gana ülke profili

Transkript

gana ülke profili

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeler Yüzölçümü 83.600 km2 adalar hariç yüzölçümü 77.700km2 %97'lik kısmı ise çöldür. Nüfusu 4.32 milyon (2004 Planlama Bakanlığı) Başkenti (Nüfus:1000) Abu Dabi Diğer Şehirleri Dubai Sharjah Ras alKhaimah Ajman Fujairah Umm alQaiwain 1 678 1 306 678 205 258 127 68 İklim İklim: Nüfusun yoğun olduğu kıyı bölgesinde yazları (Mayıs Ekim) çok sıcak ve nemli olup, sıcaklık 46 C derecenin üzerine çıkarken, nem oranı da % 100'ü bulmaktadır. Kışın (aralıkmart) ılıman bir havaya sahip olurken sıcaklık 14–23 C arasında kalmaktadır. İç kısımlarda ise çöl iklimi hüküm sürmekte kışları soğuk yazları ise sıcak ve kuru bir hava hüküm sürmektedir. Ortalama yağış oranı 42 mm civarında olurken Ras al Khaimah'ta iklim daha ılıman olup ortalama yağış oranı 150 mm'nin üzerine çıkmaktadır. Dili Ölçü sistemi Zaman Dilimi Arapça (resmi), Farsça, İngilizce, Hindi ve Urduca Metrik ve İngiliz ölçü biriminin dışında yerel ölçü birimleri de kullanılmaktadır. BAE dirhem (Dh)=100 fils. Dirhem ABD Dolarına endekslenmiştir. Dh3.67:US$1 GMT 4 saat ileridedir. Dini Sunni İslam, Şii İslam, Hıristiyanlık ve Hinduizm. Bağımsızlık günü Yönetimi 2 Aralık 1971 (İngiltere). Yedi Emirliğin birleşmesiyle meydana gelen bağımsız bir federasyondur. Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ras'AlKhaimah, Fujairah, Umm AlQaiwain, Ajman. Bütün emirlikleri temsil eden Federal Meclis, 40 üyeden oluşmaktadır. Etnik Gruplar Emirlik Arapları, Diğer Araplar, İranlılar, Güney Asyalılar, Doğu Asyalılar, Avrupalılar Tatil Günleri Kurban Bayramı, 22 Şubat İslamiyet’in başlangıç yılı, 14 Mayıs
Para Birimi 1 (peygamberin doğum günü) 6 Ağustos (Sadece Abu Dabi’de Abu Dabi idaresinin kuruluşu). 1 Eylül (peygamberin gökyüzüne yükseldiği gün) 2 Aralık (BAE'nin milli günü) Ekonomik Göstergeler 2001 a GSYİH piyasa fiyatları ile (Milyar Dh) 2002 a 2003 a 2004 a 2005 b 254.2 272.9 321.8 378.8 439.0 69.2 74.3 87.6 103.1 119.5 Gerçek GSYİH büyümesi (%) 3.5 2.6 11.9 9.7 6.7 Tüketici fiyat enflasyonu (ort; %) 2.7 2.9 3.1 7.0 10.5 Nüfus (milyon) 3.5 3.8 4.0 4.3 4.7 İhraç malları fob (Milyar ABD $) 47.5 51.2 67.1 90.6 111.0 İthal malları fob (Milyar ABD $) 33.5 36.7 45.8 63.4 72.9 Döviz Kuru Dh: ABD $ (ortalama) 3.67 3.67 3.67 3.67 3.67 GSYİH (Milyar ABD $) a: Gerçekleşen b: EIU tahminleri ÜLKE TARİHİ BAE'nin oluşturulması Arap dünyasında önemli olayların başında gelmektedir. 1968 yılında, Abu Dabi ve Dubai kralları, Emirlikler arasında birleşmeyi sağlamak amacı ile bir araya geldiler. Bu amaçla, Basra Körfezindeki tüm ülkelere bir çağrıda bulundular ve bu çağrıya sadece 7 Emirlikten olumlu yanıt geldi. 1971 yılının Aralık ayının ikinci yarısında, Birleşik Arap Emirliğinin kuruluşu ilan edilmiştir. Aynı gün Ekselansları Sheikh Zayed Bin Sultan AlNatyan ülkenin başkanı seçilmiştir. Ayrıca Sheikh Rashid Bin Saeed Al Maktoum başkan yardımcısı olmuştur. Abu Dabi kralı Sheikh Khalifa bin Zayed alNahyan 30 yılı aşkın bir süredir iktidarda olan babasının yerini almasından çok kısa bir süre geçmesine rağmen, BAE yönetiminde yerini sağlamlaştırmıştır. Geldiği ilk günlerde halkçı bir yaklaşım sergileyerek kamu kesimi çalışanlarının maaşlarına % 25 tutarında bir zam yapmıştır. Sheikh Khalifa’nin de daha önceden yerleştirilmiş olan göreceli liberal, sosyal ve ekonomik politikalara devam edeceği ve dış politika da Batıyı takip edeceği düşünülmektedir. Ayrıca Emirlikler arasındaki ilişkileri sağlam bir zeminde tutacağı ve Abu Dabi'nin Emirlik içerisindeki hâkim durumunun devam edeceği beklenmektedir. Yani Abu Dabi mali açıdan diğer 6 Emirliği destekleyecektir. Dubai kralıSeikh Mohammed bin Rashid elMaktoum ile olan yakın ilişkisinden dolayı Emirliğin politikaları Abu Dabi tarafından çizilecektir. Babasının ölümünden bir süre önce görev başına geçen ve liberal politikalar izleyen Seikha Lubna alQassimi Ekonomi ve Planlama Bakanlığı'na getirildikten sonra da yeni başkanın en büyük destekçisi olmuştur. Dış yatırım için gerekli olan reformların çıkarılması ile ilgili olarak DTÖ tarafından 2006 yılının ortalarına kadar bir süre verilmiştir. İş yasaları ile ilgili birçok düzenleme ve yabancılarla ilgili kısıtlamaların kaldırılması beklenmektedir.
2 GSYİH’nın, petrol gelirlerinin artmasından dolayı yüksek oranlarda gerçekleşmesi beklenmektedir. Önümüzdeki yıllarda % 6,7 civarında bir büyüme gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Ayrıca petrol gelirleri kamu maliyesinin yüksek olarak gerçekleşmesine ve büyük miktarlarda ticaret fazlasının oluşmasına neden olmaktadır. Önceleri sadece Basra Körfezinde bir petrol ülkesi olarak bilinen BAE, şimdi modern şehirleri ve tarım sektöründe gerçekleştirdiği atılımlarla yatırımcıların cazibe merkezi haline gelmiştir. BAE geleneksel Arap kültürü, İslami ve kültürel değerleri açısından farklı bir konumdadır. Ülkeye gelen yabancıların rahat etmelerini sağlayacak her türlü konfor sunulmaktadır. Ayrıca başka hiçbir yerde rastlanmayacak farklı özellikleri içinde barındırmaktadır. Modern bir tarzda yapılmış betonarme, cam ve çelik konstrüksiyonlu binalarının dışında, çölde eski yaşam şeklinin de korunduğu bir yapı gözlenmektedir. BAE halen Şeyhler tarafından idare edilmektedir. Avrupa'daki kral ve kraliçelerin yönetimine benzer bir yapı gözlenmektedir. Ancak Avrupa'dakinin aksine krallar yönetimde aktif bir rol oynamaktadır. Petrol kaynaklarını çok iyi değerlendirip, modern bir altyapı oluşturulmuş ve ekonomide farklılaştırmayı başarabilmiştir. Emirlik Hâkimleri Abu Dhabi Hâkimi Dubai Hâkimi Sheikh Zayed Bin Sultan AlNahayan (Devlet Başkanı) Shiekh Maktoum Bin Rashid AlMaktoum (Devlet Bşk. Yrd.)ve Başbakan) Sharjah Hâkimi Shiekh Sultan Bin Mohammed Al Qasimi Ra’s AlKhaimah Shiekh Saqr Bin Mohammed Al Qasimi Hâkimi Fujairah Hâkimi Shiekh Hamad Bin Mohammed Al Sharqi Umm AlQaıwain Shiekh Rashid Bin Ahmed Al Mu’alla Hakimi Ajman Hakimi Shiekh Humaid Bin Rashid Al Nuaimi Abu Dabi Abudabi Basra Körfezinde bir ada olup anakaraya aynı isimli iki köprü ile bağlanmıştır. Abu Dabi Emirliği yedi emirlik içerisinde en büyük olanıdır. Yaklaşık 67 340 km2'lik bir alana sahip olan Emirlik ülke alanının % 86.67'sini kaplamaktadır. 1761 yılında kurulmuş olup, son 20 yılda küçük bir şehirden modern bir şehre dönüşmüştür. Ayrıca birçok ada Emirlik içerisinde yer almaktadır. Das şehri Başkentin 170 km batısında, Mubraz, Sir Baş ve Yas ise 180 km batıda bulunmaktadır. 200'e yakın adayı ihtiva etmektedir. Abu Dabi'de bu adaların birisi üzerine kurulmuştur. Abu Dabi heyecan verici ve çarpıcı bir şehirdir. Verimli ve yeşil parkların bulunduğu çok güzel bir başkenttir. Al Ain bir vaha şehri olup, Abu Dabi'nin ikinci büyük şehridir. MÖ 4000 yıllarına kadar uzanan bir tarihe sahiptir. Al Ain, BAE oluştuktan sonra modern bir şehir imajına sahip olmuştur. Bahçeli bir şehir olarak planlandığından, şehre gelen ziyaretçiler güzel manzara ve güzel kavşaklar, havuzlar ve heykellerle dolu bir şehir ile karşılaşmaktadırlar. Bulvarlar üç şeritli olup, yüksek binalar bulunmamaktadır. Al Ain BAE Üniversitesine, büyük bir müzeye, hayvanat bahçesine ve parklara ev sahipliği yapmaktadır. Aynı zamanda ülkenin en büyük tarım merkezlerinden birisidir. Yakın zamanda yeni bir uluslararası havaalanı hizmete açılmıştır.
3 Dubai BAE'nin ticari kalbidir. Dubai yıllardır batı ve doğu ticaret adamları arasında bir bağlantı merkezi olmuştur. Bölgedeki en büyük ticaret merkezidir. Dubai Emirliği Basra Körfezi kıyısında 72 km uzanmaktadır. Basra körfezine batıdan, Sharjah Emirliğine ise kuzey ve doğudan, Abu Dabi'ye ise güneyden sınırı vardır. Toplam alanı 3885 km2 olup, BAE'nin %5’lik bir alanını işgal etmektedir. Şehri 20 km uzunluğunda bir haliç ikiye ayırmaktadır. Bur Dubai tarafında Dubai İdari ofisleri, büyük şirketlerin ofisleri, bankalar, gümrük ve liman idaresi bulunmaktadır. Dubai'nin kuzey tarafı Deira diye adlandırılmaktadır. Bu bölgede de büyük ve irili ufaklı alışveriş merkezleri, okullar, marketler ve oteller bulunmaktadır. Dubai ikinci büyük emirlik olup, çöl tepesi olan Hatta merkezini de içermektedir. Emirliğin büyük bir çoğunluğu oturulamaz durumda çöl iklimine sahip olmasına rağmen, Dubai şehri kalabalık metropolitan bir yapıya sahip olup, Arap Batı ve Güney Doğu Asya kültürlerini içinde barındıran önemli bir şehirdir. Arapça yerel dildir. Ancak her yerde İngilizce konuşulmaktadır. Hintçe, Farsça ve Urdu dilleri de konuşulmaktadır. Dubai, BAE'nin ticaret başkentidir. Seikh Rashed bin Saeed Al Maktoum petrol sanayisini geride bırakacak şekilde ülkeyi ticarete açmayı başarmıştır. Dubai Ticaret Merkezi, Basra Körfezinin en büyük binasıdır. Dünyanın birçok ülkesinin ticaret şirketlerinin temsilcilikleri bu binada bulunmaktadır. Çöl bölgesine sahip olmasına rağmen, Dubai yeşil ve çok güzel bir şehirdir. Sharjah Sharjah BAE'nin üçüncü büyük Emirliği ve şehridir. Dubai'nin tam kuzeyinde yer almaktadır. Yakın zamanlarda Orta Doğu'nun kültür merkezi olma yolunda adımlar atılmaktadır. Sharjah İslam geleneklerinin bir gösteri merkezi olarak kabul edilmektedir. Sharhah Dr. Sheikh Sultan bin Mohammad Al Oassimi tarafından yönetilmekte olup, Emirlikte eğitim ve kültür alanında gelişmeler yaşanmaktadır. Bunun en önemli göstergesi ise birçok üniversite ve kolejin bulunması ve en iyi müzelerin burada yer almasıdır. Ajman Ajman BAE'nin en küçük Emirliğidir. Sadece 250 km2'lik bir alanı kaplamaktadır. Emirliğin büyük bir kısmı Basra Körfezi kıyısında ve Sharjah'ın hemen kuzeyinde yer almaktadır. İçinde iki küçük yerleşim bölgesi bulunan adaya sahiptir. Bunlar Masfut ve Manama'dır. Eski çağlardan beri yerleşime uygun olan bu Emirlik, yeni yüzyıllarda ise bir balıkçı köyü olarak ünlenmiştir. BAE ile birleşmesinden sonra Sharjah ve Dubai'deki gelişmelerden burası da nasibini almıştır. Burada yaşayanlar bölgeyi ucuz ve daha sakin bir şehir olduğu için tercih etmektedir. Ajman doğal gaz ve petrol kaynakları açısından fazla zengin değildir.
4 Ras Alkhaimah MÖ 2000 yıllarında kurulmuştur. Ras Al Kaimah önemli bir liman, balıkçı bölgesi ve tarım merkezidir. Digdagga Khaimah'ta iklime alıştırma ile ilgili modern bir çiftlik kurulmuştur. Bu çiftlikte süt ürünleri üretilmekte , hayvancılık, tavukçuluk yapılmakta ve meyve ve sebze üretilmektedir. İhracatı içinde, hammaddeler ilk sırada yer almaktadır. Bu hammaddeler içerisinde de inşaat taşları, patlayıcılar ve ilaç bulunmaktadır. Ras Al Khaimah'ta, sınırlı miktarlarda petrol alanları keşfedilmiştir. Günlük üretim 10 000 varile ulaşmıştır. Turistler için Ras Al Kaimah'ta arkeoloji, etnoloji ve tarih müzesi vardır. Umm Alquwain Kıyıdan devam eden ana karayolunda bulunan Umm Al Ouwain küçük bir emirlik ve şehirdir. Petrol bulunmadan ve birleşme olmadan önce, izole ve fakir bir emirlik olan Umm Al Ouwain'de, takip eden yıllarda hem alt yapısında hem de iş fırsatları açısından geçen 26 yıl içerisinde epeyce ilerleme kaydedilmiştir. Ahmet bin Rashid limanı uluslararası standartlarda olup, 115 metreden 400 metreye kadar uzanan dört rıhtıma sahiptir. Aynı zamanda 1987 yılında kurulmuş bir serbest bölgesi vardır. Burada yabancı şirketlerin kurulması çok kolaydır ve özel teşvikler verilmektedir. Umm Al Ouwain mükemmel bir ulaşım ve telekomünikasyon sistemi ile birlikte modern bir hastane ve yerel radyo istasyonuna da sahiptir. Ayrıca tarihi kuleleri, kaleleri, geleneksel at ve deve güreşleri turistlerin ilgisini çekmektedir. Büyüklüğü 200 000 m2 yi bulan Dreamland Aqua Park isminde büyük bir eğlence kompleksine de sahiptir. Fujairah Fujairah Umman Körfezinde yer alan tek emirliktir. Dağlık alanların eteğinde dar bir alanı kapsamaktadır. Birleşmeden sonra ülkenin diğer kısımlarına göre izole bir hal almıştır. Bozulmamış plajları, derin balıkçılık olanakları, atçılık ve dalma gibi aktiviteler için uygun bir ortama sahiptir. Fujairah limanı 1982 yılında inşa edilmiş olup, konteyner taşımacılığına ilaveten Arap yarımadasının ihtiyacına yönelik olarak koyun ve büyük baş hayvanları barındıracak olanaklara da sahip bulunmaktadır. Uluslararası bir havaalanı da hizmet vermektedir. Merkezi hükümetin destekleri ve yabancı yatırımcıların katkıları ile birçok küçük sanayi yatırımı vardır. Mermer fayans fabrikası, ayakkabı ve çimento fabrikası bu işletmelerden bazılarıdır. GENEL EKONOMİK DURUM 1958 yılında petrolün bulunmasından sonra, BAE ekonomik performansı petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara göre değişiklik göstermiştir. 2005 yılında ekonominin bir önceki yıla göre % 14 büyüyeceği tahmin edilmektedir. İhracat gelirlerinin petrol fiyatlarının yüksek seyrine paralel olarak artması, ülkede yatırımların hızlanmasına ve özel tüketimin yükselmesine neden olmaktadır. Bu gelir artışı BAE’de ikamet edenlerin refah seviyelerinin yükselmesini sağlamaktadır.
5 BAE’de enflasyon artış oranı diğer petrole dayalı Körfez ülkelerinkinden çok daha hızlı bir biçimde artmakta olup, 2004 yılında % 7 ye ulaşmıştır. Buna bağlı olarak emlak fiyatları, ev ve ofis kiralarında da ABD Dolarının zayıf tutulmasından dolayı bir artış yaşanmaktadır. BAE içinde de petrol dağılımının dengeli olmaması dolayısı ile refah seviyelerinde de büyük ayrılıklar yaşanmaktadır. Abu Dhabi, Emirlikler içerisinde refah seviyesinin en yüksek olduğu Emirliktir. 2004 yılında gerçekleşen GSYİH’nın % 60’ını sağlamaktadır. Ayrıca Kişi Başına Düşen Gelir de diğer tüm Emirliklerdeki ortalamanın % 50 üzerindedir. Dubai düşük petrol rezervlerine sahip olmasına rağmen, finans, ticaret, imalat merkezi ve turistik bölgesi olması dolayısı ile hızlı bir gelişme göstermektedir. Toplam GSYİH’nın % 25’ini sağlamaktadır. Üçüncü büyük Emirlik de Sharjah olup, GSYİH’nın % 9’unu sağlamaktadır. Geriye kalan dört Emirlik oldukça küçük olup, toplamının GSYİH’ya katkısı % 6 civarındadır. Dubai gelecekte bölgede gerçekleştirilecek olan ekonomik gelişmelere yol gösterecek bir şehirdir. İleride sadece petrole dayalı bir ekonomiden ziyade, ürün ve sektör çeşitlendirmesine yönelik çeşitli yatırımlara devam edilmesi planlanmaktadır. Özellikle turizm, medya, deniz taşımacılığı, finans, ticaret ve hizmet sektörü ile birlikte imalat sanayi konularında da çeşitlendirmelerin arttırılması beklenmektedir. Özellikle petrokimya sanayi ürünlerinde yatırımlara devam edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca güç santrallerinin ve su kaynaklarının özelleştirilmesi projeleri de hayata geçirilecektir. En zengin Emirlik olan Abu Dabi Emirliği, Federasyonun kamu maliyesi görevini yürütmektedir. Emirliklerin yatırım ve harcama kararlarında etkin olma durumunu korumaktadır. Petrol fiyatlarındaki artma eğilimlerinin devam etmesi, bu harcamaların da miktarını belirleyecektir. BAE'nin 2004 yılındaki GSYİH'sı 103 milyar $ civarında olup, bu miktarın üçte biri petrol ve doğal gaza (% 29) ait bulunmaktadır. Diğer sektörler imalat sanayi (% 14), İnşaat (% 8), Ticaret (%10), gibi sıralanmaktadır. 2005 yılı ortalama büyüme hızının % 6,7 civarında seyredeceği tahmin edilmektedir. Petrolün dışındaki sanayide gerçekleştirilecek olan atılımlar ise ekonominin geleceğinde önemli katkılarda bulunacaktır. Dubai'deki Port Rashid ve Jebel Ali limanlarında 2004 yılında 77 milyon ton yük kaldırılmıştır. Ayrıca 5325 adet konteynır gemisi bu limanlardan yük indirmiştir. Turizm sektörü açısından yapılan değerlendirmede ise, ülkeye 2004 yılında 21,7 milyon kişi giriş yapmış ve 5,5 milyon kişi de otellerde konaklamışlardır. Toplam otel sayısı 364 olup, bu otellerin 272 tanesi Dubai’de 50 tanesi de Abu Dabi'de bulunmaktadır. İş gücünün ekonomik sektörlere göre dağılımı incelendiğinde ise işgücünün en büyük bölümünün ticarette yoğunlaştığı görülmektedir. 2004 yılında ticaret ve restaurantlarda 621
6 000 kişi istihdam edilmiştir. İkinci önemli sektörün 362.000 kişi ile inşaat sanayi sektörü olduğu görülmektedir. Diğer önemli sektörler 298.000 kişi ile imalat sanayi ve 249.000 kişi ile devlet sektörü olarak sıralanmaktadır. Ülkenin bel kemiği olan petrol sektörü ise sadece 28.000 kişiye iş imkanı sunabilmektedir. Emirlikleri üretim miktarlarına göre incelediğimizde 2004 yılında üretimin % 56’sını karşılayan Abu Dabi'nin ilk sırada yer aldığını görmekteyiz. İkinci sırada % 30.7 payı ile Dubai, üçüncü sırada ise % 7.8’lik payı ile Sharjah gelmektedir. Diğerlerin payları ise sırası ile Ajman; % 1,3, Um alQaiwain; %0,4, Ras alKhaimah;% 2 ve Fujairah % 1.2'lik payı ile sıralanmaktadır. Kişi başına düşen milli gelirde de üretimin en fazla gerçekleştiği Abu Dabi ilk sırada yer almaktadır. Abu Dabi'de kişi başına düşen milli gelir 2004 yılında 35.000 $ civarındadır. İkinci sırada yer alan Dubai'de ise 24.000 $ civarındadır. En düşük milli gelire sahip olan Ajman’da ise 5 400 $ olarak gerçekleşmiştir. Emirliklerin ortalaması ise 24.000 $ seviyelerindedir. Körfez İşbirliği Teşkilatı (Gulf Cooperation Council; GCC) içerisindeki ikinci en büyük ekonomiye sahip ülke olan BAE mali koşullar açısından komşularına göre daha iyi bir konumdadır. Yeterince mali kaynağa sahip olan federal hükümet harcamaların finansmanı için dış kredi kaynaklarına pek başvurmamaktadır. Bölgenin en büyük serbest bölgesi Dubai’deki Jebel Ali Serbest Bölgesi'dir. 1985 yılında faaliyete geçen Jebel Ali Serbest Bölgesi dünyada ISO 9002 belgesini alan ilk serbest bölgedir. En modern ve gelişmiş haberleşme ve ulaşım ağlarının bulunduğu bölgede kişisel gelir ve servet vergisi alınmamakta ve ayrıca 50 yıl süreyle kurumlar vergisi muafiyeti de uygulanmaktadır. SEKTÖRLER İTİBARIYLA BAE EKONOMİSİ Tarım Ülkenin zor iklim koşullarından dolayı, tarım sektörünün GSYİH’ya olan katkısı 2004 yılında % 2,7 gibi çok düşük seviyelerde gerçekleşmiştir. Çiftçilikle uğraşan işgücünün büyük bir çoğunluğunun BAE vatandaşı olmasından dolayı, hem federal devletten hem de yerel yönetimlerden destek almaktadır. Devletin tarım sektörüne olan desteğinin devam etmesi beklenmektedir. Buna rağmen gıda sektöründe kendi kendine yeterli hale gelmesi çok zordur. Balıkçılık ve inci çıkarılması, BAE ekonomisinin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Ancak kültür inci üretiminin gelişmesinden dolayı, inci sanayinde bir çöküş yaşanmıştır. Bundan dolayı Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı balık stoklarını ve balıkçılığı korumak için önlemler almaktadır. 2001 yılında yıllık balık üretimi (yakalama) 120 000 tona ulaşmış olup, bu miktar yerli tüketim ihtiyacının biraz üzerindedir. Madencilik ve Yarı İşleme Sanayi BAE dünya kesin petrol rezervlerinin hemen hemen % 10 tutarında bir kısmına sahiptir. Petrol ihracı da ülke ekonomisinin temelini oluşturmaktadır. Petrol ilk olarak 1958 yılında Abu Dhabi’de, 1966 yılında ise Dubai’de keşfedilmiştir. Sharjah ve Ras alKhaimah’ta ise küçük miktarlarda rezervlere rastlanmıştır. Petrol üretimi ve rezervleri açısından ise Abu Dhabi hakim durumdadır. Gelişmiş teknoloji ve devam eden araştırma çalışmaları neticesinde, son on yılda rezervleri iki kat artmış ve
7 2004 yılı sonunda 100 milyar varile ulaşmıştır. Bugünkü üretim miktarları ile 140 yıl yetecek bir rezerve sahip bulunmaktadır. Abu Dhabi’de özellikle deniz üzerindeki rezervlerin geliştirilmesi yönünde çalışmalara devam edilmektedir. Emirlik petrol üretim miktarının artırılması ve OPEC içerisindeki payının % 9’lara çıkarılması konusunda kararlı bir yapı göstermektedir. 2005 yılı sonlarında BAE kapasitesini günlük 2,5 milyon varile çıkarmış ve 2006 yılında 2,7 varil/gün, 2007 sonuna doğru ise 3 milyon varil/gün seviyelerine çıkarmayı planlamaktadır. Toplam kapasitenin % 90’nına yakın bir kısmı Abu Dhabi’de bulunmakta ve diğer bölgelerdeki rezervlerin tükenmesi ile birlikte Abu Dhabi rezevlerinin daha da artması beklenmektedir. Ham petrol fiyatlarını kontrol edebilmek amacı ile OPEC tarafından belirlenen kota değişikliklerinden dolayı BAE petrol üretiminde dalgalanmalar yaşanmıştır. Günlük tüketimi ise 150 000 varil/gün olduğu için, üretiminin % 90’nını ihraç etmektedir. Doğal Gaz 2004 yılı sonunda tespit edilen doğal gaz rezervleri 6,1 milyar metre küptür. Bu miktar da toplam dünya rezervinin % 3.44’ne tekabül etmektedir. Doğal gaz rezervinin de % 95’den fazlası Abu Dhabi’de bulunmuş, diğer kalan kısmı ise Sharjah, Dubai ve Ras alKhaimah arasında dağılmaktadır. Çevresel faktörlerden dolayı son zamanlarda doğal gaza olan ilgi artmaktadır. BAE doğal gaz ihracatına ilaveten hızlı bir sanayileşme sürecine girerek daha fazla doğal gaz kullanımının sağlanması konusunda önlemler almaktadır. OPEC kayıtlarına göre BAE doğal gaz üretimi 2004 yılında 45,8 milyon metre küp olarak gerçekleşmiş olup, bu miktarın 7.4 milyon metre küpü ihraç edilmiştir. Kendi doğal gaz rezervlerini geliştirirken, ayrıca 260 mil uzaklıktan Katar’daki doğal gaz tesislerinden doğal gazın getirildiği Dolphin doğal gaz boru hattı projesine de destek vermektedir. İmalat Sanayi BAE’nde hidro karbonlara dayalı imalat sanayinin gelişmesi devam etmektedir. Ancak diğer bazı imalat sanayi alt sektörleri de büyümeye başlamıştır. 2500 civarında fabrika 200 000’nin üzerinde kişiye iş imkanı yaratmıştır. Sanayi kuruluşlarının büyük bir çoğunluğu hafif sanayi sektörleridir. Bunlar içerisinde kimyasallar, ev aletleri, kağıt, gıda, giyim ve yedek parça ürünleri verilebilir. Alüminyum üretimi de son 20 yıldır anahtar sektör durumundadır. Alüminyum, Dubai hükümetinin sahip olduğu Dubai Alüminium (Dubal) şirketi tarafından üretilmektedir. 2004 yılındaki 600 000 ton/yıl üretimi ile dünyanın ilk 10 üreticisi arasına girmeyi başarmıştır. 2006 yılındaki üretiminin 760 000 tona, 2010 yılında ise 860 000 tona ulaşması beklenmektedir. Şimdiye kadar uygulanan en başarılı politikalardan birisi de serbest bölgelerin geliştirilmesidir. Bu bölgelerin içerisinde en gelişmişi ise Dubai’de kurulan Jebel Ali Serbest Bölgesidir. 1985 yılında kurulan bu bölge, 100’den fazla ülkeden 2500’in üzerinde firmaya ev sahipliği yapmaktadır. Gümrük vergilerinden ve vergi kontrollerinden muaf olmasının yanı sıra, dünya sıralamasında en iyi alt yapıya sahip serbest bölgelerden birisidir. Şimdiye kadar yapılan yatırım miktarı ise 272 milyon $ civarındadır. Jebel Ali Serbest Bölgesine yakın bir yerde 30 km2 bir alan üzerine kurulmuş olan Dubai Yatırım Parkı da 2000 yılında açılmıştır. Ajman, Fujairah, Sharjah, Umm alQaiwain ve Ras alKhaimah’ta da serbest bölgeler bulunmaktadır.
8 2005 yılında Dubai resmi olarak Dubai sanayi şehrini oluşturmuş ve diğer serbest bölgelerde verilen alt yapıya benzer bir yapı oluşturmuştur. Ancak buraları daha ziyade, otomotiv sektörü, kimyasallar ve temel metaller gibi daha ağır sektörlere odaklanmıştır. İnşaat Sektörü BAE’ne ulaşan her kişi ülkenin bir baştan bir başa bir inşaat şantiyesi içerisinde olduğunu kolaylıkla fark edecektir. Petrol fiyatlarının artması, ülkede daha fazla yatırıma yönelinmesine neden olmuştur. Sektörün ileride de büyümesi beklenmektedir. Hizmet sektöründe olan inşaat faaliyetlerinin daha da artacağı tahmin edilmektedir. Özellikle havaalanı inşaatı, otel inşatları ve finans merkezlerindeki ticari binaların inşaatlarına devam edilecektir. Buna ilaveten, Dubai metrosu ve Abu Dhabi’de kurulacak olan sanayi projeleri de sektörü canlandıracak projelerdir. Ayrıca boş zamanların geçirileceği mekanlar ile ikamet için uygun binaların da yapımının hızlanması beklenmektedir. 2002’de alınan bir kararla Dubai hükümeti yurtdışında yaşayan vatandaşlarının da mal sahibi olmalarını sağlaması neticesinde inşaat sektöründe bir patlama yaşanmıştır. Yarım mil yüksekliğinde yapılan ve dünyanın en uzun binası olacak olan Burj Dubai’nin yapımına devam edilmektedir. Palmiye adalarının inşaatı işi de önemli projeler arasında yer almaktadır. Dubai kıyılarında üç tane ıslah edilmiş arazinin palmiye ağacı şeklinde inşa edilmesi projesi yürütülmektedir. Burada hem ikamet hem de turist konaklaması mümkün olabilecektir. Her palmiye Dubai kıyı hattına 60 km ilave katkı yapacak olup, kıyı şeridinin de % 160 bir oranda genişlemesine neden olacaktır. İlk adanın alt yapısı Jumeirah yakınlarında başlamış olup, hemen tamamlanmıştır. Diğer ikisi Jebel Ali Serbest Bölgesinin dışında ve Deira merkezinde devam etmektedir. Her projenin 3 milyar $ civarında bir maliyetinin olması beklenmektedir. Dubai hükümetinin sahip olduğu Nakheel adlı firma tarafından yürütülmektedir. Diğer önemli bir emlak şirketi de Emaar olup bu şirket de devlete aittir. 2010 yılında tamamlanması planlanan diğer önemli bir mega proje de 9.5 milyar tutarındaki Dubailand parkıdır. Son kullanıcıların yeni yerleşim binaları, ticari ve ofis binaları talepleri vardır. Çünkü son zamanlarda kiralık ve satın alım fiyatlarında çok büyük artışlar yaşanmıştır. 20032004 yılları arasında fiyat artış oranları % 1015 arasındadır. 2005 yılında ilaveten % 30 tutarında bir fiyat artışının daha gerçekleşeceği beklenmektedir. Buna karşın Abu Dabi pazarı oldukça istikrarlıdır. Petrol ve gaz sanayinde faaliyet gösteren ve ticarete göre daha uzun vadeli bir dönemi kapsayan bir iş ilişkisi mevcuttur. Dubai fiyat artışları konusunda spekülasyonlara daha açık bir şehirdir. İnşaatı Devam Eden Projeler Dubai’de inşaat sektörü ilerlemeye devam etmektedir. Dubai Uluslararası Havaalanının genişletilmesi (4,1 milyar dolar), Jebel Ali’ye kargo havaalanı inşaatı (ilk aşama 547 milyon dolar), Dubai Metro Projesi (3,4 milyar dolar) en önemli altyapı yatırımlarıdır. Dubai Emirlik ailesinin sahip olduğu NAKHEEL ( www.nakheel.ae ) ve EMAAR ( www.emaar.ae ) gibi emlak/proje geliştirme kuruluşlarının yanı sıra, inşaat sektöründe büyük aile şirketlerinin de payı büyüktür. Ghurair, Naboodah, Habtoor, Futtaim, Lootah, Salim Al Moosa ve Belhasa gibi grupların elinde çok sayıda konut, otel, alışveriş merkezi
9 gibi inşaat projeleri bulunmaktadır. Ülkede inşaat sektöründe faaliyet gösteren firmalar BAE Müteahhitler Birliği’ni (www.uaecontractors.com) kurmuştur. Diğer projeler; dünya Adası 4 milyar dolar, Healthcare City, Festival City, Dubailand13 milyar dolar, dünyanın en yüksek binası olma iddiasındaki Burj Dubai Tower20 milyar dolar, su altı Hydropolis Oteli500 milyon dolar, Dubai Marina10 milyar dolar ve Jumeirah sahilinde muhtelif mega alış veriş merkezleri ile otel ve konut inşaatlarıdır. Dubai Belediyesi, inşaat sektöründeki gelişmeye paralel olarak şehirdeki altyapı yatırımlarına da hız vermeye başlamıştır. 20052010 dönemine ait plan kapsamında toplam 6,5 milyar dolar tutarındaki altyapı projelerinin tamamlanması hedeflenmektedir. Plan kapsamında yeni yol ve köprüler için 2 milyar dolar, hafif raylı taşıma sistemi için 3,4 milyar dolar, kanalizasyon ve sulama projelerine 300 milyon dolar ve diğer kamu yatırımları için 700 milyon dolar harcama yapılması kararlaştırılmıştır. Dubai uluslararası havaalanı yakınından geçecek bir tünel ile Haliç üzerine inşa edilecek yeni bir köprü Dubai trafiğini rahatlatacak projeler olarak değerlendirilmektedir. Belediye yeni bir “su arıtma tesisi de” kurmaktadır. İhalelere daha fazla yabancı firmanın ilgi göstermesi amacıyla “prequalification” mekanizmasında değişikliğe gidileceği açıklanmıştır. Abu Dhabi’nin de önümüzdeki dönem turizm, emlak ve havayolu taşımacılığı sektörüne yönelik mega projeleri yürürlüğe koyması beklenilmektedir. Emlak sektörünün ulusal ve yabancı sermayeye açılması, kamu ağırlıklı ekonominin liberalleştirilmesi yönünde adım olarak değerlendirilmektedir. İlk aşamada Körfez Denizindeki iki adası (Al Reem ve Saadiyet) turizme yönelik yabancı yatırıma açılmıştır. Al Raha Sahilini Geliştirme Projesi (14,7 milyar dolar), Al Reem Adasını Geliştirme Projesi (9,5 milyar dolar) ve Abu Dhabi Havaalanının Genişletilmesi Projesi (6,8 milyar dolar) Abu Dhabi Yerel İdaresince halihazırda açıklanmış olan mega projelerdir. Emirliğin proje geliştirme kuruluşu ALDAR’dır (www.aldar.ae). Abu Dhabi’nin kalkınma hamlesine en büyük destek, son yıllarda artan petrol ve doğal gaz gelirlerinden gelmektedir. Emirlik önümüzdeki dönem petrol ve doğalgaz üretim kapasitesini yükseltmeye yönelik altyapı projelerini de devreye koymuştur. Petrol üretimini artırmaya yönelik projelerden (kuyu ve rafineri üretim miktarının artırılması) petrol şirketi ADNOC sorumludur. İnşaat sektöründe yabancı firmalar genelde yerel ortakları marifetiyle ihaleleri üstlenmektedir. ABD ve İngiliz firmalarının altyapı ve sanayi ihalelerini aldığı; Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Avustralya firmalarının da sektörde ağırlıklarının olduğu gözlemlenmektedir. BAE’de yerleşik Türk inşaat firmalarının sektörden aldıkları pay da her geçen gün biraz daha artmaktadır. Projelerin yapım ve tasarım aşamasında görev alan müşavir firmalar, ihalelerin yönlendirilmesinde ve projede kullanılacak malzeme seçimine kadar müdahil olabilmektedir. Müşavirlik alanında yine ABD ve İngiliz firmalarının yanı sıra, Fransız ve Avustralya firmaları da yer almaktadır. Bankacılık Bankacılık ve kambiyo uygulamaları 1980 yılında yürürlüğe konulan 10 sayılı Federal Kanun’la düzenlenmiştir. Kanunla Merkez Bankası da kurulmuştur. MB, mali ve parasal konularda Federal Hükümete tavsiyelerde bulunmaktadır. Bankalar ve finansal kuruluşları
10 denetleme yetkisini haizdir. Hükümet rezervlerini altın ve döviz olarak muhafaza etmektedir. Uluslararası piyasalarda DolarEuro paritesindeki dalgalanmaya paralel olarak, MB döviz rezervlerinin %5’lik bölümünün Dolar’dan Euro’ya çevrilmesi ve her iki döviz arasındaki kurun yeniden belirlenmesi gündemdedir. Modern bankacılık uygulamalarının mevcut olduğu BAE’de uluslararası döviz transferi serbesttir. Piyasada döviz büroları mevcuttur. Doların değeri, 1980’li yıllardan itibaren 3.671 Dirhem olarak sabit tutulmaktadır. Merkez Bankası, enflasyon ve piyasadaki likiditenin kontrolü konularında hassas davranmaktadır. ABD Merkez Bankası’nın kararlarına paralel olarak, BAE Merkez Bankası da faiz artırımına gidebilmektedir. Ülkede 21 ulusal, 25 yabancı banka faaliyettedir. Yabancı bankalar merkez şubenin haricinde en fazla sekiz şube ile hizmet verebilmektedir. Merkez Bankası uzun süredir yeni bir yabancı banka faaliyetine sıcak bakmamaktadır. Ulusal bankalar vergiden muaf olup, yabancı bankalar karları üzerinden %20 oranında gelir vergisine tabidir. Önde gelen yabancı bankalar; Citibank, HSBC, ABN Amro Bank ve Standart Chartered ile Iran Mellat Bank’tır. Sahip olduğu aktifler açısından BAE’nin en büyük ulusal ticari bankaları National Bank of Abu Dhabi ile National Bank of Dubai’dir. Diğer önde gelen bankalar ise; Abu Dhabi Commercial Bank, First Gulf Bank, Commercial Bank of Dubai ile Dubai Islamic Bank’tır. IMF, bankacılık sektörünün yabancı sermayeye/yatırıma daha fazla açılmasını tavsiye etmektedir. ABD ve AB ile yürütülen serbest ticaret anlaşması müzakerelerinde de anılan taraflar sektör üzerindeki korumacı politikaların azaltılmasını gündeme getirmekte, yabancı bankalara kolaylık sağlayacak liberal uygulamalar talep etmektedirler. Aynı şekilde Dünya Ticaret Örgütü’nün rekabetin korunmasına ilişkin genel hükümleri de bir diğer yükümlülüğü teşkil etmektedir. Bölgede uluslararası ticaret ve finans merkezi olma hedefini taşıyan BAE’nin, 2008 yılına kadar şirketler ve bankacılık kanunlarında reform mahiyetinde yeni yasal düzenlemeleri yürürlüğe koyması beklenilmektedir. DIŞ TİCARET BAE yirmi yılı aşkın bir süredir dış ticaretinde sürekli fazlalık veren bir ülkedir. Dış ticaret fazlası 1990–2004 yılları arasında 175 milyar $’in üzerinde artmıştır. 1990 yılındaki bu ticaret fazlalığı 4 milyar $’dan dan az iken, bu miktar 2004 yılında 29 milyar $’a ulaşmıştır. 2005 yılı tahminlerine göre 43 milyar $ olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu ihracatın % 40'ını ise petrol ve doğal gaz ihracatı oluşturmaktadır. Bu yükselişte son yıllarda yüksek seyreden petrol gelirlerinin, ayrıca petrol ve doğal gazda miktar olarak meydana gelen üretim artışlarının etkisi de büyüktür. 2005 yılında ihracat gelirlerinin 103 milyar $’a ulaşması beklenmektedir. Buna karşın ithalatı fazla değişkenlik göstermemiştir. Altyapı projelerini desteklemek amacı ile sermaye mallarında ve petrol dışındaki ürünlerin ithalatı da artış eğilimi içerisindedir.
11 Toplam ithalatın % 50'sini tüketim malları oluşturmaktadır. Yüksek Gelirli vatandaşları için yüksek maliyetli olan ürünler ve BAE'nde yetiştirilmeyen ürünler en fazla ithalatı yapılan ürün gruplarındandır. 2004 yılında ki ithalatı bir önceki yıla göre % 18 artarak 54,2 milyar $'a ulaşmış olup, bu ithalatın 2005 yılında 60 milyar $ olması beklenmektedir. BAE'nin Petrol dışındaki ihracatının çok büyük bir bölümünü de reeksport ürünleri oluşturmaktadır. Ayrıca Ülkeden bavul ticareti yoluyla önemli miktarlarda ihracat yapılmaktadır. Dış Ticaretin Yıllar İtibariyle Dağılımı (Milyar $ ) 1998 İhracat ( FOB) Ham Petrol 9 4 Toplam İhracat 31 0 Toplam İthalat 30 5 1999 12 3 36 4 31 7 2000 21 6 49 8 35 0 2001 17 7 48 7 37 3 2002 16 9 49 6 39 1 Kaynak: The Economist Intelligence Unit Country Profile 2005 2003 22.1 67.1 45.8 2004 29.6 82.7 54.2 İhracat BAE'nin en önemli ihraç ürünleri arasında ham petrol ve doğalgaz gelmektedir. İhracatında ikinci önemli yeri reeksport ürünleri almaktadır. Ülkenin kendi ürettiği petrol dışındaki ürünler ise toplam ihracat içerisinde çok az yer tutmaktadır. Petrol dışındaki ürünler çimento ve toprak mamulleri, metaller ve madeni eşyalar, tekstil ve mamulleri, gıda ürünleri, kimyasal maddeler, plastik ve kauçuk ile mamul eşyalardan oluşmaktadır. BAE'nin Seçilmiş Ürün İhracatı 2004 Ürün/Hizmet Toplam Tüm Ürünler Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Ve 27 Müstahsalları, Mumlar İnciler,Kıymetli Taş Ve Metal 71 Mamulleri,Madeni Paralar Elektrikli Makina Ve Cihazlar, Aksam Ve 85 Parçaları Kazan; Makina Ve 84 Cihazlar,Aletler,Parçaları 76 Alüminyum Ve Alüminyum Eşya Motorlu Kara 87 Taşıtları,Traktör,Bisiklet,Motosiklet Ve Diğer 39 Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya 73 Demir Veya Çelikten Eşya 89 Gemiler,Suda Yüzen Taşıt Ve Araçlar 72 Demir Ve Çelik 62 Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 2004 (1000 $) Dünya Büyüme İhracatında (Değer) ki 2003–2004 Yeri % 53 098 890 37 37 34 467 884 29 5 6 096 441 94 8 1 928 721 46 40 1 591 301 37 42 1 177 822 33 21 594 566 168 43 578 730 489 060 410 447 395 952 347 223 60 68 28 111 7 43 40 26 56 48
12 99 29 61 70 25 33 69 88 01 26 74 48 52 94 38 10 31 90 40 15 20 17 32 04 49 03 44 28 Başka Yerde Tanımlanmamış Ürünler Organik Kimyasal Müstahsallar Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları Cam Ve Cam Eşya Tuz,Kükürt,Toprak Ve Taşlar,Alçılar Ve Çimento Uçucu Yağlar,Rezinoitler,Parfümeri,Kozmetikler Vb Seramik Mamulleri Hava Taşıtları,Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları Canlı Hayvanlar Metal Cevherleri,Curuf Ve Kül Bakır Ve Bakırdan Eşya Kağıt Ve Karton;Kağıt Hamurundan Kağıt Ve Kartondan Eşya Pamuk Mobilyalar,Aydınlatma,Reklam Lambaları,Prefabrik Yapılar Muhtelif Kimyasal Maddeler Hububat Gübreler Optik,Fotoğraf,Sinema,Ölçü,Kontrol,Ayar Cihazları,Tıbbı Alet Kauçuk Ve Kauçuktan Eşya Hayvansal Ve Bitkisel Yağlar Ve Bunların Müstahsalları Sebze, Meyva,Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş Konserveleri Şeker Ve Şeker Mamulleri Debagat Ve Boyacılıkta Kullanılan Hulasa,Boya,Macun,Sakızlar Süt Ve Süt Mamulleri,Kuş Ve Kümes Hay.Yumurtaları,Bal Vb. Basılı Kitap,Gazete,Resim Vb Baskı Sanayi Mamulü, El Yazmaları Balıklar,Kabuklu Hayvanlar,Yumusakçalar,Diğer Omurgasızlar Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya;Odun Kömürü İnorganik Kimyasal Müstahsallar,Organik,İnorganik Bileşikler 333 866 306 334 282 797 275 693 45 22 16 32 29 46 53 33 220 747 4 26 180 343 53 33 172 016 9 24 171 016 145 30 163 948 150 414 121 170 6 1806 58 18 37 45 119 047 64 53 115 779 9 45 113 352 10 51 111 017 104 179 103 555 60 57 46 44 30 35 94 564 22 56 94 127 66 54 87 161 122 41 85 103 75 39 79 957 67 46 65 712 18 45 60 631 64 49 59 153 28 42 58 382 17 76 57 328 253 70 56 789 89 66
13 24 63 55 08 22 09 21 19 54 30 34 68 91 11 79 64 83 47 23 95 07 82 18 02 57 16 96 42 59 Tütün Ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler Mensucattan Mamul Diğer Eşya,Kullanılmış Eşya,Paçavralar Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler Yenilen Meyvalar,Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve Kavun Kabuğu Meşrubat,Alkollü İçkiler Ve Sirke Kahve,Çay,Paraguay Çayı Ve Baharat Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarları Esasını Hububat,Un,Nişasta,Süt Teşkil Eden Müstahzarlar Dokumaya Elverişli Suni Ve Sentetik Lifler Eczacılık Ürünleri Sabunlar,Yüzey Aktif Organik Maddeler,YıkamaYağlama Madde. Taş,Alçı,Çimento,Amyant,Mika Vb Maddelerden Eşya Saatler Ve Bunların Aksam Ve Parçaları Değirmencilik Ürünleri,Malt,Nişasta,Inulin,Buğday Gluteni Çinko Ve Çinkodan Eşya Ayakkabılar,Getrler,Tozluklar Vb Eşya Ve Aksamı Adı Metallerden Çeşitli Eşya Odun Hamuru;Lifli Selulozik Maddelerin Hamurları,Hurdalar Gıda Sanayi Kalıntı Ve Döküntüleri,Hazır Hayvan Gıdaları Oyuncaklar, Oyun Ve Spor Malzemeleri,Aksam Ve Parçaları Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular Adi Metallerden Aletler,Bıçakçı Eşyası,Sofra Takımları Kakao Ve Kakao Müustahzarları Etler Ve Yenilen Sakatat Halılar Ve Diğer Dokumaya Elverişli Maddeden Yer Kaplamaları Et, Balık,Kabuklu Hayvan,Yumusakça Vb Hayvansal Müstahzarlar Çeşitli Eşya Deri Eşya,Saraciye Eşyası,Seyahat Eşyası,Bağırsaktan Eşya Emdirilmiş,Sıvanmış,Kaplanmış 54 322 68 48 50 807 54 48 49 998 17 43 49 005 1 66 47 949 45 564 44 776 53 33 200 61 43 50 44 503 58 49 43 804 43 239 90 46 48 66 42 415 98 51 37 913 53 47 37 663 92 26 36 821 4 33 35 182 481 31 34 734 48 58 34 724 48 49 32 487 4 35 32 087 106 47 31 718 14 48 31 236 25 59 31 220 74 47 28 629 26 013 19 73 51 43 22 445 84 38 21 640 53 67 20 215 20 40 19 325 48 52 17 204 32 45
14 58 41 37 12 78 43 60 35 80 56 97 50 46 93 67 66 06 53 81 14 45 05 Mensucat,Bunlardan Teknik Eşya Özel Dokunmuş Mensucat,Dantela,Duvar Halıları,İşlemeler Ham Postlar,Deriler (Kürkler Hariç) Ve Köseleler Fotoğrafçılıkta,Sinemacılıkta Kullanılan Eşya Yağlı Tohum Ve Meyvalar,Sanayi Bitkileri,Saman,Hayvan Yemi Kurşun Ve Kurşundan Eşya Postlar,Kürkler,Taklit Kürkler Ve Mamulleri Örme Eşya Albuminoid Maddeler,Tutkallar,Enzimler Vb Kalay Ve Kalay Mamulleri Vatka,Keçe,Dokunmamış Mensucat,Özel İplik,Sicim Ve Mamulleri Sanat Eserleri,Koleksiyon Eşyası,Antikalar İpek Hasır;Saz Ve Benzeri Örülebilen Maddelerden Mamuller Silahlar Ve Mühimmat,Bunların Aksam,Parça Ve Aksesuarları Hazır Kuş Tüyü Ve İnsan Saçı Mamulleri,Yapma Çiçekler Şemsiye,Baston,Kamçı,Kırbaç Ve Bunların Aksamı Canlı Bitkiler Ve Çiçekçilik Müstahsalları Dokumaya Elverişli Bitkisel Lifler,Kağıt İpeği Ve Dokumaları Diğer Adi Metaller,Sermetler,Bunlardan Eşya Örülmeye Elverişli Bitkisel Maddeler,Bitkisel Müstahsallar Mantar Ve Mantardan Eşya Tarifenin Başka Yerinde Yer Almayan Hayvansal Müstahsallar 15 589 371 41 14 491 12 74 13 645 15 35 11 075 8 78 9 963 8 970 6 921 6 400 5 641 259 5 197 84 77 35 36 60 54 29 4 916 2 70 4 682 1 303 39 27 48 35 1 177 23 36 1 137 81 54 906 75 37 885 21 40 736 85 87 381 99 73 242 155 78 181 71 76 120 56 56 89 93 129 Kaynak: ITC calculations based on COMTRADE statistics BAE'nin ihracatında en önemli ticari ortağı, Japonya'dır. Japonya petrol ihtiyacının % 30'unu BAE'den sağlamaktadır. Güney Kore de önemli bir petrol ithalatçısı konumundadır. İran pazarı ise BAE için ürünlerini reexport yaptığı önemli pazarlar arasındadır. Dış ticaretinin artış sağladığı diğer ülkeler ise, Sovyetler Birliği'nin güneyinde bulunan ülkeler ve Körfez ülkeleri olarak verilebilir.
15 Önemli İhraç Ülkeleri 2004 Toplamdaki % Japonya 25.7 Güney Kore 10.7 Tayland 5.4 İran 3.9 Hindistan 3.3 Kaynak: The Economist Intelligence Unit. Country Profile 2005 Abu Dabi ve Dubai Emirliklerinin BAE dış ticaretinde çok önemli bir yeri vardır. Abu Dabi ihracatta, Dubai ise ithalat ve reeksportta önemli rol oynamaktadır. Dubai hızla gelişen, canlı ve dinamik ticaret hayatı nedeniyle sadece B.A.E.'nin değil, tüm Arap Yarımadası, Basra Körfezi, Hindistan ve Doğu Afrika kıyı şeridinin önemli bir iş ve ticaret merkezi haline gelmiştir. Dubai'nin ticaret merkezi niteliği birden çok ve geniş limanların yapımını da beraberinde getirmiştir. Port Rashid, Jebel Ali Port ve Hamriyat Port Emirliğin en büyük limanlarıdır. Bununla beraber Dubai Ülkenin ve Bölgenin reexport merkezi olarak değerlendirilmektedir. Nitekim Ülkedeki reexportun %85'i Dubai'den gerçekleşmektedir. Hemen hemen her türlü malın reeksport ticareti yapılmaktadır. Reeksporta konu olan mal ticaretinde gıda ve içki, kimyasal maddeler, tekstil ve mamulleri, metaller ve madeni eşyalar, makineler ve teçhizat, elektronik cihazlar ile plastik ve kauçuk mamulleri önde gelmektedir. İthalat BAE'de her türlü ürünün ithalatı yapılmaktadır. Ülkeye İthal edilen ürünlerin büyük bir bölümü tüketim maddeleridir. Ülkede genel olarak uygulanan gümrük vergisi %5'tir. Bu oran alkollü içkiler için %50 ve tütün ürünleri için %100 dür. Bununla beraber işlenmiş gıda ile ilaç ürünlerini kapsayan bir takım mal grupları için gümrük vergisi alınmamaktadır. Fakat ilaç ürünlerinin ülkeye girişi, Sağlık Bakanlığı'nca tescil edildikten sonra mümkün olabilmektedir. Birleşik Arap Emirlikleri’nde en fazla ithal edilen ürünlerin başında makineler gelmektedir. 2004 yılı ithalatı 63 milyar $ seviyelerinde gerçekleşmiştir. Bu ithalatın % 18 ‘i elektrikli makinelerden oluşurken, diğer ürünler içerisinde kazan, makine ve diğer cihazlar, değerli taşlar ve metaller ve otomotiv sanayi ürünleri yer almaktadır. BAE'nin Seçilmiş Ürün İthalatı 2004 Ürün/Hizmet Toplam Tüm Ürünler Elektrikli Makina Ve Cihazlar, Aksam Ve 85 Parçaları 84 Kazan; Makina Ve 2004 (1000 $) Dünya Büyüme İhracatında (Değer) ki 2003–2004 Yeri % 63 471 002 26 31 11 661 386 30 23 9 577 261 24 29
16 71 87 72 27 73 54 99 90 61 39 62 88 33 94 40 70 91 63 30 48 64 29 10 82 76 44 55 38 52 69 Ciıhazlar,Aletler,Parçaları İnciler, Kıymetli Taş Ve Metal Mamülleri,Madeni Paralar Motorlu Kara Taşıtları, Traktör,Bisiklet,Motosiklet Ve Diğer Demir Ve Çelik Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Ve Müstahsalları,Mumlar Demir Veya Çelikten Eşya Dokumaya Elverışli Suni Ve Sentetik Lifler Başka Yerde Tanımlanmamış Ürünler Optik, Fotoğraf,Sinema,Ölçü,Kontrol,Ayar Cihazları,Tıbbi Alet Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları Hava Taşıtları,Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları Uçucu Yağlar, Rezinoitler,Parfümeri,Kozmetikler Vb Mobilyalar, Aydınlatma,Reklam Lambaları,Prefabrik Yapılar Kauçuk Ve Kauçuktan Eşya Cam Ve Cam Eşya Saatler Ve Bunların Aksam Ve Parçaları Mensucattan Mamul Diğer Eşya, Kullanılmış Eşya,Paçavralar Eczacılık Ürünleri Kağıt Ve Karton; Kağıt Hamurundan Kağıt Ve Kartondan Eşya Ayakkabılar,Getrler,Tozluklar Vb Eşya Ve Aksamı Organik Kimyasal Müstahsallar Hububat Adı Metallerden Aletler, Bıçakçı Eşyası,Sofra Takımları Alüminyum Ve Alüminyum Eşya Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya; Odun Kömürü Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler Muhtelif Kimyasal Maddeler Pamuk Seramik Mamulleri 6 635 445 71 8 5 510 000 26 24 1 702 159 54 35 1 599 752 42 59 1 527 526 1 355 467 1 302 360 14 17 115 25 6 21 1 243 526 15 37 1 236 541 1 194 834 1 129 258 15 36 14 17 44 19 1 080 967 49 20 819 949 13 17 813 116 25 22 784 249 636 902 577 488 31 31 12 24 19 12 509 703 39 12 455 351 20 50 452 946 26 46 443 535 20 21 442 653 428 130 58 9 47 30 413 965 29 23 402 890 47 37 392 682 37 33 373 952 355 528 341 922 338 428 7 35 25 33 21 45 32 21
17 04 74 17 01 42 02 08 95 15 24 60 32 83 22 09 96 25 58 68 37 89 12 21 07 19 49 28 34 Süt Ve Süt Mamulleri, Kuş Ve Kümes Hay.Yumurtaları,Bal Vb. Bakır Ve Bakırdan Eşya Şeker Ve Şeker Mamulleri Canlı Hayvanlar Deri Eşya,Saraciye Eşyası,Seyahat Eşyası,Bağırsaktan Eşya Etler Ve Yenilen Sakatat Yenilen Meyvalar,Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve Kavun Kabuğu Oyuncaklar,Oyun Ve Spor Malzemeleri,Aksam Ve Parçaları Hayvansal Ve Bitkisel Yağlar Ve Bunların Müstahsalları Tütün Ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler Örme Eşya Debagat Ve Boyacılıkta Kullanılan Hulasa,Boya,Macun,Sakızlar Adi Metallerden Çeşitli Eşya Meşrubat,Alkollü İçkiler Ve Sirke Kahve,Çay,Paraguay Çayı Ve Baharat Çeşitli Eşya Tuz,Kükürt,Toprak Ve Taşlar,Alçılar Ve Çimento Özel Dokunmuş Mensucat,Dantela,Duvar Halıları,İşlemeler Taş,Alçı,Çimento,Amyant,Mika Vb Maddelerden Eşya Fotoğrafçılıkta,Sinemacılıkta Kullanılan Eşya Gemiler,Suda Yüzen Taşıt Ve Araçlar Yağlı Tohum Ve Meyvalar,Sanayi Bitkileri,Saman,Hayvan Yemi Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarları Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular Esasını Hububat,Un,Nişasta,Süt Teşkil Eden Mustahzarlar Basılı Kitap,Gazete,Resim Vb Baskı Sanayi Mamulü,El Yazmaları İnorganik Kimyasal Müstahsallar,Organik,İnorganik Bileşikler Sabunlar,Yüzey Aktif Organik Maddeler,YıkamaYağlama Madde. 319 821 30 29 317 494 311 999 285 157 38 43 28 31 15 10 279 163 11 19 276 856 12 30 273 249 16 30 272 552 25 29 270 570 19 32 268 922 5 18 261 501 17 17 252 525 12 40 251 573 232 806 231 812 223 896 25 26 12 7 26 32 15 19 211 427 33 29 208 124 11 14 200 980 0 28 177 836 24 25 172 270 44 47 166 834 95 31 166 663 156 254 20 2 39 34 144 264 16 34 136 672 40 37 133 549 36 56 132 608 5 43
18 20 03 43 18 51 59 23 57 93 56 50 65 79 26 16 35 97 92 75 81 86 47 11 67 66 36 06 41 Sebze,Meyva,Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş Konserveler Balıklar,Kabuklu Hayvanlar,Yumuşakçalar,Diğer Omurgasızlar Postlar,Kürkler,Taklit Kürkler Ve Mamulleri Kakao Ve Kakao Müstahzarları Yün,Kıl,At Kılı;Bunların İplik Ve Dokumaları Emdirilmiş,Sıvanmış,Kaplanmış Mensucat,Bunlardan Teknik Eşya Gıda Sanayi Kalıntı Ve Döküntüleri,Hazır Hayvan Gıdaları Halılar Ve Diğer Dokumaya Elverişli Maddeden Yer Kaplamaları Silahlar Ve Mühimmat,Bunların Aksam,Parça Ve Aksesuarları Vatka, Keçe,Dokunmamış Mensucat,Özel İplik,Sicim Ve Mamulleri İpek Başlıklar Ve Aksamı Çinko Ve Çinkodan Eşya Metal Cevherleri,Curuf Ve Kül Et,Balık,Kabuklu Hayvan,Yumuşakça Vb Hayvansal Müstahzarlar Albuminoid Maddeler,Tutkallar,Enzimler Vb Sanat Eserleri,Koleksiyon Eşyası,Antikalar Müzik Aletleri;Bunların Aksam,Parça Ve Aksesuarı Nikel Ve Nikelden Eşya Diğer Adi Metaller,Sermetler,Bunlardan Eşya Demiryolu Ulaşım Araçları Vb,Aksam Ve Parçaları Odun Hamuru;Lifli Selülozik Maddelerin Hamurları,Hurdalar Değirmencilik Ürünleri,Malt,Nişasta,İnülin,Buğday Gluteni Hazır Kuş Tüyü Ve İnsan Saçı Mamulleri,Yapma Çiçekler Şemsiye,Baston,Kamçı,Kırbaç Ve Bunların Aksamı Barut,Patlayıcı Maddeler,Pirotekni Mamulleri,Kibrit Vb Canlı Bitkiler Ve Çiçekçilik Müstahsalları Ham Postlar,Deriler (Kürkler Hariç) Ve 110 910 29 34 93 409 27 38 91 520 82 906 80 908 51 19 342 13 38 33 76 381 19 42 70 672 49 63 66 683 26 26 65 201 22 21 54 443 9 43 52 474 50 326 49 826 46 342 16 205 58 16 13 16 27 50 41 431 21 38 40 031 34 404 22 22 50 19 31 379 17 23 29 090 42 33 25 861 107 39 22 434 8 58 19 943 3 56 19 811 38 70 19 150 21 20 18 086 49 17 15 185 59 28 14 823 13 258 28 27 40 64
19 Köseleler Gübreler Dokumaya Elverişli Bitkisel Lifler,Kağıt İpeği Ve Dokumaları Laklar,Sakızlar,Bitkisel Özsu Ve Hulasalar Kalay Ve Kalay Mamulleri Örülmeye Elverişli Bitkisel Maddeler,Bitkisel Müstahsallar Hasır; Saz Ve Benzeri Örülebilen Maddelerden Mamuller Kurşun Ve Kurşundan Eşya Mantar Ve Mantardan Eşya Tarifenin Başka Yerinde Yer Almayan Hayvansal Müstahsallar 31 53 13 80 14 46 78 45 05 13 128 4 97 10 245 3 43 7 782 5 786 12 28 48 44 5 757 427 19 5 215 59 33 4 356 1 874 112 133 51 49 1 611 9 75 Kaynak: ITC calculations based on COMTRADE statistics Ayrıca Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) üyesi ülkelerden yapılan ithalattan (en az % 40'ının GCC üyesi ülkede üretilmesi şartı ile) gümrük vergisi alınmamaktadır. BAE İthalatında Başlıca Ülkeler ( Cıf;% ) Önemli İthal Ülkeleri Toplamdaki 2004 % Çin 10.3 Hindistan 8.9 Japonya 6.8 Almanya 6.3 Fransa 6.1 Kaynak: The Economist Intelligence Unit. Country Profile 2005 BAE'nin en fazla ithalat yaptığı ülkeleri incelediğimizde ise, toplam ithalatının %10,3'lük kısmının Çin tarafından sağlandığı görülecektir. Ürün grubunda ise çok değişik bir yelpazede ithal ürün çeşitliliğine rastlanmaktadır. ABD ve Japonya 2003 yılına kadar en önemli ithal kaynakları arasında yer alırken, son yıllarda Çin'in önlenemez yükselişi bu pazarda da kendini göstermiştir. TÜRKİYE İLE TİCARET Anlaşma ve Protokoller Ülkemiz ile BAE arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler, 9 Ağustos 1984 tarihli Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir. Söz konusu Anlaşma uyarınca kurulmuş olan Karma Ekonomik Komisyonun 6. Dönem Toplantısı 1923 Kasım 2000 tarihlerinde Abu Dabi'de yapılmıştır. 2005 yılı Eylül ayında Abu Dabi’de Yatırımların Karşılıklı Korunması Anlaşması imzalanmıştır.
20 Türkiye BAE Arasında Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması 29 Ocak 1993 tarihinde, Abu Dabi'de imzalanmıştır. 27 Aralık 1994 tarih ve 22154 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan söz konusu Anlaşma 1.1.1995 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Dış Ticaret BAE'ye yönelik ihracatımız incelendiğinde ihracatımızda yıllar itibariyle sürekli bir artış eğiliminin mevcut olduğu görülmektedir. 2002 yılında 457 milyon $ olan ihracatımız, 2003 yılında da 702 milyon $’a çıkmıştır. 2003 yılında bir önceki yıla göre ihracatımız % 35 artarak 702 milyon $ ulaşırken, 2004 yılındaki artış oranı ise % 67 olarak gerçekleşmiş ve 1.143 milyar $'a ulaşmıştır. 2005 yılında ise bir önceki yıla gore % 45 artarak 1.675 milyar $’a yükselmiştir. Öte yandan son yıllarda ithalatımızda da sürekli bir artış trendi yaşanmaktadır. 1999 yılında 27 milyon $ olan ithalatımız, 2003 yılında 113 milyon $’a, 2004 yılında ise 183 milyon $’a ulaşmıştır. 2005 yılı ithalatımız da 205 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. Bu istatistik rakamları bize karşılıklı olarak dış ticaretimizde sağlıklı bir ilişkinin kurulduğunu göstermektedir. Dış Ticaret Değerleri (1000 $) Yıl İhracat İthalat Hacim Denge 2000 315 973 081 39 744 527 355 717 608 276 228 554 2001 380 145 383 65 139 707 445 285 090 315 005 676 2002 457 327 730 100 804 752 558 132 482 356 522 978 2003 702 908 084 113 596 621 816 504 705 589 311 463 2004 1 143 728 129 183 485 004 1 327 213 133 960 243 125 2005 1 675 187 314 205 442 341 1 880 629 655 1 469 744 973 Kaynak: DTM İstatistikleri İhracatımız İhracatımızda belli başlı ürünler;demir ve çelik ürünleri, kıymetli metaller ve kaplamalarından mücevherci eşyası, elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları, motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer makine ve cihazlar, aletler, parçaları, örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları, esasını hububat, un, nişasta, süt teşkil eden müstahzarlar, plastik ve plastikten mamul eşya şeklindedir. Maddeler İtibariyle İhracatımız ($) 2005 Toplam 1.675.187.314 72 Demir Ve Çelik 917.334.283 71 İnciler, Kıymetli Taş Ve Metal Mamulleri,Madeni Paralar 269.402.964 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Ve Müstahsalları,Mumlar 127.148.721 85 Elektrikli Makina Ve Cihazlar,Aksam Ve Parçaları 42.778.269
21 84 Kazan; Makina Ve Cihazlar,Aletler,Parçaları 32.239.986 73 Demir Veya Çelikten Eşya 25.798.964 87 Motorlu Kara Taşıtları, Traktör,Bisiklet,Motosiklet Ve Diğer 20.171.366 39 Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya 20.047.917 89 Gemiler, Suda Yüzen Taşıt Ve Araçlar 18.587.956 19 Esasını Hububat, Un,Nişasta,Süt Teşkil Eden Müstahzarlar 13.939.036 62 Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 13.118.147 94 Mobilyalar, Aydınlatma,Reklam Lambaları,Prefabrik Yapılar 12.477.218 40 Kauçuk Ve Kauçuktan Eşya 11.739.923 57 Halılar Ve Diğer Dokumaya Elverişli Maddeden Yer Kaplamaları 11.516.130 68 Taş, Alçı,Çimento,Amyant,Mika Vb Maddelerden Eşya 10.364.347 33 Uçucu Yağlar, Rezinoitler,Parfümeri,Kozmetikler Vb 8.092.541 61 Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 7.384.512 69 Seramik Mamulleri 6.879.099 21 Yenilen Çeşitli Gıda Müstahzarları 6.515.266 76 Alüminyum Ve Alüminyum Eşya 6.333.508 44 Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya;Odun Kömürü 6.154.688 63 Mensucattan Mamul Diğer Eşya,Kullanılmış Eşya,Paçavralar 5.784.957 18 Kakao Ve Kakao Müstahzarları 5.444.511 20 Sebze, Meyva, Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş Konserveleri 5.355.087 25 Tuz, Kükürt,Toprak Ve Taşlar,Alçılar Ve Çimento 4.948.374 70 Cam Ve Cam Eşya 4.437.771 08 Yenilen Meyvalar, Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve Kavun Kabuğu 4.377.177 54 Dokumaya Elverişli Suni Ve Sentetik Lifler 4.351.118
22 64 Ayakkabılar,Getrler,Tozluklar Vb Eşya Ve Aksamı 3.767.853 48 Kağıt Ve Karton; Kağıt Hamurundan Kağıt Ve Kartondan Eşya 3.334.510 17 Şeker Ve Şeker Mamulleri 3.313.038 15 Hayvansal Ve Bitkisel Yağlar Ve Bunların Müstahsalları 3.286.480 38 Muhtelif Kimyasal Maddeler 3.069.933 34 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler,YıkamaYağlama Madde. 30 Eczacılık Ürünleri 3.000.804 2.235.780 58 Özel Dokunmuş Mensucat,Dantela,Duvar Halıları,İşlemeler 2.223.601 93 Silahlar Ve Mühimmat,Bunların Aksam,Parça Ve Aksesuarları 2.205.679 83 Adi Metallerden Çeşitli Eşya 2.099.692 07 Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular 2.080.041 04 Süt Ve Süt Mamulleri, Kuş Ve Kümes Hay.Yumurtaları,Bal Vb. 2.039.584 43 Postlar, Kürkler,Taklit Kürkler Ve Mamulleri 1.876.118 32 Debagat Ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasa, Boya,Macun,Sakızlar 1.760.202 42 Deri Eşya, Saraciye Eşyası,Seyahat Eşyası,Bağırsaktan Eşya 1.478.317 28 İnorganik Kimyasal Müstahsallar, Organik,İnorganik Bileşikler 1.337.109 11 Değirmencilik Ürünleri, Malt, Nişasta,İnülin,Buğday Gluteni 1.331.925 56 Vatka, Keçe, Dokunmamış Mensucat,Özel İplik,Sicim Ve Mamulleri 74 Bakır Ve Bakırdan Eşya 1.177.967 1.129.182 52 Pamuk 1.084.756 82 Adi Metallerden Aletler, Bıçakçı Eşyası,Sofra Takımları 891.945 22 Meşrubat, Alkollü İçkiler Ve Sirke 808.204 29 Organik Kimyasal Müstahsallar 781.421 59 Emdirilmiş, Sıvanmış, Kaplanmış Mensucat,Bunlardan Teknik Eşya 760.737
23 90 Optik, Fotoğraf, Sinema,Ölçü,Kontrol,Ayar Cihazları,Tıbbi Alet. 708.948 96 Çeşitli Eşya 693.310 24 Tütün Ve Tütün Yerine Geçen İşlenmiş Maddeler 689.316 91 Saatler Ve Bunların Aksam Ve Parçaları 672.370 55 Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler 504.988 35 Albüminoid Maddeler, Tutkallar,Enzimler Vb 263.724 02 Etler Ve Yenilen Sakatat 212.108 95 Oyuncaklar, Oyun Ve Spor Malzemeleri,Aksam Ve Parçaları 184.045 09 Kahve, Çay,Paraguay Çayı Ve Baharat 168.853 98 Harp Silahları 148.350 41 Ham Postlar, Deriler (Kürkler Hariç) Ve Köseleler 141.413 49 Basılı Kitap, Gazete, Resim Vb Baskı Sanayi Mamulü, El Yazmaları 06 Canlı Bitkiler Ve Çiçekçilik Müstahsalları 135.758 126.804 60 Örme Eşya 111.930 12 Yağlı Tohum Ve Meyvalar, Sanayi Bitkileri,Saman,Hayvan Yemi 107.112 65 Başlıklar Ve Aksamı 98.859 51 Yün, Kıl, At Kılı;Bunların İplik Ve Dokumaları 62.202 31 Gübreler 56.014 50 İpek 51.662 88 Hava Taşıtları, Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları 42.196 75 Nikel Ve Nikelden Eşya 33.904 37 Fotoğrafçılıkta, Sinemacılıkta Kullanılan Eşya 33.676 92 Müzik Aletleri; Bunların Aksam, Parça Ve Aksesuarı 32.125 86 Demiryolu Ulaşım Araçları Vb, Aksam Ve Parçaları 30.963
24 53 Dokumaya Elverişli Bitkisel Lifler, Kağıt İpeği Ve Dokumaları 28.972 16 Et, Balık,Kabuklu Hayvan,Yumuşakça Vb Hayvansal Müstahzarlar 67 Hazır Kuş Tüyü Ve İnsan Saçı Mamulleri, Yapma Çiçekler 20.884 9.522 45 Mantar Ve Mantardan Eşya 5.042 80 Kalay Ve Kalay Mamulleri 4.767 36 Barut, Patlayıcı Maddeler,Pirotekni Mamulleri,Kibrit Vb 3.864 97 Sanat Eserleri, Koleksiyon Eşyası, Antikalar 2.707 13 Laklar, Sakızlar, Bitkisel Özsu Ve Hülasalar 1.069 66 Şemsiye, Baston, Kamçı,Kırbaç Ve Bunların Aksamı 633 46 Hasır; Saz Ve Benzeri Örülebilen Maddelerden Mamuller 510 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı İstatistikleri İthalatımız BAE'den gerçekleştirilen ithalatımızda;kıymetli taş ve metaller, petrol ürünleri ve diğer gazlı hidrokarbonlar, işlenmemiş alüminyum, pamuk, koyun ve kuzuların ham derileri, hayvan bağırsak, mesane ve midesi (taze/soğutulmuş/dondurulmuş vs.) plastik ve plastikten mamul eşya, elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parçaları ile makine ve cihazlar, aletler, parçaları ilk sıralarda yer almaktadır. Maddeler İtibariyle İthalatımız ($) 2005 205.442.341 71 İnciler, Kıymetli Taş Ve Metal Mamulleri,Madeni Paralar 81.573.904 27 Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar Ve Müstahsalları,Mumlar 49.063.107 76 Alüminyum Ve Alüminyum Eşya 42.642.120 52 Pamuk 14.085.176 39 Plastik Ve Plastikten Mamul Eşya 4.563.365 85 Elektrikli Makina Ve Cihazlar,Aksam Ve Parçaları 2.815.521 41 Ham Postlar,Deriler (Kürkler Hariç) Ve Köseleler 1.774.995 94 Mobilyalar,Aydınlatma,Reklam Lambaları,Prefabrik Yapılar 1.195.738
25 31 Gübreler 734.836 28 İnorganik Kimyasal Müstahsallar,Organik,İnorganik Bileşikler 700.745 32 Debagat Ve Boyacılıkta Kullanılan Hülasa,Boya,Macun,Sakızlar 696.869 84 Kazan; Makina Ve Cihazlar,Aletler,Parçaları 651.418 70 Cam Ve Cam Eşya 568.873 73 Demir Veya Çelikten Eşya 542.336 62 Örülmemiş Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 402.637 09 Kahve, Çay,Paraguay Çayı Ve Baharat 363.622 91 Saatler Ve Bunların Aksam Ve Parçaları 262.726 90 Optik, Fotoğraf,Sinema,Ölçü,Kontrol,Ayar Cihazları,Tıbbi Alet. 262.297 61 Örme Giyim Eşyası Ve Aksesuarları 252.033 58 Özel Dokunmuş Mensucat, Dantela,Duvar Halıları,İşlemeler 218.975 40 Kauçuk Ve Kauçuktan Eşya 192.037 96 Çeşitli Eşya 189.981 42 Deri Eşya, Saraciye Eşyası,Seyahat Eşyası,Bağırsaktan Eşya 189.652 69 Seramik Mamulleri 175.411 72 Demir Ve Çelik 170.596 88 Hava Taşıtları, Uzay Araçları,Aksam Ve Parçaları 126.010 59 Emdirilmiş, Sıvanmış,Kaplanmış Mensucat,Bunlardan Teknik Eşya 106.561 03 Balıklar, Kabuklu Hayvanlar,Yumuşakçalar,Diğer Omurgasızlar 86.533 48 Kağıt Ve Karton; Kağıt Hamurundan Kağıt Ve Kartondan Eşya 83.226 38 Muhtelif Kimyasal Maddeler 63.667 08 Yenilen Meyvalar, Kabuklu Yemişler,Turunçgil Ve Kavun Kabuğu 62.131 33 Uçucu Yağlar, Rezinoitler,Parfümeri,Kozmetikler Vb
26 61.591 55 Sentetik Ve Suni Devamsız Lifler 57.975 54 Dokumaya Elverişli Suni Ve Sentetik Lifler 48.256 49 Basılı Kitap, Gazete,Resim Vb Baskı Sanayi Mamulü,El Yazmaları 46.737 30 Eczacılık Ürünleri 43.672 35 Albüminoid Maddeler, Tutkallar,Enzimler Vb 41.553 34 Sabunlar, Yüzey Aktif Organik Maddeler,YıkamaYağlama Madde. 39.827 74 Bakır Ve Bakırdan Eşya 37.214 82 Adi Metallerden Aletler, Bıçakçı Eşyası,Sofra Takımları 35.910 83 Adi Metallerden Çeşitli Eşya 31.815 87 Motorlu Kara Taşıtları, Traktör,Bisiklet,Motosiklet Ve Diğer 27.435 44 Ağaç Ve Ağaçtan Mamul Eşya; Odun Kömürü 27.100 20 Sebze, Meyva, Bitki Parçaları,Sert Kabuklu Yemiş Konserveleri 21.008 60 Örme Eşya 19.441 12 Yağlı Tohum Ve Meyvalar, Sanayi Bitkileri,Saman,Hayvan Yemi 18.296 68 Taş, Alçı,Çimento,Amyant,Mika Vb Maddelerden Eşya 15.810 57 Halılar Ve Diğer Dokumaya Elverişli Maddeden Yer Kaplamaları 14.585 07 Yenilen Sebzeler Ve Bazı Kök Ve Yumrular 12.675 63 Mensucattan Mamul Diğer Eşya,Kullanılmış Eşya,Paçavralar 10.695 64 Ayakkabılar,Getrler,Tozluklar Vb Eşya Ve Aksamı 4.254 95 Oyuncaklar,Oyun Ve Spor Malzemeleri,Aksam Ve Parçaları 4.043 65 Başlıklar Ve Aksamı 2.594 43 Postlar,Kürkler,Taklit Kürkler Ve Mamulleri 978 56 Vatka,Keçe,Dokunmamış Mensucat,Özel İplik,Sicim Ve Mamulleri 759
27 29 Organik Kimyasal Müstahsallar 750 50 İpek 145 53 Dokumaya Elverişli Bitkisel Lifler,Kağıt İpeği Ve Dokumaları 125 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı İstatistikleri İGEME'nin Birleşik Arap Emirlikleri'ne Yönelik Fuar Faaliyetleri Merkezimiz, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Orta Doğu ve Körfez ekonomileri içindeki önemini göz önünde bulundurarak, Türk İhracatçılarının yabancı ithalatçı ve işadamları ile doğrudan temas kurmalarını, ihraç ürünlerimizin ve firmalarımızın hedef pazarlarda tanınmasını sağlamak ve firmalarımızın mevcut pazar paylarını artırmak amacıyla dünyanın en önemli ticaret merkezlerinden birisi haline gelen Dubai'de düzenlenen önemli fuarlara 1995 yılından beri milli katılım organizasyonları gerçekleştirmektedir. İlk kez 1995 yılında Dubai Uluslararası Sonbahar Ticaret Fuarı Merkezimiz fuar programına alınmış olup, 2004 yılına kadar her yıl düzenli olarak fuara iştirak edilmiştir. Ayrıca, 1998 ve 1999 yıllarında aynı fuarın ilkbahar versiyonu olan Uluslararası İlkbahar Ticaret Fuarı'na firmalarımızın iştirakleri Merkezimiz aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Merkezimiz, halen Dubai'de düzenlenen konularında bölgenin en büyük iki Fuarı olan The BIG 5 SHOW ve INDEX fuarlarına Türkiye'nin milli düzeyde katılımını ihracatçı birliklerimizin işbirliğiyle organize etmeye devam etmektedir. Dubai'nin en önemli ihtisas fuarlarından birisi olan The BIG 5 SHOWİnşaat Su Teknolojileri ve Çevre, Cam ve Metal Havalandırma ve Soğutma Temizlik ve Bakım Fuarı 2000 yılından itibaren fuar programımıza alınmış bulunmaktadır. The BIG 5 SHOW 2005 Fuarı 1620 Kasım 2005 tarihleri arasında Dubai'de gerçekleştirilecek olup, 50'nin üzerinde ülkeden 1.500'e yakın katılım olacağı tahmin edilmektedir. Fuarı her yıl 30.000'den fazla işadamı ziyaret etmektedir. Fuarın Türkiye milli katılımı İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri ve İGEME işbirliğiyle organize edilmektedir. Ülkemize iki ayrı bölümde toplam 880 5 m²'lik stand tahsis edilmiş olup, toplam 42 firmamız fuarda ürünlerini sergileyecek ve tanıtımını yapacaklardır. Konusunda Orta Doğu'nun en büyük ve en prestijli fuarı olan INDEXUluslararası Ortadoğu Mobilya Dekorasyon ve Mağaza Donanımları Fuarı'na ülkemizin milli düzeyde iştirak organizasyonu ise ilk kez Merkezimiz tarafından 2001 yılında gerçekleştirilmiştir. 28 Kasım2 Aralık 2005 tarihleri arasında Dubai Dünya Ticaret Merkezi'nde düzenlenecek olan fuara 50 civarında ülkeden 1.500'e yakın firma katılımı ve 35.000 civarında ziyaretçi beklenmektedir. Türkiye milli standı fuarın iki ayrı bölümünde ve toplam 2.330 5 m²'lik bir alanda yer alacaktır. Toplam 62 Türk firması İGEME ve Ege İhracatçı Birlikleri işbirliğiyle fuara milli standımızda iştirak edeceklerdir. İŞ ADAMLARININ DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR Organizasyon Üyelikleri
28 Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) Körfez İşbirliği Konseyi; Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Umman ve BAE tarafından kurulmuştur. Amaç bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanmasıdır. İkinci önemli amacı ise ekonomik, mali ve para politikalarının koordinasyonudur. Bu konseyin esas kuruluş amacı, İranIrak savaşının bölgede yaratmış olduğu tehdit olarak verilebilir. 1988 yılında bu savaşın son bulması ile GCC gerçek hareketini yitirmiştir. Üye devletlerin Dışişleri bakanları her üç ayda bir toplanmakta ve bir ülke başkanı da yıllık zirveye başkanlık yapmaktadır. Son yıllarda GCC Irak ve Katar konusunda Birleşmiş Milletlerin yaptırımları gibi konularda görüş ayrılıklarına düşmüştür. Ayrıca Umman ve BAE, Suudi Arabistan'ın diğer ülkeler üzerinde liderlik yapmak istemelerini hoş karşılamamaktadır. 1995 yılında Suudi Arabistan ve Katar arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeni ile organizasyon parçalanma durumuna gelmiştir. Bölgesel entegre savunma kuvvetlerinin kurulması ile ilgili teklif ilk olarak Umman Sultanı Qaboos bin Said alSaid tarafından yapılmıştır. Ancak Suudi Arabistan'ın engellemeleri yüzünden sınırlı bir şekilde ilerleme kaydedilmiştir. 1993 yılında tarifeler konusunda prensipte anlaşmaya varılmış ancak tazminat konuları yüzünden görüşmeler başarısızlıkla neticelenmiştir. 1999 yılının Eylül ayında 6 ülke gümrük kanunları konusunda bir anlaşmaya varmıştır. Bazı gecikmelerden dolayı gümrük birliği 2003 yılında başlamıştır. Gümrük Birliği AB ile serbest ticaret anlaşması yapılabilmesi için bir ön şarttır. Gulf Cooperation Council http://www.gccsg.org/ Arap Devletleri Ligi Arap ligi olarak bilinen organizasyon 1945 yılında kurulmuştur. Arap devletleri arasında ilişkileri kuvvetlendirmek ve tüm Arap ulusu adına iyi politikaların koordinasyonunu sağlamak önemli görevleri arasındadır. 1993 yılındaki üye sayısı 22'dir. Birleşmiş Milletlerde gözlemci statüsü taşıyan ligin ana merkezi Kahire'dedir. Arap ligi yaşanan birçok anlaşmazlıklarda aracı görevini yürütmüştür. Ayrıca İsrail'in Arap boykotu sırasında da aracı görevinde bulunmuştur. Yakın zamanlarda Arap dünyasında bölünmeler yaşanmıştır. 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren ABD ve İngiltere'nin Irak üzerinde izlemiş olduğu politikalar Ligin çalışma temposunu olumsuz etkilemiştir. League of Arap States http://www.arableagueonline.org Arap Parasal Fonu (AMF) 1977 yılında 20 Arap ülkesi tarafından Dubai'de kurulmuştur. Arap ülkelerinin ekonomilerinin gelişmesine yardımcı olmak ve Arap ülkeleri arasındaki ticaretin gelişmesini ve kolaylaştırılmasını sağlamak amacı ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Pek başarılı bir fon olduğu söylenemez. Ödemeler dengesi için destek amacı ile üyelerine borç vermektedir. Ayrıca Arap parası olan Dinar'ın gelişmesine yönelik çalışmalarla birlikte tek Arap parasının kurulması için çaba sarf etmektedir. İkinci önemli amacı ise Arap finans piyasalarının geliştirilmesi çalışmalarıdır. Arap Monetary Fund htpp://www.amf.org.ae
29 Petrol İhraç Eden Ülkeler ÖrgütüOPEC OPEC 1960 yılında büyük petrol ihraç eden ülkelerin petrol ihracatlarının koordinasyonunu sağlamak, petrol politikalarını belirlemek ve petrol fiyatlarını kontrol etmek amacını gütmektedir. Şu andaki üyeleri arasında, Cezayir, Endonezya, İran, Irak, Kuveyt, Libya, Nijerya, Katar, Suudi Arabistan, BAE ve Venezüella bulunmaktadır. Ekvator 1992 yılında, Gabon ise 1970 yılında örgütü terk etmiştir. 1970 yılında çok fazla yükselen petrol fiyatları dünyayı ekonomik kriz içerisine sokmuş ve OPEC bu dönemde başarılı bir çalışma programı gerçekleştirmiştir. 197374 yıllarında petrol fiyatları dört katına çıkmıştır. 197980 yılları arasında ise % 25 civarında bir artış yaşanmıştır. OPEC htpp://www.opec.org Arap Petrolü İhraç Eden Ülkeler (OAPEC) Arap petrolünü ihraç eden ülkeler 10 Arap petrol üreticisi tarafından 1968 yılında kurulmuş ve üç üyesi (Bahreyn, Mısır ve Suriye) ise OPEC üyesi değildir. OAPEC tarafından aynı zamanda teknik eğitim, fizibilite çalışmaları ve pazar araştırmaları da yürütülmekte ve üye ülkelere bilgi aktarımında bulunulmaktadır. Birçok ortak Arap projeleri de OAPEC tarafından desteklenmektedir. Örnek olarak "Arab Petroleum Investments Corporation (Apicorp)" ve "Arab Maritime Petroleum Transport Company (AMPTC)".olarak verilebilir OAPEC http://www.oapecorg.org PAZAR İLE İLGİLİ BİLGİLER Piyasa Hakkında Genel Bilgiler BAE piyasası rekabetçi, fiyata duyarlı ve dışa açık bir pazardır. Pazarın bu özelliğinden dolayı ülkede her ülkeye ait malları bulmak mümkündür. Ülkenin hem tarım ürünü hem de sanayi mamulü üretimi oldukça yetersiz olduğundan ihtiyaçlarının büyük bir bölümünü ithalat yoluyla karşılamaktadır. Kaliteli ve ucuz olan mallarla piyasada bulunmak BAE pazarında diğer ülke piyasalarına göre daha önemlidir. Ülkenin ticaret merkezi durumunda olan Dubai rekabetin çok yoğun olduğu bir pazardır. Dubai ülke sınırlarını aşan bir boyutta Körfez Bölgesi'nden Orta Asya ve Uzakdoğu'ya kadar bir hitap alanı bulmaktadır. Ülkede ticari faaliyetler çok iyi organize olmuştur. Ticaret kayıtlı ve resmi kurallar çerçevesinde yürütülmektedir. Ticari yaşam giderek büyük ve modern ticaret merkezlerine kaymaktadır. Ticari hayatta büyük ölçüde dürüstlük hâkimdir ve hileli ticarete asla müsamaha edilmemektedir. Alışverişlerde pazarlık yapılması söz konusu olmakla birlikte yapılan indirimler bir kaç Dirhemin üstüne çıkmamaktadır. BAE bölgedeki diğer ülkelerin de önemli ölçüde mal ve hizmet tedarik ettiği bir ticaret merkezi konumundadır. Başta Amerikalı ve Avrupalı firmalar olmak üzere çok sayıda yabancı firma özellikle Dubai'de temsilcilik açmak suretiyle BAE pazarı ile birlikte Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkeleri ile yakın Afrika ülkelerine ait piyasaları buradan takip etmektedir. Civardaki ülkelerden de önemli bir kesim ticari amaçlarla, özellikle BAE'de katı
30 dini kurallar uygulanmadığından diğer Arap ülkelerinde yaşayanlar yoğun bir şekilde hafta sonu tatili ve eğlence amacıyla Dubai'ye gelmektedirler. BAE Piyasasının Temel Özellikleri İhracatçılarımızın BAE pazarına girişte göz önünde bulundurmalarında fayda görülen hususlar şunlardır; § Piyasada rekabet çok yoğundur ve piyasada tutunabilmek için mutlaka çok ciddi rekabet üstünlüğüne sahip olunması gerekmektedir. § Ürün kalitesi çok önemlidir çünkü müşteri kesimi genelde yüksek gelire sahiptir. Kalite, satış sonrası hizmet, standarda uygunluk gibi faktörlerin önemi göz ardı edilmemelidir. § Fiyat belirlenirken rakip ürünlerin fiyatları ve kur değişiklikleri dikkate alınmalıdır. Fiyatın egemen bir faktör olduğu bilinmelidir. § Pazarda dürüstlük ve güven çok önemlidir. Piyasanın güvenini kaybetmiş bir marka veya firmanın bu piyasaya bir daha girmesine imkân bulunmamaktadır. § Kişisel ilişki kurmaya (özellikle de üst düzey aile üyeleri ile) önem verilmelidir. Bu açıdan sık yüz yüze görüşme zemini hazırlanmalıdır. Bundan dolayı müşterinin Türkiye'ye davet edilmesinin, en az BAE ziyareti kadar verimli ve etkili olabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. § Nüfus yapısı ve tüketici özellikleri nedeniyle ülke içi talepten ziyade ülke üzerinden sağlanacak dış talepleri yakalamak için girilmesi daha uygun görülmektedir. § Ülkedeki ticaret büyük ölçüde ticaret merkezleri, marketler ve mağazalarda cereyan etmekte ve açık pazar semt pazarı vb. ticaret alanları hiç bulunmamaktadır. Dış Ticaret Düzenlemeleri BAE'nde dış ticaret düzenlemeleri liberal niteliktedir. Kambiyo kontrol rejimi uygulanmaktadır. BAE Dirhemi (Dh) konvertibl olup, sermaye ve karın transferi de serbestçe yapılabilir. İthalat Düzenlemeleri BAE'nde tüm ithalatçıların lisans almaları zorunludur. İthalatçı ancak lisansında belirtilen malları ithal etmeye yetkilidir. İthalatta ticari mallarda kısıtlama ve korumacı tedbirler uygulanmamakla birlikte, BAE’ne ithal edilmesi istenen malların eğer sosyal, dini veya ahlaki nedenler dolayısıyla girişi uygun görülmüyorsa ithali yasaktır. İthali yasak mallar; Tüm uyuşturucu maddeler (haşhaş, kokain ve eroin vb.) sahte ve taklit paralar, dini veya ahlaki kurallara uymayan veya yolsuzluk ve düzeni bozucu etki meydana getirmeyi hedefleyen yayınlar, fotoğraflar resimler, kartlar, kitaplar, dergiler ve heykeller olarak verilebilir. Belirli malların ithaline de bazı koşulların yerine getirilmesi ve gerekli izinlerin alınması şartı ile onay verilmektedir.
31 İthali izne bağlı mallar şunlardır.
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
Her çeşit silah ve cephane
Alkol ve alkollü içki
Tıbbi amaçla kullanılan eczacılık ürünleri
Kimyasal ve organik gübreler, tarımsal sabitleyiciler ve bitki öldürücüler
Tohumlar ve bitki koleksiyonları
İlaçlar
Görsel ve işitsel yayınlar
Haberleşme teçhizatı
Tüm gıdalar
Canlı arılar, arı beyleri
Havai fişek ve patlayıcılar
Develer
"Habara" cinsi şahinler
Damızlık hayvanlar (aygır eşek, katır, tay, zebra). BAE'nde sergiler için getirilen mallar önceden izin almak kaydı ile 180 gün içinde yurt dışına çıkartılmalıdır. İnşaat, bilimsel araştırma, çeşitli projeler, bakım ve onarım vb. amaçlar ile getirilen eşyanın ise amaçları doğrultusunda gerekli sürenin sonunda ülke dışına çıkartılması gerekmektedir. BAE "TIR Konvansiyonu" ve "ATA Konvansiyonu"na taraf olmamıştır. Tüm sığır ve kümes hayvanları ürünleri için menşe ülkeden alınmış "sağlık sertifikası" ve "İslami kurallara göre kesilmiş olduğuna dair beyan" istenilmektedir. Yine bazı bitkisel ve hayvansal ürünlerin ithalatında söz konusu ürünün radyasyona maruz kalmadığına dair bir beyanname istenmektedir. Sağlığı ilgilendiren konularda Sağlık Bakanlığı nezdinde tescil işlemi yapılması gerekmektedir. Bakanlık sicilinde yer almayan ürünlerin ithalatı yapılamaz ve sorumluluk imalatçı ile acentesine aittir. Tarımsal ilaçların ithalatı sadece geçerli ithal iznine sahip tescilli ithalatçılar tarafından yapılabilir. Ayrıca sadece her bir Emirlikte geçerli bir takım kurallar da vardır. Bunlardan bazıları şunlardır;
·
·
·
Alkolsüz içkiler de dâhil olmak üzere suni tatlandırıcıların kullanıldığı gıda ürünlerinin Abu Dhabi'ye ithali yasaktır.
Sakarin içeren ürünlerin Sharjah'a ithali yasaktır.
Domuz ve domuz ürünleri Abu Dabi'ye önceden Belediyeden izin alınarak ithal edilmektedir. İthalatta Ticari Dağıtım Kanalları BAE piyasasında dağıtım faaliyeti ithalat yapılıp perakendecilere toptan mal vermek şeklinde olduğu gibi, doğrudan ithal ettiği malları perakende satmak şeklinde de olmaktadır.
32 Ülke piyasasında faaliyet gösteren firmaların büyük çoğunluğu yabancı ortaklı firmalardır. Yasal zorunluluk nedeni ile yerli ortağı olmak zorunda olan bu firmalar fiili olarak tamamen yabancı firmalardır. Dolayısıyla tamamen ithalata dayalı olarak çalışan bu firmalar kendi ülkelerinden mal getirdikleri gibi, diğer ülkelerden de ithalat yapabilmektedirler. Tekstil ve giyim eşyalarında perakende satış yapan mağazalar bizzat kendileri ithalat yapmakta ve ithal ettikleri malları yine kendileri perakende olarak satmaktadırlar. Gıda maddeleri çoğunlukla toptancılar tarafından ithal edilmektedir. Son zamanlarda büyük alışveriş merkezlerinde açılan büyük marketlerin kendileri de doğrudan ithalat yapıp, ithal ettikleri malları perakende olarak satmaktadır. Elektrikli ev eşyalarında çoğunlukla üretici firmalar ülkede temsilcilik bulundurmakta ve bu temsilcilikleri vasıtası ile doğrudan perakendecilere ürünlerini satmaktadırlar. Elektronik aletlerde ise iki türlü dağıtım sistemi göze çarpmaktadır. Elektronik aletler ya büyük alışveriş merkezleri veya süper marketlerin elektronik bölümlerinde ya da belli bölgelerde toplanmış olan özel mağazalarda pazarlanmaktadırlar. Her iki türdeki satış yerleri de sattıkları malları kendileri ithal etmektedirler. İnşaat malzemelerindeki dağıtım şekli genelde toptan ithalat ve perakendecilere satış şeklindedir. Ancak büyük inşaatlarda malzeme ithalatı doğrudan yapımcı firma tarafından yapılmaktadır. Acente Açma BAE'nde mal satmanın en yaygın yolu acente vasıtası ile satıştır. BAE'nde acente ve dağıtıcı arasında bir ayrım yapılmamakta ve her iki terim " ticari acente" şeklinde ifade edilmektedir. Acentede BAE vatandaşı veya BAE vatandaşlarının tamamına sahip olduğu bir şirket, ya da yabancılar hissesi %49'u geçmeyen bir limited şirket olabilir. Her bir Emirlik için ayrı acentelik sözleşmesi yapmak gerekmektedir. BAE ölçeğinde acentelik izni verilmemektedir. Ancak tüm BAE için her bir emirlikte temsilcisi bulunan ana acente ile sözleşme yapılabilir. Bundan dolayı Acentenin tüm BAE için genel acente olması ve hedef pazar olarak düşünülen emirliklerde temsilcilikleri bulunmasına önem verilmelidir. Acenteler sözleşmelerini bulundukları emirliklerin ticaret ve sanayi odaları ile, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı'na tescil ettirmeleri gerekmektedir. Sadece BAE vatandaşları veya tamamıyla BAE vatandaşlarının sahibi olduğu firmalar yerel acente olarak tescil ettirebilirler. Sözleşme süresinin bitmiş olması fesih nedeni değildir. Acentelik sadece ana firma ile acentenin karşılıklı anlaşması ile feshedilebilir. BAE piyasasının geleneksel özellikleri sebebiyle acente seçiminde nüfuzlu ailelere mensup olmasına önem verilmelidir. Piyasanın nabzını iyi ölçen ihracatçının gözü/kulağı olacak bir acente seçilmelidir. Acenteye çevre ülkelere reeksport ve transit ticaret yapma yetkisi verilmesi faydalı olur.
33 Kamu Alımları Kamu ihaleleri ya federal hükümet ya da emirlikler tarafından yapılmaktadır. Federal alımlar Abu Dhabi ve Dubai'de bulunan federal idarece yapılmaktadır. Emirliklerin kendi ihaleleri ise mahalli yönetim tarafından gerçekleştirilmektedir. Yürürlükteki ihale yasasına göre federal proje için tedarikçi müteahhit veya teklif veren ya BAE vatandaşı veya en az %51'i BAE vatandaşlarına ait bir şirket olmalıdır. Sonuç olarak ihaleye katılmak isteyen bir yabancı firma ya ortak girişim (joint venture) oluşturmalı ya da acentelik sözleşmesi yapmalıdır. Federal ihalelerde teminat olarak ihale tutarının %5'i oranında gayri kabili rücu banka teminat mektubu istenmektedir. İhalelerde yerel firmalar lehine birtakım fiyat avantajı sağlandığı şeklinde bazı duyumlar vardır. Sadece ön yeterliliği kabul edilmiş olan bazı seçilmiş firmaların davet edildiği ihaleler de olmaktadır. Zaman zaman 3–4 kez tekrarlanan ihalelere de rastlanmaktadır. BAE Dünya Ticaret Örgütü (WTO) nezdinde imzalanan Kamu Satın Alma Anlaşması'na taraf değildir. Standartlar ve Kalite Kontrol Uygulaması BAE Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO)'ne üyesidir. Hem federal hükümetin hem de emirliklerin standart taleplerini incelemeye yetkisi vardır. Özellikle inşaat projelerinde her bir proje için uygulanacak standartlar alıcı tarafından belirlenebilmektedir. Gıda mallarında standartlar mahalli talepler doğrultusunda Tarım ve Sağlık Bakanlıkları ile Belediyeler Genel Sekreterliği'nin oluşturduğu Komite tarafından belirlenmektedir. Markalama ve Etiketleme Gıda malları için Körfez Standardı (GS/1995) uygulanmaktadır. Etikette ürün ve marka adı ile birlikte oransal olarak azalan sırada katkı maddeleri ve içindekiler yer almaktadır. "E" numarası olan katkı maddeleri, tüm hayvansal yağların menşei, metrik ölçüme göre net ağırlık üretim ve son kullanma tarihleri, menşe ülke imalatçının unvanı ve adresi, varsa özel muhafaza ve hazırlama talimatları bulunmalıdır. Etiketler Arapça olmalıdır. Üretim tarihi (gün/ay/yıl) ambalajın ayrılmaz bir parçası olmalıdır. Ya etikette basılmış olmalı veya mahfazaya işlenmiş olmalıdır. Yapışkan etiket (sticker) plastik baskı vb. metotlar kabul edilmemektedir. Yabancı Yatırım Yabancı sermaye konusunda düzenleme yapma yetkisi federal hükümet ve emirlikler düzeyindedir. Genel olarak kurulan şirketlerin en az %51'inin BAE vatandaşlarına ait olması gereklidir. Ancak serbest bölgelerde bu şart aranmaz. Bundan dolayı serbest bölgelerin önemli avantajları vardır. SERBEST BÖLGELERDE İŞ YAPABİLME BAE'nde serbest bölgelerde iş yapmak çok kolay ve düzenlidir. Serbest Bölge İdaresi işinizle ilgili olarak yerel idare ile olan ilişkilerinizin koordinasyonunu sağlamaktadır. Bu
34 işlemler; vize işlemeleri, yasal ve konsolosluk işlemleri, göçmenlik işlemleri, sağlık kartlarının çıkarılması, ehliyet ve araba kaydı ve iletişim gibi konuları içerebilir. Bir şirketin kuruluşuna hak kazanabilmesi için, şirketin BAE'de veya uluslararası bir yerde kaydının olması yeterlidir. Buna Offshore şirketleri de dâhildir. En büyük serbest bölgelerden biri olan Jebel Ali Serbest Bölgesinde kurulacak olan bir şirket, Free Zone Establishment (FZE) veya Free Zone Company (FZCO) diye adlandırılacaktır. Serbest bölgelerde kurulacak olan şirketler ve prosedürlerini istenilen serbest bölgenin sitesine girerek elde etmek mümkün olacaktır. Jebel Ali Serbest Bölgesinde verilen Teşvikler 100% yabancı mülkiyet: JAFZA'da kurulacak olan şirket için yerli bir ortağa gerek duyulmamaktadır. Bu yüzden şirketlerini tam olarak kontrol edebilme olanağı bulunabilir. Personel geliri ve şirket vergileri yoktur: Hükümet tarafından alınan bir kararla serbest bölgede kurulacak olan şirketlerden 50 yıl boyunca vergi alınmamaktadır. Ayrıca bu imtiyaz yenilenebilmektedir. Sermaye ve karların % 100'ünün transferi mümkündür: Arzu edildiği takdirde elde edilen karların tümünün yurtdışına transferi yapılabilir. Hiçbir kısıtlama bulunmamaktadır. Personel teminde problem yoktur: Merkezi bir havuzda firmalar istediği deneyimlere sahip işçileri seçebilme imkânına sahiptirler. İlaveten şirketler serbest bölgede çalıştırmak üzere kendi işçilerini de getirebilirler. Personelin ikameti: JAFZA uluslararası personelin bir arada barındırabilmesini sağlamak amacı ile kaliteli konaklama olanaklarına sahiptir. Enerji bolluğu: Enerji temininde bir bolluk vardır. Aynı zamanda su ve atık su maliyetleri çok uygundur. Önceden inşa edilmiş ofisler, depo/fabrikalar ve arazi temini: Yüksek kalitede inşa edilmiş ofisler kiralanacağı gibi kendi fabrikalarınızı da inşa edebileceğiniz arazileri temin edebilirsiniz. Ayrıca bu araziler mortgage sistemiyle de kiralanabilmektedir. Avantajları § İdari hizmetler mükemmeldir. § Dubai Liman İşletmeleri idaresinin iki limanı tarafından destek hizmetleri verilmektedir. § Dubai Ticaret Portalı hizmetinden faydalanılmaktadır. § İşçi temini ve konaklama imkânları uygundur. § Uluslararası banka danışmanlık sigorta ve mortgage şirketlerine ulaşmak çok kolaydır.
35 DIŞ TİCARET PROSEDÜRLERİ Deniz Liman Faturası İthalatçı kodu, ithalatçılar için alınması gereken bir belgedir. İthalatçı kodu BAE’nde ticaret lisansına sahip ve ticaret işi ile iştigal eden kişilere belediye ve ekonomi birimleri tarafından verilen başvuru formu ve ticaret lisansının fotokopisinin sunulması sonucunda verilmektedir. İthalatçıların sadece lisanslarında belirtilen kategorilerdeki ürünlerin ithalatına izin verilmektedir. İthalatçılar adına çalışan acentelerin de Gümrükten mal çekme koduna sahip olması bir zorunluluk teşkil etmektedir. İthalat faturası Gümrükten çekme işlemleri ithalat faturalarına göre yapılmaktadır. Bu dokümanlar 1. Gemi acentesi tarafından çift olarak verilecek teslim tutanağı 2. Orijinal fatura 3. Orijinal menşe şahadetnamesi 5. İkinci orijinal konşimento Yukarıdaki dokümanların ibrazı sonrasında gümrük vergisi alınır ve ithalat faturasına onay verilir. Üç bölümden oluşan fatura ile birlikte orijinal teslim tutanağı, eşyanın liman ve teslim masraflarının ödenmesi amacı ile müşteriye geri verilir. Eğer ithalatçı teslim tutanağının dışında üstteki dokümanların hiçbirine sahip değilse, gümrüklere dokümanların yerine depozito yatırılması gerekmektedir. Müşteri aşağıdaki yöntemlerle gümrük vergisi ödemesini yapabilir. • Peşin veya çek ile • Bir banka tarafından verilen gümrük garanti mektubu ile • Gümrük vergisin toplamaya yetkili olan bankalar vasıtası ile. • Gümrük vergisi kredi hesabı bulunan müşteriler için Reeksport için ithalat Konsinye olarak ithal edilen malların reexport edilmesi düşünülüyorsa, 180 gün içerisinde ihraç edilmesi gerekmektedir. Gümrük vergileri yerine banka garanti mektubu veya gümrük vergisi depozitosunun yatırılması gerekmektedir. Reexport gerçekleştiğinde, bu para veya garanti mektubu geri verilmektedir. 180 günden sonra eğer ihracat gerçekleştirilemiyorsa, gümrük vergisini ödeme zorunluluğu ortaya çıkar. Bundan sonra da dokümantasyon işlemleri ithalatta uygulandığı şekilde gerçekleşmektedir.
36 İthalat yapılırken ReExport amacı ile ithal edildiğinin de deklare edilmesi gerekmektedir. Reexport yapmadan önce bu mallar gümrük kontrolünden geçirilmektedir. Fatura kayıt ücretleri gümrükte ilan edildiği şekilde alınır. NOT: Ayrıca ithalat ve reexport için yapılan ithalatla ilgili Bakanlığın ilgili Dairesinin onayının alınması zorunluluğu vardır. Geçici Kabul Geçici kabuldeki belgeler de reexport için gerekli olan belgelerin aynısıdır. Sergi amaçlı yapılan ithalattaki malların en geç 90 gün içerisinde reexport edilmesi gerekmektedir. Bu sergilerle ilgili bilginin ithalat esnasında otoritelere deklare edilmesi gerekmektedir. Re export için ambalajlama yapılmadan önce, malların tekrar gümrük tetkikinin yapılması gerekmektedir. Gümrüğe başvurulduğu takdirde mühürleme ile ilgili düzenlemeler yapılabilir. Eğer konteyner sergi salonunda hazırlanmış ise reexport işlemi askıya alınabilir. Geçici kullanım amacı ile ithal edilmiş olan inşaat, bilimsel araştırma ve geliştirme projeleri, tamir ve onarım malzemelerinin yeniden ihracı için kontratta verilen süreler dikkate alınarak yeterli bir süre verilir. Reexport olayındaki gibi baştan Geçici Kabul yolu ile ithalatın yapıldığı deklare edilmelidir. Transit Gönderilen mallar konşimento ile alınmışsa ve üzerinde gideceği adres BAE'nin dışında bir yer ise, Transit Fatura ile işlem yapılabilir. Acentenin aşağıdaki dokümanları Gümrüğe ibraz etmesi gerekmektedir. § § § § Gemi acentesi teslim tutanağı Konşimento veya Manifestonun bir kopyası Değerin doğruluğunun ispatı Transit fatura tarihinden itibaren 30 gün içinde BAE'nden malların çıkışının ispat edilmesi için gerekli gümrük vergilerinin ödenmesi ile ilgili garanti verilmesi Yabancı orijinli mallar için Reexport Gerekli Dokümanlar § § § § § Orijinal fatura Reexport Deklarasyon belgesi Reexport için ithalat belgesinin kopyası Araç ithal edilip reexport yapılacaksa Trafik Dairesinin İzni Reexport amaçlı yapılan ithalatta Reexport yapılmadan önce depozito veya garantinin tespit edilmesi için malların gümrük kontrolünün yapılması İhracat faturası ile reexport işlemi tamamlanmaktadır.
37 Ayrıca reexport yaparken ithalatçı depozitonun ithalat esnasında ödenmesi talebinde bulunabilir. Aşağıdaki dokümanların tamamlanması istenmektedir. Karayolu ReExport
Giriş/Çıkış Sertifikası: Çıkış gümrüğünde malzemelerin veya ambalajlı malların gümrük müfettişleri tarafınca kontrol edildiği ispatlanmalıdır.
· Karayolu Manifestosu Denizyolu:
·
·
·
İhracat faturası Havayolu:
·
·
·
Havayolu faturası
İhracat faturası Diğer ülke gemileri ile ihracat:
·
·
·
İhracat Manifestosu
Gümrükte kontrol edildiğini gösteren Fatura Kaydı BAE orijinli mallar için İhracat Prosedürü İhracatta herhangi bir vergi ödenmemektedir. Ancak yükleme yapan firma aşağıdaki dokümanları gümrüğe vermek zorundadır. § Orijinal fatura § İhracat deklarasyonu § Araç ithalinde reexport yapılacaksa Trafik Dairesinden izin gereklidir. Serbest Bölgelerden ihracat yapıldığında ihracat deklarasyonuna gerek yoktur. § İhracat faturası ile birlikte temizlenir. § Gümrüklerce belirlenen fatura kayıt ücreti ödenir. Mirsal Mirsal BAE’nde gelecekte daha düzenli ve iyi bir taşıma hizmetinin oluşturulması ve belgelerin düzenlenmesi için, deniz ve hava acenteleri, ithalatçılar ve serbest bölge firmaları tarafından oluşturulan kargo topluluğunun yeni bir düzenlemesidir. Mirsal Bileşenleri Hava otomasyon sistemi (AAS)
·
Hava ulaştırma belgesi
38 ·
·
Acente transfer idaresi
Talep tutanağı ÇıkışGiriş Sertifikası (EEC)
· Serbest Bölge İhracat Sistemi
· Çıkış Giriş Sertifikası
· Talep tutanağı Araç Çıkarma Sertifikası (VCC)
·
·
Araç Temizleme Sertifika Girişi
Araş Sertifikasının İptal edilmesi Muhasebe
·
·
·
·
Banka Garanti Hesabı
Sürekli Garanti Hesabı
Gümrük vergisi Alındı Makbuzu
Depozito veya geri ödeme İstatistik Araştırma Sistemi (Webtabanlı) Dubai'de web üzerinden büyün istatistiki bilgilere cevap verebilirsiniz.
·
·
·
·
Armonize Sistem No. (ithalat ihracat & reexport)
Menşe şahadetnamesi
Yüklemenin yapıldığı ülke
Ülke ürünleri Mirsal (Webtabanlı) Güvenli ve hızlı bir gümrük işleminin gerçekleştirilmesini teminen web tabanlı bir ağ sisteminin kullanılması hedeflenmektedir.
·
·
·
Giriş işlemi faturası
Teslim tutanağı
Elektronik ödeme gişesi Birleşik Arap Emirlikleri'ne İhracat Nasıl Yapılır? BAE bir reexport ülkesidir. BAE’ne ihraç edilen bir ürünün nihai tüketim pazarı doğrudan BAE olacağı gibi, reexport yoluyla üçüncü bir ülke de olabilmektedir. BAE’ne doğrudan ihracat için; ithalatı yapacak firmanın, Emirlikler içinde yerleşik bir firma olması ve mukim olduğu yerin ilgili kamu idaresi tarafından adına düzenlenmiş “ticaret lisansına” ve ticaret odası üyelik sertifikasına sahip olması ve kuruluş sermayesini yatırdığı (firma hesabının bulunduğu/çalıştığı) bir banka olması gerekmektedir. Dubai'de ticaret lisansı “ Department of Economic Development ” tarafından düzenlenmektedir. Firma bilahare Ticaret ve Sanayi Odasına üyelik kaydını yaptırmaktadır.
39
BAE içinde kurulu firmalar yabancı ortaklı olabilmektedir. Hatta yabancılar genelde firmanın aktif yöneticilik görevini de üstlenebilmektedir. Yabancılar, Emirlikler içinde uzun vadeli ticari faaliyet için çoğunlukla limited liability compnay (LLC) şirket türünü (LLC) tercih etmektedir. Bu tür şirketleşmede en az %51 oranında pay yerel ortağa “BAE vatandaşı ya da %100 BAE sermayeli şirkete” ait olmaktadır. Firma, ticaret lisansında belirtilen faaliyet konusuna göre hareket etmektedir. Yabancı bir firma, BAE’de tayin edeceği bir ticari acenta/distribütör kanalıyla da ülkeye ihracat yapabilmektedir. Ticari acenta/distribütör (commercial agent) bir BAE vatandaşı yada tamamen BAE sermayeli bir firma olması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, yabancı ortaklı bir BAE firmasının acentalık yapması mümkün bulunmamaktadır. Ticari Acentalık için yapılacak sözleşme süreli olup, Ekonomi Bakanlığ'nda tescil olunmaktadır. Sözleşmede ürünün adı ile verilecek hizmet, sözleşmenin başlangıç tarihi ve geçerlilik süresi ile acentanın yetki bölgesinin belirtilmesi gerekmektedir. Serbest bölgede kurulu bir firma dış piyasadan satın aldığı bir ürünü Emirlik içine satmak istemesi durumunda da, yine Emirlik içinde yerleşik bir acenta tayin etmek zorundadır. Serbest bölgeler üçüncü ülke olarak değerlendirilmektedir. Bu çerçevede; ülke içine ithalat genel olarak %5 oranında gümrük vergisine tabidir. Gümrük vergisi ürünün CIF bedeli üzerinden tahsil edilmektedir. İthalatta aranan esas belgeler; ticari fatura, sağlık belgesi (gıda ürünleri için), menşe belgesi, konşimento ve çeki listesidir. Gıda ürünleri ithalatında ürünün standardı, ambalajı ve ambalajı üzerinde “üretim tarihi ve son kullanım tarihinin” belirtilmiş olmasına bilhassa dikkat edilmektedir. Dubai Belediyesinde Gıda Kontrol Dairesi ürün ithalatında standard/kalite kontrolünü yapan birimdir. Bir kısım gıda ürünü (buğday, mısır, pirinç), yaş meyve sebze türü (incir, elma, kayısı, karpuz, armut, üzüm, greyfurt, muz ve 08.0308.10 GTIP'li narenciye grubu) ile canlı hayvan (balık, koyun, keçi, tavuk, hindi, at, deve) ithalatı gümrük vergisinden muaftır. Gümrük vergisinden muaf ürünler için (www.dxbcustoms.gov.ae) Buna karşılık; alkollü ürünler %50 ve tütün mamülleri %100 oranında gümrük vergisine tabidir. Hatırlatılmasında Yarar Görülen Hususlar; Her ülke ile kurulan ticari ilişkilerde olduğu üzere; 1. Öncelikle tarafların bir araya gelmesi ve ilgili tesislerin ziyaret edilmesi, 2. Taraflar arasında bir “Satış Sözleşmesi” imzalanması, 3. Sözleşmede; ürünün spesifikasyonu, yüklemede/teslimatta kalite kontrolü yapacak bir uluslararası denetim firması, teslim ve ödeme şekli, yetkili mahkemelerin (Dubai ve Türk şirket merkezinin bulunduğu şehir) belirtilmesi, 4. Sevkiyat öncesi “Proforma Fatura” düzenlenmesi ve (standart ve fiyat açısından) son bir kez daha ithalatçı firma teyidinin alınması,
40 5. Ödemelerde bankacılık sisteminin (teyitli dönülemez akreditif) kullanılması ve sektörde önde gelen güvenilir bankaların tercih edilmesi, 6. BAE’de bir avukatlık firması/hukuk bürosu ile temasa geçilmesi (bilhassa acentalık verilmesi hususunda). Yukarıda belirtilen hususlar her iki ülke firmaları arasında sağlıklı ve uzun vadeli ilişkilerin tesis edilmesine önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Devlet Yardımları BAE’de gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, kişisel gelir vergisi gibi vergi uygulamaları bulunmamaktadır. Sadece, ülkede faaliyet gösteren yabancı petrol şirketleri ile yabancı bankalar karları üzerinden belirli oranda vergiye tabidir. Dış ticarette de, ihracat ve reexport işlemlerinden vergi alınmamaktadır. İthalatta sadece %5 oranında genel gümrük vergisi tahsil edilmektedir. Başta gıda ürünleri olmak üzere çoğu ürünün ithalatı gümrük vergisinden muaf tutulmuştur. Bu çerçevede, BAE’de gerek iç ticarete gerekse dış ticarete yönelik herhangi bir spesifik devlet yardımı uygulaması bulunmamaktadır. BAE’de Ticari Şirket Kurma Genel BAE’de yabancılar şirket kurma yoluyla yerleşik olarak ticari faaliyette bulunacağı gibi, şirket kurmadan ve dolayısıyla yerleşik bir varlık tesis etmeksizin de (ticari acenta tayini, şube/temsilcilik açma) ticari faaliyet icra etme imkanına sahiptir. Bu çerçevede, Emirlikler içinde yada serbest bölgelerde şirket kuruma imkanı bulunmaktadır. Temel fark, serbest bölgede yerel ortağa/sponsora gerek duyulmamaktadır. Bölge ülkelerini hedef pazar tayin eden üretici/imalatçı uluslararası firmalar, Dubai ya da diğer kuzey emirliklerindeki serbest bölgeleri lojistik/depolama merkezi ve dağıtım üssü olarak değerlendirmektedir. 1 Şirket Kurulması Ticari şirket kuruluşu, 1984 yılında yürürlüğe konulan 8 sayılı Şirketler Kanunu çerçevesinde yürütülmektedir. Sirket kurulusu icin avukatlik firması ile temasa geçilmesinde yarar bulunmaktadır. Ülkede; Emirlikler içinde ya da serbest bölgelerde olmak üzere, iki farklı şekilde şirket kurulması imkanı bulunmaktadır. a. Emirlikler İçinde Şirket Kurulması Yabancı bir kişi/firma; bir veya birden fazla BAE vatandaşını ortak yapmaksızın Emirlikler içinde ticari şirket kuramamaktadır. Limited Liability Company (LLC); Şirketler Kanununa göre, BAE’de 7 değişik şirket kuruluşu vardır. BAE’de uzun dönem varlık göstermeyen isteyen yabancılar tarafından tercih edilen şirketleşme türü Limited Liability Company (LLC)’dir.
41 Dubai’de ticari şirket faaliyeti için Department of Economic Development ( www.dubaided.gov.ae) tarafından ticaret lisansı düzenlenmesi ve bilahare Dubai Ticaret ve Sanayi Odası (http://www.dcci.ae/) tarafından da firmanın üyelik kaydının yapılması gerekmektedir. Şirketin iştigal alanına göre ilgili diğer kamu kurumlarınca tanzim edilen belgelere de ihtiyaç duyulabilmektedir. En az 2, en çok 50 ortakla kurulabilmektedir. Yabancılar şirket hisselerinin en fazla %49’una sahip olabilmektedir. %51 çoğunluk ise yerel ortağa aittir. (LLC’deki yabancı ortaklık payının yükseltilmesi yönünde Ekonomi Bakanlığı çalışmalar yapmaktadır.) Kuruluş sermayesi en az 150.000 Dirhem olmakla birlikte, Dubai’de 300 bin dirhemdir (82 bin dolar). LLC Şirketinin konusu ve amacı; sigortacılık, bankacılık veya para yatırımına ilişkin olamamaktadır. Yönetim Kurulu, Genel Kurul’ca belirlenip, üye sayısı azami 5 kişi olmaktadır. Şirketin günlük yönetimi için yabancı ortak veya yabancılar müdür (manager) olarak atanabilmektedir. Müdür ya da müdürler, şirketin kuruluşu sırasında Memorandum of Association (MOA) ile belirlenmektedir. Son aşamada, DED’ten Ticaret Lisansı (Trade Licence) alınmaktadır. Ticaret Lisansının alınmasını müteakip firmanın Ticaret ve Sanayi Odası’na üyelik kaydı (certificate of membership) yapılmaktadır. Şirketin iştigal alanına göre bazı durumlarda özel izin alınması gereken kurumlar: Banking / Finance ..Central Bank Manufacturing/Industrial Projects ..Ministry of Finance and Industry Contracting/Engineering consultants.. Dubai Municipality Joint Ventures (consortium company) Bu yapı iki veya daha fazla kişinin ortaklığında kurulmaktadır. Kısa vadeli yatırımlar açısından, yabancı şirketler genellikle bu şirketleşme şeklini kullanmaktadırlar. Şirket ismi ve lisansı ana ortağındır. Kontratta ortakların hak ve sorumlulukları, ayrıca kar ve zararın nasıl paylaşılacağı yazılmaktadır. Yerli ortak şirket sermayesinin %51’ine sahip olmaktadır. Ancak, kar değişik oranlarda paylaşılabilmektedir. Ortak girişim şirketlerinde anasözleşmede aksi belirtilmediği sürece, kararlar bütün ortakların oybirliğiyle alınmaktadır. b. Serbest Bölgelerde Şirket Kurulması Serbest bölgelerde kurulacak şirketlerde yerel ortağa ihtiyaç bulunmamakta, %100 yabancı sermayeli şirket kurulabilmektedir. Yerel sponsor görevi serbest bölge idaresi tarafından yerine getirilmektedir. Şirket kuruluş işlemleri serbest bölgelerde yapılmaktadır.
42 İthalat, reexport ve ihracatta gümrük vergisi alınmamakta, kar ve sermaye transferine engel bulunmamaktadır. Bölge İdareleri tarafından; ucuz enerji ve personel sağlanabilmekte, ayrıca çalışan personelin barınma ihtiyaçları karşılanabilmektedir. Her türlü prosedür yerinde ve kısa sürede tamamlanmaktadır. BAE’de 15 adet serbest bölge bulunmaktadır (www.uaefreezones.com.) En önemli serbest bölgeler Dubai ve Sharjah Emirliklerinde yer almaktadır. Ras Al Khaimah ve Fujairah’ta da gelişme yolunda olan serbest bölgeler mevcuttur. Her serbest bölgenin kuruluş izinleri, masrafları ve kira bedelleri farklı olmaktadır. 2 Şirket Kurmaksızın Ticari Faaliyet: a Ticari Acenta Tayini (Commercial Agent) Ticari Acentalığı düzenleyen 1981 tarihli ve 18 sayılı Federal Kanun uyarınca; yabancı bir şirket, BAE vatandaşını yada %100 BAE sermayeli bir firmayı ülke genelinde yada belirli Emirliklerde ticari acenta tayin edebilmektedir. Acentalık; ilgili ürünün pazarda dağıtımını, satışını ve ilgili hizmetin verilmesini kapsamaktadır. Acentalar oncelikle Ekonomi Bakanlığında (Commercial Agencies Committee) tescil olunmaktadir. Ticari Acentalık Sözleşmesi süreli yapılmaktadır. Sözleşmede; tarafların detaylı kimlik bilgileri, ürünün adı, sözleşmenin başlangıç tarihi ile geçerlilik süresi, sözleşmeyi süresinden önce sona erdirecek özel şartlar, acentanın yetki bölgesinin (tüm BAE olacağı gibi sadece bir Emirlik de olabilmektedir.) belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca ürünün patenti Ekonomi Bakanlıgında tescil edilmektedir. Acentalık anlaşması öncesinde 46 ay gibi bir geçiş süresi tanınarak firmanın BAE pazarındaki performansının gözlenmesi genelde tercih edilen bir yoldur. Hassas konu olan "acentalık anlaşması" oncesinde, ürün üzerindeki hakların korunması yollarının belirlenmesi amacıyla Ataşeliğimizle yada avukatlık şirketi ile temasa geçilmesinde yarar bulunmaktadır. b Şube ve Temsilcilik Açma (Branches & Representative Offices of Foreign Companies): Yabancı şirketler, Ekonomi Bakanlığından uygunluk alarak ve isimlerini Bakanlıktaki Yabancı Şirket Tescil kısmına kaydettirerek şube açabilmektedir. Bilahare, Dubai’de Department of Economic Development (DED) lisans düzenlemekte ve Ticaret ve Sanayi Odasına üyelik kaydı yapılmaktadır. Yabancı şirket şube ve temsilciliklerine, sadece ürün ve hizmetinin promosyonu/reklamını yapma hakkı tanınmıştır. İhracat, ithalat ve iç piyasada satış gibi ticari faaliyetler sözkonusu değildir. Yıllık belirli bir ücret ödemek suretiyle, “yerel bir sponsor” (local service agent) istihdam etmek zorunluluğu bulunmaktadır. Bu kapsamda, bir BAE vatandaşı yada %100 BAE şirketi yerel sponsor (service agent) olarak atanmaktadır. Sponsorlar; şirketin idarisine karışamamakta ve mali konularda herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır. Görevi kamu ihalelerini takip etmek ve ilgili belgeleri teslim etmek, vize
43 alımı veya işçi kartları çıkartılmasını temin etmek yada reklam, kampanya ve reklam ve pazarlama (promotions) faaliyetleri gibi konularda yardımcı olmaktır. Bu çerçevede, yerel acentanın (sponsor/local agent) ticari acentayla (commercial agent) karıştırılmaması gerekmektedir. Not 1: Müteahhitlik sektöründe faaliyet gösteren yabancı firmalar; L.L.C., yabancı şirket şube açılımı veya joint venture şeklini tercih etmektedir. Ancak, ülkede hukuksal açıdan sağlam varlık göstermek isteyen firmalar LLC şirket türünü tercih etmektedir. Not 2: Şirket kuruluşu öncesinde Ticaret Ataşeliğimiz ve izlenecek teknik prosedür açısından Dubai'de yerleşik bir avukatlık firması ile temasa geçilmesinde yarar bulunmaktadır. Yatırım İmkanları Yabancı yatırımcı; BAE içinde şirket kurmak suretiyle yerleşik olarak ticari faaliyet gösterebileceği gibi, doğrudan ihracat, ticari acenta tayini ya da ofis/temsilcilik açmak suretiyle de anılan ülke ile ticari ilişki içine girebilmektedir. BAE’nin en önemli özelliği vergi uygulamaları açısından cazip imkanlar sunmasıdır. Ticari faaliyetler açısından “Katma Değer, Kurumlar ve Gelir Vergisi” gibi uygulamalar bulunmamaktadır. İstisna olarak sadece; yabancı bankalar ve petrol şirketlerine karları üzerinden belirli oranda vergi ödeme şartı getirilmiştir. Emirlik içinde kurulacak şirket için yerel ortak bulma zorunluluğu, serbest bölgeler için sözkonusu değildir. Bölge ile ticarette BAE’yi dağıtım üssü olarak değerlendirmek isteyen yabancı firmalar çoğunlukla serbest bölgelerde şirket kurmayı tercih etmektedir. Ülke dışına döviz ve kar transferi serbesttir. Abu Dhabi ve Dubai Emirlikleri özel yatırım alanlarında yabancıya kiralama yoluyla (leasing) 99 yıllığına gayrimenkul (bina) edinme hakkı tanımıştır. Ancak, yabancı kişiler/firmalar arazi sahibi olamamaktadır. BAE’de ticaret/imalat sektöründe varlık göstermek isteyen yabancı yatırımcıya aşağıda belirtilen şekillerde faaliyet gösterme imkanı tanınmıştır. Bunlar; Şirket kurma (ticarisanayi) • Emirlikler içinde : Yabancı ortaklık payı en fazla %49’dur. • Serbest Bölgelerde : %100 yabancı mülkiyet hakkı tanınmıştır. Sanayi sektöründe yapılacak yatırım için ilk başvuru merci Maliye ve Sanayi Bakanlığı’dır. BAE sanayi sektörü hakkında Bakanlığın web sayfasından (http://www.uae.gov.ae/mofi/) genel bilgi temin edilmesi imkanı bulunmaktadır. 2. Ticari Acenta tayin etme : Ticari Acenta “commercial agent” sadece %100 BAE sermayeli şirket olabilmektedir. Acentalık sözleşmeleri genelde süreli yapılmaktadır.
44 3. Temsilcilik, şube/ofis açma : %100 yabancı sermayelidir, ancak, ticaret yapma yetkisi bulunmamaktadır. Yetkileri promosyon ve reklam faaliyetleri ile sınırlıdır. Yerel sponsor “local service agent” istihdam edilmektedir. VİZE BAE’ye giriş yapılabilmesi için ülkeye gelmeden önce vize (visit, tourist, multipleentry, transit) alınması gerekmektedir. Turist vizesi
·
·
·
BAE otellerinin veya tur şirketlerinin sponsorluğuna ihtiyaç duyulmaktadır.
Vize ücreti 100 Dirhem’dir. (Yaklaşık 27 dolar)
Vizenin süresi 30 gündür. Kişi BAE’de iken yenilenmesi sözkonusu değildir. Transit vizesi
·
·
·
·
·
Özel bir vize türüdür. Dubai Havaalanı üzerinden başka bir ülkeye transit uçuş yapan yolcular Dubai’de gezmek/konaklamak istemeleri halinde havaalanında düzenlenebilmektedir.
Emirates Havayolları ile seyahat eden transit yolcular için anılan havayolu şirketinin Dubai Havalanindaki bürosunda (Emirates Desk) transit vizesí düzenlenebilmektedir.
Diğer havayolu şirketleri ile uçuş yapan ve ülkeye giriş yapmak isteyen transit yolcular ise Dubai Havaalanına ulaştıklarında transit vizesi için “Marhaba Services” birimine müracaat etmeleri gerekmektedir.
Vize ile birlikte otel de tahsis edilebilmektedir.
Ücret olarak; vize için 50 dolar ve bir miktar otel ücreti tahsil edilmektedir. Ziyaret vizesi
·
·
·
Dubai’ye aile ziyareti yada iş görüşmesi amacıyla gelenler için düzenlenmektedir.
Dubai’de ikamet belgesi sahibi kişilerin yada Dubai’de yerleşik ve faaliyet gösteren firma ve otellerin sponsorluğu gerekmektedir.
Vizenin geçerlilik süresi 60 gündür. Talep edilmesi halinde toplam 90 güne kadar uzatılabilmektedir. Not:Seyahata çıkmadan önce, tereddüt içinde olunması halinde, ülkenin vize kuruluşu “Dubai Naturalisation and Residency Administration Department Tel: 00 971 4 398 00 00 yada web site: www.dnrd.gov.ae” ile temasa geçilmesinde yarar bulunmaktadır. BAE’DE KAMU TATİL GÜNLERİ Hafta Sonu Tatil Günleri Perşembe ve Cuma ; hafta sonu resmi tatil günleridir. Kamu kurumları tam gün tatildir. Ancak; Firmalar ve bankalar perşembe öğle saatine kadar mesai yapmaktadır.
45 Büyük alış veriş merkezlerinde yer alan mağazalar ise, perşembe tam gün açık olup, Cuma günü ise öğleden sonra (14.30) faaliyete başlamaktadır 2006 Yılı Kamu Tatil Günleri
·
·
·
·
·
·
·
·
1 Ocak.............: Yeni Yıl (New Year’s Day)
11 Ocak...........: Kurban Bayramı (Eid Al Adha)
31 Ocak...........: Hicri Yıl Başı (Islamic New Year Al Hijra)
11 Nisan..........: Hz. Muhammed’in doğumgünü (Birth of Prophet)
6 Ağustos........: Seyh Zayed’in Abu Dhabi Emiri olması (Accession of HH Sheikh Zayed)**
22 Ağustos......: Mirac Kandili (Ascension of the Prophet)
2224 Ekim.....: Ramazan Bayramı (Eid Al Fitr)
2 Aralık...........: Ulusal Gün (National Day) **Sheikh Zayed: 1966 yılında Abu Dhabi Emiri olan Sheihk Zayed Bin Sultan Al Nahyan 1971 yılında kurulan BAE’nin ilk devlet başkanıdır. Vefat ettiği 2004 yılı Kasım ayına kadar BAE Devlet Başkanlığı yapmıştır. DEĞERLENDİRME Birleşik Arap Emirlikleri Körfez'in en dinamik ülkesi olup ayrıca tüm Ortadoğu ve K. Afrika Bölgesi’nin politik ve ekonomik olarak en istikrarlı ülkesidir. Yine Körfez İşbirliği Ülkeleri içerisinde de en liberal dış ticaret rejimine sahip olan ülkedir. Bölgenin en önemli "re export" merkezidir. BAE’nde reexport nedeniyle birçok tüketim sınıfına hitap eden mallara karşı talep vardır. Ülkenin en önemli reexport pazarları İran, Hindistan son zamanlarda BDT ülkeleri lüks olmayan mallara yönelik talebin yoğun olduğu ülkelerdir. Genelde orta gelir grubunda bulunan insanlara yönelik mal üreten ülkemiz açısından bu durum iyi bir fırsat olarak düşünülmelidir. BAE yapılacak çeşitli yatırımlar açısından da ülkemize önemli fırsatlar sunabilecek bir pazardır. Ülkede bulunan serbest bölgeler yatırımcılara çok geniş imkânlar ve avantajlar sunmaktadır. Yapılacak bu yatırımlarla hem BAE pazarına hem de başta Hindistan olmak üzere Güney Asya Ülkelerine ve bölge ülkelerine yapılacak ihracat açısından önemli bir avantaj kazanılmış olur. Birleşik Arap Emirlikleri müteahhitlik hizmetleri açısından da cazip bir pazar konumundadır. Ülke inşaat malzemeleri ihtiyacının hemen hemen tamamını ithal etmektedir. Bu açıdan ülkemiz başta demirçelik olmak üzere birçok inşaat malzemesini bu ülkeye satabilir. Sonuç olarak Birleşik Arap Emirlikleri sahip olduğu ekonomik potansiyeli ve alım gücü yüksek, reexport imkanları nedeniyle hemen hemen tüm mallara yönelik talebin varlığı, çok liberal bir dış ticaret mevzuatına sahip olması, altyapı imkânlarının çok iyi bir düzeyde bulunması gibi nedenlerden dolayı ülke Türkiye açısından ideal bir hedef pazar konumundadır.
46

gana ülke profili

Transkript

Benzer belgeler

BAŞ ÜSTÜ (HUD)

BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ ÜLKE RAPORU

BAE - Dubai - Ülke Bülteni

GLOBAL EXPORT BAE-2014-aralik

dubai BTSO

Ülke Raporunun içeriğini görmek için tıklayınız..

A.ERDAL SARGUTAN A.ERDAL SARGUTAN

08.05.2013 TÜRKİYE –B.A.E DUBAİ BÖLGESİ SAĞLIK TURİZMİ

BAE Ülke Bülteni - 2014Kaynak - Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası

16 Şubat Pazar

bae ülke raporu