Türkçesi Varken

ÖNSÖZ
Yabancı dillerin Türkçemizi etkisi altına
aldığı
bilinci
çağımızda
öğrencilerimizde
oluĢturmak
adına
Türkçe
yürüttüğümüz
TÜRKÇESĠ VARKEN projemizin sonuna gelmiĢ
bulunmaktayız.
YaklaĢık
üç
ay
boyunca
7.
sınıf
öğrencilerimizle gerek ders ortamında gerekse
de www.cinarfidani.com adlı internet sitemizde
yürüttüğümüz
çalıĢmamız
sonucunda
öğrencilerimizin ortak çalıĢması ile bir araya
getirdiğimiz
Türkçe
karĢılığı
olan
kelimelerimizi Türkçesi Varken Sözlüğü adı
altında bir araya getirdik.
Hem
kendilerinden
Genç
Çınarlarımıza
sonraki
kuĢaklara
hem
de
faydalı
olacağını düĢündüğümüz bu çalıĢmayı sizlerle
paylaĢmaktan mutluluk duyuyoruz.
Çınar Koleji Türkçe Zümresi
Kadir KAÇAR
A
Güzelleri türkü söyler çığrıĢır
Dilleri var bizim dile benzemez
KARACAOĞLAN
abaküs
abes
abluka
absürt
adaptasyon
adapte
adisyon
afiş
agresif
ajan
akademisyen
akrobasi
aksesuar
aksiyon
aktif
aktivite
aktör
aktris
aktüel
akustik
altenatif
ambiyans
amblem
ambulans
analiz
hesap tahtası
anlamsız
kuşatma
saçma
uyarlama
uymak
hesap
resimli duvar ilanı
saldırgan
casus
öğretim üyesi
cambazlık
eklenti
eylem, hareket
etkin
etkinlik
erkek oyuncu
kadın oyuncu
güncel
yankılanım
seçenek
hava
belirtke
cankurtaran
çözümleme
analitik
analiz
anarşi
anchorman
anekdot
animasyon
animatör
anons
anormal
antipatik
antoloji
antre
antreman
antrenör
aranjman
aranjör
arbede
aroma
asimilasyon
asist
arşiv
aut
avantaj
avukat
çözümsel
çözümleme
kargaşa
ana haber sunucusu
fıkra
canlandırma
canlandırıcı
duyuru
olağandışı
sevimsiz
derleme
giriş
alıştırma
çalıştırıcı
düzenleme
düzenleyici
çatışma
hoş kokulu
özümleme
yardım, yardımcı
belgelik
dış
üstünlük
savunman
B
Milli his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin
milli ve zengin olması milli hissin geliĢmesinde
baĢlıca müessirdir. Türk dili dillerin en
zenginlerindendir. Yeter ki bu dil Ģuurla
iĢlensin.(2)
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
badire
badminton
badyguard
balans
bandaj
bandrol
barikat
bariyer
basketbol
bay-bay
berduş
best-seller
bibliografi
bilye
bilboard
biyografi
blender
blue-jeans
botanik
boykot
branç
bravo
brifing
sıkıntı
tüylü top
koruma
denge
sargı
denetim pulu
engel
engel
sepet topu
güle güle
başıboş
çok satar
kaynakça
misket
duyuru tahtası
özgeçmiş
doğrayıcı
kot
bitki bilimi
direniş
kuşluk yemeği
aferin
bilgilendirme
buket
bungee-jumping
büluğ
büro
bürokrasi
by-pas
bağlam
zıpzıp atlama
ergenlik
yazıhane
kamu yönetimi
devre dışı bırakmak
C-Ç
Biz yetmiĢ sene esaret altında yaĢadık. Resmi
dilimiz Rusça idi. Ağır baskılara rağmen ana
dilimiz Türkçeyi muhafaza edip bugünlere
getirdik. Siz bağımsız bir Türkiye Cumhuriyeti
olarak ne gibi bir güçlüğe uğradınız, kimden
baskı gördünüz de dilinizi bu hale soktunuz? (3)
BAHTĠYAR VAHAPZADE
casting
catering
cazibe
cefa
cemiyet
center
centilmen
centrum
cereyan
chat
check
check-in
check-out
check point
oyuncu seçimi
yemek hizmeti
çekicilik
sıkıntı
toplum
merkez
görgülü
şehir merkezi
akım
sohbet
yoklama, denetleme
giriş işlemi
çıkış işlemi
denetim noktası
ciklet
cimnastik
cursor
cv
sakız
idman
imleç
özgeçmiş
çaçaron
çeşni
çıngar
geveze
tat
kavga
D
Kültürel kimliğini canlı tutmayı baĢarabilen kendi
var oluĢuna öz güveni ve saygısı olan bu yüzden
ürettiklerine kendi dillerinden isimler koyan bu
yüzden kendi diliyle eğitim yapan, kültür üreten bir
toplumun dili yok olmaz. (4)
HAYATĠ DEVELĠ
damping
dart
darülaceze
data
datebase
deep-freeze
dedektif
dedektör
defans
deforme
dejenere
dekolte
dekont
dekoratif
demet
indirim
oklama
düşkünler yurdu
veri
veritabanı
derin dondurucu
hafiye
bulucu
savunma
şekil bozulması
yozlaşma
açık
hesap belgesi
süsleyici
bağlam
departman
depresyon
deşarj
deşifre
detay
detone
didaktik
diksiyon
direkt
direktif
direktör
disiplin
dispanser
diyabet
diyetisyen
dizayn
dobra
doktor
doküman
done
download
donör
driver
duayen
dublaj
duble
dubleks
dublör
bölüm
çöküntü
boşalma
çözülmüş
ayrıntı
uyuşumsuzluk
öğretici
söylem
doğrudan
yönerge
yönetmen
sıkı düzen
bakımevi
şeker
beslenme uzmanı
tasarım
içten
hekim
belge
veri
indirme
verici
sürücü
meslek piri
seslendirme
çift
iki katlı
yedek oyuncu
E
Miskin, zayıf Hoca Ahmed yedi atana rahmet
Fars dilini bilir de sevip söyler Türkçeyi. (5)
DĠVAN-I HĠKMET
editör
efemine
efor
ego
egoist
ekip
ekipman
ekonomik
ekstra
ekstre
elastik
element
eliminasyon
elit
e-mail
emperyalist
empoze etmek
endüstri
enfeksiyon
enjektör
enstrüman
enstrümental
entegrasyon
entelektüel
enteresan
enternasyonel
entrika
envanter
yayımcı
kadınsı
çaba
benlik
bencil
takım
donanım
hesaplı
fazladan
hesap özeti
esnek
öğe
eleme
seçkin
elmek
yayılımcı
dayatmak
sanayi
bulaşma
iğne
çalgı aleti
sözsüz
uyum
aydın
ilginç
uluslar arası
oyun, hile
döküm
epik
ergonomik
espiri
etnik
etüt
evham
eyeliner
exıt
destansı
elverişli
nükte
kavmi
araştırma
kuşku
göz kalemi
çıkış
F
Söz ola kese savaĢı
Söz ola kestire baĢı
Söz ola ağulu aĢı
Bal ile yağ ede bir söz
YUNUS EMRE
fabrika
fair-play
faks
fanatik
fantastik
faraziye
fastfood
faul
fenomen
feodalite
ferdiyetçilik
feyk
fihrist
fikstür
filiz
filtre
final
üretim evi
dürüst durum
belge geçer
bağnaz
hayali
varsayım
hazır yemek
hata
görüngü
derebeyi
bireycilik
uydurma
içindekiler
takvim
sürgün
süzgeç
sonuç
final four
finans
finansman
finish
first-class
fırst lady
fitness
fobi
folklor
fonksiyon
fonksiyonel
formalite
format
forvet
fosil
fotokopi
fragman
frekans
fuar
full
full-time
futbol
son dört
para
para desteği
bitiş
birinci sınıf
başhanımefendi
sağlıklı yaşam
yılgı
halk bilimi
işlev
işlevsel
gerekli işlem
biçem
ileri uç
taşıl
tıpkı çekim
tanıtım filmi
sıklık
sergi
tam
tam gün
ayaktopu
G
Türk demek, dil demektir. Dil inkılâbının amacı
Türk dilinin kısırlaĢtırılması değil,
yenileĢtirilmesidir.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
gala
galaksi
galeri
galeyan
gardırop
global
grafik
go-kart
gramer
grand prix
grev
ön gösterim
gökada
sergiyeri
coşma
giyisilik
küresel
çizge
yürüteç
dil bilgisi
büyük ödül
iş bırakımı
H
Dil, insan topluluklarını, müĢterek fikir faaliyetleri
içinde birleĢtirerek, onları millet haline getirir.
Ord. Prof. REġĠT RAHMETĠ ARAT
hacker
half-time
halüsinasyon
hardware
hat-trıck
hepatit
hijyen
hipodrom
hit
hiyerarşi
hiyeroglif
hobi
holigan
hosting
hoyrat
kırıcı
yarı
sanrı
donanım
üçleme
sarılık
sağlığa uygun
koşu alanı
liste başı
silsile
resim yazısı
uğraş
sokak serserisi
ana sistem
kaba
I-İ
Bizi ezelden ebede kadar, bir millet halinde
koruyan birbirimize bağlayan bu Türkçedir.
YAHYA KEMAL BEYATLI
ice-tea
ideal
ideoloji
illegal
illüzyon
imaj
imitasyon
indeks
inkılap
insiyatif
interaktif
internet
ipotek
ironi
iskonto
işporta
italik
izbe
izdiham
izolasyon
IQ
buzlu çay
ülkü
düşüngü
yasa dışı
yanılsama
görüntü
taklit
dizin
devrim
öncelik
etkileşim
genel ağ
rehin
gülmece
indirim
sergi
yatık
basık
yığışma
yalıtım
zeka düzeyi
J
Dil hem tükenmeyen bir hazine hem de dermanı
olmayan bir derttir.
MEVLANA CELALEDDĠN-Ġ RUMĠ
jakuzi
jaluzi
janti
jenerasyon
jeneratör
jenerik
jet-ski
jimnastik
joystik
jön
juri
sağlık havuzu
şerit perde
kibar
nesil
üreteç
tanıtım yazısı
su kızağı
idman
yönetme kolu
genç
seçici kurul
K
Türkçe dünyanın en güzel lisanı değilse bile, en
güzel lisanlarından biri olduğu Ģüphesizdir.
CENAP ġAHABETTĠN
kabine
kakafoni
kalibrasyon
kalite
kampüs
kamus
kaos
bakanlar kurulu
ses uyumsuzluğu
ölçümleme
nitelik
yerleşke
sözlük
kargaşa
kapasite
kapital
karambol
kargo
kariyer
karizma
kartvizit
klasik
klasör
klişe
koç
kolaj
koleksiyon
kombine
komedi
komisyon
komple
komplike
komplo
kompüter
komünikasyon
konfeksiyon
kongre
konsantrasyon
konsept
konser
kontenjan
kontrast
kontrol
koordinasyon
kopya
korner
kortej
kotasyon
kotra
kapsama gücü
anamal
karmaşa
yük
meslek
büyüleyici özellik
tanıtım kartı
geleneksel
sıralaç
basmakalıp
çalıştırıcı
kesyap
derlem
toplu
güldürü
kurul
dolu
karışık
tuzak
bilgisayar
iletişim
hazırgiyim
kurultay
yoğunlaşma
kavram
dinleti
sayı
zıtlık
denetim
eş güdüm
çevriyazı
köşe
alay
değer
yelkenli
kozmik
kripto
kriter
kronik
kronometre
kros
kulvar
kütüphane
evrensel
şifreli yazı
ölçüt
süreğen
süre ölçer
kır koşusu
yol
kitaplık
L
Güzel dil Türkçe bize
BaĢka dil gece bize
Ġstanbul konuĢması
En saf, en ince bize
ZĠYA GÖKALP
labirent
laptop
laser
legal
lider
light
likit
limit
link
lirik
lisan
logo
lojistik
lojman
lügat
karmaşık
dizüstü
ışık
yasal
önder
hafif
sıvı
sınır
bağlantı
coşkun
dil
ayırmaç
donanım
konut
sözlük
M
Hangi sözlerle ninem gönlünü açmıĢsa bana
Ben o sözlerle gönül vermedeyim sevgilimi
Sözlerim ninni kadar duygulu olmak yaraĢır
Bağlıdır çünkü dilim gönlüme, gönlüm dilime
FARUK NAFĠZ ÇAMLIBEL
maaş
mabet
maç
magıc
mağaza
mahalli
makro
maksimum
manifesto
maraton
marjinal
market
marketing
mantalite
matbaa
materyal
medya
mega
megapol
melankoli
memory
mersi
mesaj
metafizik
metafor
metamorfoz
aylık
tapınak
karşılaşma
büyüleyici
satımevi
yöresel
büyük
en çok
bildiri
uzun koşu
sıra dışı
satış merkezi
pazarlama
anlayış
basımevi
araç-gereç
basın-yayın
dev
dev şehir
kara sevda
bellek
sağol
ileti
doğaötesi
mecaz
değişme
metodoloji
metraj
metot
metropol
mikser
milenyum
minimum
misyon
modem
mobil
modifikasyon
modern
monoton
montaj
motivasyon
mouse
mönü
mucit
multimedya
mülakat
yöntem bilimi
uzunluk
yöntem
anakent
karıştırıcı
binyıl
en az
amaç
çevirge
taşınabilir
değiştirme
çağdaş
tekdüze
kurgu
güdüleme
fare
yemek listesi
yaratıcı
çoklu ortam
görüşme
N
Türklüğün vicdanı bir
Dini bir, vatanı bir
Fakat hepsi ayrılır
Olmazsa lisanı bir
ZĠYA GÖKALP
naif
nakavt
namzet
natürel
saf
oyundışı
aday
doğal
nagatif
neşriyat
network
nickname
nihilist
nispet
nobran
no-frost
nominal
non-stop
nostalji
note book
nötr
numaratör
numune
nüans
eksi
yayım
bilişim ağı
takma ad
hiççi
oran
davranışı kaba
karlanmaz
saymaca
durmaksızın
geçmişe özlem
el bilgisayarı
etkisiz
sayıcı
örnek
ince ayrıntı
O-Ö
Dilini kaybeden bir millet her Ģeyini kaybetmiĢ
demektir.
PEYAMĠ SAFA
obez
obezite
obje
objektif
off-road
ofis
ofsayt
okey
online
operasyon
çok şişman
çok şişmanlık
nesne
tarafsız
arazi yarışı
işyeri
açığa düşmek
tamam
çevrim içi
işlem
operatör
opsiyon
optimist
organizasyon
organizatör
orijin
otantik
otoban
otobiyografi
otomatik
otorite
otoriter
outlet
işletmen
seçme süreci
iyimser
düzenleme
düzenleyici
köken
gerçek
hız yolu
özgeçmiş
özdevimli
sözügeçerlik
sözügeçer
fabrikadan satış
ödem
örf
ötenazi
şişkinlik
gelenek
ölme hakkı
P
Kati olarak bilinmelidir ki Türk milletinin milli dili ve
milli benliği bütün hayatında hâkim ve esas
kalacaktır.
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
panel
pankart
pansiyon
parantez
parkur
parodi
part-time
pasif
açık oturum
duyurumluk
barınak
ayraç
koşu yolu
gülünçleme
yarı zamanlı
edilgen
pasör
perakende
performans
periyodik
periyot
piknik
play off
polemik
poligon
politik
partmanto
potansiyel
pozisyon
pozitif
prensip
prestij
prınter
problem
prodüksiyon
prodüktör
profesyonel
prömiyer
pas veren
tekten
başarım
devinimli
dönem
mesire
üst küme
tartışma
atış yeri
siyasal
askılık
gizilgüç
konum
olumlu
ilke
saygınlık
yazıcı
sorun
yapım
yapımcı
uğraşman
açılış
R
Türk sözü, uyanan âleme ve milliyete âĢık, yüksek
Türk gençliği ile hala uyuyan ve ıĢık bekleyen Türk
halkı arasında bir kapıdır. Gençlik o kapıdan
girmekle alçalmayacak, bilakis halkı yani kendi
varlığını, kendi milliyetini yükseltecek, kendine
bezeyecektir. (6)
ÖMER SEYFETTĠN
radikal
radyasyon
radyoterapi
rafting
randevu
randıman
rasat
rasathane
reaksiyon
reaktif
reel
referandum
referans
reform
refüj
rehabilitasyon
rehber
rejisör
reklam
rekolte
relaks
restorasyon
revizyon
rezerv
rezervasyon
rezidans
romantik
rönesans
rötar
rutin
köklü
ışıma
ışın tedavisi
sal yarışı
buluşma
verim
gözlem
gözlemevi
tepki
ayıraç
gerçek
halk oylaması
kaynak
düzeltme
orta kaldırım
iyileştirme
kılavuz
yönetmen
tanıtım
(toplam,yıllık) ürün
sakin
onarım
yenileme
saklanmış
yer ayırtımı
konut
duygusal
yeniden doğuş
gecikme
alışılagelmiş
S-Ş
Cahil meclisinde satma güheri
Ne bilsin kadrini beyni serseri
Bir münasip söz bul kapat defteri
Mukayyet ol, lisanına iyice bak (7)
RUHSATĠ
sabotaj
safha
sansasyon
santra
sarfiyat
seans
sektör
self-servis
sembol
seminer
sempatik
sempatizan
sempozyum
senarist
senkron
senkronizasyon
sensor
sentez
sertifika
server
serzeniş
sezon
shop
show
baltalama
evre
heyecan
orta yuvarlak
gider
oturum
bölüm
seçal
simge
toplu çalışım
canayakın
taraftar
bilgi şöleni
oyun yazarı
eş zaman
eşleme
sezici
bireşim
öğrenim belgesi
sunucu
başakalma
mevsim
dükkan
gösteri
showman
sıklet
silüet
single
sirkülasyon
sistematik
sit-com
skor
slayt
smaç
sofistike
sofizm
software
solaryum
sömestır
spiker
sponsor
spontane
sprint
stant
star
start
sticker
stil
stres
subjektif
suni
sükunet
sükse
sürpriz
gösteri adamı
ağırlık
gölge
tekli
dolaşım
dizgeli
durum güldürüsü
sonuç
yansı
çivileme
yanıltıcı
bilgicilik
yazılım
güneş odası
yarıyıl
sunucu
destekçi
doğaçlama
kısa koşu
tezgah
yıldız
başlangıç
çıkartma
tarz
gerginlik
öznel
yapay
dinginlik
gösteriş
şaşırtı
şaibe
şarj
şavk
şematik
leke
doldurma
ışık
çizimsel
T
KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İ ARIYORUM
KARAMANOĞLU MEHMET BEYĠ ARIYORUM
GÖRENĠNĠZ, BĠLENĠNĠZ, DUYANINIZ VAR MI?
BĠR FERMAN YAYINLAMIġTI;
BUGÜNDEN SONRA
DĠVANDA, DERGÂHTA, BERGAHTA, MECLĠSTE,
MEYDANDA
TÜRKÇEDEN BAġKA DĠL KONUġULMAYA DĠYE,
HATIRLAYANINIZ VAR MI?
DOLANIN YURDUN DÖRT BĠR YANINI,
ÇARġIYI, PAZARI, KÖYÜ, ġEHRĠ
FERMANA UYANINIZ VAR MI?
NUTKUM TUTULDU, ġAġIRDIM MERAK ETTĠM,
DOLANDIĞINIZ YERLERDEKĠ TÜRKÇE
OLMAYAN ĠSĠMLERE,
GÖRDÜKLERĠNE, DUYDUKLARINA ÜZÜLENĠNĠZ
VAR MI?
talk şov
tebligat
telekominikasyon
telepati
temaşa
tempo
tenis
teori
teorik
terapi
termometre
termoterapi
söz gösterisi
bildiri
uziletişim
öteduyum
görünç
hız
alantopu
kuram
kuramsal
tedavi
sıcak ölçer
ısı tedavisi
teyp
tiraj
tolerans
total
töhmet
trajedi
transfer
transit
travma
trend
treyking
trio
tripleks
turist
turistik
turnike
tüccar
tünel
türbülans
kaset çalar
baskı sayısı
hoşgörü
bütün
suçlama
ağlatı
aktarım
düzgeçiş
sarsıntı
eğilim
dağ yürüyüşü
üçlü
üç katlı
gezgin
gezimsel
çevirgeç
satıcı
içgeçit
hava boşluğu
U-Ü
Bilgili lüzumlu söyler
Lüzumsuz sözü gömerek gizler
Bilgisiz ne söylerse, anlamadan söyler
Onun kendi dili kendi baĢını yer (8)
EDĠP AHMED YÜKNEKĠ
ukala
ultra
ultraviyole
umum
unsur
bilgiç
aşırı
morötesi
genel, kamu
ilke
unvan
usul
san, ad
yöntem, yol
ültimatom
ümmet
ünite
üniter
üniversal
üniversite
üslup
ütopik
ütopya
son uyarı
inandaş topluluğu
birim
bütünbirim
evrensel
bilimler yurdu
biçem, söyleyiş
düşsel
düş; düşsel ülke
V
Sözüne dikkat et, baĢın gitmesin
Dilini tut, diĢin kırılmasın (9)
YUSUF HAS HACĠP
vasıta
vasıtalı
vatan
vaziyet
vebal
vecibe
vecize
vefa
velhasıl
vesayet
vesile
video
viraj
vitrin
viyadük
araç
dolaylı
yurt, ülke
konum
yazık
koşul
özdeyiş
sözünde durma
kısaca, sözün özü
buyruk
nedence
görüntü alıcı
dönemeç, büküm
sergilik
köprü yol
vizyon
vukuat
uzak görüşlülük
olaylar
Y
Gönül kuyusuna vicdan akıtan
Ġlim tezgâhında barıĢ dokutan
Harf devrimi alfabeyi okutan
Bu dil cumhuriyet dilidir GENÇLĠK! (10)
AġIK HASRETĠ
yahut
yed i emin
yeis
yeknesak
yekten
yekün
yemin
yevmiye
ya da
güvenilir kişi
üzüntü
tekdüze
birdenbire
tutar, toplam
ant içme
gündelik
Z
Bir ülkenin kanunlarının çiğnenmesinden sonra en
büyük suç, dilin çiğnenmesidir.
WALTER LANOOR
zabıt
zafiyet
zarf
zaruri
zalim
zam
zamir
tutanak
güçsüzlük
belirteç
kaçınılmaz
acımasız
artırım
adıl
zan
zarafet
zarf
zevk
zıt
zihin
zira
zirve
ziyafet
ziyaret
ziynet
zorlu
zorunlu
zuhur
zümre
kuşku
incelik
belirteç
beğeni
karşıt
beğeni
çünkü
doruk
şölen
görmeye gitme
süs
çelişmeli
gerekli
baş gösterme
topluluk