İndirmek için Tıklayınız - Türkiye Klinik Nörofizyoloji EEG

EMG' de bir kilometre taşı:
Prof.Lambert
Sinaps'ın bu sayısında EMG'nin öncülerinden saygın
bilim adamı Prof. Edward H.Lambert'le ilişkili bir
söyleşinin çevirisi yer alıyor. Prof.Lambert'in EMG'ye
katkıları çok önemlidir. Bir bakıma ABD'de EMG'nin
nörologlarca benimsenmesine ön ayak olmuş kişidir.
Kendisi özellikle 1950-1960 yılları arasında motor
sinir iletimi konusunda sistematik araştırmalar yapmış ve
özellikle polinöropatilerde iletim hızı yavaşlamalarını tüm
dünyaya tanıtmış ve nöropati/sinir biyopsisi korelasyon
çalışmalarını başlatmıştır.
Dünya literatürüne en önemli katkılarından birisi de
paraneoplastik sendromlardan biri olan miyastenik
sendromu klinik ve EMG özellikleri ile tanıtmış olmasıdır.
Bu nedenle hastalık "Lambert-Eaton sendromu" adı altında
anılmaktadır.
Prof.Lambert, onu tanıyan ve ondan yetişenlerin
anlattıklarına göre çalışkan, zeki, efendi, kibar, özverili ve
alçak gönüllü bir bilim adamı ve öğreticidir. Makaleleri ve
traselerinden konuyu en basit ve fakat en çarpıcı şekilde
verdiğini hayranlıkla izlemişimdir.
Prof.Lambert ile, arkadaşım Dr.Dan Elmquist aracılığı
ile Lund Üniversitesinde tanışmak ve birlikte bir gün
beraber olmak şansına eriştim. O sıralarda (1967) Lambert
çok ünlü idi. Böyle ünlü bir kişinin alçak gönüllü ve efendi,
çelebi davranışları beni çok etkilemişti.
Öğrendiğimize göre tıpkı Prof.Buchthal gibi hala aktif
olarak çalışmakta imiş. Kendisine üretken ve uzun bir ömür
dileriz.
Prof.Dr.Cumhur Ertekin
EMG nin büyükleri: Prof.Edward
H.Lambert
Bu yazımızda yine "Amerikan Elektrodiagnostik Tıp
Birliğinin" haber bülteni olan "Pozitif Dalgalar" adlı
notlarda çıkan Edward H.Lambert ile yapılmış bir
röportajın çevirisini sunuyoruz. Sorular Dr.John C.Kincaid
tarafından yöneltilmektedir.
"Elektriksel Olarak Meşhur Olanların Yaşamları
ve Zamanları"
Soru: Dr.Lambert, ilk kez ne zaman EMG ile uğraşmaya
başladınız?
Lambert: 1942 de Illinois Üniversitesinde bir uzay tıbbı
projesinde görevliydim. Uzay adamları için çeşitli diyetleri
inceliyorduk. Projenin bir kısmı hafif giyinmiş kişilerde -40
deki bir odada otururken titremenin kaydedilmesi ile
metabolizmanın değerlendirilmesi idi. Biz büyük kas
grupları üzerinde yüzeyel elektrodlar kullandık ve integre
edilmiş yanıtları kağıt çıktılar halinde aldık.
Soru: Daha sonra eğitiminizi nerede sürdürdünüz?
Lambert: Tıp fakültesini 1938 de bitirdim ve bir PhD
programına girdim. Tıptaki bazı temel sorunların peşinde
koşmaktan hoşlanıyordum. Sanki gerçekte olayların nasıl
gittiği konusunda çok fazla birşey bilmiyormuşuz gibi
geliyordu.
Soru: Daha sonraki kariyerinizde ne oldu?
Lambert: Uzay projesi sonlandı. Fakat pilotlarda Gkuvvetlerinin etkisini araştırmak için bir başka proje Mayo
Uzay Tıbbı Laboratuarında başladı.Ben de oraya taşındım.
Savaş 1945 te sonlandığında fonlar da sonlandı. Diğer iki
fizyolog ve ben yaşam için yeni bir yol bulmalıydık.Mayo
Klinikteki klinisyenlere bizim fizyolojik araştırma
yeteneklerimizi sunmaya karar verdik. Bana en fazla
yakınlık gösterenler nörologlar idi. Dr.Lee Eaton miyasteni
ile ilgileniyordu ve her ikimiz de yeni yayınlanan
makalelerde EMG hakkında birşeyler okumuştuk. Bir EMG
laboratuarı kurmayı önerdik ve bunu yaparken destek aldık.
Soru: EMG cihazı almak için ne yaptınız?
Lambert: Kendi cihazımızı kendimiz yaptık. O zamanlar
katod ışınlı osiloskop bulmak çok zordu. Bir tane
Milwaukee de bulduk ve onu zaman tabanında ikinci bir
kanalı olacak şekilde modifiye ettik. Bir stimülatör ve
preamplifikatör satın aldık. Amplifikatör yapmak için orada
tanıdığım ve işitme cihazları yapan birinden yardım aldım.
Bizim ilk makinamız 1946 da bitti.
Soru: İğne elektrodlarınızı nereden aldınız?
Lambert: Kendimiz yaptık. Jasper'ın unipolar ve DennyBrown'ın koaksial iğnelerini biliyorduk. Önceleri monopolar
iğneler kullandık, daha sonra koaksial olanlarına döndük,
çünkü bunların kullanımı kolaydı. Ürünlerimizi sürekli
yeniledik.
Soru: EMG hangi hızla gelişti?
Lambert: İlk yılda yaklaşık 300 olgu yaptık. Mayo'daki
nörologlar çok destekliyor ve ilgileniyorlardı. Başka
yerlerde başlangıçta "bu ne işe yarar" görüşü vardı.
Laboratuara başladıktan birkaç yıl sonra Araştırma
Komitesi benim EMG yapmak için klinisyenleri eğitmemi
ve saf araştırmaya geri dönmemi istedi. Hastalar ve
sorunları çok uyarıcı olduğundan böyle yapmamayı tercih
ettim.
Soru: İlk yıllarda olguları kimle tartışıyordunuz?
Lambert: Başlangıçta Mayo'daki nörologların çoğu EMG
ve uygulamaları ile ilgileniyordu. Konferanslarda hastaları
inceleyecek ve EMG lerini hemen orada demonstre
edecektik. Bizim EMG sonuçlarına rehberlik edecek henüz
yayınlanmış yeterince literatür vardı.
Soru: Ne zaman seyahat edip EMG hakkında konuşmaya
başladınız?
Lambert: 50 lerin sonlarında nörologlar ve fizyoterapistler
konuşmalar yapmamı istemeye başladılar.
Soru: İlk miyastenik sendromlu hastanızı hatırlıyor
musunuz?
Lambert: Evet. Sanıyorum 1948 in Mart ayı idi.
Dr.Eaton'ın bu hastasında miyasteniden beklediğimiz
bulguları saptamıştık. Yanıtların düşük amplitüdü ve hızlı
stimulasyon ile belirgin fasilitasyonu bu ayrımı yapan
özellikler idi.
Soru: Sizin zamanınızda EMG de en önemli gelişmeler
neler olmuştu?
Lambert: Nöropatilerde ve miyastenik hastalıklarda olduğu
gibi nörofizyoloji ve histolojinin korelasyonu en iyi
örneklerdir.
Soru: EMG konusu gelecekte nereye gelecektir dersiniz?
Lambert: Cihazlardaki gelecekteki gelişmeler, bilgisayarlar
ve onların göstergeleri çok önemli olacaktır. Sonuçta
firmalar amaçlarına ulaşacaklardır.
Soru: Geçen yılki AAEM toplantısında Dr.Swift sizden
ayağa kalkmanızı istedi. Daha sonra sizin eğitim
verdiğiniz kişilerin ayağa kalkmasını, daha sonra ise
onların eğitim verdiği kişilerin ayağa kalkmasını istedi. Bu
durumda salonun 2/3 ünün ayağa kalktığını görünce ne
düşündünüz?
Lambert: Pekala, o zamana kadar meşhur biri olduğumu
bilmiyordum! Cidden bu çok müthiş birşeydi.
Soru: EMG yi geliştiren kişilerin çoğu şu anda hayattadır
ve sağlıklıdır. Bunun sizce bir anlamı var mıdır?
Lambert: Evet, bir ilişki olabilir. Fakat sizin yerinizde
olsaydım bunu anlamaya çalışmazdım.
Soru: Şimdi ne yapıyorsunuz?
Lambert: Mayo Klinikte nöroimmunolojiyle ilgili bir proje
üzerinde çalışıyorum. Her ne kadar kimsenin bana
dokunduğu yoksa da halen tam gün çalışıyorum.
Soru: Boş zamanlarınızda neler yaparsınız?
Lambert: Şimdiye kadar hiç boş zamanım olmadı!
Soru: EMG veya yaşam hakkında başka bir düşünceniz?
Lambert: Yıllar boyu EMG sayesinde çok iyi arkadaşlıklar
kurdum.
Klinik Nörofizyolojinin Tarihsel Gelişimi
Tıp tarihi açısından, elektro-nörofizyoloji genellikle
Galvani'nin 1791 deki ünlü kurbağa deneyleri ve
tanımladığı "hayvansal elektrik" kavramı il ebaşlatılır.
Çağdaş anlamda, elektro-nörofizyolojinin gelişmesi, elektrik
ve elektronik biliminin gelişmesine paralel gider. Katod
ışınlı osiloskopların, değişik amplifikatörlerin ve yadırıcı
sistemlerin geliştirilmesi bunların başında gelir. 1897 de
Braun'un ilk katod ışınlı osiloskopu keşfetmesi, 1901 de
Einthoven'in String Galvanometre'yi geliştirmesi nörofizyolojik yazdırım sisteminde önemli gelişmelerdir.
Fakat ilginç olarak EEG ve EMG nin bugünkü
gelişmiş düzeyine gelişi biraz da birinci ve ikinci Dünya
Savaşı gibi büyük felaketlerle bağlantılıdır. Çünkü savunma
veya saldırı amaçlı, dolaylı/dolaysız aygıtlar geliştirilirken
elektronik endüstrisi de gelişmiştir. Bu gelişme
nörofizyolojiye olumlu yansımıştır. İkinci önemli bir nokta
ise büyük savaşların geride milyonlarca nörolojik sekelli
insan bırakmasıdır. Bu insanlara tanı/sağaltım yaklaşımı
içinde elektronik yöntemlerin geliştirilmesi bir sonuç olarak
ortaya çıkmıştır. Örneğin 2.Dünya Savaşından sonra
periferik sinir kesilerinin değerlendirilmesinde EMG nin
yararı tekniğin gelişmesinde de önemli rol oynamıştır.
Klinik Nörofizyoloji kapsamına giren EMG, EEG ve
hatta SEP lerin gelişmi farklı yollar izleyerek aynı zaman
dilimi içinde gelişmiştir.
Bilgi birikimleri tuğla dizileri şeklinde üst üste
yükselir. Böyle bakılırsa ne EMG ne EEG yi belirli bir
başlangıca oturtmak olası değildir. Ancak ille de çarpıcı bir
başlangıç koymak gerekirse EMG yi Adrian ve Bronk'un
(1929) konsantrik iğne elektrodu keşfedip motor ünit
potansiyellerini yazdırmaları ile bir başlangıç yapabiliriz.
Ama bundan önce ve bu sırada önemli başka birikimler de
vardır. EEG yi her ne kadar hayvanda Caton (1895)
yazdırmış ise de insan EEG yazdırımına ilk imzayı Hans
Berger (1924-1935) atmıştır. Ama EEG de EMG de
2.Dünya Savaşı öncesi yıllarda (1930-1940) sayılı ve özel
laboratuarlarda sayılı araştırıcıların yoğun ve sistemik
çalışmalarına sınırlı kalmıştır. Gray Walter'a göre bunun
böyle olması iyi olmuştur. Çünkü yeni bir teknolojiyi çok
sayıda araştırıcının aynı zaman dilimi içinde çalışması kaos
yaratabilecekti ve yanlış yönlere sevk edebilecekti. Oysa
gerek EMG de gerekse EEG de bu az sayıdaki araştırıcı
hastalık halindeki temel bulguları teker teker ortaya
koymuşlardır.
Klinik EMG de temel bulguları saptayan, bulan ve
yerleştiren birkaç isim olarak ABD de Denny-Brown,
Danimarka'da Buchthal, İsveç'te Kugelberg ve İngiletere'de
Weddell'in grubu sayılabilir.
Klinik EEG de ise önceleri Berger'in kayıtlamada
duyarlılığı çok az olan String Galvanometre kullanması
nedeni ile EEG kayıtları güvenilir bulunmamış ve kuşku ile
karşılanmıştır. Oysa 10 cps sinüzoidal alfa dalgalarını ve
vizyona olan reaktiviteyi net şekilde tanımlamıştır. Ancak
Berger, ısrarla yayınlarına devam etmiş ve EEG'nin
bugünkü adını vermiştir. Daha sonra Adrian ve Matthews,
bugünkü EEG cihazlarına benzer bir cihaz ile (1935)
Berger'i doğrulamıştır. Daha sonra ABD'de Lennox, Gibbs,
Davis, Grass ve Kanada'da Jasper teknolojik gelişim,
elektrod sistemi ve EEG nin birçok yönüne katkıda
bulunmuşlardır.
Avrupa'da da Gray Walter, Gastaut gibi adları
görüyoruz. 1945 de savaş bittikten sonra klinik EEG nin
gelişmesi ve toparlanması daha hızlı olmuş ve ticari yapımlı
EEG cihazları artık büyük hastanelerin vazgeçilmez tanı
aygıtlarından biri olmuştur. EEG ile ağırlıklı olarak
nörologlar, fizyologlar ve psikiyatristler ilgilenmişlerdir.
EMG'nin gelişimi ise nispeten daha yavaş olmuş,
ama yine de savaştan sonra ticari yapımlı EMG cihazları
hastane rutin pratiği içine girmeye başlamıştır. Özellikle
1950 li yıllarda motor ve duysal sinir iletimlerinin
nöropatilerdeki önemi anlaşılınca EMG'nin çekiciliği
artmıştır. Avrupa'da EMG ağırlıklı olarak yine nörolog ve
fizyologların ilgi alanı içinde kalırken ABD'de Fizik Tedavi
uzmanlarının neredeyse tekeline girmiş ve uzun süre
nörologların çoğu EMG ile ilgilenmemiştir. Böylesi bir
farklılık daha sonraki yıllarda Klinik Nörofizyoloji
organizasyonu, örgütlenmesi, eğitimi gibi konularda ABD
ile Avrupa arasında farklı durumlar yaratmıştır.
1945'lerden sonra Avrupa ağırlıklı olarak uluslararası
klinik nörofizyoloji ve EEG federasyonu kurulmuştur.
Bunun ilk başkanı da Kanada'lı H.Jasper olmuştur. Bu
federasyon o zamandan bu yana "Elecetroenecephalography
and Clinical Neurophysiology" dergisini çıkarmaktadır.
Federasyon 50 den fazla ülkenin Klinik Nörofizyoloji
derneklerini bünyesinde toplamış durumdadır ve 10.000 in
çok üstünde üyesi bulunmaktadır. Ulusal EMG dernekleri
de daha sonra federasyona katılmıştır. Esasen Avrupa'da
EEG ve EMG'nin gelişmesi nöropsikiyatri ağırlıklı olduğu
için, hem ulusal klinik nörofizyoloji dernekleri olarak, hem
de üniversite içi ve dışı hastanelerde EEG ve EMG birbirine
entegre olmuş ve bunun doğal bir sonucu olarak Avrupa'da
Klinik Nörofizyoloji özellikle 19602lardan sonra bazı
ülkelerde yan dal uzmanlık, bazısında temel uzmanlık dalı
haline gelmiştir.
ABD'de ise EMG ve EEG cilerin ayrırımı hem
dernekler düzeyinde hem de kurumlar düzeyinde devam
etmektedir. Nitekim ulusal alanda nörofizyoloji ile ilişkili 5
büyük dernek vardır. Bunlardan biri EMG, biri klinik EP,
ikisi EEG ve biri de Klinik Nörofizyoloji Derneği adını
almaktadır. Ancak son yıllarda "American Board of
Medical Specialty" ye bağlı olan Nöroloji ve Psikiyatri
Board'u Klinik Nörofizyolojiyi, EEG, EMG ve SEP'i
integre eden bir yan dal uzmanlık dalı getirmektedir. (Added
Qualification in Clinical Neurophysiology). EP'lerin de
gelişimi, biraz da uğraşanların EEG ci veya EMG ci oluş
durumlarına bağlı olarak gelişme göstermiştir. Şöyle ki
ağırlıklı olarak EEG ile uğraşanlar vizuel ve oditif SEP lere
kaymışlardır. Esasen EP lerin gelişimi de EEG ile birlikte
olmuştur. Buna karşılık SSEP ve MEP ler ise daha çok
EMG ciler arasında yaygın kullanım alanı bulmuştur. MEP
1980 lerden sonra gelişmiştir. Ancak modern klinik
nörofizyolog, EEG, EMG ve EP lerin hepsini yapabilen ve
yorumlayabilen bir kompetan olarak düşünülmektedir.
Ülkemizdeki Durum: İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra 50 li
yıllarda EEG yi ülkemizde İstanbul Üniversitesi'nden
Prof.Dr.Kenan Tükel ve Gülhane'den Prof.Dr.Selahattin
Doğulu başlatmıştır. Ancak EEG nin ülke çapında
yaygınlaşması 60 lı yıllarda başlamış ve 70 lerde büyük bir
ivme kazanmıştır.
EMG, EEG ye göre ülkemize biraz daha geç
girmiştir. 60 lı yıllarda ancak 1-2 büyük ilimizde etkinlik
gösterirken 1980 li yıllarda birçok ilimizde yaygın şekilde
uygulanan vazgeçilmez tanı yöntemlerinden biri haline
gelmiştir.
Ülkemizde Klinik Nörofizyoloji-EEG Derneği 60 lı
yılların sonun adoğru İstanbul'da kurulmuştur. Ancak bu
derneğin etkinlikleri nedense giderek azalmış ve 1980 deki
12 Eylül Askeri Yönetiminin tüm dernekleri kapatması ile
birlikte bu derneği etkinliği de sıfıra inmiştir.
Bu arada ilk kez 1977 yılında EEG ve EMG ile
uğraşan tüm meslektaşların bir araya geldiği ilk Ulusal
Klinik Nörofizyoloji toplantısı İzmir'de yapılmış ve daha
sonra Ulusal Nörofizyoloji toplantıları aralıksız devam
etmiştir. 12. Ulusal Klinik Nörofizyoloji toplantısı 1993 yılı
Kasım ayı başında Antalya'da yapılmıştır. Nörolojinin
psikiyatriden koparak kongresini ilk kez 1988 de yaptığını
düşünürsek EEG ve EMG ciler bundan tam 11 yıl önce
periyodik olarak bir araya gelmeyi ve bunu gelenek haline
getirmeyi başarmışlardır. 1991 de merkezi İzmir'de olan ve
büyük illerimizde şubeleri kurulmuş veya kurulmakta olan
Ulusal Klinik Nörofizyoloji EEG-EMG Derneği faaliyete
geçmiştir. Halen Dünya EEG Federasyonuna üye olma
aşaması içindedir.
Bugün tüm üniversitelerimizde EEG, EMG ve SEP
aygıtları ve laboratuarları vardır. Bu laboratuarlardan
bazıları çok yoğun hizmet vermekte ve bilimsel araştırmalar
yapmak-tadırlar. Asistan eğitiminde nöroloji kliniğinin
coğrafi sınırları içinde en çok yer alan dal klinik
nörofizyolojidir. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde bu yıl
YÖK ün de onayı ile "Klinik Nörofizyoloji Bilim Dalı"
kurulmuştur.
Bu koşullar altında ve dünyadaki gelişmeler de
hesaba katılırsa artık, klinik nörofizyoloji bir yan dal
uzmanlık dalı olmayı çoktan haketmiştir. Bana göre nöroloji
uzmanlığından sonra diğer uzmanlık dallarının (Psikiyatri,
Fizik Tedavi veya Çocuk Hastalıkları gibi) hiçbir şekilde
sahiplenmeyi haketmedikleri tek nöroloji üst uzmanlık dalı
Klinik Nörofizyoloji'dir.
Dr.Cumhur Ertekin
Klinik Nörofizyolojide Haberler
Derneğimiz Trabzon Şubesi yeni yönetimini
seçti. Aralık.1994 te toplananTrabzon Şubemizin yeni
yöneticilerini kutluyoruz. Trabzon
yöneticilerini tanıtıyoruz:
Başkan: Dr.Hasan Yener
Sekreter: Dr.Hüseyin Tonyalı
Sayman: Dr.Zekeriya Alioğlu
Üye:
Dr.Hasan Gürhan
Üye:
Dr.Nuran Aydın
Şubesinin
yeni
Uluslararası
Beyin
Araştırmaları
Organizasyonu Avrasya Komisyonu kuruldu. 12 Aralık 1994 tarihlerinde İzmir'de Uluslararası Beyin
Araştırmaları Organizasyonu (IBRO) nun yönetiminde
toplanan bir konferansla kurulan komisyonda kurucu üye
olarak Azerbeycan, Ermenistan, Bulgaristan, Yunanistan,
Macaristan, İsrail, Ürdün, Ukrayna ve Türkiye yer almakta.
Bölge ülkeleri arasında sinir bilimleri alanında karşılıklı
bilimsel işbirliği ve bilgi alışverişini amaçlayan komisyon
IBRO nun yanısıra TÜBİTAK, UNESCO ve DPT
tarafından da desteklendi. Toplantı sonucunda İzmir
Deklerasyonu adı altında bir bildiri yayınlandı ve
başkanlığa Prof.Nuran Hariri getirildi.
Beyin Araştırmaları Derneği 3.Teşvik Ödülü
Temel ya da klinik nörolojik bilimler alanında Türkiye'de
son 3 yıl içinde gerçekleştirilmiş araştırmalara verilecek
ödül birinci için 40 milyon, ikinci için 20 milyon TL. Son
başvuru tarihi: 31 Ağustos 1995
Yazışma Adresi: Dr.Emre Öge, Beyin Araştırmaları
Derneği, İstanbul Tıp Fakültesi Nörolojik Bilimler Binası,
Çapa, İstanbul 34390
Beyin Araştırmaları Derneği - Roche Proje
Destek Ödülü
Temel ya da klinik nörolojik bilimler alanında Türkiye'de
yapılan araştırmaları desteklemek için verilecek ödül tutarı
100 milyon TL. Son başvuru tarihi: 31 Haziran 1995
Yazışma Adresi: Dr.Meral Erdemir Kızıltan, Cerrahpaşa
Tıp Fakültesi Nörolojik Kliniği, İstanbul 34303
Klinik Nörofizyoloji Derneği Yayınları
Derneğimiz süreli yayınlarının beşinci kitabı da çıktı.
1-"Motor Evoked Potansiyeller" Cumhur Ertekin,
Mehmet Zileli, Mustafa Ertaş
(tükendi)
2-"Olaya İlişkin Endojen Potansiyeller" Korkut Yaltkaya,
Dilara Nuzumlalı
Ederi 200.000 TL.
3-"Nöroşirürjide
Elektrofizyolojik
Monitör-leme
Yöntemleri" Mehmet Zileli
Ederi 200.000 TL.
4-"Nöroürolojide Nörofizyolojik Tanı Yöntemleri"
Cumhur Ertekin, Zafer Çolakoğlu
Ederi 200.000 TL.
5-"Sinir İletimi İncelemeleri" Korkut Yaltkaya
Sibel Özkaynak, Dilâra Nuzumlalı
Ederi 250.000 TL.(üyelerimize 200.000 TL)
1. eser (Motor Evoked Potansiyeller) tükenmiş durumdadır.
Bunun dışındaki 2,3,4,5 numaralı kitapları banka
adresimize ederini yatırıp bir adet dekont ile birlikte
bildirirseniz adresinize en kısa zamanda postalanacaktır.
Banka Hesap Numaralarımız:
1-Ziraat Bankası Ege Tıp Şubesi (1446),
hesap no:304
40-1274.8
2-İş Bankası Kahramanlar Şubesi,
hesap no:
186868
Kongreler - Bilimsel Aktivite Haberleri
YURT İÇİ TOPLANTILAR
22-24 Mayıs 1995. 10. Mezuniyet Sonrası Nöroloji
Eğitim Kursu. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi 1933
Reform Anfisi, İstanbul.
Kursa İngiltere'den Dr.Niall Quinn katılacak ve hareket
bozuklukluğu hastalıkları konusunda konuşacaktır.
Adres: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji
Anabilim Dalı, Çapa, İstanbul
27-31 Mayıs 1995. XV. Ulusal Fizik Tedavi ve
Rehabilitasyon Kongresi ve Uluslararası
İstanbul Rehabilitasyon Kongresi. İstanbul.
Sempozyumlar:
1-Travmatik
beyin
hasarında
rehabilitasyon,
2-Omurilik
yaralnmalı
hastanın
mobilizasyonu, 3-İnmeli hastada sonuç tayini, 4-Omurga
görüntüleme yöntemleri Konferanslar: 1-F.T.R da
nöroradyoloji, 2-Omurilik yaralanmalı hastada cinsel
sorunlar, 3-Kronik ağrı sorunları, 4-Osteoporoz, 5Gelişim nörolojisinde yenilikler. Çalışma Grupları: 1Omurilik yaralanmaları, 2-Bel ağrıları, 3-Ağrı, 4Elektrofizyolojide gelişmeler. Ayrıca ilk gün 13:30 ile 17:00
arasında düzenlenecek "Elektrofizyolojide Yenilikler" adlı
workshop'a Kimura, Shahani, Vanderstraeten, Ertekin,
Beyazova gibi bilim adamları katılacak.
Adres: Dr.Önder Kayhan, P.K.1, Koşuyolu, 81021 İstanbul,
Fax: 0216-3263444
YURT DIŞI TOPLANTILAR
7-12 Mayıs 1995 10th European Congress of
Neurosurgey. Berlin, Almanya
Adres: Prof.Mario Brock, Congress President, Dept of
Neurosurgery,
Universitaetsklinikum
Steglitz,
Hindenburgdamm 30, W-1000 Berlin 45, Almanya
8-9 Mayıs 1995 Clinical Appliations of EEG Data
Processing Techniques. Roma, İtalya
Adres: Prof.Mario Signorino, Clinica Neurologica,
Ospedale Regionale Torrette de Ancona, Italy
13-16 Mayıs 1995 Focus on Epilepsy III: GABA
and Epileptogenesis. Whistler, BC, Canada
Adres: Ms T.Maglietta, Focus on Epilepsy III, Montreal
Neurological Institute, 3801 University Street, #851,
Montreal Quebec H3A 2B4, Canada
25-27 Mayıs 1995 10. Alman Nöroloji Kongresi
(Gesamtverband Deutscher
10.Kongress) Freiburg, Almanya
Nervenaerzte,
Ana
Konular:
Nörogeriatri,
Motor
Sistem,
Gerontopsikiyatri, Ağrı, Serotonin sempozyumu
Adres:
Dr.Andreas
Hetzel,
Neurologische
Universitaetsklinik, Hansastrasse , 7104 Freiburg i. Br.,
Almanya
17-21 Haziran 1995 5th Meeting of the European
Neurological Society. Munich, Almanya
Adres: ENS '95, AKM Congress Service, PO Box, CH4005 Basel, Switzerland
23-25 Haziran 1995 37th Annual Scientific Meeting
of the American Association for the Study of
Headache. Boston, Massachussetts, USA
Adres: M.Bishop, AASH, 875 Kings Highway, Ste300,
Woodbury, NJ 0806 USA
26-30 Haziran 1995 First International Conference
on Functional Mapping of the Human Brain.
Paris, Fransa
Adres: Conference Office, Human Brain Map 95, Service
Hospitalier Frederic Joliot, CEA-DRIPP F-91401 Orsay
Cedex, France
9-14 Temmuz 1995 Fourth IBRO World Congress
of Neuroscience Kyoto, Japan.
Adres: International Communications Specialists, Inc,
Kasho Bldg, 2-14-9, Nikombashi, Chuo-ku, Tokyo 103,
Japan
22-27
Temmuz
1995
3rd
International
Neurotrauma Symposium. Toronto, Ontario, Canada
Adres: Congress Canada, 191 Niagara Street, Toronto,
Ontario, Canada M5V 1C9
3-7 Eylül 1995 18th Annual Meeting of the ENA,
27th Annual Meeting of the EBBS. Amsterdam,
Hollanda.
Adres: ENA Congress Office, c/o CONGREX Holland bv,
Keizergracht 782, 1017 EC Amsterdam, The Netherlands
1995 21st International Epilepsy
Congress. Sydney, Australia.
Ana Temalar: 1-Epilepsinin genetiği ve molekuler
biyolojisi, 2-Çocukluk epilepsisinin cerrahi tedavisi, 3Fonksiyonel nöral görüntüleme, 4-Çocukluk ve erişkin
epilepsilerinde ilaç seçimi, 5-Epilepsi ve hukuk, 6-Zeka
bozukluğu ve epilepsi, 7-Epilepside psikiyatrinin rolü
Adres: Conference Action Pty Ltd, P.O.Box 1231, North
Sydney NSW 2059, Australia
3-8
Eylül
15-19 Ekim 1995 Xth International Congress of
EMG
and
Clinical
(ICEMGCNX) Kyoto, Japan.
Neurophysiology
Kongre Sırasında Düzenlenecek Sempozyum-lar:
1-Duyu fizyolojisi ve periferik somatosensoryel
bozukluklar
2-Nöronal
fonksiyonun
düzelmesi
ve
sinir
rejenerasyonunun fizyolojisi
3-Kortikal motor kontrol
4-Hareket bozukluklarının fizyolojik temeli
5-Kas tonusunun kontrolu ve bozuklukları
6-Spinal refleks incelemelerinde yeni gelişmeler
7-Nöral fonksiyonların intraoperatif monitörlenmesi
8-Ön boynuz hücre bozukluklarının ve motor ünitlerin
hipereksitabilite durumlarının EMG ile değerlendirilmesi
9-İmmün kökenli nöropati ve iletim bloğu
10-Yüksek kortikal fonsiyonların non-invaziv incelenmesi
için multimodal yaklaşımlar
11-Epilepsinin tanı ve tedavisi
12-Periferik ve santral yorulma
Kongreye Ek Olarak Düzenlenecek Uydu Sempozyumlar:
1-Miyoklonusun patofizyolojisi ve tedavisi
2-Spastisitenin patofizyolojisi ve tedavisi
3-Diyabetik nöropati için ilaç tedavisi
4-Epilepsi için ilaç tedavisi
5-ALS için ilaç tedavisi
6-Magnetoansefalografi
7-Transkranial magnetik stimülasyon
8-Distoni ve botulinum toksin tedavisi
Adres: Dr.J.Kimura, Dept. of Neurology, Kyoto University
Hospital, Shogoin Sakyoku, Kyoto 606, Japan
18-21 Ekim 1995 3rd International Conference on
Stroke: Heart and Brain. Prag, Çek Cumhuriyeti
Adres: Dr.Natan M.Bornstein, PO Box 50006, Tel Aviv,
Israel
17-21 Haziran 1996 4th International Congress of
Movement Disorders. Vienna, Austria.
Adres: STROKE '96 c/o AKM Congress Cervice,
Clarastrasse 57, P.O.Box CH-4005 Basel/Switzerland
17-22 Ağustos 1996 8th World Congress on Pain.
Vancouver, BC, Canada.
Adres: IASP Secretariat, 909 NE 43rd St., Suite 306,
Seattle WA 98105 USA
1-5 Eylül 1996 (Joint) 3rd World Stroke Congress
and 5th European Stroke Conference. Munich,
Germany.
Adres: Central Headquarters Office, The Movement
Disorders Society, P.O.Box CH-4005 Basel/Switzerland
EMG li Anılar
EMG "çekmek" gerçekten meşakkatli bir iştir. EEG
okumağa benzemez. EEG okumak nedir ki: sağ elinizin baş
parmağını sayfaların arasına takarsınız, bir yandan da
çayınızı, kahvenizi yudumlayarak sayfaları birbiri ardınca
devredersiniz. Hele bu işi sıcak bir yaz gününde
yapıyorsanız sayfalar çevrildikçe yüzünüze doğru tatlı bir
esintinin gelmesi de işin cabasıdır. Daha sonra raporu tek
partili devirdeki hükümet sözcüleri gibi biteviye ve bıkkın
bir sesle teybe okumağa başlarınız. Cümleler öylesine
kalıplaşmıştır ki başını sonunu düşünmeğe pek gerek
yoktur. Hatim indiren molla gibi bir yandan makam ile
okur, bir yandan iki yana sallanır, bir yandan da EEG
dışında olmak koşuluyla başka şeyler düşünebilirsiniz.
EMG çekmek öyle mi ya? Bir kere ilk iğne ile birlikte hasta
çocuksa etinden et kopmuş gibi canhıraş bir feryatla
yırtınarak, salya sümük ağlamağa; genç bir hanımsa
opistotonüs durumu alarak büyük histeri nöbeti geçirmeğe;
genç ve cesur bir erkekse gözlerinde çakmaklaşan öfke
kıvılcımları ile dişlerini gıcırdatmağa başlar. Bir yandan da
aletten EMG sinyallerinin sesi dışında her türlü ses gelir:
polis telsizlerinin, FM mega stüdyonun, asansör motorunun
ve bozuk elektrodların çatırtıları, hışırtıları birbirine karışır.
Bütün bu hayhuy ve ter içinde kibar bir şekilde hastayla
boğuşmaya başlarsınız: "acaba ve pek zahmet olmazsa şu
kolunuzu bütün gücünüzle kendinize doğru çeker misiniz?"
cümlesi biraz sonra biraz kısalır ve "çek şu kolunu" gibi
daha amaca yönelik bir biçim alabilir. Ya da "a-ya-ğı-nı
yüzüne çekkk!!" de olabilir. Derken çağdaş yöntemler
uygulanmağa
başlanır.
Sinirlerin
manyeto
ile
depolarizasyonuna geçilir. Önce ağır bir şaşkınlık dönemi
geçiren kişi kısa bir sessiz perioda girer, sonra yer çekimine
karşı bir takım girişimlerde bulunur.
Anlatacağım anı EMG'nin ne kadar zahmetli bir iş
olduğunu pek güzel kanıtlamaktadır: Sayın Mete Tan'dan ve
tabii YÖK'ten önceki vakti saadette, Ankara'da özel
muayenehanemde özel aletimle EMG yapar, karınca
kararınca paracıklar kazanırdım. O gün yarısı allerjik,
yarısı virütik, hayli gürültülü ve ıslak bir nezleye
yakalanmıştım. Yarı karanlık odamda (Eski alışkanlıklarla
olsa gerek, EMG odası üçüncü sınıf pavyonlar gibi
karartılarak efekt yaratılmaya çalışılır.) elimde beyaz keten
mendil, aksırıklar, tıksırıklar, kesik kesik öksürükler ve göz
yaşları içinde hasta bekliyordum. Nihayet içeri güney
doğulu bir kabile akın akın girmeğe başladı. Yüzlerinin
yarısı bıyıktan görülmeyen poturlu adamlar, devamlı yere
doğru profil veren kadınlar. Ortalık durulunca hastamın
çifteyle yaralanmış bir delikanlı olduğunu anlayabildim.
Kol, bacak ve çeşitli yerlerinde açılan küçük deliklerle
süzgeçe dönmüş delikanlıyı, müşterek kör talihimize esefler
ederek yatırdım ve hangi sinirlerinin sağlam kalabildiğini
anlamak için EMG yapmağa, yani yeni süzgeç delikleri
ilave etmeğe başladım. Bir yandan bunca güruh bir başka
gün gelseydi, haydi geldiler şu delikanlının işi kolay olsaydı
diye düşünüyor, bir yandan akan burnumu siliyor, öbür
yandan habire iğneliyordum. Kolunu çek, bacağını kaldır,
bastır, indir derken işe öylesine kapılmışım ki nasıl olduysa
kendimi tutamadım ve herkesin duymasına yetecek şiddette
bir gaz çıkarıverdim. Son derece utandım, ama olan
olmuştu. Artan göz ve burun akıntılarım arasında, çaresizlik
içinde incelemeyi sürdürüp bitirdim. Gözlerimi kaldırıp
adamlara bakamadan raporu yazdım. Verdim. Poturluların
en kocaman bıyıklısı, benden daha mahcup bir tavırla bana
döndü: "Valla doktor bey" dedi, "seni çok zora koştuk,
amma iyi de başardın. Şunu al da bir kahve içersin..." O
gün kendimi sırtında dolu güğümlerle ıkına sıkına yokuş
yukarı çıkmağa çalışan ve zorlanmaktan devamlı kabahat
yapan sütçü beygiri gibi hissettim. Ama neyse, yokuşu
çıkmıştım ya...
EMG,
yorumlanması deneyim isteyen bir
incelemedir. Yoksa insanı fena halde utandırır. Yine bir gün
karanlık muayenehanemin bir köşesine çekilmiş, dev bir
beyaz örümcek gibi pusu kurmuş bekliyordum. Yine her
zamanki gibi yalnız tek bir hasta cemi-i cümle refakatı ile
birlikte içeri girdi. Toz duman yatıştıktan sonra yürüme
zorluğundan yakınan yeni yetme bir delikanlı olan hastama
EMG yapmağa başladım. Göz ucuyla da odaya çepe çevre
dizilmiş hasta yakınlarının kimler olduğunu anlamağa
çalışıyordum. En rahat koltuğa cin bakışlı, jokey kılıklı ufak
tefek bir adam kurulmuştu. Köyün muhtarı gibi bir hali
vardı. Yanında çocuğun babası olduğunu sandığım hüzünlü
bakışlı, sarkık yanaklı bir başkası oturuyordu ve bir-iki
kadın, bir-iki erkek daha sıralanmıştı. EMG bitti, sonuç
beklediğim gibi miyopatiyi destekliyordu. Bir doktorbüyücü olarak, biz biliriz edasıyla hastanın babasına
döndüm: "Hanımla akrabasın değil mi?" diye sordum.
Sarkık yanaklı adamın yüzündeki ruhani ifade daha da
yayıldı ve biraz da benim bu işi bilmiş olmama şaşarak
"Evet!" dedi. Muzaffer bir tavırla raporu yazmağa
başladım. Bir süre sonra muhtarın sesis sessizliği bozdu.
Düşünmüş, taşınmış "Sen nereden karınla akraba
oluyorsun" diye çocuğun babasına soruyordu. Adam cevap
verdi: "Kaynanamın kızı ya..." Raporu verdim. Konuyu bir
daha hiç açmadan hasta ve sahiplerini uğurladım.
Dr.Korkut Yaltkaya
SİNAPS Klinik Nörofizyoloji EEG-EMG Derneği'nin
yayın organıdır. Üyelerine ücretsiz
olarak dağıtılır. Yılda 3 kez yayınlanır. Sahibi Dernek Başkanı Cumhur Ertekin, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Dernek İkinci Başkanı Mehmet Zileli. Adres: Klinik Nörofizyoloji EEG-EMG Derneği, 1357 sok. No:1/10
Nilhan Apt. Alsancak, İZMİR. Tel: (232) 4220160, /(232) 4630074.
SİNAPS
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10