ('~i
< a~Ir11
t\U)Ü l'iranlt
Mura
\lnOl t:d('n bir J:rup
I!\l..i) il
M...hmel Yllmaz. Mu ..tara {;ulk"$
U' OlMr \dmaz i~imli .1 latan
d.il~lmlZl da kaçtrml ....u..d., (;u\t'nlik kUHelll'rinct.' ~erekll ta kib.at ~ .. pllma"'l~dlr.
21 'lint' 7.8.1987 l:unu ~aal
00..\0 ~mllarlßda
I uPf.'eli jlj
Uor ... ilc,'l'\' eClal'unl' bir ~rup
i.')1.1~" lar .. flnd ..n dl~ndan
.. ÇlIan att"fj \.OnUl'U Ct'J'..a~\jndl' nOOt'1
Iulan Ah O\mitn "01\ a 'l' :\1l"În
<. oban
i..
,mli l'r1erimil
oImu'tlôlrdtr.
.. 'ttr..i~alann
~'hil
aran-
m ....ma hlll'loldnnll~llr .•••
8.08.1987
KDnukÜniflersitelile1, Güneydo9u'dtlki ktltlitlmltlrl nelretle
ktlrS"tld,
Yabancllardan lerÖre lanel
ADANA,
(hha).
!totary
belgcl(')l'n lolograllarln
altlndaki \IlLIlar Ll.'rCûmt> edildi~lIlde deÎiIjol'lIc lrklldiler.
Çogunlu8glumakh
olan gençll'r,
Kuluhu'nuil
rak Adana'ya
da\CLhsl
ola.
i(den 11 ulkeye
l1lCJl!otUp IU'u kn.:. Ii unlvcn--ite
o~rf'n('ISI. e&klyullIn
blr sure
on!'t' l:unt.'\d(J~u'du
yapllgl
....I\klrllll
\'ah";(.'lllll
~,j
'''Bunlan yapan insan olamaz. Bö}'le vahljeti. dÜljüncbilml'k bile mùmkün degil.. .
Çocuklarl niye öldûrm~er?
Hiç çocuk Oklürülur mü'!
Bu korkunç
hir olDl,' Bu
vahtiCt.e inanmak zor' di)....-
ogrl'IlIl1Ce,
tl'pkl .'tfl..tl'rcillt'r. "8unu yapanlar in.!loill1 olumüz. bizim
ulk,'mi:r.dl' ol~u. kl\:amN kopun,h" t1ti.hlt,!
•
"dann
Hul<ln
Kuluhu
Bil"lk.llll
!'\('jnt YuyclOglu
\l'
{.IIlI'1
:-x'krl'lt'r ....limm('t Özturk'un
Oll(!i,rl.gllldl
kcolln
IM:lu \It' tUrl~lIh. wrlt'r1111 i;l'!l'Il ~IIH,k'r. UÜl'ri~et'1H AdH.I\U Tl'''l~l( n'Ill' dl' Zl\an.t
et.
tde.,
Federal Almunya.
r\ vustw'ya. Hollanda. lsveç.
Finlandiya,
Danimarka.
lI<'Içika. Frunsa,
Lüksemhul'J(, I_nya,
Israil'dcn ge.
Il'Il UIlI\l'f!otltdi
J<l'm.;lcr.
Hürl'iyet
l\>Si!ô.h'ri'nde
ga:wlenll1
h,lllrlalU~IIl<lun
h:L..a1Ui1na kadar )apllan
~'alu:malarl
izlE."
dill'r
Bu arada
Hürriyet'teki
I
n.:k {('pkd,'rll\l dlle ~('ti"1iIl'r.
Bu MlIIl •• Hurri)'t!'t'tekl
fu.
togr.lllan Ullin UZtlll lnn'!lycn
21 )a~:nrlakl "ickrett'rhk Oku)u
(Jf:fl'nt.'\~' FranSil Muriel Di<>mert'll'
1('\ }W;tlOdakl Hl'n)~re'
lik Okulu lJ~n'nj'l!:ol A.vustur~uh
Nina Tuscher.
"Bir
sürc
öncc de ulkelerimi:Lin
telc~
vizyonlarmda yine Türkiye'de bOyle hir olayla i1gili haberin yer a~\Iu
baum.
yonl1, Etter bium ülkclcrimizde böyle toplu hir katüam 0108, hele çocuklar,"
canma. klYuu kJyarnet ko.
par" dediler.
Türki)'e'ye doslluk ve ha.
rUj
IÇII1
~t~lnci~~~I~~r~lak1kl~:~lli~m~~ gorduklerini
;I\la
ilgili fotograflan
k()l1uk gf>nçlt!r. heY«lill
''l'LER
' Rotary
KuJübü'DÜIl
c1awtlisi
olarak ülkemizi
IRKILD
öArencioi, dcJtudaki whtetle
iIllili Cototraflan
"Bunu yapanlar
insan oIamaz" diyerek
tepkilerini
belirttiler.
ediJditinde
iBe
konuk
gençlerin 9Dtunhëu ne cliyecejîini
ziyaret
hilemedi.
eden
11 ü1kenin
lO'u klz
17 üniversite
I
görünce
dehsetle irkildiler.
Koouk ötrenct.ler,
Haber ... (otntrûlann alt yaZlian t.ercume
(Fotograf:
bba - Mustafl
ßatdiken
- Adana)
gort.>Jl
i~lI1de,
."Bu Cototnf1ar gerçck mi?
Ru. korkunç bir ~y!" dive
l8l:aklanl1l
gel(hkleriOi.
burada
lilkelerinde
anlasbyleyt>n gençler,
"Burada
çok hüyük yak,"hk g6rüyoruz.
11k kc.z geldigimiz ülkeniz. kitaplan:la
okuduA:umu.
glbi gcri dei;U.
Tam üksinr \-"Ok modem bir
kunulflular.
I\.onuk
IiCl'nçler,
h.f'ndiINlßl'
(;unf'\'dotu'ctnkl
holul:ulcrlll ~irllil1~1ClIlU)'i:Lll'r1 ülke"
.hvt" konUlilular.
-
8.08.1987
Bild gazetesl soruyor:
Bölücüler Avrupa'm "Kürtier bizden
ne istiyar? .:'
cesitli
I<entlerinde
• •
gösteri yaptl
fRANKfURT,
(T.roU.
min). Bild IlZetesi Onceki
gOnkU SIY1smda lU ba$hlJ It11: "KOrtier bizden ne istiyor:'
Bild "GUnUn Haberi"nde
KUrtl,,'in,
"açhk
grevi",
"konsolosluk
i$gali", eylemlerinin yanlSlr8.
JO cinayete
de klrtJl1klann.
On. sOrdO.
Gazete. Amsterdam, Hannover
Ye Paris'ten
"Kürt
eylemleri" ile ilaili fOlolraf,
iar da yaymlld1.
Il,Ia, bu eylemlerden
Alman lwnuoyuDun
"buzursuz oldulunu"
da di le
.,.~
~etirdi.
Iton ",,,,,rek
,-
\
"
"
MKUUH&A.llrllNP
Tlirtdy ...
F.Alm.nYI'Yo
b6lûeü Oncek11lùnAvrupe'ntnC;.'ltllllotnt .........
ktnla.,
..
31
p'
.. .
"Tercuman
Tercüinan
8.08.1987
8.08.1987
BÖLÜCÜLER BONN'DA BASIN TOPLANTIE;I YAPTI
.PKK'nm IJallram"bllonçosu:
PKK Alman"hükümetini tehdit etti
•
PKKJERNK lemsilcileri Bonn'da düzenledikleri basin loplanllslnda, PO:
lisin el koyduQu 700 bin mark para ve alllnlar1~ ladeslnllsleyerek,
"kSI
lakdirde ~iddele ba~vurulacaQlnl ve Almanya nln bundan zarar goreceQini söylediler
ONN (T.rcùman)-Bonn":'
B
da
blr basin toplantlsl
düzenlay"an PKK/ERNK
BaSin toplantlslnda AI. man polisinin son gûnlerde
PKK ör~üt va militanlanna
kar!11 surdürdü~ü
operasyonlan aClf bir dille tenkid
eden y,khnm, Alman polisinin "Kürt aleyhtan hJtumunun yayglnla~tIOI"n1 va bu
"Anti demokraUk hJtum4"
tems.lclleri. Alman hùkume. 11m terone lshdlt en"ller .. Sözcü Hûseyin Ylldlrt~,
Alman polisinin bir sûre ön-
ca 9arçakla~tirdigi operas.
yonlilraa al8 gêçirdiQi 100
bin mari< pars, aftln va d(}'
~2~"~~~r
i~gl~~ni~~~al~~
Almanya'n,"zarargörec.OIni va KOrt halk,"," ,Idd.le
ba,vuracaOIn!"ilan enl.
" ,Hüseyin VoId",msOzle"rine devamla "Almanya en
aZlndan TOrkIy. KOrdlstan'lI1- "
dakl yaMm/ann! dD,DnSOn"
,ekUnde konu,tu.
,_
-
•Apocular tükendi •
denilirken, onlar
sinsi sinsi örgütlendi
Hedef devlët
yanllSl halk
H
Hl
IYANET ,cIe:
leri arLlk llr~n.D'
'tc-c;ml!illr,
Terrir i,in L~lis
.
ve teciuvi von.
Lt'miNi
aran.
makLachr.
GenclkurIT)uy
\'e.
~Iilli
ISLihburat
Te~kilatl
~IIT' in Il donemdl' IUlZIrlachgl
rapnrlara
'töre. "DORu eiden
gidiyordu".
1çi~leri Bnknnhgl"
mn Il,lklamaslIlu ~tirl' il'iC"Durum 0 denli karamsar
degildL"
.'
Bu ,eli~1ri U7.Crinl' ki~leri
Baknllhgl bün)'esindc olu~Luru'
Ian bir komisvnn.
usker si\'il
nrasmduki bu vaklujlm rurkh.
1I~1n1vc veri yëLl'CSIZi~ini orLu.
dan kalchrmak i,in "çok giz~
Ii" bir rapor IU.1ZlrJadl.
Don nüsha nlaruk hazlrla.
nan 155 sadahk
"Cok gilli"
dumg-ail rn'por, Wï!-J AgusLClS
nrLularmrla
dilllC'min bU!iba.
kum Dülcnt
Ecc\:it.
ernei.
kurmn)'
BO!ikanl OrJ.:rnrrul
Kenan Evren, ki~leri Bakonl
Hasan Fehmi Cüne~ ile ~Iilli.
Savunma Bakam Hasan Esst
I~lk'a \'erilcli.
Söz konu"u raporda. <Îzel.
likle Osrnanh c!önemindl' ml'y'
dana gelen olaylann nroenlcri
uzerinde
duruluvor.
"Etnik
)'aplnln
özelliklèri"
irdl'll'ni.
yordu.,
_
'Haporun
"olaylarm
gu.
nunn.lldc
alevlenmesinin
nedcnll.'ri"
bölümünde.
bö.
lucü Lecörü süper ~üclcrin \'e
bazI kom~u ulkelcrin Le!jvik \'C
himayc elLi~i vurgul~llIyordu.
SOz kunwiU rapoma, le: eLken.
1er de ~Ie
Sltnlamyumu:
.
Tanmm
mukinele!lffic,
siyle insan Kucune ih.
tiyac azalmlJl. I~"iiz ka.
,111~
ÇÖZÜJH ÖNERiLERi,.,
R
APORUN
"ÇÜZÜIll
Onerilcri
ur"b:l~il"lJ
~n biihimunde
i:-('. Do.
~u'llun l'k'onomik yondl'" llluLlaki1 11Izh bir ~kilcl(> kalkLlldl'
nlmasl !::;erekligi \'ur~ulanornk
f'iblinll' buyuk Ollem \'erilnll..'si
iSll'lliyordu. Orijinali dl'vlet nr.
~i\'inrlt' hulunan rapuru llallrla\'anlar,
vakili bir gcle<'ckLE
"ßölgcnin
kirsai
kesimlel'indc çatl!imalarm
ba~layabilcccgi"
ihtimalincll'n dl' sil7.
t'lil'rck Sll noklan
Isrnrla \'ur.
~lIluyorfarrh:
.
"Askeri
operas.ronlan
gcrckli
kllacak
bit. Ol'tanlln
.ol~masl
halinde,
bu operasyonlann
silahh groplarla
slOlrll
kaimusi
ve hulkm
opcrasyonlarm
d.~)ßda
tutulmaSi gereklidir ... Bu 01dukça önemlidi •.'"
Bu ollcrnc ~('fck,(' olnrak.
hnlü("u or~ütlerdl'n birinin !(izli
tt
~~k11~~:
~~kl
~:~~~inl~sie~~i
müdahalede
mümkün
oldugu kadar
çok ki.~inin aynI1kçl suçlamaslyla
gözaltma
ahnmaSldlr.
Böyleœ
ihsanlanmlz
baskl
görerek
biliiu;leneceklcrdir"
¥,klindeki
rneSUJI Il:o!<>tcnli~(lrrlu.
1
(D
l~~~?~~U
a~~~~~~~~J~gl~~ikl~~ "cJnii
Iii'\
@
3
tt
•
IHiT UYUDU MU?
'AMA
0
.4
5
@
6
@
KAÇM.4MI$L.4R".
Bölücülerln Hozat Cezaevl'
ni basma evtemler1 Slr3SlOda
Ikllandarma erl $ehlt oldu
DIYARBAKIR. Mll.HA
ÜNEYDOGU'da (•• Iiy"
~gésteren
aynbkÇ1 terérist!er,
Kurban Bayram, siiresinu
gerçeklCjlirdikl,n ,yl,mlerd, 2 "'ker, I köy korucusu, t yunta~1 öl.
durduler, 8 koyluyo k.çndrl.r, bir
kéye de baskm diizenlcdiler. Smm
. gcçmek ÎSleyen silahb grupla çlkan
çau~mada bir ki~ide élii alarak cie
geçirildi.
CEZAEVIHE KAHll,BASKIH
Mil.Ha mubabiri MUDzur Kab.
raman'lO bildirdigine göre, bayra-
fG1
mm ikinci gecesi saal 00.30 mala-
nnda Haza!'1 çeviren militanlar, ce.
zacvinde tuluklu buluaan bir ar~a.
d~lanOl kunarmak istedilcr. Caa.
. evinin çevresini ku~atan mililanlar,
apklan çapraz ate~lejandarma er.
leri Ali Osman KI)I ve tt1elin ço.
ya.k la*II11lan. ornl'gin lur zanlin urnrk('n bütun kij\. halkllll
~~z.1111na almBSl vb.' uYl!l:llla.
.
malar lern Lepkiler y"ranll~llr.
'Turih :\0 :\C!uslUS lH6U. Zurl'r ßuvwnu tiircnin.!c konu~1\
dOlWllllll (;l'ndkurlllù.\'
~-\[l~kn..
III Orl{l'llt'wl
Kenun
EVl'en.
ulhyi
kaslp kuvuran
Lcrn~l:hllhJ('ii \'c nkl(,l .olavlarn ciCIO'
lll'rl,k
silzlcrini.
geldilan a2Rhk dlizenine konpl b~.
'~indc hcs;,.fI sOl'ulacuk.
ka.:
yiik lune; bcsliyor.
Oe\'lell,
çacnk
dclak al'a)'uclIklur
,
hml.; hl'slediklcri aK<:Iclun yunu
'1l11':-':ljl~l;l
nokt:i1I'n~du ..
guruyor.
\'l' lanh
l~ 1..\ Itl. ,'110.11
Ge,mi!jteki
i~~'anlaru
Saat O~.()(l. Ordu \'ölleLilll~ el
~kDlllml~
yu cia belli dii.
kuyu\'ur. ï. 1\, .f.. nlu KomuLsllI
~irillJJkl haw
hU\'\'l'lll'n I\u.
uileler ~c~.I~~~~ n~a~~~nt~ll~~
mutnn Adavl Kemal Yamuk.
araclltglylu yen! kUlflklara ak.
..: Korgl'neral.
Yar~lak
kumulnump gene; be)'lnlerln nlurTlsu7. '.slDda
Di\'arbuka.
~Iardill,
slrLlanmalannu
nl'(len (lIUYllr.
"SiirL, ~anflurfa,
\'un \'t' link.
- kàri'rit' \'cineli:l'o fllx:r,I:::-\lIl1ar.
'~lilliYetçi Ilarckl'L i)~r.
la DDkO'sinden
PKK'smß
tisi'nin
'l'ürk
lf/l\'elllZ'
h:l'K'undan
i,"\W:\'sm:l
bo.
mini Lllhrik C'lmesini hil'
lücü ör~ü:.I{'r::1 li.Jmü pe,: pl'~
hiciJ ,'Clck'r m:117.cme 'nlarak
~kerLihp
<'l7.:.ilüynr. ùrd:r:d.m
kullanmakLadlr,
Alpal'sian
da uzun surccek ya.rgl!ulllulur
Türke~'in
hm:lmkan yarchm.
b~llyordl.i,
CISIslfallyla Di)'urhuklr'll ~elt.'.
l'l'~ini ilan etligi J::ün, dU\'tlrla.
ca "Savulun
Türkler
A'cli.yor
"Komünistler
Rusya'ya"
ve hYa~aslO Ba~bug"
llirllnden s10ganlnr Y3zllmaslY'
~Iil!i !sLihbaraL Tl'~'
la (Jlu~n gerginlik,
aynhkçl
kilatl MiT'in. HU'li \'Illar.
Il<lrl'keLleri "Antitcz
olarak".
cia yurt ch~lOdn bà:?<'ulh
dan'L Clmi~tir. '
?~Ili~U~~rt sâ~~e~~ell;J~~~~~~
196; 19GB'c1eki ii~rt'n('i
uyudu \. dealme;:.. ama maalc.
ha.rekt'llcri.
SlraSlncia.
sef \'elcrli ulama!!l
bircuk örgi.it aYr1LJk\lh:~1
sürt'kli hilin,li olarak ~1('Jllllillr.
"e Apo, yurt lh'jlnrla ka.
Runun du böliirü Lerilrp l'lki:-oi
l:uklunlan
yondu~ lor1nyarak,
\(.m!lr.
.
Suriye ve Imk'tnki knm:>lanlu
DOgU'nUn J:('ri kalml!lh18 ay j(ibi U7.un silCl'Ji gerilla
egilimi yapLm!l. Tam "Apo~101O ~:am ..slra. "~~u'
yu surgun
yen
vc
cular tükcndi"
di)c riü~inu.
üvcy evlat
gören"
anlaYI~,
lur"en. 15 Hi :\gwHos 1983 ge.
ccsi Siirl'in
Eruh \'C !';il~nak.
bolgede olumsuz
bir wrikim
olu~Lurmu~Lur,
'
Hakkâri'nin
llluclNc
IlçcIl'ri'nr
ha...klOlar dÜ1.cnll'l1fii.
KOIIUk
güredilerini~
ku,ilk heSliplarla de\'lcll
wufn uê:ratma.<;I. yanll~
32
•
H
va
Alman
Istihbarat
Servisj'nin"
bulunduQ.unu
ilari sürde..
YlldJnm'm ifadesine ba.
klhrsa, PKKJERNK'in' "en
be.yük korkusu" operasyon.
lar esnasmda eIe geçirilen
dékOman
va adreslerin
Türkiye'ya verilmesidir.
8.08.1987
Iki erimiz
lehit
OZAT(A.A.)-Tunceli'nin
Hozal llçesi'nde cezae.
vine baskin dOZenleyenbölOcOçale mElnsuplaniki eri
~ehit elliler.
A.A. muhabirinin adin.
di"; b;lQiyegOre,dOnsabah
saat o:f.QOslralannda ceza.
evine aaldlran"bO/QcOe~klyanln açtl'" alev sanucu
Jandarmaerlerinden Ali Osman Keya UeMetin Çoban
~ehil oldular.
Olaydan sonra kaçan
canilerin yakalanmas. için
böigade geni~ çaph operasyon ba~latlldl
arkasIOdaNATO,CIA, MIT
"Hürriy.et
.......... .....
4 ölü,8 kaçirma
•
O
llilnl,nllll' Im:-'''1111 dUllil}'
k'wllll'rill.
Silur
ut('~illt.
knçllgl ~iirii~ü savunulu:
\orllu.
I\ncnk sOIlf:ulan :lrl
llrlla \.Ipll.an kllnh l'ylel1lll'r ll"
rnri'iLlerin km;macflklanm.
iln.
('L'fll'n ha:llrludlklun
Slglllll~;
lara. bannak
ve mu~aralurà
gizlendiklerini
ortaya kO,vdu.,.
~Iegerse bu. eyll'Illk'r için
sinsidpn sinsiye uzun stiJl' ,ail.
~Jml~. bolgede onceden kl.~iflcf,
-ràpflml~. slglllllklnr h:1I.lrlnn.
lifl~,lllilisicr. yardun \'l' :.illuk.
l\.k!ar temin edilnli.~.
,Önceleri dnha ('ok !laki ren.
I::e. yoni askerc snldlran hl': ni
)'lkanml~. gözu dimmü:f till.O.
risLlcr. gunürnüzde. "sindil'mc'
harcke'tinc"
winf'l(>rek nlUlltm \'e korucul<Ïr1a hunlarm al.
lrlerini. rani "devlet. yanhlarIOI" hedef aldllar.
Fclscre \'e innnçlarmn a:iin'
bunlar.
"i!ibirlikçi
hainler"
dir. ßu nedenlc kadlll erkck.
~cn,. ya.~il ,ucuk f!l'ml'l!t'n ma:
sum vc sm'unma."l7. herkl'sl .
knLIl'divorlar.
Sur.w'nin
bu~k(,llLi ~am'lll
Mahle Cemd sem Linde. ßaus
Pal'tisi hima\'csindt.' luks bir
"airedc kaldl~1 açlkcl:l. bîlinl'n
Apo'n~lI kanll eyle~lll'rrle. CO.
('ukl:H1 kullancllg1 nrncklerle
dolu. PKK'cdar.
ö7.Pllikle kim!-esÎz, ,"oksul aile çocukl<lnm
\'naLlerie kundmp yurt (h~llla
"bLürcrek beynini .\'lk:lYljl akilfarlm CcldikLcn snnr:l. onlan
nlumc ~ün;lcri\or.
Bir !<>ürt.'
Olll'{' Be;'Lü.w'b<~p'lIl kuzc) Ill(h'
çlkun <:atl~madu oltlürulell te.
mrisllerden
blrin4n dalta I~.
dl~erimn ise l~ ya~llul<l oldu~u
ùelirlendi.
ÜRPERTEN iTiRAF .
C
OCUK konu~uyor:
17'si
osker
19 k~iyi
öldü ..~
dük"
O:\ha blVlklan bill' lf'rlc.
llleyen I~ )'a~lIldnki Abd1ilkadir Klr:jan'm iUraflarl lÜY.
lef ürpcrtici.
,
\ïcdan
a~abl. korku. pi:s.
ettik, Aldlt!lnllL bi!" talimat
üzcrine
da ha sonn,
Ortaba~'ar
Köyü'nde
muhtur
Sait Yakut'un
cvinc eylcm
düzcnledik,
Bu e)'lcm
için
bcn.
Ferhan.
Rojdnl.
ile
Av~c. BOve\" vc lIazal kod
aelll klz militanlar
~öl.C'vl('ndirildi.
Bende
G-3 ill' el
bombnSl va nil. Hojda r. Fr l'han ve Hazal'la birliktR Suit
Yakut'un
c\'inc J{cldik .. \y~c
ill! Baver savunma
noktalAnnda\.dl
fi homhalanylu
~It~s:.~:flf.atfl~tiic
a~~t,..:
ya~mdaki
klZl öldü. Beyd;
vc ~azdar
isirnli ru('uklarl
da )'ar8Iundl.
U\l kanji 'J!'.y,IcOller 'heni çok iirkut..iJ~'q ..'.
du. Bana "icdan aLo'lbl \'cri.
n;~:
k~~~~~'le~~~ n~a 'Im~~~~a
yacIIll val'ch ki. Öldiil'tlüklf'l'imizin fen'at ve inilti SC'sh'ri kulakln;'lI11dan
gitmiyOl;'- .
du, Ge('c rü~.ùI4lrIllH' gl.liyorlardl.
lIuzunsul.dum.
Korku)'ol1::1um,
Pi";:I.lOllllhin.
Kaçmuk
kUI.tulllluk
isti\,01",
dum. Dil' gün ncibt'U('\:k('11
siluhullI
bmlklj..l :'11111'1 'n ..nrak jandanna
karnkolu'n;l
tcslim oldulll. ,.
KAMPL.4R
•
I
VE APO
TfRAFLAHD:\ hlllllll:lI'
h:IZI
nll./
..;alllklôlnll
;1ll/:1I11I..b
I:lIl
h;lI'fhr....
/ l'l, h
lanlan \ll\alano: .. bm tran q:'
Irak'tnkl
knmplurcla.
adl'ln
"sül'ümil'cesinc"
i1kC'/ ~ <l~lIn
i,inde.
TerorisLll'rrtl'll
Hüscyin'
1'i1ki'nin :nuhl..l'mf' IUlllnakla.
rlnll !l:l>çcnbu "tlnlldaki lfadl':\i :'
ozelle ~yil':
"Bizlcrlc
lider kadronun
'y3Jlum lal'ZI 81'asmda büyük
uçurum
var. Onlar.
Sam'
da. Beynlt'ta.
~'c~itli Avl"upa ülkcll'rind('
nOl"lnal bil'
ya,$nOl slil"dürül"ken.
biz
daj;{lnl'tla sürekli ölüOlle bu-,
run burunardlk.
Kal"OImlZl
~I{)\'ul'mak
ï'çin ckmek
$0-'
k:~~~~kllr~~uh~~~~~I,,~~li~I~~:
.;.ail bil" ".01' buldu~umuz
makta".
buldu~unll
silylcycn
~ünh'l'
olu:\'!lI'du .. Cünl('~('("
KU'$8n, i9 ki~lri kUllctlikle.
ol c;orbu~I1lOl lahm
ctllk.
rini ~yle nnlat,yor:: .
. SlI'tUlll:t.da hi,' pa ..k~l kayn
"Ben
örgüte
köyJüm
diplcrimlc
uzun
sürc
sem
olan PKK Merkcz Komitesi
pcl'Î');.lI\ \11Jludlk. $artlanOycsi Fera Aydm'lIl tchdidi
nll..;tlk,
~urtlalldlrllll~l1lar
ile J(it-dim: Kuzcy-ïrnk'ta
e~
bizi. Apo i\'in de. bizim içi~
Ritim l{öl'dükten
sonra
eydc, Öt'g-ut ic;in dc iki ~cy VUflem ic,,'in Tùrkiye'ye
~il'i:s
;h: Öld\irmck \'c lilm('k .....
yoptlm. Cnlbumuwa
:!1 ki.~i
IlÎralç! :-.111lkiurdall
1'('Ill:\1
val'dl.
Uludl'rc'nill
Balli
Ylhlll1lll i,' or\l:litu "~iddl,tin
K~yü yaklOlannda
4 askcl'i
nVUklJl tuuu~unu"
hdirti.
oraç gördük,
ßu koO\'oyun
\;lr, ur~ul lIndi.lfllll nul Iwlindl'
dönÜ!iünù
beklcdik.
Orhan
kod adlJ militan,
dönü!i ya-:- ~'.Jt:lrkl'll. ~u nim!t'It.n' d(' .\l'r
\'t'CI\'I!r:
pan konvoY8
l'Oketle
atc~
uçlnca
sol'Uml~J.illuz
Sami'
"Ol'~ütü
kf'ndi
i~'inde
nan i~u •.etiylc hemcn birlikU'
ayaktu luLlln ~idd<:lIÎ1'''. ÇJIyuyLm utc~ine ba~I;Hjlk, El
dÜl'lIlc kOl'kusu
bllcl"SC orbombulan
d3 kullaOlyol'güt daÀlhr. Kaçùbilcnler
gcduk. I\o:l\'onlaki
tiim aslip tcslim oluyol' huyatlanlll
k"I'll'rin . "I,IIl~Ull'
~,lll.I,lt'
kul't~II'l\or,
Tc:,lim olunlnl'gl.tirincc
N:ldlll '''ilnhlanlll
dun h311gisiyl(' kon~tumsa.
nlnr,lk (nlk.1 dOlHlul.. :--'011banu huzuru teslim olmokta.
r,uJ:lIl Cli:I('lIa1l~ ~i hll hill.
bulduklanlll
söyll'dilel', ,.
h;'!il, hi .. o:,L..;uba.\ \c I:! ('1'1
~hit ctmi:;lik.
ßu olayda 6
er de ,ral"nhu\lUl~. Bil. süre
sonl"ll du Ortnsu
.Jandal"llla
KUl'ukolu'nu
hnslik.
:J jandarma C'rini dl' blll'llda ~('hit
..
Hürriuet
(De\lgm)
ORGÜTÜN
SiYASi ÖRGÙTLENME
ÖCa&an'1t\ daha sorva
AMUOYUNOA
"Apocula,"
yas<td$1 "PKK" orgutunun,
10lyal
konulmutlur."
i,çl Pa(li~ i,irkemlzln
Oogu
Günlydogu bOlgutnde ya,ay."
valand.,lannull'l Türk IIkand.n Iyn bir Ifk otdugunu, Tu,k d,.,leti
c.r.,.,dMt
sömÜfuldügünü, dll .... kullurünun uimde
.dildiQini iddi•• d..... 1Ibu bölgelerde Ma,hi.l-!.emnisl
.emete dayah bit Kürt d,.,lell kUfulmul amaclyla le,lulaUIIVnI,br. Par Un., 6cS<Nslnli gOt •. KÜtdlltan
deni.
le" beige TUrk;,.I. Irak "1 Irin hukumranhgll\dl parça.
&.1'V'nI' 1M, valivetl.cW. KuzIY
KÜtdÎslan
(IIar.ll;
.dJa".
mrÛl1 Tü,kiy.'deld Kurekl.." p.rç.SIf1da uluul kurIulu, muc.d.lelolni
PKK üSUendi. I(ürdlll.n' 1ft
parç.larlftdl d. benz.' müc.d.lel'r .,.,ildâtln lonr.
kurt.nl,c."
üç p.rça" kürdislan bllah'rI bir~,lIrl.
"'ell atNIçlw. olM Wpnll'
bir_pr; Kü,dislan devl.U
kurulacilkll,. Patti bu am.clil ku,uknu,lur."
Kürtler OCB'V"
1$9alettl
PKK'mn
paraslnllstedl
we
'O:n~~~~:k~=:'tç~~.~lt~:rI:r,~::;
g.dilmeli, g."çliOl" .Ollilip kadr:7a,bnlm.". ö,gül
mensupl.at1Nl1 siiah&andu'I4mast we bit Y'Y'" organ...,
ç.;arllm .... kararla,tu'IIm.,IIt.
Kürdfllan liIlrl üJ.rind.
'•• Uyel YÜtül.n bu gruptan bir lu,,", 'Kurdistan 0eYtlmcl~rl'
bV kllml da "Ulunl KurIUh,l$cu1ar' .dI ""nda
bUdi,1 cUOlllltall hndil.rlni
&anllm.,lardir.
PKK '-ml Ottay. ç.""'IYI
kadlt Ötgül. genelWlIe 'Kurdistan [)ev.
ntTlClletl' acSIn, Wllanmtf. halk ar .. anda kurUCUIU Ab-
=.
~~IIn:~e
OLN (OPAl- Aln1.oIn)a ça-:
plßda protesto eylemlcnni
K
diG.,
~::...Öt~leK~*,~:'~e::e:'':
lanbda p., .... 'me lürecine geçilm." tararLl,hral"",
'" Oe.lan 1II,afndan hazlrlanln
parU Ilurutu, bIkfit.
57. saylaml-
surdur('n
orgulun
rada,
'l'
durum
dun de Alman
uyclctl
olduldarLOl50Y-
Ic\C:n 60 Kadar Kurt mliltan
. Aiman
polm
tarafmdan
cl
kODulan 7()O bIO Mark'ln gen
venlme!lolnl lalep ('wier.
Of~. Semll'nde
merlin komit.sinin yapbOlIopa."lld.
0 zaman.
lespil ,dtImemi, p.tti "ml, 'PIO(' (ParUy;aKark.r.n
Kiudisl;an) olar.t
lupil
.dllmi,
bU' bIidIrlyle duyutulmu,lut,
Kürtl('r
-Sendlkalar
Blrh~l (OGB}'nm
Bonn merkellnl I~gal elll
"Kürt MiIIl~etçUeri •• adh bit
i, ülÜft.
ge~':b~~:t«!"~ll:;~ball""'"
~:~
ItJ~~r~y~~r~~
u~~~~~t~~~~~ubi~ür,~
murù düuN ll.urduOU, Türll. uk.rinin Illil.acl durumda
buundugu, Kürt ululunun ... ndi kad.rjni lIIyln .Imell
ger.iltlg'
larl,,'hp KürU.rltl wlrilgl mlU, m ... l, oIar.t
orlay.
8.08.1987
PKK'n,n amaCIOln
otduQu bellflJlorek,
$Qyte denillyor
o
'I.
AMACI
Gerekteh
yrann
5Q layl.lSlnda
"I5OmUnll' bN' Kürt de"~li kUlm.-
blrhkte orgul.
et.. de 117,'de ylpOlln Iol>lllltoll,et.. ... UyeUe,ln Doil.
Kark.,." KÜldistan"lIl kurulU$ call$ma1a.
n 1974'te basler.
.
Wahle AnIl.ara 'Sryasal .ßtlgller FakÜ~
les/'nde
"I.rk"
durumundadlr
Abdullah
Ocala" ... $Urekll
sol "klrler
tarll$i1makladu
Oeal." 0
Siralarda
blr "KÜtd6slanMu.l.si'. OItaya alarak. "Kürchlan Ulusal Kurlulu, Har,k.li"
içl" gerekl.
ko$ullatll'l
var <*'uOunu savunmakladlr
Oealan'In
bu gotU$U IOtyadan Ôlgulun
kuruculal1
ara5l"a
glreeek
alan arkICla,la~
rmea da betWTlsenecek
ve bu konuda semlllerktr
duzenIe"ecek~r
PKK ana dava.5iyla Ilglh "Ger.kç.1i
Kararan"
la.Slnc1a bu koouda
$OY~ del'llhY.<'f "Oùzen""'"
".rlarde KÜtU.rln dili. küUürü, .konomlk
arkada$Lallyla
m~~:'":~a:I":g~:,::~ti;~~be;a:~~~e~:tl:.~~;~~;
'"1(15. ,dl PKM:cûn Kürdislan
OIarak bfhnen
yat\l "Kiudis-
anlamma oe~n NPatüy.
tan "çJ PI,ti6i-
H6rrlg.st
8.08.1987
kamuoyun.
1
11.08.1987
.PKK
JI/nesaldlrdl:fer¥e"/~oldU.
4 ~erörls~ Öldürüldü
GÜNEYDOÖU'DA' KRiTiK HAFTA
BOIOcOPKK OrgOtùnun
yan kurulU$u otan Kür.
dlstan Kurtulu$ Blrll.
Ol'nln. kurulU$ VlldOnù.
mü dOlaVISlvla venl ve
daha kapsamll evlem.
1er düzenlevece<!1 volunda haberler allndl
• PKKmlIItanlar. Mardin'
In Cercü, IIcesl vaklnlarlnda güvenllk güçlerlv'
le catl$mava glrdller.
Olavda 4 terOrlst Olür.
ken blr erlmlz ~hlt otdu
• Ihsan DÖRTKARDE$
• Seyfeltln ÖZGEZER
SHP yoneticilerinin
iddiasl:
KORUCULAR
idamllklardan
•
Böige vOnetlcllertnln SHPGenel Mer.
kezl'ne sunduklarl raporda. kOVko.
ruwlarln,n bùvùk bOlumunun Idam.
Ilk ve mùebbet hapse mahküm 01.
mus kl$,lerden seçlldl(J1One suruldu
• DIYARBAKIR (MIL.HA)
oIaru el< aeçirildi. A)'DI ÇIlIfIII'
OVENLlK k.vvellerinin
b.ih Gere.l ilç,. • d. Artl ç.u. idIJ bir u d< tdû1
old•.
sind< d1izmlediii operasyonÖlü d, JOÇiril.. lctilristJerden
de 4 PKK'h lerÖnSl olü ol.r.k ,l,
,eçinldi. Ç.ulm.da AllI ç.U •• dl, biriniIl ZIour tod .... AIullII ..
.at
oIduiu bildirildi. 0e1tÛf. MidI er l'hil oldu. Bln.öl'd, .skerler
y.t bölaai biriIIl IOI1IIIIllÙU oIcbI.
"u,nd. bir y.nh, .n1Illlm. ned,.
tu bildiril,o Kuli'" üuriDd. bI.
niyl, ç,k.n ç.ulm.d. 2 er y.r.l.n.
n 00I,iIt buluodu. GüvcnlIk kuml.
d•. PKK'n,n sll.hh binmin!n k.ru.
knnin nocIIn dqerleadinnaI ......
I., yddönûmü y.kl.,"ken. ,uven.
C., böluai I<ro"'tiIl Pularai, P..
lik kuvvellcri ,llrml ItÇirildi.
çenet. Y1MÙ ve Efder meIlUIlICIIki
lathemt.n yÖnelliJ 1llIIIddI. Vel.
r-.lIrdin'ln ûcrcût ilçclindcki
iIIlln Aluldll Ku.!'iI birlikl< ö1i1
"(ehennem
Ilf,nf' mtvkilndc
oIaru ,le JtÇlril.n dijerÎIÇl<rilriaUlun sureden bu YIU dola111klln
tin kimlJklennm
Slptanmlllni
ÇIblldirilen bolûcû mililanlar, dûn SI.
1II,Id>;,",behnul". Yetiilil" ÎIÇ1<.
ban klStlnldl
ranftln
de
lUlfla
aynl
tylcmOI.pnUllU Hal BOI.. V.lihil'nlkn aJm3n bllr;iYt JÖrt, "Ct.JI.m
!ere iIlIIdiklanIuo lIIUIdIPu liIyleIltrt""ndc çemberc alman mllilan- diler. Ö1dünileu I<rilristIerio kw.
dIklIn eylemJerde 61 utu vesiri!
IMa "TuUm 01" çalnlat1 var'\IIJl
ö1mÜllü.
Ancu, l)'1rbt9 lerÖristJer. bu çq.
OPERASYONDA KAlA:
nlari itqlc WJI!à verdi. ç.u. çaIIR ER 'EHIT
U$ma sonunda 4 Pli mi1iwu ölü
fGJ
l!:!J M.rdin',
Tercüman
Ole
y_
ÇllIl-
madan IOnn bqllUlan opensyo.. ,orm lIjIyan bir uk,n lrIÇ
devrildi. Kwdl aria kullanan "
MIIIlII. ~
jdlic oI.ck ... Î1Ç"
de y.nJudi. Yaral,
helikQptctIe DiyarbWr Asieri HIIWlai' III
kald>n1di.
_.
KIOI'DA KAHREDEN YANLI'L1K
MJl.H. KijI mublbiri AIllII
ParIuI',. blbenn, ,öre. JÙvenlik
kuvvrllcri Irulnda ywq anlama.
din k.ynul .... bir ÇIl1fI1lI ç,ku.
ç.u,mad. 2 " yaraland •.
Bi.,öl VaIisIGI..,
oil.
Yin hndlluw ilk once "PU
.rI"
OrII.,.
...... " "kliodi ylDSldljuu,
lIll .rllurmadl
yu'udeki
Ile
yap"
AyuotI.
IOklllred,.
, ........ oIduiww 1iIylcdi. Oörevli
.iibetçileriD klrUoII_ ..,,..
ce kmnhjulda lerÖriIIe bauecIIdiji,
b.... iiuri ... yan atqi lÇIId>iI
beUrtiJdi. Açdu .lq 1O•• nda jan.
danu ,rleri ~
YoIcU iJe A,u.
D~E~~~t:==~=~~~i~r~
totllnOa de ."ftfft'Ud ...
k)'kOC"tan yana ok1utu
belirtikli.
PU militall1ann.la
lOll JOalcrde k6y\crc ¥c meualata duz..mkd.iUcn bukul1ar Ilrulnda, kOylu.lcrden
h.alkoylamutlll'UllMla
il. ASALA
.... dJjandl,
oy kuUannwnalanftl
ÎltedJk-
5en ikri IGt1lJdO. PKK militanlaruun,
oJ I&nc:hklanna
hedc( alacalln!
bdirterct
kOylOlcri korkutmaya
ç:ab$t&IJ, bu
uada ayn.btÇt militanlann, bukae t.i$inia llyuÎ yaul1N11 k.aIc11n1muWD
'tK:lrt bIk-. .... INnj.Y1Idele .........
old ..... yoI ....... propopndI _11
bil.
dirilch.
BoIOdl PKK OrsOtOnOa halkoytanww
pcOUSto
amaClyla 6 EylGJ'dc: tdcrandWII içio ba.tulaAan u.nchklaclllldullbiJeo<ljnin
ikn Slll1lJmcsj,IO...wk l<d.
bi,kriDin de yaUden.özden l'ÇiriImcsinc rcbep old •.
Diyubaku 0I0I&n .... Hol BOle<Vali Yonhmall
AlI Caler AkJ"I&. PK)( militanlanNn refcrandWIIIlUldJklanoa uJd.rac:aldanDl ili,kia kcndikrinc berhaaIi bIr Ih..... ull$mldJltn' bebrtli.
6 EylOl'de
... nebt beJlanada )'ftcrli IQvmlik tedbir&crinin ahDac:alJ.ftI, kcbdiai JGçIO 1000nmeye çab$aD PKK'ftJft saIdltlanblt ai)'C\knnin bop Ç'lkanlaca'1ß1 1Ô)1ed1.
,
(UBAl
JidcnIcri vc oy s.mdiklanRda lOrn' a1an1an
ik!nci pelrol boru b.Oan. valiliiler
v, k.ymu.mllklar oldui. ir.d,
«Iildi. Bu lesi~erden önemli bölû.
müne olel hlrekil tUIU,örevWeri
LIe .• v~ ",r"ILIer y,,"'tiIild>.
ASALHKK
IUIRLIOl
IDDIAS'
Ankar.'d.n y.rd.n çqitli yer.
I,riot "air IflIP eloi_lu ... 1" im.
Wlyil ,ond,nI .. "d,yu"," bll'
hkh don .. yfllli bildirid. PKK'n,"
Ermeni teror craunl ASALA iJe iJ'
birliJj y.puil iln. sù,wdü.
Tûrliy,'de .d.. lojlk çall .. ul.nn daha öoce de yapndtj.l, mille.
lin AJevj.Sù.Di. ujo-soIcu, TùrkKürt "kIinde birbirlen •• kJrd>n1d>.
Alt,.,...
pu ....
is< içeride.}'lU IlIlICJ 12 Eylw'den
lOD1I JUrdurduiü b.aurlauJdJ.
Eruh .., $unaI< bO\aelerin)'lldln beri kat1i&m1ar.
dan, basklßlardaD b11wl va.
Wlda$1ar çift. çubuklanot
lerkederck
qyalan hayvan
sutlannda bqu yerlae lOç
ediyorlar. Ai..1crin Adana.
Menin .., bu1 Anadolu iUeriDe pclerek bwaIaoda if tul.
I.klan Cltmtilcli.
PKJC la'OriIIIerinio
IrDrkulUIldan .Oç edest .., isimIeriDin açaktanmaslm
islane.
Siirt
Valisi SolIIIoI 1èUr
bcIirtcrek
"Ne~".'
Hl
.....
16)'''
ok .....
c1ektattl.
!aft a6ç _ -
_
..... 1.'...... k.r••I•• k
M_'............
AJlo.
1er &WIt
el _
H .....
iii, 6111, dl1lorIœtdk."
Hekkiri bOlacsind.
y.rdlm
C'uilderi
"s.. .. ,.
• liklcrini bcIincrck. "0 k6y.
.. 5-<1 __
.....
yonl •.
pdL
te
1IutI..
ycrlqcbilcccklcrt
bildirild.
S.rnak
Kaymak.aml
"""
__
_.
-...n ..
IcILrar k6y!cri .. _.
1ncIIlcri..
,....w..
.........
clcdi .
.......
vAI.IsI:
'"Y~.
-AfIIarYI
~_
öl'
haber.nc lOfe Mardm Vab.i
AluI'"
Oalu V<
O~'daki
olaylann le.
mcünclc
Enncnilcr
ile d,!
IOçlerin bulundulunu
ilen
surdu .........
böllmin
dll
meselesine
delinirken
de
da .........
ko• __
dl,. hlr lAIr.
_
QnIrIoçaJo&.
loUrIr"
. clcdi.
Öalc.lr lIoy.nuya kOyU.
nlln tendi istcklcnylc .öç et-
ka-
_
bulunulecell
Olha önœ Su.. aIt'tan kendi istelderiylc Mardin'in CizCC .., Silopi bOl .... rine .öç
tdenlerin
tetrar
tOylerin(
___
,...n,
WIp-
d,mda
rmikli.
I(ia
..........,......... ....
~
PKK'olo ,akltnlanna
hcdcl
alan Bebes qircûsùn isteklcri
llurine Stmalt" yerlcrqliriIccd:leri bildirildi.
KaymaIwnh..
yaptl.n
mUracu'
Durine 44 h.neye
Havlrh
Fon'dan .'cr mtlyon bra yaf.
...
A_k
AIM'. .........
--.
Ha.w ....
....,.
-"""
a6ç ,......
.....,.
AMW!< lIaedl 10M",-1IIr ......
....,.
,..
llIYIc dedi:
_.........,..
_ ...,...k.
mezsa .., kDy\mlesI aOç Iwn ••
sunda. "-'""I IOç" bu.
t.nmodtllm
clcdi:
--.
...... ......
yen 1rlIy\0Ier
URANrlL
nm-..
PKK bOykOIÇUI
fut e)'leme kllii uYlJUk oimui IS•
Iendi. Yapdu dqerleDdirmelerde
Iwsas tesislerin Puinçlik Ouu, 80.
lat, Habur KöprÜlÜ, Kar.b)'a,
Atllück. K.ban bIr~,
bl/i.ci ve
ceç--
_4
Mezradan gÖ'ç
CIlRT,
ÛIlncy.
,;:)dolu'da
lmlriatlerin
ka,.
him. adam kaçtrma .., en
azandan kork.usundan ledir.
ain alan bu1 ailcler doI.p
Y"$lld,klar'lopraklan
... tcd.... k bqka yerlae .Oç Idi.
y<><- Son oIanIk HakUri'c1c
lIebIt qU<tinclcn 44 hancnin
Heyuh Fon'dan .'C( milyon
lira Odmcrek Sarnak 'ta isUn
_ cuirikceldcri
bildirildi.
11.08.1987
11.08.987
ederken $Irnak l<aymakaml da daha Once göç
eden kOyIOlerll,gsrl dOnOndaveti yaplyor. Böige.
n,n e~ryadan l~zlendi<lini
sOyleyen kaymakam
Özdem.r. "o.rl dönmek isteyenlere her IOriOyard.m' yaornaya hazl"z" divor
"_Sd.
Ki>-
OIIYID
Szrtlannda qyalan, altlarrnda binekleri,
(Jnlerinde çoluk çocuklan iley~ad./klarr
)ferleri terkeden k(JyIU/erinbir MIUmüne de
Hay/rll Fon sahip ç/k"
.
_ Gerl d6n caOns.: Zorak, göç devam
_
Gertül'teki
Tercüman
£oalI ylllilDdltl. yenIllInD t..
d.vi alun. 1hadJjl, IOru'IUnDlIUIl
lùrdürüJdùiù 1ÇIk1ud1.
OONEYDOOU'DA KRITIK HAFTA
Oüoeydotu'dI kw ,yl.m1,re
Jinl'n PKK' ••n sillhh biriml
HU'.,. (H.... RIZ,ariy.
Kürdislln.KûrdiSl.n K.nul., Bir.
IW> kurul., ,ün. yullluk,n. y,'
Dl v, bü)'ük ,yl,m1er l'IPoJacailn.
dIir biliiler el< JOÇirildi.
Huhn'niD S<mdinli, SUn'1n
Eruh ilçelerinln Il Aj1utos 19M'1<
baSilarat lurulduJu açlklanan
HRX'dan sonr. böla«le terör cylemlcrinin .null. leçtn )'a1 da aym
W1hte Tiirt Slvq uçaklanJlln Ku.
zov Ir.k'lIll hodel1en bombalid>il
11IwIatJJIrU, birimIeria "Dl ve bû.
•
clevie.
içln
VII
Diler taraltan
UIlA'n,"
aezyAfUUII:
ItayIQ,-"
glIzy ..
E".IIn1 IIartllenall ,.rt<etmek
l... n, de tb' .... oyorlanl..
_
lOftIftCI8 .......
33
Térciünä.D
..
..
..
13.08 •.
1987
..
PKK sözcüsü hakkmda .
.SOrufturma
13.08.1987
A"lIwUii1
.• Polisin eie geçirdiQi
. 700 bin mark para
ve allinlann iade
edilmemesi halinde
Alman devletini terörle tehdit eden
PKK sözcüsü
Hüse-
yin Ylldlrl.mhakklnda
Federal ~VCl
sorU$turma açlt
K
ARLSRUHE (TereOman)PKK'nm bit hafta Once
Alman devlelinlterOr1elehdn etmesine Alman makamlan seyirci kaImadlIar.
Almen davletinllerOrte
tehdn eden PKKlEmk sOz.
eOsü HOseyin Yddlßm hakkonda federal bapavcllllllh
soru$lUrma aÇ1Jjjobildirifdi.
Fedaral BaSsavel Kurt
Rebmann'In
diln Kar1sru-,
he'de yapllll' açddamada,
PKKlEmek SOZCOSOHOseyin Yddmm hakIanda Alman
devletine hakarel va ,lddal.
le lehelrt suçlanndan 80""1-
lurma açddi01ll' ~.
Feda1aI 8qsavahk
~
ar.;
~.]
~~KlEmk ~~~~~~Yb~
hafta Once ~enl
Bonn'.
da yapllll' basin top!anllsnda
sartellilll
tOzlere
reaksiyon gOste~OIdU.
Bonn bas,n I
IlSmda, Alman'pollsln ri MilleD
militanlara 1<arl}' YQrOttOOü
"aç.k' lerOr"den IiOzedirerek, pOIisin PKK milrtanlan.
non
evlerlne
yapt.a,
llI"!rasyonlarda ele geçirdiO, 700 bin mark lulannda
nakrt para, 152 parça ailln
e,ya
ve dOkümanlann
"örgOle" lade edilmesi lalep edi1erek, aksl lakdlrde
"kOn halklnln Il konuion para VI II$yolon zona Gert 01mailAI.
blllelOI"
aç'klanm~b.
..
.
Bu sOzlerln
sahibi
. ~KKlErnk'\!lOzcOsO H~
V,ld,nm, Almanya'nm''\éOrt
milrtanlarona ka", Iaklp etI
tiOi politikedan "zara~. Ç1kaeall,"n,
vurgulayarak
'ïlfndye'dekl Alman yahM\lannln hedel allnobileceQf-ni
kaydatmi,tL
:TerciiJnan
:f:~ ~
~(:Ijl:l.'[:.JI.:J
C,li_
birinin kimligi belirlendi
30ellemli
.TERÖRisT
• Ihsan DÖRTKARDE~•
DIYARBAKIR, (MIL.HA)
npmsyonda
ôlû el.
J'ûuim œsedi bulunabildi.
T'lÔrislIerden birinin Diyarbabr ve Bm,öl
Sorum.
1"'0 O,ydar lItwaJIII
nldotu tesinlit tlZllldJ.
.
Bm,öl'. bajIJ G<nç ilçesl Sojutpl<W tiiyûnde ôn«ki at/&ll
arama yapan gÜvcnlik tuvvetJcrioc atq .~ Vf Çlku çaulmada
ôlû de geçirildikl.ri a;àIan1n I PK!( mililJlllndall J'ûuûn œsedi
bulunabildi,
.
GûvenlJl: towetlen, bö"ed. hn izlerini bir sûre tUip ettitten
IODla b....
tesildiiini belirledi, Bm,öl Valisi Gi ... OstIal ik
Olajanûstû HalllOIg. Valiliji Gen.1 Sekreter6ji'nin nlayla l!Jili
"S PU oaiIl'w ôloi tit 1<ÇiriJdI" l'tllndeki 1ÇltIam1S' iiuoin.,
TRT, dijer pult ve 'janJlar, nia)'! bu biçimde doywdu. S yerine
J miJit.wn cuedinio bulon,bilmai iiurine, yeni bir IÇItwna ya'
pilinadJ,
'
rr;J OVENLll ~erinin
t!!Jseçirildijj
açU:Ianan I
diiunledijj
terorÎStlal
Bö".
B.
Otû olt _
miliunJudall birinin, o;yubùu v. BingÖlll6l.. Sorwnlusu OiJtJlo tUma ,dlJ O,ydar I(....... r oldulv tesinIiI; UzandJ. lInaoopr' .. IOD iiç )'\Ida PKK lIIlhnd&n
ve o;yubWr'da
l'!;eklqtiriko
JO', yabn eyl.... ullidIjI
açillandJ.
Bu uada
cüvenlJl: IÜçkrinœ dûu yapùan lfIllllIIWIa, litoiiurind. t.qJdIjI }'lIllCI bir Ue tendini yatui>
bdiniIdi. Bir yetkili, tiIit ,dam ulan terOrillin iiurinde mublGll<leu eyIem pl.anJln ve ban biI.!Uer nlduiuoo, bunIann cüvenlJl: tov.
vetl.rinin eline _emesi için tendini YÛlIIII nlabUeceiini SÖJ'1edi. Tmirisll.rin iiurinde J ,del ().J ntomalil: tüfet, I el bombas:
ve ] u.bancay[a çok Y)'1I11 mcrmi buJundu.
Kuu..,., ik birliht ôlû de leçon 2 PKK'lmm açù: tiJU!:ii
bdirkuemcztm, Iabna adIuuun .. 0..... " "A~I"nIduJu, Uzer.
Iooindeti ôlJÜUd dotûmanlann i~.den
lIIIlI1I
Ç\tn.
Bin&OI'detj çalI$mada ôIû de _
Haydar ~'
.. , bOIaede il setrtkri dùuyiodc sorumlu !<:::1.
•
oIdoinno ill: nWù MiIIIYd do.
...,.r .. ,
_y,
yurmUjlu.MllIIyd'in• Aiustns ...
ywnda ya alan IW>erde, _.
pr'uD ltrÖr sorumJulanndan biri
ôJdugu ve emtindt Yenll takaia
'adb Hayrl ~,
SIun Iabna adb
r...... loop"", Aclau tUma
adb .u~ Dizlm: RnJoia tUlIlt
adh Ayld Özti1t il. HUho v. Ilf.
1cr wma adlJ militanJar olduiunu
açàlamqu.
13.08.1987
23 günlük olaganüstü hol
. uY9ulamasl/e~'klyayéag'r darbe indirdi
. .
.
PKK çlkmazc.l~...
l'KK'nsn adam kaçuma <yo
lemlmnde gOr1lldo. I &ylsk
slkJyOnetim dOnaninda 20
.... ). OOney<!olll'do
.... 1ruIII. DUIIU_ . V8tandqlDUZ kaçmImsJ, bu"
o...... oao bal unuJamuma
nun 13'0 kurtanlsnt$1œn, oIaSIk1a$tsnJan OperBS}'OnIar
loçiImesi
..
bOli~
"&l'l poila" _ "k.omudo .. qkJyaya karI. dah& yoJuD lonllstO hal uYi\Sl&muuwl
13 .aa.IlIk ~
Il
çatl,maya
girilmesi
kar$sa1D.....
____ oIanlIi da ldIandsnIan
'IIIDIOnbçanIds, 25'1
da 01apn0sl0 bal uYJUla,ma- yurltqlllSSZ
kurtanld •.
doriImesl ile, PKJ('ya aAJr SIDSD 2J gODlOk ,Ilresi içinde
PKK'mn araç yakma ey-.
4 askerimiz $Chit dl!Jlo, 4 udarbeier indinldili
ve terOrlemlerinde is< azaIma oldu ..
kerimiz de yaralancls. 01aAale mecadelenin
b41$&t11J bir
nOstO halden Onecki bit oy- bu tOr eylemJerin S8)'1.lI bellt.
antik çizdilli belirlendj.
tilen danemierde 9'dan 4'e
hk sOre zarClOda Ue I utaiindio
OUMIlIGu. ,,-IYA
miz$Chit d~Il$,
J utaiYDI,.......
OIapnOstO Hal 801g. Va. miz yaralasurufll.
'P.KK qla}uansn ~
tisi Karri Kozakçlotla'nun
PKK'y,."Ç1kmaz"a lOW
Ian
yOndiI1: saJdsnIan da aIabu gel4melerin,
iJtihbarat,
tOordinotOrllllUnde yap1lan;
ÏànOstO h&l dOneuiiDda dik. koorditwyon
~ seri operasyeniden dOUnlemeler
sanu.
kat çekici bù: ",1dIde azaI. yonlarla saAlanclsAs belirtilicu gerçeltlqtirilen etkili ope.!
dl. 2J gOulOk olalanOstO bal yor. 'fucüman mubabirine
rasyonlar.sonucunda,olalo,
nOstO bal uygulamaslOo ge-,! doneminde PKK'nsn terOr bilgi Yeml yetkililer, 'u anda
.eylemlm sonucunda 14 va-' en Ici! ihtiysan "haberlqme
çi1di1i 19lèmmuz'~~,
ne kadarki 2J gOn M.IDQe tanda$1DUZ hayalSSU kaybeui. . araçlan" oJduJuDu,. eylemÖnecki bir ayhk dOnem Için- lerden soratle haberdar olup
IJ teTOrilt ~klta:~~~.k
de Ise PKK'nsn !Chit cttitI hemen operasyooWa giriJ-'
.. yus 7S'!1 mek için teleCon ~ te1siz ...
tuvveUerimiz larÛ1SIdasI 01: V8tandqlanmsztn
dl1rüldO, 20 ~kiya sai 01atU bulmUJtu ~ çotu da IOplu bekesinin sllla1le tamamIanaeIe geçirildi. SlkJyOnetimis: ltatliAm eylemlerinda bayalcaltw bildirdi1er. .
son bir oyhk dOnaninda iIt lansu kaybelmi&Jadl.
Bu c:Qm1eden olmak ~
. 10 teTOmt Oldl1r1llmllf, Qç toçok bOyOk bit bOltlmO 00rOmt yalcalanmSlll.
neydolu'ya
10nderilmek
IIOlgcdaki tc:rOr o!.y\annsn
lIzere Ernnivel Genel MO.
sa)'LllOda da ciddi bit azaIma.
SOz konuau dOnemle .. durJ.uIO genii ltapsamls iki
kayc1edildi .. bellttlJea d6-. rin mukayesealnda tek &rtsf,
tel,iz ihalesi açll. Ilk ibalede.
~
D
....
IYARBAIIR,
nemlerd. terOr olaylaruun ...
JO'dan 17'ye indio
ItAPLAN
}'IS!
(Ion:ä-
~~"~Il'"
Hurriuet
...-"
çqilli tipierde 1200 asIet teI-. ''"{ïrdI. Olayl haber alan gO.. n.
lik kuVV<tleri ile Ozel hareUt
siz .lm.calt ~ ihale bedelitimlerinin teroristlerin iuni"
nin 6.S milyon d.o~ old.uau
takip eltilli bellrtildl.
olrenildi. lkinCl ihalensn 4
milyon dolar civannda olaI ."IYAIiI. auDl
UYIP
calt Ç<!itli'tiplerde 1100 telsiz dab. obnacalt belinildi.
BilllOl'de Onecki gün oldO'
BingOl'de leroristlerle gOrOlen' tcrOristten ikisinin ceveitIiIt tuvvetleri aaaisnda ÇI'
sedinin kay.p oldulu, c:eset.
tan sllIhh çats&DWIa yaaaJa.
1erin aranmasona devam edilnan 2 erimizdeo birl, tedavi
dijI be1irtlldl,
ecIiIdiJi lwlanecIe bayalSSU
BingO" "al!;i Gü.or OrkaybetU.
""dan
alsnon bilgiye lOre.
Oncekl IOn BingOl'On
Genç ilçai SolukplOar kOyU
Genç ilçeaine baIh So&Ukp.'
yak.aiannda gO.. nlik kuy.
oar ltDyOade terOriaUer1e &Il'
.. dm Uealri!tikleri çaufmaYCDtik tuvwtleri arusnda Ç1' da OJdOrOJen S terOristten
Ws sllIhh çals$DWIa yaaaJal'GnOn c:esesli ele geçirlldi lki
nan ....... De.Iz adIt er, taItClOriaUn ccsedi ise bOlienin
danlcIs" Diyvbaksr Dicle
sarp daI1sk ~ ormanhk 01Oaivenilal
lip FaltOlleli
mus~bu1~',
HuIaDeoI'ode dOn aabab ha•
OIAl:A IUIIlAlT
..
yalSDS~IH.A."
'
Nil I Il,,IYI ~IIID'
Öte yandan, OOneydolu'
SUrt'in Pervari ilçesinde bir
rneznll'Il buk,"
dOz.nleyen
dan aynlan bir grup PKK tebOlOcO e,k.ya, S yurtta!1
rOriJtinin Ilqbaltan Öza1'a ..
kaÇlrdl.
b8Z1 baJcan1ara suiltast dOzenÖnceki IOn saal 20.00 Il. Jeyeeekleri yolunda emniyet.
. ralonnda
!'erv.ri'ye
bolh
birimlerine ihbarlar geldili
Yapralttepe kOyOnOnKII1aak ogrenildi. Bu konuda 'Ièn;Q'.
.
leien
"III! bir grup te.
man'a 8ÇIklam. yapan Ost se'
;: . kimlikleri h.nOz belir. viye bir emniyet yetkilisi 10Yie
. .. _. ~ ~t"'l
daIa ka. konu$tu: .
HGüaeydolu'daa
aynlaD
IS kid .. Itröriall.
Batba-
kan'a, bakamua
ve blW bU.
rokratlara aulkasll .. dOsznlemek tI.ft ADkan'fIi
aelme)'t karar .. nIJklorin. dalr ba-
Z1lbbarl .. geLniJtIr. Hor Ibban cldcUyatlo deaerlendlriyoruz. Ba IItb.. Ourino d.
bem koruma .. dblrleri artsnJ.
bom de Ibbann tabkiki.
ne glrlfUmiJlIr. la..n bay.
m"
.ramdan
ÖDee de Aokan')'8
gelon blr grup .. römt yak.J
rlnm"lI.
.
!bbar mrlne yaplli.moz
tabklkalla, Ibban ley\d odeeck blr bulguya rastlanama.
cis. Zaman zaman bu tOr lit.:
barl .. olmakta, çotunlukJa:
da ley\cUmUmkün olmamak.
tadII'. Bu Ibbar da teyld odU',
modi. Her zamlnld glbl gU.
nnllk kuvvotlerimlz bälÜn ..
todblrlerl .kslk,lz sürdUrm.k"dlr,"
E
13.08.1987
--..-
E$klya cesedl 250 bin lira
KAPLAN
Sadlk
aramalara ra~
bulunama.
dl. Bingöl Yatisi Güuer Or. bay önœ\i aqam saatlerinde
,hqlayail çat~ada
5 teroris.
tin öldürüJdiitünüri.' ~Idl!YARBAKIR
/ BINGÖL,
.
tuu.
ancak npetIIS~
bölgesin.
(bha) . ö1'ün Gessç
de yalntzca 3 œoedin bulundu~Ic;esi'ne bag~ogUkPlnar
~1lU
bildinli. KaYlp iki ..
J\oyü yakmlannda
önœki ak.
seclin buIunmtuo
için arama.
~
saallerinde
güvenlik ~.
!ann ainlüJüJdiitiioü
söyledi ...
leriyle gir~tikleri
silahh çaU~Vali '~,
teroristlerin
roada öldürüJen 5 t.eroristt.en
kS)'lp
iki cesédini bulans
ikisinin œsedinin
kayboldugu
.Z5O'fU bin lira öcIül'verileœ.
bildirildi.
Ra,lt
~ISACIK
emin INAK
Bingöl'ün
Genç
liçesi'ne
~~~~'{':k~~i~~:~:
de gtivenJik gtiçleriyle girietik.
.len çall$n8
teroristt.en
3
sonucu öldürülen 5
ildsinin œsedi tiim
gini 'de lIÇIkladt~. :'Ça~
5 tet'oristln - hire in'tiltal etti.
böIgenin.
~ ïkr:::t 01.::3':.":
1DSfÙJ'. Cesetlerin
sissa de""",_~."
aranmadedi ..
GeISÇ
liçesi'nin
Sotuk-
l!usar Köyü yaklOlar,"da tèro.
ristlerle çlkan çatl¥Jlada yara.
lànara~ Diyarbalur
TIp Faküh.,.; Arqllnna
ÎwdlCllan
Haslant>si'ne
jandanna eri lsmaiJ
dün sabaha kaJ11 haya,
Dmûz,
Um kaybetti. Ça~da
yara"
Iassan jandanna eri. Mehmet.
'\Ulder Aytekin'in
tedavisi ise
8ingöl Dev.let Haslanesi'nde
devam
Ote
odiyot.
yandan
Anadofu
Ajaa.a'01n
haberine
gore gü.
\.'mlik kuvvetlerinin
dün yapl.tklan
arqt.n1l8 sonucunda,
teroristlerden
birinin örgüttin
Jlingöl 1lO1g.Sorumlu"", Kitl
tlçesi Sütlüœ Kövü nürusuna
kay.th
Haydar
Karaaungur.
oldugu belirlmdi .•• Hüscyin"
kod adh teroristin. uzcrinrle ta$Hil~' yamel bir maddeyle kend'.
kt.
I Id
yelt~ili.n
~dam alan
t.eroristin üzerinde muhtemelen
eylern plan la ri ve hàZl bilgilcr
.oldugunu,
bunlarm
gü,:cnlik
kuvvetlt'rinin
eline
geçmeme~
için kendini yak~
olabiJecegl-
. m'Br:
kitt
-ni sövledi.
--kritik yerlerde vurucu tim sa.
'Y.lsmm artmldJg, belirtilirken.
. HRK'nm
kurulWjUnun 3'üncü
. Ylldönümü dolaYlSlyla gtivenlik
. güçleri,
öolemlerini
önceden
belirledi~i noktalarda
yogun.
Iqtm:h.
.
PKK örgütünün 1984 Ylhnda silahh propaganda
birligi
olarak
kurdutu
Kürdistan
KurtulU$ Birligli kurul~nu
Ö
d
IS Agustos
Ensh ve $emdinIi ba.lunJa.
lllB4 ~r~~d:"kurulan
ve k,ss
nyla duyunn~tu.
..
KRK alan Kürdistan
'. Bir ayhk b.1anço gayle:
.
KurtulU$ B~i'nin
kurul~
-.
2J.7.l!Ill7 $emdinIi: Be;
,y,ldönümü nedeniyle PKK mi..
.)<öyIü ve üç te~t
ölü, ..
:lilanlarlOlIS eylem )'1Ipabileceg'
:. 22.7.l!Ill7 Mazgirt: ~IC koy.
: dikkate ahnarak. bölgede gü. .. :'; :'1.l!Ill7 mudere: Iki tero.
kaJll.riat
olti;
..adJ
ven~~~.:.:,Ie::~~I~
.• %ll.1.lllll7 Il:nsh: Iki
:'ö)ü,
.
-.
t.erorisl
Zll.1.JS87 Kozat: Bir ko)'lü
,alu,
• l!9.7.1987 UJudere:
rorist
.
ölü,
Be; te.
'
• 31.7.19117Ortabag:
lki te ..
TOrist ölü.
.
• 6.8.19117HOZIlt: Iki er !;e- hit.
.
- _ ."
• 8.8.19117~:
Dört' te.'
rorist ölü, hic et ,""'it
. ;..
• 8.8.l!Ill7 Pervari, l kl köye .
lü ölti,
•
•
l:~.:~"'.~.
~:~
.
9.8.1987 '1'untiOIi: .Uç. kö)'.
Iü ö!ü,
.. .'
W.8.19117Genç:
.
Be; tero.
rist ölü, bir er !)ehit,
yarah.
• 10.8.19117Mardin:
rist sag eie geçirildl.
bir er
19 tero-..-
,
14.08.1987
13.08.1987
•
Bölücülere,
Rum ve
Yunan desteg/
MÎlllvET
TÜrkiye'ye
k~"1 ittifak
•
pIanJadIiI yoIuuda aIm.an isbh.
barllllll JOnta dii<r t .. tlcrde d'IU'
.. nbJ< imimllm arunldJ.
Mill;,tI Antara Burosu nun hl'
ben.. IÔfC.bajIa IslanbuJ. Ankara
.. Izmir 0I1IIÙ iizm dijcr tentlcrde
de ...
JÏMIIÖk öaIaDJerinin bapn.
da tkipImn ............
kriIik we haYS bàlsd<rde anIWIZ dmiye ~
moIan Ffiyor, "War ~
..
adJ ....
,.......
iIo J'u .. 2'",
kiliden 01_ limier de kentIeriD be.
hrti yaIeriDde lÖm' y_ya
bajla.
daIar, Ayrxa boD biyiik Ioeudtrdt pr,
havaalulan, _
IIlli yerierde de
özd &IivcnIik öalcmIcri aImdJ .. bu.
ra/araw AOfnlIIlYllJ 1lIIfUGI,
KIMllCI .ELlRLENDI
Bi.sill'Un o..ç iIlai.!'"' Soiutm'
nor tÖyûyalunlanada J p. ÖDet ö1u
olarak de I<ÇinlenJ l.romn .. bin-
Klbrls Rum keslmlnde yaYlnlanan Epi.
kerl gazetesl, Türklye'nln Slmrlarllçln.
de bél$ka tutsak topraklar
da olduOu.
nu One sürmek küstahllOlnda
bulun.
dU. TOrklye'yl bOlmek Isteyenlerle
It.
tlfak yapllmaslm
Istedl
• oazete.
Rum y6netlml
ICIprlyanU'nun
TOrkl-
BéI$kanl Splras
ye'dekl terOrlstlerl
delteklemek
amaayla
Yunan lla$bakam Pa-
pandl'eu'ya blr rapor
vermek llzere Atlna'ya
glttlOlnl cie eluyul'clU
nin dalla
[KJ
lIlSJ
ambiiiDi ,.,..
.IlaIal..-...--...
Kiirt ..
için oiIIIsa 1IIIIcbkIonIII
JO.........
,
~
lPMe
duyurmak
"Tirld.'
pIICtt.
J11 oIlIIk Bun
IÛrdû,
Ötl: yandan ?D ~iik 1lIiI.IDIlC1,YIa
dtniz yoluyla YlIIIIIIIIllDap
Rum yooelIIIU Bqbm SpiIII ~'nun
YIIIlIl ~
r.........ya
bir bclatlunacaiJ bildiriliyor. ~o~'daki
Daub
diplomatil:
bdpdt Tiukiyo DIIl.1Çlt bu.
zunuzlult .. ledirJinIitIcrt sahnt oImast IÇBI Rum
.. YUIllll bû~crinin
ne sibi katkdllda bulu.
Dlbiltctiine iIittin öacriltrin Y" alabiltctiini be.
tintiJcr,
Epik.ri pzeltsi de Oldie 'U &ölÜJltri "'1Dldu:
.... ~
...,......
1tIIula.
llIIII kt, nntye
~
bllka c1ata
.......
.........
Of tuIu
HtU Ii.Jlardu
,haJtJar da .. nil•. Kirt .. tautftfltril
liIahb kurÖllt
u~!
Tercüntan
E'klJaya
Avrupa da da
vuruyoruz
t~l..
iii
Tïrtl,o' ..
ubri
Y"
oiIcbI
toll, .........
Vo 110'" bir
JtII&f. KinIIla', kmlaracaö &IbI. TiirtdntD eIa.
Mlou Bab Er.tllillu', da t.rtanr. ,.
14.08. 1987
ve GU,
IlOlgesi'nde kanh cylemler gerçek.
Iqliren bolUeU PKK OrgUtU.
nO kar11 .t1rdOrtllen operas.
yon1arda yeni bir cephe da •.
ha açdd,
Yetkililerdcn abnan bilgiye
gOrt, PKK'mn
okonomik
goctlDO milletlcrarul
UY\lJ'
turucu madde IraçakçIblln.
dan sallad1&! tabit edildi.
PKK'mn bu gU.unu tlrmak
amaayla,
TUrk polisi. AI.
man. Fransrz Ye Hollanda
polisiyle bu oIlœlcrde onat.
lap opcruyonlar dQza\liyor.
Gcçtijimiz haf'ta içerisinde
Hollanda'da ,trÇCtlqlirilcn,
73 kilo oroinin yakalandll'
operasyon il.. Alman polisi.
nin dtlzenltdili "8öIäri1er"
opcrasyonunun ballanllb 01.
duAunu bildiren ttnniyet yet.
tilileri. 73 kilo eroinden el.
do odilo.ek
selirin
de,
PU'mn
wb cylemlorinde
otrenildiIini
belintiltl,
Yetkililer. Alman polisinin
"8öIIicii" opera.syonunda
PU ilo i1giti Onttnli bulgu.
lann da tie geçiriJditini. bu
bulgular I,,&!nda Turkiye'de
Ye Avrupa'da
opcrasyon1ann
st1rdUrUldUIOnU kaydeltiler.
Aylar öncesi bqlattlan SI'
eak takibin son sal1uwna ge.
lindilini ve opera.syonlann
bll$ladJiJm bildiren omniyel
yetkilileri,
Almanya'daki
PKK merkezlOdc eie geçen
cvraldardan eide edlien b.lgl-
BlngOl'un Cenç llçeslnCle 5 gün lInce6lelürülen
terörIstlen:len blrlnln C1aha klmllOl bellrlencll. Otclürülclük .
'erl aClklanan ClIOer2 mlllUnrn cesetlerllse elün ele
OUlunamad,
dUI" de "pWldJ.
Ölt yaodu
çllllmadi oldu. GaId Miid1irlUjii Kaçatçdrk Islibba.
rll Harekil Dairai' .. b.;b .kipl"
rù1enAlU tad .dh '"ansIIn l'rç.k
de fiiltn klObyor, Yttkililtr. eyltm.
adJ beniiz belir1enml.d, BIOlai VaItrim
sürdÛßDd. içiD paray. ihtJ}'ICI
liIiii'lIC< Çllllmada oldurilldukltn
oJan PKK'... IIllya ilt i1illilcri .. d.
lÇIkJauan dijer 00 mihlalun cesedi dun
dikhli çtk,yorlar,
de bulunamadJ. Vlbhk. 2 """ 'Çl'
2SO'JU bin lira ödiil koydu. Bu arada böll"i< 15 AïuSlo. içlOill•• di.
•
.yo'
len intli
sumer de suru~or.
PKK'VA AVRUPA'DA DARBE
Öle )andan PKK'nm eionomli.
JÜcunü uJuwarasl u~urucu madde
kaçakÇ1I~~."dan
sagJad!iImn
saptan-
mas!. uunne Turk polls!, AJman,
F ranm ve Hollanda poils! de bu ulkda-de orul.Jaja
operasyonlar
hyor, AA'mn
habcnne gore, em-
duzen-
eU t.U:lplcrmson ~aslna
gcllnd.iJru ve opcrasyonlann ba~Jad!i1mbehrttilcr. Avrupa'nm çe'illh iilkcltnn-
çtk'~n ~ ayn (~Itmde 5 ki}iyi àldÜl-
de b~laulan
I.MAI\O\A'IH
r......
".nIK. örRdl~rl' ,~
_Ilk aper.,yonl.n
bk ..... p Kih1 onœki
~ün \ï)
dakl Alman 8a~.
kOMOlosllllluau ~al
dll.
l dinUn bilcilere lort'.
Alman,.'claki Künlf're ,Onelik ba,-Iular. IOn 'fnl~edi~i
sir1ft Kiir1Ier'ia ", ~Ieri.
ni. ,..
Ölte "IÜrüldù.
.\0 "i~iokluklan unllan , "
IÄl
,."tI,
recet'
,"yu }'<lkiWm aj1ardJr \lirdiuül",
opcrii\yonlara
SI-
Emmyct
13.08.1987
.ral'rlnd ..... hn '" çocllkl ••
'ln d. )ef aldltl e~lemdler Ile
koMOlosI... 1lÖC'""k-r1
INld. ttirttanrl
blr Çl' l$Ifta
olm.dtll haH' nrlldl.
Öle l'linda. Pk" I,ukatl
IIUw\i~ \ IIdlnm haU,nda
Aim';' 8IfU1\a51 Rebmann
I•• r&Du. IOrutlUrma açtldl.
BlIlndlll Ilbl Hils.,-I. Vlld ••
nm leçtlllmtz IUnI...
Bonn'da dUzenleMn blr bain
' ........
lIIda Klrt de •• dd ..
rine ~apIIl •• b_la.n
kJ •• rnl$
\t dt11ItILler~ alt fi konulan
panl.nn ~rl 'terllIMiIQlls .
Ir\ e-rek:"AklllakdlrM
lori.
.1~"\lnldll biliril," ~"Iinde
. ir.deler L.ullan~lI .
'fI~
ka,....
len, operas)onlann surmek.
oimasi 'iebebiylc açlkla.
madlJar
TURK POLIs'
.VRU.... U
Emmyel Genol MUdUrlù.
lU Kaçakç,hk lstihbaral Ha.
retAt Dairesi Ila$w,
AdU.
A1lek. uyulturu.u
Ye siWI
kaçatçlhiJ
ilo millellerarasl
lcrOr arasrnda ballanll turon
ve: BM'cc de tabul tdiJm '
'fUrt tezinden harelœU .. AY.
rupa'mn
çqilli OllœJerinde
ba,lal,lan
operuyonlan.
Emniyet Gonel MOdurlOIO
KaçakçWk Istihbarat Harttll
Daircsi'ne baIh ekipJerin de
f1i1on katlld,&!m bildirdi.
'
A,Jtek. HoOanda Ye AI.
manya'da yaklll$lk bit aydrr
çaI.,maIanm
st1rdllren Turk
crnniyet gOrevlilerinin. Hol.
Ianda'da 73 kilo croinin ya.
kaland'l1 opcrasyonda
bU,ok bll$&fl .Oatcrdiklcrini
kaydetti.
Kanb cylemlerlni
Basta Ankara, Istanoul ve Izmir almak üzere On. Oü.
yuk kentlerde muhtemel PKK eylemlertne ka1'$1gü.
venllk önlemlerl art,nld.
di,
römlin lIda tad adb onu tlPulaplch. Uzun .uredlr
PKK militanJ oldU;Ubdini1e. EIçI •
Viyan'da
PKK
Eylemi
PKK'ya
cep .... dah
te
.....,...... ~
•
!<k oIduïu
l:lIImm
"Kirdial.. UI.... lort.I., Coptoli'.i.
(lINGI IIbna a•• tallll .. IÖJlderdiji ••
'Tûrtiyt. Din yùmda JfÇIIÙIt mal oIacaiJm' lIdIrt.
lIii -JIa ...... ...," diytn put••Hdenltr,
Kurtltr, Enntnilcr. batta flJizm aJeyblan Turkl.rin. TiIII:dtvIdinc kaqI bir mfal< kll1'lllaSliçin jart.'
lann ar1IIr: oIll$luiunu iddia dU,
Gcret IlafbUan Öul'm. l'rek .. KKTC Cum.
h~am
..., lltUtat'm, Rum kesimini Kun"
Enneni1erin tjilimi için Trodos'la kamp kurulml'
Slna irin ~
suçlamaJanmn. bunlann Ilufal<
kurabiltctii torl:usundan ka)'1llkJandJjJm ö.. su.
.... Epiktri pzeIaÎ. RIIIl .. Yonan Iidcrtijini Türkiyc'yi iç1en yWnaJc ÏSleytnIm daba fazla dtsld .er.
10<)" da... tUi,
Öl. ylllllan Atina Ùniveniltsi UluslararaSi llil'
kiJer öirttim üytsi Brill....... Yalhrrldts aym ga.
ztttdt ya)'1llladJiJylZlda. Tiirl:iye'nin Basra Kör.
fezi .. lran.lral< """,,yla do/ayb olarak ilsi.i bulundujuna illld "Ii. Turk,y.'nin Musul .. Ker,u,
pelroUmnin b... brn, yapmaw oldujunu iddiatll:
Dolu
ANKABAncydoAu Anadolu
klillanll.r~i'run
oedmlyIo
kimJiii ..
eykmkn bdirIenMII.Ha'mn baben... ÔfC,ö1uIt.
BÖIÜCÜlere Yunan ve Rum deste9i '
• Akay CEMAL. LEFKD~A
lBJUS Rum ktsÎlllÎlldt ya)'lrJanan haftahk
Epiteri putesi. Rum .. Yunln liderlijinin
Tûrtiyt.yc Wp buaiiDt kadar izledig; politil:ada ar1IIr: dtiifikIik YlpIDl ZlJIllJUD1II l''ldijjni.
Tûrkiyo.dtti bölii<ii1m IItr tiirlù dcsttg;n saiJan.
HABER MERKEl!
n....
AnbIa'da dcvlot bU.
rp1
l£.] yûtlcri.. IllitUl yapIDay,
...
It1rdD••
mek için paraya ihtiyaa olan ,
f>kx'lI1n morya île iÜfkiJeri ••
oe de dltkati çeJœn )'Clkililtr.
)'Cfalll dOnYUlDlD unlO isim. ,
lerindell, UY\lJIUrucu madde kaçatçm
on .....
lI'in ya.
ka1anmasmdan $ODra millet.
leraras, piyasada Gazianlep.
Iller .rubunun elltia olmaya
;al1$1I&!m iltli sUrUyorlar,
Ost dUzcyde bir na,kotik
bir
.çlldl
uzmaru. son goli$melerle ilgib
bilgi .erirken, Hollanda'da.
ki 73 klloluk oroin opcrasyonunda Ye Fransa'da yakala.
nalt ~C'tIrt
~Ielnlanmn GaziHteplilcrJ:u,
bundan obTIaJannm. bu .ddl.
aYI gUçlendirdilini
bildirdi.
Emniyel YOlkilileri. Hol.
landa'da aerçetlcttirilen operasyonda elo geçen fCbelœnin
lidcrinin bu UIIœde bulutKlu.
lu yolunda istihbantlar
al,.
nan H.III Ha ... olabiltceli'
ni SllylUyorlar.
Ermeni &SIll, kaçakç' V.~I
OIIuDeS Köylüyaa'lD ortalJ.
Gazianlepspor
Kulubu .. ti
bll$kanlarrndan.
IS Ylla bU.
kUmlU HalU Ha ... , Edlrno'
ye mabkemcye g.dorken. Is.
tanbul'da guvenlik gùçltnnin
elindcn kaçml~ vc izini kaybellirm'lli,
IlOlùe" fa liyellordo bu.
lunduAu lesbil e,liIen ve: ad.
daha Once Kahramanmll1ll$
olaylanna kan$an HaW Ha.
.....ID yakID "It" arkadll$la.
nndan Sw.,maa Kamberot.
I.'nun lspanya'da oldulu Ye
Sen Aval'nin vill&srnda sak.
land.&! yolundati isubbaral.
lar da, Hollanda'da
yakaia.
nan eroinin hpanya'ya gOn.
dorilobileeeli
gOrU$Une gUç
kazandlnyor.
Son olarak Istanbul'da ya.
kalanan 49 kilo eroinin d ..
HoUanda'ya
bu lebokoye
gOnderilmekre olabileeeli ih.
timali UZtrinde de duruluyor.
Millellerarasl
leroriunin
fmans kaynall u~turucu
kaçakç1l11IDa ka'$' giri$ilen
son operasyon!arda, 4 ay içerjsindo 800 kiloya yaklD tiC-in yakaland., Ispanya'da ya
da Ispanya'ya gOnderilmek
tIzerc yakalanan UY\lJlurucu.
lar, moryamn Os olant Jœn.
disino Ispanya'JI
aeçtilini
gOstcriyor,
Polis yettilile.i. mafyanID
Ispanya'JI )'Cni Us 01arak aeç.
mesini. milittlcraru1lCrOI
Ye
kaçakç,hla
kar$1 lnterpol'e
balh Ulko polis tqkilltlar.
ar&s,nda 198O'de bqlaulan
kcordinoli çah$maya ,irOlek.
te Ispanya'nlD geç kahllDa
balhyorlar,(A.AI
sotIUfTUlIIIA
ÖIO yandan PKK'nlD bir
hafta Once Alman dcvlelini
,orOrlo lohdll elmcsine AI.
man makamlan
seyir.i kaJ.
madllar. Alman dcvletini terOrie tehdit
eden PKKI
ERNK IOzctlaO "liaeJIa l'IIcbnm hakklDda Federal Bqsavclhk 'm soru$turma açtlJI
bildirildi.
Fedcrallla$saVC\ lWrI ....
m .... 'n dun KarLsruho'do
yapll&! açlklamada,
PKKI
ERNK sOz.UsU HÜlC)'ln l'II.
dlnm hakklDda Alman dev.
Ieline hakaret ve ,iddelle leh.
dit suçlanndan soru$turma
açlidlJ:101
kavde:n,
I
35
15.08.1987
Kozak~loglu'na 4 il dahd
e1çl$leri Bakanllormn, Ola(janüstü Hal Böige valillOI'ne BItliS,sanllurfa, Adlyaman ve
MU$lIIerlnln de baOlanmasllçln çah$mayaptlOIIlOrenlldl. çall$malar tamamlamrsa,
Hayrl KozakçloQlu'na baOll1i saYISIB'den 12'ye çlkacak
16.08.1987
BOIOCO PKKOrgütOnOn Tatvan'da Oncekl geee evler OnOndeattlOI blldlrllerde, ase kerlerln silahlaruv subaylarma çevlrerek flrar etmelerllstendl
BÖiücüier
.Bild'i
i,gal etli
::'•il. ; .
ra
,,:: ... '" ~
DIYARBAKIR, MIL.HA
~~ 1 ....
' ~;.. ';;,.
" \
LACANOSTO
Hal Böig.
, • Il ~
.,
'••• .Il I ~
Valiligi'n. 3 v.ya 4 ilin da.
ba bailanaca1l, lçijl.ri Ba.
kanl1g,'OlD konuyla ilgili çabjmala.
h
• nru tamamlamak
üzer. oldugu öi.
reoüdi.
Edinil.n bi!giy. söre, Doju Ye
Gün.ydogu'da .ylemlerde bulunan
yasa dljl bölücü PKK v. Partizan
örsütlerin. karjl Diyarbalw, Hak. kâri, Binsöl, Van, Tunedi, ElazJi,
Sürt ve Mardin'de olajanÜ'lÜ bale
seçilerek, IOrumiuluk 17 Temmuz
1987tarillinden iUDuen böIae vali.
si olarak H.JJi Kozakpoilu'na
veriJdi. Geni, yetki ve mali imkânlarla donaulan "BII1iIk Vall" Kozakpoilu, .orumluluk a1iDlDa lÎfen il
la)'lliOln S'den 12'ye ç,kanlacquu
açù::IadI. OIajaoÜSlü Hal Bölat VIBOyOkVail Hayt' Koukç,. li!iji'ne baiJanacak 4 ilin bÜyÜk cia.
o~'u'nun'iOtumluluk a/anla" .wkll Bitli., Sarliurfa, Adlyaman
Ye Mill old"'"
belirli1di. tçlJleri BI'
daha da ganlgl.dl.
kanbjJ'nm bu konuda ,erekli çaIqmalan tamamlamak i1ure oldulo,
ônÜIDüzdeki giioI.rde konunun Res.
mi Gaule'de yayunJanmaslyla k..
linlik kazanacag, irade .dildi, Son
olirak Bitlis'io TalYID ilçesinde
'Oi'
PK!( adina bildiri c!aiiulma.s., Vali
Kozakpoilo'nu
hakb çù::anrk.n,
k.sinl'jmeai beld.n.n kararla ilgili
jU sönijl.r Dltaya auldl:
"OlaPntlJlti HaI'lD n,pdaAdI.
it s Ole kOIDf1l oIu D1erde de PK!(
ve dljer yWo GlJiil nP.ML
Par.
tIzu'lD e,lem aerçeklqllrecejlDe,
&lzIeDebUeœilDe daIr duJWDlar, IIlIhblflllar ahn&. 0netID BID&lII'.
de e,lem 'IPID terörbl arubu, b1r
.tile IOUrl Mu, '111 BUIb'e kaçlp
&lzIenme lmk1III balabIIIt, YIDe 1)1.
,arbWt'da e,lem ko,u mWtu.
kOlDJu lIJer ~1IIf1 " Albaeçeblllr, Oarellk bu lIIude de G,.alb COk u da oIu eJe.
IIUI .. r " bu 11er erlem pIuJJn
dahWIlde, Kuu. bllkmllaclekl ka/IfII1lIIt
Itlm IIkIabW nrtadu kakMlmq oIacù,"
O!apoÜIIÜ lia1 BöJae Vali!iji'ne
balb olacù yen! Werde CIe ok Gn.
l.mler
aGrevW,r. tumJ.
nat ödeD,Dl.. i l!ekleniyor,
PKK BILOIRI OAQITTI
Bu arada böJiidi PU Giaülü
adula 'Bil1ia'io TIlVID Uçtli Pmu.
bllJl, Tui. KaYllaJ ye Sahü'Maha-
w.
'amU'.
,uaIIapru.
alJomaa,.
lesi'ode önccki aeœ evlu (mÜDe bil.
dirileuDlch, "BajkaIan lçIa bot,ete 61me" b8Jbkh blldiride. uk.r.
I", si1ahlaruu .ubaylara çevirmdcri
ve firar eunel.ri lAV!iycaiode bulu.
nuldu, Bildiride. askerltrio "dmIm
aaIIanol kau1malan" utendi,
S
[SJ
ON '!!ùnh:rdc yun içmLliJ
b~iyiik ~ilrbc yiycn bölii0l1l.:1.'k1 ~(jn yU"
C.ll~1I1c.l.1
!:(i~h:r~ yaplIl:Jr.
h:t..kral Almanv;I'lllll
Karh.ruhe- kcntindcki F~dcr ..1s:J\'l.:d;k
(ll1lind...ülll.:ckï ~(jn'ö<11c: !'i<l:Jlkrinde ,!!ihtl..'ri Y;lran - bir ~rup
btiHku. polis tar;lfllld.ll1 (,1;lha
'HELIKOPTEROO~TO"
.' .
Güoeydolo'daki
opolluyon!arda kullarulan ukeri bir belikopltrio Sürt'in Sirnak ilçesi yakmlann.'
da dÜjlÜiü. içiode bulUDID üç SÖr.. linin yaralandlg, ôir.nildi. He.
likopltrio dü,ü, nedeDi b.nüz b•.
Iirlenemezken, y8lablar Diyarbalw'.
da tedavi a1una abndl.
7 KI~I TUTUKLANOI
Ölt yandao MU/'un Büvetl! köyüod. ,üvenlik kuvvetl.rioce yap'.
.Ian operasyooJarda 2 IV lÜfeji, 8ta.
banea ye çok .. )'Ida m.nni el.
çiriJdi. SiJablarll iJ&iIi ,örülen Ka-
(inf\.'
y:tPII;m
;\r<im:llan.b
l..'l~
~cçirilcn 70n bin mark III kcnd:':'
krinc i:'H..Ic cdilmcsilli. ~ö.ll.1.ikri
I Hbl'~ in Ytlùmm h;lkklllda .H;Ilall dav:tlllll di. }!I.'ri ;'llll1m;I!'>,"!;
i'h:dikr,
Yilll.' a\'lll S.I.lllen,!..:
.lralannd;l ~ol.'uk'\'C\.ldIl11ann
d~l bulundugu
bOJZI böliidilcr.
UOlmbuq.:"ua Bild
~hcndbl:lIl
~a/l.'h,'krini i~!!HI l.'IIilcr, 4()
k<!lJar biiliidi olay y,,'rinl'~dcn
Alm.1l1 poliskn:c d'~1fl 4;lk"f1I"rh'n.
poli!'>in cl koydu!!u 700
bin l11arklll i,tI,il- ~dil';H:I1lI.~i
halilllk l.:y",.'mll.'l ini siinltin.:\.'c':kkrilli
hdirtl.'rd, Alnl:lll hHkii.
n.ll.'linitdllht l'lIikr.
-
,e-,
"C'
nn..
DID llalka1a. AJdIa 1IaIka11, ..
BalkaJa,
Bilka,.,
MUI.If" Balkl1l. Enla Balkl'.
ve Glyuet1la BaIka,l adh 7 kiJltu.
tell
«..'ukr.
luklan4J,
15.08.1987
~
16.08.1987
.\- Alma'; ~An",as",' Koruma Örgütü Itfüdürü
Palisetam ommatik'
af,klad,:
I
"Ayrlllkçllar tehdit ediyor'
œ
.,pdadIldan
4 bin tabanca
FnAI'lKFURT,
ANKARA, OZEl }'IIllanan ilanda labancalann pazar.
ÜNEYOOOU AnadoIu BöI. hUa yurt dJjmdaki firmalardan sa.'
Un a11Oaca8J bdirli1di.
IY.Iscsi'nde
ve büyük kentlerde
Yel1ili1er, ithal cöilcctk silahla. '
kullan~mak üzere emniy ..
nn özdlikJe Güncydoiu Anadol.
Iqkilauna 4 bin OIomatik labana
Bölgesi'nde özd timlere dagll,laca.
abnacaiJ, açtklando.
,
81m, burada sö"" yapan gûvenlik
Emniy .. Gcnd Müdürlüiü. ~.
ji>r!ü olomalik tabancalann a1l1ru pe.rsonclinio VUl1K'u gücünün artl~'.
için ihalt açlJ: Rcsmi GauIe'de yä. nJacahm hydeniJer.
'"
AA
l!DEIW. Alman Anayasa.
" Koruma ÖrgÜtÜ (IlaIJ Alman Giz1i Servisi) Hemo
'Eyaleti'nden
Sorumlu
Müdüni
GiiJstMr~,
Almanya'da.
ki aynlù::çl ölJÜllerÏD faaliyetlerinin
yasaldanmall konusuouo inœIendi.
iiDi lÔylodi,
G1
Gilder Sc......
aynhkçda.
on Ion ~nlerde arlAn eylcml.ri ile
il8ili olarak DIe Well gueIcSioe ver.
digi dooeçte "AynlkçI ÖfJÜlIerad.
lIIIr oIarU bulu.dukIan bit ülkei1i derleU ltbdil edlyor1ar. ÖtlI<k
oIarU e"mde bit ko •• lam beal
lt.cIIt elle IP COktu bIlItInIlm"
dedi.
Bölücil.rin Almanya'daki (aa ..
liyetlerini terör örgÜlü ku.irak yo.
gunlajurchldaruu kaydeden Sdek.
ber, Türk konlOlolluldanOJn leb.
like a1unda bulundugunu löyledi.
PKK'nm komaodo merk<Zioin
Kölo'de bulunduQunu bildiren Sc.
1loôcIlet, örgütün Almanya'daJci üye
sal'IIIOln 650 civanoda olduiunu
belinerek, jöyl. dedi:
me-
"BMtidiler,
lod1arm aeçlmlRde korku 1allJ0IIJot\ar, NIteIdm ÖlJÖlIen .Jnlmak
Isteyea IlellltD ortadu kaltlinbJo •.
Rwaebllelm'da bu.. bit ôm<t! ..
al cönIük- PD'da lj'nIaD bit ör.
pi eIemIDI IOkak ortlSlDda. 010mobiIlaID IçIade lanIwIk ilIdüriildû,"
16.08.1987
-.~:t:'tlll~if.Tf.1i~~[:If:1liTil~,llIlI.TT1It:III~l~~
GüneYdogU'da
.kritik 24 saat
"
MillivET
HABER AJANSI,
. G1U.N.EYDOC~'d~k~
'l'lemle~ni 3 yll ônee b.gùn ballalan
lYJbo_l~cu
P~K .or~ulunun y~l~o~ürn_ünedeniyle -eylerne geçe_
.
,e<glne <lair bllgller eie geç,nldl. Balgedeli 'ûm gu\enhk bi,
nmlen uyanlarak, geni~ tedbirler almdl,
.. Milliye~ Diyarba.kJr Bùrosu'nun haberine gÖre, Hakkâri" Si.
, ln. le 3 y,l once busun baskl.n dûzenleyen silahli propaganda biri,
101 HR/(. (Hezen lùzganya Ku~~.K.ürdistan
Kunuluj BirtigJ)'nm
kuruldugunu açlklayan PKK orgulunun YlldÖnùmü nedeniyle yeni
.\f gemj ka~samh eylemler planladlÏIna dair bilgiler eie geçirildi.
. Yap,lan degerlendlfmelerde. bölûeü lerÖristlerin ôzellikle bu gete
Çelllli l'erlerde onaya51~a.bilecekleri ve " •• nsuy .. eityJem" ger.
çeklelllre~lle~e~len gOIUjune l'anldl. Son gÜnlerde önemli darbe.,
1er )'Iyen orgulun bu yolla hem HRK'nm kurulujunu kanli biçim.
,de kutlayaeaÏI, hem de moral bulmay, hedeßediji belirli1di.
. Geçen J yoll1k sÜre içerisinde 4S6 mer ve Ilvili ôldüren, 194
.. litamm kaybeden PKK'ß!ß olasl eylemkrine k3lj1 bôlgedeki 'um
gÜ~enlik birimleri tek lek uyanlarak, a1annda olmalan islendi. Sup. heh $3hlslann ~.olluk kuwederi aracdlg,yla gÔUluna ahnmasl is-
lô};r~en si\;1 gorevlile" stratejik önemi bulunan tesislerin içerisin.
: d~ ~'f" .;eYr~inde ç.lll~maya b~ladl. Gco~ korumaya abnan tesis*
:Ierai:. E~Jl1Y('i Gtnel Müdü'rlügii'ne baill oui harekät LimIeri ve
kcskm l1I~nCt askerler görevlendirildi.
. ':'lkililer,!5
Agustos 1986 tarihind. Tù,k saval uçaklanmn
Irak Ja 1?1!3.lanan "a,cat llkip" protokolüne uygun olara}; Kuzel' Irak lakl hed.llen bombaladJÏInr, PKK"nm bu nedenle eyle.
me kalkllmiJ5l"" dalf bilgIlenn daha onemli hale geldigini belintiler
PKK'NIN ISTlHBARATI
.
Gûneydo~ Anadolu Bôlgesi'nde eylemler yapan " son za.
manlarda Dogu Anadolu BÖlgesi'nde de bazi faaliyetlerde bulu.
nan PKK mllitanlan bilgi loplamak için kôl' 1.lefonlanm l ullan.
maya balladJlar. Mub,arlara 'elefon açan mililanlar, kendilerini
,vali ya~drm~I~' ya da k.aymakam olarak tamllp, kôyde asker olup,
olmadrglDr ogrenmeye çalijlyor,
,
. K<lIn .~'in haberine söre, Ellurum'un IhCl namyesine Daih
Agaaren koyunc lelefon açan bir kiji, leiefona çllan Mu ... f. Cu.
&iz'e "~n V~ Yan!lmnSl MeliD Alp. KÔjiiaû .. dûu .kjOm IS•
ker Itfdi Oll'? diye IOrdu. Mustd. C.. giz'in "H.y" dendim.
Bu,:,'. uker ~mtd.i" demesi üzerine de "NuLl olur kardttim,'
[I11III
mlsi.? lit. dü. ujOm köye Itfmr<i ifia bi. lim
,Çlklr'lOlJllm" diye konullU.
TELEFON EolLMEOI
Must.f. Cta&lz'in telefon konu~maslm lö" muhtan Hamit
CIDpolafa anlatmasmdan SORra Jurum Erzurum" Valisi Reap Birsin Ö... 'e bildirildi, Valilik !aralIOdan l'apllan araj!lfmada. hli
':',ardlmclsl Mtlio Alp'in limse~~ telefon açmadlÏl belirlendi .
. "';.l~ ..'
36
Tercüma.Ï116.
08.1987
Bölücü e~klya askèrî
konvoya ate~ açtl
2 er varall
DIYARBAKIR,
(Te",üHakkâri'nin Çukurca
ilçesinde askerl konvoya atq
açan bOlücü qk,ya, 2 eri ya.
ralad..
,lDao)-
Çukurca ilçcsi Çmarh kO.
mezras. yalun1annda bic
askeri konyO)'WDuz pusu kuran bir grup bOlücQ qIuya tara(lDdan alq .Çllarak l8rIlDdl, 01ayda, jandarma erlerin-
yU
den Hallm BUmez ile T. Yddrnm yara1and.. Isminin T.
Yddsnm oldugu künyesinden
tesbil edilen ismi henüz bilinmoyen jandarma erinin dwu•
munun aA1r oldugu, Diyarbakit np Fakllltesi Hastanesi'n.
de yeAu n hakJma a1md1l1 01.
renildi,
Olaydan sanra bOlgede genii çaph operasyonlara hll$. landI.
,
r::II:Imm
17.08.1987
PKK bildirisi
davaslnda
19 tutuklama
•
RQ.rrl'jet
Bltlls'In TaNan lIçeslnde
blr sOre Once daOltllan
"ERNK" Imzall blldlrllerle
IIgl11 olarak aralannda
Oç yOnetlclnln
de bulunduOu
19 kl$1 tutuk.
land'
TATVAN
- Mil-HA
koruculugu
jandarma
I
D
T
lnlS'in
TIIYaD iJçesiodt PKK .d ... ERNK imzall bil.
dajmIkIan aerekçcsi il< l SHP'1i YOne\ici il< birliklf
19 kiIi IUluklandJ.
Edinilcn biJciye IÖrt. klSl bif ,uro oncc T.tvan'da bildiri dait.
uld,. GüDeydoiu'da unb eylemlere giril<" PKK oraUlünün sil.hh
birimi KürdiSWl Ulusal Kurtullll Ccphcsi (ERNK) imzab bildirilo.
nn daitullllUlndaa 1OIllI. Siy.. ; $ube ,örtvWeri. J<IIÎf çapb ope.
ruyon. airiJti, T.IYID ve Bitlis'te &Wi olarak ,ürdürü!ea oper ...
yonlarda. 19 kip aözaItm. ahndJ. Gözaluna abnanlardan dordünün
Bitlis. dilcrlerioÎll iIc Tat .... da yùal .. dJklan öirmildi.
T.IV.. 'da yùaIanan IS kip .ra, .. da bulun .. SHP ilçe or,ü.
tünde IÖrevli AUet ÜJII. fallt TIIÇ\II .. Tnlllt AkbQ"D yo.
nttim kurulu üycsi olduklan bildirildi. Yllldili oraül adJoa büdiri
daiJlmÙ IlIÇUDdanaözaluna ahnan üçü SHP'li 19 kip. mahkemo.
ye sevkedüdi. Samklar. ilk sorlulam.l.nnd.n
sonll cezaevine IOn.
derilirkm. oIayla ü&ili resmi lÇ,kl.... yapdmadl. 5o"",urmay. de.
• am wüyor.
uretllen
uYU$turucuyu
Hollanda'da
ECKLINGSHAUSEN
(Hill'
riyet ... Alustos'un
22'slnde
Recklingshasen.in
yak,"lanndaltl Castrop-Rauxel.de
Kürtler
taraflndan '"FoItIor ctœsi •• adl
allmda
dOzenlenmck
Istenen
toplantl)'a "Slyasl amaçh .. lerekçeslyle beledlye larafmdan
IZln ,"'Crilmcdl.
"Ballmslz
bu valan lçin.
ozgür
bir hayal
IÇIO
Kur!
Kurtulul Ordusunu destekleyelim., p.1nkartlanm
.üm Ruhr
bolgame
daAltat.k.
K unler
IZin alamadlldan
tÇin lopld.ntllanm yapiimayaciiklar
.1..
h.omutam ve l5 kadar jandarma tarafmdan
i,kence yaplldl::: India edildl
Dlyarbaklr'da
Ise, ''''erorisderin
kaynail
Lice Jandanna
KomutanbA1'd.r"
Sf>khndf> kClrru~tu
H~rri~et
'::#
LObnan'da
Ilyorlar
R
red3;r:~
Hûrriuet 17.08.1987
PKK eroin
KAÇAKÇl51
•
toplantlslna
izln verilmedl
Kadir Narin Ile $eyhmus
Bahçec,.
istihbaratçlhOI
reddeden
3 kbylOye,
tarallndan
~kence
yaptldtO'nl
iddia etti
Ile
BliIenI BOZTEPE
• ~~~
~lers.=
IYARBAKIR,
(hha)ilo ko.luleran 1uI1I1dici basan
Koy korucuJuiu )__
YI ' \OPIan;..nda
SlIP DiyarbaJ",
-'.1: oerviaIenIe
,1I-!laIkaru Mehmet Kahra~a::5~klifler~ni
man, uMilletvekitlerlmiz.
clwumu
s>arl8meDtoya
gö~ustafa ~Iik ile oilu A. Katüftœk. Bu tür ~dir \'e ~
Süleyman Çelara Ion verilmeli için
lik'e, oturduklan
Gomagazo
ANAP'.
uyanyoruz"
de,h
Koyu yakmla"nda. Lice BoIuk
SlIP MilletYOkili Kadir Narin
L!!Idiri
I
Kürtlerin
• 5H' milletvekilleri
SHP'II
~ • Farhan CELEBI •
17.08.1987
1I~~l~et 17.08.1987
iskenCe Iddiasi
17.08.1987
Doïu'da göre, yapan
öiretmene çllllIIIIf
•
ANKARA, AA
fiT] LUSLARARASI l<cor or.
gütl.riyle yaLm llbirliii
içinde olan bolueu PKK or.
gütünün. fina.. kaynapnl olultU'
ran uluslararaSI uyu~turucu madd(
kaçakçlbi .. da kuilandJÏi yollar be.
:irl.. di. PKK, buyük parti oroinlerdc demz yolunu lCrclh ederken,
kuçuk panilerd. karayolunu kulla-
Dolu .. Giineydolu Anadolu
BöIP'odt.
aüYeIlIik aüçIeri 1IC yo..
balk .. a kar" kanb eyIemler dOlen.
ley.. PKK, Lüboan'da üreIiIen eroini Iran üzeriDdeD ,eçiriyor.
yetkdilerden aIanan bilgiye 10rt. SI'
lUll yak.. olm ... ve eski OlJIIlizas.
yonlann bulunmasl nedeniyle Gallontop', Turklyo'deki merkel us
olarak kullanan PKK. oroinlon Ka.
p,kule. YUloslavya. AvuSlurya. Al.
OIvor,
. UluslararaSl uyulturueu kaçak. m.nya ulerinden HolI.nda 'ya
çlhpOln buyuk bölümünü ellorin. ul.,unyor. Gerd< maIya. smkse tegcçiren ulu~.r.r'slle"ir
orlütleri,
ror orlutlerinin koordin.syon mer.
uretim merkezi oIarù Lüboan'II<Ç' kezi haline ,elen HoIIanda'y. u\ajan
tiler. lübnan' .. Baalbek böllesini oroiDler. buradan Belçik. .eya
.(yon okim aiaIlIna çeWm teror or- \sp.nya'ya londeriliyor.
PKK. k.r.yolunun yam IIr. bu.
&Ötleri. dim alan, .. mikllrlannl
d. paylqular. Ylida llO Ion UYUI' yuk mikllr eroiD .....kiy.tlannda da
lurucunun piyuay. siirüJdüiU böl. denil yolunu kullanlyor. Lübnan'
lede. m onemü paya Iran y.nhSl dan yüklonen eroinler Klbns Rum
Hilbullah orlülünün .. hip oIduiu k.. im, ülerindon Ispanya'y. ul.,.
bildiriliyor.
llrlhY(lT,
\!"nrnnlnrllm
Ili ..kin
YllIWl.
\lIll1)a('lIk'd(,*i~klikk'
..ill !tu \1\ idutlt, 1'ol11llJ(,'lnr\fhrll.
ilia ... "ararlll,:,llr.lfh
-funnl
\t' ,YUWI hiZI1M.,t h;llCt ..imit, ui:fI.'tnll'1l 1«;11\101
bir
tllrlll ~llI'UllUlut\all
Bakanhk.
",la ..\1I1\ \lIl1l'tmditilli rl<'tllfti.
riT~c'n, hu hub!e~'rrlt.' c;ftlllf8n
lI-"'tlllt'lll('n'
fnrkh hir \lC'fI.'t
Allnan tOm <inlemlere
raOmen
Do{ju Ile GOneydoOu'da
Ö{lretmen
açlOlrtlrt
kapatlljlmamllSl üzerine Milli EQitim Gençlik
ve Spor
BakanllOI. bu bölgelerde görev yapan öOretmenlere
aYrlcahkh
haklar
Ile bu yärede
çall~maYI
özend'r1cl
yenilikler
getiriyor.
NKf<RA.
(HürriycO-
pazar.
tllJ
Illl,hl..'\t,
I:JIII~lIlo\
A
O
,cltwlmdllimlc'
~ ul1l.nlli YC'llilik ""\hil.nH'l
-l'UI1I'II
\Iilh
Ei:ltim
(;roc;lik
\("
SIHlf Bn~nnllii:l. t,trt"l1llenlcrin
"l'Ota.von"
~04t('tllini d<'tilitimur. It\l"-nnll.lr Kurulu'nc"R he!lrk'nl'" ,fUll"'\! '" ,Yint'j lllznwi
IMII\.:(.lt'rit\{k' !(tIn"
~Up'Ul
oR:Tl'tl1lt11k'f\'II' rK'llhkh lutklar "('
hu \ lln""nIc: ~Rh~1U1YI uu'neilrlt'j \l'tIJlikkor It.'irlli~llr.
:\11111 Eiitiln
(il'llc.:hk
::'1"1' Ilnknnltitl ~1(""'Urlnrlnln
1)1'~i~tirnU' l'\urt.tl\h-
411.11\
huh!:(',,\
Amasya. Ârtvin.
~'Mnkll"l. (,'orum. Ka.tamonu,
KII"'f("hir. N~VfChlr.
NiItdt .. Sinop.
KHI
Tout.
Yo.-
-"1111'1hll,l1K'l hlll~e"" nl,m
Ad,)'aman.
-Atr •• Blnllöl.
.Bitli..
Pi)'arbAklr.
E ......
Enin".n'. Enurum. Gumil,hane. Hakkâri,
Kahr8manmara" Kan, Malat)'a. Mardin. M .... Siirt. SI.'
V('
'l'r
'1l~1!1l1ll\uc'uk,
Itl'lU~\ llll
\;lllIlltc'llk'
I.,
VIlA.
Tunœll.
Sanhurfa
\{'
Van'cl,.
\üpun
!lUr1'\
\lIl1a lalH nin'Lnwn
,dl'rill'Il
'~l('\l'nll'r.
~;'INIIl1I11dHIl'
..un.kh
",lool,
.
\Uf1{'II'
ro'ln..\lln
\'t'
hu
dll'reie'
\ltpHhll('1-,'klc'r;
(lklP
tenn'\
aBakanlar
Kurulu'nun lw
Ulirledlll
4'uncu \'e 5'jtl('1
hlUTlE't bolgelerinde lojman da.
~ll1mlyeni esasJara baglamyor
Buna ~orE' vonelicî \'e oi'ret~
men le"" lu,;nan
d~ltlhrkE'fl,
hunlarm "rot.aSyon&
tam 01malar."
k~lu
aranarak
Rola ..yon ka~1
d~nda
obn
',on{'lk-Î \'C' otl'l'lm<'nlt'r
\'('ni
dUlrnk'1n(' Ile 1(I,man tmk k ln
d1tn yarytiamimay8Cak.
1:11 Kalkmmada
oncelikh 11l:.Ik>rde
gorev yapan ogrelmenlere,
çlft ma~
vcrilmesi
ulRrmdt, çah¥TIalar
\'Rp'lh\"or
Ol\.alkmmada
onœhkli' 11IiiIIl'rde' li:on'\' yapan ogret.
Incnkorm \'az latlllffindE'
Ba
h.allh~a bà~h dinlenme ~!4olerlnrll'n onœhklc \ararlanma1an
voluna ~1,hl1\or'
L.
H9~.~_~et
17.08.1987
.Pllialelk kalliamlnlR 4 "lIain'1 ölü eie geçil/ldi
Haine baskin
--------------Sad.
KAPLAN,
ibrahlm
AVUKA
M
ARDIN,
(hha)- Cernu;
IIçesi'mn
Demer
kll'nc!o luvenbk guçleri~-Ie l'a-
.. d", bOlUcu çele mensubu le.
ronstler
Olu teroristlerden
ik:.
sinin;
P,narc,k.
Pe.
cenek
ve
Eleler
kat.
dun sabahm erken
I,amlarlna
karl,.n
saatlellnde
blr grup
"Zinnar.'
kod
adlt.
esklyanln dalasI,!), haA
la
altin
Kanal
IleI)er ahndl
Harekete
karde,i
All Kanat 01'lecen
guvenlik
guc.
dugu
bellrlendl.
01.
lt!11 klstlrllan haInIere
ger
Ikislnin
klmllgl
Tpsl'm
01
Cagnsi
~'apll Clkan catLsma 6 henOz belli olmad,.
,aal surdu
4 bolucu
Slngol' un Karhova
11nlu eIe geclnlirken
1 ces,'nde
bblOculer,
t.llmlZ
sehlt oldu
oncekl gece duvarlara
bddlrder
yaplsllrd
MéIordln In Gercus lIce.... 1 Derelel
rnev~llnde,
aruanda
çlkan silahb
çall!jlIlada. Plnarclk. Pepenek YO ECeler IuItliaJmna
kanfllnlardan
"Zinaar"
kod
adh AIaattIn Kanat ile 3 lerolist oIduru)dü.
hit oklu,
1 erinUz ... te-
Olatanuatti Hal Buroou'n.
dan YBplan """,Iama)'a ",re.
IUvenlik &ilçler •• dun aabab .r.
ken ... tIerdo Gen:üt IIceoi'mn
8 kilcJmetN dotuaundalt.i De.....
)'IIIWl
oilahla alet ac;,,-k
Bunun ur.ertne
Çlktl.
Yak\atlk 6 ... t oiIren çatl~mada. PIr1arak YO Peçenek
Koyleri ill! Efeier mezra..ndaki IuIlliama kar"lIC' belar\enen "Zùmar" kod adh Alaattin Kaaat YO IuInI<fi Ali Ka-
bu
çatnya
~I.". kllJ1lb\
çal",""
nwvkiinde
bU JNP ....
1.
daIaIutuu haber àld •.
OperuyoDll.'~
Iilvenlik
JiIçIori. ~latUklan ... henu.
aay.18n
"'nYB
grubuna
"TaoIIm al" çatn.. nda buluodu. f.tk.ya gnibu
---1I0)'OI1
verdi.
::I~\:r"~~be~~
olil
yen 2 teroriot
.10 geçirildl.
Olen l.eroriatlenlen AlaatK_'m
ü... mde. 30 kÎjl.
nin oIduniIduiu l'lnamk lull.
lianu ile lI'i kadan YO çocuk 16
rnuun
yurt~
lulùed.lditi
Peçenek oIay.yla 10 k,.;mn 01.
duruldiigu ECeler me"... baskm.na 1uI1.Id,Ct behrtilen el va
...yla yudJtl nol defleri bu.
lundu.
lin
Bir Ull duzey
yetklh.
def.
tNdt> aVril'S Alaattin Kanal'
In Onll'rh'd('
l u:o~E'irnen IlE' 3
E'rm ~hlt
eddme~l.
Ömt'rli
Uyp Il,,, B.. kam Hasan Ccmiloglu'nun
l?\ mm
larRruna~1
~~1i.'mllo'r1l11llgt'n,;eklt'lillnldl
~lnm, tarlhkonyle blrhktt' ~azlll
oldutunu
bE-l1rltl
Olu l'It- gt"Çlnk>n of lE'ronstm
uU'nnde
1 adel l\als$I\lkof
ot0fl18uk stlah, 3 adf'L C;
}
Pl:--ada luf~l.
4 el bomba.'1
çok ~Ylda R"K'mll lie ç~lth nr
gut~1 dokumanlar
da bulun
~daTj~~:~lcer~l~
&~~
fE'hlt oldu Bolgede 0P.E:ras)'OO.
Jann surduruldutu
blldirildi
Ote yandan, Bingol'un Kitl
!Içesi'"" baih Yediou Bucal"
tun .'\~Rnotlu
Koyu ,,'akm1a.
nnda de\. rp.'t' gezen J8I1dannalann birblriermi
terorisl &.aRlp
..
';t~ ~-mllarl SOßlX'UJ8ßdanna
l:!Tle:l bmet
ytlcbz
\'e Ayban
E:~n:B~~a;t~n Karllo\'.tlÇ'f'Si'nde OO('t>ki gece yasadl~
boloci.J .I\'a du\'arlara hildl'
nier ~apnàJrdl
lçentl :iii:k1an-
1:'[;: b~u~~~~~'r~~~-en~k~~~
toplal1ldl
Ru arada, çatbjlTla bolgt,line lak\1\"e jandanna
ekibl
goluren MÜstaf. Öacay )'oneumindeki ukeri al"8l;, Dert"iç1
Ko~u }akmlanndakl
\'ira,1 ala.
mayarak prampole
yuvarlandl Kauda,
ar&( ~urucusu ,an .
danna'rI Mustafa ö.çay havatml kavbeui.
Klmliil
8Çlk-
~,:a'~:~l~~art,~::~~;
,\sken
tPda\
I
HulaßeSI'J'l('
aluna yllOril
kalchnhll
37
-.
Tercüntan
18.08.1987
17.08.1987
Barzani ve Talabani gruplan ile
PKK arasmdaki ihtilâf derinle~iyor
"PKK ruh haslasl"
Hü .. meltln KAR.\NnL
SURT. aerc:üman)- lrak'ta faaliyel
gOsleren bOlocO Barzanl YO Talabanl
gruplan il< PK!( arasmdaki ihtilàfm derinle~ti~i O~renildi. Talabanl grubunun
yaymladl&1 bildiride"PKK'mn yaIan ..,
demqoJI iiuri"" kurulduau. Uderierinln rub bulasJ olduau .e Iemsll eltlQlni öne sürdüaü balida blr UglsI bulunmadIQ'" ifade edilerek PKK'run Oleki
bölOcO O-gOtlere de terOr uygulamakta
olmasl ~iddetle ele~lirildi.
Barzan! kuvvetlerinin ise. PK!( eylemleri Ozerine Irak smmnda TOrk gOvtnlik kuvvetlerinin aldlAI SIkt tedbir1eryOzOnden "ikmal slkmhsl"na ugradl~l.e bu yi.Jzdcn PKK'YI suçladl~1 b~renildi. PKK, Kuzey Irak 'ta uislenme).en örgül" ilàn cdildi. TOrk gOvenhk
kuvvetleriniri aldl~1 (cdbirlcr sebebiylc
Baranl birlilderi ilaç, ya~, ~ker gibi ih(iyaç maddelerini teminde bOyOkS1kmll
çekiyor.
"K'YA
SUÇLAIIIA
PK!('nm yurt içinde gerçekl~tirdil!i
eylemleri yamnda, A.rupa'da di~er bOlOcOOrgOtlere ~I
uyguladlll kanh saldmlar da tepkiyle ~daruyor.
1aIabanl'nin lidertil!indeki KUrdistan
YurtseYer Birtil!i (KYB) her yd mart
aYlOda kutlanan N .. ruz ~nlilderinde.
PKK'YI, di~er gruplara kar~1 diiunledigi saldmlar sebebiyl< uyardlklanm
ancak bit netice alamadlklanru belirtti.
PK!('h militanlann g Nisan'da federal Almanya'mn
Stuttgart ~ebrinde
Kornkar YOnetim Kurulu Oyesi Mebme. FJbistan'l. 3 MaYls'ta Hanover'de
Kornkar Oyesi Ramnan
AdJgü ...... i
OldOrdO~O kaydedilen KYB bildirisinde. ~Ie devam edildi:
"12 EylüJ öncesind .. Apocu barc:1œlin ortaya ~da
blzzal Türk lstibbaralJnm parmaQ' .. rd Kürt örgüderini bIIerek ~
kelliler. Kendi
Içlnde birblrteri"" dü,ürdüler. PlU( 12
Eylül ön .... nd.. yurtsever örgüllerc:
ka", saId.n oe cinayederd .. qlrc:1 ka.gaianDl yaralmada, Ierürü ~lJnna.
da kulluulch. Böylece Kürt uI.... llaarc:ked provoke edIlirken. dlAer yuda,
onun eylemleri 12 EylüJ darbesi içln gerc:kçe yapdd,.
BagUD bu durum yin~ PKK içIn geçerildlr. Anak !pler Ortadoau plaumdan bqka güçlerin elleriue geçll. ~lmdl PKK'nm yeni erendileri "" palmnlan. OOUD "Iemltrine "ÖD nrivortar ve
OCiU
ve GOneydoOu Anadalu'da 11 ilin valisi
Saper Vali'ye ml baOh? .. Yoksa lçi,leri Baka.
onu blr plyon olarak kullan.yortar.
PlU( bem yurt içlnd .. hem yur1 d",ndL Kürt uluw barc:kedne .., genel GIano.k Türklye'de devrim. demokrasl güçlerine ka.." blr pm.okuron
araC1 olarak kullanll.yor.
YAUUI
n
HIUlCOII
~
nl'na ml?. Peki ya SOper Vall, 0 klmin emrin.
de? lçl~lerl Bakam'nm ml, Oevlet Bakanl'nm ml?.
Ba~bakan ml hesap soracak kendisinden?.
Hayri Ka.
zakçloQlu kimden emir slacak, kirne hesap vereeek?.
E.klya ile bOyOksav""m henOl ba.lang1cmda böy.
le sorunlar va tartl~malar ortaya ç.ktl... Allnganllklar,
.klrgml.klar, i1erl gerl sOzier ...
Bizde slyasller blllrslniz merakhdlrlar yelkiye ve
elklye!.. DalmagOçlO olmak Islerler ... Tam silahlarla
.
Kendlslue PlU( ad'DI lakan bu örguI. 1984 y8Zlnda Guneydoau Anadolu'da bqlaltlQl eylemlerl, blr "kurtul~
sa'~I" olarak nllellyor .. bu perde ardmda gWe""rc:k, ya!aD .., demagojl iislüne kurulu bir pmpagaDda Ue dlaer
yurtsever örgül .., ki~i1eri de "leslimiye,"'e "i~birlikçilik"l .. baiD.e mills 01milk). surlUlor. Bu "Yavuz hlrslz evsa.
hibini bastlnr" özde)i~inil1 bir örne&i.
dir. Çunkti PKK, halka ka~, bir provokasyon nileligindedir.
donanmak ho~lanna gider ... I~ler tlklrlnda ise biri bin
yapar, OgOn,Orfor! .. Bir polis neferinln ba~ansmdan bio
le kendllerine pay çlkartlrlar. .. KOla aldu mu da yu.
murta kOfeslni hemen slrtlanndan
indirir1er!.. Toz olur.
lar ortadan!..
Her neyse, Ba.bakan olaya mOdahale elli, bakan.
Ianni yatl:jtlrdl, herkesin gOrevini, yetkisini belirledi..
Ama yi ne de biz bu sQrtO:jmelerin biteceginl sanmt.
yoruz! ..
i.
***
.
rr;,ÜNKÜ
DoOu ve GOneydoOu olaylannda
ba.'
L~~mda
berl yanh~ lululdu ... Gereken önlemler
geç ahnd....
.
12 EylUIöneeslnln valanda" ydd,ran, hayalmdan
bezdlren ve blnlerce can. gÖlUren lerör olaylen ... Ve
daha .vvelkller hep aYDlnedenlere deyanm'yor muy.
du? .. KökenlOOe eYDlamaçlenn,lsleklenn
yalhgl bl.
Ilnmlyor muydu? ..
Devletln ar.'vlerln' blr kenara b,raklnlz, eski ga.
zelelert ,öyle bir açlp akuyunuz ... Yakalananlann. öl.
dOrOlenlerln, mahkOm olup Olenlenn ifadelerinde bOo
IOn bu bà.kaldlrma ve terOrolayla"n,.tezgâhlayanla-'
Bu eylemlerin balk savq,yla bir 11_
bu eylemlerc: cIestek 01muyor. Apocular balklan deslek görmeylnce sa14hrdanDl blzzal si.U balka,
kadlD .. çocuklara yöoe!lliIer. Buna
Iwl' TUrk bükllmeli de. bu .. Idmlan .
babane ederc:k, Irak KiirdIstaDJ'Dda balbmmn
yliriiniigii mlicadeleyl
hutu•.
mak, KftIdi.k .. MaA! yöralnllIIak
et.
mek JçIo bazulddar yapQOr. Ballu JçIo
slk slk lIDIr ötesl saIdJn1arc1a balUDU'
yor. "1èrörle MOcadele Dairesi" ........
Türk lltikllmed. bunuola Kürt örgätJe..
rinIn mlicacleleslnl sIncIirmeye çabfayor.
Komkar .. partImiz, !Iedef oe dÛfm ..
oIarak l6slertllyor. Pu.
blr )'llllda
Kürt örgädorine aaldJnp ODU lIjnIf1Inr.
ken, cIJter yuda Türk cleYletine fUUr
ötesl blr bareUl Içiu. 12 EyläJ öllCeSi
yapbtJ phi y\a lmUn tuuyew. TärtkI.
ye'Dln devrlmd .., lIertcl aüçIerI dddi
bir provokuyoola ~
karJayadutar,"
gisi yok. Killeler,
nn amaçlanm
ceksiniz! ..
açlkça.
pervaslzca
anlattlklannl
gOre.
Ama a ylliar bazi çevrelerce bu aldal.lml. genç.
1er"valan kur1aran aralan"'ar dlye lakdim ediliyordu,
o da b~ka!..
***
. [H]AYRI
Kozakç,oOlu glbl yelenekli bir Saper
Vall, aynlan 60 milyarllk lahslsat, yeni helikopterler, yenl sllahlar, yetl~linlml. limier Ylliar
Once gOndeme getlrllseydi... Hlç deOlise ~klya bu.
gOnkO kadar yOzleree masum Insanm cana", alama.
ml:}
olurdu ...
Ylne de geç kahnan we lIerde haYJ"anacaO,m" blr
husus daha var... 0 da sUper vallllk makamm,n bu çok
boyutlu. ön.mll ba,kaldllma olaYJOOayelenl olama,
yaeag'...
.
Dogu ve GOneydoOu soranlanyla mutlaka bu adl
la,.yan blr bakanhk gOrevlendlrllmeli. .. SOper Vail ve
diOer gOçler de oraya baOlanmahdll ... Bu böigeni."
KYB bildirisinde. PKK'ya sempali
duyanJann. taraftar o1anlann artJk körü kOrane kanb OrgOlon ~inden
gil_
meklen vazgeçmeleri de istendi.
sosyal va ekonomlk
sorutan,
katklnmasl,
ihtiyaçlan
oradan yOnlendlrllmelldir...
Bu lerOr olaylanyla art.k "beraber ya~am.ya
sh,mam,," gerektlOI gerçeOlnin ortaya ç,ktrgl Oneri.
lerlnln yaplldIOI... lnglllere'nln, Ispanya'nm, halya'nln'
ve dlOer baz, alkeierln Ornek göslerlldlOi ~u ortamda
bOyle blr bakanhOm gOndeme gelmesi hOkOmetin i.i ..
ni kolayl""lirlr ... DoQuva GOneydoOu'nun soranla"yla
daha çak ve yakmdan IIglieneblimek mOmkOn o'ur .._
KIn'C'DII PKK 'IWIILIIlBI
Bu arada, GODeydoQu'daki s.b ledbirlerden sonra bareket kabiliyetini bOyOk OlçOde kaybeden PKK'nm, girixak,~," kolay olduQu KKTe'de eylem yapabil=l!i bildirildi.
Öle yandan, PK!('mn gOneyde bulunan Rum askeri lesislerine de saldmlar
dilzenleyip TOrkiyc'nin yapIIJ'dJl!i yolunda bit hava yaratabilecel!i gOZOnOnealtnarak, bu konuda da tedbirler alrndlll
o~rcnildi.
[iJ
***
EREKTICiIzamaDl blrakm,z, gerekmediOinde
bile alII. yedl ve daha fazla devlel bakanllgl
Ihdas edillyar hOkOmet lçlnde!.. Bunlardan blri
de DoOu ve GOneydaOu soranlanyla gOrevlendlrilse
sarun halledllml, alur!.. Bu ~arttlr da!..
BOyle blr bakanl'Om gOreve gelmeslyle bakanlar
aras. yelkl ve etkl sOrtO,melerl de Onlenlr... SOper Vali
ve diCer yetkllller daha rahal çaI"abilme imkanml bu ..
lurlar.
•
,
1
Referandum kampanyaslndan .akil bulup Turgut
Özal bu Onemll aaruna oöyle bir gOz alabllirse ger.
çeOi yakalam,. olacakhr ...
Tercüntan
18.08.1987
Elklva can' al dl
ARDt"',
(Tercüman)MMardin'in
Mid)"al ilçrsindc kardc~ olan iki kOy korucusu, bölOco ~klya tara-f,"dan OldOrOldü, bir köy korucusu da kaçlOld .. BingOI'
On Ki~1 ilçesindc de "Our"
ihtanna uymayan bir ki~i gOvenlik ku.vetleri tarllfmdan
OldOrOldO. Bu arada Siirt'in
.Pervari ilçesinde ise durumIan ~iJpheli gOrOIen iki ki~i
.yakalanarak gOzaltma ahOOL
'., Onecki gece Midyat ilçesi.
i1e baAh Cevizti kOyO Kel.k
mezras,"a gelen bir grup bOlücO ejk,ya, kOy koruculan
Mebmel ~ ~b
Çelik adb
karde~leri .. Ierinden dl~
Çlkararak silâhla OldOrdOlei.
Mebmel ve Sallb ÇeUk'in
kardO$iolduQu bildirilen. ancak adl lcsbi. edilemeyeo di~cr kOy korneusunun da, b0liJcO ~kJya tarafmdan kaç;:.
nldlAl i1eri sOrüldü.
BI. KI$I OUIOIIOLDO
BingOI'on Kill ilçesinde de
gO.enlik
ku.vetierinin
uDur" ihtanna uymayan
Düzgün Ölmez, aÇllan alO$
sonucu OldOrOldO. Düzgün'
Ö1mez'in PKK ile ili~kisinin
olup. olmadl~1 ara~lI~lhyor.
_~KI ••
YAKALAIIDI
Sürt'in Ptr\'ari iI~esmde ~Opbeli iki ki~iyal<alanarak gOzallma almd ..
D.. riye guen gO.enlik kuvvelleri, kimtikleri aÇlklanmayan .e bölücO OrgOImensuplannm ihtiyaçlanm ka~lIamak Ozere ilçeye geldikleri
samlan iki ki~inin sorgulamasmm yap,ld,jlm. soyledi1er. $Upheli $lIblslardan biri:
nin Uluderc: nofusuna kaYlIIr olduQu .. PKK'mn gOzcti.IUk gOrevini yapt.A1 iddia
edildi.
(')1\
. , .•..1.ut.
YaLCU OTOlIOSO.O
SOYDUUUI
Diyarbùtr-Siin
karayo.
lunda bir yalcu oloboso si-
Iâhh dOrt ki~i .tarafmdafi
sO)l1ldu.
. Van'a gittil!i bildirilen yolo.
eu otobOSOSilvan-Kozluk ka-.
rayolunun "Beklrban" mcv-kiinde Onceki geee saat 01.30
slralannda bir k~inin el sallamasI Ozerine durdu. Yolcu
olduQu samlan $lIhsm olobOse binmesinden soma, çalthk.
.Iar arasmdan çlkan siUlbh Uç,
ki~i daba olobüse girerek yol-'
culardan yakla~Jk iki milyon
lira para ve e~ya gasbederek
kawiar.
•
18.08.1987
PKK 'mlIItan'ari'
18.08.1987
.Ad_et
_ka,.
GItanSUngurlU, MiLLi"ErB
koruvucuVu dalla Ö'dürdü
2
lin". hllekln
Il .....
Ii..
••••
Korucularla çatl~maya glren teröriStier.
•
ap,klad6:
l'CeZaevlerinde 1244'ki$i öldü"
Iki
görevliyl blclurcluler
BÖlücü terörlstler, PKK'nm yan orgutu alan
Snahll propaganda Blrll!)!'nln kurulu$ Yllclönümü dOlaYlSlylaMardln'In Cevlzll kÖyü Ke.
lek mezrasma baskm clüzenledl
•
e
.AClalet
Saka",
Mahmut
Oltan Sungurlu.
12 Eylul
19S0'den tlu yana eezaevlerlnde
1147 klslnln eeenyIe, 74 klslnln Intihar ederek
23 kislnln de çesltll olay.
SDner GOREL
'Al
• ANKARA
'~~ (("\nU"\J
0ALET
BakaQI M ..... t
Otta. Su... rIa, 12 Eyhil
1980'denbu yana sivil ma.
evlerinde 1.147 kilinin ... Ii ,le, 74
kilinin intihar etmek ,ur<liyl •• 23
kilinin de Cf,aevi içinde meydana
grien olaylar sonueuoldu;unu a"k.
lad,.
Adal<l Bakanl, Mm/y.1 muha.
biri.in konu ile ilgill sorulanm yaDldarkenCfzaevlenndtsade<tbu kl'
linin kÖlU muarl1flesonucu oldûgu.
nubelinti.S .... rt., "56z ko.. s.
ö1ï. ollJll1f IIaIWolank 16 Cfza.
• Yl ""nliJI
~akkllda """Ilamla
~
1ÇIhmtl1l. Bu I6rnlllfr ballkl.d!.
.....
1'1. -0'"
l;öv'pdl
dava açddl Vf '1IpIa.1
,apddl. 8
Cfllffi cö,nUtl (flltli hapls ma.
laMa çarplmbrk.n, 8 &ö.. vBDI. lit
SII(SlIzoIdu*" bel/rlcDe.. k, beraalIfrl.. kara. Vfrl1di" dedi.
"Cellevlerlmlzf.
bilyiik böll/.
mli lU anda klralan .. " bi.a/ard.a ..
dll, Ilk il olarak klrabk ctllevlfrl
kapalilorak. ler1frl .. satbk kOjDI.
Ian daha milkellllllCl oIan, ~ ve eji.
Ol~~~ Sunlurtu, tnsan Haklan
~mCgJ nec ~ken "zaevlenndekl
olum olaylan de 1181h
olarak yapl'
Ian a~lklama~;n d... sk~n savClhk.
Ian:a IIlc.lcnd'llloc dikkalJnl "keltk.
"BunlathakklOdaki bilgtler deg'"
lendlrilmektedir" diye konlJllu.
(czaevlenndckl kOjuUannd!i'c1.
tilmesi amaCly'a Ilbalma gcld,kten
bu l'ana bll dlli ICdbir ald,klann,
belinen SUDlurt. joyle dedi:
tim yapdm"; ..
salt blnalar in
" eUirl1.. ektedlr, Ipt .. e5lfk ci'
tim kunlan. so" al vt kill ... 1ça
bi.... ., arttnlml!lJr, Tutuldular il
birktmlUleriD Icdl'i .. fiIIItole'
Ï\iD tabip. ~ btkiDli. pslkolo&. ""
mil
ki,att. ptdaao'& pbi "i1.k pt""
..U iIf Dim..... di. adaml. lek
Disyen. u,la "y'Sljiksrltiimekl'
dir."
taliäkïänd..
Icr la"f!Rdan
Köy ko'DUR IHTARINA UYMADI
rueulanna daha sonra ~omalik SI- OLDOROLDO
lahlarla alel3ÇlldL Tcromtlenn açlIg, alCj uzerine s<yb•• z Çdik, siBinaöI'ön Ki;J IlçfsiDcIf luv<lIl.hlO! alCjlcycrck kaçmaYI b3l'lrdl,
iii< kuVvtllerinin ..... ' ibtanna uy.
Ola~dan sonra bolgcyegelengUvcnmayan bekçi pusudaki ask""r laIi, kuwellen Iki koy korueusunun
rafmdaa ö1diirüldü. Suny.'drn
•
Korucularla
snahll çatl$'
e",dl Ile kafj"3¥' So<gu wllklaTurkiye'y. aeçmck ÏSlfYfD A ......
maya glren terOrlstler.
nRln Ifadelenne göre. ormanhk
la. ". AU !simli bir Suny. gyru.Ikl gOrevllyl
Oldürdu
alanda meydana gelen olayda "'.
lu da yarab oIarak tie 1fÇiriIdi.
MARDIN. Mil-HA
,dan 15 kadar oldugu lahmin cd,KiiJ'Dlß KIllIt)' MahIIIesi'Jlde 28
KK militanl.n. HRK (He
len ml"lanlat kaÇII.OIayla ijgJhsoY"ll.daki 3 (neu\: babu1 Diqi.
zen Ruprlye Kurd;.lan
rUj'urma gllJi b"imde surduriilu.
ÖI.n,
23.00 ...
~
Kurdistan Kunulul (<rhe.
,or, Ejlerrun HRK (Hczen RlzgaraJannda jancIarqwu ........ ibtasi)tnin kurubq yddönûmünde eylcm TI\C Kurdlitan . KurdIstan Kunu.
nyla karp~.
Iddiayaaö" yoludiiunlcdi ve iki koy korueusu 01. :"1 CepheSl"nm kurulul )'Ildonuna dn'llll edcn Öl.u'. daba sonduriildu,
Rlundegn,ekl'l"nlmcsi dlkkal çckta alq cdildi. Ailr Ylllianan
0Iay önati
meydana addi, Il Bolgedekl ejlemlenni 3 yd once
... z, KijJ Devlct Hastanai'DC kaiMardio'iD Maz\aaiI ilçesiDCbail'
al O! lanhIC b31lalan PKK'nm bu
dmld ... AncaI: tUm çabalara raiUI~
kÖyÜ, Kdek meuU! yakm.
,',Ieml de y,ldonumu ncdemyle du.
IlIfn kunanlama,arak ö1dii.
IanDda yiiriiyen koy korueulannm
..,nit-dig, samhy"" Maildag,'nda<lrafiDl çevircn bir &/liP mililan
., oll\la 11~,hbasma bIT a"klama
Bu arada ManIia'in lmlrqJr iIkUIIlik sordu. KmllepC'deti ceza- \;'pllmazl.m. bolgcj'e komaDdo 00çaillf bajI'
llacajI
evinde bulunan yatmlanru ziyan'tc
hUfnr.in sc\kc()ildiiJ. askcri \'c ~I. lannda .. nm IfÇIlIfk isteym SuripIIpIaki kay koruculan M.b,,I ,,,kililenn böige), gcJcrek,olay
~ uyruklu A ......
W. AI yarah
... ÇeIk .. SI/I~ ÇdI~, leronst
1'.,",,"dJ bllgl ald,kt,,, "~rcnildi
olarak cie gf(Ïnldi.
.
BOlüeu terOrlstler.
PKK
nln yan Orgutü
olan SI
lahll propaganda
SirIi.
Ol'nln
kurulu$
yildbnu
mü dolaytslVla Mardln'In
Cevlzll kÖYu Kelek mez.
r35ma tlaskm duzenledl
P
oDCài ... _
01-
rœ
Seayun
yu ....
Iiden
~
20.08.1987
Güneydogukan gölü 25 'ölü
DiY ARBAKIRISiiRT
-(MiL-HA)
Slirlin
Eruh
lIees"ne.
bag"
KI"Ckaya
Köyü'nün
Milan
Mellas"na
baskin düzenleyen
PKK milita nia". 25 vatanda$1 katlettiler.
Edinilen bilgilere göre, dün gece saat OJ.OO 51ralannda
Milan Mezraslna
iki ay" koldan
gelen PKK mililanlaTi.
üe
kby korucusu ile bir süre sohbet ettilef.
Gôrlisrlledcn
sonra. koruculan
silahla tarayarak öldurdulef. Bu SI fada Mezfa'nm çevresini saran äleki grubun da
otomatlk
luick, rakel alar ve el ,bombalarlyla
uyumakla
Terciiman
alan masum vatanda$lann
kallellokleri
ögrenildi.
evlerine
saldlrarak
25 vatanda~1
Baskrn snasrnda 3 ki!?inin yaralandlgl. yaralliann Si;r' ve
Eruh
Devlet
Hastanelerïnde
tedavi
altrna
a"ndlkl~n
bildirildl.
Ote yandan.
kafillerin
bulunmaSI
için bölgede
seri
operasyonlar
ba;;latlldl. Yetkililer. ölen masum yurtta$larJ.
mIl'" hesabrnln sorulacaglOi
söylediler.
Olayla ilglll fotograflarl
ve gelismeleri.
yannki gazetenltzc1e okuyabilirsiniz--i-:
__
~-
19.08.1987
PKK terörDne "Der Spiegel"de
yer_ya[di
PKK'dan korkan kürller
palise yardlmcl olmuJor
DANKFURT
(Te/cOman)-
... Son zamanlarda Alman
kamuoyunu en çok me'llUl
eden konulardan biri Federai SavdlQ1n PKK aleyhine
acl~1 sorutlurma
va emniyet kuvvellerinin PKK yuvalanna yaptllll baslunlard,
Son baSlusonda konuya
ll!ni$
a~"an
haflallk
'Der Spiegel' dergtsi PKK
dire bllinen bOIücû terOr Or.
gutünün Federal Almanya
Ç8plnda muhalillerine ve Or- '
ver
güllen aynlan üyelerine .kartl
glrl,liQi
leatham
hareketlerinèlen
Omekler
vererek, Federal SlM:1ltkça
ba4lalilan
s6zkonuau
SQfUftUrmanm
lar6r
Orgülü
h8kIanda dall topIamak 98:
yeal He gerçeldetUrildiOi
kaydedildl.
Bertin, Hamburg, KOIn
va Hannover gibi büyük ..
hirlerde PKK miHlanlan larallndan
"\endiOi
lahm,"
edilen cinayellerin faillennln
simdlVe kadar e1e geçtnlememl' oImaslna d,kkal ce.
ken "Der Spiegel"
dergisi
700 bin mark nakrt paranln
ale geçirildl!)1 son operasr:;,~~rd:a~~~r::
k~~~e~
dôküman topladlklan
behr.
hldl.
Der Spiegel dergisin,"
yazlSlna göre son operas.
yonlardan büyük raha1slZhk
duyan PKK sempallzanlan
AvruDa'nln çe,ilh ülkelenn-
dekl Alman kuruluslannda
gerçekleslirdlklen
eytemlerinde Federal Alman pol's"
ni
"Ierör"
yapmakla
sucladllar.
Hatta Bonn'da
bll basin toplanllSl
yapan
PKK liderlerinden
Hüseyin
Y,ldlflm, el konulan paray'
gerekllse
zaria ger; almak.
lalehd~ etti. Federal SaVCI-
Ilk bunun ûzenne Huseyin
Ylld,nm aleyh,"e
ru~turma açtl
Halohallrda
de bir soFederal
Savc1I,k görevltlerinln
topla.
nan dehllen detlerlen~'"
mekla
mesgul
olduklarr
kayded'Ien
yazlda -~.
aylemlerlne kahlmayCll! 1àIIIlarin de PKK .. rOtOnden korklukloll
lçln ~derDI
Almoft
gùvlnllk
kunanartna
yord.me. olmodltllon" beltrtlld.
Yazida ayra.
Türk Millt.
Istlhbaral Teskllall'n,"
kürtCÜ brgUtIer araslna ni18k SO'
kabilmek
.çln faaliyeller
'eens,"de oldu!)u öne 'Ü1üldu
39
20.08.1987
Tercüman
PKK. Güneydogu'yu kana buladl
Dogu'daki katliâm üzei"ine Türk
Parlamenterler Birligi'nden
BÖlÜCÜ KATliAMI:
25 OlU, 30 YARAll:
••
SIIRT/ERUH
(UBAI-Ya-
Kdlçkaya
köyü Milan
lllt;zraSlnl lki grup halinde
hasan Yilsadl~1 aynltkçl
tt~r!ir örgutü
üyelcri löy koruculafiOl
teslim
olmaya
ça~lrdl. Bir grup köy karu-
culaflyla uzun süre görü$Üp.
daha sonra oolan
kur$una
dizerken.
mezray~
yoketmek amaclyla çevrede me\'zilenmi$ bulunan
ikinci
grup da köylülere
salchrch. Önceden betidenIlli~ hedenere
roketatar.
bomba
\'e makinah
türeklerle saldlran aynhkçl terör
örgülu üyeleri mezrayi
bIna bularken
ço~unlugu
ka-
ki Emh
\'e Siir1 devlet
hnstanclnrillu
nilkledÎldi~i.
IIi helirlli"~r.
Hu arada ici:;;\t.Hi Baka111YddlTllll Akbulut.
ola~a'
nelstü hai bölgf~ vahsi Hayri
Kozakçlo~lu.
Janriarma
:\sayi,$ Kolurdu Komulalll
Korgeneral Hulusi SaYIll
\'e ErnnÎ\'ct Genel Müdürû
Saffet
-Arlkan
Bedük,
PKK'I1IIl
kana
buladlgl
Mi-
lan;e~krl~Î~~tn
~~~~ko ter.
lerle giltigi
Klhçkaya
fövü
\'e Milan mczraslyla
Eruh'In operasyonlarm
çok geni~
bir alanda klskaç operasy<r
25 ki~iyi katlettiler.
Bu arn.
da 30'u a.$ktn köylünül) dp.
\ <ualandl~1 bildirildi
IIglliter Y;'lraJ~lann en yaktnda-
Ömer
Baykara
(351.Nurean Baykara (10), Ali
Sever (651, Hayre"in [soya,
dl belli de~i1) (64), Halil
Aa\'kara
(60), Muhabbet'
Oemir (50), Habis Demir
(5), Hamide
Be~ta~ (75),
Sehriban Be~ta,~ (35), Kadri!,e Be~tai (14), Sabriy.
Beila~ (12). Hazine Be~ta~
(7), Naciye Be~ta~ (3), Zeynep Beita~ (6), Hael Be~ta~
(12), Fuat Be~ta~ (7),
"Conifer; bilerek yo do bilmeyerek
destek/eyen/er on/arm suç ortagl 0/maktan kurtu/amaz/ar"
HABER MERIŒZ.I
ün'in Eruh ilçesi Milan mezrasmda
2S Ylltand~l'
mmn bOlOell ~klya tarafmdan
katledilmesi llurine TOrk Parlamenterler
Birli~ Istanbul ~ubesi'nce BatJb parlamenterlere
bir mesaj gOnderildi, Mesajda, "böIücö caaIIerI bllerek JI' da bilmeyerek desteld.,eDleriD
oDlanD .aç ortat.
olmaklan
keDdlleriDI
k.nanDIQKÙIan" irade edildi.
S
ENKAZ'ALTINDA
KALAN
VATANDA~LAR
Bahar
Narin
(3 günlük
Narin (28),
(4), Mediye
Narin (5), Sükrü Narin (271,
Süleyman Dündar (10), Kemal Demir (41, Sahin Sever
133), Behiye Sever (551_
Sabriye
~~~~~nd~r~~~~~~t~~'
!öekC: bebek),
Halisc Nann
rek
kaçan
teröristlerin
aranmaStnln
devam
ettiAi
bildirildi.
OperasyonlaTln
hava harekatlyla
da èestek.
lendigi helikopterlerin
çok
alçaktan
uçarak
karadan
h:~~lt~f:t:~kibi
destekledl~i
Öte yandan,
Böliicü
tcröristlerin
haskllll sonucu hayatlaTlIll
k,\\'bp.den vntanda~laflml-
~
-?üylp.:
Dr, !byreltla &kme. Ile Sekreter Özer Ölç,
imzaIanyla Balm parlamenlerlere
gOnderilen
lDeSI\ida. "GlIao,dop bêiIgemIzde Iiiriip gidm >oe al.. ,
Ianuua leriIrlID lamIç ömelderiDI IqkU eden caaiJl"
De l)'IaaJertaJ bllerek JI' da bllmedea
dnteldeyea
Ye)'II
........ dit ........... öooIIiIde pulameakr ~
~
16ftv aydJk" denilerek bu kurulu$1ann Ile
lti$ilain lœadilerini TIIrkiye'nin dosllu~ndan
yoksun
bllakmak aorumJulu~ndan
korumalan
lavsiye edildi.
Mesajda, "Canlleri bilerek ya da bilmeyerek destekl.,enler SS milyonluk TOrk millelinin gOzOnde onlann suç ortaJI olmaklan
kendilerini
kurtarnmazlar"
denildi.
Hakkari'-
nin Uludere
riye gezen bir 8skeri araç
teroristlerin
dö~igi
mayt.
na çarph. Patlamada 1 cr
'l.ui klmhklefl
~~
..
ASKERI ARAÇ MAYINA
ÇARPTI: 1 ER liEHIT
ÖLEN \'ATANDA~LARJN
KiMLlKLERI
dm ve çocuk olmak üzere
I
Batl'va
... esaJ
••
~acil~] nynhkt,.:l tcrör örgulü 1'1\:1<. Siirt'in
Eruh il.
çesine hf1~h Klhçkaya kö\'ii
Milan mezras!nl
iki hamlcdl' Lw,l buladl.
Önf.e 3 köv lorucusunu
bllp.oen
8Vflhkçl tcrör örglitü mtmsuplafl.
naha 5011r;l
çogunlugu
kadlO
VC
çucuk 25 ki$iyi katletti. 30
b~lyi de yaraladl.
ilçesinde
,?chit oldu. bir üstegmen
4 er yaralandl.
dev-
JfaVln/anan "Et-Tallatü'l
In
île
20.08.1987
.Parls'te
~
ArablJfe"nln
21.08.1987
Iddlas,:
22.08.1987
'I
Suriye'den Apo~yuistiyoruz'
Tommtay'ln üzüntüsü
• Kemal BALel •
•
,
Fransa'nln baskent)nde
yaYlnlanan EHallatü'1 '
Arablye (Araplann öncü.,
SÜIadll der_gi,PKKlider)
Abdullah Ocalan'tn ve
,örgüt üyelerlnln Bekaa
Vad;zj'ne gönderlldlk)e-'
rlnl' ve ,Apo'nun Türklye'yl! ladesI' konusunda
da gÖrùsmeler vaplldlglni bildlrdl"
.', "
e OergI, Basbakan (5nJ'în
sann zlyaretl sirasmd:t
, ,è macldellk b~ gÙ~e1lllk
aniasmasi ImzalandlQIni ve temaslami bu anla$ma
eerçeveslnde
yaplldlgtnl, da bellrttl
40
eArapça yaymlananderg)de,Özal'lnsamzlyaretlardln'dan PKKmllltanlan ve Abdullah Öcalan'InlApaI Türklye'ye ladesllçln gOrüsmeleryaplldll'll Onesürüldü
Iltrgi, "lyI babtr alan kay, " ANKARA, OZEl
~p
ARIS',é
.!J
Arapça olarak l'a.
ymlanan "[Hallatü'l Anbly." (Araplann Öneu.u)
adh d"gi, PKK lid.ri Abdullab
Öealan ile PKK militanlanmn Lübnan'daki Bekaa Vadi.;'ne gonderi)diklerini bildirdL Irak Baa. Partisi'ne yakm olarak bilinen d"gi, Su,iye hukum.tinin, Ôea'an'm Tur\iye'y. g.ri v,,;lmesi için gÖlÜlm.1eryap~dl8Jm iltri surdu, Lübnan'm
Bekaa Vadisi d. bir .uredir Suriye kuvv'llerinin dtnetiminde bulunuyor.
,
Hafiahk d"gi, B3Ibakan Tur.
guI Ôlal'm $am ziyareti !I""mda
;mzalanan dokuz madd.lik guyenlik anlalmaSl ardiadan Suriy.'deki
outim PKK u.l .. inin B.kaa Vadi,j'ae !almd'g.nl bildirdi,
naklm" dayanarak yerdig; haberde, Apo adlyla bilinen Abdnllab
Ö<alan'm, $am yônetimi tarafmdan
Turkiye'ye geri verilmesinin d.
"uZlk blr IbUmal" olmayacag.DI
savunuyor.
Iltrgi bu arada, gUyenlikan)3Ima.mdan .onra Turkiye.Suriye !Imnna yakm bolgede~i eyl.mlerin'
azaldlilna dikkat çekiyor, Suriye'
nin bu Ulkede saydanDln lOll bin
dolaymda 'oldulo samlan Kurt!er
ara.mdaki PKK sempatizanlanDln
Suriye yetkililerinee "mecb.ri
ikam.te" tabi lululduklanDl' da
kaydediyor, Iltrgi, !!nlra yakm höl,
gel.. de Y3layaalara köyl.rini t.. k
•tmeleri l'a da kendil.rini liyarete
gelenleri Suriye makamlanna bildirm.leri taliman yerildig;ni beliniyor,
HAKKÄRI
RUH'lakl kanll PKK eylernl, Clndoruk'u va OYP'II1eri
hayll etklleaL Clndoruk, bOlgede bulunduOu blf Stra.
da olaYI duyunea, Eruh'a gilmek içln çare arad!. Ya-.
reI asker! makamlarla yapilan temaslar sonuçsuz kahnea, bu
kez devreye Musa ÖAün Pa~a glrdi ve Genelkurmay nezdinde iki helikopter saQlanmasl lçin girl~!mde bulundu.
Muel ÖAün, gece evlnde ula~abildiOI Genelkurmay Ba:;;kanl'na Clndaruk ve mll/etvekilleri ite gazeteciler içln Imkàn
varsa ikl adet helikopter aynlmaslnl ÎSledi.
Tarumtay lelelonda hayli OzgOndO, "Genel B8~kanl",z'
dan ve gazetecllerden lat.klerlnl yenne geUrmeye ImkAnlm
[El
r'::~~~~i~~i
t~:lt~
~a:a~~~~~.~d~O~~~
I~elmenll~~¥erum.
Iki asker aras IOda geçen konu,ma hllzOn verlclydi. Dev.
. letin Imkânlan yeterslzdi, bölgede operasyon için yaterli araç
slklntlSl vardl. Van bölgeslndekl iki adet helikopterin hang!
.is
i~~e~l~~ll~n~~~~~~t~~f~~~~k~~~~ny~~aci~~i~~~ olmasl DY?
hayeti lçlnda OzOntoyO larlfslz boyutlara ula~tlflyordu, OY?
otobosOnde sohbet ettlQlmlz MUll ÖOOn, ekonomlk va sosyal Onlemlerln uzun vadeli 0imasI08 dlkkat çekerek, !ki ko.
nunun altlOl ~Oyle çizlyordu:
"Öneellklelkl
teçhlZllt g ... klr, MuU.k. zlIl11112 kl,lIIk gece Iydinlatmah v. gece g6rU,IO hellkopterler hlzle ahnmah.
dir. SugUne keder ahnmaml' oImlllnl doOruau yadlrglyorum.
100 mlly.rl1k blr proJe bu, Am., ... dor kl, hOkUmet bu konuda duyarslz. Ba,bakan Göcek'tfl latlld.yken.
Ankera Il. ko .
nu,ablliln
dlye 20 mllyon Uraya geçlcleentraJ kuruldu. Ama,
hayatl önemdeklletlhbarat
lçln para bulunamlyor. De'alar.
e. aöyl.dlk, bölgedelhb.re
deOlI,lsUhbsr.talhUyeç
vsr, Amu,
ye'kUller ne yazlk kllhbarlera
raAbet edlyor ve yanlhyor."
,
,
22.08.1987
~ürk
~
-'---~
,.
, ..
• .,
yazarlarl
ne dlyor?
>
BaSlOllTUZdän seçmeler
~
Önlem!...
PKK Bu.
y"'" 25 can k,yO Doha da Iuyaeak.
uzun er."h blr kayga Onlernl de
UZlM1erme göre almak gerekir ~IY."'"
NlIlü _"
yo da __
duruma günduz.
leri hIkJm" gibe tra"komlk 3Çlklamalar da blr
yana blrakllmalodlr.
Bu son satdn:SIn heme" öoce PKK. Atlna ve
Briilc.et'de ~
IopIanblan
àJzenleyerek,
"15
AOuetoa" gUnünUn PKK'nin sdahl. sava$1 ba$'IallJOl gun ... al< llan edI~. PKJ( sozeusu
IIv_
HilMyln
Abna'da àJzen!ed'g'
baSI"I IDpIantlSlnda.
15 AQusm 1984 tanhlnln
AbcIuII.tI 0caIan tarahndan ba$latdan S1lahli
_non
ba$langoo okluijunu8(,kl,yo'
PlO( siIahIt bar 6rgÜt
Bu silahh örgut adlna
Avrupa ba$kenllennde 8Çlklamalar
yaptlmaSine nasal IZI" venltyor?
PKK. 1978 ydtnda kurufdu Ayrlme' orgutlenmeter ... IIden HeIlI ~ •• r'ln 1977 Ylllnda "Te......
d
blr ba$*œ. aynme_ orgute ba~ll
bu
V_
1984 ...
sap1as'yorlar. TKSP, .PKK, ...........
lIIr
k"lnin komutan&anna göre .,leyen bIr kamp10 ve elnayet ilrgÜ1ÜdiK" dove 8ÇlI<_da
Bir Rum gazetesienin
bulunuy()(
l "MiT
Federal Almanya'da, HoUanda'da, Oi!Inmarka'da PKK'mn otekl Kurt orgutler de çatl¥flaKOMKIIR lie PKK a,asmdaki ça",ma. 3 lA&1967 gunu PKK tarallndan
KOMKAR
Yonetrm Kurulu uyt!$ Ramazan AdIgOzel'en öIdurulmesl
r'e rylCe aJev~n1yor.
Terorun blr manbC' vat. Bu manbQl gereOi
glbl kavraytp dej)erlendtrmeden
anlern SImek.
devletr yenl yanl~lara sürùklÜ)'Or.
Gazle gorUnen yanlgtlardan
de'Aet adlna
LEFKO$A, AA
bin.
yaymlanan Epi.
rJ{lIBRIS'mgautesiRumMiTkeSlmmde
~keri
II<
glzll haber alma
"e,klyan," kökù k8ZInd!" dlye basmakahp
açrklamalar yapmak... PKK. bu açddamalan,
"silahli propaganda araa" say.p, bu açtklamalar! Izleyen, uç b~ saal çdie. "güç lÖS'terlslnde" bulunmek IÇIIl bu 'alçalrça CM18ye~-
brad
ö,gulu MOSSAD'm, PKK')a kari' iiblfllg,
yapuUann! Iddia elll.
Gaul<. MIT mensuplannm. Bab Avrupa'dan
Akd<niz ülkelenne giden PKK milllanla"n! "led,.
;ini, MOSSAD'm da MIT'in faally'<tIenne Guney
K,bns'l1 V( Ortldogu'da yard,mCl oldugunu öne
sü,dü.
GIlete, Türklerin kanllian eie g.,mn .. ; hallnde
Btr ba,ka yanl~ da PKJ('f1In yalrllZca yurt
dosmea örgutlendoO' izle ..... yaratoco 8ÇlI<1ama-
1!ll15
çaJ""",larona
.(lIrIok verdi, AAGK (Kurdistan Holk Kurtulus
Orclulu) ... E_
(Kù,dis'an Ulusal Kurtulus
Cep/leIl) bu amaçla kuruldu
Babk .tlhbarat servtSlen cc*; IYI blllyoriar
kt.
PKK tw sdahll örguttur. Sunye'de ba$ta, "Ze.
..~"
oImak ùzere bI.çok kampta
Dannan ve leror eO,tlm, goren PKK NATO
karargAhlannln bulunduQu
Bruksel ba!>ta 01.mak üzere. genelhkle NATO ulkelennde
Orgülleniyo<.
PKK ile kOMKAR (Federal Almanya KurdIstan ~l Oerneklen) ve TKSP (T urklye KurdlSIan Sosyahst Partlsrl Avrupa sokaklannda he-
lar yapmakbr. PlO(. hem yurt oçinde. hem de
yurt dt$lnda orgutJenfyor
Rem snr Otestnde
hem de yore haIu içInde!
mantlgmdan Çlkan bir ~ka
sonuç
da PKK'Oln bundsn sonra bUyuk kenlterde Ye
yurt dr!>mdaki lemsilctlere y6neMk eytemlere
91rr!>me olasllrQldlr
"ASALA"n,"
Illedog' takbklenn
,imdl de PKK
taraflOdan IZIeMlOSI $lU;If'œ. oImamaItdlr
12 Eylül Oncesl ve sonra&Inda YIXt Ölfindakr
Ermenl terbriJ, yurt IÇlndeki IÇ teror ite birkkte
yurutuldù Devie! bu ter6re ..... yenik cl4lû:
devlel yonetlml el deQ~tl El deO~lrken de
orgutlemyor,
Terèrun
S1yasal re/lm
iddiasl:
i1e MOSSAD PKK'ya
kar$1 i$birligf yaplyor"
Ian suruyor,
yrs
lere gln~lyor.
lerorlSderce
öldUrutmeSinden
soma Ankara'da
S8F öOrenclSi
AbduIeh Oe .. n, bu aYflmel
hderllgtne
gob,.d,
Iororll' .......
PKK (K.:.dill8n
~, PartlSi).
yIllan ..... nda soIahIo OrgUllervne
24.08.1987
~
bazlëïTemlerde bûÎunâi>i1ecei!yolunda Rum yöneUmme jU bllgJierin ullJllnlchimJ YlUlI:
ï: Turkiye, I,panya'dan Suriye'ye kaçak .ilah
gJ,ug,n! göstmn delili Rum karasul.n içind< yakalayacaIJ,
2. Güney IUbns'tan KKTC'ye tedhijçil<1I1r.[mdan saldm düz<nl<llirilecek,
3- Türkl«, böliieü qk'yaya kIIfI Ç1k.r1annl korumak t,in Güney Klbns'ta SIDIrh bir hsreUta &irilOCek
ba$k~tl.
PKK oIay,na da bu IlÇ1lardan bekop. OnIeml
oI.aSlhklaragore almakta yarar vardlr.
bu
22.08.1987
..
Ozel timler, Janaarma ve
komando birlikleri bölgede
,
ze ile çetinkaya grubuna bagll
,
l
i
I
,
I
'I
Apo'ya iSpanYOIsilahl
UNEYOOGU'da
kanll .y.
l<mlerini lürdüren PKK mititanIaruun iiurinde bulunan
silahlardan banlann!n hpanya taraflndan IUbns Rum k.. imin. la.
_
olduklan bdirl<ndi. BIlbakall
TUflul Oul'In 23 T.mmuz'cIa bu
konudaki IÇlklamasmcla, "Gïlf'doP Aaadola'da <le aeçlriln b..
ZI sIIablana Kib", Ru.
bal ...
üurt.de. I<vk edlldIkItrlse cIalr
~1IdI"1IÛZd< knloklIItliivordlt.
Bu ks.odar re.... bela<ltrlt ka,o •.
bdar" l<kImd.ki ifadesiniJlltpllly.'
dan Kib", Rum k.. imin. bu lilahlann I&blmll olduluna dait r.. mi
Ctvabl i,.rdiJj ölreoildi.
Güv.nilir kaynaklardan a1d'l1.
mil bil&i1er. ,öre, 1986'cIa Gün.y'
dolu'da te,öriJtJ<r< klfll yapdan bir
operasyonda üç adet Sill marka
!spanyol yapuro tilah .1. ,~irildi,
~
Bunun iiz<rio< Türk y<lkili makam.
Ian, Madrid hül:ûmeti nudind. ai"lim1m hajlayarak, bu tilahlann
PKK'nln .till< ,eçm.den önce n.reye sauldlUan hakkmda bilai II,
ted'llPanya hukiuneti, .. ri numaraIan da belli 01.. tiIabJann Klbns
Rum kesimind. liDwol k.nunde
(aallyeti. bulunan lu," T.....
adb bi, finnaya 100 ad<tIiI: bir parti
hahnd. saulm1l olduivnu doiruladl v. bununla iJaili belad.ri de An.
kara'ya ,önderdi.
0, Iilalun .. ri numaralan JOY'
le: 1648131, 1658706 ve 1631913.
Bilbakan T.fIlIl Oul'In KIbns Rum yön.lImini bu konuda .. rt
bir dill. uyannlSl",n bu IOmul kaDJlIara clayanchl1lÖyl<niyor, Nite!ÏDl Tùrk bül:ilm<ti 'Olen aYln
iOtiIänu doiru bu konuda Birlei-
I
lIIif MiIIctIa <lCIId SWeluIiii'Jl(
de bir lIlCktup PclerdI " IIblll
Rum kaimiuia. u11111ororu1lC1'6r
oiayiaruu tIloh llilayaralt datek.
ledlJiaiD tÜIII BIr\qaûf MlIl<tl<r
ùydcrio< bu ,.
blIdiriImaùli ittIdI.
Safboku OuI'ID lib", Rum
yœcdmlac y6adIt lÇIkIamoIannda
oynnu
~
" Ita,.upil14
ülkeyi bdirtataDtlI
TDIW taIÜIiIIdc XIIInI Rum y61MIimI, AAkara' .. bu Iddislaruu
recIdcUl. IIblll1111116zciuü Ptt.
.. VOIUrWIo,
oIir luqIuI,oII Id,
,
.~
'i
. I ~ .•
J
-
lo8IItI& ....
Jtoelik
,.ydaoa " fekIiDdc bit lÇIklama
~l
Kllt/llere
/Ilnet SIIrI'm Eruh 1Içesme bag" KI/'çkaya k~yO Mrlan mez.
rasmaa PKK m/Manlan
tSf3fmc1an kat/ed/len
25 vatanda~/mlzdVn
topraga venfdt
yaparU TÙfkiye'yi suçIadI. "
41
,
(Devarn )
22.08.1987
~
pii(;iâIii bùyuiGüjëräsyon
•
• ihsan DÖRTKARDE~
• Saylattin ÖZGEZER
• Ba~ir AKSU • Faruk
BALlKCI •
SIlRT
(Mil-HA)
YRILlKÇI PKK militanlanfj\l
~mn
Eruh'ta
dûzenl,digi
son katliamdan sonra güvcn.
lik kuwetleri Sii,,'in Eruh illesin.
de yogun operalyona balladl. Sii"
ve Diyarbakll'dan gönderil,n lak.
viye birlikler, helikopter desleg;nd,
aramalanru lûrdûrürk,n, h,nüz "g.
eak temu" sagIanamadl. Ancak
PKK miliulnlanndan
bwlanmn
kiinIikleri bclirl .. di. au arada Ilill,ri Bakam Yddutm Akbulut40 yeni karakolun aeil olarak kurulaca •.
81m löylcdi:
Sii,,'in Eruh illesin, bagI, Kd'l'
kaya köyû Milan mwalmda düzen.
lenen 19'u kadm ve çocuk 25 kilinin kaUediimesi ûunn, g,nil çaph
operuyo .. bajlandl. Diyarbaktr ve
Sün'in yanlilla Eruh'a ~lInak'laIl
.takviye birlikler scvk cdildi. Jandarma, komando birliklerinin yanl Il'
ra, Emniyet G,nd Mûdûrlûgû'oc
bagll öul har,kâl untl,ri de operasyona kauldl, Operalyonlarda FmdJk, Baggöu; Kiliçkaya köylen kanl
kanl laranllk,n, hdikoplCrier d,
hava destc&i sagIadJ. Bölgcdeki ope?
rasyonIari görcv, dûn bailayan Oui
Kolordu Komulam Korg,neral Huhili Sa)'UI'm biual yöncttigi vc operalYOnun ,n kûçûk aynnulma kadar iIgiI,ndigi gözl,ndi.' Bölged, yogun bilimde lûrdûrûlen operuyonda 37 kimlikllz v'ya lûpheli gözal.
Una ahndI. Gözaluna ahnanlarla il.
gill sorullurmarun lûrdûrilldûgü ÖBrenildi.
Bu arada önceki gûn Tunceli
kenl merkezind, bir polil otosuna
yerl'Itiril,n pallaYlemm dinamit 01.
dugu kesinlik kazandl.
Tunceli Mil-Ha muhabinnin ha.
berine göre, kent merk,zind,ki luriltik olClin önûnd, park ed,n livil
polil ololunda paliama m'ydana
CiOzüdOnmü$ mllltaniati eie geçlr- •
mek amacly1a katllamln gerçekl~tlrlldl{ll Eruh ve çevreslnde sürdurülen operasyonlara Jandarma, komando ve harekat tlml katllrycr
g,ldi. Patlarna üzenn' polis, sorUI'
.tunnaya geçu, Kimlikl,ri bclirsit killlerce yerl'lunl .. paliaYICl madd,nin bomba oimadlll, dinamin,n
ibaret oldugu kesinlik kazandl.
Araçta, önernIi o!mayan hasar m,y:
dana geldigi, can koyb, veya yara.
lanan bulunmadlg, haurlauldl. Sö,
konusu olaYID PKK veya TKP-Ml
Partiz.an ôrgütüne rncnsup militan.
larea gerl,kleltirildig; samhyor.
KIMLlKlERI
BEllRlENOI
PKK militanianndan b321lanmn
kimlikleri belirl,ndi. iki grup halin.
d, Eruh'ta raaliyct gÖlteren terönlllerin baskm ilin toplandlkIan allklaodl. 10 T,mmuz 1987 tanhind,
Eruh'un Çdik m,vkiind, girdig; si.
lahh laulmada ölû olarak d, g'li.
riI,n eski din görcvli~ M,bm" Ok.
lay'm ,I,ballhg,m yapug, terörist1er v, gruplan löyle:
Baggöz, grubu: Le'g1n Edn,
Nezlr Dayan, Zekl TurbaD, Ömer
Baykara.
Ç,unkaya grubu: F.. zI AIdln,
Murat Aydin, Ömer Kaya, Om'!
Emllk; Ram .... Kapahgöz, Ömer
Yaprak, NUI"t Düodar.
Mitan mezraslOa düzcnlenen
buklm Fmi Aydln'ID yönettigi ke.
linlik kazandl. Sä, konusu kallia.
mm M,bm,t Oklay
bir arkada.
110m güvenlik kuw,tlerince ölü el.
geçirilmesinc misilleme amati ta~l'
dl81 öne lürûldû.
CESETlER
KEPÇE ILE
ÇIKARllOI
PKK mililanlannca atel< v,ril'n
ve bombaIanan cvlenn enkw alun.
da bulunanlann cesclleri ve kopan
parlalar, domlerl, arandl.
Eruh'a bagIl Milan mmaslDdaki
oIayda saldm sonunda yerl, bir olan'
evlerin alun da kalanlann cmtien
v,
v,
I
-
PKK
kat/iam/R/R
ald/Rdaki
ac/gelçek:
v,
Katliaml caminin damlOdan gören imam SababanlD Talu, 018)'10
:19~Pllll..mJlll SÜl' üz,nnd,n atamayarak, alag, in,m,dig;ni söyl,di
lunlan anlatu:
"Yalll.amlZln,luldlm,Damda uzanmak ü.... kallIIm, 20 daIdka geçmedl, slJablar paW. Köy,
!iç Ianlta. lII11mqu. Blri 'Herk,Ii öldûnin, kimseyi sag b"akmaYID'
dlye bap"yordu. 9 lanednl gö,,'
bUdim. Köye pr.. telÖriJtler 'Dev.
I,tini, mad,m 0 kadar gÛllû, m'murunu niye bell,yemiyor7 Siri d,
40-50 bin Iiraya salin aldllar. H,.
pinw öldûrebiliriz, kim .. d, yardlnumza gelemez. Bu olay lit, dm
olsun. K,ndiniz, çekidüzen venn.
Eier adam olmaz, kendinw satmaya d,vam ,dmeniz yine g,lir tek
eanh buakiiii)'li' dedl. SoDll da çfkip III1Uer."
ÇATI~MAYA GIREN KORUCU
Bir sU" terörinl,rce lllahlanmn
blralulma.u için tchdil cdilen köy koruculan arallnda bulunan All De.
ntlr, annesi Mobabbel, locuklan
Kemal, Hablp Demir il, y'g,ni SO.
Ieyman OOndar'm Apo'cular lara.
22.08.1987
Kurtarlcl, 7 saat gecikti
IIRT.
EnJh
rIDdan kaU,dildigiru anlaurk,n, aiKadlr JiIario il, ~yblDUl Balçtd,
lamamak için kendin;' zor tutuyor.
terörilli,nn
kullandläl silahlann
du. O,ntlr, olay, löyl, anlalu:
m,rmil,ri ûunnd, Arapça ywlar
"Her zaman oldulu IIbl dller
oldugonu bildirdller. SHP millClV"
klly koruculanyllbh\lkt,
pUlUday.
kill,n olay y,nnd, gazetecilerc merM. BlnIeo at'1 .tlller. Köyün ber
mil,n gÖlter",k,
"Bo ko.uyu
.larIIuu lIIID1lIardJ, BeUd de 60 kl.
MeeUs'e Kötü"'elI'" d,diler. Bu
pydller, Kalelnlkonarla at'1 açt,k.
arada DYP G,n,1 Bajka .. HOsatan IODIl, bomba da atldar, Oç ay.
m'tUn Ondol1lk, Hakkâri'de yap" l'''p, lIç ayn evln "rtllnl saruäl konUlffiada köy koruculugo sisDII!lJ. Bize, 'Korucular teslim olun,
temini ele~tirerek. llDtTletlD bon.
bizimle baja çd<arnazsuuz. Bunu billarda yqayan ntaodlll "klya gi.
miyor musunuz. En bùyûk Apo' dl.
bl g/lrmey, balda yoktur" dedi.
y. ballnyoriardl."
TORK PARlAMENTERlER
GOZALTINA AliNOI KURTUlOU
BIRlIGi'NIN
MESAJI
Milan mmu, buklmndan k,.
Tùrk Pariam",terlèt Birligi,B".
sa bir süre önce militanlara yardlm
kana Halrellin £rkm,o
(j,nel
,nigi gmklesiyl, gözaluna ahnan
Sekieter Ozer Ölçmen imzasJyla Ba80 YllllDdaki Bepr Narin ölûmd ..
uh parlam,nterl,,,
bir mesaj gönkunulurken, kanh balkIDda 8 ya.
derdi. Mesajda, 21 kilinin öldûrülkImm kaybetu. Basklndan 40 laal
dügû son Milan mezrasl katIiamJ k,önce gözaluna a1man Be,lr D,d,
nanarak, "Iç bill! diipnlDl bu CI.. rbest bllakrldlktan sonra mma.
nU.ri kOçük Ityul Ç1kar belaplan
ya gel,rek cenazel,nn bllllDda uzun
'lle mUß ya da mlDeUelllUl pll1alùre gÖZYlll' dàk!O, eanilm lnnelmenter 10l1lmJarda dn\.kleyen d1er yagdlrdl. Bepr Narin 8özyalla- • j...t adamla".a 1I1kderinl TlirkIn arasIDda "Oilnmu bile llldllren
ye Cumb.riy.U'nlo
dortl.tu.dln
CIlIIIe" ben oud yatakbk ederim"
yOklon btnkmak IIX\ImJulutuDdan
diye konultu.
Itendllerinl kOl1lmalann. ta\'1lye
AKBUlUT:
"ACll OlARAK 40
ederll: .d.!ni)~L_
KARAKOl KURULACAK"
lçillen Buam Vddutm Akb •.
lut, GOneydogu'da yenl ek bir t,do
bit alma}'! dÜlunmedikl,rini, 40 yeoi
karakolun acil olarak olUjlurulacaIl.. biIdirdi.
GIRAY'OANYAROIM
SOlO
Baymdlrbk vc !skän 8akaru Sela
Gl(», <lûn labah Milan marasma
gilll.:BaskIDda yalunlan .. kaybeden
köylùlm ballagIlll diIey,n Glrty
her tûrlù yardumn yap~aca8Jna dair
söz verdi,
SHP'NIN loolASI
SHP Diyarbakrr m!IIotv,kUlm
'bO;Jûkl, Ilkaniabildi. Çlkanlan cc,l"lerd, ball organlann <ksik olduäu görûldü, BunO'n ümin, Köy
. Hizmelleri'nd,n k,PI' 8,tinilmk,
aramalara bu yolla d, .. m ,dilmesi
kararlajllnldl. K'Ple il, Ylkmula,
kaldmhrken, paramparla DI an ce.. tier gü\lükl, bulunabildi.
"Sill
KIMSE KURTARAMAl"
Milan mczraSlna militanlarca
yap~an balkIDI yalundan gören köy
Îmanu, lerönltl,rin öldürdükl,n insaniar ilin "SO bin lIrIya lIU1dJnu.
Adam olmll".",
blr daba gelir,
b,plolzl öldürürüz" diy, bag"dlk.
lanm löyl,di.
H~,~~,_qet
S
SlIrt'ln Eruh lIçeSlne baOh Klhçka .
va kövO Milan mezrasma düzenfenen, 19'u kadm ve çoeUk 25 1.<1$1nln katledllmesl olayma karJ$an
mllltanlarin
klmllklerl
saptandl
(Hürriyet-hha)lIçesi'nin K.llçkaya
SIrIiak tlçeleri arasmd.ki
Ilk bölgede, havadan d.
dagheli.
Köyü'ne
balh
Milan.
~1elrasJ'ns baskm düzenleYlp~'
cuk kadlO deineden 25 masum
yurt~lmlZJ
kalleden
bölücü
c~klyantn
yakalanmsfil
için
opcrasyonlar
de\'am
ederken.
c;all~anm
C;lkllgl yen~ en yakm komando
hirligine Ill'nu:n
haber verildigi halde güvenlik
güçlC'rinin olay ycrine lam 7'
saal sonra ula!}Bhildigi saptan-
kopter des"teginde operasyonlar
geni~letilerck
sürdürülü)'or.
Teroristlcrin.
Klbçkaya Koyü
ile Milan
Mezrasl çevresinde
bir Ylldan beri barmdlklan.
.köylülerden
dest.ek gönnemeleri üzerine bu eylemi gerçekle~tirdikleri
istihbarat
birimlerinœ belirlendi. Bu 'arada. katliam yapan' 50 kadar
leroristt.eO 2O'sinin. biT ay önce
rirken
kullandlgl
iki tl'nek('
benzini. olay günü Siirt'leki
bir
benzin istasyonundan
aldlklan
belirlendi.
Bu arada
operasyonlar slrasmda.
çevredeki
8
köyde ~uphcli göriJlen 25 k~~
nin gözallma ahnd~I, kalliaml.
bir süre önœ ölü ele geçirilen,
PK K 'mn
Eruh
sorumlusu
"Mehmet
HocR".
kod adh
Mehmet
Oktay
Ile aranan
"Selim"
kod adh Fevzi Aymn'a
bagh. mili~anlarla
~ir
grup sempatlzanln
g~rçekl~tlrdigi 3Çlklandl.
Milan
Mez.r8Sl'nda enkaz kaldlrma i~lemi
dûn tamamlandl
ve çal1~da
ölenlerden son olarak 4 Y~ln.
daki .H8:~ise Narin
adh klzm
cesedl dun çlkanldl.
kod adh "Mehmet
Oktay'lß
grubu"na.
15'inin haien aranan "Selim"
kod adh "Fevzi
Aydm'm
grubu"na
bagh 01dugu.
diger
militanlann
ise
'''de~re
olma.rm~"
ve 'civar
köylerde barman
sempatizanlar olduklar1 bildirildi:
Op:erasyonlar
slTasmda,
5
gün önce Kozluk llçesi yakm.
laranda
bir yoleu otobüsünü
durdurarak
yoleulardan
2 mil.
yon lira \'e ç~itli klymetli ~ya
gaspeden
3 soyguneu. ~Irnak'
m d:t~hk
kesiminde
sllahlanyla birhktc de geçirildi. Kim.
'Iiklcri açlklanmayan
ooyguncu.
lann. or~ÎJllc ilgili olup o/maril'
21 3;ral;Öllrlllyor.
Öle yanrian,
lcmrisllcrin
kaz kaldlrma
ÇaII¥T18laI;1 ta.
mamlanQ,i.
enkaz
alli!1d,a!1
ö!ülcr arasmda olduAu bildin.
len 4 ya~lndaki.Halisc
Narin'.
in yanml~ eesedi de ç'lkaIlldl.
gelledi.
Köy korueusu
Hayrettin
Talu,
basklnan
saal 21.15'~e
ba~amasma
ka~m
guvcnhk
ku\'\'etlcrinin
aneak sabah saal
04.00'le
gelebildigini
sOyledi.
Teroristlerle
('alt~8nlß
saal
24.00'c kadar suniugllllu
l'>0Y.
leyen korucu.
saldirganl!lrlll.
saal 23.00'te köyun eleklrlklcrini kestiklerini
belirtli.
Bu arada, mezraya en ya.
km köy olan Kavaközü
Kayü'
nde sHah
sesleril)În
duyul.
dugu ve burada
bulunan
ko.
mando birligine köylüler lara.
flndan hemen haber verildigi
ö~renildi. Kalliam yapllan köyun muhlaCl Rc~it Be~ta~'m
evinde bulunan lelsiz ve silahm
tcroristler
taraflndrm
ahndlgl.
kezi'nce gorcvlendirilen
Diyar.
baklr
Mill{'lv{'killeri
Kadir
Narin ile Se)'hmus
Bahçeci,
katliam ger<;ek1e!ltirilcn Milan
Mezrasl'na
giderek
incelerne-:
lerde bulunrlu. Koylülere ba~-
~<trei~~~i',
miydi?"
diye SOTU. yöneltti2j
ve bu lelsizden jandarma
bir.
Iikleri ara.",nriaki kon~alarm
dinlendigi
l>clirlildi. Güvenlik
ku\'vetlcri .. evlerin yakllmaslo'.
da kullanllan iki teneke bcnzi.
nin, önœki gün Siirt'teki
b~r
bcnzinliklCll
ahndlglnt
lCSplt
ettiler.
Gün('ydo~u
A.nadolu'da
uazl tes.isleri açmak, baZI lesisIl'rin de tcmelini atmak
için
bölgede
bulunan
Baymdlrhk
\'e Iskân Bakaol Sara Girsy
da: Milan ~1ezr8s1'na ~idert'k
)ùitÎiamda
hayallOl kayheden. .
~~~;~~i;~~I~v~~~'~n\l~~;;:1
\~;~;~~~~lüu~ee~~~~IH~~
OPERASYON.
~:. Kana
SOROYOR.,.
doymayan
benzin doken.'k
'ti'rorisU~-
rin yakalanmas! için ErUh
\'C
yakuklan:
k:~~~~~~r~Ö~lc~r;:\~k~~a
Sükrü
Narin'in
l'\'I~rinin
köy
k7.~
l'n.
Dünyada
müesscsc
yoktur.
rindeki
insanlann
bölgenin ïnsaru"
Bu arad.
.~c~~~tla~~~
gelip bizd.n,
ekmek
isterdi.
korkusundan
mUm aldl.
çok çok
Onu da. can
vcrirdik"
)'a.
Narin. "Böige inSRna
doymuyorsa.
susuzsa.
yolsuzsa
YC
onlara
bir !jeylcr
vCI'Cmiyorsak.
onlürdan
bir
~eyler. isteme~
yc..ktur ...
yelim.
ha~k!mIZ
Vcrclim
ANAP
kl.
iktidan,
IStc-
ko.
rucu
sistemini
gctirnlcklc.
'Birbirinizi vurun, rildliri.Jn' de.
dirtti.
Bu sistemi ,"etinnckle, askerin
'göre_yi~i de cn-
bir
Cezaevleçogu bu
dedi.
SH P Gonel Mer-
saghgl diloginde
bulun.n
SII p'
milletvi?'killeri.
lçi~eri Bakam
YlldJnm
Akbulut'u
istifaya
ç'aglrdllar.
Jncclemelerinden
sonra hic"
aç'lklama yapan SHP millelve~
kili Narin, böIge halkmm hll$ta ki~leri
Bnkam
Yllmnm
Akbulut
île diger bakanlarr
bolgelerinde gönnek iSlemedik.
lerini one sürdüler.
..
Kay koroculugu
sistemini'
de elt~liren SHP millet\'ekili
Narin.
"Korucu
o1masaydl
böyle
ristler
höyl.
bic i~ ~.ruZ8
.
gelir
rerin )'oklnlaiina
b~.;aghgl rii.
legindl! bulundu.
Hakan
Giray.
l'Vll'ri yi.
kllan \'e oturulamaYlIl'ak
dunl.
ma gelen yurtt~ara
her lÜrlü
...ardlmm
yapllaeagllll
ht'Iira.:
fC'k. hEvleri )'Ikdanlann
ev.
leri yaptlTllacak.
onarllabilenler
onarllacak,
Teknik
bic heyet
çah~-
B.ymdrrlik
ve lskân
B •.
kam Sara Giray'm' dûn Siirt'le
saal. IB.OO'de halka
hilaben
yapllgl konu~a
öncesi beledi.
ye hoparlörlerinden
müzik ya.
Ylm yapümasl,
Lcp~i1ere yol
açtl.
..
Belediye
hoparlörlerinden
saat 15.30'dan itibaren 2 sant
kariar arabesk türü müzik yayml yaptlmaslßl Milan 1\lezra:;1
katliall1l
nedeniyle;'
tepk}yll'
kar~"oyan
yurttalilar,
UYas'
tutulmaSl
gerekirken;.
yet.
kililer
adeta
. bayram
yapl)'or, Sanki
wer
kazaml.
nu.l1. ßunu üzüntü
ve ulanç
verici bir ow)' olarak
görüyoruz"
dl..-.d i1er.
Öle
yandan.
rererandum
~Ùi:d'ü~';Ö~;
~:~l;raHl~ak~~:
Hüsamettin
Cindoruk,
dün
Hakkâri'nin
Yüksckova
!Içe.
si'nde
yapllip
konuj'mada.
"Bir avuç c~klya i e ba'l
ederneyen
bu hükümctin
tçi~leri
tifaya
dedi.
4~
bu konuda
malara
ba~lach.
Devletimiz
güçlüdür.
Yeter ki, siz devletten
yana olmaya
devam
edin ,. diye konu~tu.
Bakaru'ß1
davct
bu rad.
cdiyorum"
is-
24.08.1987
•
DOQuAlmanya'c1a~ yüUenftf1 'II'" 1olu'.' ~I'ntevnl"
nn blr Batl Avrupa OlkeslllmaOlnc\a gemlye aktarll.
dlQI VI' denlz.yOIuy1a TOrklye'ye gOndenldlO' yolun.
dakllhbar Ozerlne MallyI' VI' GOmrOk BakanllOl, tüm
IIrnanlar ve gOmrülc kaPIlanOi "çok gllll" yazlyla wardl
e
Hilmi DIKEN.
ISKENDERUN (Mil-HAl
~
KK'mn
Dolu Ikrti.'da1
l!:J)'Iikl<1'=ii
2 konteyne, dolUlU lilahJ bi, TÜlk !imamndan yu,da ",kllll: Oüneydoiu'y.
uJatt".uiJ yolundùi ihb., Uzt.
rin<, tÜDI Iimanlar yt ~ril kap~an
Oümrûk llùanhjJ'OIn çoIl ;.I yImlyla uyanldJ. Bu ncdcnlt IÎÎvta.
lilt önltmltri dt arunIdJ,
Dotu Almany.'dan BüyÜkdçi.
Iijimizt tddOll edtn \Of.dmut foil.
Itr oIduiunu lÖyltym bi, Alman
valaDdaJmtn ihban •• löre. PKK
miIiIaDIan, Dotu Iltrtia'dt TIR'Iar.
el a•• vt ÇtI<......
yaplSllilah
)'Iikltdiltr. lddiay. IÖR, Tütt IimanIarmdan birint ~,
Irak'.
lnIUil oIarok IÖ\Ürültn vt mak.
Ianna !ÖR içindt tv qyaJan vtyI
koaftbi7œ bulunduju bcIirtiIaI ...
lab yüIü kOllltyaelltr, TIR'Iar ik
IIIUJII Udar purüIecct. Ancù ••
lIIIdan ltÇIIIi! llbi ytoicIm lIhte tvnt diiztnltntRt, GüDtydotu'daki
PKl mililanIanaa uIaftmIIcak,
• Bu iIlbor izaiDt Oümriik 1IaWhia ik lçifltri IlakIIIbiI, bqIa
iIaiIi YIIiIiltItr oInW iiztR tÜDI Ji..
1IIIIIor, lUlU tçIIan müdÜJIükJe.
riac pk FI tmir PdadI, YUlda, Idm lrIIIIit koIIlCyIItrlain tvnkIIrDa dibIli iDcdcmDal, lNIcIlikIt tv qyaa yi da koalcbiyoa Iibi
~
dIkkat tdiImeIi, yoIa ÇIUa kontcyner\trin lrIÇ 1lhipJcriD..
fjil
N.1f Akll
'Saygi
OZTORK
S
(HlIrrI)'et) - PK.
K'nm ENh'un Klhçk.y.
Köyü'ne balh MiI.n Mez.
..... nd. p~k"'lirdili
kalo
liama bulan t.erorisUerin yskala_
için .,ama .... ope.
r.. yonl., lim:lutÜlürken, gu.
".rllik ku"YOIleri, .ylerni ger.
çek"'liJ'en canilerin isimlerini
belirl<di. Eyierne 35 uro,istin
youu lira be.. yaRrÙlfIIramn da
kauldll. orlaya Ç1ku. Vorenin
.razi yaptll ten>riat.lerin y.k •.
IanmMn. 'ÜQlelûrirken. boo
Iüril .. Iuy&nm lilc .. 1er halinde
datlldlt., geœIeri yoI.hp. gtin.
dü.leri IIItm.k .. mat.ralarda
barandlll bildirildi.
. Gü.... lik giiçlerinin bolge.
de bq!atl1tl bill aVIlü .. rken,
Malalya Emniyel Müdü, Ve.
kili GÜI'af ÖnaJ'ui )'Öi\eûmin.
doki poli. ve jandarrna birlikle.
ri rIrai lawyontl'nd. bir ope"')'On dtizenledi.
Terciiman
24.08.1987
t'le bulundulu orlaye Ç1kU.
Guvtnlik
~u'vvetlerinin
saptamal.,m.
,öre Milan kai.
li.mm.
kaulan PKK'ctl.nn
L'Imleri ve kod edlen fOyle:
ahnd!.
Bu a.rada,
~iyanlO
yurdun if; kesimlerine '.ZI1lUI
Ali Omilrean
(Cem.l.
oJ_hlma ka", da Çtfitli on.
Cafer: PK K Merllez Komile.
lernl.rin allnd'" "9khmd.
SI
11yes&), Swuü
Karak",
Milan
Mezr ... nda .. vun.
ICelal), M.I4ru KartaI (Kah.
ffiaSI. 25 k;,;yi lradtn çocuk
,aman), Halil KlI,yI (Kor Cedemeden oldtiren, evleri yakan
mal). H1chr Aytw (DokIoE
"1k'yanm yOre halk. iuerinde
AlIZ), AbcIuIIah A_
(Salah),
b~yük korku yaralllt. .. bu
Abdülb.rl
A.. an, .....urat
yuzden y6re halk1mn gtivenlik
AydID, Adil A)'I!an, lbrahim
giiç\erine
teroriatIer
bakklnda
Ayhan, Ebuliekir Butan,
bilii ....rmedilderi. yelldlilerœ tsmaU Bqaran, Abd41 0.belirt ikli.
...
y.k (Hamdi), Alodillkerlm
I"",inin 8Çlk1aiuna..m' ia~
Babat (Habsl), Abit Babel,
m.yen usl düzeydeki bir yetloi- Arif Babat, Nezir Abt, Hah, ,<izaIUll&#tu.a MIheIi bir. mil Aktl, Nail AI.. I (Bedri),
k.nin IOrgulamaandan IDnra, Az.t Görceti.,
Gülc:lhen
leroristler hakkmd. bazJ bilgi- Görceti.,
Anmet
G6rnül
1er a1md.g,D1. lœocIiaine pu- l'\,,upall), Mürüwt Gw IErilen yüzlerœ fot.otraf ..... nd.
mine). Sed.t Gülc:ek (Sad.k),
eyierne kaillanl.,. belirleditini
Hamil Güler, Mustale YèinsOvledi. ..
'. ~
dcn (Bres), NizameUln T ..
Olal8J1Üalü Ha11lölce Vali. I Rolan).
Mehmet
Salll.t
ligi'nin oIu,tuntlrl-.dan
oan. , HO!IOl.k '. Hiiseyin Enc\zek
ra orgtilun yeni ç.....",. yOn_
I(;ozluklu Cafer), Ali ~tiner
\emle" ve alraleJiaini belirle. 'lIu"'jlO).
Sadiye Çelik (Ba.
mek Il;;n PK K ÜII düiey .Ie. ha". Nec" Ç"lik <Cahide).
manlarm<tan
"C.ter" kod
Halil At .. <Ebubekif). Few
isimli Ali Omürcan'Jn da Sür- Aydm \(' soyarl. hc-lir!(,rM'nu •.
\1'1\
Mahir.
Trenler didik
dldik
IIItT,
aramrken,
uz.erlerÎnde
klmllk bulunmayan "" fUpheh
gorunen 20 Iriti de guzallUl8
Hainler köyden
Milan katllâmlnl aerçekl",tlren terörlstlerln lçlnde U korueu" da var
Hä5amettia
sttRT,
KARANFtL
Eruh~
un Milan mezrasmda 2S ki$ivi k.atleden hainlenIen birinin korucu, diAer iltisinin de
-ayru köyden oldulD ortaya
Ç1ku.
Katliimdan soma, güvenlik kuvvetleri bm köy koruCU5Uolmak llzere 20 ~yi
gOzaltma 81d1. SamIdar Onoe Eruh'un BaIaOZie kOyODdc
('IèrdlIIIaIl)-
kurulan yatan maIdDesindcn
geçirildi. Sorpliun.ada,
Oç.
~
eyIeme katIIchIJ, di&er
10 ~
' lle'ICK 1IIilitaDIanul ~.yapbkIan
tabit
cdildi
.....,...
.
.....
1nIIIf
'I:3Ian "",sm-intIfon, aynca
kDy muhtan ........
M$ta olmak Qzere, bOtOn IcDylO1er de geçiritdi. Daha Onoe terOristIere ekmet ¥CrdiIi iddi8S1 iIe olay aeocsi ,brùDla
çaAntarak ifadesi alman w:
gOzaltma atmm ~ muhtannm da, haitI kOr~Dùn bir kompl~!JIoDUCU
iftiraya \IIfad1II ~
ediJdi.
'œIan Il"flrl~
taniz
Ç1km IcDylt1lerw: 2 kDy korucusu cvlerine gOnderildi. Diler kOyioterin lOI'JIÙIIIIUl
dcvam cdi)'Or. KOY mrucula-
marl ......
Il Hal.....
Halkl korumak içln devletin silâhlnl ta~lyan haIn "korucu" eylemi planladl. devlete sadlk olan
muhtaq dOzmece suçlamalarla Ihbar etti. KanIl vah~etslraslnda katiller Milan', avuçlannln içi
gibi billyorlardl
nmn bir k1s1ll1ll1t1 ate$ eunew: muhtann evinde bulunan tcIsizin de, olay suasmda çah$mad1I1 tc$bit edildi.
'R:rOristIerin kDye aeJdiklerinde çok rahat hareket ettikleri w: Mitan.', çok iyi tanld1lcIan gl1venlik ltuvw:t1eri tarafmdaD 'tesbit edilerek, olay
bu noktadan
elo alIDIp.
komplo w: bain1er ortaya Ç1-
d1Ii
kanld1.
.
Hain kOr korucusu ile diter yatakhk yapan 9 ki$ÏDiD
kimliIi aizli tutulu)'Or.
Eruh
lorgulama
mertceziDde, yalaD makinesiDde lC)IJUlaiDayt polis, MIT
w: jandarma ,yapl)"Or.
BalgOze'deki
IBZI .......
BdiDiIen biJaiye
gOre.
daha
bOIacde
eyIem yapaD w:
faaliyet lösteren
",SeIDl"
kod adh Fen.i A1daa ile
0I10C,
MIIIIuIaet" kod adh MeIlmet 0Ida1 arasmda ihtillf
Ç1kù. BOtaede daba faal olan
w: Abd ...... Öcalaa tarafm-
dan çok sevildili bildirilen
Mellmet OktaJ, bu ania$mazbk t1zerine FenI AJdua'l
$ikiyet için Apo',. bic rapor
IOnderdi. M~
OktaJ'm
Fem AJdua'l likl)'et eunesi
OZerine Apo, FenI AJdua'l
kampa leri çaI1rch w: Suriye'ye IOlOrda. BOtaede tek
~ma
kalan '¥e eski bir kDy
imlUl11 oldulD için faal olan
propaaanda grup sorumlusu
MeluDet Oktay, aeçtiIimiz
JOnlerde jandarma tanfmdan vurularak
Oldllrtllda.
.Meltmet Oktay'm Oldllrtllmesi 0Zerine, Eruh BaIIOze
bOIgesinde faaliyet gOSteren
PKK'DID iki pubu daIIkh.
. Bunun Ozerine Apo, Iœndi
yamnda 6 &)dan beri ahblydulD Fen.i ~'"
Mellaet
Oktay ile 1œndi pubunu topar\aylp tekrar eylemlerde
bulunmak
Ozere bOlleye
IOnderdi.
GUvenlik kuvvetlerinin
BaAloze'deki
50rgulama
merlœzinde, Fem Ayd .. 'm
bir a)'dan beri bOlgede bulundulu w: 8 'lèmIMz'da 01dUrOlen Mehmet Oktay i1e
b8$ioa-geç-
kendCgiUbWïù1Î
tili.Apo'ya
$mn gOrUnmek
w: HRK yildOnUmUnde buyak bir eylem için, Milan
katliimliu
yapUjp orlaya
Ç1ku.
\'a1an makinesinde, Fem
Aydua'm bOlaede bulundulu,
kDytere inip Ù$aD1 saat1erinde ekmek ald1jp w: köye gelilinde k()yOn etrafma nObctçiIer koyarak, kDye ~
w: ÇI~
kapatuIt, kOyde iIà saat kahp aynldijp ~lldi.
~
Fem
KaIadaI
A,dul'm
Ye ~
Eruh'un
Omer k1rhlt
bOtaesinde bannak kurarak
sak1and111 tc$bit edildi. Ola~
)'ID tesbiti Uzcrine bOtaeyc Siin. DiyarbakJr w: Mardin
b01aelerinden çok Sllylda asIœri birlilt w: kommdo-polis
sevkedildi. Operasyon1ann,
bdikopterlerin desteliy\e leni$ $Cltilde IOrdOrOtdOgo bildiri1di.
Katlilm1 yapan Feni Aydill w: pubunu
yakalamak
için, Diyarbalnr ozel harp
birliklerinden bic tim bOlgeye IOnderilcrck Onemli nok-
taIara yer!e$tirildi. Siirt. Mardin SIOlT $Cridini tqkil eden
Diele Nehri boyunca, güYClllik tedbirleri artmldi. Sürt w:
Mardin'de
eylem yapan
gruplann bOlge d~ni Onlcmek için bOyle bir tedbire bll$vuruldulD bildiri1di.
BOl_aoç
IlAfLADI
PKK'DID gençleri bçuma51Il%erine, bOllede gOç ~tadijl w: Ozellilde lençlerin
çolDnlukta
oldulD
tc$bit
edildi.
AIlBULUT .. IIGOL...
I
l~leri
Bakam Yddmm
Akbulut, GOncydolu otaylanmn bir millî mesele olduAunu kaydederek, "Yire !laDuDID yardmu 'We emal,et liiç\eriala itblrlip Ile qluyalua
ü5tesiDdea celecetiz" dedi.
Akbulut, Oadorak'un
gazetemizde yer alan Ye kendisinin Ba$bakan Özal tarafmdan gOrevden ahnmasl yo.j
lundald sOzleri, "yaal" blr
dqerleadinne"
$Cklinde )"0rumlayarak, "Bu IÖzleri dddiye a1mlyorum" dedi
.25.08.1987
lIusom"lin KARANt"IL
Ümrl HÜYi;KTIMUR
IlRT-8I!'1GÖL, (T.rtü'
m.n). Dogu ve GOneydogu Anadolu Bolgesi'nde silâhh saldmlarIni sürdüren
böli.KU eskl~'a Milan mez.ra.51 ve Dargeçit köyù katliâm.
lanDm ardmdan dun de Bin.
gOl'On Genç ilçesinde bir maden arama kamplni basarak
2.araçla bir Jeneratörü ate~e
verdiler. Bu arada. Dargeçil
~OyOnde 5 kisinin katledilmesiyle ilgili alaym, panzer
aus, yaplldl~ esnada, askeri
labura 300 melre uzakhkta
cereyan elliti Ogrenildi.
S
MAD.II ARAIIIA
....
101111 BMTILAilil
Bingöl'ûn Genç ilçesinde
bic maden ararna kampml
basan bölucu esluya2 araç YI:
I jeneratOrü ate~e verdi.
Alman bilgilere gOre, On.ceki ~On (:;enç'in Güzeltepe
kOyü yakmlannda
bulunan
TABURDAR SOG .. ~.
MTA'ya ail maden arama
UZA.UnA IlATLIAII
kampma saYllan belirsiz bic
Midyal'm Dargeçit kOyOn.
grup bOloeO 'Sklya tarafmdeki ev baskInI ve taramaYI
dan baskm yapllarak maden
teröristlc:rin
buradaki askeri
arama çahsmalannda kullalabura 300 m~lre mesafede,
mlan I dozer, I kepçe YI: I jelaburda panzer allSI yap.lan
neratOr alese verilip yak.ldl.
saale rastlayan sOre içcrisinBöloeO esk.yarun baskm
de
yaplp kaçllklan bildirildi.
dozenledi~ MTA'ya ail maOlaym œreyan elligi eve
den arama karnpmda bölgede demie cevheri, fosfat ve kornsu alan gOrgo sahi(lerinmaden aranmaktayd..
lUm den Saide ile Faims admdaki kadmlar. faeiay. sOyle anpa bOloeo esklya tarafm.
latlllar:
dan bir yd Once de bask.n
"(;eœ sut n.oo omd_duzenlenmisti. Bu baskmda
da nlmizID cIamIarmda uyukamp asçJS' Mtlslafa ~'I
muSluk.
SUib sesI.r! U.
daga kaldlllp bu madende
uyaDdtk, BIa .tq edlldljlDI
bir daha çahsmamas. istenmiSli. Dalta kaldlllian asÇl sand.k. Yal8klarmuzdaa fil"daha sonra böloeo esklya ta • I.y.p, ÇOCUldanmlZl.hP. ""lerin lçi ... uçtJk. 5Uth oesrafmdan serbesl b.rakllm.sU.
leri kDleldan ..
edereesIOlaydan sonra kaçan bO- ne, .rka ark.ya seri blr l'kUde
pad'YDrdU.
Sonn
puzelOcO esk.yanm yakalanmasl
riD geldljbtl duydllk. Panar
için bölgede arama "" opeg.Ur
l<lmex,
lerôrltltler
kllÇrasyonlara baslancbltl bildirililiac. 0Iayda ev!" duuDda ..,
di .
lerönstlenn
saldmslO&n
ak.
~am yapllan panzer atl~lna
rasllayan saatle yap,ldl~ için,
taburdan duyulmad,gml belimiler. Ol"yda e"i ve çocukJan
saldinya
uArayan
lakSI
sofOro SeYhmus Ank 'm teroristler larafmdan, taksicilik
yapmadan Once askerlerle
~ezdigi için hedef ahndlgl
açlklandl.
au-
TVMY .CKIIII.IITUI GUlf 1I1UI:11'!DiI-Mardln'dokl rugoy Komutan,lUOg~nar.llUrt1an Bodlrt1.n,l\lldyoi lIçoolno boO" Dargeçlt k6yUndo 3'U çocuk,
2 Il kodtn 5 kl~I"ln lultlodlldl{)1 olCij!vor1nde Incel.malordo
bulundu,
E~klya katliâm
asker tatbikat
III!
SOlueO esk.yamn yapug,
katliâm ve baskmlara yar.
d,mel olanlan (esbil etmek
için Eruh"un Ba"oze köyUn&a
de kurulan yatan makinesin.
den geçirilen bir korueunun
hain ç,kmaSl, en çok Milan
mezrasmdaki kOyloleri Ilzdll.
~kmhklannl
saklayamayan
kOyloler, "Böyl. balnl.r 01.
masa, "luya bu ...y...... bUlr
miydi" dediler. "Içimizde
E$k'ya, dün de Bingöl'ün Genç ilçesinde
bir maden
kamp!n' basarak
2 araçla_ bir jene.'.?t~.ü __~e$e verdi
I-
m~e ... ylI.n besliyonn~uz.
B.iz! lç!m!zden vunnusJar"
dlyen köyloler yalan maki nesinden geçmhallr ftlduk-,.,
larom sOvlediler.
BabOze kOyOnde kurulan
yalan makinesinden çevrede
bulunan bUIOn kOylerin ve
kOy korueulannm geçirilerek
ifadelerinin ahnaealtl belinil.
di. Yelkililer. bu uygulama ile
bOIUeUlereyatakhk yapanlar
ve onlarla birlikte katliâmla.
ra kansanlann rahatça tesbit
edileee~ni ifade.elliler.
. Yalan makmeslmn bölgede
boyok yank •. uyandm:\l~m
sOyleyen yelklhler, bölgede
yem yalan makmelen delicurularak ~malann
sUrdOCO.
l """ . beli '1 B'
..
ec.....nt
nu ~r_ .If yetlicth
yem y&1~n.maklnes. uygulamaslyla tlglli olarak soyie konU$lu:
"Dab.
öDe. yaptJt.mtz
soraulamalanla IyII011I1Ç .m,yonluk, A.cak, Billa' Ya~
- IUlet"' 6aI kolonlllllllD Mo.
glrmmyle Ilk dito iIliIgede )'<lIan ..... kJnesI ku~u,
Mil.n ",eUll .. basl<''''6~an
sonm komcularu w r.öyliiie.
ri mohin"""n g.çI"'Mllfnlielerini .id,k. Rh! Myl;; Ii<: illr
korueunua ilaliiille... S'l'wkitk
yapt,!m,n ortay1l çih.MIJ_
d. yol.n maklDeoIwa iioomlni gösteri)'or:'
Yalan makinesinden. Ifl>tanlm.milletini seven \o'8.laßda$lann korkmamasI gerektillini
sOyleyen yetkili, "A.l>mIlIltlu
h.ialik y&p"nl.r varss. oUilsr
korksun. OnI."n royclnn )"lIIon m.klnesi ile !el<œr"'ur
onaYli çlkanl.col<i""
d.di.
Iki gonden beri Ba880 ..
kOyünde kurulan yalan maki.
nesinden 150 kisinin Seçiril.dIAI, bunlardan durumlan
reyi!
lElkÎya, ''filây,nl'YOf
•
makinelerini
benzin' döküp ;'ak~rak IÎthrip
eUlkten sonra kaçular. lIavdup3$3
:\UM\'bin demiry"lunun Sanhurfä Ceylanpmar
kmlaflnda demlryuluna konan. tahrip güeu
yüksek iki maym da önœki gün elkisi. hale
Relirildi_
Öle yandan, 10 ki~i olduklafl Mmlan bolùcü lerarisller onœki geee Mal 21.30 silala.
flnda özel ~rkele ail maden arama kamrlm
basl1Iar. Göre"li 2 bekçil'i elkisiz hole gelir.
......Hürrlyet Haber'AJansl
'dlktensonra:
2 kepçe. I dozer, I. delici. 1
Jeneralor. 1 klrlcl,l kornp~sör. 1 gra\'de-r ve
1NGOL'ün Genç Itçesi'nde Güzeltepe ile
2 kal'nak makinesini benzin döküp al"'i" ,'e.
0'~kli
. ~öylerini. birbirine
bagla)'.n
rerek yakular.
.
yola,:PKK'rruhUmlan
tarafondan yerl~lll1l.
. Öneeki gün <aal li.3O sllalaronda ml de\'dij{i samlan bir mal'mon pallamasl sonueu 40 riye,ine "kan
TC!)\)
bekçileri $imhurfa
l'a>;ondaki Yusuf Çak.r'ile
8 yasmdaki oglu
Ceylanpm~r
_,'"k1l1Ianndaki Gürpmar
\'f
.Ahmet Çaklr yaralan(h. Vine Gellç llçesi'ne
Akdog-an Ista:-;\onlnrl ara!=:mda ravlar arasm.
bagh Güzeltepe Kôyü'ndc maden arama ça.
da 2 ma~'1Il blildular. Tl~il":-'iz hâle ~etirilen
~~~mal~f1n1fiürdüren ozel bir ~irkelc aiL kampl
\ahri~l RU("lI\'üksek mavlnlann. bolu{'u lern.
onœkl
gee{> baç.an bö)ücü teroristler. çe~i~li i~ ristler larafll;dan
konuldll~U belirhmdi.
B
arama
sopheli gOroien 25- kisinin
gOzalllna ahnd,~ aç.klond •.
Valan makinesinden ahnan
ifadesi sayosinde hain köy karucusunun, Milan meuasm3
baskm yapan bOIUeUesk.y&.
mn içinde yeralan F""zl ~dm'a bir sUre Once mezraYJ
gezdirdiginin anlaslld,g. be.
lirtildi. Hain kOy korueu.unun baskmm yaplld'ltl gece
de esk'yaya yard,m ettigi Yl:fd,~i iladelerden anlil$lldl.
26.08.1987
PKKmililani slnlrda vakalandl
25.08.1987
Ömer BÛYÛKTlMUR
Arif ATAI>
Bingöl'e baQh Güzellepe
va Gerçekli
köylerini baQlayan yola yerle$lirilen maYin palladl, bir köylü ile B ya$lndaki oQlu
yaralandl. ',Bölücü leroristlerin
Ceylanpinar yak.nlannda
demiryoluna
yerle~li'I
'k'
. n en t I maYln ise elkisiz hale geliri di.
• Güzellepe
Köyü'nde
bir özel ,Irkelln
kampint .da basan
PKK mllilanlBfI .1,
maklnelerlnl
ale,e "vertp
kaçlliar.
köylQ
ll1P1\ '!l'lnll ~lllnG1J
œ
.Tercünum
R6rrig.,et
yaparken
yapiYor zannetmi~"""
Da~g~~~t
~ra.mll
Elk.vanmmakorkusu
valan
k neS
Om.r BÛ\'('KTIMUR
iYARBAKIR,
(Tercomaa)- Dogu ve Gllneydoltu Anadolu
bOigesinde
"KündUz
küliblo,
gece
siillillo"
dol
k r'
aSlp
at lam
yapan bö IUCOesklyaya en boyok darbe. bölgede yeni uygulamàya konulan yalan makinesi ile indiriliyor. Yalan
makinosi sayesinde, bir korucunun Milan mezrasmda katliàm yapan bOloeo hainlere
yardun etti~nin
anlasl1dlltl
haberi çevrede boyUk yankl
uvandlld,_
n
elrdloda alq eden on ki~i
göntük. Ile psi ~ilâhh idi vt'
b.psl be ber .tes ediyordu.
SUtb
ri durdukl.n son.
ra, çatl$m.nlD asker île leröri~ller anaslßda meydana RelmOiol.bilecqini sand.k, S•.
b.b kalktlt,mlZ zam'n ol.y'l
lam ol.... k ögreDdik ,"
Taburdaki askeri yetkilile,
l'a.
Te""r, 70. Piyade 1IÏgay Ko,
mutam Tuüeneral.ffilmj Öz..
kak. jandarma ve emniyCl
yetkililerinin
kaulcbltl torlanllda bic durum delterlendir,
mesi yaplld..
.
Bu arada. olaydan sanea'
~~zahlna alma~'- 20 Üsinin
lSlm hSlesi Olaganosto Hal
Böige Valililti'ne bildirildi.
DIYARBAKIR, SlNGÖL,
rr.n:oman). Sün'in Eruh ilçesine balth BaUOze ve Ka....kOzo kOylerinde 15 korueu
ile BingOI'On Genç ilçesinde
de esk.yarun basllltl santiyede çahsan gO'isçi, gOrevlerin .
den istifa etti.
BingOI'de esklyarun dOs<110 IKr DSTI!;lA InTO:
dilti maYlna çarpan babaBingOl'un Genç ilçesi GooAul hafif yara1a!1lfken. mer.zellepe kOyo yaklnlarlndaki
,epleri lelef oldu_
Mesan Maden Arama SirkeEdirne'de de, Yunanistan'"
çahsan
gO. iskaçmak iSleyen bir PKK mi- ti.'nde
ç', e~klyanm Olom lehdidi
litant yakalandl.
L:.zerine gärevierinden istifa
'I .ORUCU ImN ETTI cui.
. lkisi kadm 8 esk.ya geçtiEruh'ta istifa oden korucu.
glmlz gonlerde sanliyeyi batar, kaymakarnhjta verdiklesarak bir kepçe, bir dozer ve
ri dilekçede, "bi sllib koUobir jeneratörü yakrruJlI_
Damadtklon lçiD. silibionn.
bu.km.k
!orund.
1W!.'r11lU.
~I1lPi'llum
kaldildann," bildirdi.
. BingOI'& balth Güultepe
Eruh'un K.hçkaya kOyo
tie Gerçekli köyleri a"'-'mda
Milan mezrasmda geçtillimiz
esk,yamn yola dOSedi\li mahafta 25 Ioqinin Oldiiriilmosi
YJn.baba-oAulun yaralanma.
üzerine baslaulan operasyonsma, merkeplerinin d. telef
lar'ise.arabk51Z sllt1lyor.
olmasina sebep oldu.
Olayla ilgili olarak dOn Si40 Y3$lanndaki Vu.",, Ça.irt Valili~'nde Vati Selami
kif ile 15 yaSlndaki oglu I!fto-
~yin Çaklf. merkepIe kOylenne ~uderken, önecki gUn sa.
al 13.00 suaJannoa lÎÎayu",
çarpU. lt13yUl3 ~
merkep,
pafilttlplU"Çl!olurlœn. pallamanlD lesiriyle yore düsen
baba-ogul bafif yamlancb.
BIR PIlJ('LI YAIUlUUIDI
~ yandan, Edirne mubabirimiz Meb.met KanI&6z'On
haberlne göre, Edirne'DÎß
Orbanive köyü yalun1anndan, Yunanistan'a geçmel< isteyen bir PlOC militatu yaka1ancb.
Thnce1i nUfusuna kaytth Ig
Y3$mdaki Murat An'nm kendisinden sOpheienen köylOler
taraflndan yakaianarak jan.
darmaya teslim edildi~ OArenildi.
¥.lpdan sotgU\amada, Mu.
t'ill An'wn PlOC Oyes; oldu.
/lU nnlastldJ, Yetkililer, sam!lin GOneydojtu olaylanna
~Jp
~madtRmm aras1Jf1ldlltlnt. sorusturmanln
çok yOnlO sürdUiUldUltOno
ifade etliler.
.
::.::~'
,'Tercüman
28.08 ...
1.987
Firas, PKK',I. klnayamadl
lai....
d.,..a~
bIIdJrIII"ne Filis.
llnli 6 arubun d. Imza koyNKARA.
(lèrri ... ). mUlyla ilajli sorumUIU ceKendilerine "ltaml ..
vaplandJnrken, bu OrJf.ltlerin
HareIœd" .dlm )'ak1JlUU 19 FICO ile i1i,kileri oldulunu.
komOnisl lrubun. 10neydo- aneak hiçblrinin FICO Adm.
lud.ki bOIOc:QqkJyayJ des- dolrud.n
konu,m.,.
ve
teklemek amaayla yayJnJ.- açtklama yapmaya ~kiIi 01dlklan bildiride, Filillinli
madJl1m bildirdl.
JTIIPlann d. ImzalaruuD buFlCÖ'DOnAnan teiDsiIcilunmasmm, FUlJtln ICurtuIUf Il Da Flru, .. RO ••••
OrlOIO'nO b.l1.mayacall
PD L-~ ............
bildirildi. FlCO'Db ADbra
dlr1" ,eklindekl IOrumuza
lemlildll Da F1na; "ilia ist linirienerek. "Aakan'd.
b6JIe blr bUdirt .........
" ~
b.ytIlœ1ç1 ......
"deIßIz. 1_ u,u p1ipIv .. alla •• Il.talN .,. lin
d. bizl belluw- A.-.Il
oIQoruI11ta1d11d, l1IzIIa de
"-aIana b6JIe blr lIIdIrt lat. blFfOk problemlmll
Yar.
ZlIIaIilaIJIraa da ...
oll-. ltampIanauz Yaf. ltaaIpIarda
ya" dedi.
; .,
aç 6In I_alar Yaf, DanII.
pet fartb deIlI. A,rKa lin
Flna, "UIaaJ ÖI1ahIf ...
de sbe 'FICO kampiannd.ki
relœtlerlala Itllrt llalklanJla
All TARTANOCW
A
FKÖ temsilcisi
esklYOYI
de~ekleyen
bildirideki
imzalann
kendilerini
baalamayacaêlnl
. söyledi
r.dalar konusund. ne dOJO.
ItlIrdiltaa 0adI lfÇl
nOyonunuz' dlJII sonbIIJ. PIrtlsI (PPKK), VIaIII SoIJJI..
rIaa" diye "kaçamak" bit ce- listler !toalral,
Somal~
yap verdi.
Itorta.,..
UlaaaI Detaokn.
11k CeplleR. Ummu Halk
............
VAIn
!tartalUf Cepllal. Ordlla
HaIIrçI Mart Itomltelert adh
"UIuaJ k.mI .. llareliet.- OJ101 ve aruplarm imzasJ buIerbda ltIIrt lIaIkI8nJIa d8)'IIUDuyor.
...... bDdIrlII" ba,bl1m taFIraa'Jn FlCO'yO ballam ••
pym, 'Rmmuz 1987 tarihIi bitdJIJm sOyledili bildiri ist $On
cIirlde ..,.
lbIl ('.epIIeII,
çdcanlan OrmanJan Korum.
Polisario, FIIIItla Itomllalst
Kanunu çerçevainde Dolv
Putbl, FIIIIda lßaalltarta.
An.dolu'd.kl
bllZl kGyleriD
... HareIœd (Elretih). FIIIIda
yerlerinin
deli,lirilmesinl
lt.rt.laP.
lçta Detaoknl1k
.~
'I1Irtd)'e w ~
Cep .. Urdlla ÖrJIlCl. FUJI.
1dJIIICIInIIaI'IIIda eIlIrdIII lelia HaIk ltartaI1Ipa ('.epIIeII,
rill' w .. b.lWdl.. ,...
balfIIIItIa lIIrIeIIk EIMIl PwtW, ka dalla" diye tanunhyor. SGzInk, MIlU', Ordlla ~ Tlirid.
Ilmutu bnunJa 9.5 miI)œ kOy
,. !tomllalst Putllerl. Inkb IOnOnetklIenecelinin One 10Detaokndar BIrII&J ~ Top- rOidOIO blldiride "lm'tea
'*
26.08.1987
Aralaflnda Barzani'ye bagll Pe~mergelet de var
• HakkAri'nin ~emdinli ilçesine bagh Ve.
,ilova mevkiinde eie geçirilen Iranh as.
kerlerin sorgusu glzlllik lçinde yaplhyor
•
Aralannda Barzanl y.nllSI Pe,mergeier'in de bulunduOu si.
lahll Iran askerlerlnln hangl amaçla Stnlrl geçllOI-blllnmiyor,
ancak Ker1<Ok.Yumurtallk petrol hatllna kar,1 yOneltllecek
blr harekltla lIallerLQi@llitç~~1 Ihllmall Ozerlrld.e duruluyor,
Stnlrda-yakalanan
sinin IraIt'smlliarma doiru en uç aoktasJnda bulunan Kctina böIgesinden Türkiye smulanna airdüer. AraIarmda lanaJ'ye bajh Pq_
mcrgcler'in bulunduiu lranh asker pubu, YqilOYi Karaleolu yalunianDda yakalandJ. Hcpsi siIahb oIan l'qmerJdcr\c Pastar denen
Iran askerleri IÖWl1DI aIIncIJ.PepIICIJCYe PutarIar, verdikleri ifadede, Türkiye suwIanndan Z3IUIIZ llIÇÏf bakb taIep cttiIcr Ye Tiirkiye
île ilaili kôlü niyctleri oImadJjJDIbclirtti1er. AskeriiÏlilede îlaç yüklû katulann da bulunduiu IÖnild~. YqilOYi yôrainin bulunduiu
DcrcciJc Askcri Gamizonu, durumu Haüâri'ye biIdirdi. Konu, oradan
• pesmerge klyafètlnCle 5 gün Once Türkl. da ADkara'y. yanSll1ldJ.Halen DereciIt'\e bulunan Iran .. kerleriye slnirlan lçlnde yakalanan slIahlt 80 lranlt niD sorgulan sûrüyor.
askerln. ÔOlgedene amaçla bUlundu{Ju helranh askerlcrin, Kerkük-Yumurtabk pctroI boru battms dÛl.ellnü£ tesplt edlleme<11
Icnmcsi muhlaDel bir opcrasyooIa iIaiIi oIup oImadIiJ ümindc ÖIIànIc
~ duruluyor.
Rafet BALLI • ~EMDINLI
I Bilindiji gibi, Iran pctrOlibtiyaaDl baIen savqm sûntûjÜ Basra
A1<KÂRI'nin~dinli iIçcsine bajh Yqilova yöraindc Türki- Körfezi'ndcn yapabiliyor. Irale Île Tûrkiye ÜZcrindcn Atdeniz'e iki
ye slDlrlan içinde yakl~1k 10 Iran akeri yakaiancIJ.
hatlan ydda 10 milyoa loua yabn ham pctroI pompalabiliyor. Bu
Olay gcçtiiimiz bafta bapnda mcydana Iddi. ~ IÜn.û~~'.
yüzden petrol boru halb lran'JO Ilrmjik saIdm bedcfIcrj anosmda
dan gelip, Zaho yönünde gitmekte oIan IrIII asker1cri~dinll iJçe- .. bulunuyor.
80 iranll asker
gözaltlnda
-=
[ij]
H"
TerCüman
28.08.1987
Gerek Pqmergclerin, &trek lranh askcrlcrin aeçmifte oIduju aibi BarzuI'nin denctlediii tampon böIae yerine Türt topralclanDdan gcçmcyi lcrcih ctmderinin sebebi 1Öyleiç1kIaJuyor:
..
Son haftaIanIa SadlIaa H..,.. JOndimioe baib birlikIcrin. Kuzey Irak'la Banui P~
brp saIclJnIan YOÏWJlaJb, ÇajunluiIJnu BarzuIIer tarafmdan "Cat" oIaraIc adIiDdmIan Kûn
asllh askerleriD oIUflurduiu bûk1imet kUYYetlcriPepnellderi $cmdinli SlDlnnda Slb$lJrddar. Öyle ki, son bir.y içinde Irale kuwetleri
~mdiDli ilçcsinin en g1ÏIIcy ucu oIan Derecik yöraiDde Tiirkiye SIDInna 500 mctreye kadar )'ÙIaflIIar. Ve buradan aradaki rDesafcyi
silahla kontrol ctmeye ~addar. Bu y1izdcn $Özkonusu dar hälseden artJk Pcpnerceler g~yor.
.
BARZANI TEMSILClsl SINIRDA
Bu arada IraleKiirdistan Demokrat Partisi MerkczKomitesi Üyesi
Dr. SalIAli. BarzaaI, Tûrt smlnDdaki Deryasor köyüne Jddi'
ve konuyu Tûrk yctkililerle lönqmclc istcdiiini bîldirdi. Çukurca'
nm IÜncyindckiKuzcy IralelopralclaruJdanaden 200 kadar PcpDCIJt,
kadm ve çocuk yine Derecik yörainde Tûrt Slnlnnda bckliyor. Bu
kafile de Tûrk topraklanndan ceçmck için izin istiyor.
Orduru bölücü bildiri
dagllan " PKK'cl. yakalandl
ve Abdlileabbar Gün!aJ, &Uven- rafmdan kurulan aeçici karak .. !,
EreIJl FERHANoGLU
lik kuvvetlerinin sllcI lakibi so- dan kOyl1l1ere,yanek ve yiyece k
trLts. (TtrdI ... )- T.lvan nueu yakalandl.
dalJlJbyor.
Ilçesi'nde, bir muddet Once
y etkililer, evde y.pdan ar.:
SosyaI Yardunlatma ve Dayabildiri daillan 4 PKK'h IUven- m.da çok miktarda bildiri, .rl$ III$lDa V ufl da tOy\lllere yiyelik kuvvetleri taraflndan banDve OrlUte ait dokllmanlar ele lecek ve para daI1lU. ~dan
dJklan evde yakalandl.
.
çirildilini, sam klann y.pl1an
4 çadu iIe IlSaIhk MOdartoio'Bitlis Valisi M .... f. YaIdI- sorlulama1annda bildiri, afl$ ve nden bit salbt e1dbi tGye 10nnm'dan abnan bil&iyelOre, T.tdokUmanlann yun dJ$IIIdan pos- derildi.
.v.n Cumburiyct Caddesi'nde,
la ile letirildilinin an1a$lld'l.m
Milan meu.sm. 10nderiien
&skerleri'subayianna kar$' 1cI$- bildirdi.
saillk ekibi, kOylUleri Albk
IcInmak, bOlaede bulunan sivil
.0yl.O ..... ylyllCll.
tontrolUndcn aeçirdi. Eruh KayvalandaJian IOpIu isyana ~$vik'
DAOmUYOR
makanu SaI1IJ 1:_ tar.rmd.n
etmek amaClyla bildiri dalJlan
ve PKK mensubu olduklan bePKK k.tli.mlnd. 2S ki$inin olu$turulan "n.Jlm FDa" ekibi, kOye yiyecek maddesi
lirlenen SII1Icettla Sevi•• Sela.
hayahnt kaybeuiji Eruh llçai
.IIattia sm.. AbdWkadlr Akbay
Milan mezrasmda, jandarma la- ulaJt.rdl .
B
J
..
Terciiman,
27.08.
19ö 7
E~klya Vine'rahat. durm.~dl
8askln ve çall$ll18
M. Ali ÖZTÜR~
2 6 ~0 8 .• 1 9 8 7
Emin BATMAZ
Hösamettin
'15 korueu
silah blraldl
KARANFtL.
ARDtN~IRNAK,
(Tercöman)- BölOcü terörist1er Siin'in ~Irnak ilçesi Toztepe köyünü basarak 4 ki~iyi
kaÇJrdIlar. Cizre'nin ça~ayan
köyü yaklOlanndaki DSI ve
Karayollan ~ntiyelerine
de
basklO düzenleyen teröristlerle gOvenlik kuvvetleri araslOda çlkan çal1~mada bir jandarma eri, Bingöl'On Ki~1 ilçesinde de bir komando eri
yaraJaß(h.
M
'StlRT,(hha) -
Enùdl~esi'
Baggöze
Bucagl'yla
Köyü'nde
görevIi
koruculardan
IS'i, kayrnakamIJgaistifa
dilekçesi verdi.
Bir yetkiliden
edinilen 'bilgiye göre, Eruh
Kayr:nakamhgl'na istifa dilekçesi veren 15
köy korucusu, "tyi 8ilah kullanamadlklan"
. gerekçesini
öne sürerek,
"GörevIerinden
nin
,Kavaközü
K6vE BASIUN
bagt~lanffialanm" istedi.,
Önceki gece saat 21.30 Slralannda Tozlepe köyünü basan silâhh lerörisller, köylOleri carniye toplayarak bir sü,re propaganda yapl1lar. BOlocOler daha sopra Al!dullah
~.
28.08.1987
ePKK'va
kar~' veni
_.._~....
_. :: :: =_:, : :~.jim
Üstön ve Nedim Tunç'u yanlanna alarak kaçtllar.
Cizre ilçesine ba~hÇa~layan köyü yaklOlOda bulunan
DSI ~antiyesi de Onceki gece
bOIOcOler tarafmdan baslldl.
BOlüctl1er ~liye isçilerinden
240 bin li~ gaspederek kaç11lar. Böli\Cülerin kaçarken
yola dö~dikleri maytna köye ait bir minibüsün çarpmaslyla meydana gelen patlamada ise yolculardan Görel Gerei a~lr ~ekilde yaralandl.
Olay yerine gelen güvenlik
kuvvelleriyle çal1~maya giren
terörisller jandarma eri Sait
Alhparmak'i
yaraiadllar.
Bu arada, Bakartal köyü
yakmmda bulunan KarayolIan ~anliyesini de basan bölücülerin yol yaplmmda kullamlan araçlan yakuklan bildirildi.
lJir an/em
DogU'Ya DOlulu asker
I. Mu~ad DOQUKANLI oJ~
IG' I
,
• ADANA, (MIL-HA)
ÜNEYD<X;U'da eylemlerini
sürdüren PKK'ya karJl as.
keri yelkililer araslOda yeni
bir egilim ag.rhk kazaOlyor. "Dogulu geaç1erla Bib bölgelerl yerl. .
ae, Irtlk keadl bölaelerlade ukerUk'ylpmul"
Jeklinde ö~etlenebile,eck bu egilim, giderek yayglDhk ~azam or.
' '
I.
.OOOU ve GüneydoOu bölgeslndeklaskerf yetkllIIer araSIMa OOOulu gençlerln kendl böigeierinde askerllk
yapmalarl görü$ü aOlrllk kazanlyor
durumdl olau 'korueulanu yerlae
geaç vc etIdD blr kadroya sahlp obbUeeek. "
PKK sorununun, araJannda.sivil görcvlilerin de buJunduBu, ili~
~
PoguJu askerle'rle daha tahatçoztilecegini savunanyetkililer,
dÜJüneelerini JÖyle IÇ1kbyorlar:
"B6IaeyllylIUIJorIir.
faslII1al, colrafYUlal ft IklImlae Ibllualu. Dlbl dlJlII1kWu.
Kllrtçe
bUdlkleri Ida yllre ballu lie d.bI
Ote yandan, Iskenderun Mil-Ha
muhabiri Hilmi DlkeD'in haberine
göre, muhlemel PKK sabolajl~~n~
karJI büyük fabrikaJann yelkllilen
uyanldl. Uyandan sonra b~ta Iskenderun Oemir-Çelik lesisleri ve
Bot~ o)ma~ üzere stralejik önemi
büyük iJJëtmeler~ güvenlik ônlctnleri ~rt,"ldl.,'
.
'~--"""
rablt 1IItkl kurarlu. Ve Iyl sibb
kuUlmyorllr.
"Özel dmlenle lyI yed,llrIImll
DoIuIu aeaçler .. _de, IOruD 01mlYI bqllYID koruco koaulD dl
çllztlme ka",lealt,
Ba yoUI devlet bem korueu lramaltllD kurtulim, bem de blrçop yqh n Yë~
tal koruma IÖreWd Y&PUD.yacak
28~08.1987
• T~tvan~d~~K-K6fldirlsl dagltan 3 kl$1tutuklandl
Btlrrl'J.t
KOrucular
Kurakhk, Dogu Anadolu
çiftçisinin belini büktü
gÖZaltlnda
•
I
birden kaybelligi ogrenildi. '.
Vine PKK'ya yardtm ve yatalt.
_
• ERUH, (MIL-HA)
hit ettiItleri iddiaslyla goza]llßa ab.
IIRT Jandanna Tupy Ko- oan Milan mW&Smlß bagb' olduiu
~
mulaohiJ, 25 kifinio PKK. K1bçkaya koyü muhtan RCflI Be';,
militanIan taraftndao oldü. lq ve lIqIr Narla serbest blralnlrüldüjü ~
katlianuyla iJgili 6 dt. RqIt IIqtlf ve ailcsinden g ki~
köy kOruCUSUDU.özaJuna aldJ. pyÎ kaybeden lIqW Narla, "BWePKK'ya yardtm ve yatakWt eitil:le. r11dm lIJbar cttiJIt, ba bukIlu Ja.
ri iddiallyla aOzaJboa alman koru' pllllan da 'IUlJordur" dedi.
culano 'SOrgu.lUliiniyor:
I!.Q JIl&da, Milan .katli~da
Il'i kadto ve çocuk olan 25 ki. oIenIerin yalctnlanoa para ve gIda
jinin olümüylc iIiili gözaItuja a1uwi
yardurn yaptldt. Sürt Valisi Selam!
korucular ,unlar:
Teker ve Eruh Kaymakauu Sall~
All Demir, Nallz TllIIlu, Hay. Keakln'in ilettiii yardtmlarm yanl
relUa TMlu, ZibeyIr Taalu, Meb. Slra, Fak.Fuk-Foo'dan fCker, uo,
ael AJIu ve Gü1Jia YqO.
çay ve yag daialddl. 6 kiliye de
AlIJ~!Ii(in, 1l!uk1~a. ~ yalct. 3(X)'~r bin lira veri/eli, _
46
Öztürk AKKÖK
PKK'mn Milan katllamlyla IIglII olarak göz.al.tlna
allnan 6 kÖy korucusunun sorgularl suruyor
• Be~ir AKSU
DID)
31.08.1987
3 TUrUKLAMA
Öle yaodao Talvan'da bir süre
once PKK propagandasi yapuklan
gen:kçesiyle goza]uoa alman 4 kipden 3'ü lulul:landt.
Mil.Ha'OID haberiae' Bore, 9
Agwtos tarihiode ERNK imz.ab bil.
diri1er dagJtan 4 kifi daba sonra
Yakalanlb,
Samklardan Seraceltla Sevlm,
Abdülbald Akbay ve Selabaltla Se.
vim lUluklamrken, diger sanJk Ab:
diilcebbar GÜDlq serbes! buaktl<!i.
yapllmahdlr" _d~~j.
.'
~ ~.Kurakllk yuzunden pen~an.
'.: '
alan
böige
çiflçileri
ise.
geçti~i::.;,
'
RZURUM, (hha)- Son YI!"
miz temmuz aYI içinde Tanm ~.:
lann en kurak yaz mevsiOrman ve Köyi~leri Bakam
minin ya~andlgr Dogu Anadolu
Hüsnü Dogan'In bölgeye geie- , __
Bölgesi'nde tahll rekollesi. bu
YII geçen Ylla Olanla yan ya- , rek incelemelerde bulundu~u.
nu hatlrlatarak, ~unlan söylenya dü~erek, çiftçinin zarara
diler:
u~rama8lna yol açtl.
"Bakan Dogan geldi ve
Do{lu Anadolu Bölgesi'nin
zaranmlZI
gözüyle
gördü.
bu yaz sezonunda yelerince
Daha sonra yaptlgl açlklamaya~l~ almamasl. lahd üreliminlarda, kurakhktan zarar görel1
de büyük oranda dü~ü~e neden oldu. Ziraat Odalan Birli~i çlltçllere yar<llm sözü verdi.
Genel Ba~kam Osman Özbek,
Bugüne kadar herhal)gi blr'
ço~u i1deki çiftçilerin kuraklik
'aaliyel göremedik. Önümüz
nedeniyle u~radlklan zararlakl'. Hayvanlarlmlzm yem ihtinmn yüzde 40 seviyesine ura:r
yaçlarlna ,imdiden temin etlIQma dikkati çekerek "Çiltçilememiz gerekiyor. Aksl halde
re vakil geçlrllmeden yardlm ,çok kölü duruma ~erlz."
E
_
""'"-lr.;.
.......
~
.-
"
WlU".blrl",,. -...clllfe ~Gell,m8ler/
yar/nd8/nce/emeleozera Kuzey /rsk's gidsn srkadsJ'mll R.fe'BaH/(on.dasç,1e _le e/bl.ell), buf8da "e.ut Bananl'nln RubarllebOlge.' komutaRi Dr.SaIIAhmet BafZlnl(Onde leoyurenie 81blS8l1)IlegOrD,tD.Dr. Barzanl, muhsblrlmlz va.,ts.,
~ I"e Tari<yetkllllflrine gOnderrJ/~1
habarde,.,k,san PeJmerge/er.JçlnTOri<topraklarmdangeç/J Iznll.tedi.
~
,"
t"
-.'.'.
Daha
Once
geçl~lere
gOz yuman
TOrkiye, ~imdi PKK slzmalannlO
Barzani taraflOdan Onlenmesini
saQlamak
lçln Pe~mer
•
gelenn
geçi~lne
Izln vermeme
eQlUmlnde
lsttyorlar
geçmllt
laur.d.n
P"merg"'r
' '-.c.fe" NI ••
I.Y.I.
IG
__
e Rafet BALLI
,
.
Eçr1CIMI2
hatIa ba4lDda
9~ kadar I~
uktrin
y.kal.DdljJ
H.kkâri'nin
~aIi
IlDUlllda önanli I<HImclu lÖil<IÙYOi;" Irai bullümct kuv.
wderi. WInaII'qmeIJd<rin<
kaflI
bq1a1llil1lldJnda,
~dinli
110m.
DIIZl SOll lDdn kadar yaltiaJtJ. Bu
yüzdcn, MeR' llIDÙ dcnetimin.
de bulunan Kuzt)' lrai'taki tampon
böIpin doiusu iIc: baIJa arasmdaki
bailanb koptU, lran'dan Kuzt)'
lrai'a insan ¥c maIzeme ikmaIi yolu
ktsilen PqmeqeIer, aüvenIi aönlük.
I
Irak orClusu, $emCllnll
Pe$mergelerln-Iran'Clan
geçme/erme,
Berdl(!'/< Tepesi'nde
bulunan Irakll "Ca,"larengel
oluyor.
UçaItIann
zmnIl..... ......
k<rùnindt yoiunlafb.
JeÇijin< yöodik isukkri PmdiIik yanll.1l blrai,yor.
Smmn hm1 Turkiy<, btm dt
Irak waIinda }'lIlIIiunIz inc:daDeItrdci, ~
scyri bakkmda lU
billiltri tdindik. Dunywn dikkslinin Bura Körfai'ndtki
1<rain1iit çevrildijj buaünJ<rde, böIgenin
kuzeyinde Y1IJanbr süren .. VIf, SlIdduI yöneliminin 100 lIIduUI ile
luzlancll. Arap subaylann komuta.
lIoda 1'<l bin kadar Kürt aaùh u.
kult, bq1auIan IIId1n, tampon
bölaenin ~dinIi
SlDIfUIa
yaltlO
=
J
M.'
"B.
beJ:;
. apaaIIIlr" dl
•
n •• "-. •• _
__ .~o~~
B•
ya.
UlaIIlIlInoh ~erlaio ID
l,'W.
" Inoh lIker dUDlUI 15.00 IUlIano.
da ~.Iran
lIIIUIIIlIa Iran lIlIWIlIanna taIim edildi.
.
ni
..
YH".
=.:n::
:1IrIs~, r.~'Z
PJiIer,
Banaal bèIIgeIIad<. Wç yanrIu1IIacbt1 w....u ge\aIea. !lUlyo"'l, Pu.
b6laeyl ka
,....
ynrlar,"
T .... :'
.
lUlIIIII iIc u_
u.",y< nm.1OD
u.' ~
•• 1 BIIU8I')'1 uyarmalt istedijj,
SaVcl$I veren
.1 kuvvtt!tri, S<~dinb'nin Irai iç.
ltnne doiru to gun<y ucu olan D<redIl lDIOu.k.. lDda toplandùar.
Tumy< uk<ri y<tkiIi1erin< haber iistune babcr IÖDdermk, Turk top-LI
d"
........ '.L
r ... IOD an
.111 istedil<r. SIOII1Dlllda pqmerae
Ozerkllk
dtsÏqindt vc yoilJo lop lIqi alun.
da iItrIeyen hukiimtt kuvvttIeri, bu
a)'ln ortalannda ~dinli'nin
Deredk IDIOm .. 1 MIIIIl'If mevkiinde
Turkiyt SIIIIfUI. SOll lDdn kadar
yaltJajblar. Tumy< 5lIlIf1IIIII htmm
Rim<Yindeki lImird< TtptSi'ne yer lqen Irai kuvvtlltri, aradalti SOll
mttrdik vadi)'l silahla knntrol dImyt ba;laddar. Böylec< BUDaI 001gtsinin dogusu ile batls' ar .. mdaki
bagJ.anU koptu.
SiIah
han<: ikI aJmj büyük
-Loo'oA. lran"",Ctl'dan
nI'.......
0.._
yapan ql1lCi....... r,
WIlpon OOlgtnin ooye OOlôlllD<Siil<
- - ,- tL' '-"1_
lor d uruma d ~tud.
'" ""'0' arasmda Pejmtrge yaraIJ V< ilaç nak.
b dt k.. ildl. Bunun uztnot Baru.
500 metrevekaClar
yana$arak,
Ikmal yolunu
kestl
PK~'.ya k~ ~ •. Il.lIIlm. bK 11b.r1ijj bekledijj IItn 'UlUlUYOr. 11Turkiyt'nin dind< BUDai'
k.dm vt çocuklltdan ol1lflll Y\ill.
yt ka", bafk. kozlar da bulundu
ma .urerkm, TUrk yeIkiIiJer,'"
iuDu habrlatarak, .. p
rtd<ri.
.... kUlllllldllllann
iIlàIeriDe 10 pu.',.
oIu l.tI
,öre bn •.
JÜndur ctVop vcrmiyorlar. .
lu bIrer bIrer.-yo l"UrUtblllr"
NEDEN IzIN YDK?
hallfistmUiDl YlPIyor!:c Bu kOl
Bölltdt, aerû köy\üJcr vt bau
!ann bapnda ist, Kuzt)' ',..,.k'ta Y.ilailil<r, amk BIIU8I kaynaltlanIlyanlann büyiik öiçüde 'fumy< SIDl IÖre Türkiye. daba öaccki baIIlllUldan aeçea yiyeœk m.dddtri
zer durumlarda Pqmcradcrin TUrk De _baiunh olmat IÖSltri!iyor.
topraltlanndan "_
m"ine
Hakk.iri'de b8Illl bir binbap1un
ses Ç1klfllllyordu, Tumy<, höyle- komutumda.
kifilik bir Irak IS.
et
B...... nin PU'ya yar. kai beyeti bulunuyor, Öncdtri D<dIIII etmesini önIealeyi amaçbyonIu.
tedk AIk'!Ï OamizolIu'Dda kalan
Nit<kim, b. vt bqU aedeaIerIe.
Irak M,eli, bu aym ortalarmda
PqmeracIerin PU militan1anyla
HaItkiri lIICItaiae lipids, (rait he~ki1eri IOn döa<mde hayti soInk- ydiae yaItm kaynaItIar, Irak bu~ù,
IqnIIfII.
lDeI kuwetlainin hartkitllU IÖ' le
Tiirkiyt'nin Pqm<rIC JCÇifIai cIqor\aIcIiriyor:
ilt iI&ili (Ulumun. deIiJlirmesi iki
"Ink fi .......... dM .,
ntdme bai\lDIyor. Birincisi, Irak TInJ,e lit oIu __
""tiaU I<
yön<liminin l1kqtumUI iIc: birIikte ~
_nil'<'
lit 1.
topraklanmudan
Itçm<k isteym
.ue.Il, 'I1rId,e -->ilk l "
Pqm<rgt kaliJesi llyJSlDID artma. lIGk1IIonIa Ilipltblslln
...
SI. Bunun Irak'i.
Îlilkiltrine lötat
giiçIIi kanIl .. """"-..m
d~üml<S' ihtünali. funcisi d<, Bar- .'.
DmdIl _bl<Ul ,... ~":,
wU'm" PKK'ya karp (.tumunun,
du lIIlI oIsbIIlr. BOyie<. "'JI
Turuy' tarahndan p<k ytttrii go. .dl811
Ö8<Illi "" ,
riilmemtSÎ Bôlgtdt lörii$luiiimüz
.bI .... oI.r."
[email protected]ÖylcizahTürka.ktriy<lkilucr"\("
b . beb .
ertiitr.
mu muz
nll,lolUy(', li.
"[
D__
'.
pu.
IIl<rltlenn daba onœ de ooyl
'n, ~
Ina'
~
ancak
' ""11
da 2 yJl ÖIKt oId.p .... ~ It- uktrltr~
01....
ru: ,
blrl1ll yok. Aacak, H Pli ma
lai' k diIijjnocn
kil
Slninna
gelen
leri Turkiyt .1D1Ilan içindtn aeçm<k
için Dmcik yakmlannd. izin bek.
liyorlar.
Gt~mtl<r üzerint hm1lrai'lO.
hm dt Mn.1 BIIDIÛ'nin dikk.li
Turkiyt'nin tutumunun ne oqn. çevrildi. Buaünt kadar, Pqmcr.
gdtrin "_
aeçI!I"ne gmdIikI<
IÖl yuman Turkiy<. son olayda bir
luturn wmdl. M... I BIIU8I'nin.
PKK'OIn SlZlDaJaruu bUlunuyl< 00.
lmtsini
sailamal: i5leym Turkiyt. Pqmtratlerin topraltlanmJzdan
'.
Banani'ye basl~i
tutUf:7JU
.SlOlrtanmlZ
IÇInde yakalanan
ve cania'1n1
ku",
tannaktan batka amaçlannlO olrnaolQ: ani:>.
$llan Irani. askerler ülkelerlne
jade edllC1:
• PKK 5.zmalar.n. iinlemeve diinük venl" rürk
Irak ordusu, $emdlnll'de
smmmlZ8 500 met.
re yakla~rak,
özerkllk sava,. YenII1 Pe,mer.
•
gelerln Ikmal yolunu kestl. Dereclk mey.
kUnde sm,"mlza YIAdan Pe,mergeler,
~op'
raklanmlzdan
"zaral'lllz geçl,"
Imllstlyor
BarzanlPeJmergfllflrl,lralekUWfl"8rI Bardlrflk T"pflsl'ne ksdargeldigl/çln, TDrk.'Rlrls" lçlßdaki Mam,., mezra."
nIß bulundugu kl/çOk vadlden geçmek Ist/yorlar Norm.1 .,mrdan
I~
•
pisiËRiË[CÈimiliiiiSTi
lir•.. ~ -.rz.,,'I,.n
.mlf/ndan çuleurca'nm gDneylndelel Baayan mmt/leama leadaralan bOlgenln leamutenll~m/ Dr. Salt Ahma' Bananl (Onda oturan) yep/yor_t,.1e KDrdl.tan Damalerat Part'.' "erkez Komlte.1 Dye.' oJan Dr_Bananl,
Iran 'den Zeho yOnDne gaçm8k I.teyen/erln baJvurdu~u an yetlelll'.'m.
_'~.IcO~
~
28.08.1987
t
I
•
•
•
cmmm
,
,.:::
31.08.1987
.. ! -~ .. - -
~
.~.~mlryoJ...na ~~.Vln
ceylanplnar-NUSaYbln
.
8derfllryolunun
ceVlanplnar keslmlnde patlamaya ham Ikl maYln
bulundu, MaYlnlar UZman personel taraftndan etklslz halegetlrlldl
PKK mllltanlan,
Bin.
gOl'On oenç lIçesl ya.
klnlarlndakl
. maden
a.
rama
kamp,",
bastl
ve baZI araçlarl
yaktl
• Yllmaz DEMIR
• Ekrem ARSlAN
• GENÇ/CEYLANPINAR
UR!YE T- L: (~!~'HA)
.
lS]
-
urLlye
OU.èlA Slro-
::nYbri~e~ryl::~~~-,
PKK militanlan tarafmdan kondu.
go samlan patlamaya hanr iki ma.
ym :mgo,uI~~ü~
('~ ilrHi;'~I..:R. Gü.
~.'\'r-- -
zeItepe koyünde de bir maden arak
PKK miI'tan!
b
ma ampl
I
annca aIIldJ, Militan!ar, kampta 8JÇI olaraJc
b::iR~~tÛ~D~~~~
GeçtiiioÏiz haftaiçinde iki ka sagiri$imine sahne oIan Cey-'
lanpmar-Nusaybin demiryolunun
Ceylanpmar kesiminde, dün de, pat.
Iamaya ,hazu ild maYIß buIundu,
PKK mi1itanlanmn bu üçiincü sabataj 8irifimIeri de ba$arwzhkIa sonuçbo~
c. .-:.~~-,~.;:
..
1aridC' MaynÏlann .Gürpmar-Akdogan islasyonlan arasmda go;revli bekçiler tarafmdan gorüldügü,
olay yerine gelen UZ1ll8.l!1arqletki,
~_"":1.'" "M~l dJ
siz hale g<wuwu<~..., ... an,
.
KAMPA BASKIN .
. Bingöl'iÙ1Ge:lçi!Çesine bagb Gü. aden
ultepe koyüi1dekioui bu m
arama kampl, PKK'h militan1ar tarafindan basJldJ.: .. J •
. Basbndünsaat21.00stralann.,
dameydanaBeldi.JknüzsajJ!anbe-
3ö10, '~'y~'ra.ll.var
!
.
i
_:c~_ ..
. PKK~',
.'
..
..
!
....
::1: .... - .. -
'.,
.0
•••••••
-
•••
--
-
'.' ..........•...•.
1.. ,
aynl-
. .....
c. ..
,.:'"
-
•••
_,
_ ..
Teroristleri seçen yJl Temmuz
-.-.
.j
. .. ..:: •.. :..
I$ÇI)'I
:~:.-::t:-:.__.
-
. , ....
.,
SltIuUWç
..
"
0
...
-_.
•
.'
••
••
'jj
RÜKSEL. (1èrcümaa):
BAvrupa
Parlamentosu -
-_._.~
."
~ • .\
.- .•------
...
-
...
-
-:
--
•••
0
•
v
•
"
't..--'l
•
~
!
i
,
I
I
.J
QlIYMeAK~'1
'nlmù..
.
. (>lay dOn" l!cç~ sa;1I :!UO Slrulannùa
mc'~'dana lIcidi. HiI' llrup PKK militanl
Cayltùcrc
mC7.ras,"a lIc1ùi .. Tcröristlcrdcn
. 5 ki~i1ik hir l!rup Sevket Akçay adlt vatan.
'da~:J ail eve lIilliler. K~nùilcrini
polis olu.
'rak tanltH" ve kap,"," a,'r1maslyla cvi tarayù,; t~r(lristlcrdcn
dii!cr hir IlrUP da bili~ikda
. tcki cvi silahla taraùl: EI hombalanmn
klillanlldl~1 bnsk,"dn iki ev büyOk ölçüù~
haMlf 1Illrdü: Rcsmi uçlklamayu
Illlrc ~a'.
klnùu llienlerin uùlan ~iiylc:
~evket Akçay.(35).
Hunze Akçay (i) •
Fllhrlye AkçllY (18), salùJrlda
yarlllunan
Ay~'. S.dlkM. Emine Akçll~ ve !lacer !lalll
. F.klncl. ()icl~' Universilc\j l'II' lilk llllcsi hll>'
t.II1~,in~ kaldlrllarnk
lçdavi ull,"u ultndl.
31 .08.1987
qdœ, KulJpen olmalt Ilzere
çok ~da ~
sosya\ist,
komllnist ve ~i1 grup1ardan
tetnsilçi bulunduAu tesbit
ed.ildt Bu ki$ilcrin OnOmUzdeld haftalarda Avrupa Par.
Iamentosu'na yeni soru Ooer.
geleri vererek "Türldye'lIla
soa karar öaiinde resmJ tu.
tumuaDa açddaamuuu" iste)'eœk1eri ve "ltCIfIwmu ramea "almad~
Tiirld~
DIa Arre MJVUni dOl)'Ul-
=..:..::.:.:-
•. :f...
.\
Didç il,'c""1C' ha!!!! !J! \. kll\' KiiylinÜn.
(<Iylt\kr," m~mlSIOI pl' i,
iil1iiilrmllSll!ojy~rçk l1a"ll1 PK K militanl~ I.
.' ki~iyi ö1~Or<,O, J kl~iyi d~ Yllrulad,. t.u
maùu HU7.ni\la 14~iirhdi sahls 1I1\7.lllllna
..=::ï::.
i.
i
g.}'. C1~ TrI -
"~pi\Ùfhllk.Î~\;l
c:•:-'-:~'
48
1
V"dat TA!?TEKlr!
t
::J~:+:.:
..
".
FllfUk BALIK(,j.
l.1:J.LII.iI.I. ~lII
büyük lldun" olarak yorum.
layan lobiciler daAtttJklan Id.
tap ve bro~ürlerde "Parla.
meatoaun karan 7 mUyoa
ErmeDJ'~ moral \le cesaret
verm~tir. Art,k Türldye'nla
AT'ye üyelljtinde' Ermenller
de DllISIl,Y11 oturabileceJdentir.
Türk bükdmetl AT'ye la~
üye olmak lstiy~rsa soylunml laalmah ve Ermeal delegelerle
görü,melere
baJlamabd1r" diyorlar aneat
sOzkonusu
"delelelert'in
kim olduklan aÇ1klammyor.
I
r''';1
ta'n'sr" b""Sti . {)".:
'14 ki,lg')~e~j~i
•.,:.. ,:.::':
nun geçti~miz haziran aym.
da aldtAI ve uErme.1
.soykJnIlU" iddialanm resmen tamyan karanndan son-'--"'Ta, Avrupa'mn çe$itli ül1celerindeId Ermeniler'in lobi faa1iyet~en.m hl~dmbkl.atJ
Ogremldi. Özellikle Belçdœ
...
.ve Fransa'da Avrupa Parla.
c: 0.: e .. , ..
mentosu ile Avrupa Konseyi
..
u~ parlamenterlere ~
DIa .. kow alalUDUl" yolun:C', :-:-:::-.
ve baskl yapma)'l deneyen
da bir yeni ka.rar Ç1lwtmaya
.Ermeniler "Türldye'aIn lOa
çaJlpcaklan Ogrenildi.
Avrupa Parlameatosa UnYARDIM IsTIY~
.
~_.: ...:~-- nUI
dikkate
alm.,a
'.:
.IfI[IRIIIA
:.:..." :cool cc IQI'hnm.",n." istiyorlar. AvAvrupa Parlamentosu U)'e"ErmeDllèzllll Savaama
- .... rupa Parlamentosu ve Avrulerine yaz bayunca mektup.
Komltesl", "Fransu-EnaeaI
pa Konseyi'nin sonbahar do..
Jar gOnderen ve aldlklan ka...
DaJaaqma DeneII" gibi
:.::ce::....
nemi toplantJ1annda konuyu
rardan dolay! t~kkür eden
isimler altmda yayJolanan
c-;-: : .' bir kez daba SUndeme getir.
Ermeniler, bu mektuplarda
bildirilerde aynca, Avrupa
- .. , .....
mek için yoAun ku1is faaliyet.
TUrkiyc'nin sOzde Ermeni
Parlamentosu Uyeleri "Tir•.
I
'leri yapan Ermeni lobisi, AV'soykmmlm
resmen tanl1"a.
~~.:..:~:
~~::~.: rupahlar'l bu yOnde k1$k1rt- smdan sonra tazminat ve
~
lIzl adam 1II,JIIIQOr" si: c :=-~':........ mak amaClyla "Türldye Av.
toprak taleplerinde bu luna.
bl ifadelerle ltqk1rt1hyor.
~.:..c;:."':
ru~ Parlamelltosu kannaa
caklanm belirterek, bu mU.
S()zltonusu
bildirilerde
:-:::-:.:..:~:
:::. resmi blr cevap vermelidir.
cadelelerinde kendilerine yar~~~~
• :: ~:c_:: . i::
Soyklmm tammah veya ATL
dlmel olunmasml istiyorlar.
lAm CU:;;...... " Sibi rt.ltir.
ye tam üyeUk MJvurusuau
8azJ Avrupah parlamenlerlc... "
. , ;Cerlçekmelld1r" gibi fikirler
rin bulunduklan
Ulkelerde
lere de yer veriliyor. A,ynca
__: •• ::::~-=:-F"=: .lsavunuyorlar.
~rmeni lobi topantJlanna kaFransa'da faaliyet SOstereD
:..:..:..::::
::.::.:-~. Avrupa Parlamentosu'nun
ulmaya devam ettikleri, bu
Ermeni loblsinin QInIc hO.
:~_:.'.'c_.h-i:_~'.:,:jo:.:."_'.. 'lcara.nm "Türldye'ye ka'1l
parlamenterler arasmda blliltG~tl~neUarabask1
~~~
i~
.
Ermenl mücadeleslade ilk
ta Belçikah Vandemeulebro.. çe$l 1 yo
_ ...... u6 ..,
-----.... - ...
,
-
•
~:~.:_~
..
0
..---.~ .. -.---~ -.-------.--- ..---- .. --
!
I
•
UnI.OrmE,SI
.j.
• -.--
.
Diyarbaklr'm Diele. i!çe~~i
Çayll'der,'3 mezraslnl.'poPs
arama kampma ge/di. Demir ve .,:
..
'rosfat cevherlnin Çlkanlcbit lIIlaD
---.t ~ -:--:-:.~---:-.~aIJiA'e ait kampta bulunan iJçiler '.
.• . : .•...
ttroristler tarafmdan yatak1armdan
....
.,
kildJrJldJ. Teroristler daba sonra,
.. o. c:.: : i::::--.coc .....
,kampta buIunan ve maden ÇIkarma: . : : : : : •i:.... .
da kullamlan doZtl, kepçe, jeDera. . .. . ••. j c: :: •:: .' ..
.tor île dijer baD araç-gereç1eri ben.
. . .•.. . . . .
...
' .. -k-L
.Lo.
'''::T.
im 1'0 g ... y... u.
.
I "àmpta buIUIIlIIIiJçi1ere, "t,
......:.
bemea INraIaa, JoUa illinia6z"
.' ..
lÙuncktehdit savurduktaD sonll,
.. -.:t ... ----.-
.~
t..
l
(!en
aymda da aym tampt bUIIIIIlar bir
yanlanna alarak kaçmqlardJ.
BölgedeoperasyonlaraarahkslZ
olarai deYam~di8i bîldirildi,
I
.yln~i,VIl~r~r{
:~=~~t~'::
"
.
:r~.:.a1arùoIay ~eu
31.08.1987
...
.
Fransa'mn Türldyc ile her
tUrlü i1~kisind~ TUrk hOldl•
metine Ermem soyktnmm.1
resmen tanunasl için bask1
}'apmasmm istendili 0Irenildi.
YAYIII OIICAIII
Avrupa Parlamentosu'nun
resmî ya)'ln orgam "1Hbuae
pour L'europe" gazetesi de
)'8Z dOnemi saYJSmda.Avru.
pa Parlamentosu!nun Enneni soylunrrum resmen tamd1!pol hal1Ilatan bir yaZJ yaym_
ladl. Y8Z1da,soykmm iddialannm resmen lamnmasnun
TUrkiyè'den siyasî, adlî ve ~...__. .
-..
maddî talepte bulunulml1Sl- __ . .. ._
'
na yol açmayacagma de~ni.
.....
liyor ancak, "TiirIl bük4meU ~""-:-:- ..:-;-'- ..
soylunau taaUDaya, ErmeDl ._::: .., ...
tell1llildsl delegelerle liJuI dlyaJog btqlatmaya dllftt edß- ,......-.-- ... __
di. TürIder'ln Kdtns'cIa asIr.er .. _..•.
buJundurmaya devam etmelerl KürtJer'in durumu ~ .•.:::'.:.: .•'
.
En:seal soyklfl1DJaIDtaDJD--~ ~:..
.~.~ malDUl Türldye'aIn AT'ye .:;-::.:: :c::. .tam üyeUk barurusanua lia. ..•: :::.::. .::.:::,
büJüode vugeçJlmez pra ~ ..:::::;-::~-.:::::......
mgeßmIir" deniyor. Gazetc.. .:.: :.:.::.::.:...•• ::: .
de aynca Ermeni soykJn!lU. .:: : .. : .'" ...... ru resmen taruyan karann S18 ..--..:..:.::- ..- -. -- -ki$i1ik Avrupa Parlamente....... -- .- .
su'nda68'eka1ll60oylalca.:::.::::~:; .....
..
..b!l) edildi~ de hatJrlatlhyor •.• "C':: ... -: " ..,- ..
0
••
o'
.0
••
"::."
•
0
•
..
26.07/01.08.1987
inönü'nün Kürt sorununda "tarihl çlkl~l" ataleti bozmadl
l<:H:':j'"
"r"""+""
,.
..- ..- "'.-..
.:
::h+~~:l.Doç:Or. Hàiuk
.:1'::::
':--1
G~rger i.!
.-:f:'
.
"emo"rat"ar
--.,
n. ~'l :'~:r:}';~':,S:;~~;:~=r~~
.,...
,
Sos~a'Ul
. -ne na" ~oplu~or
'-~.~,;~l
"TOrkiye'de
de getirmisse de. ashndà'devl~t ;l;~~~i~...._~~... ~_•.
gömme'nin getirdi~ bir politi-
. î ::---.
Ic
,.
devletin sözko-
kaslZllk
sOzkonusudur,
Bu 3Ç1dan
bak11mea,
Ti1rkiye'de
10mi gözü dönm~ fOvenistier dt.
smda. hiçbir kU(Umun lièlirli
.
._'__ . bir politikasI yoktur. ~imdi gö- _... _._ . _:
..
rüli1yor Xi, bayat tüm kurum- .
.:;: .Ian zorluyor; onlara politika. :. j SIZlJ#1~maYI dayatlyor t, Bu
,açldan bakllmea. Oteki' tUrn
kurumlar ...
aibi, sosyal demokrat pardler de, yap.m gerekçelerl......
";" zorlamast'yla.
gerçekÇ1'
politikAlar üre.mek si1recme
gjrmislerdir. ~yet demokrasi
kesintiye u#ramazsa.
görOlebilir bir gelecekte, bu
partilerin 'Kürt gerçegi'ni za. ...
ten kabul eden tabanlan ile ka. . .. . bu! etmeye baslayan Iider!eri
... -. arasmda.Jci,PaJ, partilerin res~,mi
karar,$r,gânIanrun da dev- '
• .: reye girmesjyle kun1lacakur.
.....
Ashnd
k
'k
fat
.. '. "'j
a ça .g<:<=l.
en!
at
abIm.ast gerek!1 ~Ir lien. a.dtm.
en. cen.i~ özgürlükler lçmde,
yaygm bir katlhm ve hoSgOrOylesorunun açlkça tartl~llabilmesidir •. Som ut, gerçekçi,
yararh ve demokratik sonuçlar
aneak bOyle ortaya çlkabilir.
" . , Yasam sonmun gerçekli!ini
zaten kabu! ettirdi. ~imdj
... . 'gerçek' tartlsLlmahdtr."
.~ ..
:- : .. + ~ ~ : . :
" "SOSyal démokratJann~, .enelde bir Idua ltIIut .oIuyorclu.~,
Jar nbyÖDetimden ÇJkDuJtJr ve yeni
_
oldulu &ibi, doIuya IItme1c akJl- timdi ~."Idua
ataD mo.o,.. 'bir sivil nbyoDetim alùna soku1malclanna yeni &eldi. Oeç de olsa Onemli IlOzltiay-. "XlIrtçc"cIeal6zet.
tadIr. Bu konuda daba net bir tam
bir gelisme. TerOr olaylan nedeniyle ti diye MICYK Oyeai Turaut Ata1ay'1
almmah.'" ,
gitmiJ olsa1ar bile iIgi çekici." SBF es-. ]lUtideD lItauIb. 0IIDde 20-30 \;ml al- Y.paf "llliW beraberllk"
Dr. Cevet Geray'm -DID'yaper~JU~~.SHPJaine"
bki Dekam
.--. . Prof.
"._1
d 01.- ••-- ve
........
UI"
~.TunceIili vatanda$m 18kmdtl1"Iiu 0<U.IeJ'1 ..,.~..
anda.........
'bOyle bir 1abana h'_'M' ClturtlIiuma
.vii M........neti.m .. ve Erdal InOnll'nOn
Kun IOTUnu" konusun
gOr1qODe
......... ,.
-.-,
~~v
ba$vuruIan1ann
bOyOkbOIOmODOD
de è...J
~va
bOIae
valiliIine ili$kin "bekleyip,
dÜ$Onccsiydi.
SHP Içinddd "lnönG'ca'IJcre a6 IOreIim" tavn konusunda Ekin-BiGoneydoIu'da UZUD yillar41r alttan Ie'Ata1ay'm
Iti JlIIiIma Ihraa XtIrt Jar'cIan Doç. Dr. Halult Gerger ,una1ta, son birkaç )'l1d1r ise IÇ1kçakay- aorunuyla delli, puti diliplinlyle D- Ian lOyItlyordu: "BoJae vaJilili kurunayan olayJar, T1lrtiye'deki 111m Iili,di. "BOyle .....
kOIlIlIar0IIce mu KOrt fOvenizminin aerçekler1e
karllslDda legal OrgOt1enmel&DS1D8 -jJutlnin;.tiBtaruDanndalartlllbr,
blAdaJmayan 'IOIllOraetezi'ninZllDDi
sahip sosyal demokrat1ann politika- ~
vanbr, acatbunda lOIUa bir tabu1f1 izlalimini doIurur ti. ben.1anm lÇ1It seçik .nl.'malarun zorun1u 'JettIIi orsan YI da yetklIi bIatut ti- ce IOD derece .. 1a...... MIT. BoJaeyi 10'haie letirmiJti. Ama 1OIya1 danok" .
-0 da ber iaman, her ,.erde oln:kli bir lllayO~e
mahtllm et.ratlar. politika Oretlllelt bir yana, al- iaama1t kOfUluyia. diJe ptirDir"dij _met, uhnda. po~tikulZhlm ya da
.
. 'dtklan tav1rIa insanIan Ulll
bu .... ytIa QIan da~
~
aerçeklerme kaql ~utsuz
tan umuUuz1u&a... ,,,", ..kt.n
'b. tamdabalhraçolaytllCdli_
bu saV8l1DUDsoDucudur. Iktidann
hla Il1rOklemeyi .ordtlrtl
~-bm1lOJDllUll1Clnllla
bIrIt dIt- yapay 'milli beraberlik ve bOtOnlllk'
Özellikle IOlyaI danoltrat
"~etlIdlIi. bOyle Ilir
anlaY1l1 iJte bOyle 'bOJae1ereayuma' _
bOyOlO SHP'de .... Erdal loOnG, 'llI8Dda, ......
t.lIat ••tblcledltleriYI beraberinde getiriyor. Asll'birlik
"Ana dill K~
diye ~
lUçIana-, :IIi demet lIte,eaIere brp CQ'lIn:t
ve beraberlik' gClÙl özaörillkler ve
Diaz""'" iözTer1y1egëÇtiJlmiZ gOi11erdé bit
JIlCdIi &IIli ....... " barq içinde Y8I8DUD zen&inliklerinin
lIIllD$etIereÇlktJ, Ana muhalefet Iideri konu1ara SIIP'IIIer pet ~.bir
bOtODJellile ve T11rkiyetimli~ne
baslIDn, 181 politikaa1ann, batt1 u- du.Inöno'alln t8ihf 1GderitIe, Nu, kaV\llt1lll1lmallyia UI1anabiIir. TerOkerlerin ardtndan nihayet IÇ1ltbir feY- bir "".m.n"m,"
IOTUDUlIÇIIIDdan rizmin l51l buna kar$1oldulu da unu1erlÖylemenin gerekli olduAunu gör- yaItJapyordu. Saaki ..,.J cIemobat- .tulmamahchr." Gerger, Geray ve Domll,tü.
Jar hep bu JOrQIteydiler de IIÇllr!.mak ratav pbi bilim adarnIanmn bOlgevaÖteki sosyal demokrat parti DSP için UYIUDzaman kollulOrJarcb.
liJiIine yakl8llmlan sosyal demokrat
.ise her ,ey olup bittikten lOora "kOErzurum alti milletvetßlVê 1rU' .politikacllar taraflDdan pek paylasJl.
~ .
Je yazan" tamyl. olaylann ciddiye- bqtanvekiUeriadeD
SeIçut Brwrdi jrruyordu.
. .
-:-:-:~1:--:-:-:::tine dikkat çekmekten i1eri gidemeyen lÖyle diyordu: ~'Bu IOzIajn ~'
CHP eski.lnilletvekilleri Ali Topuz
:~.;
kl4e demeçler verme ahlkanhIuu .Or- mainde, taY1r .bnma ..... ~
de- ve Selçuk Erverdi, SHP'nin eski . :: :: . ;
--dUrOyordu.
.
..
mokrât1ar tarafmdati .• ecIItlliII
:--MKYK llyesi Suphi Kararnan "mese-'~
Sosya1 demokratl~Anc:ak bun1ar 1Ut1ann. oJaunllfma- lenin abartIldIll" gOrOsundeydiler.. . ....
1i~ sUrerken Tllrkiye'.i1i~ bu.
~- 'lyIa lOylenebl1en teYler.'"
.. ; Erzurum'da üç dOnem mill~vekillj.
::::;
t. di sorununu bir Olçüde de olsa tabuPartidea lhraç edi1eD Tiiraut AD. ,Ii yapD1l$olan Selçuk Erverdi'ye .~ ... : .~.: :
lukuUl çlkarmada ~ 1lt1yOkkatDsI lay ise. ikind bir "ylJit"1ittcn kaçt- :re uYlularna ilk bak~'ta 0 bOlgCnln . ;: ;:: i
~I~~dan
g~etecl-yazar Mehmet narak yorum YlP1lllY'OrVi Ya1aizca oze~!1i oldulu~~ iddia ed~~
hat .::=:;::~
•
Ali Bll'and. "BII' Kun SOTUDunun
va- "Saym 0eneI Batkan'ur ..... dilIed .veriliyormu, glbl IOrOnebllirdi. Fa- ".: r.
, .
f,:>lduAuartlk devlet doruklannda ~ nedeniyle habazht J8pdan insanJan 'kat, ayru nitelikteki hareket1er Kan'. ':=7 ,
kabu! edilmeye bas~.~:
gOndeaie aetirmeai sèvindiricldir ..B. ta d;& v~dt ve. o~asl bOlge va1i1ili~e
.. . ~.,.
su, bu noktadan bll' adtm daha ilen nlm1stediJim de buonÎnun dlIe~
dahü edilmelDllù. "Bu yOzden," di- . ::_ :.,
~_
&idip, .'?~ kOklll ve herkesçe ka- tiri1meslydi" dem!t1e }etiniy~:
.yordu Erverdi. "bOyle bir propapn-.
bu! ~
bll' çOZOmaramaktJr. PKIC "_1._. -..cie herk- •• _ da ._.
:day. tam anIam1yla hat vennelt de :.;:~1
tO'
d ancù. bOvIII~"
di.
......
dolru d~ "
"::::r:i'
y~~=r
.~e.so~yOrau: np~Y1 ftl' lOrOIte deli1di. ÖmeIin b1te1i BirIiIr.. Sosyal ~okratlann
artJk bemen .
. geh,mel~ ~I~diye ~
lÇlD da~ ~undan
,~ustara •
her konucf. Itamksanmaya b8l1anan .:£::::.'
,
co ha kaç. kiJjDlD Olmesi .ere~kte-:
.' Brda1 Bey m lOyI~
çok è10I :rehavet ve ataleti 0 boyutlardaycb ti, .~::: ;.
.
. ~1" B\T1I.nd'msorusu çok ~~
~~~IOyIeameIttéPç'~ErdalloODo'non
I811TtJCllGzleribile;:::
:,"
-.. di, &ma cevaplamul da çok zor b\r'~_br' ~yorve~pudanetQar-"~ara1armda
herhanai bir hareketWilt ~"::i '.'Prof. Dr. Cevat Geray
soruydu. ÇOnkll bOyle bir IOTUD~
~:~ ..
yapt.m.m.lU. Ve p1iba, ~
de- ~::::. ~ :~;:H' ..• i:.,.. '
~,IOIya1
danoltrat1ar cIahi1"
•• JllÇ"
. mokratlara IOn:, PICICbu iIten vu,.p:-. , UHu lopJurnda genel bir ulu.
.. .'t ...:,::
her~es ~ ",bu~u ve Korkut Bora- n çekillyor. ,
.:
. ... .'
. :aeçse, "doIunun hlhnm'la"
konu-. ::.:::: ;;Al kOltQrllnalt kültürleri yad.
:~:::;::::.;+:--.
t~v. ID deyi,lyle, Bun1ar oIaym tele.
~
demokrat1ann, 0aelIl& _
devlet 'ciddi bir tekilde el atsa.,: :~ •.
Ilnära1c hiçbir yere vanJamaz.
.. .
hili dolruk~unda at1InuJ IIdua1ardtr'SHP'nin.
"bu yapbJuuz hot ve doI-; .ortada pet IOTUDkalmayacaktt. Heu(¥
.. 1 4A,1t kOitOrleryadslnaTak de~,
---_.- . ...~-..
-~-~
..
Bu ~
~1geye ~
f~ Y8t!- TUdeIil" deyip kendi1erinin bIr ICY . doIu ve aon~1u
kalIttmna ~r:;:.
'JlÔplumun ekonomik kOitOrel
: :. t: ~..
---~--. nm glb.1~
O~
~
11- .onermemeai bOlaede yapyan yurtfaf-. .ve sefalet de azahr w: bOJaeye liyut
';-:::. :t PotaSmda eritilerek çaAdaslas. t ..
den poli~l~a Oneri1erininizleylll izle- Ian da çileden Çlkanyordu. SHP Do- aezi dOZenleyen parti lider1eri de .vi. . i.::..j'
sallanabilir. 1985 saymunmeyecelini zaman &(lIterecek. Uzllc:tl tu IleyaDt llçe Balkam'DID
Erdal TOs kapip tifo18 falan y.bl.n'1Jl'7:.:::.;.: "da 'Ana diliniz nedir1' diye bir
olan bu I8Idu~u .tam1ann OOney-i InOnll'ye verdiJi metinde lUDlar 18. :lIt. 0 ..
_ :,~. ' . ~L
~ soru verdI. Bu SOTU
nedeniyle
doAu Anadolu dati vahJet olaylarm~ Zlyordu: "J>oIu IOTUDUncla
partinin
•
..
'"
.; ... t.;.
.:.....killier OOM'ye verildi. Bu
dansonraorta18Çlltmqolmalldtr."
,
.
,,-, .~ .. , .•... ...::.. fu~,
.
.
netvet~tar~birtavnyokt~.~.
I '. ~."
...., ~
..~t:
•. ct.:::E:;.'
.,tamla.~l1qeykazamlmaz.BlNede. aeç kaldua?
De$Ovemmu körOkleyen, militarizme;
rand'm YaZlSI bu anIaY1$akar•~ PICK'
artIlt her gOne bindirdili- kucak açlldtII IOr01mektedir. SaI' .~::"- .
:l'
Il. SHP Genel Baskaru da son
~Ie ÇII._Ilr .....1
.~~bile
aerisinde b"n~'
gUnlerde . bOyle laf ..ediyor.
\ ~;,.,:",
e,.........
eny
delarItTictp--'
. :::-:e:"
SHP Gend D.-ltam'
-L,._
KoordmatOr valihk slklYO- ya,
~.
-DID
eait' 1lO~' -will koallftDdati
.-~.
netim komutanhAI gibi bir ~ey.
. "A~didili Kunçe. ?1an1ar l.uçIana~ 'be~lCInIIm"tamtepk!yle
,..::-::::: ""
- ~ - .:'::';~ .. ::;;:
Oraslrun farkh bir bOlge>lUÎ~
... mu
ye~ôTm1qtu. ~
....
_~.~~.
'---'-.-...• .:r.t;:;;:c
'. , ..:::ti.;~:r:::t:;~:
,--. , .. ;... ~~c:..
,.:-:~:'
.nbl'han'taslrunÇl'Z\'lmes'lyan
.. dCOI8flrÙClO
'_1'..."
•. ~"":T:
...
. . .
"~I.CHP"""""-",
detop
.cot ~ •
......
... --..
-- - .. -11$.Bu baska problernlen de
legör"lOzIeriberinebit~Ild
.. UI.:
~ :_~:;:
~:
"::::.;
. bT "
. iIan etmit bulunan, doIaywyla cIev- yor ve bir Illre tezlhGrib'k~;'
.
H-. ::;.: i.: ;:1l::~;::-:::,
.• :::
gellre Ilr.
.....:.L:.:.:,
,
Ieti turan perti"nin clevumllfùllU
'TuDCdiSIIPo.
Dtaua.tbirG,,"'=:
'.,
, .. ..j.:::- ';.:t:::-:-r:. ;;;.:
tapyanSIIP, ICtit .... UlIditarild_rumu ~yle oud.lyordu: "Bu Insan' .
_H,~:. ';-~:1:;::.t.::--;:, .
,-~::,"
5aJlmm
~
a
.-me
tamil.,....
tdlir,..
t -
~_..
t- ••••.•
• . ~t -.
. ~- ~
L
I.......
- .....,-
.
O~:
.
:::~~i.
::;:1
, ••
-_
••
~
---'--1+"
:~*
~ji~;:::::i~
,J
I
',~
-.'
- •••
ma
it:'"
f1II..............
n~~_~~~_u.
.
1;'--'
T~
,
••
--
-T
'rmctan~......
-
•
'.-,
::,.--.". " ~:.:::;:.:::::: .-
H_
1_ .••
-+---
~':""
.--4.
49
"
eskl
, Alï Topuz (CHP'IÎ'
,-,bakan ve mllletv~kllli'~--:
~'GQiài10iu'i1à~~fnt~,
.. ,Ctnik.bifiiorun delildir;'yal~
-'bir kal1dÙÎiia sorunundanl,alise:dilebilir. Sorunu bir Kürt sOrqnu
..'blm~~ÖtmOyorom;
:àZ8~~
':bir tlo1&cDû1 $oronu oJaiabe do..
.':Î1oÎiiiIe'~SjaIpolitikÎillÎèlà¥ÔzWe-
hii' soron olarak".,Or1l»O:
-~."À>1iI1k'ÇI' akimJài.hèr~ci-èi'e
""VardU;"aJna:.
.........
" .....bilnlai ,~ TOrle'
,.!:)' e~de
.':bileé:ek
nulli blrlile.ve b:erabérliji;,oUtlln.I0ID 'yole '--emci boYoua' :deAildir.'~Iger#
.JÇâ!kii:iinàya,:dèvl~ YàrdJnuna ihtiyaa vardll': 'Bulundulu à~1aitnhassashl1'
néilèrliY1e
'devletèdiler'
yerlerdeù~dàliâ Çole
ihtiyac{vardir/'"
. W.7". ' . '"
. .BOlgeviIiIi~ uygÙ!àm"aS'i'âo~ro deli!. Özet bir yOnetime' ihtiyaç
vanrn$ gibi gOsterilmesine yol8ÇIyor. Bu uygulama yerine vilayet1er llstU eleonomik bir organizasyon olabilirdi. Ekonomik açldan
slmrlan çizilebilir ve bir ekonomik
otoriteyle yönetilebilirdi. Çukurova da co~rafi bir böige olarak benzer bir özellik gösteriyor. Gilneydo~u Anadolu'da GAP kapsami
içinde dli~tlnillerek, bir böige örgiltlenmesiyle,
sosyal de~isim,
.'.
'r,".t
èleo;}öinJle,"
dozeriI
.
HAi iisàYi$j ~
b -' " . '..,.
olan ilIerl Ieapsayacak ekonomik
ve toplumsaJ kallonmaYI saglayacak bir böige yönetirni kurmakuL
Bu gecikmi~ admu yalmz güneydo~uda de~il. onunla birlikte illkenin öteki böigeierinde de atrnak
gerekmektedir.
Gerçekte
gilneydogu
sorunu
yalruz güvenlik alamnda de~il, her
alanda yapllacak halk-devlet i~birli~yle çözillür. Bu, glineydogu 50runu özgilrlilkçil ve çogulcu demokrasiyle çözùlür demektir."
;.rgam,zas)'l)~n .
D1l~.SI~~L ,~.'
gulamaslßlD'
, ..
~sQrdQii1~yo
y
,,_
~(ukçaM
abarùh. BirS1niüipbneâi~nh$
~,~
ama, burada Çizilen'sUuiui böige- ,
yi di~er böIgeIerden izole'eden,
a)'lran, aynh~a' neden "olan bir
bOlme oldu~unu sannuyorum. SIklyönetim komutanhldan
zamanmda da slklyönetim sirurian çiziliyordu. Ben bu uygulamanm
buna benzer geçici bir uygulama
oldu~unu dilsUnllyorum,"
bI::
,
Kenan Ourukan
(Harb.i, Genel Ba,kam)
"Sosyal demokrallann
bu konuda pani politikalan yoktur demeyi
do~ru
bulmuyorum,
Onlann
programlarmm temeli buna dayamr. Ashnda sa~ panilerin bu konuda herhangi
bir politikalan
yok. Eskiden CHP'nin,
~imdi de
SHP'nin bUtUn ilkelerl dar gelirli
Anadolu insamnm sorununa çOzUm aramakul'.
Bu soron, Cumhuriyct'i Ieuranlar tarafmdan
da biliniyordu.
TUrkiyc'de A1cvilcr, SUnniler, $i. i1er, .Çerleezler, Lazlar;' KOl1li:r
var, Ama .bunlar' TUrle ulu~unu
.olu~turorlat.
augün :rürlcîyc' de
Alevilerin
de, ÇerkezleriÎ1 de,
.
~
P:of,
.'
j ~~
'
"
,~~.~;
",'
Dr..Korkut Boraiav,: ;.
• /'
.'."
\~:',f.;-:~"
"SHP
I
ft
.....
t
" Öneß!li oIan bu ôlgUlàrru'J,rik'
'me4e~ çcIÏ$ldleti' .
:: maJeur. ulusum
0
.
'pilniziti-~.
" tè po~
triè,.
,~"'.'~~.~
~ J:y."
'.
(~~14-..,
Selçuk Erverdl (CHP
el'ïa!nim eaki .
'.
. , ,'~.
kI
om 1••"y8 Il)'.
ve DSP'de gide~èl(ei~_"o
men olmay'a baslayan tavlr. ken- .;:
dine has dili "e kültUrü alan etnik
bir grup oolarak,Ktln varlIIJDI, '
TC'nin bUtUnlll~ içerisïi1Ciekabul '
etme olgusundan bareleet i:diyor ...
Gerçi bu göro~bAIl 'Kort asint va-" "
tanda~lar', ;'anadili KUrtçe olan
yJII'ttaslanm.z' gibi Ihtiyat4 Ifadelerle onaya Ieonuyor. Ama yine de
bunun olumlu bir geli$me oldulu~
nu gOrmek gerekir. Bence bu ka.
çi'yi haurhyor.
nuda siyasi çevreler içinde en çarSiyasetçilerimizde onaya Ç1Îcan
pla demeci, '100 ki$i bir adama
bu yeni tavnn biraz daha açlk ifaKUn der, gUler geçeriz. Adam ben
desini Mehmet Ali Birand'da gOrKllrdllm deyince hapse ataru. Bu
ne biçim i~tir7' diyerek Kamuran
dilk. üzUcU olan, bu sa~duyulu
Inan verdi. fnsan i~ter istemez bu, tavlrlann GUneydo~u'daki vah~et
olaylanndan sonra onaya çlkml~
basil gerçe~i'sOYledilï,için )'IlIandlmasldlr. "
m zindanda geç.iren ISmail'Besik-
kesimi temlil eden si~asi parde ayl1t ih'i)'Ctn içiodeler .
c.-;çQnkU onada
vak'a
var.
Aaam Türkçe bilmiyor, Kün,':~. ,~'
,"lt:,
' .-çe konU$uyor. Buna Farsçay.~~MiniyetÇfu~.~
dab., ziyad~ ,.nus. Arapçaynus da bozulmus,
bizim zihDen ~e:
demenin alemi yok, Tllrkçede
.veya kéDdiI~
Oyle lösteren-.
de bir .orU yabanel dilden gellerdefazla 'Oluyor. Esasen et- ,mis ifade var. En mUhimi de
nile Ieökeni,farkh olan vatanludur: AdamlD birlikte ya~adasll1'UIlJZda.i;da 0 militan
ma niyeti var ml yok mu? Ergruplann:ortaya koydu~u den
meni kendi di1iyle tedrisaum
pek yoktur." Zaten Onemli .. ~ yaplyor, ibadetini de yapl- _
olan, bllyü\t.kesirni, $tlphe al-' 'yor, sonra da Ç1KlP gö~sUnü
tmda tUlmaktan vllZleçi\mesigere gere 'Ben TUrk valandasldir. bunun yolunun bulunma)'lm' diyor. Kalutsyan'dan naSidu. BugOn sosyal demokrat:'
~IIrahatslzhk duymuyoruz'"
50
. t~i
..
~
12/18.08.1987
"Bùrada AlIàtî ' yak,
Peygamber de izne çlktl.'
Bu you, ne Hitler Almanyasl'mn Nad kamplarmdan
bir öyküdür, ne de Henri Charriere 'nin Ktlebek
romamndan bir bölüm. Burasl 91)'(:"" ~,.. • -, ,-.'
Ceulevi'dir. /nsanlann qkenceyle katledildil~ kendilerini.
yokarak ölümü tereill ettikleri Diyarbakir CeUlevi.
.Yal"nanlara "4kence" demek h~1 kallyt)r. Ceulevi
yöneticilerinin i/adesiyle, burada '\I4llah yoktur." !lte
)wi Yllllk vahfet tablosunun klSa, fok lustI bir öuti.
.
T
. mydl: :'KuraliMa uyarsaOlzbunlar ba.
ahnacak. lzinsiz hiçbir Olrenci' kanu.
,~Imza gelOI":' Oysa bjr k.uralo l-.abul
'pmu. GOrO$belirtemez. KonU$ma \le
edince arkaslOdan daha 'serti ve man.gOrO$melerden Once klsa kOnyeaçlkla .
.1lkslZlgUndeme geliyoidu. Bir surc scn.
mak zorunludur.
r.l. cczaevil]dcki IUluklular, dünyà1l1n
"S. XoID$larlO kÖçOklOIOneve bo.
jdçbir orausunda
görülmedik ,bi'. yOklOlüne gOre, ikiden az olmamalr
"cmir.komUla" "isiplini ya~adlkla(1 :kaydlyla nObet tutulacak. NObetlerin
: halde, daha Yollln bir basklyla blll1.~lyorJar Ir"., .... t. ••_H ......t..: __ +;t...; : ... .sUresi iki saauir. Yalma ve kalkmalar
kcnce iJIcvi IOrUyordu.
yalallOa girmeyccek ve uyumalar emir.
"SizIer ukerSi- •
Ie ala. ,1.., C;, _, -.\1 er,ui verildikten
__
"
sanra, kanu$mak ~ IUvaietegilmek ya.
'
.. nil,...... komutaDlnlZ
sakllr ..:'
. ..
.
Yüzbas< Esat Oklay Y,/d,ran'm bu
"ranzadan dll$erek kafaslm çarpma";-'
Blrbin OstOne leien kurallara ve I~' ilk konu$mas. yald3$lk Uçsaal sOrOyor.
sonucu delil, dotrudan dotruya i$ken~ tenceye kar$1 I .Oca~ 1?8110nOlutu~.
du. Ve sona yakla$llkça saldlrganla$'1
'KoiIIf. ,
ceyle meydana gelmi$li. Cezaevindekl; 1~lar açhk l'evlOe IIllIler. Açhk lrev.yordu:
0Iay: _.. "_. dört arkada$, hüc. akla hayale sllmayacak i$kenceler, ya:.: nlO lIçOncQ IUnUnde bOtOn koJu$lar
"Bu sa, dl Sln1kurallara baZI orospu'
reden klsa sOre OnCe33. KoIII$'a \leril. $ayan lamklann açlk seçik anlallmla.'
bas~~~k hukes meydan dayallOdan
,J~uJ..l \!
',.:ùi,
.llna ben 0 anaJa~
mi$lercIi. Bu kotu$. E Blok'ta OçUnCU nyla gUn 1$lllOa çlklyor. DiyarbakIr I~nldl.
Operasyonun ba~mda Ceu;. nm.
.LI.
1<.. u~ dt.r.lCaglm:'
kaltaydl. 100 dolaymda bir mevcudu Cezaevi'ndeki i~kenceler,lek 10k birkaç ev, ,,!ildilr~ ~/aallln Bayar ve lç Gu.
Somas!... Soma" malum ... 0 gun.
L b'
haber dl<mda gUnlOkbaslOda yer alma.
ven/lk Amm BaSfa"lIS Mevlilt AkkoQm) ._'.I."__
vardJ lid bOl
0 -~~Ir ta. .
•
b I
rd C
. MUdu 0
rafl ~I
diler klsmllenelIikle eli. dl. BOlOn lamkhklara ve ba$vurulara' yun u unuyo u. uaeVI
r , lerde lecril hucresinde bulunan bir ta.
. .• kul'Ia I b'
da dA.
raimen yelkili makainlar, hUkum~tj operasyon sonrasmda çolu yan baygm ntk: "Ba~çavu~lan yüzba~lya lerfi, vah.
umlÇln
nlan Ityapl y I. ra
. _._.
..'
tUluklulara $U açlklamay. yapacakll:
;etin artl~:nt da gelirmi~li, I~kenceler.
da duvar ralan yoklu. Ra~SIZ klSlm.
"Sizier askersiniz, bundan boyle as.. gunun YJrrm dorll,aatinde yaplhyordu
~,~
~lIIIrayak ozennde YOk~l: Thndaki hücre
ker gibi muamele göreceksiniz. Mar~ artl\..:: Gunuu/leri hUl...'re kapllan açllaUlml$, kalonrer s~lanmn daJJllldlll ~k~ "banuo/u hücreym4 ':
söyleyip yür'UyO$yapacakslOlz. Asker rak mahaya ç,kanh)'or, .aalle'.ce mc)'.
lank vardl. Dermr ayaklann aras. Iki
"
gardiyanlar komulammzdlt ..:'
dan dayagllla çeklli,orduk. Agllml'.
metre bdardl. 0 dOnemd~ IUluklul~. BUraSI /aglm suyuy/a
Direni$ 8 gOn sUrmU~tO.Açhk grevi burnumuI, bedcllienmil kanlar, Cillo..
Ilklc'., ~i,Iiklcr, morluklar içindc kali.
n.n paralanyla yalbboya, tlDer, flrça gl- do/uydu. Biz de
bilmi$. fakal açhk bitmemi$ti. Çünku
b. malzemel~r.allDmakta ve bunlar ka- 'bilek/erimi'Ps kadar
IUluklulara yemek verilmiyordu. Açhk yordu:' Uyumalannt cngellemek için
IU$lara. ven~~ kOlu$ duvarlanna
ve uykusuzlup her giln dazu da ha da leneke çahyordu gardiyanlar. Ama 'n.
TUr~I~.n r.anhl?Codestanlanna,. Ata.: bok içindeydik.
artan dayaklar ekl~niyordu. "Islah al. luklula'. öylesine yorgûiiVêü)ok'ûsuzdû~
tUrk e IIi~klDralmler yapmalan ISlen- So&uktan tir tir
mayan", yani yeni kurallan kabul el. lar ki buna ralmen uyuyorlard .. Bunu
mekteydl IUluklulann...
. .
IS
J.
meyen tutuklular, koJu$tan ahmyor ve farl-.eden gardiyanlar, ellerine aldlklaf
"Bu dOrl arkada$, eylemlenm gOn. titriyorduk.
nanln,
leait hOcreJerinc aubyorlarcll. Bu hUc- n iki me.re uzunlulundaki
deInekler .
.Ier On~~inden kararl3$tlrml,la~d •.,E~. bazen dayak atl/dlgl
. reler C Blok'taydl. C Blok dOrt kalhy- le uyuyanlan dUrlükluyorlard ..
I~mlenmn amaClD1hayklran bit ~lldl' zaman ISlmrdlk.
'._
dl. Her kalla yinni hUcre vardl. Top- Cezaevine giri,:
n hazulaml$ \le bundan kOlu$takl çok
lam seksen hOcreydi. Alt kat hocreieri
"Banyolu mu, TV'II ml islersln"
s',mrb saYld~ ~n~m haberd,ar elm!$ler. ----------Iallm suyu ve pislikle doluydu. HUcd~. Eylemlerl IÇID18MaY.ls1.~ml$ler. ya r &I organIan. Olyarbaku- Cezaevï'n'
relerin içinde betondan yapllml$ yalaIi; Ernniyel Amiri Ylldlran, "askeri
dl ... 0 geee nöbete kend.lenm yazdlr. de o.lan bileni ara$lIrmaktan, Uzerinc
cak bir yer bulunuyordu.
.
okul"unun giri$inden çlkl$lOa kadar
011$,geee boyunca dOrdU uyamk kal- gilmeklen özenle kaÇlncblar.
Teerit edilenler bu hUcrelere doldu- bir dizi "reform" uygulamasma giri$ml~,lIkOI~$la.
'.
Oysa her $ey apaÇlk onada. I$ken-. rulurken, battaniye, cekel, panlolon,
Ii. Tam yetkiliydi.
.
Kalor!fer tankmm demit ayaklan celerin dolays.z uygulaYlcdan isim \le:, kazak aibi qyalannm IUmOahnm'$, iç
Özellikle cezaevine ilk giri$ Onemliyarastd~kkl a1anakaazete.1an,
bezk"''' mlukav- iOlbeleriyle biliniyor. Simdi bize, insan
çama$lrlanyla b.rakdml$lardl. Tecril di. Tuluklunun llzerinde bU;lkllacak ilk
va, ~
pamu
parça an .YI- akhmn alamayac", bu i$kenceleri, ya..
~. k'
izlenimin, sonraki geli$me UZerinde be.
.JIyor' bu )'!l1nm ozerine baya, liner ai. ~ayanlann alzlDdan kamuoyuna aynen
hUcrelennde bulunmu$ alan
O.'rO Iirleyici elkisi oldulu hesaplamyordu .
.bi ~ICI maddeIeri dOkOyorlar: Balda~ aklarmak gOrevi dU~Uyor.hIe DiyarGOkla$ $öyle anl.al.'yor:
..
Diyarbakir Cczaevi'nde 29 ay lutuk!turuyorlar sonra. Tinér \le baya)'! da baklt Cezaevi...
. "~em~ a:!.k 'k~UÇ ~~de blrk'e~.. lu kalllll$ ~bap Karademir, "giri$"i
:8zerlerine dOkUyorlar. Ve yaklyorlar...
hyor .u: n 1$lye Ir la
yeme,
Ir $öyle anlallyor:
;'l'at~
scsi pbi bir ses le\ql~ Uzeri- Uygulamalar
ba,byor
veya Ikl.ekmek... ~arn~mlz do)'muyor"
"Bana sOylendili $Ckildekafaml kat'ae kotu$takiler yataklanndan flrliyormldelenmlz h~r gun b.raz daha kuçO. dlrmadan, kollanml serbesl blrakma.lu. Vakit. sabaha yakln. DOrt arkada$:
19SO'd'" IOYo.
~du. Halslz dO~Uyorduk. Fenahl< dan, esas duru$ vazi-inde arabadan
~Okrü Gökla$, 17 May.s
e
d k B m z a~rJdan rarla'a
, ..
'Ferhat Kuntay, Mahmul Zenlin, E$ref gözaluna ahmp, 20 gUnlük..göz u sU-. geçm~or
u . a~1Gardl)
I ~. anlar ' zaman
.',
indim ve yOrUdUm. Bu yUzden cezae..
I< b lad
'An)'!k \le Necmi Öner sloaaillar atalllk, resinden sonra tuluklanar!lk Diyarba.
ca' gl IOU)'
u. k
ma ahndan vinin On cephesini ne 0 gUn ne de da.èy\emlerini klsa CUmlelerleanlahyor ve kit Cezaevi'ne kondu. Uzun blr yarl'zaman )'eme en, ap.
zg.
ha soora gOremedim. Bir çaVU$beni
'k'
.
k'.'. t'
Jar Ve
içeri, lutul-.lularm uzerme döku'enyor'
ImsetUnya _,amaslm
ISlyor lama sonueunda idam ceZasl aldl \Ie ce. '1 d
teslim aid .. HOere bUyOklyJOnde bir
elrafIannda yanmakta alan bez, pa. zast Varg.tay taraflDdan onandl. Su anar..
kulObeyegirdik. ÇaVU$ kU(retmeye ba$'ß:ruk gibi madde!~ri vUcutIanmn Uze- da ba~ka bir cezaevinin
"OIUm "Merhaba askeri okul ö~renl'ileri"
lad •. Çantamdakileri bo$a1tu. SlIdece
nne koyuyorlar...
hUeresinde" ve kendi deyimiyle "ipin
çantaml geri verdi. 'Pa!lonu Ç1kar,as. Diyarbaklf Cezaevi'nde, TKP-ML altlDda". SUkrU GOkl3$, bir sUre once,
1981ytimlD ~ubal ay. sonia, lila dl'~' tanna sök' dedi. SOktOm. Sira cekele
.TIKKO davaslDdan lutuklu bulunan
Insan Haldan OerneJi'ne hilaben yazru. Cezaevi Iç GOvenlik Ami, i l1~~i~i. geldl. Onu da söklUm. 'Soyun' dedi.
Mehmel ÖzgOI, savunmaslDda bOyle. dll' uzun meklubunda, Diyarbakir Ce: yor, .&z,ÇaVUSM",lilt Akkoyun'un ye.' \tiraz etUm. Teltme tokaI giri$ti. Bir ki,anlatlyordu dOrt luluklunun kendini zaevi'ndeki lerOr uygulamaslOlII /la$- rini, YOZba$I£SOl Oklay YI/dlT"n ah- lalla kaldIm. 'Domal' dedi. Bu kelime;
.yakma olayml \Ie ekliyordu: "Hem ya-. 'Iang.clna $Oyleanlallyor: "n E~lÙiftln .yordu. Ylld,ran, Mev/ill Akkoyun'un
nin anlalDlDl bilmiyordum. Yine kof.myDr, hem de balmyorlardl: 'Aruk Di~ birkaç hafla sonrasl. Cezuvi llZerinde 'uYllllarnaJanna çok çok leride blrab-'
reui. 'Oçe kadar liyineceksin' dedi, Ii..
yarbaklr'da Olmek gerekiyor. Vapmak
kara bulullar dola$maya ~Iadl. Ka- c:aku. Diyarba1ur Cczaevi'nddd en kar.: yindim. Sonra -bana 'B8nyolu' inu,
için gerekçelere slllOmamn zamana de. j:lIlann sesine çllhklar .~Ir
oldu yaJ kunç iI1œnct:Ier\le GlOmoIay1annm ~
TV'li mi istersin" diye sordu. GözaI ..
IH:'
__ va$ yava$. Geeeler &eel!;ion(lllzli;iIUn-~_YOk çoIunlul'! Yr/dl"'.rf,m döneminde 'Imdayken bunun anlamlDl duydulumBir ba$ka lutuklu da olaylO son bo. dUz olmaklan çlkankll, U'Ytular bolOn- aerçeklqec:eku.
~•.• IU,
dan ikisiù4ide' 'ha)'Ir' dedirn. Beni Ii noIUmUnU$öyle anlallyordu:
pU'"
'.'
'
.
\aù Ir GaVf!n/ik A",;,i £SOl OkIIlY lu hoereye soktu. Sonradan Olrcndim
"Ferhat Kunlay, 'Biz bu cezaevindc0 dOnemdè yapyaiibUtün tutuklu- Yaldll"n'm, merkez'ànfliinden yaptlja Id burasl 'TV'Ii koAu$'mu$. HUcrenin
ki insanlar için kendimizi feda ediyo. lar, ilk i$kence uygulamalanmn, HIIIIQ/ŒJnU$lD& 1ÜDIerœ. baftaIan:a batOn ~ luv.leti yoktu. 1bpuklara' kadar boka
ruz, cezaevinde insanea yapm kO$ul- Cl Basçavlq M",/ill Akkoyun'un lç Gu.
zacvinde banII'
tekr1Ù'landl. .' batÎyorduk. Ayril yei-dc sekiz ki$iydik.
Ian gelsin diye kendimizi yak.yoruz, bu' venlik Amirlili'ne atanmaslyla ba$1a- '. "Merbaba, 4S1reriokul «lJrenc:iIerH- Gardiyan gitmedea OnCeellerjme eopboyle bilinsin' di~ klsa ~ir konu$m~ -<IliUM
belirtiyorlar. Daha IO~ ba$la- Bù~~aburaya
~
demi~
la vurup $i$irdi. Bu hO$leldin dayal'yyapml$, OSIOndekibauanaye ve kenc\J dll1mn ilk gonU, bUIOnkalU$1ar basd-. rum •.SidIr d~ demeyec4SUl1L BIUU\ ml$- Duvarlara yaslanmak yasaku. Oeyallan bilince çOkmU$, dirseklerinm
ml$, IUm tUluklular dayaktan geçirilbir askertbkûJdur. Slzlet'\tdllloltulUll
varnh esas duru$ta bekliyorduk. Bazi
Ozerinde emekleyerek biraz iJei-dekal- mi$li. SUkrU GOkla$'tan dinleyelim:.,
birer'~IÎ.'~kulWDuzda
as1œri ~
Y3$llki$i1er dayak yedikçe yalvanyor011$alan kOçUkale$ parçalar.yla kara.
"BaskID ve dayak rash saallerce sUr- raIIar geçerlidil.'.A'keri'dislplm ÏIterim, du. Gardiyanlar 'AI1ah yok. Peypmber
.- 'slm tutU$IUrmU$..:'
du. Elbise ve ozel qyalanmlz auldl, :, . "I. ,tstiklal M&I'$I'nm tomo. Andl. izne çlku' diyorIardt. ,'KoIup bir an
Eve!, burasi Diyarbakir Cezaev.i.Bu.
çilnendi, Ylrllldl, kulIamimaz hale le,
mlZ:'~f)t~n,Qer!çli~.
Hiit~
Once ghmek iSliyonanlz $UlU mailla.
'rada IUluklular, yapllan korkunç I$ken- lirildi:'
.berlenec:eIt;~â~oI1,e,
a\tJapi IIZ.~
n ezberleyeceksiniz' clediler. Torkçe bOceler"lnsanhk onurlanDln, y&$3mlan- t Operasyon lamamlandlklan sonra :Ireri «lJrenciltr bu~
okuyacakslluz.v meyenler malllari bir tllrlU OIrenemimn her saniyesinde ayâklar aillna ahnBaSfavus M~v/ill Akkoyun, kolu$lar"2. ~ki$Chir,.lJarbi~,Cenk;
1àri; yordu. ¥andaki 10 numarall hucre larniSl, yemek, içrnek', luvalete gilmek,
da $Ukonu$m~YIyaP!yordu: "Bana .ba- :hi Çe~~::-K1b~ ..~u;..;.rurldyem'~
11m suyuyla tamamen doluydu. Bura.
uyumak gibi y&$3msalihliyaçlanmn bik!n! Su sa8 ehmde~~ .c!ell!ek kOt~!m- :GençIik ~$~lénip
söylene-: SI da 'banyolu hüere'ymi$. Saluklan
. Je bir i$kenceye dönO$lOrOlmesi sonu.; .dlr. S'al ehmdekl ZIOCIr ISe, tesbihlm - .edt. P ~ <~'. ~'~'.
;. .' ~ 'Iirlir litriyorduk. lnanm ki, bazen da- '
cunda, kendilerini yakarak protesta etBundan ~.nra bunlarla yapyaea~sm~
~. "~.,~~
~~r1erime
gar~ yak allld'il zaman ISlnlrdlk.
mekten ya da Olom orucuna yalmak.
ÇekeeellDlz var ehmden. Ezeeelmu~.,
diyandennicSlQl'yalalcbyorum. Ölrel"Dayak meydaDl denen bir ~r varIan ba$ka bir çare bulamlyorlard .. 34 zi..:'
.... 'menim -:-ve. Jcomutanlm diycceksiniz.. d., sUrekli lal.m suyuyla dolu olarak
.olarak lIÇIk~nan resmi ra~a~
lis.-:
Kai uzatma ve normal yUrOyO$I4~ Un~n,'kornutanIàrm
söy1ediJi hài lululurdu. Mar$" yUrUyU$1eriçin Ç1kaIunde insamn oliföïODtf lerçekti. BIZ ama dUzenli bir mayla görU$e çlkmll feY kaJbiDo aibictir:t,!!f1f!}'en'yerine Ie: nldll.mlzda bazen 'yere yat' komUlu
'bu OIUmolar~nlO yal~.zca bir klsml' gibi "basil" zorunluklarla ba$!alllan
tiri1in;;-J~" ... ,', (l~:': .",."- ., -, " verilirdi. Herites yalardl ve dayaklar
ni sa.Playablldlk. Ostehk .b,:! ~I~ml~r:
pralik, daha sonraki "yolun kuralh ):a-.. , ."4. SUbay',#aslœrleiimizle Wl\u$-. .ba$lardl. Dayaklan sonra herkes sUrO.resm. açlklamalarda behrtlldlll glbl' '$3m"," ba$lang,clydl. Söylepep hep ay- mak içiJÎ.-önceden kendiIerinden izin nUrdU:'
.
arih: 18 MayJS 1982.
Ycr: .Diyarbaklr ,Cezacvi, 33.
l;
~..r
cz1
,
(6~",,çii.f
ml
;'Giri~."in Îa~lkl~nndan
A~durrah-'
man AsIan da' benzer ~eyler anlallyor:
"Ozellikle
kalp haslasl ve ameliyalh olup olmad'llmlzl
soruyorlardl.
HOcre böIOmOne'götOrdOler.
Soyunun, ki-'
101lan indirin dediler. Baklliar. Elbiselerinizi sökOn dediler. SöklOk. Giyinin
.dediler. Yln,k plrllk ~Ieri
giydik. Son.
ra sorgu ba~ladl. 'Niçin geldin?'
Ne
dersen de dayak yiyordun. Koridora aldllar. ValIn dediler, yalllk. Sürünün de:
diler, süründük.
Bir hilerenin önüne ge.
linee kaplYI açlliar. Sürünerek
keri gi.
rin dedHer. lçerisi bir karl$ bok,". So.
rünerek girdi k içeri. Agll mlZ gOZ0l110l
.pislik içinde. KaikIn dedHer kalktlk:
.Kap,Yi kilitlediler
ve "Cezaevi anaya..
sasl"01 söylediler:
'Madde
I: Komutan her zaman hakhdlr. .'
"
. .
Madde b2: KO'!1uta~d hakslz ~ldUIU
. zaInan' da. mnel. ma
e. uygu amr.'.
"Daha sonra Ylne geidiIer. Parmak-.
dan luluklulara
eziyel yapmak için kulamlan birer bahane haline gelmi~ti.
Sabah kalk saali 5.30'dur.
Her sabah mecburi tIra~ vardlr. Jileller ko.~
lu~ sorumlusunun
sorumlululundadtr,
ve körelmi~lir.
TUluklulara
bu is için
verilen sOre on dakikadlr,
Bu lIra~ ko-'
~u~lurmacasmda
IUluklulann yilzO kan
içinde kah..
,
Tlra~lan sonra saal 5.,4O'la iki~er Stra
olunup içlimaya geçilir,.yerir\de
say'larak mars söy!enï'f'" TutllkluJara
45'c
yak," mar~ ezberlelilmi~lir.
Bu 50 dakil<a surer. Karavana gelir. Gamiyallln
lieuamanki
hilab. $öyiedin "'Orospu
çoc'uklan
karavanaYI ahn."
0 boyle
baludllmda
tUluklular
"Emret
komutamm"
diye ba~mnak zorundadtr.
Karavanay.
lutuklulardan
H.A. anlallyor:
"Asker
tabldollannm
sadece bir
.gözO doldurulurdu.
0 bir göz çorbaYI
dört,ki$i içerdi. üSlelik lék ka~lkla. Ay'Ölüme
)'atmak
":1 .dö~ k~ye yarlm dilim de ekmek venhrdl ....
6.3O'da verilen kahvailldan sanra içTUluklular,
Esol Okloy Y,/dlron'In
limaya
geçilir, kolu~ sorumlusu deneyeni uygulamalanna
kar~' 1981 Ylhnln
marl aYI.nda bu kez ölüm orueuna git.
timinde yerinde sayarak, ya da haztrolliler. TUluklulardan
Kemal Pir, M.
da mar~ söylenir. 15 dakikahk kahvalll
Hayri
Dl1rmu~,
Ali Er~k,
Y.lmaz
sOresi içinde temizlik ve bula~lk YlkaUzun. Ahme.
Ölrelll1en,
Süleymar.
ma i~i c;le yapllmak zorundadlr.
Kahvaltldan,
saal dokuzdaki
say'ma kaGüneyli, Celalellin
Deliba~, R,za Aldar, hataslz bir saYlm için sürekli prolun ve MuzarCcr Ayala eylemi OIUmt
kadar silrdüreceklerini
~çlkhyorlard ..
va yaplhr. SaYim sayan çöker. En sondaki say.mm
billilini
bildirdilinde
idare, bu e)"cme kar-~I daha aClma:
ayaklar sert bir. ~kilde yere vurularak
SIZönlemlere ba~vurdu. Oruca kallian.
lar bayt.lllllncaya
kada', dovilldü.
0 esas duru~a geçilir. SaYlm, kOlu~ bas.
kam",ul tekmil vermesiyle ba~lar. Ba~günleh ~ükni GÖ,kïa~'lan dinleyelim:
lar dik, kann' içeri çekik, lopuklar bir"ÖHml OTUClinun Olul.uncu günün.
birine; eller yanlara yapl~lk, ses gür ve
d~.,Cezaev;'Müdara Bi;,bO$; A/oottrn
puiüzsüz' çikmak zorundad.r.
Boyar; Kemal Pir.'in hO.l:resi~e' girerek
Hàvlilandlr!Ba:
göz'erimi~in
önOnde ~atlerce'i~kence
"D,ayak
.vaziyeti
al!"
yapt •. Arkada$lmlz
ac.dan
klvrand.,
lilYOrduk. Bazen ~, hazlrolda
ballra
balua Atatürk ve Türk milliyetçilili i1e
ilgili metinler okurduk. Bu sOre zarfInda tuvalete gitmek, konu~mak ve otur-.
mak, i~keneeye ahnmakla
sonuçlamr.
dl."
~bap
Karademir
de ~unlan söylO.
yordu:
"Gardiyan
mazgaldan
aÇ1p baktlll
vakit, OçOneO kat ranzalar hariç her taraf. görebilirdi.
GOndOzleri
yatala
oturmak yasak oldulu için, zaten ara.
ya kimse oturmazdl.
Kolu~ta konu~mak yasakt!. Gardiyanlar
konu~n
birilerini gördüler mi hemen çalmrlard,. 'Ne konu~tunuz'
diye sorarlardl.
Konu~.a~lar da bOI~~ kolu~un dayak
yemeSInI önlemek 'çm bIr ~eyler s<?ylerlerdi. Sonunda yine dayak yerlerdl."
TKP.ML samklanndan
Ali San bal,
kol~~ta luluklular arasInda dayam~~a
kurmaya çah~III' için i$keneeye çekllmi$ ve i$keneenin sonunda
ölmü$lü.
yundan içecek haydi mar~ mar~" diye
baltrdl.
"Insan pisliginin bahklar gibi yllzdOIO suyu içmeyi nasll kabullenebilirdik.
Eline bardall
alan 'Komutamm bu su içilmez' dedi." 0 slrada
Esat Oklay Y.ldtran 50'ye yakm asker.
le havalandumaya
geliyor. Askerleri.
ne uYargllaym
l>UéillQ:)11l1
::> ••••
1'..
....v~
mUlunu veriyor. Be~ dakika sonra üç
ki~inin dl~Inda blltOn lutuklular dayak.
Ian baygm hale geliyor.
.,
Tutuklular ertesi gOn tekrar Ç1kartlldlklan havalandlrmaYI
8skerlerle ukhm tlkhm buldular.
Blok çavu~u "Kolu~ dayak vaziyeti al" diye baltrd ..
BülOn eller öne uzandl. "Çavu~un dildOIOnO öttOrmesiyle sopalann yalmur
gibi Ozerimize inmesi bir oldu." Bilme.'
mi~li:
Bu serer çavu~ "Falaka
vaziyeli al"
komutu verdi. BOlün tUluklular SlrtÜsIü uzamp ayaklan",
belli bir açlyla havaya kaldlrd,lar.
Falakadan
sonra yalkalk. Sonra sllrünme. "Direnme gücümOz kalmaml~ll.
çavu$ 'Bundan böyle verilen
emirlere
uyacaksIßlz
köpekler'
dedikçe,
bizler
'Evel
komutamm'
diyorduk."
"klann ar3smdari ellerlntizi uzattmy0r
ve dövüyorlardl.
Daha' sonr;! tek,mil',
vermemiz
istendi: 'I: kat, 7. hüere 9;
mevcUlla 'emir ve görü$leriili~e hazlrdlrl
kO/l1Ulamm: 0 ak~am pislilin
i,çindel
ayakta sabahladlk.
Sllbah geleliler. Tek-,
Yeni komul: "Herkes slrayla ba~\I11
mil iyi verilmedi. 'line ma dayall. DI'!
.kanala sokup çlkaraca~."
$arda sürOndürdüler.
Daha sarira 'ban-,
Ba~lanm sIrayla omuzlanna
kadar
yol\l hOerederi' ald.lar bizi. 'TeleYizyon-'
lallm suyuna sokup çlkardilar.
Bu 51lu hüere" i1edikleri ikinei kallayd .. Ora'
rada lç Emniyet
Amiri de gelmi~li.
da arkàda~ln b'irindç-i:i Dan~ paslillerihi'
"Sevinçliydi,
halimize baklp gevrek
yemek niye'tine yedlk: t>okuz ki~iye bir'
gevrek kahkahalar
allyqrdu."
baltaniye vermi~lerdi. Ak~an:i ,birini da-,
Y,ldIran, çavu~a soruyordu:
"Sulah11 kallnar'y~nimlza.
MHP DiYl'rbaklr
nnt içirdin mi çavlIs7:'
ba~kalùriln
olluymu$.
0 "na öZ,el' ba'l.
çavu~: "lçiricem
komulamm,"
taniyl'. yiyeee!"siilàra
gélirildi. yeliren
YlldIran: "lcir içir. YaZlkllr susuz
as'lelm~"
'0 oro~pu 'çocuklar.'ita
kalmasInlar."
.
. verIFIe' ~eaigiHi.
Çocuk d~'.yanm s!,al
Arllk söyleneni yaplliar. Strayla bi,kald, zlIten yaminIzda. On yedi'giln da.'
rer bardak lallm suyu içliler.
yaky!yÙçk'
ve'day~k: yiyenlcrin sesie~
'rini, dinleyerek burada k~ldlk. Bu süre
"Kurallara
uymayilß
kalmanll~lIr"
,
'içi.nde '/tiçbirimiz,
luyalete çlkmadlk.
,savullmaSlzdl.
'Açu ve atui gOÎ1I\1k
Havalandlrmaya
çlk1~
saa'li
Hçpimiz kablz olduk. 38 mar~ ezberdlUm,orucunun
halsizlilini
'ta:~lyordu
JO.30'dur. Gardiyan
"Orospu
çocuk"1981 Ylh maYls ay,"da, iSlisnas'oz
ledik:'
herkes vah~ele boyun eldi"
diyor,
ilzerinde."
Ian havalandIrmaya
hazIr olun" diye'
"Giri$"
hücreleriili
Diyarbakir
Ce:
Ï5 Nisan 1981 gOnO, ölOm orucunuil
baltrdllmda
herkes OSIOlldekini çlka.
~ükril Gökla~. lç Emniyel Amiri YIIzaevi'nde kalan H.A. ~öyle anlallyor:
43. gOnOl)de Esal Oktay YI/dlran'IO nr. HavalandIrmayaçlkl~In
bÜIOn kö.
dIran'In sesi anfide gllrlüyordu.: "Ku"On be~ ki~iyi lek bir hOcreye slldlr"Bundan
sonra i~kence yapllmasIna
~e1eri eH sopah gardiyanlarea
tutulur.
rallara
uymayan
kalmaml~lIr.
Ama
dllar.O kadar ki~iye gilnde toplam yasizlerle i~im bilmedi. OnOmilzde kateI.
izin vermeyeeelim,
i~kence kalkaeak,
'Sayarak
çlklhr.
"Uygun
adlm mar~
nm ekmek verHiyordu. Bitlerle doluysöz veriyorum"
demesi Ozerine eylem
dendikten sonra 0 kOçücOk havalandtrmemiz gereken daha çok yol var. Hep
du her yammlZ. Tuvalelin deHli IIkasona erdi. Ancak i~kenee sona erme.
mada dört dönerdik.
Diyelim ki, iki
beraber çah~mahYlz. Bundan böyle bi'hydl. Hepimizin birden OlurmaSI müm.
ze daha çok yönlü yardlmcl olaeaks,di.
mar~ söyledik,
'iyi olmadl'
denir ve
kün delildi.
Be~imiz Olurur, onumuz
Kisa bir "ale~kes"ten
sanra ölOm
'yal' emri verilirdi. Yalllklan sonra ise
mz. ~unu kafamza iyice sokun. Buraayakta beklerdik
mayla:'
orucundan
Ç1kanlara kar~1 yeni bir sai.
'sOrün'. Hepimizin
kollan sürünmekda Allah benim. Söyledilim
her ~ey
"Giri~"ten
sonra olanlan
da H.A.
olur. Ben kanunum,
ben komulamm,
dm ba~lat"dl.
Meydan dayall çekili.
ten yara içindeydi.
Her yeni havalan.
'~öyle anlauyor:
ben ölrelmenim
.. ."
yordu.
dIrmada, kollar kan içinde kahrdl. Ha"Geçid'
hllcreden çlkanlam, gidece- ..
Bu meydan dayaklanndan
birinde,
valandtrmada
zaman i1erledikçe dökülIi kolu~un
gardiyam
ahr. KOlu~un'I'
OIOm oruculla gidenlerden
Ali Erek fe.'
meIer ve bay.lmalar
ba~lardl. Bunlar
"Ejtitim"
kurbanlan
önllnde çmlçlplak
soyundurulur.
Da- , nala~lI. BaYlPll bir ~kilde
'betonun
bir kö~eye YII,hr ve 'elitim
zayiall'
ha sanra dayak ba~lar. Kolu~a en azm~: i Ozcrinebuaktdar.
Tutuklulannyardlm
denirdi"
diye anlallyor
H.A.
"Alalürk
i1keleri"
ve "Inkllap
dan yan baygIn alllmak âdellendi. :ru:l!
etmesille
lzin verilmedi.:
Yanm saal
"Havalandlrma
spor" da yapt.lIrdl.
Thrihi" Ozerine kitàplarl tek ki~i yüktuklu yeni allldlil kolu~la, kendine gel-: ; sanra Ali Erek kendine gelir gibi oldu.,
H.A. anlalmaYI sOrdürüyor:
sek sesle okuyordu.
BOlOn tutuklular
dilinde
~a~'rIr. Çünkil elrarlndakiler-::
"Acl çekiyor,
inliyordu.
lç OOvenlik
"S'rlüslÜ betona uza",r, ayaklanmlayakla ve esas duru~laydl. Tek ki~inin'
den hiçbiri onunla konu~maz,
Edi~eli . Amiri, 'KuraUara uymaya $ÖZverirsen,
ZI kalçadan
on santim kaldlrlrdlk. Oyle
okudulunu
herkes avaZl çlkllil kadar
gözlerle ona blr garip bakarlar. Yeni ge- ' 'seni ölOmOn pençesinden
kurtannm,
bekleyeceksin.
Gardiyanlar,
coplu kabalIrarak tekrarlamak
zorundayd .. !ki
len de dilerleri
gibi anca k kogu$ soledavini yaptmr,
yemek veririz' diyorlash b~ucumuzda.
Oysa b~ dakika bibuçuk YII aynl kilaplar her gün dera.
rumlusunun
izniyle ba~kaslyla konu~a.
du. Ali b~101 zaria yukan kaldJrarak,
le beklenilmez
bu durumda.
Zaten bir
larca bu ~ekilde okunmu~lu.
bilir:'
'Senin kurallanna
uymam'
dedi. £sat
nokladan
sonra çolumuz
baYlhyorBunun yanl sua mar$ uelitimi" varAbdurrahman
Çeçen ve Ibi~ Uras
Oktay YI/dlran 'Oyleyse 01' diyerek
duk. Ya da duvardan
iki adlm geride
dl. "Ben ve benimle birlikte kolu~a geadh IUluklular, "giri$"leki
"geçici hOctekme tokat giri~li. Olanlar hepimizin
durup i~aret parmalInla
duvara yük"
lenler bir haftada 56 mar~1 ezberlemereler"de ölmll~lerdi.
gözO önOnde olmu~tu, sessiz döklOk
lenip duracaksm.
Dayanmak mümkOn
ye mecbur edildik. Bu mar~lardan bagözy~lanmlZl
yUreklerimiu.
Allamak
delil. Dayanmamamn
bedeli ise da.
zllan ~unlardl: 'Tarihi çevir', 'Ceddin
Bo~ zaman
yok
yasaktl." diye anlat,yor ~OkrO Gökl~.
yak."
baban', 'TOrkiyem",
'ÇIrplmrdl KaraBirkaç gOn.sanra lutuklulardan
Mu.
"Yine bir gOn havalandlrmada
yüdeniz'. 'Tarihi çevir' mar~lnIn ~u söz.
Cezaevi yönelimi, IUluklular araSInzaffer Ayala ölOm olaYlO1 anlatacak,
.rOyU~ yaplyorduk"
diye anlallyor ~Ok-'
lerini haurhyorum:
'Tarihi çevir, nal
daki i1i~kiyi en aIl dOzeye indirmeyi, i1ee' ancak mahkeme,
"cezaevinin
iç sorun.'
.rO Gökla~. "AdInI ~imdi a",msayamasesi, klsrak se si buillar/Delmi~
larihin
li~imi tamamen ortadan kaldIrmaYI en
lan",n kendilerini
ilgilendirmedilini"
d.llm bir mar~1 söylememizi
emrelli
gölsllnü mlzrak gibi Hunlar.'
GardibOyOk heden olarak seçmi$ti. Yapllan.
belirlecekli.
Doklor
raporu
da Ali
gardiyan. 0 an bir ~ansslzhk oldu, biz
yanlar
mar~lan
begenmezse
dayak
lann çolu bunu amaçhyordu.
. Erek'in
"eceliyle"
öldOlünU
bildirimar~1 kan~tIrd.k.
hte 0 an alan oldu.
ba~lardl" diye anlallyor ~bap Kara"Hiç kimse, kolu~ penceresinden,
yordu.
Komulan
tarafIndan
lek ma halinde
demir.
havalàndtrmaya
bakamaz oldu. GOrOe
duvar di bine dizildik. SerI bir ses to"Elilim"
bahçede de devam ediyor.
$Co mahkernelere
gidi~ geH~lerde grupYa~amak
eziyel olunea
nuyla
'Alt
giysilerinizi
kOlot dahii
~ébap Karademir'den
dinleyelim:
,
lar kar~lla~lIIInda,
bir grup duvar diçlkarlO' komutunu
verdi. Ikind ko.. "Elitime
hamol
dediklerinde
çok
bine gözO kapah dizdirilir, diler grup
Bundan sonra kurallar iyice yerle~mUI: 'Domahn.
'."
heyecanlamrdlk.
Bu yüzden herkes eli.
lers yöne bakarak geeer giderdi" diyor,
tirildi. Arllk IUluklulann
nerdeyse haGardiyanlar
arada bir sopalanm
sulimden Once luvalele ko~ardl. Koman'
tam yirmi YII kamu görevi yapm'~ Y.ç.
'va almaSI bile bir i~kenee haline gelmi~ya ballrarak
tUluklulann
kaba etlerido yUrOyO~ü, ko~u, ma açll mar~, 51adh IUIUklu.
'li. Yeineli; içmeJf,\iYUriÏalc,
luvaleie'
ni dövmeye ba~ladllar.
"Aci artllkça,
ra yana$ mar~ yaplmhrd .. Hala afre.
Kolu~la konu~mak,
gOlmek yasak,gilmek,
Ylkanmak,
görO~
çlkmak,
nefesler kesiliyor, soluma sesleri, inledilmezdi."
.tl. Bakmak, bakl~mak da. Bunun sai.:
mahkemeye
çlkmak, konu~mak,
gül.
meIer yOkseliyordu.
Ozellikle ya~hlar"Elilim"e
di ni vaazlar da dahildi,
lanabilmesi
için, tutuklulann
"bo~; mek, dinlenmek,
.nkumak,
yazmak, ... dan birçolu dayanamaYIP baYlldllar."
"1983'le cuma günleri vaaz verilmeye
zamamnm"
yok edilmesi gerekiyordu.:
havalandIrmaya
çlkmak, ,slOmak, se:
Dayak bitince giyindiler: Vine duvar
ba~land!. Hz. Muhammed'in
hadisleY.ç. anlalmaYI sOrdürOyor:
..
'rinlcmek,
ura~ olmak, haslaneye gite
di bine dizildiler.
Gardiyanlardan
.biri
ri, hayall, ba$anlan,
Kaplan Custea. "Her gOn toplam on saale yakm bIr.: mek, ilaç almak, allamak
vb. bü.ünelindeki kulplu su bardaltm b~takl IUu'nun Müslilman olu~u, AlIah'\I1 var. :::
...,JOre ayakla ve yerinde saYiP mar~ söy- _ .. bunlarl~ /)epsi;~zaevi
id,Iresi tl!.ra~l.n-- . tukluya UZBtl1. "Herkes ~u pislilin su.'
hg" adam öldilrmenin cezalan, devle. ~
, ..
le kar~1çlkmanm ana .babaya.kar~1Ç1k~
mak olduiu. SUre blf saalh .. Herkes
yalaklarm Uzerine olurarak dlnlemek:
zorundayd\. Vaazm lek iy~ larafl ~~~
saal yalaia olurup dinlenebllmcrmzdl
diyor ~ebap KarademIr.
"Eiilim" Tùrkçe bilmeyen IUluklular Uzerinde de aynen uygulamyordu.
Abdurrahman AsIan anlahyor:
"Içcrde okuma yuma ~il.meyen;
TOrkçe bilmeyen )'8$b be, klfl vard •.
Gardiyan bana bunlara 1 haCta içind.e
Istiklal Mar,.'nlR on kitasIR', Gençble Hitabe'yi ezberlettirme ,Orevi verdi. Eier bqaramazsam ba,lma aeleeeklen do,Onmemi istedi. Dil bilm~
bu insanlar bir haCta içinde aber I~IRI
baprdllar. Ama ne onlar ne de ben yine dayak yemekten ve sOrOnmekten ,
kurtulamadlk. "
SO ya~lRdaki Aziz Özbay, i$te bOyle
bir "elitim"in kurbam olmu~tu. Özbay okur-yazar delildi ve m~r$"ann
hepsini eksiksiz ezberleyemem'$II. Bu
yUzden her "elilim"de slrtlRdan sapa
eksik olmuyordu. Bu dayaklann sonueunda eiden ayaktan kesilip yatala
dU$tO. Karm ~i$ti. Kolu$ arkada$lan
doktor istediler. Doktor hastaneye kaldlfllmas. gerektilini belirtti. Haslane.
ye gOIUrùlmek Uzere kolu$tan ahnd\.
Aneak kap. altmda atllan yeni bir dayakla hastaneye $idemeden OldU.
"Elitim" kurbAnlanndan biri alan
M. Emin Akplnar ise TOrkçe bilmiyordu. Mall aberleyemiyor, tekmil vere-:
miyordu. Bir yi1rQYO$
slraslRda One Çlkanhp "And.mi~'1 okumasl istendi.
Daha birkaç sOzeOk sOylemÎ$ti ki 11kandl. Elitim çaVU$Utekme tokat liri$ti. Karmndan aldll' darbelerle yere
dÜ$tO. Bay,lO, kOlup ta$md •. KOlu$':
bqkam doktor istedi. Doktor, kOlu$ta serum laku baY,1Ryatan tutukluya:
Sabah oldulunda hastaneye kaldlflkh.
Ama haslanede OldO. Raporuna "eee<
liyle OldUIU" yazlld\.
"Bana
lei, senl kurtaraeallm"
Kurallann kabul euirilmesindçn.
sonra Slra lamamen teslim almaya leI!
mi~li. 1982 Ylhmn ba~mda, eezaevi~;
de "iliraf polilikaSl" ba~lallld\. Anf,den Y,ldlfan'm $u.çainsi Iunleree dir;llelildi:
"Isler saie, 01, iSler soleu! 151erkomUniSI01, iSler Apocu! Bana IcI. Sana aneak ben y;rdlm edebilirim. Her
$Cyianlal. Sana Y8rdmledeyim. Ne hakim, ne sava, ne avukalln, ne de anan.
ballan sana hiç kimse yard.rnc, olamaz
bura~. Bana leI! Seni kurtaracallm."
Ilk itirafç', tutuklu Sahin Donmez
-illdu. Ilk hapishane sor,ulan da onun
verdili bilailer temelinde bqlallld •.
j)Onmez'in kendisi de bu sorlularda
-hazlr bulunduruluyordu.
0 IOnIen
Y.ç. fOyle anl8l1yor:
"Cezaevinin birkaç yeri, Ozel i~kence ve 'itiraf OdaSl' olarak dOzenlendi.
Buralarda doktor l0zetilllinde, belli insanlara, lonieree i$kence seanslan uyluland •. hiraflarda bulunrnaya zorlan.
d,. Asken savalar bu Ozel odalara le.
lip, insanlann yeniden iCadelenni ald!lar. Yani siyasi polis, cezaevi yOnet.mi, asken savalar ve askeri doklorlar
CfIOdOm halinde çah$tl."
IGD saml! IsCendiyar Eyupollu da
bu i$keneelerden leçmi$ti. Eyopollu,'
istenilen yeni iCadeye imza ~Imad'II
için hUereye,jlllhyor, lallm sulannaa
içinde bekletiliyor, IUnlerce dOvOIU.
yordu.
UYlulamà yav~ yav8$ sonuç vermeye b8$laml$ ve birkaç ay içinde, eezaevinde ilirafç.lardan bir Irup OIU$IUrul.
mU$lu. !tirafa zorlanan tutuklularla,
Once bunlar konu~uyor,
"ikna
edemezlerse" tutuk:" , 'rlu odasma
ahmyordu.
Sorsularda tutulan tUlanaklar, "iliraf edene" imzalaumldlktan sonra,
mahkemeye ve emniyet ICfkilauna 10n-'.
deriliyordu. Bir klSlm tUluklu dayak..
Ian kurtulmak için ne yallhrsa yalll-..i...
SIROnUne sOrOlen killilan imzahyordu. Ancak tutuklulardan çoIu, bu "itiraf"hln mahkemede reddediyorlard\.
Mahmut GOvenç, Ali Aksay, M. Emin
GOkdemir, CelaI Bayml', Ahmet Yd.
mazer, Metin.Canslz, Rlza Sankaya,
Bekir Akat, Remzi Be$kat, Mehmet
Tanklf, Faysal Dumca)'lel, Ahmet ÖIretmen, Mahir Koçak, Mehmet DoIuk
ve Süleyman Çelik eezaevinde imzaladlklan "itiraC tutanall"nl mahkeme.
de reddeden samklardan balllanydJ.
TKP-ML davasl samklanndan Ali
Demir, bu reddetme olaylanndan bio
rini fOyle anlau.: "Remzi Ercanlar,
'TKP-ML Oyelili iddiaslyla benimle ay.
m davada yar"lamyordu.
Bir d!,fU$mada anlalllklan, tutanaklarda $Oyle
yer aldl: çavu$, yüzbqlnln yanlna pdeeeliz deyip beni kolu$tan aldl. Beni hUereye koydulàr. Eier iliraC eder-,
sen yUzbqlRm yamna,OtOrOrUz, 0 da
sana lereken yard1m. yapar dediler.,
Yoksa ne mi olacaktl? Ya iliraC, ya da
$UOIUfareyi yersin. lkincisi de $Irada.
Fareyi parçalaYlp bir parçaslRl zaria
aluma koydular. Yeni bir parça)'l ye.,
meyeyim diye beni kolu$a ,OtOrOn iso:
tediklerinizi yazacallm dedim. Kolu"
p lillilimde jileti boynuma allun.:
Otuz Oçdiki$Ie, insan oIdulumu kanlt~
lamam lerekti."
"hiraC" zorlamas. dayamlmazboyutlara varml$t •. ~OkrOGOkt!l$'m kal.
d'II kOlu$ta, 60 tùtuklunun 10zleri
OnUnde Sabri Sahin, Bubo T8$ ve
Mehmet Akku$ adb tutuklulara cop
sokuldu. "Hepimiz delireeek sibi 01duk. Cop sokulan arkada$lann ç'lbk.
lanna dayanamlyorduk. Yapacak bir
$Cyolmadlll için kafalanm'lI duvarlara vuruyorduk." Artlk hiçbir Slmr
kalmaml$tl. Makatlara sokulan kanb
coplar tutuklulann eIlerine tutU$turuldu. Gardiyan "Yala)'ln bunu" diye komut verdi. Oç tutuklu haCtalarca yO.
rOyemedi. Geeelen Cerylatlarla uyanddar. "Kanb eoplar uykulanm.za airmi$li. S8f1cmdlk, üzaündOk, 8CJ ve tiksinti içindeyldik" diyor SOkra Gokl8f.
ad: "C. ",,: lrabasl"yd\. H.A. devam
ediyor,
"ALlo,',"n saAmda ve solunda.iki Mra ay~k!. durûrduk. Araba ani Cren
yaptJIIn'~ dOltOn mO dayak yedin.
Askerler orta yerde dikilir, 'Bana dokuna.. 'Oldo' derdi."
DufU$Dla saIonundaki oturu$U ise
$Oyle anlat.yor Y.ç.:
"Eller dizler IIStllnde, ayaklar nizami ve &OzIer 'AdaJet Molkün Terneli.
dir' y&lJSJJJcJa. Burnunu çekmek, yOzOne konan sineIi kovmak, bitini klrmale, dOnlI$le Î$kaIœ aormenin yeterli
nedeniydi.
H.A. sOrdOrayor:
"Hakimin kaqwna Ç1kullm,zda dahi, k.sa kOnye okurduk. Heyetler lenellikle bundan memnun libilerdi. Sadeee bir keresinde, hakimin biri arllk
tahammOI edememi$ ve klzlmhlm,
aÇlkça ifade etmi$ti. Fakat cezaevi idaresi yine istedilini yapllrmaya devam
eUi. .,
Duru~maya letirilirken tOm tutuk;
lulara Slk.ca tembih ediliyordu. çoli
konu$ulmayaeak, evet-ha)'lr libi klsa
yamtlar verileeekti. Mahkeme heyetinden konu$mak için izin iSlemek yasakt•. Hakim ya da save. sOz verirse k.sa
kOnye
ok unaeak
ve
"Emrel
komutamm" dendikten sonra bir adlm
One ç.kllaeakll. Topulunu iyi vurmayan "dOnU$ listesine" ahmrdl.
Duru$ma aralan da bir bask. araelYd•. Gardiyanlar tutuklulann b8$ma di.
kilir, "Neden k.pud.yorsun",
"Sana
kim ayala kalk dedi", "Tekmili niye
cans.z verdin" libi lerekçelerle tUluklulan eoplarlard •. Tuvalele litmek yasakll. "Her ~eye katlamhyordu, ama
luvalel korkusu bir baska idi. Çolu.
muz mahkeme sUnUnden Oneeki bir'
,On boyunca su içmezdi ki bu konuda
bir s.kmtlya lirmesin. Buna ralmen
birçok ki$i kendini IUlamazd," diye
anlallyorlar. M.~., S.G. ve A.A. ortak
imzah savunmalannda.
Mahkemeden dOnU$de bir eziyeui.
Listeye ahnanlar daha ara bada dOvulmeye ba$lanardl. Duru$ma slrasmda
Ölümle protesto
"ideolojik 10rO$" belirten tutuklular
bOereye kapat.hr ve en aelmas,z i~ken.
Tutuklulardan Mazlum Dolan 21 celere ulratlhrdl.
PKK samklanndan Cemal Klhç, duMart 1912 Ieeesi, hUeresinde kendini
asarak hayauna son verdi. Geride bl- rU$mada baskllan protesto edenlerden
raktll' pusulada, i$kenee ve kOtOmu- biriydi. At,lan meydan dayall sonueu
ameleleri protesla etmek için intihar et. komaya lirdi. Doktor "Bir $Cyiyok.
tiiini yazm'$ll. Cezaevi idaresi pusula- Numara yaplyor" dedi. Cemal Klhç,
ya el koyuyor, ola)'lll herhanai bir $C- Oç ,On Oç Ieee inledi. OçOneO ,On in.
lemeler kesildi. Sedyeyle revire 10tOrOIkilde a&za ahnmas.m yasakhyordu.
do. Bir daha leri lelmedi. ÖlmO$tO.
Bu ilk olOmle protesta eyleminden
Ramazan Ödemi$, Salih Alaç, Keklsa bir sOresonra 33. KoIU$'ta 17Mamal Akta$, Fevzi Yetkin, arkada$lan
)'15'118'e ballayan Ieee Ferhat Kuntay,
Mahmut Zenain, E$ref An)'lk ve Nec. Canal K.bç'm OIOmOnObir dilekçeyle
anlalUJar mahkemede. Soru$turma tami Öner kendilerini yakarak bask"an
protesta ediyorlardl. Bu olaydan IOn- leplerinin zapta leçirilmesinden bqka
ra 33. Kolu$'takilenn çolu hOcrelere bir fey yapllmadl. Hakimlerin lerekatlldl. Baskllar daha da Yolunl8$lJnI- çai hazlfdJ: "Cezaevleri mahkemelere bait. delildi." Cezaevi, cezaevi yo..
dl.
aeticilennindi.
Ma'Ilkemeyerl zlnda.dan farkllz
Tutuklular, IOn be IOn artan i$kenceyi mahkemeler
kanahyla duyurmak ve Onlem almmaum istemek için
bo$una ulra$lyorlard.. Mahkemeler
adela bir duvardJ. Zaten mahkemelerin bizzat kendi önlerindeki uYlularna.
lara sessiz kalmalan, cezaevindeki uylularnalara klJlll du)lltnJz olduklanmn
da deliliydi.
.: .
Mahkemeye ç.kacaklar sabah aluda
kolu$lardan a1mlYor, Ç1nlÇlplaksoyularak aramyor ve sonra elleri arkadan
kelepçeleniyordu. Kelepçelenen tutukluIar birbirlerine zincirlerle baIIamyorlard •. Ba~lar Onde. Herkes esas duru$:
ta.
Sonraslna H.A.'dan dinleyelim:
"Önce !sliklal Mar$" AndlmlZ ve
AlatUrk'Un Gençlile Hitabl'm okur~
duk. Sonra diz çOkOpmar$ SOylerdik,
zindrli halimizle. Bundan sollra belediyeleree et la~,makta kullamlan dO~
laraf, kapah arabalara t.kl$lInhrdlk.
TUluklulann bu arabalara verdiklerL
Öli. oRcu.da ö1üm
14Ternmuz 1982,OnU tutuklular yeni bir OIOm orucu bqlall"ar.
Kemal
Pir, Mehmet Hayri Durmu$, AkiC y.l_
maz, Ç1ktJklandUfU$malarda protesto-'
nun aeretçesini toyle yazdJnyorlard.
tutanaklara:
"I$kence ve baskllann son bulmas."
iûraC vah$Ctinden vazseçilmesi, savun.
ma haklanna letirilen klSltlamalann
kaldJnlmasl, can aOvenlilinin terninat
aluna aI.nmasl."
ÖIOm orueuna yatanlardan Kemal
Pir, M. Hayri Durmu$, Akif Yllmaz
ve Ali Çiçek, yemek yerneyi reddederek birbiri ardmdan OldUler. Kemal
Pir'in OIOmorueunilan Once yedili dayak dOlaYlSlyla, Fuat Çavlun'un ise
eylem içinde IOrme duyulanm kaybettikleri belirtilmekte. 16 eylUI 1982 larihinde, eezaevi idaresi, "I$kenee
yap"mayacak" diye sOz vererek eylemin bitirilmesini sallad\. Bu araçla lç
Emniyet Amiri YOzba$' Yllduan lidiyor, yerine Ostelmen Ali Osman Ay-
dm leliyordu.
Aneak bilen bir ~ey yaklu. 1983 y'hnm b8$mda i~kenee, baskl yeniden llfmandlflld •. 1983 )'Ih içinde, (jlum olayIan birbirini izledi: Ali Sanbai, Öndcr
Demirok, Halil Alalay, Abdurrahman
çeçen, Aziz Buyilkerla~, Bedii Tan. I.
Halil Baluralp, Ramazan Yayan, Ibl~'
Vural. Kenan ÇiflCi. Sevfell;n Sa. St'lahauin Kurular. M. AlI!:ra"an. l'vIe.
del Özbadem. tsmet Kora~
Veremliler kOlu,u
ÖIUm olaylarmm bilyùk klsml dolrudân i$kenee ve dayaklan meydana
leliyordu. Aneak yapm ko~ullannlß
ortadan kaldmlmas.yla saihl' bozulup
"eeeliyle" Olenler de yard\.
Cezaevindeki kO$ullar tUluklularllT
çolunda kahel haslahklara yol açlyordu. En yaYlm hastahk ise veremdi. Tutuklular i1aç kullanamazd\. ÇUnkU çolu zaman ilaç almak mümkUn olmazdl. Ahnan i1açlar ise .. rdiyanm de netiminde oldulundan verip vermemek
"komutanm yOksek takdirine" kalm'$II.
Tutuklular hastaneye kaldmlmaYI
da istemezlerdi. ÇOnkO orda da ha da
beler uYlulamalar 10ndemdeydi. Orada da hapisane lardiyanlan IOrevliy'
di. Takma adlan "Ceyar", "MekAnStz", "Oç.be,", .,'Horoz", "Japon"
olan bu aardiyanlar, ayn. aamas.z uysulamalan oraà da lerçekle$tiriyorlardl. Bu yüzden hastalar bir an Once
hastaneden ,en dOnmek için doktora
hep "iyi" olduklanm sOylOyorlard\.
Hastalann tuvalete aitmekten su içmeye kadar bOtOn ihtiyaçlan aardiyanlann iznine ballanml$u. Tutuklu sakat
olsa bile yOksek sesle ve esas duru$ta
tekmil vermek zarundayd\. Yau$ sUrekli ve "nizami"ydi. Dola$mak yasakt,. Haslanm, yaralanma5lmn lerçek
nedenini doklorlara anlalma51 da yasaklanml~t\.
Cezaevinde durum farkh mlyd,? ~ebap Karademir anlallyor: .
. .
"Koiu$un yUzde seksem hasla Id..
Çenesi ve di$i kmlanlarm yam sl.ra
bObrek, sara, mide, tUberkùloz, SIRIr,
romatizma hastalan çolunluklaydl.
Bron~it oldulu için yalan H.Ç. isimli
hastaYI lardiyamn 'Ieç iyile~liii' için
dOvdOIOne tar.ll.m. 26. kolu~un lar.
diyam BOlent, 'ben izin vermeden kimse hasta olamaz. Komulamm haSla
olabilir miyim diye soraeaksmlz' derdi. Di$ için revire çlkmak isteyenlenn
alnyan tarafma destekli vuru~ yapar:
lard •. Di$ alnlarmlR çolunun sebeb.
dayakt •. Bizim kolu$ta ismi belli olmayan, yaYIIR bir hastahk yard\. K~II~k
altlannda yamar beliriyor, sUrekh Inn
ak.yordu. DoktorIar bunun hava5lzhktan oldulun sOylerlerdi."
Sebap Karademir,
"veremliler
kotU$unu" da fOyle anlallyor:
"Veremlilerin saYls, iyice amnea ay£I bir kOlup ald.lar. Aralann<1.a ~n
de vard.m. Cezaevi mudOrO, blze IY'
bakdacalJm sOyledi. Ama tam ler,si~Idu. Gardiyanlara lOre, Ost rOlbehlenn
sOyledilinin tersini yapmak lerekiyo'du. Once suyu ve yemeli azahtllar. Tuvalet kokusundan duramaz hale leldik. Talimler de sOrUyordu. Bizim koIU$lan 18 ya$mdaki M.A. çok haslayd\. Hastaneye kaldlflld\. Fakal klsa blf
sUre sonra dOndU. Daha da zaYlnaml~Il A1nmda morluklar vard •. 'Hastaned~ de dayak var. Benim almmda silara SOndUrdUler'dedi. Bu kolup ilk lelirildilimizde bize 'bu hastahla. yak.a:
lanmamllln eezaevi i1e blr Ih$kl51
yoktur' Y8Zlhkllltiar imzalaullar. Yemek konusunda ise $oyle bir tutanak
imzalaml$lIk: 'Yemekler bize Cazlalelmektedir. Fazlaslm çOpe dOkOyoruz.'
Razen hasta olmayan ki$i1eri de haslahk kapmalan için bizim kolu$8 koyarlard\. Sonunda kOlu$taki hasta saYlsl
o kadar arU. ki baktllar olmayaeak,
kolu~u dallllp herkesi eski yenne yollad,lar."
~
63
i
{~c;;"J;.;-';-_:~'
~
t:~~J~
Pisliiin
ortasmda
kokulu
sprey
Kolu~lann
pencereleri
yum kaplluhp, kl~m açtk IUluluyordu.
Kolu~un
içi havaslzhklan
ve pisliklen Oytesine
kokuyordu
ki say.mlardan
on dakika
Once kolus pencereleri
o~!'n!lp lU!!!; lulann parastyla a1dmlan spreyler 511:Itnhrdl. BOylece saYlmcl komutanlann
burunlannm
rahalslz olmasl Onlenmi~
olurdu.
y.ç. "üç yd boyunca vücuduma b:r.
kez bile slcak su delmedi"
diye anhlI.yor. H.A. ise iki yll boyunca bir k. z
banyoya gOlllrüldUklerini,
onda da bai
bol dayak yediklerini
sOylUyor.
Oç tutuklunun
ortak imzah sav",;malannda
da "banyo
fash" ~Oyle 2 11~llhyor:
km. slrasmda,
tutuklulardan
NecmelIhl BUyilkkaya, Orhan
Keskin ve Ce mal Arat da dayaklar
sonucunda
ya~amlanDl yitirmi~lerdi.
Ölilm orucunun
49. günü idare ile
anla~ma sail and!. Ama ölüm orucunà
gi :Ier'~'"
" I..~ •• 1{o.," ve SIIohi Çevirici Ölûm Oa'UCUalun tannball ve nastane;e kaldl£llmamalan
nedeniyle ya~
~ mlanDl yitirdiler.
Cemal Miran ise'
eylemden
sonra sOrekli bir konu~ma
zorluluyla
kar~1 kar~lya kaldl.
3 I Ekim 1986 günil ba~ka bir cezaevine nakledilen ~ükrü Gökta~, aynldlg,
d,;nem
hakk 1ßda ~unlan
söylüyor:
":::;elmeme dugru klsmi düzelmeler 01rr U$t
6", 'a ~::s~,Iann yüzlerinde. ya$;' na
:' ". 'aocill günlcrin ilI(-i!
1983 tarihli
dur'u~masmda
~Oyle
diyordu:
.
"Diyarbaklr'a
geldiklen sonra, Istanbul uygulamalanDl
çok geride btrakan i~kence ve baskllarla kar~lI~tlm. ,,'
Uygulamalann
IiImUne maruz kalma-'
mlStl Marash. ÇUnkii. Bllœk ve SOleyIna;:11~ ..... ~i
...~.l:-I.~~de~1~~...l..\ÎU:J.riu' '"€
. "idareyle
i~birlili yapan siyasilerin"
bulundulu
klsma verilml~li. Ama birçok ~eye lanlk olmu~lu. "I~kence sonucu .duydulum
feryallar bende $3~kmhklar yaralll" diyordu. Uygulamalar kar~lsmda sessiz kalan basml ve aydmlan da ele~tiren Mara~h'ya göre yapllanlar. Amerika'nm
Saygon zinda,,lannda uyguladlklannm
~V,:;SI~'\j,.
Mahkemt
';l.-)èti.I •. ,.
..... fi, .•
ba~.l.ôr.;; .........
,
;L
m,mki glbfj~i. :....
_.._
.~."1
:._d, 1>..mUlanhla ba~hd,r."
Bu yaDlt üzerine
Mara~h "~ikâyelçi olunan makama sikâyel dilekçesi verilmeyeceli,
basil bir
hukuk kurahdJr" diyor ve söyle de\'am
ediyordu:
Yat saatinden sonra luvalete gilmek
yasalm. Yalma saatine )'akm tuvaletin
Onünde uzun kuyruklar
olu~urdu.
Bireok kol!u~ta su olmadllmdan
tu'Iuklular biskOvi kUlulannl
parçalayarak bunlarla
temizlenirdi.
En bllyOk
dertlerden
biri ise istisnas,z
herkeste
, bulunan
bill i. Bitin cezaevindeki
adl
"lank"l1.
Sabah kalkmca
gardiyana
göstermeden
en klsa sürede ."lank
operasyonu"
yaplhrd!.
Gardiyan
görürse da\'ak atar ve bitleri tUluklulann
alzma sokard!.
"Bir gün bir lutuklunun üzerinden
üe yOzün üSlünde bil
elkl1lma
tan,k oldum"
diyor ~ebap
Karademir ve ekliyor, "tedbir olarak,
uyumadan önce, kulaklanmlza
ve burnumuza palT1uk llkardlk."
Bir kere daha ölüm orucu
I EylUI1983 gUnU 60 IUluklu bir kere daha Olilm orucu ba~lallllar.
Be~
- 'gUn içinde oruç billUn kolu~lara
hlzla
yaYlldl. Tek lalep "insanes
ya~ama
hakkl"ydl.
Cezaevi idaresi Once, dl$llfdan takyiye edilen komando birlikleriyle eylemi basllrma
yol.lIna gilli. lç Emniyet
Amiri, YUZb~l Abdullah Kahraman'd,. Islenen sonuç ahnamayines
IUluk-,
'Iulann iSleklerinin kabul edildili bildi.'
:rildi. TUluklularm
birçok dolal ihtiyaçlan sUrüncemede kaldlysa da bu ey,Iemden 1984 Ocak ayma kadar i~ken~
.ce Uygulamasl gOrUlmedi. Schap Kara, demir 0 gUnlercleki deli~imi' $ÖYlean~
IallyOr:
.
"Arllk suyumuz aklyordu.
Yerneli-:
:miz nonnaldi.
Elbiselerimizi
çama~lr~
haneye gOnderdiler.
Hamama
gillik.'
.Revire seri olarak hasta gOnderilmeye: ..
b~landl.
GUnde bir saal olan havalandirmaya gardiyan
deneliminde
olmadan çlkabiliyorduk."
Venlden
ba,hyor
Bu hava 1984 Ylhnm ba~ma kadar
sUrdii. Ocak aymda kolu~lara
"Viyana ku~atmasl"
adl verilen baskmlar
d.üzenlendi.
Bahane "tek tip el bise'"
uygulamasmlß
kabul enirilmesiydi.
Eski uygulamalann
ba~lamaslyla
birlikte, ölilm olaylan da yeniden görüldil.
Remzi AYlilrk ve YtllJlaz Oemir'in
"kendilerini
asarak~' y~amlarina
son
verdikleri
açiklandt.
ÖIUm orucu yeniden ba~ladJ.
leme kalthm geni~ oldu.
Bu ey-
KoI~lar
basthp, tutuklular
sinema
salonuna gOIUrUldii. "Sinema
saJonu
i~kence odasl haline getirilmi~"
diye
anlal.yor
Sebap
Kandemir.
"ÖIUm
.: orucuna gidenler de dahil olmak Oze- .
. re herkesi falakadan
geçirdilef.'
.
--- .. ---- .-... .24. Kolu~'a
54
yapllan
..
komando
bas-----.--
S:Iß.k. a~'aga kalk
Komal Yaymlan'mn Yaym ".önctmeni ve Sahibi Recep Mara~h. ISlanbill Alemdad Cezaevi'nden
Diyarbakir
Cezacvi 'ne "'sevkedilmi~li.
:!.' Kaslm
[j"{jJj,1'il
kerr
f"\r':"!ri."
"nk
I ....,...... _.
harckclc
..A.
•
f"\Uviik
_:<,
'it1çlar
H' Slh;.'
'" ... : ....... f1 <';.ol~;.~-~ia0
ge(l11cmc~l(' t"rar ('dl.~((,"ulall
\t,' ~C'{\...lIileri
hagb~h:1
nitcliJ..Il.'uir
_
bUlUn
~O;lIldIU
o ••••
j
"Banyoya
hazlrlanm
dendi mi teluklular arasmda
panik ba~lardl.
Yol
boyunca koridorda
salh sollu dizilm;~
gardi)'anlar
ellerindeki hortum ve cop.
larla çlplak vllcullara
vururlard,."
Banyo soluk su ile yapJllyordu.
Da.
ha vücut Islanmadan
su kesilinli. Gal"
diyan "neden Ylkanmadm"
diye daya~
atard!.
"Sahsi kanaalim.
sizlerin de bu i~-'
kencclcrin koruYlIcusli \ c destekleyid
durumunuzda
oldllgllllllzdur."
Bu hükürn. yallllLca bir mah.kemc
heyetini dcgil. sorumlular isim isim orladayken.
her sey apac.k anlalllm,s-,
_."_
GÖRÜ~ME
ßillI!J MUSTAFA ÖZER
tAl/uleDI)
, 'Müvekkillerim
i~kencede öldürüldü"
Diyarbakir Barosu avukat/anndan
Mustafa (Jur 1980'den bu yana DiyarbakIr Slk,ylJnetim Mahkeme/eri'nde SQvunma yaplyor.
- 12 Ey/Orden samu, birçok top/u davada avukat o/arok bu/undunuz. Diyarbaklr'da nosl/ J'OiildmlZ 0
gOn/eri?
. En basil Ornelini verelim. ~avunmay. yapabilmenin
ilk ~arll, saDlkavukal arasmdaki
salhkh diyalogtur. Bu diyalog, kurulamlyorsa
zalen savunma
ba~lan eksik kalml~
olur. Bizim, Uç Yllhk bir dönemde
mUvekkillerimizle
gör~me
sUremiz,
gerçeklen
IS saniye, en çok 30 saniye ile smuhydl.
Bu sUre içinde avukalm, sanaktan alabileceli
bilgilerin
ne olabileceli
açlktl ..
- 1ù(uk/u yakm/an ile il4kileri-
- 12 EylUl'den sonra, özellikle siyasi yargtlanmalarda,
savunma buyUk OlçUde klsitlandl.
Formalitellen
,Ole bir aolaml la\Imaz oldu. Özellikle ,. niz nasl/d,?
Diyarbaktr'da
bu, 1cesinlikle bOyle 01. - Samk yaIunlanmn,
Ozellikle açdu. Vargtda, savunma diye bir aIgu
hk grevleri, olUm oruçlan ve OIUmkalmadl. Sekiz yi1da~bei'i, Diyarba..Ierin oldulu
dOnemlerde feryatlankir SlklyOnetim mah1œmelerinde
daru ve çtrplna~lanm yakmdan izlemek .
va takip ediyoruz. özeJlikle, 1981:84
durumumuz
vardJ. "Hukukçusunuz,
.ydlan ara5lDrla s8vuoman1D gUçlUkçocuklanmlza
yaPllanlar için Onlem
lerini anlalmak,
hafta1an •.halta ay- .. a1mmasl yolunda bir ~Ier
yapm"
Ian ahr. Öyle olaylarla k~tun
ki,
~klinde,
el) çok da avukatlara
b~samklann
yUzU_.gOzll ~Ï$, un revan
vuruyorlardJ.
Bu b~vurulara,
doliçinde yargl Onilne Ç1kanldl. Yargl
ru dUrUsl yaml bile verememek insamakamlDdaki
insanlar. buna ses Ç1- .. m kahreder. Gerçekten bir hukukçu
karma cesare~ni gOstemnediler.
Bu
olarak eline ahp yapman gereken baolayJar' kar~'slDda,
buakID avukal
'Z1 teYleri yapamamamn
eziktitini hisolarak b'ulunmak,
bir insan olarak'
. selmek sOz,.konusuydu.
DUnya Oyle
orada
bulunma)'1
ben ~sen'
bir
bir kUçUIUyorclu ki gOzUmde, "~u
utanç vesilesi' olaràk~ gOrUyordum.
. meslele SlÙlip oJmasaydlm da bu soSalhkh bir savunucu almak, olanla- .' rularla ka~ll~masaydlm
ve bu acz
ka~1 Ç1kmakll çUnkU. Kaql Ç1ka- . içinde kaIR1l!~ydlm"
diye dil~lIndUmlYorsam, orda bulunml1Jll1n hiçbir ' . 10m olmu~lur.
.',
.
anlarm olmad'l1m
dU~Unllyordum.
Bazt mUvekkiUerim cezaevinde i~Ku~kusuz, hiç ses Ç1wmama
durukencede OldOrUldU, Cezaevi yelkilimunda da kaImtyorduk.
0 dOnemin
leri tarafmdan
"eceliyle"
OldUkleri
bulutlu almosferi içinde dilimiz dOnaçlklandl .. Örnelin,
kendini yakandUIUnce, ëesafetïmiz el verditinœ ilir
lardan E~ref AnYlk benim milvekki~eyler anlaunaya.
ledbir allnmasl için.
limdi. Vine kendini asarak "uygulalepkilerde
.bulunmaya
çah~lyorduk
. malan prolesta" eden Ytlmaz Demirmahkemelerde:
Bu tabii ki, latmindai- Bu insanlann avukall olarak ya_
Qlmaktan çok Uzakll. Hem samkmlanyla
ka~1 kar~lyaydlk ve onlaIl, hem samk yaIunlanru,
hem savura bi~ey sOyleyememenin
eziklilini
nucu makammda
bulunam
lalmin
OmrUm boyunes
ta~lyacal'm.
elmeklen çok uzaku. 0 nedenle, ola- Sovunma hakkl açlsmdan, ne
_ lanUslU dOnemlerde siyasi nileliktegibi zor/uk/ar/a kar$l/a$lImz?
ki ceza avukalbllDl,hele
hele Diyar- Mahkernelerclen,
"samk tutukbaku gibi bir yerde'Ustlenmek
alalandlktan sonra mahkemenin
gUvenbildiline
zor bir görevdi.
titi altmdadu"
deniyorsa, bunun Di-
.m
w
yarbaktr Cezaevi'nde
de sallanmasim talep ellik. Birçok ba~vurumuz
var bu konuda. Hiebir zaman kabul
gOrmedi taleplerimiz.
Bunuo Uzerine, esas hakklßdaki savunmalanmlzda bu konu ilzerinde durmaya çah~.
tlk. Diyarbaktr'daki
grup TKP davasmda, 2S sayfahk bir savunma haztrlaml~llk. Bu savunmaYI be~ avukat
arkada~ imzalaml~l1. Bundan dola)'1, "mahkemeye
hakaret"
gerekçesiyle hakklmlzda
dava açlldl. Gerekçe, savunmamlzda
mahkemelerin
i~kence uygulamalanna
ye~ill~lk yak111101belirtmemiz
idi. Bir YII hapis
cezasl verildi. Ancak, Yargllay, "savunma slmrlannm ~"madlll"m
beIirterek, karan bozdu ve beraal verdi. M3hkeine de, bu beraal karanna
uydu.
Öle yandan Kava davasmda, benim
hakklmda bir dava açtld". Yine esas
hakkmdaki
savunmamda,
i~kence
uygulamalanna
ve savunma hakklmn yok edilditine delinmemden
dolaYI. Mahkeme heyeli 0 kadar önyarglhydl ki, benimle birlikle, duru~mada olmayan bir avukal arkada~
hakkmda
da suç duyurusunda
bulunmu~tu. Savclhkça ifadem ahnd,.
Bunda da takipsizlik karan verildi.
DiyarbaIur Slklyönetim mahkemelerinde, sekiz Ylldtr avukathk
yaplyoryum. Hilmanist bir insan olduluma inanl£lm. Avukalhk meslelinde
insanlara yardlmcl Qlmak, ku~kusuz
ekonomik bir imkân da salhyor, ama
bunun meslelimizin
sadece bir yam
oldulunu
dU~ilnUyorum.
Duygu ve
dil~Uncelerle ifade bulan kutsal bir
yam da var. Fakal, meslelimizin
bu
yamm yerine gelirebilmek, gerçeklen
hayaldi. Bunun verdili bir hilzOn ve
halta insan olarak, eziklik duymamak, milmkiln deliI.
0
..
.:"
N.
ecmetlin
BOyOkkaya, olOm
YO~ési'
ve gerekseuklyOnetim Iromutanhlmea dUzenlenen talim.t ve
orucuna yatan tutuklulara ka~1
emirlerde belirtilmis"ti.
"Cezaevi
giri,ilen operasyonlar slr.smda aAlr
gOrevlileri yaJaffi programIm uYl\dabir Jekilde dOvOlmOs ve kaldmldlAI
mak maksadlyla kOlu,lara girmeye
hastanede OlmO,tO. S EylOI 1983'te
çah,ml$"lardl.
Öyle bir' "yapm"
cezaevinde b&$llrlyla IOnuçlanan direoq oldu. Necmetdn BOyOkkaya proaranu ki, olOmden aYlrt etmek
mOmkOn deli\.
. .
:olaytn sonrasmda 60 sayr.hk bir di'lekçe verdi ve hedef oIdu. GOrevi, bu
BOYOkkaya'om arka~lan
onun
, GlOm olaYlmn lerçek nedenini.lU'&$"olay gOnUnde gay« salhkh" oldu, . tJrmak olan Askeri Sava.8. Cahit
lunu ve ~dikriyle
birlikte "spora"
,.' Aydolan, 18.7.1984 tarihli sortI$lur. bile çlktlilm belirtiyorlardl .. Ama
m. y&ZIsmda BByOkkaya'mn. "direotopsi raporu ne hikmetse GIOmOn,
nil eylemi SJrasmda rahatstzlanarak"
"on gOn kadar evYàinden beri beyis!hastaneye kaldlrlldillm belinmekle
de devam eden lezyon' neticesinde"
yetiniyordu.
oldulunu belirtiyordu. Savci Cavil
Savcmm
sorusturma
tutanall
Aydolan da hemen buna sanhyordu.
olUm olaYlm araSl1rmak yerine, b~$"Her spora Ç1kan,' salhkh demek
tan a.-II cezaevi idaresinin yapllklallelildir" ona iorl SaVCI soru,turnm savunmaya hasredilmisti. Savelmasml bu rapora dayànd1rmaYI terya gOre, ."cezaevinde tutuklu ve hueih ediyor ve tamk iràdderine Onem
kumlUlerin uymasl gereken kurallar, . vermiyordu. BOyIece "Kop,turmagerek Milli Savunma Bakanhll'nm
ya yer
oimadlll"
sonucuna
.13-1. saydl 'Askeri Ceza ve Tutukevi
vanyordu.
'
.
iKI GORU
iKi ANI
Komut:
"Çocuk sevmek serbest"
2
3 Nisan 1983 gOnü cezaevinin ilk
açlk görOsù yapllayordu. Yalmz
çocuklar görO$lürülecekti.
0 gOnO,
37. Ko~u~'la kalan bir lUluklu söyle
anlallyor:
"GörO$On yapllacaAI salona do~ru uygun adlm yùrOmeye ba$ladlk.
Ba$lmlzda gardiyanlar bulunuyordu.
Kar$lda bir sOrù çocuk gördOk. Çocuklar1l1 gÖ~Oslerine soyadlannm yaZlla oldu~u kâlillar aSllmlSl1. Kimse
çocu~unu lanayamadl önce. Çocuklar bizim uygun ad lm gelmemizi gorimee gözlerinde bilyùk bir korku ve
dehsel ifadesi ile geri çekildiler. Onlar iein biz. saelan SIfIr numara ke,i1mis, lek lip elbise giymi~. garip ses-
1er çlkararak yOrOyen, korkulacak insanlardlk. Hiçbirisi babaslDl tamyamadl:'
Çocuklar da korkulanndan
"esas
durusa"
geçmislerdi.
Neden sonra
gardiyamn düdOAO ve komulu duyuldu: "Çocuk
sevmek serbest:'
GörOS yalßlz içerdekiler için deAiI,
dlsardakiler
için de bir eziyet ve korkulma araelydl. Ajtabeyini ziyarete giden 2000'e Detru Van muhabiri Gonay AsIan bu amslm söyle aktanyor:
"Tam p;örOs içinl içeri alaeaklarken
elraflmlzm
askerlerle
çevrildiAini
gördllm. 'Sala sola bakmadan
içeri
girin ve ellerihizi kafamzm
Ost One
BOyOkkaya'nm esinin ilÎrazl Ozerine dosya Diyarbakir Askeri Mahkemesi'ne gOnderiliyor. BinbaSI Sahap Thncer, Üstelmen Nail Karaaslan ve Astelmen Ahmet Uygan'dan
oluJaD mahkeme 3.9.1987 tarihli duruSmaslZ loplanl1da, savcmm \qlranDI onayhyor.
Boyiece bir OIUm olaYI da ha karanhklara kanSlyor.
0
koyun' diye sert bir sekilde baAnldl.
Kadmlar Ayn yere topland .. Kucaklarmdaki çocuklan yere blraklp ellerini kafalarmIß üstOne koydular. SOzde arama yaplhyordu.
0 $ekilde yedi saal ayakta bekledik. Babam kalp
hastaslydl ve oldukça yaShydl. Bir iki
kez olurmak iSlediyse de blrakmadllar. Sonra Ylklhr gibi oldu ve yere çömeldi. Arkadan gelen asker babama
sert bir lekme vurup 'ne isin var senin burda'
dedi. Babam
'ollum
içerde' deyi nee de askerden 'sen 0 piçe oAlum mu diyorsun, 0 valan haini'
yamllm aId .. Askerlerin çolu okuma.
yazma bilmiyordu. ÜSIOmden çlkan
'el kombinaslyla sözle$me'yi askerin
biri 'örgOI yazlsl' sand .. Sonra hepimizi birden içeri aldllar. Bir sOre aAabeyimi bulamadlk. Sonra babam göslerdi. H3Zlrol vaziyelinde, baSI one egik,
yamnda coplu bir asker. Babam soruyor 'Naslls1I1 ollum'. Agabeyimden Çll
çlkmlYor. Donüp geldi k. Sonradan
ö~rendile lei. komlltan 'konll~ursan'
diye lehdil elmi~:'
[,
I-Cez~evinin "hà~i ~~~~a~',S!::.~
.
Eski parlamenterl~r.
.,
.e, -¥f... ~..,
Sebap Karademii de $unlan aDIab.A., !;ski milletvekili Nurettin .
Yl1maz'la aym dOnemde hOcre- yor: "N. adh $ahls.bize eski bir m~de kalml$lJ. ~Ie anlatlyar 0 gOnle-' letvekili olan Nuretlin Yl1maz'a yapllanlan anlatßU$tt. Gardiyan tarari: "Onul1 için de aym Sartlar sOz konusurdu. Ammslyorum,
RÎlmazan
fmdan kulall tutularak tek lek hOeayJY<h.Yatakhk yapmak veya benzeri
relerin OnOnde 'iSle cumhurbaskamml, suratma tUkUrOn' diye gezdirilisuçoardan getirilen kOylUlerve çobanlar da vardl. Bazdan oruç lutuyoryormus:'
"
Eski parlamenlerlere uygulananladu. Onlara hepimizin gOzU OnOnde
ra tamk olanlardan biri de, G.D. idi,
pis tuvalel sulan içirildi. Gardiyanlann en bOyUk zevki eski bir Cumo zaman 38. Kolus'taydllar.
Nurethurbaskam
adayml azarlamakll.
lin Yllmaz, Ahmet TOrk vc CelaI
Paydas. Gardiyanlar, tabaklanm YI'Cumhurba$kam olsaydm memleketi
kalma, koridor lem
.
salml~lI\l' bcnzeri nalearallar ezbcrlin esyalanna la$llm,1 I~knlll onlara
Ielilmi$ti hepsine. Ona da bize yapyaplmyorlardl.
Hazlr Manga adml
llklarmm aymm yaplilar. Kendisi baYllml$ll. Kollanndan lulup aYllmasl
koymuslard .. Onlar da, göru$e sUiçin peneereye yakm gOIOrdük. Ona
rOndürUlerek götOfülurdO. Bir keresinde, CelaI Paydas'I koridorda falaözellikle onur kmcl sala$malarda bukaya yatlrdllar. 1981 ylll içinde ..:'O
lunuyorlardl:'
H
,;
'.
1iIiIili1 '~f$:è\1Q~~~{.
mr.ru
bIi,,'!U'.
"f~kencede e~itlik vard."
NURETItN YILMAZ
(Ma"'i"
nid
mill"l/f!killJ,
Nurellin YI/maz, 1973 y,/mda
konu$ma, rOportaj halinde ya)'lmlanCHP Mardin Milletveki/i olarakparml$lI. Oç yll sonra, Diyarbakir Aslamento)la girdl. Daha sonra genel
keri SavClSl; bu yaztdan dolaYI soru$merkroe anl(l$mazllia diJ~tiJla için
turma açll. Bundan dola)'l, bir alu ay
partisinden istifa elli. 1977 seçim/ekadar daha Diyarbakir Cezaevi'nde
rinde 36 bin o)llabal'ms,z milletvetutukIu kaldlm. BOtOn bu davalarda,
kili seçildL Son cumhurb(l$kanlll' se- . beraat karan verildi. Yargltayca da
çiminde "kilit/enmÏ$ parlamentonun , onandl .•
yolunu açmak ve seçim zemini yarat-'DiYarbak'r Ce7.Pevi'ni,ya$adlkmak için" aday o/dulunu aç,klad,.' . larm,z" gtJrdiJklerinizjan/allr mlSI12Ey/iJl'densonrabirkaçkeztutuk-"
mz?,
",'
, '
lamp Diyarbak,r Cezaevi'nde yatll. :, ~ TQrkiye'nin b8$ka bir cezaevin- ,.
'de, bOyle bir i$kence sisteminin
-
Ilk ne. zaman tutuk/andmlz?
da blrakllml$. Mabb;mede Ise, bulunanlann kendisine ait olmad111m anlatmaya çab$nu$lI. orâda mahJœmeye gidi$-geli$ b8$b b8$ma bir I$kenceydi. Gidi$-gelÏ$l~e gOrdUAUi$1œncelerden Oyle blkilll$lI Iii, sonduru$.. ,_.:.;. ~.:;;;:J::"me, karanlll açlkladlktan sonra, hemen kalklyor w: "efendim zapta geçirilsi",ben, karan temetmiyorum" diyor, ve dellllIll ediyor: "Cezam kesinle$sin. Bir an evvel sivil ~ir cezaevine gOnderileyim.
Tek ta""'ir:1 budur. Blktun artJk bu
geli$-gi',;:" '''l~ maruz kaldlA1m i$~
ken cel<,,' <:< Bin sayfabk bir kitap
y8ZS8n,', .' cak birkaç 'nokta)'l dile
getirmi$ v ...~akSlmz belki. Fakal, bu
genein kelldisine ait olmayan silah~,
lardan 8 )'lIa mabkQm edili$ine itiraz '
etmeniesi, Diyarbaklr'daki
uygulaMalan çok' çarplCl olarak vurgulamakt8, Ozetlemekle(jjr:";'''' " " ,
yiz
uy-
'~gUiandJAUU zannetmiyorum. Diyarba-
'- 1980 Arabk 8yJnda. Mardin'dec :" kll"da gerek bana, gerek büttin tutuk- " yi$te, oturu$ta, tuvalete' gidi$te, yani
ki bir seçim mitinginde gQw:nJjk gOç-.: ,.1ul~ yapdan i~kenceleri eksiksiz b.ir ,., her an. 'kaPI çahndlAmda veya açdlerinin, seçmenlerin l8$ldlA1 bir pan-'
,Ifadeyle anlatabllmek mUmkon deAl!.
dl~mda, gardiyan geldiAinde bilinir
karta mQdabalesi slrasmda, "Kürt-.
RavalandlrQla)'l alm. 1èmmuz a)'lmn.,
ki, i$kence yapdacak. Herkesi bir kU$çülQk propagandasi"
yapllA1m iddia . ,;:0 k1.zgm slcaklannda, havalandlrma;,,,
ku, bir kaygl sanverir. Siverekli bir
ediliyordu. 1I1tuklamp,' Diyarbaku"
',insanlann Ç1plak vOcutla sOründorOl- , " genç çocuk yammdaydl. BaAlar .MaCezaevi'ne
konuldum.
Be$-alll ay'
mesi demekti Diyarbaklr'da.
Insanhallesi'nde bir in$aatl Varml$. KaPI,
soma tahliye edildim. Çok geçmeden . ,Iar, havalanmaya Ç1k~akla, yeni .biL
' pencere ,takllml$ de~i!. KI$ geldi~i
tekrar tutuklandlm.
Gerekçe, 1977
.i$kencenin korkusu ve tedirginliAini
içiQ kendi haline blrakllml$. ,Ihbar
Seçirnierinde AP miletw:kili aday. ~- ; 'y8$8R\sya' b8$l~rlardl. ÇQnkU 'oràd~
Ozerine, 'in$8atta silah bulunuyor.
rafettin Elçi'yle aym arabada'dola, 'havalandlrma
msanlann dOvülmesl',
Yargltay kararlanna göre, b8$kasl taliP, "KürtçüIOk propagandasI"
yap- :" içindi. Ravalandlrma .yUrOyQ$Ve yO:; '.. "rafmdan konulmasi kolay olan açlk
lIA1l1l1zdt 1982)'1b içinde. tahliye edil-'
rOyU$te. dayak . demekti. .DOnyam~',
',yerdë, o. yerin sahibi bulunanlar,sodim. Ondan sonra Ban$ DaV8Sl doba$ka bu Olkesmde sanmlyorum k!,
' rumlu .tutulamaz. In$aatmda bulula)'lslyla, Istanbul'da on BYkadar tubOyle bir uygulama ol.sun. Bu~~ a~-, ,'nàn silahlardan dolaYI \Izun sorè i$tukIu kald1m. ¥.Inkl Dcrgisi'nde, geç-'
latmak mOmkOn deAl\. "
, 'i'\ ':,", . ktiriceye märuz blrakllan genç "ne iso mi$te Meclis'te
yapmt$ olduAu~ bir
Sabahtan ak$ama kadar yemek YI- ,
'tiyorsamz', kabi1IU~," demek. z()run-
- GpPevindeyfœ!r.esk( bir milletvekili ¥e,cU,,!hurbaikan;''aday, olarak ~I ,,,,iamele glJrdDn/lzmD?,
- 1$kencede C$it1ik~ardl. Diyarbakir Cezaevi'nin, genel uygi.damalanndan biri;
k1$ilikierlyle oynamak;, 'reneide .étmek, Aaba
doArusu YOk..ètmekti. i~jRele .ö.'milletvekili,
cumhurba$kam
adaYI
kimmi$" diye çaA1np, bu durum~u
bir hakaret ä..aCl olarak kl.dlanlr~rdl. Aym uygulähtalan.yineJnilletvekili arkada$lardan Celai. Pa~
Ahmet TUrk .ve ~usta~a Klbç,da y8$adl. . '.,., ';;,. "_,:" ,_,'
0
Insanlarin
Prof. SUNA KIll
Mahkûmlar orkestrasmdan Beethoven
"T .mi.,
dU.gUn k'yaf.lIi bir orkOSlra
...
su akan kUçUkbi, havuz. Rahathk verici
...nkl.,. Duvarda mahko1mlannç.$it ç•.
"Saygldet.r konuAumuzajizd.n $OV$ittablolan. Burndaki Urelimd.nYlldaiki
gil.rl. diyer.k b~ladtlar. Önco Beetho- milyon yuan .Idc odiliyormu$.Mahkûm.
ven,'arkasmdan ÇaykOvSki,arkas,ndan
lar Urelim çabalan il. OdUlIcndi,iliyorDebussy.M.Un SarighayBelediyeCezamU$.V.mcklerYO mahkQmlarmgiysisi01.
evi. Orkeslra Uyel.,inin h.psi mahkQm. dukça iyiymi$. Sporn çok Oncm veriliÇok e\kileyicibi, sahneydi.Çok gUul ça.
yo'mu~.
lIyorla,d•. Anl~lan çok çall~m.~lard,:'
TUmmahkQmla, cozaevind. kald,kla1986)'IhEyIOl'Ond.Çin Halk Cumhu- n sU... içind. ejlÏtimdeng.çiriliyorlarmll.
riyeti'ni tiyam oden Prof. Suna KHi.n
l'olilika. kUhU~t.knoloji ajlJrhkhbir ejlÏ_
çok eikilendijlioiSY'bOyl. anlat.yor. Bir tim.Resmi ideoJojinin propagandaslnln ml
.Çin uzmaRlolmad.jlInlbelirt.n Prof. Su.
amaçlandlA' 50rusuna hay,r diyor Suna
na KilidOndOAOnd.
Çin Oze,i... gOzl.m- Kili. C.zah olduklar. dOn.min tamam,Iorini yaznll~lI.2tXJO'e DoIro 'ya da SansRI o!aAanUslUhO$gOrUiçindc geçi...n
hayC.za ... i'ni anlau,. Çin Hukuk Birli- mahkQmlann etitimind. d. bu i1kcg._
Ai~kaRl Prof. Zhang Vou'u'nun çaA. ç.rli diyor Prof. Kili. Dershan.l.rd. eAinhs. olarak ailmÏ$,program.n ikinci gU. tim yaplld'Aln. söylUyor.ÖzgUr bir tarnUnd. ceza... i tiya...1i ,vemu$. Ceza... i t.~ma ortam. varml$ d.... lcrd•. Zaman
mUdU,uçok sakln, gUI.ryüzlU,insanlan
zaman alanlannda UnlUki~ilcrd. kosaran bi,i olarak kalm.~ b.Uetinde. Sa.
nuk oIarak çajlnhyormu$dcrsl..... BuejlÏ_
lonun iç dUunl.mni d. mOdUeUnifad•.
tim program. içind. a.til.r d.)'Or ahyor.i il. bUtUnlUkOI~lu'uyo'mu$. SU...kli mU$.Fabrikalan, okulla" vc komUnlcri
ziyaret ediyorlarml$.
Mahkûmlara hakar.t .tm.k, dOvm.k,
insana yarasmayan bir davranlsta bulun-
mak k.sinliklcyasak.Prof. Kilimahkûmlarla da konUllRU$,bUtUnbOlümlcridc
gezmil. Çok rahallard. diyor:
Cezaevinde iyi hai gOslerenfer aileleri-
ni ziyar.1.debiliyorlarm'$. H.r ay evlcrin. mcklup yazabiliyorlarveail.l.ri on.
lara ziyan:le geliyorlarml$.
C.zaevind.n ç,klp da t.krar Suç illeyenledn saYISI çok azml$. Suç tekrarlan-
dlAmda mahkemcler daha aA" c.zalar
veriyorlarml$.
Cezaevi yönetÎmi,
cezaS101
tamamlayan
mahko1mlarayard,mc. oluyormul.
C.zaevind. bir dOn.m kalm'$çok saYldaki$ibugUn On.mli yOn.ticilikmev.
kilerind. bulunuyormu$.
'
Prof. Suna Kili "çok insancolbir yOnlem, sanlrlm OArenecetimiz çok
$CY
var"
diy.rck baAhyorSOzl.rini.
02.08.1987
"PKK
tümüyle
-.-~,örültü:
' --,ve mücadele biçiminin, Orgüt içi
ili$kilerinin, demokrasi anIaY1$Imn ve sosya1izme bàla$mm Markkmdakl görü$leriniz nedir?
'sizmle
en ufak bir ilÏ$kisi yok. TQ~;
A.Z.: PKK, Türkiye'de ve Av-' müyle k&r$1devrimei bir soylem~
' .-:::rupa'da yapuklanyla kar$1 devleri var bu konularda. Yani ideo.rimcilerin ekme~ine yaA sUrmek'"
biz!
saldi
k
#
Itedir. Ralkl katlederek, devrimci:,
10JiI~n onlan
ere
n no 'tasma getiriyor.
lere saldlrarak bir yere vardamaz.
G.K.: PKK ayakta kalabilmek
Bu yOntemler, kendi savundukIan
için sUrekli saldmnak, <h$ dünyaYlI1UUIistanVr lHz1kentt AlIna'-:
dayanm da saygmhk yitirmesine'
ya kapanmak ve fanatikIe$mek
da ''mülttcl'' olarak JIOliIyarf yol açar.
zorunda. ÖzellikIe bugQn TUrk!"TXP-ML" mensubu A.Z, ve,
Nokta: PKK slzlere neden salye solunun gündeminde olan sos"Devrlmcl Yol" mensubu G.X; : :dlnyor?
ya1izm, insan, OrlÜt, demokrasi
lU Nokta muhablrl, PKK'nm lOti: " A.Z: Onlar kendilerinden ba$-" :türOnden tartl$malara yan8$masl
:1 ayda lAvrlon mülteci lulmp"'': : :ka herkesi dO$man gorüyorlar.::: ~PKK')'I bitirir. PKK'nm bugünkQ
~~t1l! SDlthnltula U,uJ oltuak .: :Öte xandan PK!"nm OrgOtlenme., :siyasi karakteri Pol Pot 'la tran
:karsi
.devrimci"
06
, Nokta:
Olaylar
ve PKK bak.
moDalarl IC8n$lml Ozellikler gCs.
teriyor. EAer konjunktUr muazzam bir $ekilde yardtm eder de eskaza iktidara geçerlerse KUrdistan 'm dOrtte üçünü keserler hero.
halde...
-'
Nokta: Gelecekteld ola51 aellt-,
meleri DUtl a6rtiyonuDud
1... rion ve diler Avrupa keDtlerlnd~
Id çat~:. a sürer mi?
:
A.Z: Evet sürecektir, zira PKK
,kendini onaylamayan tOm gUçlere kar$1 imha politikasI güdUyor:;
Ideolojik ve siyasi çizgisine güvenmeyenler tartl$maz, saldmr. Tar~
lI$maya girmek PKK'lIIn da san:.
'demektir.
~007
..
•
""
PKK I ATINA'DA
ito~v.àm)
TERÖR
Lavrion'da
nexta can
pazarl
PKK'nln mültecl kamplndakl ötekl gruplara ~_. -'''élV
Da~laulglslIahli evlemler, en sun b IC.I~1I1111
yaralanmaslyla Yunanlstan'I blr kez daha kan~tlrdl
iWlwth at1lan lallar, ayn tatlarda mevziJenmeler ve dom gittikçe _
artan
"dOnetlit,
korkakhk,
ihanet" si1çlamaJan çqitli nedenlerle TOrkiye'den taçarak en yakm
kofnlUya slA1nanJarda bir huzursuzluk ve sal1l1maya yol aÇlyordu.
"Kawa" ve "Rugari"
adh Oteki
ayr1llkçl OrgUt taraftarlan PKK'hlarea dOvülUrken, Isveç'te basllan
ve PICK'ya biç de sempatiyle bakMayan "Kurdistan Press" dergisinin kamp içi daA1t1lD1e118elleniyor,
ekonooùk mUlteciler çqitli "ikna"
yOntemleriyle
"en kabraman
PICK" sal1anna "kazamhyorlard! ..... Partizan (TKP-ML), Hallan
Kurtululu, Devrimci Yol, R1Zgari
Kawa ve Tekolin
taraftarlan
'PICK'ya saldm fmau vermemek,
bekIeyiJ Mardin'in Puwat tOyOn- sald1rdJAttakdirde de cevap vermek
de PICK baskuu hetleyenlerce deUZere aralannda
anlallyorlardl.
iii, TOrkiye'den taçanlarm yerlq- Aneak PKK yalmz de~ildi. Kamp
içindeki olaylarda gerek "korku betiriJdili Atina'D!D ~
Lavrion mülteci tampmda yapmyorIISI", gerek gOrUl yakmhA1 gibi nedenlerle "THKPC-Acilciler,
Dev
du. Sabah "de si1ah1ar patlamaya
billadi.
Neredeyse bir "olümSol ve TKP" eAilimindeki ki~ilerin
kahm" savllma dOnflleœt olaylasaldmlara aktif olarak kaulmamakla beraber PKrnm 18ra ache bir IÜD baIIam1$t1 Lavrion'mnda yer ald!~an helirtili- _.~_
da...
::;;.
Nede.' ÇatIJll1ay! bapndan so- yordu. Ömelin TKP yan."PKK bize.k~J;,
... ,
nuna dek)'I$IIJUI olan K.T., olay dlll~,
.ecesinl Nokta mubabirine böyle tan,lIdin derse IId~.
-. Ozetliyordu. Son I aydJr Yunanis-"- aÇlklamaslm yaplp biçbu
tan'm balkenti AtIna'da'buluian ve olaya karllmlyorlardt. Ve
...
.- -)'ÜZ elli Türtiydi
mü1tec:iIùn bubm- 22 Haziran sabah saat "de
dulu bu tampta YIIIDID olayiann
"kampi !Ork ve KOn ko- _~.da
anlap1mas1 ve iz1enmai oldutça
çOk. burJuva .unsurl!1fdan
: :::
JUç••• Ablan 1iIah1ar, çeti1en b1çat- temizleyecek bu devnm Us- .:..::..:
lar ve yaralanan insan1ar tampta
sUne dOnDltOrcceliz" diyen
Ylllyanlardan
balta çevrede otuPICK'hl~,o~~:lDu
bllran yerIi ba1k1 bile ,... .....Il(lan bez- latlhyor,
yetkilen olmad1dirDÙI durumda. Peki ne oluyor,
11m" ileri sOren Yunan polisi b~neden oluyor? OIaydan llÜD IOD- langlçta çatllmaya mOdahaie etmira Yunan .azetelerinin dedili aibl yordu. 8 ~ sOren çatllm~ sonun"TOrt ve Kürt solcuIan",àru1Ddaj
da I R1zgarl yar1hsl alti yermden blbir çatlJma lD1 IOztonUlu olan?1 çaklanarak ~!, 3 ki.$i hafif yara.
lanlyor, IS kill de gOzaltma a1lmPICK IOzeQsO HllJeyin Y~~
ifadesiyle
"KemalistleriD
, yordu. Y.apll~ aramalardaysa 4 laTOrt sohmdan ve tGçüt burjuva
banca, dmanut lokumlarl ve blçak.
birlikçisl Kürtlerden" tUDp1 temiz- lar bulunuyordu.
"Katillerle blr arada Yllamak Isleyip orly! bir "devrim tlssO ballne .etireceIiz" diyenlerin tek yan- temiyoruz." Olay, YllI1an basmmb salchn1an lD1bu olanlar? Son oJa- da ilk gunlerde bir "TUrk-KUrt
olarak
yorumlandl,
rat PICK'nm 16 Temmuz'da Lav- çau~masl"
rion'daki yemetbanede yanelt yi- PKK''!m Avrupa'daki sözeüsU Av.
yen Türtiye!i .öçmenlere b1çatlarIa
HÜJeyiJl YIl~~,
ça~.sonsaldmp l'i aJIr 6 tÏ$inin yaralanraki aun Atma da .~üzenl~~
bIlDIS1y1a tumanmaya devam eden ve sm toplantlsmda~
.~~
~
Alina'y! tOçot çapta bir Türtiye'viii ve. euntayla Ilbulili balin~i
K~alizm kuyrutÇUlll; TOrk Or~
ye çevlren bu "Lavrion
Meydan
Mubarebeleri"
nasll balladl?
len ve Kürt kllçtlk burJuv
KI.
devrimcileri!1e saldlrdl"
~Iyer
Eu "kauamu"
PU. 22 Hui-.
olaYI bu ~kllde yansltmak lçm çaran Puartesi 10nO, Lavrion'daki
TOrkiyeli mülteciler için Siradan bir 'ba .gos~enyordu .. Aneak ~olar,
Umverslte ~~renel dern~klerl fedegün olamadl. 0 gOn neler olabilerasyonu IIbl demokrauk kurululcelinin i$afeti 19 Huiran'dan
itilar PKK'YI kmamaktan kaçmmlbaren v~"lleye billanmliti zaten.
H
erkes kendi katma ve odasma
çekilmil, kqlar çat1lm1l, savunma araçlan ortaya Ç1kanlm1lt1.
Pencere onlerinde
durmamaya
Öz.tIl pteriyor,
10venilen birtaç
artada$la nobet tutulmaya çalqiliyordu. Herkes bu fùDÙ daba Ooœlm de 10rmOi aibiydi. TarllllllW1
olw odaIann nObetçileri buzunuz
bir biçimde hekleyen dilerlmne 0
.ecelik yatatta deli1 de yerde yatma1anm 010tlOyor, banian daba
auvenli balka odalara aeçmek isledilderini
açltça
lOylOyoriardl.
PICK'aIarm dinde tabaDcalann,
saIduma b1Çlt1aruun ve dinamit lo:-.
twnlaruun
bulundu&unu bili~j
lard!. Onlardaysa çab, lOpI~
inerden balta bir ICYyottu. Bu âé4
rilimli anIar, böylesi tortulu büt
o'
il-'
5er:
aJar.1
PKK"Va Kar~1 baSin toplantlSl
'lavr/on'da
tenliKedeYlz,
Deh~er armosfefl
lçmde
- ya~IVOrUl_ çaCl~ma/ar gem~leyeCeK. belKI de KOCUolaca/("
yorlardl. 27 Haziran'da
gelilen
.ikinci olay ise polisin 8V'{JIce kamptan gOtUrdU~U 20 liadar PICK'by!
tekrar kampa sokmaya çah$maslyla
patlak veriyordu. "Kati11erle bir
arada yallmak istemiyoruz" diye
sloganlar atan politik gOçmenler I
saat kadar polise direniyor, ama so.nuçta PKK'hlar içeri giriyordu. Bu
'arada direnenlerden 16 kili gOzal.tma ahmyor, mahkeme tarafmdan
IS'er ay hapis eezasma çarpunhyorlardl. Daha sonra eezalann pa-
raya çevrilmesi
SODUCU
bu 16 ki$i
serbest blfak1hyordu. 2 Temmuz'kendilerinin PICK i1eaym kampta YßlllJ1lakzorunda blralulmalanm
protesto eden gOçmenler Yunan
parlamentosuna ISO metre'uzakhktaki Birlqmil Milletler basm bOrosu önUnde açhk grevine bllbyorlar,
"TOrk-Kun
çaulmasl
yok-PICK
,saldlrllan var", "KatilIerle bir arada Yll&ßUlya haY1f" pankartlan aitmda eylemlerini I hafta sürdOrU.
yorlardl.
lite bUtUn bu eylemltri PICK yaZlmn blllnda delinilen yem bir saldm ile yanlthyordu. Yemek yiyen
bir gruba blçaldarla saldmyorlar
l'i alrr olmat 1Izere 6 ki$iyi yarab_
yorlard! YaraWann}'IttJII
butane .azeÎcci1eriD hOcumuna utru'yor basm olay! "PKK'nm
diIer
I
tatletme girÏ$lmi" olarat
veriyordu artJk ... Yemethanedeti
Ib1Çlkh saIdJndan 2 saat lODfI tampa bitilit binadati odasmda polis
mOdOrü Stamopulos Wt;teci.lerin
sOniiäruU toyle yamtliyorau:
-ÇatlJma patlat verdilinde içerde polis var lD1ydJ?
. -Tabii. Yemekhanenin taplSmda
nöbet tutan polister yard!. Son 25
'.OndOr helirli nottalarl
gec~IÜDdOZ aOzetim altmda tutuyorul..
aruPlan
_-SaId!rganiar yakalandl 1D1?
-. -19 tutuklunUD arasmdalar, ama
limdilik tim oldutlanm bileDÙYoruz. Blçaldan bulamad!k. Yabanc1lar polis mOdürü bugOn PKK'hIan 10rOlme için çalrrlD1lt1. Böyle
bir durum yarattlldanna
gOre gOrOImet isteDÙyorlar demektir.
Ote yandan yine pzctecilerin sorunlanm yamtlayan Kamu DUZeni
Bakar1hA1 Genel Sekreteri Panayiotis Morfopos, PICK karlltlanmn
olulturdulu
kamp komitesinin
"olaylarda Yunan polisinin taral1l
davrand!ll"
iddialanna
ililkin,
"Çok saçma. Bu, son derece temel- .
siz bir savdir" diyordu.
LarnoD kampl kapablacak nu?
Lavrion'da
yapyan
politik gOçmenlerin bokümet ve BirlCloùl MiIletler yetkilileriyle gOrOlmeleri haIen sOrüyor. Taleplerinin en balmda ise PKK i1e kamplarm aynlmaSI ya da kamp uygulamasmm
tümden feshedilerek kendilerine ça!11ma izninin yemden verilmesini saIlamak gerekiyor. Ancak Yunanll
yetkililer Lavrion 'un dalltllmasl
veya çatlllD tarallann bllka yerlere natledilmesi konusunda lÖyle diyorlar: "Kampl dal1tallm, evet.
Ama Atina'da )'lIIaJDaya billayacak olanlann yiyecek ve bannma
masrallanm tim klflllayacak? Aynca bu 30 saldlrgan lU anda toplu
baldeier ve denetlenebilirler.
Serbest kalmalan ve rahatça hareket
etmeleri daha vahim olaylara yol
açabilir".
02/08.08.1987
Y
. Ho~ geldin
Tunçeli Yasasi
.,
AHMET ZEKI'OKÇUO~LU
.
';
"mecburi iskan"a tabi tutulur. Bu araoa,
Migedeki kOy adlan da deQilltirilerek, TÜrKçelelltirilir.
.
Il 1980; bilinen gerekçelerle yOnetim
.
yeniden el deQilltirmilltir. "Kürt soruV
nu" ise ülkenin temel sorunu olmaya
devam eeliyor. 12 Eylül yOnetimi sorunun
varhQlnl korumaslnl "9eçmill yOnetimlerin
ihmaUeri"ne baQlayarak, bu defa sorunu
"kOkten" çOzmeye kararlldlr artlk. Bir dizi
sindirme uygulamaslndan sonra, 2932 saydl yasa i1e, ülkeeIe "Türkçe'den ballka ana
dille" k.onullulmaslm yasaklayarak, sorunu
kendilerince kesin bir çOzüm biçimine baQ-,
ladlklanm samrlar.
Il 1987; "Kürt sorunu"
daha d~
aQlrlallmlll
olarak, ülke gündemindekl
V
yenni koruyor. YOneticilar ~sehala, alilldagelen yOntemlerle sorunu çozmeye uQralllyo~lar. 0
Tearis!" adl altlnda resml 'olarak formülEl
eelilerek, toplumun tek bir Irk temeline dayandlnlmaslnl esas aldl. Bu amaçla, ünlü
2510 saYlh ";skan Yasasl" çlkanldl. Vasa
i1e,ülkeeIe "TürK kültürünü" agamen kllma~
için, "bu kültüre temsili (Ozümlenmesil is
tenen", "gezginci çingeneler ve Türk kül
türüne baQh olmayan gOçebelerin", "Tür~
kültürlü kOylere serpilltirme suretiyle' ,, daQltlhp yerlelltinlmesi OngOrülmekteYdi. Bu
yasaYI uygulamakla gOrevlendirilen "OahiIiye Vekaleti" Oylesine geni~ yetkllerle donatdml~tl ki, uygun gOrdüQünde bu "gezgind çingeneler"le,
!'!TürK kültürüne baQh
olmayan gOçebeleri" "milli slmrtar" dl~lna
da~i Çlkarabllecekti.
. Ulkede artlk sadeœ TOrK kültürü varolma
hakklna 'S8hipti. OiQer kültürter ve onlan
8yakta Man toplumsal kurumlar Ise, tahnp
edllerek yak edlleceklerdi. "~~iret hükmi
~ahsjyati".
"a~iret
reisliQi, bayliQi ve
veYhliQi" yasaklanmakta. "TürK IrKindan 0/mayan"lar; "serpl~tirme suretiyle kOylere
va ayri, mahalle t8likll etmeyeœk ~ilde
ka.saba ve ~ehirlere:; isUn"
edlleceklerdi.
"Anadill TÜrKçè o/m~n
toplu olmak
ùzereyenideri kOy,'mahalle.: IlJÇive sanatçl
:kümesi kurmalan ve bu gibi kümelerin bir
kOyü, bir mahaUeyi. bir i~ veya sanatl kendi soyda~lanna Inh/sar attirmelerina"
oIanak venlmeyecektl. Bu insanlar, bundan
Myle ya~mlanm adata yan açlk bir ceza.
evinde sürdüreœktl. "lsUn edildiklen" yer.
!'!rden hükümetin izni almadan aynlmaya.
',"Illn11. Aksi halde, "bir Y1ldan ~ ylla ka.
olS
. Avukat
;
lllardlr, beyinlerin
., ..
""
h J,
••
SUperm~!"l "7~:-C glbl
kurgu-kahramanllk öyküleri ile
ko~ullandlnldlgl bir ülkede,
böylesine "teerübeli" ve de
"terör uzmanl" bir "Süper
Jali' 'den de aYni yeteneklerin
beklenmesinden daha dogal ne
olabilirdi ki ...
,dar aQlr hapis cezaslna" çarphnlmalan On.
gOrülüyordu.
Ancak, bu yasamn uygulanmaslnl engel:
leyen bir "Oersim sorunu" vardl. Bölgenin
diQer kesimlerinde "merKezi otorite" saglandlOI halde, "Oersim" bir "çlban ball'"
olarak hala orta yarde duruyordu. PlanlO
gerçeklelltirilmesi için Oncelikle bu "huzursuzluk kaynaOJ"mn da ortadan kaldlnlmaSI gerekiyordu.
'VII
1935, 25 Eylül. 2884 s!lYI ile çlkanIan "Tunçeli Vilayetinin Idaresi Hak,
klndaki Yasa" i1e, "Oersim" sorununun halli yolunda ilk ad,m atlldl. Bu yasa ile
bölgeye "ordu Ile irtibah baki kalmak, rütbesinin selahiyetini haiz bulunmak üzere
korkomutan rütbesindeki bir zat" Vali ve
Kumandan seçilir. Bu "zat", da ha Once bölgeye atanan "OOrdüncü Umumi MütettillliOi'n de Umumi Müfettilli'dir."
Bu "milli" gOrevin ballanlmasl için atanan
"Vali-Komutan"
SIOlrSIZ yetkilerle donatllm1lltlr. BöigeeIe Türk Ceza Mahkemeleri
Vargllama Usulü Yasasl ile, Cezalann intazlna Oair Vasa, asklya allnarak "Oersim"
için Ozel hükümler düzenlenmektedir.
Yürürlükte bir "Örfi idare Yasasl" olmasIOa raOmen, yönetimin bununla da yetinmeyerek, devletin sIOlrlan içinde yer alan bir
yOre halklna Ozel olarak yasa çlkarmasl elline az rastlamr bir uygulamaydl.
Yasaya gOre, "Vali-Komutan",
Vilayeti
lellkil eden kaza va nahiyelerin hudut ve
merK8Zlenni de(lilltirebilecek". "Vilayet halkIndan olan fertlen ve alleleri vilayet içinde
bir yerden diQer bir yare nakledllabllecek"tir. Vine, "herhangi bir ~hls hakklnda ta.
~ibatln tehinne ve cezalann teciline". "mev.
kutlann durullmadan ewel tahliyeleri karannIO icrasl"na, "muvaffakat" etme, "ValiKomutan"a tanIOan yetkilerden sadece birkaçlydl.
, Unlü "Tunçeli YasasJ"na gOre, vilayet Slnlrlan dahilfnde yargllamalarda yurttalliann
"reeldi hakim" h~klan yoktu. "Uk tahkika.
.tIO açllmasl karanna itiraz" da edilemezdi .
Bu bOlgeda suçlann oIu~turulmasIOa da gerek yoktu. "Savcllar iddianamalerini iki gün
.içinda yazacak" ve "iddianamanin samOa
,tabliOi zorunluluOu"nda
olmayacaklardl.
AOlr cezaYI müstelzim suçlann tahkikatl
"mevkufen" yaptlacak. "tevkif kararlanna
maznun taraflndan itiraz" edilemeyecekti.
"Ouru~ma bir celsada bitirllecek, maznun
ve müdafilarine madafaalanm haz,rlamalan icin nihayat iki gün müsaade" olunacak-
I
h. "Hükümler ise temyize tabi olmeYlp kat'i"ydi.
II
1936; Oersim'de bir klslm alliret
ayaklanll)llltlr. Ayaklanmamn sebebi
V
olarak "Iskan Yasasl" ve "Tunçeli
YasasJ" gOsterilmektedir. Vakit geçirilmeden hareket edilir. Kisa sürede ayaklanma
bastlnlarak, bOlgede "huzur ve sükun" kasin olarak "tesis" edilir.
iskan Yasasl'mn uygulanmasl için artlk
ortada hiçbir engel kaimamllltir. "Tunceli"
ile birlikte, "AOn, Sasen, Zeylan" "yasak
bOIge" olarak ilan edilerek, bu yOrelerde yallayanlar kendilerine "tahsis" eelilen yerlerde "iskan" edilirler.
Il 1960; TÜrKiye'de 27 MaYls "devrimi" gerçeklelltirilir. Bu "devrimci"
V
yOnetim, çOzmek üzere "Kürt sorunu"nu da gündemine a1m1lltlr. 2510 saYIII
yasaya ek olarak çlkanlan, 150 say,lI yasa
i1e ille balllanir. BOlgedeki "Kürtçülük faaliyetlerinin kaynagJ" olarak kabul edilen "feodal aOa"1I01Otastiyesi amaçlanmaktadlr.
55 "Kürt agasI" böige d1llIOdaki yerlerde
" DoQu'
'daki son gelillmelerden sonra,
kamuoyunda agemen olmaya balllayan karamsarhOI yok etmek için, or ..
taya atllan "BOlge ValiliOi" uygulamasl öy.
lesine abartllarak sunuldu ki, bu karamsarllk
bir anda yerini, "Süper Vali' 'nin, doQaüstü
yetenekler göstererek "özlenen"
0 eski
"huzur ve sükun"ortamlm yeniden "tasis"
edeceQi inancina blraktl.
Kamuoyu, bu beklentisinde hiç de hakslz
saYllmaz. Ylliardlr, beyinlerin "süpermen".
"rambo" gibi kurgu-kahramanllk Oyküleri
i1e kOllullandlnldlOI bir ülkeeIe, böylesine
"tecrübeli" ve de "terör uzmam" bir "SÜper Vali"den de aym yeteneklerin beklenmesinden daha doQal ne olabilir ki...
Oysa, "Oogu" bu "süper" uygulamala-,
nn hiç de yabancisi degil. 1925 'ten 1950
'Ylilna kadar böige, bundan daha olaOanüstü yetkilerle donatllmlll, yan sivil böige valilikleriyle yOnetiidi. '
'111934; Nazizm'in Almanya'da yOnetime
geldigi, "üstün Irk" teorilerinin
V
revaçta oldugu Ylliar. Hitler, "üstün
Cermen Irkl"na, "hakkl olan", diOer bütün
rklann efendiligini vadediyordu. Türkiye'de
je V:lnSlmaSInI bulan Irkçllll<. "Günes-Oil
...
nexta
30.08.1987
Propaganda
skandalll
Türklye'nln Ermenl meseleslndekl tavrlm anlatmak
amaclyla altmda Türklye'nln önde gelen on Ikl
kurulu$unun Imzasi bulunan ve Franslz le Monde
gazeteslnde yaYlmlanan lIan, FranSlzlarin
anlayamayacagl kadar kötü blr Franslzcayla yazllml$.
Parasmln Türk Tamtma Fonu'ndan ödendlgl anla$llan
bu lIana Ise devlet dahll hlçblr merci sahlp çlkmlyor .
....., ranslZ FUolojisi eski doçentIe-
Expréss~. Franslzca'da olmafan
liAi Genel Sekreteri Naci Vural
deyimler de var, Ornelin 'sans fa- 0luz ve Ba$kan Ali CO$kun:
Ansiklopedisi'nin Genel Yaym Y~, ir un jugement' gibi. Slfatlar da "Metni kimin hwrladlilni bilminetmeni Adnan Benk, elinde tuUu- bOyle; 'Non parle' gibi. Fiil hata- yoruz. Aneak yabimcl gazetelere
au 19 Alustos tarihli Le Monde Ian var. Örnelin Ozne tekil, fiil ço~ verilecek ilan için BirliAimiz her'gazetesini masamn Dzcrine atlyor ve lui çekilmi$. Ktrlm halkl yok oldu IiaRii bir Odemede bulunmadJ. Sahaytfta söy1eniyordu: "Bu her ICY demesi gerektili halde, Ktrlm hal- dcœ DI$i$leri Bakanltlt bizlere
olabilir ama anJatun araa olamaz, kl YOkoldular gibi. FiiI çekimlerlri- teléfon ederek hamlanan metni im.
inandJncI deAi1,ßrkOtOcO.Bu me- de bit Yllllt b8$kIt hata vaf"Kaltj)
zalamamlZl istedi." diyorlardl.
tin, FranstzcaYl bilmedilini bilme- gibi tullamlan cOmlelerin dl$mda
Istanbul Gazeteciler B~kam Neyecek kadar bilmeyen birinin
hemen hemen her cOmlede, ya bir zih Demirkent de metnin Ingilizceçevirisi."
, im1a hawi ya bir dilbilgisi hatasl ya si'nin
arkadallan
taraflndan
Adnan Benk'e bu sOzieri söyle- da bir beceriksizlik var."
okundulunu ve bir hataya rastIanten metin $Opheslz Le Monde'un
"VaIlabi ben yumadlm". Peki madlltm belirtiyor ve "B8$bakanherhangi bir sayfasl delildi, altln- kim olabilirdi bu vabim hatamn so- hltn gOul bir giri$i oldulu için
da on iki TOrk kurulu$unun imza- rumlusu ya da sorumlularl? Nokta desteklediklerini" ancak "kimsenin
SI olan ve "Mesaj" ba$hluula$lyan
muhabirlerinin resmi ve gaynresmi para' istemedilini
ve para
bir metindi. Metinde Avrupa Par- kurulu$lar arasmdaki 110 engelli vermediklerini" sOylOyordu. DI$
Iamentosu Oyelerine yOnelik olarak kO$uSUbu soruyla b8$hyor, aneak Politika EnstitOsO B8$kam SeyfetErmeniler hakkmdaki karar Ozeri- gene bu kurulu$lann olu$turdulu
tin T8$an da slkl sIr saklayanlarne gOrO$leryer allyor ve bw tarihi' $Cytan Oçgeniarasmda kayboluyor- dandl dotrusu. T8$an "New York
gerçekler aktanhyordu.
Bu il~ du. Özal'm danl$manlanndan Se- "'Times Herald TribOne ve Le Monmetni daba Once tngiliz Herald Tri~ lim Egeli "Bu, her n~ kad~ para de g~elerine
verilen ilan, tstanbune ve Amerikan New York Ti~ yoluyla satm alman bu hadlse olsa bul'da
bir kurul tarafmdan
mes ve Alman
Frankfurter
da bunu bir deklarasyon olarak ham1andJ ancak metni Idmift hamAllgemeine Zeitull8 ,autelerinde
gOrmek gerekir . Bu, Tof8$ ya da IaYlPkimin tercome ettiJi konUSUDyer alan ilan metinlennden birlydi Arçelik reklamlarl gibi bir profes- da açlklama
yapmayacallm"
ve bu metinler sayesinde Özal'm yonellik t8$umyor" diyordu. Ege- diyordu. An1a$llan ortada c:iddibir
dlU11Jmanlarmdan Selim Egeli'nin li'ye gOre "TOrkiye
bu tOr devlet sIm vardl. Ama timbilir
adl çaAd8$ attlunc:1lardan biri ola- tampanyalarda ve talUtma çalt$ma- devlet slmm belki de devletin kenrat gazete m8nlCtlerine acçmiJti. !lI!1nda daha ç~~ aceD?irdi. Daba disi aÇ1k1ayabilirdi.Bu umutsUz niAnc:at bu kezFransw:a metin ÏDa- 1$10b8$1Odaydl. Evet I$Inba$1O~a yetle DI,i,leri
Bakanhll'na
n1lmaz bir yanh,ltk1ar manzumesi olduau çok açlktl, çOnkO Selim bll$vuran Nokta muhabiri BataDhalindeydi. Franstzca \JunaD~rt Egeli ,bu metnin' nast! hwrlandJlt
11ksözc:OsOnOnyapUlt $UlIÇ1léliüIiigOrOflerini $Oyle OzetliyorlardJ. ve kim tarafmdan finanse edildili YIahyordu:
"Bu metin baItan sona kOtO bir konusundaki sorulara Israrla yamt
"Madde I. Bu 'ilan organizasyoFranstzca. Bir FranslZ okumaz bu- vermetten kaç1Olyo~du.
nu ile I)qqleri Batanlllt'mn bir ilnu. Ballar ve bnlur. Avrupa ParDI$ar1yademokrasi deni verme- lisi
yoktur.
Madde
2.
lamentOSllOyeled Ise hiç okumaz ve ye çahftJltmlZ bir dOnemde bir ilan Orpnizasyona kaWan orgUt!er Slciddiye almaz. SOz dizim yanhtla- metninin bile kim tarafmclan ve na- ruiyla ,unlardJr .. :'(Burada 12 kun, FranslZ sentaksma aym cOmIe st! ve kaç liraya hwrlandtltDl bul- rulUfUO adJ saythyor). Açlklama
lcurulUfian var. Birtakun arlcaik ve mak bir sorun oluyordu. Metnin fOyle devam ediyor: "Melin yanll$ukalac:a sayllabilecek sözcOk1er.oz altmda imzas1 bulunan on iki ku. SlZ olara1t tercOme edilmi$ olup Bakonusu. ömelin: Sise. Bu çok es- rulUftan TOrk b'in Genel Balkam kanltkça bu yolda bir hataya
ki bir sözcOttOr. Apol1ainare'in bir 'Scvket Ytlmu $unlan söylOyordu: rutlanmanllftJr. Aneak bir baslm
$iirinde eski bir ungin için 'bir ,"Biz metni IOrmedi". Ne yaztldl- hatas1 olarak 3. kolonda bir par:agkOlktl vardJ' anlamu'da bu l6zcOlt Itm da bilmiyorum. bir gOn Dl$q-'
iklkez bas1lml$tlr."
Jcullamlmllttr. Ke1ime anlam1'ku- 'Ieri Batanlllt'ndan
bize telefon
Tark Tamtma Vakfl'mn BalkarulmU$'. Metinde kullam1an anIa~ açt!dl ve bOyle bir metne imza atlp m Kemal Ba)'taf Ise ttlrldye'i1in g~
mmda Ise hiç yerine oturmuyor ve 'atma~
soruldu. Biz de ata- rOIUnQ kuvvetle vurlulamak içi1t
F1'lU1S1ZCll'da
bu sOzcOkzaten artlk rtz dedik. Amma ilan için tek ku- on ild kurulu,un bu "onllda ortak
kullamlmtyor. Bir de Franstzca'da
rul ödemedik."
hareket ettik1erini, ilan10 parasIDIn
olmayan sOzcOklervar. Yani Fran~
Imza sahibi kurulu$lardan TOr- Bqbakanhk Tamtma Fonu'ndan
.!IZc:a 'ya _1c!~!PI~lI~
Ö~~
_. kiye TIc:aret've San~ 9dal~~li!rödendiJini, metnin devletçe olu$tu-
.l' rinden ve GelÏ$im Larousse
rar
rulduJunu, Dl$qleri Bakanhll'Dln
da buoda rolO bulundulunu ileri
sOrOyordu.
l1anlarm dJ$ bas10da yer aimasI
için baztrhklan yapan hatta bir rivayete gOre redaksiyonu ve dOzeltmeled yapan Cenajans'tan mO$teri
temsilc:isi Zeynep St!an, faturamn
Balbakanhk'tan
tahsil edildiAini
söylOyordu. Stlan'a gOre metinler
tngi1izce, Franslzca, Almanea ve
Tßrkçe olarak b8$bakanllktan gel111Ïf, Cenajans'ta redaksiyonu yaptlmt" sadece imla yanh,lan
dt1zeltilmÏ$, dJ$ basmdaki yeri ayn1t1lm1$ ve mizanpajl yaptlmt,tI.
Maliyet 12S bin dolar (12S milyon
TL.) tutmUftu ve bu miktar Stlan'a
gOre "Selim Egeli araclltll ile B8$bakanhktan tahsil edileœkti." Baskldaki
paragraf
'tekrarl
Ise
kendilerine ait deAildi. Nokta'Dln
Le Monde ar8$t1rmasl da bu dizgi
tekraruun kimden kaynaklandlltm
ortaya Ç1kartmtyordu çOnkO Le
Monde'un durumu da son iki gOn
içinde aslmda bizim resmi ve gaynresmi lcurulu,lardan farkh delildi.
Orada da berkes topu birbirine atlyor ve sn son sorumluya geldiginde tlpkt bizdeki gibi onun da ya
topiantlda oldulu ya da dl$an çlktilt Olfeniliyordu. Evet ortada bir
tamtma skandah vardl ve bu skandaim sorumlulan ISrarla gizleniyordu. Ama faturasl çok açlk biçimde
devletçe ödeniyordu. Daha dolrusu bu i$lerden hiç haberi olmayan
vatandll$lann kaynalmda tevkif
edilen 1D88$larmdan.B8$an gOndeme lelince birileri man$etlere çlklyordu ama, skandal olunea kim
nerelere iniyordu acaba.?
,
.:'1.
l'AIIlHI\' AR
30.08/05.09.1987
Ahmet Emin Bey, Gazi konu~urken
araya giriyar, "Kürt mese-Iesine temas
buyurmu~tunuz. Kllrtlük meselesi ne;
dir? Dahili bir meseleolarak temas buyurursamz çok iyi olur" diye saruyordu.
Eski yazlYI çözen 2()()()'eDolru görevlisi, Gazi Pasa'mn söylediklerini ta-
Gâzi ~a, 16-170cak 1923 günü izmit'te gaute/erin ...
b~yaZlJr/anna Kart sorunu için ç(jzamana aÇlk/ad/. Tark ve
Kürt/er 0 kadar içiçe girmi$/erdi ki,araya s/mr çiziiemezdL 0
neden/e anuyasa geregi, Kürt/ere yere/ (jzerklik verilecekti. 2000'e
Doiru, bugane kadar gizlenen tutanak/an bu/du. Türk Tarih
Kurumu Ba$kam Prof Ya$ar Yücel, An inan, TTK eski
y(jnetici/erinden Prof Serafettin Thron be/genin varllgm/
doiruladllar.
.
••• bizim 1è$kilat-1 Esasiye Kanunu .mucibince, zaten bir nevi mahalli
muhtari~er
le$ekklll edecektir. 0 haIde hangi Iivamn ahà1isi KOrt ise onlar
kendi kendilerini muhtar olarak idare
edeceklerdir. '.
ma1anru yaverlerinden ve Ozel kaleminGazele ba~yazarlan soruyor, Gazi
den biri not ederdi. Ama bu ka top~
$Orulan not ediyordu. Ahmet
lantmm Onemi nedeniyle Meclis'in yeEmin, iki gOn $Onra Vakit'te, '.'Altl uzminIi tutanak kâtipleri Ankara'dan birman gazetecinin dÏIi1almdan do~an soIikte getirilmi~ti.
rulann arkasl ahruncaya kadar yanm
Saat tarn 21.30'u gOsteriyordu. 0 ansaat geçti" diye tarihe not dO~ecekti.
da Gazi Pa~ salona girdi. BOtOn tIqVe i~te Gazi Hazretleri SOzeb~ladl.
lUtanak kitipleri Meclis'ten
lar ona do~ru çevrildi, salondakiler
Zaman zaman ba~yazarlar araya giriMustafa Kemal ~'Y1
kar1dadJlar.:
)'Or, Mustafa Kemal ~'ya
yeni soru'Gazi, Halide Edip.Harum'm,lstanbul
tar yOneltiyorlardJ. Gazi, "Burada gaIstanbul'un
OnlO b~muharrirleri
Mebusu Adnan Bey'in, Vakit B~muyet samimi ve aÇ1kbit" surette gOrü~ a11~
Gazi Pa~'nm sOzlerini bllyük bir dikveri~i yapaca~z. 0 nedenle konu~acakatIe dinliyor ve Onlerindeki kâ~ltlara . harriri Ahmet Emin Bey'in, 1èvhid'i
ECkâr Ba~muharriri Velid Bey'in, tIeri
~miz ,eyler ~imdilik mahrem kalacaknot ediyorlardl. làkvimin yapra~nda
-16Kanunusani 1339 y;myordu. Yani 16 Ba~muharriri Suphi Nuri Bey'in, Ik- .' Ur. Yalruz bilgi edinece~miz hususlan
dam muharriri YakupKadriBey'in, là- J zamanma
ve durumuna
gOre
Ocak 1923. Gllnlerden sail, gecenin geç
kullanabiliriz"
diyordu.
saatleriydi. Ahmet Émin Bey, iki gOn nin muharriri Ismail MO~tak Bey'in,
Ak~am muharriri Faih RICkI Bey'in ve
.
sanra Vakit gazetesinin b~yaz1S1nda,
lIeri gazetesinin Izmit muhabiri KthçThtana~ID 15. sayfaslDa gehnce. •.
"Alu gazetenin b~muharrirleri,
Muszade Hakkl Bey'in tek tek ellerini slku
64 yd sonra 2(}()()'e Dolru redaksiyotafa Kemal Pa~a Hazretlerinin etrafmve hatulanm sordu. Daha sonra masanu, Izmit Kasn. gOrO~mesi tutana~ml
da bir kavis çevirmistik" diye yazacakU.
mn ba~mdaki yerine oturdu.
inceliyordu.
Fotokopilerin
Ozerinde
lstanbullu gazetecilerle görll~mek isTutanak klitipleri, kendilerine verllen
"Türk 1àrih Kurumu - Atatürk ve Tiirk
teyen Gazi Pa~a idi. Bu amaçla Izmit
talimat gere~i not aIrnaya b~lanu~lardJ
Devrimi Ara~Urma Merkezi~' mllhrü
Körfezi'ne bakan kllçOk lepe Ozerindebile. Slenograflar, a~ardan
çlkan her
okunuyordu. Giri~ sayfalanna 1089 nuki kam hazl rlanml~u. Alt kattaki bllsözcll~ll yazlyorlard .. Gazi, "Konu~amarasl kaydedilmi~tj. Thtana~m 15.
yllk salonun uzun masaSI çevresindeki
ca~lmlz esash meseleler ne ise evvela
sayfasma geldi~i zaman, eski yazl belgazeleciler, heyecanla Gazi Hazretlerionlan tespÎt edelim. Hangi noktalan
geyi okuyan arkad~, "hte burasl" deni bekliyorlardl.
Dört tUtanak Utibi
ö~renmek iSliyorsunuz?"
diye bir 50di ve ekledi: "KOrt meselesi yan ba~hbaska bir masadaydl. Gazi'nin kanusruyla açll taplanl1YL
~I kanmus:'
60
J
"Gazi Pa~a - Kürt meselesi;
bizim yani Türklerin menfaatine olarak da kesinlikle söz
konusu olàmaz. Çünkü bildiginiz gibi bizim milli s/nlrlanm/z içinde bulunan Kürt unsurlar öy/esine yerle$mi$lerdir ki
pek sm/rb yerlerde yogun durumdad/rlar. Fakat yogun/ukIanni kaybede ede ve Türk unsurlarm içine gire girt! öyle bir
Slnlr olu$mu$tur ki Kürt/Uk
adma bir Slnlr çizmek istesek,
Türklügü ve Türkiye 'yi mahvetmek gerekir. Sözge/~i, Erzurum 'a kadar giden, Erzincan 'a"
Sivas 'a kadar giden, Harpùt 'a
kadar giden bir s/nlr aramak
gerekir. Ve hatta, Konya çöller;ndeki Kürt a$iretlerini de gözden uzak tutmamak gerekir.
DolaYlslyla
ba$bba$zna bir
Kürtlük tasavvur etmektense,
bizim anayasa geregince zaten
bir tür yerel özerklik/er olu$acaktlr. 0 halde hangi ilin halk/ Kürt ise onlar kendi kendilerini özerk olarak idare edeceklerdir. Bundan b~ka Türki. ye'nin halk/ söz konusu olurken, onlan da birlikte ifade etmek gerekir. ifade olunmadlkIan zaman, bundan kendilerine ait mesele çlkarmalan daima beklenir. $imdi. Türkiye
Büyük Millet Medisi. hem
Kürt/erin ve hem de Tiirklerin
yetkili vekillerinden olu$ur ve
bu iki unsur bütün menfaatlerini ve kaderlerini bir/e$tirmi$tir. Yani on/ar bilirler ki bu ortak bir $eydir. Ayn bir s/nlr çizmeye kalkl$mak dogru olmal.."
"Yeni bir program .yapmaya
mecburuz."
Ordu lzmir'e gireli dörl ay geçmisti.
Gazi ~
ve arkad~lanmn çizmelerinde savas meydanlannm ..iozu hâlâ duruyardu. Henüz bans yapllmamlSu. Iki
ay önce salta nal kaldmlm ISII. Ama rejimin adl kanmamlSll bile. Yeni bir
Türkiye kurulacakll. Gazi, "Yeni bir
program yapmaya mecburuz" diyordu.
Genç ve eum huriyelçi Tü rkiye'nin temelleri ana çizgileriyle Gazj'nin ka fasmda olusmu stu. Gazi, mi Heli yönetenlerin yapacak Ian isleri "açlk kaipie"
anlalmalan
gerektigini söylüyardu.
Halkla gOrüsülmeli, kanusulmahydl.
Gazi'~in Bau Anadolu gezisi i~te
cumhunyel
devriminin lemellerinin
auldl~1 günlerde bu dÜ~llneelerle hanrlanmlSU. 140cak 1923 Pazar günü Is"
tiklaLSava~l' nm lozlu ba~kenli Anka-.
ra'nm kÜÇllk gannda ola~anOstü bir
hava vardl. Uzun bacah eski bir lokomOlif iSlim ahyardu. Arkasma ~ vagandan alusan özel bir tren ba~lanmJSII. KüÇllk bir merasim birli~i haZlrol.da bekliyardu. 1920'madel Benz arabasmdan inen Mustafa Kemal askeri
birligi selamladlklan sonra, u~~rlamaya ge.lenl~re veda etti ve özel vagonun
merdivenme YÖßeldi.Odu nia isleyen la-
~
.. •
•
•
(Devot»)
_
ride, DoAu lUerl için, "Bu IUennuz kan,
din ve tarih kardesi olan KUrt ve TUrkUn namus ve yurtseverliAine emanettir"
diyordu. Bu fUbenin 17 Haziran gUnlU
raporunda Ise "KUrde TUrkten meydana gelen birlesmis bir millet"in haklan savunuluyordu.
Mustafa Kernal'in
OnderliAinde yapllan ErL.!l UIU Kongresi, 1923 )'Ihnda daha somut ifade edilecek çöZUmU genel çizgileriyle belirlemisti. DoAu bOIgesinde yapyan unsurtar, "birbirlerine kar$I s&yglve fedakârhk duyg~1a
dotu ve Irki duruma ve
toplum~
coArafi prtlanna
sayglh
ozkardqti"ler.
SIvas Kongresi nizamname ve beyannemesi de bu programi
aynen benimsiyordu. Mustafa Kemal,
Do~u bölgesindeki göril~me ve yaZI$malarda, Tilrk ve KOrtOn "birbirinden
ayn\maz iki Oz karde~" olduklanm sOAtatürk'ün
"bölücülüjtü"
rekli tekrarlayacakll. IS EylOl1919 gOnTilrk Tarih Kurumu B&$kam Y&$ar lü telgrafl yalmzca bir Ornekti. "lç ve
dl$ düsmanlara
kar$) demirden bir
Yücel ise "Kitabm yaYlmmdaki sorumkale" bu karde$lik ternelinde yOkselilulu~un, yaYlmlandl1l tarihteki YOneyordu.
tim Kurulu'na ait oldu~unu" belirti20-22 Ekim 1919 günleri Arnasya'da
yordu. Kendisi 0 zaman YOnetim KuBahriye NazlTl Salih Pap ile Müdafarulu'nda de~i1di.l000'e Dolru'ya ulaai Hukuk Temsil Heyeti Uyelerinden
$an bölüm, bir profesörler kuruluna da
Mustafa Kemal Pap, Rau f ve Bekir Sainceletilmi$ti. Sonunda yaYlmlanamayaca~1 karanna vanlml$u. Bu karan ve- mi beyler arasmda imzalanan protokol,
ren YOnetim Kurulu Uyelerinden bugUn bir baklma yeni TUrkiye'nin ilk anayayalmz UçU yaSlyordu: Sedat Alp, 1àh- saslydl. Orada, vatan "Tilrk ve Kürtolarak tasin ÖzgUç ve 1àhsin Yallel. YUeel'e gO- lerin oturdu~u toprakiar"
re, karar yerindeydi. AtatUrk'Un Onder- mmlamyordu. "KUrtierin serbestçe geli$melerini sa~lamak için" her tOrlü
liAinde kurulan TUrk 1àrih Kurumu~
Mustafa
nun bugUnkU ba$kam, Atatürk'un g6- haklan gerçeklestirilecekti.
TÜ$lerinin "bOIUct1lil~e yarayacalJ" ka- Kemal, Ankara'ya geldiAinin hemen ermsmdayd1. "Tf1( TUrkiye a1eyhine ça- tesi günil28 Arahk'ta yaptlll konu$ma"Eksikslz"
denen metindeki ekslk
h$lUl1ara belge vermek durumunda de- da ...... devlet için milli yeni bir slmr
Izmit toplanuslOm tutanaklan, "tarn
Ail"di.
Gazi Pa$tiTiiin
metin" iddiaslyla ilk kez alu )'II sonra
2OOO'e Dolru muhabiri, i1e Sa)'ln YakonU$maSml
Meclis'ten
giln 1$I~ma ç lkacaku. lzm it Kasn g6- $aT Yilcel arasmdaki konu$M& $ÖYlesUgetirtilen yeminli
rOsmesine kaulan gazeteci-milletvekili
rUyordu:
,.
Mahmut Bey (Soydan), 1929 )'Ihnm
- Sizin lahmininiu gDle, AlalUrk!
kâtipler tutanaga geçirdi.
Kaslm ve Arahk aylanyla, 1930 ydmm
Un bUtUnslJyledikleri ne zaman gUn ~,1ùtanagm "Kürt
Ocak aYI boyunca 7S gUn sUren bir di- lma ç,kar?
zi halinde, tutanaklan Milliyet gazete- Biwe ar$Îv yok. Birinci eiden bei- meselesi" ba$llklz
sinde ya)'lm1amlSu. Bir zamanlar Ismet ge arsivi yok. Genelkurmay'da
ve bölümü bugüne kadar
Pa$a'nm kabinesinde bakanhk yapan
Cumhurb&$kanhll ArSivi 'nde var. Zagizlendi.
Ismai! Arar ise 1969 Ylhnda AtatOrk~
ten bu siweki belgeyi de biz Genelkurün Izmit konu$masml kitap haline gemay'dan aldlk. Asb orada. TUrn belgeBelgenin orijinali
tirdi. Toplan uyla i1gili son yaym ise lerin ne kadar oldu~unu ve ne zaman
1982 Ylh tarihini ta$lyordu ve An
Amtkabir Ar$ivi'nde.
yaYlmlanaca~ml bilrniyorum.
komotif heyecanh dildilklerden sonra
a~tr a~lr harekete geçti.
o zaman Eskisehir bugilnkil kadar
yakm de~ildi. Gazi, IS Ocak gUnU Eski$ehir'de çC$itli ziyaret ve gOrUsmelerde bulundu. Aym gUn telgraf memuru
çok aCI bir haberi, Mustafa Kemal Pa-.
sa'ya ulasunyordu.
Annesi ZUbeyde
Hamm lzmir'de hayata veda etmi$ti.
Gazi, gOzya$lanm tutarnaml$, fakat
"Vatan gOrevinin yamnda hiçbir duygunun, hiçbir dUsUneenin hUkmU
yoktur" diyerek.. gerl programim sUrdUrmUstil. lzmir'e bir telgraf çekerek,
annesinin cenazesinin kaldmlmaslm isteyecek ve ertesi gUnU Izmit Kasn'nda
gazete basyazarlanyla
yapacall çok
onemli toplanuya ula$aeaku.
Toplanu gerçekten de çok Onemliydi. Nitekim gazetder, Gazi'nin saat 3'e,
nerdeyse sabaha kadar alti saat boyunca yapU~1 açlklamalan "Mustafa Kemal Pa$a'mn Istanbul Matbuau Erklruna Pek Muhim 8eyanau" ba$hklanyla ya)'lmlayacaktardl. Ancak toplanuda anlaulanlann bUtUnUyle ya)'lmlanmasl uygun gOrUlmemisti. Bu nedenle
gazeteler, Gazi'nin bazi Onemli açlklamalanna ve aynnuya yer vermiyor, ancak bir haber-bildiri i1e yetiniyorlardl.
Mustafa Kemal,lzmit'ten
soora bir ay
boyunca Marmara ve Ege'nin bUtUn
Onemli merkezlerini geziyor, konusmalar yaplyor ve 17 ~ubat 1923 gUnU Izmir lktisat Kongresi'ne kaularak, Bau
gezisine anlamh bir nokta koyuyordu.
TTK Ba$kam Y. Yücel:
UBelgelerin eksik
yaYlmlanmasmm
sorumlulugu, eski
Yönetim Kurulu'na ait."
Inan'a aitti. "Gazi Mustafa Kernal Atatürk'Un
1923
Eskisehir-Izmit
Konu$malan" bash~lm taSlyan kitahm
Uzerinde "Türk 1àrih Kurumu"nun
adl okunuyordu.
Afet lnan'm kill'An Inan, derlediAi
helge1ere yazdlll SunU$'ta, "Gazi Mustafll Kemal'in geziye çlkarken beraberinde gOtürdU~il ilç zablt kâtibinee
yaztlmlS" tutanaklan "noksanslz" yaYlmladl~lm sOylUyordu. Metinlerin
aSlllan Amtkabir Arsivi'ndeydi. TOrk
Tarih Kurum u ar$ivinde ise tutanaklann fotokopileri vard .. 2000'e Dolru,
ara$tlrmacllardan ve toplumdan gizle-
nen belgelere ul&$UIIzaman, An Inan~
m "noksanslz"
dedi~i metnin, eksik
oldu~unu sapuyordu. Atatilrk'Un açlklamalanndan "KUrt Meselesi" ba$hkh
bölilm yamnda, Bau Trakya Türkleri
ile i1gili olanlar da çlkartllml$u.
2000'e Dolru muhabiri, Saym An
Inan'I buldu ve belgeleri yaYlmlarken
Çlkardlll bölUmlerin fotokopilerini gösterdi. An Inan, verdi~i yanltla belgenin varhllm do~uluyordu,
bu bölUmlerin ya)'lmlanmasmm zamam olm~dlIl kamsmdaydl. "Bu ,llonular henUz
halledilmemisken zamam delii" diyordu. Peki, An Inan'm kitabm ba$ma
"noksanslZ metin" diye dOne dOne not
dilSlJlesi, bilimsel OlçOlerle ne kadar
ba~daSlyordu ?
KurtulllJ SaYllJl'nm atqllçinde
Israrla tekrarlanan
program
Gazi Mustafa Kernal Pll$lI, emperyalizme karSI zaferi kazandlktan ve saltanatl Ylkuk tan sonra yeni rejimin temellerini belirtirken, KUrt meselesine
getirilecek çözümU de aÇ\khyordu. GUnümOZ kupklan, AtatUrk'Un 1923)'1h ba$mda böyle bir projeye sahip olduAunu hayret\e kar$dayabilir1erdi. Ne var
ki Mustafa Kemal'in Ozerklik prograrm, 1919 }'lhnda Samsun'a adlmml atbll gUnIerden ba$layaIak aÇ\kladlli g6rÜ$ler1e bütünQyle tutarhydl.
AtatUrk, Anadolu'ya çlktlll gUnden
bir ay geçmeden, IS Haziran 1919 gUIiU Amasya'dan Edirne'deki 1. Kolordu Komutanl Cafer 1àyyar Dey'e çektiAi $Îfrede, "KUTtIer de TUrklerle
birle$ti" mUjdesini veriyordu. Erzurum
MUdafaai Hukuk Cemiyeti, bu sifreden
Once 30 MaYls gUnU ya)'lm.la~IA~ bildi~
kabul ettik" diyordu. Vatamn smlTlan, "TOrk
ve KUrt unsurlannm
oturdu~u"
alam içeriyordu. TBMM
açlhr açllmaz, hemen yapU!t önemli
konusmada, gene "kardes milletlerin
milli smm" diyordu Misakl Milli topraklan için. Bu slmr içinde "TOrk 01dugu gibi Kilrt de vardl ... Bu unsurlar
birbirlerinin haklanna daima sayg,hydllar~' I May)s günil gene Meclis kiirsilsünden bunlan söylemisti M. Kemal..
Aym formililer 3 Temmuz 1920, 16
Ekim 1921, I Mart 1922 gilnü Mecliste yap,lan konu$malarda tekrar ediliyordu.
Lozan görü~melerinde ise Ismet Pasa "TBMM hükOmetinin Torklerin 01du~u kadar Kürtlerin de hokümeti
oldu~unu"
belirtmi$ti.
Ismet Pa$a,
1969 Ylhnda Ulus gazetesine amlanm
anlallrken. Lezan'da "milli davalanmlZl 'biz Tü rkler ve Kürtier'
diye
savunduk" d iyecekti. Mecliste yap,lan
konu$malarda, Hukiimet Ba$kam Rauf Bey ve Kurtulu$ SaVa$l'mn Onde geIen isimleri, lIpkl Mustafa Kemal gibi,
Israrh olarak "Tilrkiye halk," kavramml kullamyor ve "Türkiyeli" olmaYI vurguluyo rlard ..
Kurtulu$ Sava$I'nm ale$i içinde,
Türkiye'de ya$ayan Türk ve Kürtlerin
"birbirlerinin
Irki. toplumsal, co~rafi
haklanna saygl gOstereceklerini"
gUvence altma alan formUIl er, 1923 }'lhmn ba~mda Mustafa Kemal'in aAllndan, daha somut bir ifadeye kavusuyordu. Gazi Pasa, Izmit'te gazetecilere "böigesei Ozerklik"çözUmUnU açlklaml$lI. Anayasa
böyle olaeaku.
1923 Ylh Ocak aymdan sonra ne 01mU$tu? 1924 Anayasasl'nda
böyle bir
çözüme niçin itibar edilmemi~ti? Daha sonraki ylllarda. Kurtlerin varhAlm
kabul etmeyen resmi görü$ler nasll geli$mi$ti? Cumhuriyel tarihini kaplayan
çe$itli uygulamalar, hangi toplumsal,
siyasal ve ideolojik zemin üzerinde boy
vermi$ti? Bütün bunlar lartl$llacak sorular olarak duruyordu.
il
Fotokopil~ri ise
Genelkurmay'da, Türk
Tarih Kurumu 'nda ve
2000'e Dogru ar$ivinde.
Gazi, Izmit toplantlsznda
yeni rejimin temellerini
açlkladl. Bu toplantlya 0
kadar önem veriyordu ki
annesinin cenazesine
katllmamak jeragatini
bile gösterdi.
An Inan, "Kürt
Meselesi" ba$llklz
bölümü yaymlanmasl
zamanSlZ oldugu
gerekçesiyle derlemeden
çlkarttlglnl söyledi.
..
I
_o. ~.~",-
,.)~
"
r.~.:.
~..:.
61
"-
".-",~
,
_.JOS9
'.,
I
C~:-;/
I
;/2
-i - ciL ~ ( ~.~ L c
t.
V
\'
~
).
"
, t. _\. \
.J'
TUTAN~IN
TÜRK TARiHi KURUMU AR$iViNDEKI
,\
.\
,-
.
~
)
L (., \:- <\ \ \
.~, .
\ .'.
<\
GiRi$ SAYFALARI
Prof. ~ERAFETTiN TURAN
Belge gerçek
Belgelerin aslllaTl hiçbir yerine dokunmadan
yaYlmlanmall. Aksi halde sagllk1l degerlendirme
yapllamaz.
Atatürk'ün Ahmet Emin'e
bu cevabl verdigi bir gerçek.
o günün ko,~ullan içinde
söylenmi~.
- Atatürk 'ün izmit konu$masmdan ç/kartllan "Kürt Meselesi"/xqItkl/ Mlüm hakkmda ne dersiniz?
- Bu demeç 1923 yllmda verilmis
oldui\u için, samyorum daha Onceden gazetelerde çlkmlS aimasi gerek.
Bu konusma, "AtatOrk'Un Söylev ve
Demeçleri" kitabmda yak. Zaten 01madli\l için An tarafmdan toplandl
ve Tilrk Tarih Kurumu (TTK) da onlann yaYlm lanmasma karar verdi.
Yöntem sudur: Birisi kitabl hazular,
getirir. Üyelerden birisi bir rapor verir, 0 rapara göre Yönetim Kurulu
görOsOr ve karar verir. Ben bukitabm yaYlmlanma tarl1smalanm hanrlamlyorum.
- An Hamm 'la konu$tum. Kend/si bolumün bilerek ç/Kartlld/gm/
söyledi. Ydnetim Kurulu 'nun Onüne
~etnin lam olarak gitligini ve kuru-'
62
1un da blJlümUn ç/kartllmasm/ onaylad/gm/ belirttiler.
- ~imdi efendim yöntem sud ur:
Bir, làrih Kurumu'nun kendi Yönetim Kurulu vardl. Denim halirladli\lma gOre, Enver Ziya Bey, Dekir Sukl
Baykal, Sedat Alp, Ekrem Aliigan,
làhsin ÖzgUç, sonra da Adnan Ersin veya Yapr Yucel'in kendisi olabilir.
- Ya$Or Yücel yokmu$.
- Olabilir. Kesinlikle bilemiyorum, çUnkU her gUn yapl dei\isiyor.
YOnetim Kurulu'nun ynmda bir de
"AtatUrk AnI$l1rma Merkezi" vardl.
làbii onun karan da Yönetim Kurulu'na giderdi. Bq kiSilik bir kurul
idi. 0 kurulda ben de vardlm. Enver
Ziya Bey vardl, Bekir Sltk! Bey vardl, Afet Hamm vardl, Hikmet Bayur
Bey vardl ve Genel MOdOr olarak
VluA lidemir vardl.
Anlasllan, YOnetim Kurulu da hazulaYlcl da -An da- bu k!smm çlkar1Ilmasma karar vermisler. Bu bir görUstUr. Ama bilimsel bir kurumun
"baZJ bölOmler çlkarulmlSllr" notunu dÜ$mesi gerekirdi. lsteyen de arardl, bulurdu. Ben, bir tarihçi, bir bilim adaml olarak; eAer bir Melin yaYlmlanacak ise 0 metnin ashna dokunulmadan yaYlmlanmasl gerektiIi kamsmdaYlm. Ancak, ulusal açldan çok buyUk sakmcalar geliriyorsa, 0 zaten yaYlmlanmaz; rezerv konur. Ama yaYlmlandlktan soma HimOyie yaYlmlamr. Olsa olsa yaYHl1laYlcllar, 0 kendilerine göre Onemli
olan veya sakmcah gOrOIen bu sozlerin konusuldu~u gOndeki sartlall
belirten bir not koyabilirler. AtatOrk'On bu sözleri, henUz Cumhuriyet'in ilan edilmedili gUnlerde gazetecilere söylenmis bir demeç.
- Belki 0 dönemde yay/mlanmamak kayd/yla sOylenmi$ olabilir. Fakat aradan bu kadar sene geçtikten
sonra ...
- Tabii, tabii. Fakat herhalde
1980-81'de GOneydolu
olaylanmn
gOndeme gelmesi, belki de etkili 01mustur. Ama tabii bu bir siyasettir.
Bu belgelerin orijinalleri TUrk làrih Kurumu'nda
delil benim hallrlayabildilim kadanyla. Tabii ki AtatUrk'Un, Ahmet Emin'e bu cevabl
verdili bir gerçek. Ama 0 gOnOn kosullan içerisinde sOylenmis bir söz.
Burda AtatOrk'Un TUrk milletini,
TUrk ulusunu tarumlamasmm ilk örneklerini de görOyoruz. TUrk milletini, "TUrkiye Cumhuriyeti'ni kuran
halk" diye tammhyor.
KUrt vardlr. Bunu kabul etmek gerekiyor. Bunu bugOn bizim bazI çevreler "KOrt yoktur" diyorlar. BugOn
TOrkiye'de KOrt denen veya kendilerini KOrt kabul eden bir grup var.
Bunlann uzak geçmiste ne olduklan bilimsel arasl1rma konusu. Ama en
az bin Ylldan beri bunlar içiçe yaSIyorlar ve bir imparatorluktan
ulusal
devleti birlikte kurmuslar. AtatUrk
bunu vurguluyor ve bir aymm politikasmm Anadolu için doluracall
gùçlOklere de isaret ediyor.
AtatUrk'On bu sözleri sadece 0 dönem için bir federe sistem dUsUnù!mUs oImanm yanmda Tilrk milletinin tarihsel ~elisiminin ve cOi\rafi bo-
tOnlOIUnO vurgulayan bir yaklaSlml
da içeriyor.
- Gerçekler zemininden kopmayan bir yakla$/m da diyebilir miyiz?
- KuSkusuz ki. AtatOrk'On söy'
levlerinde, demeçlerinde TOrk gibi,
Çerkez gibi, KOrt deyim i de var. KOrt
deyimi korkulacak bir deyim delil ki.
Bizim bazi aydmlanmlz,
yazarlanmlz yahut siyasilerimiz tarihi geçmiSi çok iyi bilemedikleri için korkuyorlar.
- Atatürk'ün
SlJz/erinin saklanmasma ne dersiniz?
- AtatUrk 'e iliskin belgelere geIince; ben basmdan beri, Ozellikle son
10 Y1ldan beri, 1àrih Kurumu'nun bir
Oyesi olarak, tarihçi olarak, Olretim
Oyesi glarak 100. yll kutlama tOrenlerine i1iskin olarak, yani 1981'de, O~
nun kaleminden çlkmlS, 0 döneme
iliskin neler varsa.cilt eilt, beigeier
koleksiyonu olarak yaYlmlanmasmdan yana idim ve KUltOr Bakanhll
MOstepn olarak bu gOrevi de ostlenmis idim. Fakat daha sonraki gelismelerle birlikte, AtatUrk'e i1iskin birçok beige yaY1mlandl, ama hiçbir zaman tOmOyle yaYlmlanmadl. Genelkurmay'da, Tarih Kurumu'nda, BaSbakanhk'ta, çesitli bakanhklarda
ve
hatta Cumhurbaskanhll
KOskO'nde
bulunan belgelerden seçmeler yaY1mlandi, bölok pörçOk yaY1mlandl. Ben
bir afa$tlfmaCl olarak, hiçbir Seyedokunulmadan
belgelerin aSlllannm
yaYlmlanmasmdan yanaYlm. Bunlar
tOmOyle yaYlmlanmadlktan sonra bu
döneme ili~kin salhkh delerlendirme f,lpllamaz.
0
"•
..
..•
..
.
'.
.ft
.. ~
,~
",0
-!..,
£;,t/ ~_
\ (,.\ j
..~
'01"'£
",.
.......... ,
•
.'
•
"
" \\A.
~. _• .!p,
\,\
...:., ;.\
~.AJ
~"'.-J-.Q..
04'
01.,......
_'"
_-. ...
"
,l,
, ...
--:-~-~,
l'
,
.
~,.. ,....
.,
-'
--: ~- l.v. "
PANAI{ (Sayfa:
.",
.,''': ''-'.;.MJ"",J
r
,,c., .....
.,.~~
__
.
~
.
.. '"
-:-
('.
:
.... ~'
.....
." ......l''':
"."
.~ ~ .J..J-: .I.,..." ~
!J'; \
I
.:J~\~
~~.J>#'
.
;.I/.."~';
.
__
,J4~#'~\4
f
,-
"'",1.,;:.,'''--'"
Coli
~J.r/
,...;
-
...
1J'No_~
.
J.;~
u • .,j~";
..
--.
•
v
I
~,,-\-=-~
...
tJ_~~
. .. , ~-J-.
v ...""::
.....
-.....:.;~ . ~-~~.Y
•
~~
.
-;;:. ...
-"
. ~;..P' ù • ..)~,; _~
l'';~~':'\
,.
..
".
~.:...;:;,' .I....,
(;
"": ..... ,,\
."...;>,~\~~....,;''''
_
••
\,,~
_
-,
~~J'..-A>
..,:,~';.}~
.
Kurt Meselesi:
..
""t-
~~,J,~'.a.-~.!.w.l"'"
r~.
~ \
L-- .,.......
~
(
_ ~
c- ..~ "';
v~ . _".)1.-' ~
("-
.
.
........>'''''\)~
~
~...y
..:...~ ~
/'
(f.J~~;
,
~
_.r
.......
~
G-~
".
., ...._~,,\::-~04
;
;..;"
'';:-:'' ,~~
.
.."";:".,,,...
.
.
15)
__
(r
..
I
Ahmet Emin Bey - Kürt
meselesine /emus buyurmU$tunuz, Kürt/ük meselesi nedir? Dahili bir mesele olarak temos buyurursantz çok iyi olur.
Gazi ~a - Kürt meseles~' bizim yani Türklerin
menfaatine olarak da katiyyen mevzuubahis
010maz. Çünkü malumualiniz bizim hudud-u milliyemiz dahilinde
mevcut
Kürt anUSlr 0 surelle teva/tun etmi~tir ki pek mahdut yerlerde hah kesafettir. Fakat kesafetlerini kayhede ede ve Türk anasmntn içine gire gire öyle bir
hudut hast! olmU$/ur ki
Kürtluk nomma bir hudut
çizmek istersek Türklügü
ve Turkiye'yi mahvetmek
laz/md/r. Faraza, Erzurum'a kadar giden, Erzincan'a, Slvos'a kadar giden,
Harput'a kadar giden bir
hudut aramak laz/mdlr. Ve
halla, Konya çà/lerindeki
Kurt a~airini de nazar-I
63
.:
'..
~-::f:.t.-:.e.:""..
. . .
-..,-~
",'.
- . .'.
,
~.
""...U> ._
~
0'" ,,:.:.....
"0
'0:; 0: : ....
.'o¥'"
- ...... ~........
~ ••
".
_'
.-.
.:,. TUTANAK (Sayfa: 16)
h.' ~
V ~~/,\:''-; ~..•.
~.~.:
/J
L
_~
....
'.
• ;'-~'
'~o:.) .'
_~
cfikkatten hariç:tzitmama." .
lazàngelir.~ Binaenaley~Ii':._
b~"b~ma~iiid(u'rtlü~:ta,.)~J\~
~.Y
~
~
':"':;;
u-:~
savvur etmekten ise bizifn
T~kilat-l EsasijeKariuhil
mucibince0" \',~Zaten'.bir
~ne\ii~~
.0 .•.
,
",
."'. 0' ;,,4.:
~;..1\C>J
~.'
.... _;JJ D..1 ...:' ..;'~: "oJ
Q'~~
\
mahalli m uhtariyetlër.lte.,.-;~
sekkül edecektir. Ochaldê¥î
hangi livamn .ahàlisi Kürt }~,
ise onlar kehdi kendileri~.?
ni muhtarolarakidare ede-:;'
~.
L:~
ceklerdir. Bundan' ..bG$ka:'.~ ~)Jd' (~~
Türkiye'ninhalkt
mivzu~''..
ubahs olurken,onlan
da
beraber ifade laz,md,r.
1/ade olunmadlklanza-"
.man, bundein kendilerinè' ':'
ait mesele ihdas' etmele"ri
daima v~riddir:,::'$imdi':
.""
Türkiye .Büyük 'Millet
. .-.--:-.-: CJ.,r-J.y. oJ J~ .Ai..1 \ .;...:
Medisi, hem Kürtlerin ve'
hem de Türklerin sahib-i.
selahiyet
'vekillerinden'
müfekkeptir ve bu iki unsur bütün menfaatlerini ve
mukadderatlanm
tevhid
etmistir. Yani onlar bilir1erki bu müsterek bir seyf. '-'
,
F
-.-JU -. r \ .) U> oJ> \
r ~
dir. Ayn bir hudut çizme_.
~ <> ~ u .J.)J \ .,7-T •••.:J'~
ye kqlkl$mak dogru olamaz.
.......
-
~
'"'; .... ,.
w':"_
~
-":1.1'
.2 ...
.; r.J
•
0
•
--
0
.f..J:,~
..-
('
-
L-
.
-
-
'-
------------~
[[jJ[it
r!!iiIU .
MUSA ANTER
Eski TIp ayesi, Klmll, Kara Yara adil ki/aplarm ve Kartçe- Tarkçe StJzlagan yazan.
Kürt,Batl Anadolu'suz yapamaz
'_
""1-0"
Sultan Salçuk'un TOrklllllOnden çok
kavimdfr. Zaten bOyle oh:nasaydl ~Imdieklden berl blzde Adet olmuf-.
Once oralarda KOrt vardlr. MO. 400 YlI- ye kadar çoktan 010 milIetIerden sayillr,
tur; ne zaman KOrt'ten konlllJuDOnOfQ"nde
Etilerln, Asurlulann,
Babillerln yan Ina
lursa hemen kOkOne lnllir. San- 'Iannda yanl "Onblnlerln
tarihçi KsenQfon'un KOrdlstan'dan 98- gOmOlmO~ olurtardl. 8azI yerlerde kOçük
kI KOrtler, dedlklert glbl cln vekOçOk gruplarln, bOyOk btr kOltOrün veya perlymlf gibl. KOrt ver ml, yok mu? çerken gOrd 11110 "Karduhl". "Kardulclar"
bugOnkO KOrtlertn ataIandlr. Bu Islm çe- ya ekonomlnln tatll nimetleri lçlnde asiNereden gelml$tlr?
Bu bOIgeya nlye
Oltli
dillerde
b&fka
b8fka
80y1enml$tlr.
mile olup yepyenl blr millet ortaya çlkarKOrdlstan denlr? Yollu 80rular 8Ç1hr.
dlklan gOrOlmOotOr. Mesela Birle~ik
Acaba nlye, Arap'a, Arap, Bulgar'a Bul- .Korti, KOrtti, KOrt, KOrmanç glbl. SlIfka
milletJerde de buns rastlanlr. Mesela biz Amerika gib!. AIna TOrkiye'de blri yiyor,
gar, HlnUl'ye HlnUI elendiGlnl kimse sor"Macar"
de riz, bafkalan
onlara
birl bakJyor,lote layarnet ondan kopuyor.
maz. Hele Arebl8tan, Hlndlstan, Afga.
"Ungar" der. Biz "Arnavut" derlz, bat- .Vine de Amerikahlar mesela Elsenhoonlstan, BUlgarlstan, hatta HabefIatan
wer ~harla Alman kOkenli, Kennedy de
adla(l klmseylllgllendinnez.
Iilakl KOr- kalan "Alban" der.
. AIna ne gerek var bunlara. Bu pmi pl- Irlandall old~unu
sOyier ..Hele Kalitordlstan denlnce " deOlflr.
Sirndi bOlQn bUnlar blr yans, denae kI ni kardeolik dOnyaslnda, Irkçlhllln aYlP, nlya Eyaleti Valisl DOkmeciyan, Ermehalta yasak olduOY bir devlrde KOrt'O, nlliGlni kendlsine seçlm propagandasI
tarihte EUler, AkatIar, SOmitrler, Fenlkehalta TOrk' 0 IrkÇI yapmamn alemi ne?
araCt yapl)'O r.
liler ve Aramller verdir. Arne bugQn bu
BugOn
orta k01t0110,hatta orla zekAJl bir
Eh, TOrkiye'de glpta edllecek ne bir
mIlIeUer yoktur Ye dlyellm kI tatlhte KOrt
TOrk vatand&fl biltr ki, bu f8rllar allInkültOr ve ne de rahatlattCl ekonornik bir
de yoktur (var ys) ama
verdir. Benda ve bu metotlarla KOrtler TOrk toplu.durum var. Elimlze sopa, .yasaklara yace "KOrdOm" dlyen KOrt'tOr ve oturdumu içinde asimile olmazlar, çOnkO Oyle plfmlflz.
Dayaklar, 80rgOnler, Idamlar,'
Ou yere de. KOrdlstan denIr. HanlKanuiller vardlr ki, oralarda bazi bOrokratlarQlltlt Ç8fIt lokenceler gOIOnç yasaklar.
ni Sultan SOleyman Onvenlanm eayar.
ken: " ... Ben kl MIlIIl', Surlye, Iraki, Arap dan b8fka tek bir TOrk veya TOrk allesi BOtOn bunlar dej)i1 aslmlleyi yani kayve Acem .•. ve KOrdistan Padlfatu SOley. yoktur. 0 halde b8fka bir çOzOm yotu naomaYl, tersine nefret ve dOomanhlll
doljurmuflur.
Bir zamanlar Mardin'de
man Han'Im ... " der.ltte Kanunl'nln de- dO~Onrnek gerekir. ÇOnkO asimilasyon
dO~Oncesiyle yetml~ yildlr glttik. bir ye- KOrtçe konuO man ln ceZ8S1 teIgrat taridlOI 0 yer KOrdlstan'dlr ve Ozerlnde ysre
varamadlk.
Esasen
KOrllerglbl
yek.
feslndekl bl r kellmenln Ocretinden daha
fllyan Insanlar da KOrt'tOr. Tuhafbr, bQ.
pare ve bOyOk bir kitleyi erltmek, bat~Iallydl.
Arne ytne de istenen 8Ol'I1lÇelyOk Kanunl, KOrt'O ve KOrdlstan', kabul
kal8fllrmak
mOmkOn
dej)lIdlr.
Kaldl
kl
de
edilemedl.
edlyor da; SaYln Ozal ve SaYln Kenan
KOrtier Q8le neklerine Slla SIlaya bajjh blr
_. Evren, hatta l<ozaIcçloOlu kabyl etmIyor.
Nlye hep bOyle fOVen yasaklar dOsO.
E
""'dl
64
o.
nOrüz de birblrlne &fit, lÎamlml, gOve"..
Ii, demokratlk prensipler Içlnde ve insan
haklanna sayglh TOrk-KOrt kard~lillinl
dOoOnmeytz? TOrklO(lOn esaslanm kuran ZIya GOkalp, bakln bu husustakl ar.
zusunu ne gOzel d!1e getirmtoti: "KOrdO
sevmeyen TOrk, TOrk <!ej)i1dlr ve TOrk.
'0 aevmeyen KOrt de KOrt dej)i1dtr."
Mllh blr Insanm, deneylp bqanh 01.madllll blr oIaYllllrakrp b8fka blr f8Y dü,Onrnes! gerekir. Yasaklan, sOrgOnlerl,.
ad dej)lotirmelerl ve layatet zorlamalarl
denendt de ne o/du? Biz! bu gOnlere 98tird!. Arna baktyorum, ne ldare adamlsnmlz ve ne de genellikle basmlmlz eski
yanh~ yolu blrakml~ dellii. KOrde hlya.
net, hakaretler, her gOn basmlmlZ1n b8f
sayfalannda. Idare adamlanmlz da bu
'hayati olaya çare dOoOnOrken bir polis
veya jandarma onb8flsl gib! yakl&fl)'Orlar. Mesela ba~ valimiz SaYln Kozakçloljlu, bOlgey! cennete çevirlp telOrizmin
kOkOnO kazlmak için hazlrlaYlp en OSlo
makamlara verdiOt programlnda der ki,
"TOrklye'de KOrt dive klmse yoktur, ben
bOyle biliyorum."
SaYln sOper valimlz, matemallkte bir
kural vardlr. Denlr kl, ej)er denklem yan- .
hOkurulursa 8Ol'IUCUda yanl~ Ç1kar.lna .......
~
.. ••
..
myorum ki, sizln bu yanl" kurulmu~
program va raporlanmzlO llOOUCU da
yanl" çlkaca!<llr. $imdiden yanll' uyguIamalannlZl
gOrüyorum.
DaOa IafIlISker-
1er1a dolduruyorsunuz. TarOr1zm konusunda bir dayim vardtr. Denir Id devlelin biiyük gücüyle terOrlzmle uOr8flll8k,
sopayla sivrisi neOi kovalamaya benzer.
KOrt, iSlar tarlhten Onos, Orla Aaya'dan gelsin,lster
Orla Afr1ka'dan, bugOn
TOrklyemlzde kendlnl bqtan blIfa KOrt
kabul eden Hler1mlz var. Mardin, Urfa,
Siirt, Hakkarl ve Olyarbalor glbl f8hir
merkazler1n de kortwdan veya menfaattan "TOrk'Om" hatta "Arap'llI1" dlyen1er bulunursa de atz onla,. bakmaYIn.
Kandilan da dediklerlne lnennuyortar.
Benoe bugOnkO dOnyaya tOYle blr bekip kendimiza QBkI dOzen vermemlz oerekir. PalaVrllYI blrakJp gerçekçl oIaIlm:
BugOn dOnyaya baklJOll11lzcla blr YIOm
QOkuluslu devlet var, bu yOzden Ioyamel
Omeoin
Blrletlk
Amerika,
Yugoelavya
ve
Isviçra'y1 sayablUrlz. Olkkat edIllrM bu
Olkaler na parçalanmlf na de gerl kal-
de kopmuyor.
Federal Almanya,
ssce,
mlflardlr. Tam terslne Iklai aOper devIetlir, diOerari de glpta edilecek uygar ve
mOreffah toplumtendlr
EO« blz de gerçaOl gOrOr demokraIlk kurallar lçlnde KOrtlerl n Inaan hakIaflm kabul adersell, bu bOlOcOlOk deOll,
tam tersine blrlettlrlclUk olur. Yanl timdi haklkatan "Kayn8fITI1' blr kltle mly1z?" Ki, ben bazl kimaeler glbl blr referendum iateOi de One sOrmOyorum.
Sen DoOu va GOneydoOu Anadolu'.
yu TOrkiye'ye yarnall blr Jl8Ç8Vr11 glbllIlttir, 10m halklOl akonomik oIarak çOkert,
aç, safil ve parlfan blrak, o.tellk çocuklanna, beba_, .!Mnn
8dlan1ll tak-
ma)'! bile yasakla, kOy ve kuabalannm
BSlrllk&dlarlnl acaylp adlar1a deOlttir,lt
yapl101m zanna!. Gazetalarde blr kOyQn
adt çdunca Otadeki kOyIer onu fanmyor.
InsanoOu, evinde KOrtçe rahat blr bant
çalamllSIO, KOrtçe YBZlyazBmUln ve
okuyamasln. HOIasa milyonlan bOlOn
haklanndan yo ksun lui, ond an 8011,. cia
biz kard~iz da. BOyia kard8fllk ve beraberlik olur mu?
$imdi ben bu Yqlmda ve Slrf mamiekelimin selam eti için kalama aldIOtm saMan bila ku $kuyle yaziyo rum. later misiniz yarln "bOlOcOIOkyap ryor" dlye yakama yapt'Slnlar?
$imdiye kadar aldl IIqlnda bOlOcO 18k
bir KOrt'a rastlamadlm. IlOlOcOIOk ve
KOrtçOIOkda sayln idaracllerlmlzin çapik l:ygulamalanmn aS8rldir. AsIlnda
KOrl, TOrk'ten aynlmak istamaz, ama 0,
demOkratlk ku rallar Içtnde Insan haklanm istar.lnsanca,
uygarca, ~ olarak
yqarnak Istar. KOrt blUr Id, OrtadoOu'cia hatta 10m dOnyada doatsuz kalmlf ild
garlbandlr. TOrkle KOrt ve ylne bllir ki,
ancak Içtanllkll bir KOrt-TOrk beraberll01 onlan kultan'
KQlt, 0 kade r aplaI mldlr Id Tùrkiye bOIOnsOn da Istanbul, Izmir, Ankara, Bur.
sa, Antalya, Adana TOrk'a dOosOn, Mar.
din SlIrt, Bitlis, Hakkarl, BingOI, Urfa da
KOr!'a kaisIn. Dantzlarl da bOlelim, Ak.
deniz, Kar&daniz, Marmara va Ege
TOrkler1n olsun, Van GOlOve GOIcük de
KQrt'e kalein. QOrOyor mullUllUZ bOI0c0lCIOOn
blltOn Anedolu bugQn blzimdir,
'den Hakkarl'ye kadar. Arne TOrkler patron. KOrtlar kBplCl
ve odact; olmaz. Pakistan cia Banglaclet'a blzim metoUa glrmlfll arna olmadl. $onu .... ket va ....
, oldu her Ikiai
-...ot=
Içinde.
Bunlan dediOimizde idareciler dlyorlar kl, "Aman alondim ne mOnasabet,
aynhk gaynhk ml var? AldlkaÇll va Mussolini yasalarl OnOnde bütOn vatand~lar ~inir. Hatta seçimlerde biza voya
sizden olan 8Qaml.olllZ8.qy Vtt:ebllirainiz. EO« bOlgenlZde labrlka yokaa bunu klItO nlyete yorm8)'!n. Her ne kedar
aIzde lfÇl Ocretlerl çok UCUZ88 de Ozal
aaktllrda patronlar, dINllIl aakIlIrOnde de
bOrokratlar ham hav1InlZl beQanmlyor1er, hem de eIIeca gerl kalmlfhOln lçlnde oturmak 1atemezIer. Yokaa biz J<ar.
detIz va VlIIIahI ~
KOr1Iar, TOrk'tOr."
Gel de tInidl bu komlk 1afIa,.'1nan ve 0
ldarec:lIere bel bellIa.
Bu yanllf 1craaU8n çok llrnek vermak
mOmkOn. Mesala Mnelardan berl d6rt
yanlflllZdan Iran, Irak ve Sovyeller gOtdOr gOldOr ,.dyo ve teIevIzyonIannda
KOrtçe yay," yaparIar. T lIbll her Olke
QndlIdeoloJlal
dcJOrullua uncia Iaf ader.
Ame bIzIm TAT blr tOrftOda "la la" ¥eya "10 10" geçeraa 0 tOrftO derf1aI
yaaJdanlr.
BIr de 1Oz1lm ana 0nIYe1'lleaye gII1t.
navIenmIZ var. TIbII bu da [)oOram8cI
kanunlanna g6re afIt ve dOrQat yapti ....
Sen lU lIdaIeIa bek. Kabatat, Haydarpata ve Istanbul Ilaa mezunlanyla SIIr!,
Hakkarl, Nuuybln lise rnezunlanlll ay.
ni Slnave koy ve ondan IOIlra de berlklIerl _yi 18n1p, "Ne yapaYlm blracler,
kazanaydIn" da. GOrOyor muSI.InUZ adalall? Cenglz Han yasaJan nda bile bOyle
adaIel olmaz.
Banoa artlk bu hIIeII yoIl ardan VBZg89mak Iaz1mdll' ve lahmln adlyorum bugOnkO terOrlzmln bqllC8 Mbaplar1 de
bunlardtr. T ar6rizmIn kOk 0n0 $am' cia,
Moakova ve AlIna'cIa arayacaOamtZ8 Once Ankara'da bulup dOzeltmall. 0 vakil da fU'8da buradakl cial budaIdar kendlllOindan kurur.
Yokaa ~ kalk OItallk bu aç, per\f8I1
gançIarl audan blIhaneIerla 90 gOn gOzTahran'da,
a/bnda tut, akla gelmedlk Itkenceler
yap, bokunu yadlr ve haklmln OnOne ÇIkanhnca Ilk oturumda a kIanSInlar, eh
herflaJde onlar cia lank organlanyla dlflUda de "AIlah'a hamd olaun, ardu millet "0
olaun, amin komutamm"
demazlar.
Ozetle ve 8ÇIkça dlyeblHrim Id tOm
TOrklya Cumhuriyeli
hükümallerl,
hiçblr
zaman DoOulu ve GOneYdoOulu InsammlZ8 gOvenIe bakmamlflardlr.
Her masum harekatimizin altJnda mut1aka bir
"hlmm" araml,lardlr. Bu hususta çok
misai varmak mOmkOnc:tOr, falcat buracia yerlmiz el vermiyor. SOzlerimi Almanlann blr atasOzOyle bltIrecaOim. "ÇocuklannlZa na caza verlrsanlz verin, ama
onlara hain damayin, sonra hain olurlar."
Akarsu-Nusaybill
Van'da NATO i~gali!
30.08.1987
illi Savunma
Bakanh!J,
Van'", Pembeà Mirza Mahallesi'nde 400 bin metre.
kare tapulu araziye, NAlO
adma el koydu. Ozerinde bir}'lli ~km
zamandu
"silah
ve mOhimmat
deposu" insaatl deVam eden arazinin
kamul~lIrma
bedeli ise hâlA Odenmedi.
On be$ hanmin yer ald1!J arazi, yoncahk olarak k ullamImakta YC yJIhk 200
milyon üzerinde gelir gctirmekteydi.
1àpulu
arazi sahiplerinden
Ahmet
Oruç. "1982 }'Ilinda, metrekaresine
5
bin liradan aha Ç1ktl, satmadlk. Benzerleri bugün kO fiyatla 7500-8000 lira
aras",dad1r. Devlet arazimizi ~gal edip,
bina yaparak b~lmJZI kesti. ()(;a!JmlZR incir dikti"
diyor.
Metrekaresi
}'Ilda 500 lira getiren
toprak a1aDl için metrekare ~ma
2~
M
Milli Savunma Bakanltg" Van'da 400 bin metrekaffl
tapu/u araziye NATO adma el koydu. YI/da 200 mi/yon'
lira gelir getiren arazinin metrekare.sine 200 lira bedel
takdir edi/di. Iki yti önce el konulan arazinin istim/ak
bedeli hâ/â ödenmedi.
mISU. Van Vali Yardlmasl Ismail Malira k1ymet takdir ed11dJ. Ancak mahalden ise konunun kendileriyle hiçbir i~le sakinleri on bin liradan bedel takdiri yapdd1!Jm, aradaki farkm suistimal
kisi bulunmadlAIDI,
muhatabm
MSB
konusu olduAunu iddia ediyor1ardJ. Ka- Satmalma Dairesi BaskanliAI oldu~umul~tlrmaYI
yapan komisyonun Oye- nu söylOyordu. Maden aynca, "Desi l11ànm M odorü Haa Ekrem GözO- inokratik bir Olkede, devlet kimsenin
tok, "lstimlak islemi yaptlk. Ama ne ,mahDI zorla alamaz" diyordu.
kadar deter verdiAimiri unuttum"
diÇok düsük tespit edilen bedelin de
yordu. Muhabirimizin
"hatrrlad1A1ruzOdenmemesi üzerine mahalle sakinleda siri yine rahatslZ ederiz" demesi
ri, uArad1klan zarann tespiti için mabUzerine de, GOzOtok'tan "ben unuttukem~ ~vu rdular. Köylülerin avukatJ
Aum $eyÏ bir daha hatulamam"
yanltl
Halil Kartal, "Mahkemeye
dava açtJk.
geliyordu.
MOlkiyet hakklDln gaspldlr bu. YasaArazinin zoraIlml, 2 }'II Once gerçek.
larla bu ftili i$gali aÇlklamak o1anaklesmis, fakat bedel Odenmemisti. GO.
slzd1r. Maballe sakinlerinin
rirai zararOsOne b~vurduAumuz,
Van II Deftern $Oz konusu. Bununla beraber, istirndar Vekili zorahmlarda
istimlak bedeIak bedelIeri de Odenmelidir"
diyor.
Ii bankaya bloke edilmeden insaata
Köylülerden
Mustafa Oruç. "Eskib~lanamayaca!JDI
belirtiyordu.
Vali- den derebeyleri zorbahk yapard1, simIiAin istimlakin kamu yaranna olduAu.
di devlet yaplyor" diyor. Bir diAer kOyna dair karar a1maslyla in~t
basla.
10 soruyordu,
"GAvuriara
bizim yerl-
mizi ne diye veriyorsunuz:'
1bpraAa NAlO için el konm11Jtu. Bu
insanlar gerekirse NATO için canlanDI bile verirlerdi. MaIlanm YCnIÙ~er ne
kelime.
0
I. MC dönaminda
yapllan bir kanun
taklifi ile "Ta~,"m8Z mala va zilyetliOina yaplian tecaviiz va mOdahalelerln idareca Onlenmesi yoluyla kamu
düzanini va güvenliOini saOlamak",
mahkeme
karan",
beklemeksizin,
va-
Ii, vali muavini va kaymakama
"mah
zilyedina teslim etmek" gOrevi i1e birIikta veriliyordu. "T~,"maz
mal" diya kastedilen,
aOalann el koyduQu
binlerca dOnüm topraktl.
20 MaYls 1975. Pazarclk kOylüleri
toprak aCasl Pineo'lann toprakian",
i,gal ani. Ka~llqtlklan.
hk adamlan, jandarma
ve tutuklanmak
oldu.
aQamn kirabasklsl, kOfür
1977'da Söka'da
kôylüler Hilmi FI'
rat''" topraklanna
el koydular. Jandarma kôylüleri gözaltlna aldl.
Polath'",n Klranharmanl
kôylülari 8
bin dönümlük tapusuz araziyi alinde
tutan
Saffar
SazaroClu
(HaOlm
ACa)'n," topraklanOi i,gal eni. Jandarma süngü takarak saldlrdl. Çok
saYlda kôylü yaralarod. \le tutuklandl.
65