Rehberlik Servisi Aralık Bülteni

ARALIK AYI VELİ BÜLTENİ
2013
ÇOCUKLARA ‘HAYIR’ DEMEYİ ÖĞRETMEK
Aslında çocuklarımız okulumuz da yapılan ‘Hayır Demek Ne Demek? ve Nelere Hayır
Demeliyiz? ’ konulu seminerimizde bilgi sahibi oldular. Evde siz ebeveynlerde çocukları bu
konuda desteklerseniz onların sağlıklı adım atmalarını sağlayacak olduğunuzu lütfen
unutmayınız. İşte size konu ile ilgili birkaç bilgi;
Ebeveynler, aile üyelerinin belli bir düzen dâhilinde yaşamaları için evde uyulması gereken
bazı kurallar koyarlar. Örneğin, akşam yatma saati, yemek yeme saati, yatmadan önce
tuvalete gidilmesi- ellerin yıkanması- dişlerin fırçalanması gibi. Anne-babalar, işte bu gibi
durumları belirleyerek sağlıklı ve düzenli yaşama alanı oluştururlar. Çocuklar bu kurallara
uymadığında ebeveynler çocuklarına ‘HAYIR’ der ve kurallara uymasını sağlamaya
çalışırlar. Ebeveynin getirdiği sınırlar ve bu anlamda ‘hayır’ denilmesi, çocuğu üzmekten çok
ona güven verir. Tutarlı bir şekilde, ebeveynlerin çocuklarına gerektiğinde ‘hayır’
ARALIK AYI VELİ BÜLTENİ
2013
diyebilmeleri çocukta güven duygusu uyandırır ve bazı şeylerin gerçekleşemeyeceğini
anlamalarını sağlayarak, olgunlaşmalarına destek olurlar.
Peki, çocuğunuz nelere ‘HAYIR’ demeli?
Bu yaşlardan başlayarak ergenlik dönemlerinin bitimine kadar çocuklarınıza bu konuda
yol gösterici olmak ve onlara bu konuda destek olmanız gerektiğini biliyor muydunuz? Peki,
ebeveynleri olarak sizler bugüne kadar bu konu hakkında fikir sahibi olmuş muydunuz? Ve
çocuğunuza bu konuda doğru yolu öğretmek için nasıl bir yol izlediniz?
Ülkemizde özelikle son yıllarda cinsel suçların giderek arttığını ve aynı zamanda Çocuk
Cinsel İstismarının ilk sıralarda yer aldığını biliyor muydunuz? Çocuklarımız bedenlerini
korumayı daha küçük yaşlarda öğrenmeli ve istemediği şeylere karşı çıkarak ‘HAYIR’
demeyi bilmelidir.
Çocukluk dönemi, cinsel gelişim ve bilgilenmenin tam olarak tamamlanmadığı bir
dönemdir. Bu dönemde yaşanacak her hangi bir cinsel istismar eyleminin çocuklarda uzun
süreli duygusal ve davranışsal etkileri, korku, depresyon, kızgınlık, düşmanlık ve uygunsuz
cinsel davranışlara yol açtığı unutulmamalıdır. Çocukluk döneminde yaşanacak herhangi bir
cinsel istismar eyleminin, özellikle aile içinden kaynaklanmasının çocukta meydana
gelebilecek zararın daha ağır olacağı gözden kaçmamalıdır.
Ebeveynler çocuklarında oluşabilecek bazı davranış değişikliklerine dikkat ederlerse
çocuklarının istismara uğradığını fark edeceklerdir.
3-6 yaş arasındaki çocuklarda
gözlemlenen davranışlar; bebek gibi konuşmaya geri dönme davranışı, aşırı derecede kendi
içene kapanmak, anne babaya yapışmak, gündüz veya gece idrar ya da kaka kaçırmak, aşırı
derecede yemek yeme ya da hiç yemek yememek, aşırı uyumak istemek ya da uykuya
direnmek ve hiç uyumamak, aşırı öfke nöbetleri geçirmek ya da her uyarı karşısında boyun
eğmek gibi davranışlar gösterdikleri gözlemlenmiştir. Aynı zamanda çocuklar cinsel oyunlar
oynama isteği gibi bulgularla ebeveynlere yaşadıkları durum hakkında bilgi verirler.
ARALIK AYI VELİ BÜLTENİ
2013
Çocuklarınıza eğer hoşlanmıyorsa kendilerinin ellenmesi ve öpülmesi durumlarında
bunu reddetmelerini öğretmeniz gerekmektedir. Eğer birisi çocuğunuzu kendisinin istemediği
halde eller ve bunun sır olarak saklanması gerektiğini söylerse mutlaka size söylemesi
gerektiğini anlatmalısınız. Çocuklarınıza, güvenliklerini korumak için gerekirse kendilerine
zarar veren kişiden kaçmak, yüksek sesle bağırmak ve onu tekmelemek gibi bazı kural dışı
davranışlarda bulunabileceklerinin bilgisini siz ebeveynlerinden öğrenirlerse böyle bir durum
karşısında öğrendiklerini uygulayacak ve kendilerini tehlikelere karşı korumasını
öğreneceklerdir.
Eğer çocuğumuzun cinsel istismar ile karşılaşmasını istemiyorsanız, cinsel istismarın
oluşmasını önlemek ve çocuğunuza hayır demesini öğretmeniz gerekmektedir. Öncelikle
çocuk güvenliğini nasıl sağlayacağını bilmelidir. Ona ebeveyni olarak güvende olma hakkının
olduğunu, kimsenin bu hakkı elinden alamayacağını anlatın. Bedeninin kendisine ait
olduğunu, özellikle vücudunun çamaşırı ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu
ve kimsenin bu bölgelere dokunmaya ve bu bölgeleri görmeye hakkının olmadığını anlatın.
Aynı zamanda herhangi birisinin kendisini incitmeye kalkarsa o kişiye ‘HAYIR’ demesi
gerektiğini belirtin. Çünkü birçok çocuğa, büyüklerinin söylediklerine itaat etmesi gerektiği
öğretilmiştir. Çocukların bilmesi gereken, birisi onlara kötü, rahatsız edici bir şey yaparsa
arkadaşlarından ya da büyüklerinden yardım istemesini gerektiğidir. Sizden yardım
istediklerinde onlara kızmayacağınızı mutlaka belirtin. Bu noktada çocuğunuza mutlaka
inanın ve sizden yardım istediğinde onu geri çevirmeyin. Araştırmalar sonucunda çocukların
bu konularda çok ender yalan söyledikleri görülmüştür. Ebeveyn olarak çocuklara bazı
sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini öğretin.
Çocuklarını tehlikelerden korumak isteyen
anne- babalar öncelikle çocuklarına hayır
demeyi öğretmeleri gerekmektedir. Bunu
yaparken sana birisi istemediğin şeyleri yapmak
isterse hayır diyerek olmaz şeklinde
öğretilmemelidir. Günlük hayatının içerisinde
kullandığı hayır kelimesinin değerli olduğunun
hissettirilmesi gerekmektedir. Örneğin, hayır
anne ıspanak yemek istemiyorum dediği zaman
ARALIK AYI VELİ BÜLTENİ
2013
ebeveyn olarak saygı gösterip o zaman gel balık yiyelim denmelidir. Çocuk hayır dediği
zaman istemediği bir şeyin kendisine zorla yaptırılamayacağını, günlük hayatında yaşayarak
öğrenmelidir. Bunu öğrenen çocuk okulda evde ya da bulunduğu diğer ortamlarda kendisine
istemediği bir şeyi yapan herkese hayır diyerek karşı koymayı öğrenecektir. Ve böylece çocuk
hayır kelimesini kullanmaya hakkının olduğuna inanacaktır.
Çocuğa anlatılması gereken diğer önemli noktalar:
 Vücudundaki özel bölgeler anlatılmalı ve bu bölgelerin kimseye gösterilmemesi ve
kimseye dokundurulmaması gerektiği kavratılmalıdır.
 Belli yaştan sonra poposunu tek başına yıkaması gerektiği benimsetilmelidir.
 Mümkünse sizin kontrolünüzde kendi başına banyo yapması sağlanmalıdır.
 Tanımadığı insanların evlerine gitmemeleri, arabalarına binmemeleri gerektiği
öğretilmelidir.
 Tanımadığı insanlardan yiyecek-içecek almaması gerektiği ayrıca pahalı hediyeleri
kabul etmemeleri gerektiği örnekler ile anlatılmalıdır.
Son olarak;
Çocuklarımıza bedenlerini korumayı öğretmeliyiz. Bunu yaparken öncelikle ebeveynler
olarak çocuklarının bedenlerine zarar vermemeleri gerekmektedir. Sizin onun iyiliği için
attığım dediğiniz bir tokat onun bedeninde ve ruhunda açılacak çok büyük bir yara
olmasını sağlayacaktır. Ayrıca çocuk, bu davranışın doğru olduğunu kabullenecek okul
ortamında o da bir başka arkadaşına uygulayacak ya da başka bir arkadaşı ona
uyguladığında annem- babamda bana böyle davranıyor bu çok doğal diye düşünüp
kendisini korumaya geçmeyecektir.
ARALIK AYI VELİ BÜLTENİ
2013
Cinse istismara uğramış bir çocuğun anne- babasının yapması gerekenler:
 Öncelikle çocuğunuza inanın.
 Yaşadığı istismar konusunda sizinle konuşması için çocuğunuzu yüreklendirin.
 Yaşadığı travmatik olayı anlatabilmesi için konuşmaya ihtiyacı vardır bu yüzden
onun konuşmasını bölmeden dinleyin (iyi bir dinleyici olun).
 Çocuğunuza şefkat ve anlayış göstererek duygusal destek sağlayın.
 Yaşanan olay ne kadar acı verici olsa da çocuğunuza aşırı kaygı ve acıma
duygusu ile asla yaklaşmayın.
 Duygularınızı kontrol edin, öfke ve suçluluk duygularınızı çocuğunuzla değil,
başka bir yetişkin ile paylaşmaya özen gösterirseniz çocuğunuzun olumsuz
duygularınız için sorumluluk üstlenmesini engellemiş olursunuz.
 Kesinlikle çocuğunuzun yaşadığı istismarın onun sorumluluğu ya da suçu
olmadığını anlamasını sağlayın.
 Kesinlikle Uzman yardımı alın.