6. hafta sunusu

Öğr. Gör. S. M. Fatih APAYDIN
Dersle İlgili Konular
 Üretim Yönetimi
 Kurumsal Kaynak
 Süreç Yönetimi
Planlaması-ERP
 Tedarik Zinciri
 Kalite Yönetimi
Yönetimi
 Üretim Planlama ve
Kontrolü
 Proje Yönetimi
 Modern Üretim
Sistemleri
 Fabrika Yönetimi ve
Organizasyonu
2/49
Ders İçeriği
 Genel Bilgiler, Kavramlar
 Üretim Sistemleri
 Üretim Yönetiminde Karar






Verme Yöntemleri
İşletmenin Yatırım Kararı ve
Kuruluş Yeri Seçimi
Fabrika İçi Düzenleme
Talep Tahmini
Ürün Yönetimi
Kapasite Çeşitleri ve Kapasite
Planlama
Üretim Planlama
* Sipariş Planlama
* Seri Üretim Planlama
Stok Yönetimi
Kalite Yönetimi
Verimlilik Yönetimi
İş Etüdü
İş-Kaynak Planlama
Proje Yönetimi ve
Değerlemesi(PERT/CPM)
 Lojistik Yönetimi
 Teknoloji ve Bakım Yönetimi
 Üretim Yönetiminde Sayısal
Yöntemler






3/49
Sınavlar ve Sunumlar
 Vize (%40) + Final (%60) >=60
 Tüm ödevler ve devamlılık skoru istenen şartları sağlayanlar için dönem







sonunda + kanaat notu olarak etki edecektir.
Vize, final, mazeret vb. her sınavda o zamana kadar işlenen tüm
konular, verilen ödevler dahildir.
Verilen puanlı veya puansız ödevler ile çalışılması istenen konu
ödevlerinde geçen konu ve bilgiler sınav konularına dahildir.
Sınavlarda hesap makinesi, kalem ve silgi gibi materyaller hazır
tutulmalı, alışverişi yasaktır.
Bölüm sonlarında verilen örnek sorulara öncelikle çalışılmalıdır.
Klasik sınavlarda ½ - 1 saat arası süre ve 2-5 arası soru sorulmaktadır.
Dönem sonu sınavlarda tüm işlenen konular sınava dahil olup; özel bir
açıklama yapılmamışsa ağırlık vize sonrasındaki konular olabilir.
Sayısal sorular, işlenen örneklere benzer çıkabilir.
Ödevlerde kişisel gayret, ciddiyet, bol kaynakça ve yazım kurallarına
uygunluğa dikkat edilmelidir, elle de yazılabilir.
4/49
2. Bölüm
6. Hafta
Planlama
 Gelecekteki
belirli
bir
dönemdeki
faaliyetleri geçmiş verilere dayalı belirleme
sanatına planlama denir.
6/49
Planlama
 Planlama
yapıldıkları
dönemsel
büyüklüklere
(vade)
göre
ve
uygulandıkları işletme fonksiyonlarına
(türlere) göre olmak üzere iki şekilde
sınıflandırılabilir.
7/49
Vadelerine Göre Planlar
 Kısa Vadeli Planlar: En fazla bir yıl ve altı
dönemi kapsayan planlardır
 Orta Vadeli Planlar: 2-3 yıllık planlardır.
 Uzun Vadeli Planlar: 4-6 yıllık olanlardır.
 Çok Uzun Vadeli Planlar: 10 yıla kadar
planlardır.
 Stratejik Planlar: 10 yıl üzeri çok daha
uzun vadeli planlardır.
8/49
Türlerine Göre Planlar
 Üretim Planları
 Finansal Planlar
 İşgücü Planları
 Pazarlama Planları
 Tedarik ve Dağıtım
(Lojistik) Planlarıdır
9/49
Stratejik Planlar
 İşletmelerin
uzun vadeli hedeflerini
yakalamak için uygulamayı düşündükleri
yol, yöntemler ve politikalar bütünüdür.
10/49
Stratejik Planlar
 Stratejiler belirlenirken vizyon, misyon
belirlenmeli,
yapılmalıdır.
iç-dış
analizler
(SWOT)
11/49
İşletme Stratejileri
 Müşteri Odaklı Str.
 Farklılaşma Odaklı St.
 Ürün Odaklı Str.
 Çeşit Esnekliği Str.
 Zaman Odaklı Str.
 Miktar Esnekliği Str.
 Maliyet Odaklı Str.
 Sabit Üretim Hızı Str.
 Kalite Odaklı Str.
 Sabit Kapasite Str.
 Teknoloji Odaklı Str.
 Sektörde Liderlik Str.
 Verimlilik Odaklı Str.
 Gölge Rekabet Str.
 Saldırgan Str.
 Yenilikçi Str.
 Ortaklaşa Rekabet Str.
 Rightsizing Str.
 Pazar Odaklı Str.
 Downsizing Str.
12/49
İşletmelerde Stratejik Rekabet
Avantajı Faktörleri
 Düşük Maliyet/Fiyat
 Kalite, Kalite Güvencesi, TKY
 Teslim Süresi ve Zamanlama
 Çeşitlilik
 Esneklik
 Çeviklik
 Verimlilik
13/49
İşletmelerde Stratejik Rekabet
Avantajı Faktörleri
 Teknoloji ve Yenilikçilik (Özellikle Ar-Ge
ve tasarım avantajı)
 Esnek ve Nitelikli İşgücü
 Modern Üretim Sistemi ve Gelişmiş
Teknolojiler
 İşletme Dışı Faktörler (Devletin ekonomik
ve siyasal gücü, altyapı, vergiler, lojistik
sistemlerinin düzeyi, yan sanayi,vb.)
14/49
İşletmelerde Stratejik Rekabet
Avantajı Faktörleri
 Sürekli avantaj sağlayan faktörler (Örn. En
uygun seçilmiş kuruluş yeri)
 Entegre olmuş bir tedarik zinciri ve lojistik
yönetimine sahip olmak
15/49
Düşük Maliyet / Fiyat
 Ürünlerin yeniden tasarlanması,
 Ürün
ve
üretim
teknolojilerinin
yenilenmesi veya geliştirilmesi,
 Üretim hacminin artırılması,
 Fire ve kayıpların azaltılması,
 Daha ucuz girdi kaynaklarının bulunması,
 Kalitesizliğin önlenmesi,
16/49
Düşük Maliyet / Fiyat
 Verimlilik,
etkinlik
ve
performans
geliştirme,
 Minimum stokla çalışma,
 Optimal kuruluş yeri seçimi,
 Optimal yerleşim düzeninin sağlanması ve
minimum taşıma maliyeti ve süresi,
17/49
Kalite
 Ürün
ve
üretim
teknolojilerinin
yenilenmesi veya geliştirilmesi,
 Kalitesizliğin önlenmesi ve proaktif
yaklaşımlar,
 İstatistiksel Kalite Kontrol yöntemlerinin
uygulanması,
 Teknoloji bakımı,
18/49
Kalite
 TKY, ISO 9000, HACCYP vb. belgelerin
alınması ve uygulanması,
 Tedarikten son müşteriye kadar tüm girdi
ve süreçlerin denetlenmesi,
 İşgücü eğitimi ve iş geliştirme,
 Tedarik girdilerinin denetlenmesi,
 Kalite odaklı süreç geliştirme / iyileştirme.
19/49
Teslim Süresi ve Zamanlama
 Etkin ve başarılı üretim planlama,
 Zamana dayalı süreçlerin geliştirilmesi,
 Tüm
üretim
süreçlerinde
hız
ve
performansın artırılması,
 Tedarikçilerle anlaşma ve süre, miktar ve
kalite gibi faktörlere dayalı müeyyideler,
 Teknolojinin yenilenmesi ve otomasyon,
20/49
Teslim Süresi ve Zamanlama
 Yönetim bilgi sistemlerinin geliştirilmesi,
 Lojistik ağı ve araçlarında hızın artırılması
 Modern üretim sistemleri (Çevik Üret.,JIT)
 Teslim tarihlerinin gerçekçi belirlenmesi,
 İşçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin
alınması, kaza
önlenmesi.
ve
iş
hastalıklarının
21/49
Çeşitlilik
 Pazar araştırmalarının güncellenerek ürün
gamının yenilenmesi,
 Etkin ve başarılı bir ürün yönetimi,
 Ürün
teknolojilerinin
takibi
yenilenmesi,
 Ar-Ge çalışmaları,
ve
22/49
Esneklik
 Çeşit esnekliğinin sağlanması,
 Miktar esnekliğinin sağlanması,
 İşletme içi yerleşim düzeninde esneklik,
 Teknoloji ve işgücünde esneklik,
 Kapasitede esneklik,
23/49
Esneklik
 Yönetim bilgi sistemlerinin yenilenmesi ve
otomasyon,
 Modern üretim sistemleri (FMS, JIT, ..)
 Üretimde bilgi ve teknoloji tabanlı
iyileşme,
 Nitelikli ve eğitimli işgücünün artırılması.
24/49
Yenilikçilik (İnovasyon)
 Pazar
araştırmaları ve pazarda yeni
gelişmelerin takip edilmesi,
 Teknolojilerin yenilenmesi ve geliştirilmesi
(Ar-Ge),
 İşgücünün
ve
yönetim
sisteminin
geliştirilmesi,
 Yeni fikirlere önem verilmesi,
25/49
Yenilikçilik (İnovasyon)
 İşletmede daha fazla ifade özgürlüğü ve
demokratik ortamın sağlanması,
 Örgüt
kültürünün
geliştirilmesi
(yenilenmesi),
 İşletme
strateji(misyon,vizyon)
ve
politikalarında yenilik,
26/49
Strateji Örnekleri
 Düşük maliyet
 Çin’de fason imal ettirme
 Ölçek temelli (Scale-based) stratejiler
 Sermaye yoğun otomatize bir sistem kullanarak hacmi arttırıp birim
maliyetleri azaltma
 Uzmanlaşma
 Az sayıda ürün veya hizmet çeşidine odaklanarak yüksek kalite elde
etmek
 Esnek Operasyonlar
 Hızlı cevap vermeye veya müşteriye özel üretmek
 Yüksek kalite
 Rakiplere göre daha kaliteli üretim
 Servis
 Müşteri hizmetlerine ve satış sonrası hizmetlere odaklanmak
27/49
Operasyon Stratejilerine
Örnekler
 İşletmede daha fazla ifade özgürlüğü ve
demokratik ortamın sağlanması,
 Örgüt
kültürünün
geliştirilmesi
(yenilenmesi),
 İşletme
strateji(misyon,vizyon)
ve
politikalarında yenilik,
28/49
Küresel Strateji
 Stratejik kararlar, küreselleşme dikkate alınarak
verilmelidir.
 Bir ülke için geçerli olan bir strateji bir diğeri
için geçerli olmayabilir.
 Stratejiler bu farklılıklar dikkate alınarak
değiştirilmelidir.
 Diğer konular
 Politik, sosyal, kültürel, ve ekonomik
farklılıklar
29/49
İki Strateji Örneği
 Wall-Mart bir çok ülkedeki stratejisi düşük
fiyat üzerinedir.
 Wall-Mart Japonya’da bu stratejisini yeniden göden
geçirmek zorunda kaldı, çünkü Japonya tüketiciler
düşük fiyatı direk düşük kaliteyle ilişkilendirirler.
 Coach firması deri el çantaları ve cüzdanlar
üretir.
 Farklı olaylar için farklı çanta fikrinin reklamını
yaparak yeni bir pazar oluşturdu.
30/49
Strateji Tespiti
 Order qualifiers (Sipariş almada Yeterlilik
karakteristikleri)
 Müşterilerin potansiyel satın almanın asgari kabul
standartları olarak algıladıkları karakteristikler.
 Order
winners
karakteristikleri)
(Sipariş
Üstünlük
 Rekabet ettikleri ürünler ve hizmetlerin, kuruluşun
ürünlerinin ve hizmetlerinin rekabetten daha iyi
olarak algılanmasına neden olan karakteristikler
31/49
Anahtar Dış Faktörler
 Ekonomik
koşullar
(genel
durum,
enflasyon, faizler v.s.)
 Politik koşullar
 Yasal ortam (vergiler, ticaret kanunları..)
 Teknoloji
(ürün innovasyonlar, süreç
teknolojisi v.s.)
 Rekabet
 Pazarlar (yeri, hacmi, müşteri bağlılığı, giriş
kolaylığı, uzun dönem stabilitesi v.b.)
32/49
Anahtar İç Faktörler
 İnsan kaynakları
 Tesisler ve ekipmanlar
 Müşteriler
 Ürün ve hizmetler
 Teknoloji
 Tedarikçiler
33/49
Stratejik İşletme Yönetimi
(OM: Operations Management)
Kararları
 İnsan kaynakları
 Tesisler ve ekipmanlar
 Müşteriler
 Ürün ve hizmetler
 Teknoloji
 Tedarikçiler
34/49
Üretim Stratejisi
 Eğer işletmenin farklı departmanları farklı
hedefler için çalışıyorlarsa bölümsel
anlamda bir israf söz konusudur.
 Üst yönetim işletmedeki tüm çalışanları
ortak hedefler etrafında birleştirme
sorumluluğunu taşımaktadır.
 Şirket
stratejisi
işletmenin
genel
hedeflerini
ve
amaçlarını
nasıl
başaracağını ortaya koyar.
35/49
Üretim Stratejisi
 Stratejik
planlamaya bağlı
olarak yöneticiler
işletme için yön
çizerler.
36/49
Üretim Stratejisi
 Şirket
stratejisinin oluşturulmasıyla eş
zamanlı olarak, her fonksiyonel bölüm
kendi fonksiyonel stratejilerini oluşturur.
37/49
Üretim Stratejisi
 İşletmedeki her bir bölümün fonksiyonel
stratejileri bulunmaktadır.
 Fonksiyonel stratejiler her bir bölümün
şirketin genel stratejisinin ve amaçlarının
başarılabilmesi
için
kendilerine
ait
stratejileri detaylandırır.
38/49
Üretim Stratejisi
 Operasyonel
strateji
ise
şirket
stratejilerinin başarılabilmesi için üretim
fonksiyonunun konumunu ortaya koyar.
 Üretim fonksiyonu malların üretiminden
sorumludur.
 Buna bağlı olarak işletme stratejilerinin
başarılmasında önemli bir role sahiptir.
39/49
Üretim Stratejisi
 Üretim fonksiyonunun işletmenin ürünleri
ile ilgili şu başlıklar üzerinde önemli bir
rolü bulunmaktadır.
MALİYET
KALİTE
KULLANILIRLIK
40/49
Üretim Stratejisinin
Geliştirilmesi
 Hangi tesislerde hangi ürünler ve ne kadar
üretilebilir?
 Hangi ürünler işletme içerisinde üretilecek
hangileri dışarıdan satın alınacak?
 Kaç tesise ihtiyaç var?
41/49
Üretim Stratejisinin
Geliştirilmesi
 Tesisler nerede bulunmalı ve kapasitesi ne
olmalı?
 Ürünler
üretilirken
gerçekleştirilecek?
hangi
süreçler
 Her bir ürün ve süreç için nasıl bir esneklik
gerekmektedir?
42/49
Üretim Stratejisinin
Geliştirilmesi
 Hangi seviyede bir teknoloji (otomasyon
v.b.) kullanılacak?
 Kaynaklara sahip miyiz yoksa alınacak
mı?
 Son müşteriye ürünler nasıl ulaştırılacak?
43/49
Üretim Stratejisinin
Geliştirilmesi
 Hangi
tedarikçilerden
hammadde sağlanacak?
ne
kadar
 Ne çeşit insan yeteneğine ihtiyaç var?
 vb.
44/49
Üretim Stratejisinin
Geliştirilmesi
 Üretim
kararları bu konularda şirket
stratejisi ile tutarlı olmalıdır.
 Bu kararlar üretim müdürleri tarafından
bu
aşamada
verilmelidir.
detaylı
bir
şekilde
45/49
2. BÖLÜM SORULARI
 Plan nedir? Kaça ayrılır?
 Stratejik
planlama
nedir?
Aşamaları
nelerdir?
 Üretim
işletmelerine
ait
stratejiler
sıralayınız.
 Ana ve alt stratejiler denince ne
anlıyorsunuz? İşletmeler için bildiğiniz
stratejileri bu şekilde gruplandırınız.
46/49
2. BÖLÜM SORULARI
 KOBİ’lere
tavsiye
edilebilen
stratejiler
nelerdir?
 İşletmelerde stratejik rekabet avantajı
oluşturan faktörler nelerdir?
 Esneklik bir işletmede nasıl gerçekleşir?
 İşletmelerde yenilikçilik uygulamaları
hakkında bilgi veriniz.
 Yenilikçilik ve esneklik bir işletme için ne
tür avantajlar oluşturur?
47/49
Kaynakça










Doç. Dr. Ali ELEREN, Üretim Ve İşlemler Yönetimi, Ders Notları (2012).
Dr. Kadir ERTOĞRAL, Süreç Seçimi ve Tesis Yerleşimi, Ders Notları (2008).
Prof. Dr. Bülent KOBU, Üretim Yönetimi, Beta Yayınları (2008).
Prof. Dr. Sevinç ÜRETEN, Üretim/İşlemler Yönetimi-Stratejik Kararlar ve
Karar Modelleri, Gazi Kitabevi (2002).
Doç. Dr. Feray Odman ÇELİKÇAPA, Üretim Yönetimi ve Teknikleri, Alfa
Yayınevi (2000).
Roger SCHROEDER, Operations Management, (1981).
Doç. Dr. Hilmi YÜKSEL, Üretim/İşlemler Yönetimi-Temel Kavramlar, Nobel
Yayınevi (2010).
Doç. Dr. Şevkinaz GÜMÜŞOĞLU, Üretim/İşlemler Yönetimi, Beta Yayınları
(1994).
Prof. Dr. Hulusi DEMİR, Üretim/İşlemler Yönetimi, Beta Yayınları (1994).
Doç. Dr. Sami FETHİ, Üretim Yönetiminin Temel Kavramları, Ders Notları
(2012).
48/49
Teşekkürler…
Bu haftaki dersimiz sona ermiştir.
Konu tekrarı yapmayı unutmayın.
Katılımız için teşekkürler.
Sonraki derste görüşmek üzere…
49/49