Examen VMBO-KB - Examens oefenen

Examen VMBO-KB
2007
tijdvak 1
donderdag 31 mei
9.00 - 11.00 uur
Turks CSE KB
Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage
Beantwoord alle vragen in de uitwerkbijlage.
Dit examen bestaat uit 48 vragen.
Voor dit examen zijn maximaal 51 punten te behalen.
Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een goed antwoord behaald kunnen
worden.
700013-1-716o
Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het
anders is aangegeven. Als je in het Turks antwoordt, levert dat 0 punten op.
Tekst 1
2p
1
Volgens Funda ElmacÕo÷lu zijn sommige delen van een watermeloen erg
gezond.
Æ Over welke delen heeft ze het en over welke heeft ze het niet?.
Omcirkel in de uitwerkbijlage welke delen zij noemt en welke zij niet noemt.
1 de pitten
2 het rode vruchtvlees
3 de binnenkant van de schil
4 het sap
Karpuzun kabu÷u da faydalÕ
ONDOKUZ MayÕs Üniversitesi Ö÷retim Üyesi
Beslenme UzmanÕ Doç. Dr. Funda ElmacÕo÷lu, "Besin
de÷eri kabu÷unda saklÕ olan karpuzun, olabildi÷ince
kÕrmÕzÕ etli kÕsmÕnÕn altÕndaki beyazÕmsÕ bölümü
tüketilmeli" dedi. Vücudu temizleyici özelli÷i bulunan
karpuzun, çekirdek yönünden de faydasÕ
bulundu÷unu belirten ElmacÕo÷lu, úöyle konuútu:
"Karpuz, çekirdekleri içindeki cucurbocitrin adlÕ
maddeyle kan basÕncÕnÕ düúürmeye ve böbrek fonksiyonlarÕnÕn düzenlenmesine
yardÕmcÕ olur." dedi.
700013-1-716o
2
lees verder ŹŹŹ
Tekst 2
1p
2
Hieronder staan twee teksten.
Æ In welke tekst is er sprake van dat er in de toekomst videospelletjes in je
hersenen kunnen worden afgespeeld?
Omcirkel het nummer van die tekst in de uitwerkbijlage.
1 WearIT@work
AVRUPA Birli÷i (AB) tarafÕndan desteklenen ‘WearIT@work’
konsorsiyumunda AB üyesi ve aday üye 14 ülkeden 35 úirket bulunuyor. Proje,
‘AB 6’ÕncÕ Çerçeve ProgramÕ’ndan 15 Milyon Euro destek alÕyor. Proje kapsamÕnda
gözlükler monitör, eldivenler, ses, fare ve klavyenin yerini alacak. Kemer içine
yerleútirilen bilgisayarlar el bilgisayarÕnÕ ortadan kaldÕracak, kola ya da bile÷e
takÕlan sensorlar hangi hareketin yapÕldÕ÷ÕnÕ algÕlayacak. Projenin pilot
uygulamalarÕ, Fransa’da Paris øtfaiye TeúkilatÕ, Çek Cumhuriyeti’nde Skoda ve
Almanya’da EADS’ta yapÕlacak. Liderli÷ini Bremen Üniversitesi’nin yaptÕ÷Õ
Konsorsiyum ilk ürünlerini 4.5 yÕl sonra verecek.
2 Sony
JAPON elektronik devi Sony’nin, 3 boyutlu filmleri
ültrason yöntemiyle do÷rudan beyne iletecek bir
buluúun patentini aldÕ÷Õ bildirildi. øngiliz The Times
gazetesi, televizyonu ve sinemayÕ ortadan kaldÕran bu
teknoloji sayesinde ’The Matrix’ filminde beyne kablolar
sokularak yaratÕlan ’sanal gerçekli÷in’ ileride hayata
geçirilebilece÷i yorumunu yaptÕ. Bununla birlikte, mucidinin ismi açÕklanmayan yeni
teknolojide beyne herhangi bir kablo ya da elektrot sokulmuyor. ùu an sadece bir
’teori’ düzeyinde olan yöntem, beynin belirli bölgelerine ültrason dalgalarÕ vererek
buradaki sinir hücrelerini özel bir úekilde hareket ettirme prensibine dayanÕyor.
Henüz hakkÕnda fazla detay açÕklanmayan teknoloji sayesinde yaúanacak ’duyusal
deneyim’ sÕrasÕnda filmi ’beyninden izleyen’ kiúi, izledi÷i úeyin kokusunu, tadÕnÕ
alabilecek, hatta beyninde canlanan nesneleri de hissedebilecek. Ültrasonlu
3 boyutlu teknoloji, video oyunlarÕnÕn da ’beyinde’ oynanmasÕna imkan tanÕyacak.
700013-1-716o
3
lees verder ŹŹŹ
Tekst 3
1p
3
Je wilt in øzmir of omgeving een villa kopen met uitzicht op zee die niet meer dan
100.000 YTL mag kosten.
Æ Wordt er in de advertenties een villa aangeboden die aan je eisen voldoet?
Zo ja, schrijf het in de advertentie genoemde telefoonnummer op. Zo nee, schrijf
nee op in de uitwerkbijlage.
øzmir ve çevresi için emlak ilânlarÕ
KøRALIK EMLAK
ALSANCAK’TA 3+1 boú 700YTL <0.232.422 20 54>
BALÇOVA’DA 3+1 klasik 450YTL <0.232.278 01 08>
BALÇOVA'DA 3+1, 120 m2, jeotermalli 700YTL <0.232.279 20 73>
BAYRAKLI tepede, úahane deniz manzaralÕ, 3+1, kat kaloriferli, 450YTL
<0.532.245 32 50>
KARùIYAKA’DA merkeze yakÕn mobilyalÕ 3+1 600YTL <0.232.330 96 91>
SATILIK EMLAK
BALÇOVA’DA
85 m2, 3+1, 86.000YTL
100 m2, 2+1, 76.000YTL
Özen inú. Emlak <0.232.279 20 73>
GÜVENDøK’TE satÕlÕk tripleks villa 100.000YTL <0.532.297 20 10>
GÜZELBAHÇE Özzümrüt Villa kooperatifinde içi tamamlanmamÕú 150 m2, 3+1,
deniz gören dubleks villa. 75.000YTL <0.232.362 60 10>
KARùIYAKA EMLAK <0.232.337 26 26>
BostanlÕ’da cadde üzeri, 3+1 280.000YTL
Girne’de, 3+1 190.000YTL
SAHøBøNDEN BasÕnsitesi’nde 3+1, yüksek zemin, bahçeli, odalar, salon ahúap
parke, duvarlar saten boya, ev komple yeni boya, kat kaloriferli, 120 m 2
120.000YTL <0.536.231 25 09>
SAHøBøNDEN Evka-2’de 3+1 full tadilatlÕ köúe önü koúu parkÕ, süper manzaralÕ,
2 katlÕ binada yüksek zemin 105.000YTL <0.533.650 11 49>
SAHøBøNDEN KarúÕyaka’da 3+1 lüks özel otoparklÕ ve sahile 50m, 270.000YTL
<0.536.327 12 49>
ùøRøNYER’DE 3+1, 85.000YTL, 3+1 dubleks 65.000YTL <0.232.439 15 10>
700013-1-716o
4
lees verder ŹŹŹ
Tekst 4
1p
4
Je wilt graag deelnemen aan de Europese gedichtenwedstrijd en je vraagt je af
of je een gedicht mag insturen dat al een keer is gepubliceerd.
Æ Is er een regel die daar iets over zegt?
Zo ja, schrijf het nummer van die regel op. Zo nee, schrijf nee op in de
uitwerkbijlage.
PLATFORM, 2. AVRUPA ùøøR YARIùMASI
Platform Dergisi, úiiri özendirmek, sevdirmek ve Türk edebiyatÕnÕn zengin ve etkileyici
úiir dünyasÕ ile buluúabilmek üzere geçen sene baúlattÕ÷Õ AVRUPA ùøøR YARIùMASI’nÕn
ikincisini düzenliyor.
Bu yarÕúma ile ilgili úartlar úöyledir:
1 Bu yarÕúmaya sadece BatÕ Avrupa’da, özellikle Hollanda’da yaúayan úairler ve úair
adaylarÕ katÕlabilir.
2 YarÕúmaya gönderilen úiirlerin daha önce hiç bir yerde yayÕnlanmamÕú ve hiç bir
yarÕúmaya katÕlmamÕú olmalarÕ gerekir.
3 Her úair yarÕúmaya en fazla üç úiiri ile katÕlabilir. ùiirler iki bilgisayar sayfasÕndan uzun
olmamalÕ.
4 ùiirlerde konu ve úekil serbesttir, ama belli bir seviyenin üzerinde olmalarÕ gerekir.
5 ùiirler bilgisayarda yazÕlmÕú olmalÕ. Mümkünse e-mail yoluyla veya diskete alÕnmÕú úekilde
bize ulaútÕrÕlmalÕ.
6 ùiirler en geç 30 MayÕs 2007 tarihine kadar bize gönderilmiú olmalÕ.
7 Bu yarÕúmanÕn sonuçlarÕ Eylül’ün sonunda ilan edilecek ve düzenlenecek bir törenle
derece alanlara hediyeleri verilecek.
(Not: 1 Bu törenin tarihi, derece alanlara verilecek hediyeler ve jüri üyeleri daha sonraki sayÕlarÕmÕzda
duyurulacak.)
8 Bu yarÕúmaya katÕlacak olan bütün úairler ve úiir severler bu programa davet edilecekler.
9 YarÕúmacÕlarÕn, kÕsa biyografilerini, adreslerini, -varsa- e-mail adreslerini bize
göndermeleri gerekir. øsimsiz ve adressiz eserler dikkate alÕnmayacaktÕr.
(Not: 2 Avrupa ùiir YarÕúmasÕna gönderilen úiirler yazarlarÕna aittir. Ancak yarÕúma sonuçlanÕncaya kadar
úairler bu úiirleri herhangi bir yerde de÷erlendiremezler.
Platform, yarÕúmaya gelen úiirleri kendi sayfalarÕnda yayÕnlama, -gerekirse- kitap haline getirme veya
internet ortamÕnda yayÕnlama hakkÕna sahiptir.)
ùiirleriniz için adresimiz:
PLATFORM Dergisi Avrupa úiir YarÕúmasÕ
Postbus 9510 1006 GA AMSTERDAM -HOLLANDA Tel : 0031 20 613 89 02
e-mail : [email protected] [email protected]
700013-1-716o
5
lees verder ŹŹŹ
Tekst 5
Ere÷li’den Avrupa’ya sÕrÕk domates ihracatÕ
Konya’nÕn Ere÷li ilçesinde, normalde dekardan en fazla 8 ton verim alan çiftçiler,
bu yÕl ilk kez denedikleri melez sÕrÕk domates çeúidinde 20 ton ürün aldÕ. ølçede
üretilen bin ton domatesten 400 tonu, Fransa ve Almanya’ya ihraç edildi.
Ere÷li ølçe TarÕm Müdürü Özkan Özgüven, çiftçinin gelirini artÕrmak için, mevcut
tarÕm ürünlerine alternatif yeni ürünlere a÷ÕrlÕk verdiklerini söyledi. Özgüven,
beyaz kiraz ve bodur elmadan sonra sÕrÕk domateste de çiftçinin istedi÷i verimi
yakalayaca÷ÕnÕ söyledi. Yetiútirdi÷i arpa ya da bu÷dayÕn birim alan getirisi az
oldu÷u için çiftçinin de yeni arayÕúlar içinde oldu÷unu belirten Özgüven,
“KaymakamlÕk, uluslararasÕ bir firma ve 9 çiftçiyle birlikte 57 dekarlÕk sahada
sÕrÕk domates yetiútiricili÷i yaptÕk” dedi.
Özgüven, yetiútirdikleri yüksek verimli sÕrÕk domatesin, bu yÕl ilk kez denenen
yeni bir melez çeúidi oldu÷unu, bu çeúidin di÷er domateslere göre daha dolgun
görünmesi ve hasat edildikten sonra formunda uzun süre bozulma olmamasÕ
nedeniyle ihracata uygun oldu÷unu ifade etti.
Yer domatesinin kilo fiyatÕnÕn halen 1,8 YTL olmasÕna karúÕn, yetiútirdikleri bu
yeni sÕrÕk domates çeúidinin kilosunun 3 YTL’ye alÕcÕ buldu÷unu dile getiren
Özgüven, bu domatesin özellikle yurtdÕúÕnda büyük ilgi gördü÷üne dikkati çekti.
Çiftçileri sÕrÕk domates yetiútiricili÷i konusunda e÷ittiklerini de vurgulayan
Özgüven, “Kurslar vererek yetiútiricileri belgelendiriyoruz. øhracatçÕ için bu belge
önem taúÕyor. Domatesin bu kadar ilgi görmesi ilçede meyve-sebze paketleme
ve iúlenme merkezi kurulmasÕ çalÕúmalarÕnÕn da baúlamasÕna neden oldu” dedi.
700013-1-716o
6
lees verder ŹŹŹ
1p
5
Wat is het verschil tussen de ‘sÕrÕk domates’ en gewone tomaten?
De ‘sÕrÕk domates’ is in vergelijking met gewone tomaten
A een gekruiste tomatensoort.
B goedkoper.
C groter.
D lichter van gewicht.
1p
6
Wanneer heeft de ontwikkeling van ‘sÕrÕk domates’ plaatsgevonden?
De ontwikkeling van ‘sÕrÕk domates’ heeft plaatsgevonden
A gelijktijdig met die van ‘beyaz kiraz’ en ‘bodur elma’.
B na die van ‘beyaz kiraz’ en ‘bodur elma’.
C voor die van ‘beyaz kiraz’ en ‘bodur elma’.
1p
7
Waarom is er in het buitenland belangstelling voor ‘sÕrÕk domates’?
De buitenlandse belangstelling voor ‘sÕrÕk domates’ heeft te maken met
A de gunstige prijs.
B de langere houdbaarheid.
C de opvallende kleur.
D de vollere smaak.
1p
8
Wat is voor buitenlandse afnemers het belangrijkste?
In de eerste plaats is het van belang dat kwekers van ‘sÕrÕk domates’ beschikken
over
A een kwaliteitsbewijs.
B efficiënte verwerkingstechnieken.
C goede verpakkingstechnieken.
D overdekte opslagruimtes.
700013-1-716o
7
lees verder ŹŹŹ
Tekst 6
Popçulara dil uyarÕsÕ
Ankara
Türk Dil Kurumu (TDK) BaúkanÕ ùükrü Haluk AkalÕn, "öldürcen mi", "kÕrcan mÕ",
"kescem" gibi ifadelerin Türkçe’de bulunmadÕ÷ÕnÕ ve úarkÕ sözlerinde de
kullanÕlmamasÕ gerekti÷ine iúaret etti.
AkalÕn, sanatçÕlarÕn úarkÕ sözlerini yazarken ve úarkÕlarÕ seslendirirken, daha do÷ru
Türkçe kullanarak gençlere örnek olmalarÕnÕ istedi.
ùükrü Haluk AkalÕn, Türkiye’de geçmiúte hafif batÕ müzi÷inin özgün dilleriyle söylendi÷ini,
daha sonraki yÕllarda bu úarkÕlara Türkçe söz yazÕldÕ÷ÕnÕ ve Türkiye’de hafif batÕ müzi÷i
tarzÕnda özgün eserler verildi÷ini belirtti.
DUAYENLERE SAYGISIZLIK
Özellikle geçmiúte Fecri Ebcio÷ulu, BarÕú Manço, Cem Karaca, Sezen Cumhur Önal, Ayten
Alpman, Berkant, Erol Büyükburç gibi pek çok sanatçÕnÕn güzel eserler verdi÷ine iúaret eden
AkalÕn, günümüzde yapÕlan bazÕ úarkÕlarÕn dilde yozlaúmaya neden oldu÷unu, bu durumun
ise hafif batÕ müzi÷ini Türkiye’ye kazandÕran duayenlere "haksÕzlÕk" anlamÕna geldi÷ini belirtti.
AkalÕn, kimi zaman Türkçe’nin söz da÷arcÕ÷Õna ya da ses yapÕsÕna aykÕrÕ eserlerin
seslendirildi÷ini ifade ederek, sanatçÕ Özcan Deniz’in seslendirdi÷i úarkÕ içinde geçen "sen
beni öldürcen mi", Gülben Ergen’in "aya÷ÕnÕ yerden kescem senin" ve Ayúe Hatun Önal’Õn
úarkÕsÕndaki "kÕrcan mÕ belimi" sözlerinin Türkçe’ye uygun olmadÕ÷ÕnÕ söyledi.
AkalÕn, geçmiúte yapÕlan úarkÕlarda Türkçe’nin do÷ru kullanÕlmasÕna özen gösterildi÷ine
dikkat çekerek, "Nerede o eski úarkÕlar" dedi.
"GENÇLERE ÖRNEK OLUN"
ùükrü Haluk AkalÕn, müzi÷in toplumun büyük bir kesimine seslendi÷ini anÕmsatarak,
sanatçÕlarÕn úarkÕ sözlerini kaleme alÕrken ve úarkÕ seslendirirken, daha do÷ru Türkçe
kullanmalarÕnÕ ve gençlere örnek olmalarÕnÕ istedi. AkalÕn, "Gençler ve çocuklar sanatçÕlarÕ
taklit ediyor. ùarkÕlarda do÷ru bir Türkçe kullanÕlÕrsa yeni kuúaklar da o yönde yetiúir" dedi.
Günlük hayatta, konuúma dilinde rahatlÕk olmasÕ açÕsÕndan kullanÕlan bazÕ sözcüklerin
úarkÕlara yansÕmamasÕ gerekti÷inin altÕnÕ çizen AkalÕn, "YabancÕ ülkelerde, özellikle de Türk
Cumhuriyetlerinde Türkçe úarkÕlar dinleniyor. Bu nedenle kullanÕlan dilin yozlaúmamÕú
olmasÕna dikkat edilmeli" dedi.
AkalÕn, úarkÕlarda yabancÕ kökenli sözcüklerin kullanÕlmasÕnÕn da do÷ru olmayaca÷ÕnÕ
savundu.
700013-1-716o
8
lees verder ŹŹŹ
1p
9
Schrijf op je antwoordblad wat de voorzitter AkalÕn van popzangers wil.
1p
10
Wat kunnen wij volgens de tekst zeggen als wij het taalgebruik van
hedendaagse en vroegere zangers met elkaar gaan vergelijken?
A Er is geen verschil.
B Hedendaagse zangers letten daar beter op dan de vroegere.
C Vroegere zangers letten daar beter op dan de hedendaagse.
1p
11
Wie van onderstaande zangers let volgens AkalÕn op goed Turks taalgebruik?
A Ayúe Hatun Önal
B Ayten Alpman
C Gülben Ergen
D Özcan Deniz
1p
12
Wat bedoelt men in de tekst met ‘gençler sanatçÕlarÕ taklit ediyor’?
A Dat jongeren gaan playbacken.
B Dat jongeren vaak voor popmuziek kiezen.
C Dat jongeren zich zoals de zangers gaan kleden.
D Dat jongeren zoals de zangers gaan praten.
700013-1-716o
9
lees verder ŹŹŹ
Tekst 7
Do÷u’nun kraliçesi Hatay
Milattan önce yüz binli yÕllara uzanÕr Hatay’Õn dillere destan geçmiúi. Türkiye’nin en eski
yerleúim yerlerinden biri olan Hatay’da yapÕlan tüm kazÕlar, eúsiz bir tarihi gün yüzüne
çÕkarÕr.Tunç ça÷larÕndan kalma binlerce eser yüzyÕllar öncesinde meydana gelen korkunç
depremlere ra÷men halen ayakta kalabilmenin mutlulu÷unu yaúar belki de. Geleni bin piúman
etmeyen surlar, lahitler, anÕtlar, köprüler, mozaikler... Müslüman, HÕristiyan ve Yahudi
dinlerine mensup yüzlerce kiúi savaúlarÕn yaúandÕ÷Õ dünyaya inat, aynÕ sofrada aynÕ çorbaya
kaúÕk 13 Hatay’da...
BurasÕ dinlerin, kültürlerin kaynaútÕ÷Õ úehir... BurasÕ, Do÷u’nun
Kraliçesi... BurasÕ, Antakya... BurasÕ Samanda÷... BurasÕ
øskenderun... Geçmiúin úehri kapÕlarÕnÕ ardÕna dek açtÕ ve size
sesleniyor; Hoúgeldiniz...
Tarihi Yerler
Hatay ilinin mevcut tarihi yapÕlarÕna bakÕldÕ÷Õnda, geçmiú yüzyÕllardaki zenginli÷i yeterince
yansÕtmadÕ÷Õ görülür. 14 sebebi, tarihi boyunca geçirmiú oldu÷u iúgallerin ve úiddetli
depremlerin yaptÕ÷Õ yÕkÕmlardÕr. Bugün geçmiú dönemlere ait buluntular Hatay Arkeoloji
Müzesinde korunmakta ve sergilenmektedir. Hatay turizminin temel yapÕsÕnÕ oluúturan tarihi
ve 15 varlÕklarÕ úöyle sÕralanabilir:
Hatay Arkeoloji Müzesi: Hitit, Hellenistik, Roma ve Bizans dönemlerine 16 olan eserlerin
sergilendi÷i müze mozaik koleksiyonlarÕnÕn zenginli÷i yönünden dünyada ikinci sÕrayÕ alÕr.
St. Pierre Kilisesi: Antakya-ReyhanlÕ yolu yakÕnÕnda önü duvarla kapatÕlmÕú do÷al bir
ma÷aradÕr. HÕristiyanlÕ÷Õn ilk devirlerinde kilise olarak kullanÕlan ve HÕristiyanlÕ÷Õ yaymak için
Antakya’ya gelen havarilerden St. Pierre’in adÕyla anÕlan bu kilisenin önü, sonraki devirlerde
kapatÕlmÕútÕr. Halen müzeye ba÷lÕ bir birim olan bu 17 her yÕl 29 Haziran günü Katolik
Kilisesince ayin düzenlenmektedir. Kilise yakÕnÕnda kayalara oyulmuú dev bir büst vardÕr.
Haron adÕ verilen ve IV. Antiochus döneminde yapÕlan büst, M.Ö. II. yüzyÕlda bir veba salgÕnÕ
sÕrasÕnda ölümleri durdurmak amacÕyla yapÕlmÕútÕr.
Harbiye (Defne): Ça÷layanlarÕyla tanÕnan dünyaca ünlü bir sayfiye yeri olan Defne, çok
sayÕda köúkleri, tapÕnaklarÕ, e÷lence yerleriyle ünlüydü ve stadyumunda düzenlenen
olimpiyatlarÕn ihtiúamÕ dillere 18 . ùiddetli depremlerle yok olan úehirden bugüne gözle
görülür bir eser kalmamÕútÕr. Harbiye bugün de çok ilgi gören bir mesire ve tatil yeridir. AynÕ
19 heykeller, ipek ve turistik eúya üretimi yönüyle de tanÕnÕr.
Ortodoks Kilisesi: YapÕmÕna 1860’lÕ yÕllarda baúlanmÕú, ancak 1872 depreminde büyük
hasar görmüú, tekrar baúlayan çalÕúmalar 1900 yÕlÕnda tamamlanmÕútÕr.
St. Simeon ManastÕrÕ: ManastÕr milattan sonra 6. yüzyÕlda yapÕlmÕútÕr. AntakyalÕ St. Simeon
ömrünün 45 yÕlÕnÕ bir sütunun tepesinde yaptÕrdÕ÷Õ örtülü ve korunaklÕ 20 geçirmiútir. Bu
süre Guinness Rekorlar KitabÕ’nda yer almÕútÕr.
Habib Neccar Camii: Bugünkü cami OsmanlÕ dönemi eseridir. EtrafÕ medrese odalarÕ ile
çevrili cami avlusundaki úadÕrvan 19. yy eseridir.
700013-1-716o
10
lees verder ŹŹŹ
Kies bij iedere open plek in de tekst het juiste antwoord uit de gegeven
mogelijkheden.
1p
1p
1p
1p
1p
1p
1p
1p
13
A
B
C
D
atar
götürür
koyar
sallar
A
B
C
bunun
onun
úunun
A
B
C
D
do÷a
kültür
sosyal
ulaúÕm
A
B
C
D
ait
sebep
süreç
uzak
A
B
C
D
anÕtta
mezarlÕkta
kilisede
medresede
A
B
C
D
destandÕ
düútü
geldi
uygundu
A
B
C
D
anlamda
kÕsÕmda
ortamda
zamanda
A
B
C
D
biçimde
barÕnakta
durumda
úekilde
14
15
16
17
18
19
20
700013-1-716o
11
lees verder ŹŹŹ
Tekst 8
Cihan’Õn kalbi nerede?
Geçti÷imiz günlerde böbreklerinde aniden úiddetli bir a÷rÕ
baúladÕ÷ÕnÕ ifade eden Cihan, “A÷rÕlarÕm dayanÕlamayacak
dereceye gelmiúti. Ben de böbreklerimde taú oldu÷unu
düúünerek, Konya Numune Hastanesi'ne gittim. Burada,
hastalÕ÷Õn kesin teúhisi için ültrasonla inceleme yapÕldÕ” dedi.
Cihan, çektirdi÷i filmleri götürdü÷ü doktorun, kendisine kalbinin ve dala÷ÕnÕn sa÷da,
karaci÷erinin ise solda oldu÷unu söyledi÷ini kaydederek, bunu duydu÷unda çok
úaúÕrdÕ÷ÕnÕ, fakat doktorun korkulacak bir úey olmadÕ÷ÕnÕ söyledi÷inde rahat nefes
aldÕ÷ÕnÕ dile getirdi.
Bu gerçe÷i ö÷renince yÕllardÕr aklÕndaki bir soru iúaretinin açÕklÕ÷a kavuútu÷unu
vurgulayan Cihan, úunlarÕ kaydetti:
“Daha önce elimi gö÷sümün soluna koydu÷um bir gün kalbimin atmadÕ÷ÕnÕ sa÷ tarafa
koydu÷umda ise kalp atÕúlarÕmÕ hissetmiútim. O günden bu yana bu durumdan
úüpheleniyordum. Bunu arkadaúlarÕma ve aileme anlattÕ÷Õmda ise benimle alay
ediyorlardÕ. Ancak çektirdi÷im ültrasonda bu gerçek ortaya çÕktÕ. Hemúire ve doktorlar da
bu duruma çok úaúÕrdÕ. Herhangi bir rahatsÕzlÕ÷Õm da yok. Böbrek taúÕ a÷rÕsÕyla geldi÷im
hastanede kalbimin, karaci÷erimin ve dala÷ÕmÕn normalden farklÕ yerde oldu÷unu
ö÷renince çok úaúÕrdÕm.”
Hastane'nin Üroloji Bölümü doktoru Ali Hatay ise Cihan'da görülen duruma milyonda bir
rastlanÕldÕ÷ÕnÕ belirterek, do÷uútan olan bu durumun düzeltilmesi için herhangi bir
operasyona gerek olmadÕ÷ÕnÕ kaydetti.
Hatay, Cihan'Õn böbrek taúlarÕnÕn alÕnmasÕ için gerçekleútirdikleri ameliyatÕn oldukça
baúarÕlÕ geçti÷ini, Cihan'Õn bundan sonra da hayatÕnÕ sa÷lÕklÕ úekilde sürdürebilece÷ini
sözlerine ekledi.
Kalbinin sa÷da oldu÷unu 29 yÕl sonra anladÕ.
1p
21
Waarom ging Cihan naar het ziekenhuis?
Hij had last van
A ademhalingsproblemen.
B duizelingen.
C hartklachten.
D pijn in zijn nieren.
1p
22
Waarom namen vrienden en familie hem in de maling?
A Omdat hij altijd wel ergens pijn had.
B Omdat hij links zijn hart niet voelde kloppen.
C Omdat hij niet wist waar zijn blaas zat.
D Omdat hij vaak darmklachten had.
700013-1-716o
12
lees verder ŹŹŹ
Tekst 9
KorkularÕnla yüzleú onlarÕ yen!
1 ÇOK KALABALIKSA
Çok kalabalÕk topluluklarÕn önünde, hatta yanlÕú yaptÕ÷Õn
takdirde rezil olaca÷Õn ve seninle dalga geçecek olan
arkadaú grubunun karúÕsÕnda bir konuúma yapmak seni
heyecanlandÕrabilir. Bu son derece ola÷an ve ortak bir
duygu, ama korkman ve bu durumu sorun haline getirmen
büyük bir hata.
NasÕl yenmeli:
Yapman gereken tek úey, sadece kendine güven duyman ve bunun yanÕnda en
kötüsüne kendini hazÕrlaman. E÷er baúÕna korktu÷un úey gelirse ne olur?
Ölmezsin ya! Bu sÕrada, olay anÕnda durumu nasÕl koruyabilirim, diye hazÕrlÕklÕ
olman, kendini iyi hissetmeni sa÷layabilir. Örne÷in, insanlarÕn yanlÕú bir úey
yaptÕ÷Õnda sana gülmeleri seni de güldürebilir, öyle de÷il mi? Sen de kendinle
dalga geçebilirsin. Bu, dünyanÕn sonu demek de÷il ki. Korkma, bu durumda
hiçbir úey kaybetmez, tersine do÷al oldu÷un için kazanan sen olursun.
2 FARE VARSA
Bu korkuyu duyanlara ben de aynen katÕlÕyorum. Fare lafÕnÕ duymak bile insanÕn
tüylerinin diken diken olmasÕna yetiyor. Sesleri, kendilerine mekan olarak
pislikleri seçmeleri ve hÕzlÕ hÕzlÕ hareket etmeleriyle úimdi gözümde canlandÕrdÕm
da aslÕnda korkutmaktan çok mide bulandÕrÕyor.
NasÕl yenmeli:
Korktu÷un hayvan fare de÷il de, yÕlan, arÕ ya da köpek olabilir. Hangisi olursa
olsun, öncelikle o hayvan ile ilgili birkaç kitap karÕútÕr ve bilgi edin. Sana zarar
verebilir mi, zehirli mi vs… Fare korkunu yenmek için ise, farenin senden güçsüz
bir yaratÕk oldu÷unu kabul ederek iúe baúla. Gerçek hayatta da biraz kendine
güvensen durum daha kolay de÷il mi?
3 YøNE Mø SALLANDIK
O büyük Marmara Depremi’ni nasÕl unutabiliriz! Korku, telaú, panik... ArdÕndan
tüm úehirler sallanmaya baúladÕ, tüm Türkiye korkuya kapÕldÕ. Deprem bölgesi
bir ülkede yaúadÕ÷ÕmÕz ve her an her úeye hazÕrlÕklÕ olmamÕz gerekti÷i,
haberlerde ve çeúitli TV programlarÕnda kafamÕza vuruldu. østanbul merkezli bir
deprem olursa senaryolarÕ yazÕldÕ, falan filan. Birço÷umuz etkisini atlatsak da, bir
kÕsmÕmÕz hala her sarsÕntÕyÕ deprem sanÕyor. Hatta bu korku nedeniyle tedavi
görenler bile var. Bu korkuyu yenmek çok kolay de÷il biliyoruz, ama deprem
korkusuyla hayatÕ kendine zindan etmek de hiç do÷ru de÷il do÷rusu.
NasÕl yenmeli:
Yapman gereken, her korkuyu yenmenin tek yolu olan gerçe÷i kavraman;
deprem her an olabilir. Bunun için kendini periúan etmene hiç gerek yok.
Biliyorsun ki 30 yÕl sonra olmasÕ da mümkün! Bu günden canÕnÕ sÕkarsan kendini
boú yere harap edersin. Deprem korkusunun üzerine git. AklÕna deprem yerine
baúka úeyler getir. Kendini baúka konulara motive et.
700013-1-716o
13
lees verder ŹŹŹ
4 HER YER KARANLIK
Küçükken kardeúim karanlÕktan çok korkar ve ne zaman tuvalete ya da odasÕna
gitmesi gerekse, beni de oraya kadar sürüklerdi. Üstüne üstlük korktu÷unu da
hiç kabullenmezdi. Tabii, o artÕk büyüdü ve hiç korkmuyor, ama bu yaúÕna
ra÷men aranÕzda korkanlar oldu÷unu iyi biliyorum. Utanmaya hiç gerek yok. Ne
de olsa karanlÕk, bilinmeyeni ça÷rÕútÕrÕr. Ama hala ÕúÕklarÕ ya da odanÕn kapÕsÕnÕ
kapatmadan yatÕyorsan, hatta yata÷a girer girmez yorganÕ baúÕna çekiyorsan
ayÕp yani!
NasÕl yenmeli:
Evde kimse olmadÕ÷Õnda tüm ÕúÕklarÕ yakmak yerine sadece odanÕn ÕúÕ÷ÕnÕ
yakarak iúe baúla. Ya da ailen evdeyken, bir akúam karanlÕ÷Õ yenme denemeleri
yap. IúÕklarÕ kapalÕ odalarÕ tek tek gez örne÷in. Korktu÷un úeyin baúÕna
gelmedi÷ini, odalardan kimsenin çÕkÕp senin bo÷azÕna yapÕúmadÕ÷ÕnÕ göreceksin.
AyrÕca ÕúÕklar açÕk uyumayÕ da yavaú yavaú bÕrak!
5 UZMAN GÖRÜùÜ
Psikolog Sema Özdemir: “Saçma oldu÷unu bilmenize ra÷men, korkularÕnÕzÕn
önüne geçemiyorsanÕz, bu konuda uzmanlardan yardÕm almalÕsÕnÕz. Fobileri
tedavi etmenin birçok yöntemi var.” diyor. E÷er kendi kendine korkularÕnla
yüzleúmek istiyorsan, yapman gerekenleri ise úöyle sÕralÕyor:
1- Nelerin senin için korkutucu özellikler taúÕdÕ÷ÕnÕ belirle.
2- Bu durumlarla karúÕlaútÕ÷ÕnÕ düúün ve kafanda bu durumu canlandÕr.
3- O anda neler hissedebilece÷ini anlamaya çalÕú.
4- Kendini korumak ve güvenli÷ini sa÷lamak için neler yapabilece÷ini planla.
5- En kötü ihtimalleri göz önüne alarak birçok senaryo yaz ve her durumda nasÕl
en iyi korunma yöntemleri geliútirebilece÷ini planla.
Korkularla bu úekilde yüzleúmek ve planlar yapmak, korktu÷umuz durumla
karúÕlaútÕ÷ÕmÕzda daha güvenli hareket etmemizi sa÷lar. Ve onu baú edilmeyen
bir durum olarak görmekten vazgeçeriz.
700013-1-716o
14
lees verder ŹŹŹ
2p
23
1p
24
Welke oplossingen horen bij welke angsten?
Schrijf in de uitwerkbijlage achter het nummer van de angsten de letter van de
bijbehorende oplossing op.
Angsten
Oplossingen
1 angst bij aardschokken
a lees erover
2 angst voor muizen
b gedraag je natuurlijk
3 angst voor spreken in het openbaar c probeer het uit
4 bang zijn in het donker
d denk aan andere dingen
Waar is de schrijver/schrijfster van het artikel zelf ook bang voor?
aardschokken
het donker
muizen
spreken in het openbaar
A
B
C
D
1p
25
Wat is in het algemeen de enige manier om een bepaalde angst te overwinnen
(punt 3)?
Je moet in het Turks antwoorden.
1p
26
Wanneer moet je volgens de tekst specialistische hulp zoeken voor je angst
(punt 5)?
Als je weet dat je angst onzin is,
A maar dat voor jezelf niet toe wilt geven.
B maar je er niet vanaf komt.
C maar je ermee kunt leven.
1p
27
Wat wordt er bedoeld met ‘korkularÕnla yüzleú’ (punt 5)?
A Accepteer je angst.
B Doe of je angst niet bestaat.
C Leef je in je angst in.
D Probeer je eigen angst onzin te vinden.
E Zeg dat het goed is om angst te hebben.
700013-1-716o
15
lees verder ŹŹŹ
Tekst 10
Köy çocuklarÕ kitapsÕz kaldÕ
Gaziantep'te kütüphane olarak hizmet veren otobüs eskiyince, köy çocuklarÕ
kitapsÕz kaldÕ. øl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Aykanat, köy çocuklarÕnÕn
kitap okuma gereksinimini karúÕlamak için bir otobüsle verilen gezici kütüphane
hizmetinin, otobüsün hurdaya ayrÕlmasÕ nedeniyle 2 yÕldan bu yana
verilemedi÷ini belirtti.
Okumaya meraklÕ köy çocuklarÕnÕ kitapsÕz
bÕrakmamak için gezici kütüphane hizmeti verme
yerine köy okullarÕnÕn kütüphanelerini
zenginleútirmeye çalÕútÕklarÕnÕ belirten Aykanat, úöyle
konuútu: “Kimi vatandaúlarÕn kütüphanelerinden
ayÕkladÕklarÕ kitaplarÕ fÕrÕna ya da bakkala
verdiklerine ya da çöpe attÕklarÕna tanÕk oluyoruz.
Vatandaúlardan kütüphanelerinden uzaklaútÕrmayÕ
düúündükleri kitaplarÕ bize ulaútÕrmalarÕnÕ istiyoruz.
Biz bu kitaplarÕ köy okullarÕnÕn kütüphanelerini
zenginleútirme çalÕúmamÕzda de÷erlendiririz. Böylece köylerde yaúayan
çocuklarÕmÕzÕ kütüphane hizmeti için ilçe ya da il merkezine gitmekten
kurtarabiliriz.”
Mehmet Aykanat, kütüphaneleri zenginleútirme çalÕúmalarÕnÕn yanÕ sÕra
Gaziantep øl Halk Kütüphanesi'nde oluúturduklarÕ “internet odasÕ” ile ücretsiz
internet hizmeti verdiklerini bildirdi. Yo÷un ilgi görmesi üzerine bu hizmeti ilçe
kütüphanelerinde de vermeye hazÕrlandÕklarÕnÕ ifade eden Aykanat, bu çalÕúma
sayesinde ekonomik olanaksÕzlÕk nedeniyle kafelere gidemeyenlerin de internete
girebileceklerini söyledi.
1p
28
Wat is de reden dat de kinderen op het platteland geen boeken meer hebben?
A De bibliotheekbus is oud en versleten.
B De gemeente geeft geen subsidie meer.
C Scholieren gaan nu naar de stad om te lezen.
D Scholieren internetten liever dan dat ze een boek lezen.
1p
29
Welke bewering(en) is/zijn juist?
1 Men wil dat dorpskinderen goedkoper boeken kunnen kopen.
2 Men probeert schoolbibliotheken op het platteland uit te breiden.
A alleen 1 is juist
B alleen 2 is juist
C 1 en 2 zijn beide juist
700013-1-716o
16
lees verder ŹŹŹ
Tekst 11
Hollanda artÕk göç veriyor
Hollanda’nÕn nüfusu 2004 yÕlÕnda 34 bin kiúilik artÕúla 16,3 milyona yükseldi.
1920’den bu yana en düúük artÕúÕn yaúandÕ÷ÕnÕ açÕklayan østatistik Bürosu,
Hollanda’dan göç edenlerin sayÕsÕnÕn, ülkeye yerleúenlerin 22 binin üstünde
oldu÷unu bildirdi. Geçti÷imiz yÕl 112 bin kiúi Hollanda’yÕ terkederken,
yerleúenlerin sayÕsÕ ise 90 binde kaldÕ. Binlerce HollandalÕ en baúta Kanada
olmak üzere Yeni Zelanda, Avustralya, Norveç ve øsveç gibi çeúitli ülkelere göç
etti.
Aile birleúimi yoluyla gelen Türk,
FaslÕ, SurinamlÕ ve Antilli
sayÕsÕnda da önemli düúüú
kaydedildi. 2003 yÕlÕnda 6700
olan Türkiye’den yeni gelenlerin
sayÕsÕ 3900’e düútü. 1 MayÕs
2004 tarihinde Avrupa Birli÷i’ne
giren Polonya’dan Hollanda’ya
göçte ise büyük artÕú oldu.
østatistik Bürosu, PolonyalÕ
sayÕsÕnÕn 2200’den 4900’e
yükseldi÷ini bildirdi.
1p
30
Naar welk land emigreren de meeste Nederlanders volgens de tekst?
A Canada
B Marokko
C Turkije
D Zweden
1p
31
Uit welk land komen volgens de tekst de meeste mensen naar Nederland?
A Antillen
B Noorwegen
C Polen
D Suriname
700013-1-716o
17
lees verder ŹŹŹ
Tekst 12
HollandalÕlar, araçlarÕnÕn deposunu artÕk ‘ayçiçek ya÷Õ’ ile dolduruyor
1p
1
Mazotun litre fiyatÕnÕn 1 euronun üstüne çÕkmasÕ
marketlere yaradÕ. Dizel araç sahiplerinin depolarÕnÕ
litresini 59 cente aldÕklarÕ market ya÷Õ ile doldurduklarÕ
yolundaki haberler ise gümrük memurlarÕnÕ harekete
geçirdi.
2
Hayat pahalÕlÕ÷Õ ile mücadele Hollanda halkÕnÕ yaratÕcÕ yaptÕ. AkaryakÕt
fiyatlarÕna peú peúe gelen zamlarla benzin fiyatlarÕnÕn hÕzla 1,5 euroya
yaklaúmasÕ, sürücülerin büyük petrol úirketlerini boykot kampanyasÕ
baúlatmalarÕna neden olurken, dizel araç sahipleri ise daha ilginç bir protesto
yöntemine baúvurdular.
3
Mazot fiyatlarÕnÕn 1 euroyu aúmasÕyla marketler dizel sürücülerinin u÷rak yeri
oldu. DepolarÕnÕ mazot yerine litresini 59 cente aldÕklarÕ ayçiçek ya÷Õ ile dolduran
araç sahiplerinin “Hem çok kârlÕ, hem de çevre kirlili÷ini önlüyor” úeklindeki
açÕklamalarÕ ise bu kez de gümrük memurlarÕnÕ harekete geçirdi. “Vergisi
ödenmemiú yakÕt kullanmak yasak” diyen gümrük yetkilileri, yollarda yakÕt
kontrollerinin arttÕrÕldÕ÷ÕnÕ duyurdular. CezanÕn deponun hacmine göre alÕndÕ÷Õ,
50 litrelik bir depo için yaklaúÕk 375 euro para cezasÕ talep edildi÷i belirtildi.
4
DepolarÕnÕn ancak dörtte birini ya da yarÕsÕnÕ mazotla doldurduklarÕnÕ anlatan
ayçiçek ya÷Õ kullanÕcÕ sayÕsÕnÕn hÕzla arttÕ÷Õ ö÷renildi. Özellikle eski model
araçlarÕn bu alternatif yakÕta daha uygun olmasÕnÕn ikinci el dizel otomobillere de
ilgiyi arttÕrdÕ÷Õ belirlendi. Otomobillerine ‘mobil fritöz’ adÕnÕ takan ‘dizelciler’ “Tek
sorun kÕzartma kokusu. Biz alÕútÕk, ama bizimle birlikte aynÕ yolda seyreden
araçlarÕn sürücülerinin ilk McDonalds’a girdiklerinden eminiz” dediler.
32
Wat voor soort auto’s kunnen op zonnebloemolie rijden?
auto’s die op benzine rijden
auto’s die op diesel rijden
auto’s die op LPG rijden
A
B
C
1p
33
Waarom hebben sommige automobilisten liever zonnebloemolie als brandstof?
A omdat de prijs stabiel is
B omdat het gemakkelijker is
C omdat het goedkoper is
1p
34
Mag je in Nederland zomaar zonnebloemolie als brandstof gebruiken (alinea 3)?
Antwoord met ja of nee.
700013-1-716o
18
lees verder ŹŹŹ
Tekst 13
Depremleri buluttan okuyor
ÖNAY YILMAZ østanbul
Bundan 31 yÕl önce askerli÷ini yaptÕ÷Õ sÕrada bulutlarla
deprem arasÕnda iliúki oldu÷unu belirleyen Ronald Karel,
øngiltere'de kurdu÷u 'Meteodeprem AraútÕrma Merkezi' ve
'www.meteoquake.org' adlÕ web sitesiyle, deprem
tahmincilerinin en çok ilgisini çeken isimler arasÕnda yer
alÕyor. Karel'in kurdu÷u merkeze, øngiltere Meteoroloji
Müdürlü÷ü ile Eumetsat ve Meteosat uydularÕ da, bütün
bulut çeúitlerinin yakÕndan izlenebilmesi için ücretsiz veri
ve görüntü deste÷i sa÷layacak.
Karel, hedefini, 'Depremleri kÕsa süre önceden tahmin
edebilmek ve yerini saptayÕp yetkililere haber vererek
úehir ve kasabalarÕn zamanÕnda boúaltÕlmasÕnÕ sa÷lamak' olarak özetliyor. Karel, bulutlarla
ilgili gözlemlerini ise úöyle anlatÕyor:
"Deprem bulutlarÕ alçak, uzun ve gri renkte iyonize bulutlar. Bulutlar görüldü÷ü anda uçak
kaldÕrÕlarak incelenecek ve deprem bulutlarÕ olup olmadÕ÷Õ anlaúÕlacak. Deprem bulutlarÕ
di÷er bulutlara göre ters yönde ilerliyor. HÕzlarÕ depremin büyüklü÷üyle de ilgili. YapÕlan
çalÕúmalar özellikle Türkiye ve Avrupa'da deprem beklentisi olan ülkelere yönelik olacak. En
büyük arzum østanbul depremini önceden bilebilmek."
Karel, bulutlarla deprem arasÕndaki ilk iliúkiyi 27 Mart 1970'te yaúadÕ÷Õ bir olayla anlamÕú.
Karel, o olayÕ úöyle anlatÕyor: "Karaköy'de 3 arkadaúla vapura gidiyorduk. Bulutlar kuzeye
do÷ru ilerliyordu. Rüzgâr ise ters yönde esiyordu. Bir gün sonra Gediz yerle bir oldu. O gece
depremlerle hava arasÕndaki ba÷Õ anladÕm. 1971 Burdur ve Bingöl depremlerini yine böyle
tahmin ettim."
1p
35
Volgens de tekst heeft Karel in Engeland een onderzoeksbureau opgericht.
Æ Schrijf op je antwoordblad de naam hiervan op.
Je moet in het Turks antwoorden.
1p
36
Wat ziet Karel aan de wolken die volgens hem een aardbeving voorspellen?
A De wolken drijven met de wind mee.
B De wolken drijven op grote hoogte.
C De wolken drijven tegen de wind in.
D De wolken zijn niet grijs maar wit.
1p
37
Volgens de tekst kreeg Karel na een bepaalde aardbeving belangstelling voor dit
onderwerp.
Æ Schrijf op je antwoordblad op waar die aardbeving was.
Je moet in het Turks antwoorden.
700013-1-716o
19
lees verder ŹŹŹ
Tekst 14
En çok satÕlan kitap!
KÜLTÜR SANAT SERVøSø
1 Türkiye øhracatçÕlar Meclisi'nin (TøM) aylÕk yayÕn
organÕ Turkishtime dergisi, 2004 yÕlÕnda Türkiye'nin
kitabÕ en çok satan yazarlarÕnÕ araútÕrdÕ. Listenin
birinci sÕrasÕnda "Efendi" adlÕ kitabÕ 112 bin adet satÕlan Soner YalçÕn yer aldÕ.
Derginin en çok kazanan yazarlar listesinde ikinci sÕraya "Metal FÕrtÕna" kitabÕnÕn
genç yazarlarÕ Burak Turna ve Orkun Uçar, üçüncü sÕraya ise "ùimdi Dü÷ün
ZamanÕ" ile øpek Ongun yerleúti. KitaplarÕ birçok ülkede ödül alan ve "Kar" adlÕ
kitabÕyla Avrupa ve ABD'de en çok satan kitaplar listesine girmeyi baúaran
Orhan Pamuk, listenin dördüncü sÕrasÕnda yer aldÕ. Pamuk'un kitaplarÕnÕn 2004
yÕlÕndaki satÕúÕ 129 binde kaldÕ. Öte yandan Türkiye'nin en fazla okunan
yazarlarÕndan Ahmet Altan'Õn son kitabÕ "øçimizde Bir Yer"in 1 milyonluk satÕú
rakamÕna ulaúmasÕna ra÷men, Pamuk'un arkasÕndan beúinci sÕraya yerleúmesi
dikkat çekti.
Okuma alÕúkanlÕ÷ÕnÕn çok yaygÕn olmadÕ÷Õ Türkiye'de yaklaúÕk 2000 adet basÕlan
bir kitap, en az 1200 adet satÕlÕrsa maliyetini karúÕlayabiliyor. Geçen yÕl Ahmet
Altan gibi pek çok yazar, daha çok okuyucuya ulaúmak için yapÕtlarÕnÕ "ucuz
kitap" kampanyalarÕyla piyasaya sundu. Ama kampanyaya katÕlan yayÕnevleri
zarar etti÷i gibi, yazarlar da diledikleri kâra ulaúamadÕ.
Yazara yüzde 15
2 KitabÕn satÕúÕndan elde edilen gelirin yaklaúÕk yüzde 15'i yazara bÕrakÕlÕyor.
Kalan bölümden yüzde 15'i yayÕnevine, yüzde 40'Õ ise da÷ÕtÕm ve pazarlama
úirketine verilirken, yüzde 15'i sanayi maliyetlerini karúÕlÕyor. Yüzde 15'i de vergi,
ilan ve reklam giderlerine harcanÕyor. Bu arada korsan kitaplarÕn toplam cirosu,
geçen yÕl 200 milyon YTL'ye ulaútÕ. Bu nedenle kültür yayÕncÕlarÕnÕn 40 milyon
YTL kayba u÷radÕ÷Õ tahmin ediliyor.
Türkiye'de kitap yazarak geçinebilen yazarlar arasÕnda Yaúar Kemal, Vedat
Türkali, Orhan Pamuk, Ayúe Kulin, Soner YalçÕn, Buket Uzuner ve Perihan
Ma÷den bulunuyor. Bir yazarÕn yalnÕzca kitaplarÕnÕn satÕúÕndan elde etti÷i gelirle
geçinebilmesi için, yayÕmlanan kitaplarÕnÕn en az 50 bin adet satÕlmasÕ gerekiyor.
700013-1-716o
20
lees verder ŹŹŹ
1p
38
Welke van onderstaande titels is volgens de tekst het meest verkocht in 2004?
A Efendi
B Kar
C Metal fÕrtÕna
D ùimdi dü÷ün zamanÕ
1p
39
Wat is de belangrijkste reden dat er zo weinig boeken worden verkocht in Turkije
(alinea 1)?
A Boeken zijn duur.
B Boeken zijn van slechte kwaliteit.
C Men leest niet veel.
D Schrijvers zijn niet erg bekend.
1p
40
Wat willen de schrijvers bereiken met de actie “goedkopere boeken” (alinea 2)?
A meer boeken schrijven
B meer boeken verkopen
C meer lezers bereiken
1p
41
Wie verdient het meeste geld aan de verkoop van een boek?
A de belastingdienst
B de boekhandel
C de schrijver
D de uitgever
700013-1-716o
21
lees verder ŹŹŹ
Tekst 15
Yolda kitap okumayÕn!
AYùEGÜL AYDOöAN østanbul
ABD'de 3 ayrÕ a÷rÕ merkezinin kuruculu÷unu yapan, yöntemleriyle
literatüre giren Türk Doktor Ünal Tutak, 34 yÕllÕk deneyimiyle
Türkiye'de de kronik a÷rÕ hastalarÕna úifa da÷Õtacak.
A÷rÕ tedavisinde çÕ÷Õr açan pek çok tedavinin öncü
uygulayÕcÕlarÕndan olan ve 100 binden fazla hastaya bakan
Tutak'Õn Türkiye'deki ilk merkezi 'Pain Management Services
østanbul' adÕyla dün Altunizade'de açÕldÕ.
Klinik açÕlÕúÕnda Milliyet'in sorularÕnÕ yanÕtlayan Tutak, toplumun
yüzde 25-28'inin a÷rÕ çekti÷ini kaydetti.
HastalarÕnÕn yüzde 70-75'inin bel a÷rÕlarÕndan úikâyet etti÷ini
belirten Tutak, boyun a÷rÕlarÕnÕn da 2. sÕrada yer aldÕ÷ÕnÕ ifade
etti. Tutak, a÷rÕ çekenlere úu önerilerde bulundu:
Yolda okumak baúÕ a÷rÕtÕr:
Arabada okumak boynun sallanmasÕna yol açar. Bu, siniri aúÕndÕrÕr; siniri zorladÕ÷ÕnÕz zaman
korkunç bir a÷rÕ baúlar, baú a÷rÕlarÕnÕn en önemli nedenlerinden biridir.
Çömelerek yük kaldÕrÕn:
Yerden öne do÷ru e÷ilerek kaldÕrdÕ÷ÕnÕz 5 kiloluk bir yükün bele bindirdi÷i yük 350 kiloyu
bulur. Mutlaka dizleri kÕrÕp çömelerek yük kaldÕrÕlmalÕ.
MiyoplarÕn boynu a÷rÕr:
Gözlük takan kiúiler, özellikle miyoplar bir úey okurken gözlü÷ü burunlarÕnÕn ucuna do÷ru
indirip boyunlarÕnÕ öne e÷erler. O zaman çene boyna yaklaúÕr, boyun diskleri sÕkÕúÕr ve sinirler
üzerindeki baskÕ, adale sertli÷ine neden olur. Bundan sonra kollarda karÕncalanma ve boyun
a÷rÕlarÕ baúlar.
Geniú koltukta oturun:
E÷er oturdu÷unuz koltuk ya da sandalyenin oturma yeri uzun yapÕlmadÕysa ya da sertse
baca÷Õn arka tarafÕndaki siyatik siniri üzerine baskÕ yapar. Bu da bacak a÷rÕlarÕnÕ ortaya
çÕkarÕr. Bu nedenle geniú koltuk veya sandalyede oturulmalÕ. Uzun süre masa baúÕnda
çalÕúanlar, birkaç dakika ara verip yürümeli.
BulaúÕk yÕkarken denge sa÷layÕn:
Ev hanÕmlarÕnÕn en önemli bel a÷rÕsÕ nedeni, bulaúÕk yÕkarken ve yemek yaparken ayakta
durmalarÕ. Onlara tavsiyemiz lavabonun altÕndaki kapa÷Õ açÕp bir ayaklarÕnÕ oraya koymalarÕ.
Böylelikle bele fazla yük binmez.
700013-1-716o
22
lees verder ŹŹŹ
1p
42
Waar zijn de pijnklinieken van dokter Tutak?
A in Amerika.
B in Turkije.
C zowel in Amerika als in Turkije.
1p
43
Welk soort pijn komt volgens dokter Tutak in Turkije het meest voor?
A hoofdpijn
B kniepijn
C nekpijn
D rugpijn
1p
44
Waar komen de adviezen van dokter Tutak in het artikel op neer?
A Doe aan sport.
B Ga naar een dokter.
C Gebruik pijnstillers.
D Let op je houding.
1p
45
Waar moet je volgens dokter Tutak bij tillen op letten?
Dat je je hoofd omhoog houdt.
Dat je je knieën buigt.
Dat je je rug recht houdt.
Dat je je voeten bij elkaar houdt.
A
B
C
D
Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.
700013-1-716o
23
lees verder ŹŹŹ
Tekst 16
Konya’da enerji nakil hatlarÕ yer altÕna alÕnÕyor
Meram Elektrik Da÷ÕtÕm Anonim ùirketi (MEDAù) tarafÕndan, Konya kent
merkezinde enerji nakil hatlarÕnÕn yer altÕna alÕnmasÕ çalÕúmalarÕnda bu yÕl içinde
8 milyon YTL harcandÕ÷Õ bildirildi.
MEDAù’tan yapÕlan yazÕlÕ açÕklamada, MEDAù’Õn abonelerine, kaliteli ve
kesintisiz hizmet sunabilmek, istem dÕúÕ arÕzalarÕ en aza indirebilmek ve elektrik
hizmetleri alanÕnda modern bir kent için çalÕúmalarÕn aralÕksÕz sürdürdü÷ü
belirtildi. Enerji nakil hatlarÕnÕn yer altÕna alÕnmasÕ projesi kapsamÕnda, bir çok
bölge ve mahallede çalÕúmalarÕn tamamlandÕ÷ÕnÕn ifade edildi÷i açÕklamada,
bazÕ yerlerde devam eden nakil hatlarÕ çalÕúmalarÕnda geçen yÕl 5 milyon, bu yÕl
ise 8 milyon YTL harcama yapÕldÕ÷Õ kaydedildi.
1p
46
Schrijf de naam van het energiebedrijf uit de tekst op. (Het mag ook de afkorting
van de naam van het bedrijf zijn.)
2p
47
Schrijf twee van de drie doelen van de aanleg van het ondergrondse
elektriciteitsnet op.
1p
48
Hoe lang is men bezig met de aanleg van het ondergrondse elektriciteitsnet,
volgens de tekst?
A één jaar
B twee jaar
C drie jaar
Bronvermelding
Een opsomming van de in dit examen gebruikte bronnen, zoals teksten en afbeeldingen, is te vinden in het bij dit examen
behorende correctievoorschrift, dat na afloop van het examen wordt gepubliceerd.
700013-1-716o
700013-1-716o*
24
lees verdereinde
ŹŹŹ
„