karaferye mezarlığı

KARAFERYE SARAYLI BABA VE
ŞEHİTLER MEZARLIĞI
BAKİ SARISAKAL
KARAFERYE SARAYLI BABA VE ŞEHİTLER MEZARLIĞI
Selabet 8 Mart 1922
Karaferye’de (Saraylı Baba) ve (Şehitler
Mezarlığı) demekle maruf Müslüman Kabristanı
aldığımız malumatı atiye kaydederken bu
husustaki şikâyetlere de tamamıyla iştirak
etmekteyiz.
Karaferye’den on dakika mesafede bulunan
Kabristana 500 küsur seneden bugüne kadar
Müslüman emvatı (ölüleri) defin edine geldiği
halde Hıristiyan cemaati riyaseti marifetiyle
Müftülük Dairesine bu kabristan’ın Hıristiyan
cemaatine bir bedel mukabilinde devri, daha
doğrusu furuhat edilmesi hakkında bir teklif
serdedilmiştir.
Zaten bir müddetten beri her türlü ihmale
maruz bırakılan, taşları yerinden çıkarılarak türlü
hakarete duçar olan bu mezarlığın toprağını olsun
muhafaza edebilmek kadar meşru bir hak olamaz.
Haber aldığımıza göre bu mesele hakkında
umumi valiliğe müracaat olunmuştur. Vali vekili
efendi kendisine müracaat eden heyete verdiği
cevapta taleplerinin meşru olduğunu, zaten
mezarlığın otları bile orasının Müslümanlara ait
olduğuna birer şahit teşkil ettiğini söyleyerek teminatı lâzıme vermiştir. Bizim fikrimize göre
kabristanın Müslümanlara ait olduğunu ispat için başka delillere ihtiyaç yoktur. Mademki
Hıristiyan cemaati burasının satın alınması fikrindedir. Eğer Müslümanların malı olduğuna
kendiside kani olmamış olsaydı elbette Cemaati İslamiyeye müracaat etmeyecekti. Meseleyi
ehemmiyetle nazarı dikkate alarak maatteessüf ötede beride devam eden bu gibi müracaatlara
bir son verilmesi lazım gelir.
En sarih hukuku İslamiye hakkında bile bu yolda tereddütler husule gelmesi, bu
mesele için vuku bulacak müracaatlarımızın ne dereceye kadar dikkate alınacağı bir misal
teşkil etmektedir. Bekleyelim ve ümit edelim. Bu mesele hakkında aşağıda isimleri bulunan
mebuslarımızdan Hasan, Salih, Şefik ve Kemalettin beylere ayrı ayrı telgraflar keşide
edilmiştir.1
1
Selabet 8 Mart 1922
KARAFERYE MEZARLIĞI HIRİSTİYANLARA VERİLDİ
Nihayet Koca Mezarlık Hodbehot Hıristiyanlara İntikal Ettirildi
Bu günlerde matbuat sütunlarını dolduran Evkafı İslamiyeye taarruz meselesi yalnız
nefsi Selanik’e ait olmayan umumi mesailden madud olmadığı için kasabamız hakkında biraz
malumat arz etmeyi faideden hali bulduk.
Karaferye’de üç çeyrek saat mesafede vaki Saraylı Baba ve Şehitler Mezarlığını
kendileri için kabristan ittihaz etmek isteyen Hıristiyan cemaati tarafından hodbehot cenaze
duhulüne mani olunduğu ve kulliyetli amele ile hafriyat icrasına kıyam edildiğini haber alan
Cemaati İslamiye, hükümete, umumi valiliğe ve makamata müracaat ve şikayetle ameliyatı
men ettirmesi üzerine Karaferye Metropolit Vekili Efendi, Cemaati İslamiye Dairesine
gelerek, Müftü Efendiye mahal mezkuru Hıristiyan kabristanına tahvil etmek üzere satın
almayı teklif etmiş ve Metropolit Efendinin gayrı makul ve gayrı mantıki görülen teklifi
Müftü Efendi tarafından reddedilmesiyle Cemaati Hıristiyaniye maksatlarına muvaffak olmak
için türlü desiselere müracaatla güya vilayetten asarı atika mütehassısı getirip taharriyat
neticesinde asarı atikadan bir taş bulunduğu Umumi Valiliğin kaymakamlıktan meblag
emirnamesine atfen beyan edilerek ileride icra kılınacak ameliyat ve hafriyat neticesine göre
sadver edilecek karara değin mezarlığın asarı atika mahalli addedileceği bildirilmiştir.
Mezkûr kabristan beş asırdan beri İslam kabristanı olduğu, içerisinde asarı atikaya dair
hiçbir şey yoktur. Farzı mahal olarak asarı atikadan bir taş bulunsa da ne lazım gelir? Esasen
öteden beri birçok evler içinde asarı atikadan taşlar bulunduğunu haber alan hükümet bunları
toplattırmaktadır. Fakat zannederiz ki içerisinde taş bulundu diye hiçbir evin asarı atikadan
addedildiği görülmemiştir. İşbu gayrı kanuni muamele yalnız İslamlar hakkındadır diyebiliriz.
Çünkü asarı atikayı keşfeden memurun tarhiyata başladığı esnada cemaati islamiye ninde
haberdar edilmesi lazımeden idi. Binaen aliye keyfiyetin hüsnü zan ile teviline imkan yoktur.
Hıristiyan kabristanı yapmak üzere İslamların kabristanını elinden almak için kurulan
desiseler yeni değildir. Evvelce de yine böyle desise ile Kazakçı namıyla anılan Camimiz,
kiliseye hiçbir delil olmadığı meydanda iken güya asarı atika mütehassısı kararı gereğince
Hıristiyan cemaati tarafından yıktırıldığı halen hatıralardadır. Her gün yeni yeni düşüncelerle
İslamların evkafına müdahale ve kalpleri cerihadar edilmekte devam ediliyor. Hükümet
maruzatımızı hakkıyla kemali bitaraf ile dinlememektedir. Kanunda ayrı gayrı olmaması
azlım iken bu adaletsizlik karşısında ne diyeceğimizi şaşırdık.
Mezkûr kabristan ile beraber duçar taarruz olan maarifi İslamiye Kumruoğlu vakfı
harap değirmen ve tarla iki ay evvel mektebin inşaatı karşılığına mukabil mevkii furuhata
vazedilerek ikati ihalesi icra edileceği bir sırada yine Cemaati Hıristiyaniye tarafından fuzulen
gönderilen çiftçilerle ziraat edilmeye başlanmış ve meseleyi sulhen halletmek isteyen Cemaati
İslamiye, mezkur cemaat heyetiyle anlaşarak vesaiki tasarrufiyemizin ibrazıyla mektebi
İslamiye aidiyetine kendilerince kanaat hâsıl olmuş ve ziraatten furuhat ettirilmiştir.
Bade Muhacirin Komisyonu marifetiyle gönderilen muhacirlerle bir miktar berisine
araba indirildiği haber alınınca Umumi Valiliğe şikayet vesaiki tasarrufiyemiz ibraz edilerek
tarlanın iadesine emir istihsal ve ihalei katiyesi icra kılınarak ferah edilmişti.
Bundan beş gün evvel Hıristiyan cemaati tarafından aleyhimize açılan dava nedeniyle
İcra mahkemesine davet edildik. Vesaiki tasarrufiye ikamesiyle ispat etmiş isek de Cemaati
Hıristiyaniye Kafkas muhacirlerinden birkaç yalancı şahit tedarik ettirdi. Hükümetin icraat
adliyesine daha ziyade itimadımız olduğu için heyeti hakimenin meseleyi lehimize
halledeceğini ümit eder iken bilakis bunca seneden beri tasarrufumuzda olan tarlayı iki ay
evvel fuzulen sürdüklerini tahkik ettikleri halde şimdi Hıristiyan cemaatine ait olduğuna
hüküm vermişti. 2
2
Selabet 2 Mayıs 1922