2015 Kasım Ayı Enflasyon Raporu

2015 KASIM AYI ENFLASYON RAPORU
HAZIRLAYAN
03.12.2015
Yrd. Doç. Dr. Sema ULUTÜRK AKMAN - İstatistik Araştırma Merkezi
Araş. Gör. Dr. Hakan BEKTAŞ – İktisat Fakültesi Ekonometri Bölümü
RAPOR
Kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Kasım ayında TÜFE bir önceki aya göre %0.67 oranında arttı. Türkiye Cumhuriyeti Merkez
Bankası (TCMB) Beklenti Anketi’ne göre katılımcılar, TÜFE’nin Kasım ayında %0.43 oranında artış
göstermesini beklemekteydi. Anadolu Ajansı (AA) Finans Enflasyon Beklenti Anketi’ne göre ise
TÜFE’nin %0.45 yükselmesi beklenmekteydi.
Kasım ayında TÜFE’deki yıllık değişim ise %8.10 olmuştur.
Bu dönemde Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) bir önceki aya göre %1.42 düşerken yıllık bazdaki artış %5.25
olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 1. Kasım Ayı için TÜFE ve Yİ-ÜFE değişimleri
TÜFE
Değişim (%)
Aylık
Yıllık
2014
0.18
9.15
Yİ-ÜFE
2015
0.67
8.10
http://www.ifesam.org
2014
-0.97
8.36
2015
-1.42
5.25
Sayfa 1 / 6
%
Grafik 1. 2014 ve 2015 Yılları TÜFE Seyiri
7.75
7.24
7.89
7.55
8.39
7.61
9.38
9.66
7.91
8.09
9.16
7.20
2014
9.32
6.81
9.54
7.14
8.86
7.95
8.96
7.58
9.15
8.10
8.17
2015
Grafik 1’de TÜFE’nin seyri yer almaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’nun açıkladığı
verilere göre yıllık tüketici enflasyonu, Ekim ayında gerçekleşmiş olan %7.58 seviyesinden Kasım ayında
%8.10 düzeyine yükselmiştir. Grafik 1’de görüldüğü üzere; Kasım ayındaki yıllık tüketici enflasyonu,
2015 yılında gerçekleşen en yüksek değerdir.
Grafik 2’de ana harcama gruplarının aylık bazda TÜFE’ye katkıları yer almaktadır. Ana harcama
gruplarının toplam değişime aylık katkıları incelendiğinde giyim ve ayakkabı grubunun enflasyona 39
baz puan ile en fazla katkıyı yaptığı görülmüştür. Bu durum Kasım ayında da mevsimsel faktörlerin,
giyim ve ayakkabı grubundaki fiyatlar üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Söz konusu grubu, 24 baz
puan katkı ile gıda ve alkolsüz içecekler grubu takip etmiştir. Ekim ayında sebze fiyatlarındaki
gerilemeye bağlı olarak düşüş gösteren işlenmemiş gıda fiyatları, Kasım ayında sebze fiyatlarındaki
seyrin tersine dönmesi ile artarak gıda enflasyonu görünümünde temel belirleyici olmuştur. Ayrıca
Kasım ayında siyasi belirsizliğin azalmasıyla Türk Lirası’nda yaşanan toparlanma eğilimi neticesinde
ulaştırma grubu fiyatlarında düşüş yaşanmış olup; bu durum enflasyonu sınırlayıcı yönde etki
sunmuştur.
http://www.ifesam.org
Sayfa 2 / 6
Grafik 2. Ana Harcama Gruplarının Aylık Bazda 2015 Kasım Ayı TÜFE’ye Katkıları
GİYİM VE AYAKKABI
GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER
KONUT
EV EŞYASI
LOKANTA VE OTELLER
HABERLEŞME
SAĞLIK
EĞİTİM
ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN
ÇEŞİTLİ MAL VE HİZMETLER
EĞLENCE VE KÜLTÜR
ULAŞTIRMA
0.39
0.24
0.08
0.05
0.02
0.02
0.01
0.00
0.00
-0.01
-0.02
-0.12
-0.20
-0.10
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
0.50
% puan
Ana harcama grupları açısından TÜFE incelendiğinde bir önceki aya göre en fazla artış %5.37 ile
giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşmiştir. Kasım ayında mevsimsel etki nedeniyle aylık bazda en
fazla artış gösteren giyim ve ayakkabı grubunda, yeni sezon etkisinin devam ettiği gözlenmiştir.
Grafik 3. Ana Harcama Gruplarının Bir Önceki Aya Göre Değişimleri
GİYİM VE AYAKKABI
GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER
EV EŞYASI
KONUT
HABERLEŞME
LOKANTA VE OTELLER
SAĞLIK
EĞİTİM
ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN
ÇEŞİTLİ MAL VE HİZMETLER
EĞLENCE VE KÜLTÜR
ULAŞTIRMA
5.37
1
0.66
0.54
0.35
0.33
0.26
0.17
0
-0.28
-0.54
-0.78
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
%
http://www.ifesam.org
Sayfa 3 / 6
TCMB’nin para politikası için takip ettiği H endeksindeki artış bir önceki yılın aynı ayına göre
%8.94 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyonun genel eğilimini yansıtması açısından önem taşıyan bir diğer
gösterge olan I endeksindeki yıllık artış ise %9.22 olarak gözlenmiştir. Ayrıca mevsimlik ürünler hariç
hesaplanan yıllık artış %8.07, işlenmemiş gıda ürünleri hariç hesaplanan yıllık artış ise %7.64 olarak
gerçekleşmiştir.
%
Grafik 4. Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (Yıllık % Değişim)
9.89
9.55 9.36
8.44
7.75
9.03 8.73 8.63
7.73
7.1
7.91 7.82
7.6
7.6
7.83
8.26
8.23
7.48 7.51 7.31 7.66
7
I
8.74 8.94
8.92 9.22
H
H: İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç endeks
I: Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ile tütün ürünleri ve altın hariç endeks
Kasım 2015’te endekse dahil edilen 426 maddeden; 49 maddenin ortalama fiyatlarında değişim
olmazken, 289 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 88 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş
gözlenmiştir.
TÜFE’de bir önceki aya göre en yüksek artış gösteren ürünlerin sırasıyla %40.75 ile domates,
%27.63 ile salatalık ve %26.84 ile kaban (kadın için) olduğu görülmüştür.
TÜFE’de bir önceki aya göre en fazla düşüş gösteren ürünlerin ise sırasıyla %28.97 ile portakal,
%21.25 ile kivi ve %16.21 ile yurtiçi bir hafta ve daha fazla süreli turlar olduğu görülmüştür.
http://www.ifesam.org
Sayfa 4 / 6
Kasım ayında İstanbul için hesaplanan TÜFE, bir önceki yılın aynı ayına göre %8.27 artış
kaydetmiştir. Bu durum İstanbul’daki yıllık TÜFE artışının, genel TÜFE artışından yüksek olduğunu
göstermektedir. Bunun yanı sıra İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2’de bulunan 26 bölge
incelendiğinde ise, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %9 ile TR32 (Aydın, Denizli, Muğla)
bölgesinde gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre en düşük artış ise %6.34 ile TRB2 (Van, Muş,
Bitlis, Hakkari) bölgesinde gerçekleşmiştir.
%
Grafik 5. 2014 ve 2015 Yılları Yİ-ÜFE Seyiri
12.4 12.31
12.98
11.28
10.72
9.75
9.46
9.88
9.84
10.1
8.36
6.52
6.73
5.62
4.8
3.28
3.1
6.21
6.92
6.36
5.74
5.25
3.41
2014
2015
Grafik 5’te Yİ-ÜFE’nin seyri yer almaktadır. Bu dönem için Yİ-ÜFE’deki bileşenlerin aylık
değişime etkileri incelendiğinde artış yönünde en fazla katkıyı ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç)
sektöründe yaşanan fiyat değişimleri sağlamıştır.
Kasım ayı için sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri incelendiğinde;
madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0.37 azalış, imalat sanayi sektöründe %1.26 azalış, elektrik ve
gaz sektöründe %3.69 azalış ve su sektöründe %1.11 artış gerçekleşmiştir.
http://www.ifesam.org
Sayfa 5 / 6
Tablo 2. Kasım Ayı Yİ-ÜFE için Sektörlerin Değişim Oranları
Sektörler (NACE Rev. 2)
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat
Elektrik ve gaz
Su temini
Aylık Değişim (%)
-0.37
-1.26
-3.69
1.11
Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%)
-0.32
6.11
-2.23
18.91
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2015 yılı Kasım ayında en yüksek aylık ve yıllık düşüş
enerji mallarında gözlenmiştir. Tablo 3’te Kasım ayı için ana sanayi grupları sınıflamasına ilişkin
gerçekleşen değerler yer almaktadır.
Tablo 3. Kasım Ayı Yİ-ÜFE için Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları
Sektörler (NACE Rev. 2)
Ara Malı
Dayanıklı Tüketim
Dayanıksız Tüketim
Enerji
Sermaye Malı
Aylık Değişim (%)
-1.23
-1.29
-0.84
-3.48
-0.98
Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%)
5.93
13.91
6.46
-5.44
8.64
http://www.ifesam.org
Sayfa 6 / 6