Saglikli Beslenme Için Çocuklari Özendirmek

EVİYORUM
S
U
M
U
Ğ
U
L
K
OCU
E SAĞLIKLI Ç
V
İ
L
T
E
K
E
R
A
H
• Çocuklara yönelik yiyeceklerin pazarlaması ve bu konudaki televizyon reklamlarının ve internet sitelerinin
sayılarının azaltılması.
• Süpermarketlerde kasa önlerinde yer alan abur cubur ve şekerli içecek standlarının azaltılması
• Okullarda kantin, otomatik satış makinesi gibi noktalarda daha sağlıklı yiyeceklerin satılması.
LI
K
I
L
Ğ
A
S
E
V
İ
HAREKETL
UM
R
O
Y
İ
V
E
S
U
ÇOCUKLUĞUM
Neler yapabiliriz?
Aileler ve veliler
• Çocukların çevrelerinde dikkat dağıtıcı ögeler
olmaksızın (tv izlemek gibi) yemek yiyebilecekleri
bir ortam sağlamak
UICC Dünya Kanser Kampanyası 2009
Hareketli ve Sağlıklı Çocukluğumu Seviyorum
Bilgi Notu 2
• Yiyecek ve içeceklerde büyük porsiyonlardan
kaçınmak
• Mümkün olduğunca çocuklarla birlikte yemek
yemek
• Kalori açısından zengin olan hazır yiyecekler yerine, evde geleneksel yiyeceklere bağlı kalmak
Okul ve hükümet görevlileri
• Okullarda yiyecek ve sağlık eğitimi verilmesi
• Okul ve hastanelerde yağlı yiyeceklerin ve şekerli
içeceklerin satışının kontrol edilmesi
• Yiyecek ve içeceklerin reklam ve promosyonlarının
kontrol altına alınması
• Sağlıklı yiyeceklerin halk arasında tüketiminin
yaygınlaştırılması
• İşlenmiş ürünlerdeki besin değerlerinin etiketlerde
bilgilendirme amaçlı bulunması
Konuyla ilgili daha detaylı bilgiyi UICC tarafında hazırlanmış olan
Sağlıklı Kilo:Çocuklarımıza Sağlıklı Bir Beden Kansersiz Bir Gelecek adlı
raporda bulabilirsiniz.
Bu rapor ve diğer belgelere
www.worldcancercampaign.org adresinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
1 Terry Slevin et al, Healthy Weight: Giving children the change of a health body and a cancer-free future (Geneva: International
Union Against Cancer, 2009), chapter 1.
2 L Cooke, “The importance of exposure for healthy eating in childhood: a review”, Journal of Human Nutrition and Dietetics, Volume 20, Number 4 (2007), pp.294-301.
3 Adapted from BM Popkin, “Using research on the obesity pandemic as a guide to a unified vision of nutrition”, Public Health Nutrition, Volume 8, Number 6A (2005), pp.724-9.
Sağlıklı Beslenme için çocukları özendirmek
Sağlıklı bir vücut dengesi kurmak için yeterli miktarda fiziksel aktivite ve sağlıklı bir beslenme düzeni gereklidir.
Aşırı kilo ve obezite kansere sebep olabilir. Sağlıklı
bir vücut ağırlığına sahip olmak için dikkat etmeye
çocuklukta başlamalı ve hayatımız boyunca sürdürülmelidir.
Neden çocuklara odaklanmalıyız?
Beslenme ve aşırı kilonun kansere neden olması ile ilgili
kanıtların sunulduğu araştırmalar genellikle yetiskinler
üzerinde yapılmıştır.1 Pek çok araştırma yaşam boyu
sağlık alışkanlıklarının çocukluktan itibaren yerleştiğini
ortaya koymaktadır. Bu sebeple UICC günümüz çocuklarına odaklanarak sağlıklı beslenme alışkanlıklarını
güçlendirmek ve egzersiz yapmalarını sağlayarak hayat
boyu kanser riskini düşürmeye çalışmaktadır.
Sağlıklı beslenme alışkanlıkları erken yaşta başlar
İyi beslenme bir bebeğin doğması ile başlar. Anne
sütü ile beslenen çocuklarda obezite oranlarının düşük
olduğu kanıtlanmıştır.2 “Çocuklar bildiklerini severler
ve sevdiklerini yerler” anlayışı ile yaklaşacak olursak,
bebeklikte başlayan çok çeşitli sebze meyve ve diğer
besinlerin dengeli olarak alındığı bir beslenme süreci,
onların damak tadının eğitilmesinde faydalı olacaktır.
Kanser, önlenebilir bir hastalıktır. Sigara
içmeyen, ne kadar ve ne yenmesi gerektiğini
takip ederek fiziksel olarak aktif yaşayan
insanlar, kanser riskini azaltmada
çok önemli bir yol katetmişlerdir.
Yardımlarınız ve İletişim
Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği, Ataç 1. Sokak No: 21/1 06410 Yenişehir/Ankara Tel: 0312 431 2950-51 Fax: 0312 431 3958,
e-posta: [email protected]
UICC Dünya Kanser Haftası, Bilgi Notu 2
1
EVİYORUM
S
U
M
U
Ğ
U
L
K
OCU
E SAĞLIKLI Ç
V
İ
L
T
E
K
E
R
A
H
Yetişkinler yol gösterici olmalıdır
Yetişkinler (hem anne baba hem de fikir liderleri)
• Kendileri ve çocukları için yetiştirilmiş, alınmış, hazırlanmış ve sunulmuş yiyecekleri seçmelidirler
• Özellikle anne babalar önemli bir rol modeli olduklarını
unutmamalıdırlar
• Çocukların sağlıklı beslenmesinde, anne babalar, bakıcılar,
sağlık çalışanları, öğretmenler, toplumsal liderler ve hatta
hükümetler dahil hepimizin önemli bir rolü vardır.
• Et ve hayvansal yağların tüketimi hızlı şekilde artmaktadır
• Beslenmedeki kalori yoğunluğu hızla artmaktadır
• Yenilen yağ tüketimi hızla artmaktadır
• Dünya yiyecek stoğu şeker bazlı yiyeceklere doğru kaymaktadır
• Dikkat çekici bir şekilde yemek pişirme zamanı azalmış, dışarda yemek tüketimi artmıştır
• Yiyecek porsiyonları gittikçe büyümektedir
Sağlıklı beslenme kanserden korunmamızı nasıl sağlar?
“Kanseri önlemek için ne yemeliyim? ” sorusu yerine,
“Hangi yiyecekler kansere neden olur” sorusu sorulmalıdır. Çok çeşitli kanser türü oldugu gibi kanser riskini arttıran diğer faktörlerin yanında bunu tetikleyen
birçok yiyecek-içecekler de bulunmaktadır.
Dünya Kanser Araştırma Kurumu (WCRF) ve Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü (AICR) ’nün 2007
yılında yayınladığı Yiyecek, Beslenme, Fiziksel Aktivite ve “Kanserden Korunma”:Global Bir Bakış başlıklı
raporda beslenme, vücut ağırlıgı ve kanser arasındaki
zinciri gösteren çok güçlü kanıtlar vardır.4
Bu raporda genellikle yetişkin kadın ve erkeklere yönelik
olsa da çocuklara da uygulanabilir öneriler bulunmaktadır. Anne babalar ve siyasetçiler bu önerileri aile içi yaşam ve kuralların uygulanmasında dikkate almalıdırlar.
Kalori fazlası olan
yiyeceklerin üretiminin sınırlandırılması
Kalori fazlası olan yiyecekler, şeker, yağ ve enerji oranı yüksek ancak besin değeri yüksek olmayan
yiyeceklerdir. Halk arasında abur cubur ve fastfood
olarak adlandırılan yiyecekler bu katagoriye girer.
Bunlar uzun aralıklarla ve bir arada olmamasına özen
gösterilerek tüketilmelidir.
Şekerli yiyeceklerden kaçınma
Kola, meyve suyu, enerji içecekleri gibi tüketim maddelerinin üretimi hızla artmakta ve bu ürünlere kolaylıkla ulaşılabilmektedir. Bunlar kaçınılması gereken gıda maddeleridir.
Sebze-meyve ve tahıllardan
zengin bir beslenme alışkanlığının oluşturulması
Bitkisel ağırlıklı beslenme alışkanlıklarının, kanser riskini azaltan ve besin değeri yüksek bir beslenme türü olduğu bilinmektedir. Kalori yoğunluğu az ve bu sebeple
ideal kiloya ulaşmayı kolaylaştırıcı bir etkisi vardır.
Günde en az 5 porsiyon (en az 400g) nişastasız seb-
2
UICC Dünya Kanser Haftası, Bilgi Notu 2
Çocuklar için sağlıklı beslenmeyi
destekleyen politikalar nelerdir?
Anne babaların, öğretmenlerin ve fikir liderlerinin çocukların sağlıklı yiyecek ve içecekeri tercih etmelerini sağlamada çok önemli
bir yeri vardır.
Aşağıda bu konuda dünya çapında tanıtılmış bazı program ve politikaların örnekleri verilmiştir.
Değişmekte olan alışkanlıklarımız
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde beslenme alışkanlıkları çeşitli şekillerde değişim gösterir:3
EVİYORUM
S
U
M
U
Ğ
U
L
K
OCU
E SAĞLIKLI Ç
V
İ
L
T
E
K
E
R
A
H
ze ve meyveler tüketilmelidir. İşlenmemiş tahıllar ve
bakliyat tüketimini arttırırken, nişastalı yiyeceklerin
tüketimini azaltmamız gerekmektedir.
Kırmızı et tüketiminin
sınırlandırılması ve işlenmiş etten kaçınılması
Her ne kadar kuzu ve dana eti gibi kırmızı et çeşitleri
yüksek kalitede protein, vitamin ve mineral kaynağı
olsa da kanser riskini arttıran doymuş yağ ve kolesterol açısından oldukca tehlikelidir. Kırmızı et tüketen
yetişkinlerin, bunları haftada 500 gramdan fazla yememesi, işlenmiş et ürünlerinden ise (salam, sucuk,
sosis gibi) olabildiğince kaçınması gerekmektedir.
Tuzlu ve salamura
yiyecek tüketiminin sınırlandırılması
Tuzlu ve salamura yiyeceklerin mide kanseri riskini
arttırdığı düşünülmektedir. Tuz tüketiminin en aza
indirilmesi fazla sodyum alımını önleyecektir. Bir yetişkinin günde 6 gramdan fazla tuz almaması gerekmektedir.
Erişkin erkeklerin günde 2, kadınların ise
günde 1 kadeh alkol tüketimi ile sınırlandırılması
Alkol tüketiminin çeşitli kanser türlerinin oluşmasında riskleri arttırdığı bilinmektedir. Buna ek olarak aşırı
şişmanlık ve obeziteye sebep olabilir. Pek çok ülkede
genç nüfusun alkol kullanımı sorun teşkil etmektedir.
Başta anne babalar olmak üzere tüm yetişkinler çocuklar için çok önemli bir rol modeli, gençler için ise
güçlü bir davranış örneği oluşturmaktadır. Eğer alkollü içecekler tüketiliyorsa, bunun erkekler için günde
2, kadınlar için ise günde 1 kadehle sınırlandırılması
gerekmektedir.
Sağlıklı beslenme yaşamımız için olmazsa
olmazlardandır. Sağlıklı kiloda olmak ve iyi
beslenme kanserden korunamada hayati
önem taşır.
Okullardaki beslenme politikaları
ABD’de pek çok eyalet hükümeti okullardaki kahvaltı, öğlen yemeği ve ara öğünler hakkında sıkı beslenme standartları getirmişlerdir. Okul dışında satılan yiyecek ve içeceklere alternatif oluşturabilecek tüketim maddelerine de kontrol amaçlı satış ve servis
sınırlandırmaları getirilmiştir.
Okullarda meyve ve
sebzeye erişim imkanlarının artışı
2002 yılında, ABD’ Tarım Bakanlığı tarafından taze sebze ve meyve pilot uygulamaları programı başlatılmıştır. Bu programla öğrencilere ara öğünlerde taze sebze ve meyve yeme alışkanlığı kazandırılmaya çalışılmıştır.
Temmuz 2008 yılında, Avrupa Komisyonu tarafından Avrupa ülkelerindeki öğrencilere bedava sebze ve meyve sağlanması konusunda bir önerge sunulmuştur. 90 milyon avroluk bu programın
katılımcı devletler tarafından sağlanan fonlarla yürütülmesi düşünülmüştür.
Beslenme hakkında bilgilendirme çalışmaları
Etiketleme Yasası
Kaliforniya, New York, San Fransisco ve Seattle’da restoran zincirlerinin menülerinde bulunan gıdaların içerdiği kaloriyi belirtmelerini gerektiren yasalar çıkartılmıştır. ABD’de 21 eyalet daha
benzer kanunlar hazırlamayı planlamaktadır.
Süpermarket Derecelendirme Sistemi
Birçok süpermarket zinciri, besin içeriklerine bir derecelendirme
sistemi başlatmıştır. ABD’de Hannaford Bros adlı bir şirket et, süt
ürünleri, taze ürünler ve ambalajlı ürünler arasında yıldız vererek,
besin değerlerine göre bir derecelendirme sistemi oluşturmuştur.
Bu sistemin sonucu olarak yıldızlı ürünlerin diğerlerine göre 2.5
kat daha fazla satıldığını duyurmuştur.
Değişimi savunmak
Avusturalyalı ebeveynler tarafından oluşturulan, Ebeveyn Jürisi
adlı internet ağı çocuklardaki fiziksel aktivitelerin ve sağlıklı yiyecek tüketiminin arttırılması amacı ile kurulmuştur. Bu konuda
kampanyalar yürütmekte, basın toplantıları düzenlemekte ve hükümetle işbirliği için görüşmeler yapmaktadırlar. Amaçları;
UICC Dünya Kanser Haftası, Bilgi Notu 2
3