Bahar Yemegi Sunumu
Transkript
Bahar Yemegi Sunumu
Döküm Dünyasında Bir Gezinti 16 Nisan 2014, Yaylalı Günay [email protected] Dünya rekabet gücü dağılımı 2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak Teknolojiler-1 • 1) • 2) • 3) Her yerde İnternet Bilgi işlemlerinin otomasyonu Her cihazdan sensörler ile bilgi toplama, değerlendirme, karar verme • 4) Bulut Teknolojisi • 5) İleri Robot Teknolojisi • 6) Şoförsüz Araçlar 2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak Teknolojiler-2 • • • • 7) 8) 9) 10) • 11) • 12) Sentetik Biyoloji ve Gen Bilimi Uzun Süre Enerji Depolama Teknolojisi Eklemeli 3D Üretim Teknolojileri Yüksek Özellikli Teknolojik Malzemeler İleri Petrol ve Doğal Gaz Teknolojileri Ekolojik Yenilebilir Enerji Yeni Dünya = VUCA Dünyası V= Volatile ---- Değişken U= Uncertain---- Kesin Değil C= Complex----- Karmaşık A= Ambiguous---- Çok Yönlü VUCA dünyasına ilk girenler: Google, Amazon, Facebook, Apple, Zara, AliBaba, Samsung Ana Tema: Atılganlık ve herkesin beklemediğini sunmak, hafif de olsa ayak izi bırakmak Soru: Döküm sektörü bu yeni eğilimler ve dünyanın neresinde??? Karmaşık bir dünya yapısı…. Orta ve üst teknoloji ticaretinin akış yolları. Yüksek, orta ve düşük teknoloji ürünlerin üretildiği ve satıldığı ülkeler. Yine karmaşık bir düzen, ama iş yapmak için anlamak ve içine girmek gerek…. Türkiye rekabet gücünde AB ve BRICS ülkelerinin gerisinde Türk Döküm Sektörü- Demir Dışı Pazar Dağılımı Türk Döküm Sektörü Demir BazIı Ürünler Pazar Dağılımı Kaynak: Tüdöksad CAGR= Birleşik Yıllık Büyüme Oranı FE= Demir NF= Demirdışı Döküm sektörü karlılık marjları düşük Maliyet artışları müşteriye yansıtılamıyor Maliyet Fiyat zammı Satılan malın ödemelerinde gecikmeler artıyor Tüm tüketimde artış gelişmekte olan ülkelere kayıyor… Ar-Ge çalışmalarının merkezde, üretimin pazara yakın yapıldığı ürünler Araç satışları artıyor, fakat artış, Çin, Hindistan, Rusya gibi gelişmekte olan ülkelerde… Dünyada makine üretimi ve mühendislik ürünlerinde büyüme var, fakat aslan payı Çin ve Hindistan’da Türk döküm sektörünün ana pazarı olan AB’de ise araç üretimi sabit… Döküm sektörünün ana pazarı olan AB araç üretimi lüks sınıf araçlara kayıyor Döküm işi BRIC ülkelerine kayıyor. 2008 öngörüsü 2012’de değerlendirildiğinde tuttuğu görülüyor. Yuan’ın değerlenmesi, Çin’de işçilik ücretlerinin verimlilik artışından fazla artışı, nakliye ve servis ücretlerinin artışı, ABD’deki döküm tesislerinin verimliliklerinin ücretlerden fazla artması, Çin’in rekabetçi gücünü düşürmüştür AB ve ABD’de işçilik verimi gelişmekte olan ülkelere göre daha hızlı artmaktadır Gelecekte enerji ve araç ilişkileri ne olacak? 1) Mevcut şekli ile araç teknolojisi ve kullanım/sahip olma anlayışının sürdürülebilmesi mümkün görülmemekte, 2) Araçlarda hidrojen yakıt hücrelerinin kullanımı? 3) 1 lt veya Nm3/km yakıt harcayan araçların imali 4) Herkesin nano ölçeklerinde araçlar kullanması 5) Çevreyi kirletmeden üretilmiş elektrik hatlarından şarj edilen akülü araçların kullanılması 6) Araç kullanmadan ve sağa sola gitmeden her işi internet, cloud ve apps üzerinden yapmak, 7) Araç sayısının 3 milyara ulaşmasını bir şekilde önlemek 8) Araç kavramını Toyota’nın i-swing tipine dönüştürme, 9) Her evde değişik iş ve mesafeler için farklı araçların bulunması 10) Petrol yakıtlarının merkezi yerlerde yakıt hücreleri vasıtası ile en verimli ve temiz şekilde elektrik enerjisine çevrilerek, tüm kullanımın elektrik (akü) olarak yapılması 11) Yaşlanan ve genç nüfus araba alma sevdasından vazgeçiyor Daimler’in «yakıt hücreli» aracı ve Toyota’nın çözümleri Dünya egzoz emisyon değerleri sürekli azaltılıyor… Sonuç: Araçlar daha da hafiflemek zorunda… Araç hafiflemesinin faydaları… • • • • • • Her 100 kg hafifleme, 100 km’de 0.3-0.5 litre yakıt tasarrufu ve 100 km’de 0.8-1.1 kg CO2 salınımı azalması sağlıyor. (8-11 gr/km) Yeni araçlar hafifliyor… Araçlarda ilk alüminyum kullanımı. Yıl:1893 Marka: Studebaker (75 kg Alüminyum kullanılmış) Otomobilde alüminyumun bugünü ve yarını Araçlarda artan alüminyum kullanımı Araçlarda alüminyum miktarı artışı 2 lt’lik bir otoda, dökme demir %40 azalıyor, alüminyum ve plastik kullanımı artıyor Ford 150 kamyonette Al kullanımı ile 300 kg hafifleme Askeri araçlarda alüminyum ve kompozit artışı Polystrene kaplamalı Spandex kumaş karoseri (BMW)- (Kapıya dikkat) Araçlarda hafiflemede motor gövdesi dökümünün katkısı. Et payı: 5 mm’den 2.5 mm’ye, ağırlık 38.5 kg’dan 28.5 kg’a (Kalıplama ve maça tekniğine dikkat) 2mm et paylı yüksek basınç alüminyum döküm 0.3 mm kalınlığında Zamak döküm plastikle savaşıyor…. Pik gömlek veya pahalı SiC kaplama yerine lazer ile Cr kaplama (BMW) Silindir gömleğinin sonu mu? Titanyum dökümün uçaklarda kullanımı wing frame Tek kristalden büyütülmüş türbin kanatçıkları uçak ağırlığını ve ömrünü arttırıyor- Titanyum döküm Metallerle hafifleme yetmiyor. Sırada karbon fiber karoseri var. Gövdenin adı bir asırdır ‘White Body’ idi, artık ‘Black Body’ oluyor. Sac+kaynak yapıdan döküme dönüşüm ve hafifleme BMW X3 Instrument Panel: One Piece, 12.5 lb Magnesium Die Casting Converted from a Steel Stamping at 50% weight 3-piece steel weldment for ag equip. redesigned to ductile iron sand casting at $10,000 annual savings Araç karoseri akü olarak kullanılıyor. Elektrikli araçların şarj problemi çözülüyor mu? Bu da bir başka şarj probleminize çözüm… BMW Hibrit Motor Gövdesi Gövde = Mg yüksek basınç döküm. Silindir ve kep yüzeyleri = Al yüksek basınçlı döküm. Hibrit olarak dökülüyor. BMW 1995’den beri dökme demir motor kullanmıyor Dikkat ….Fren diskleri ve krank milleri de hafifliyor. Döküm yerine boru ve geçme sertleştirilmiş kamlarla kam mili- (Kam mili üretenlere duyurulur) Kompozit jant. Alüminyum jant üreticileri için bir tehlike mi? Tahtında kalacak büyük parça demir- çelik dökümdür Türkiye AB’de 4. sırada Bu tahtta ne kadar kalacak? Öngörüler -Dünya toplam döküm tonajı: 100 mt +/-%10-15 -Azalış: Dökme demir, Artış: Alüminyum -Türk döküm tonajı: 1.5-1.7 m ton. -Döküm pazar payını değerlendirmek için artık ‘TON’ yerine ‘CİRO’ kullanılmalı. -İthal araçlar ve ithal döküm kullanan yerli üretim araçlara kayıp tonaj: 350.000 ton -Yeni Beklentiler: Ekseni kayan pazar, ürünlerde hafifleme, yeni malzemeler, ürün Ar-Ge’si, sahipliği ve hızlı devreye alma, ürün taşeronluğundan kurtulma, müşterinin ‘iş ortağı’ olması, vs -Türk döküm sektörü yeni üretim beklentileri ve yapıya nasıl uyacak??? Bazı Teknolojik Yenilikler Döküm Parça Kontrolünde Bilgisayarlı Tomografi Artık döküm boşluklu parçaları sevketme lüksümüz kalmıyor… Simülasyon artık dökümcünün yoldaşı oldu… Simülasyonla alüminyum ve çelik sac gövdeli araçların çarpışma kontrolü. Alüminyum gövde daha dayanıklı görülüyor… Tuz su ceketi maçası ile «closed deck» özelliğinde yüksek basınç süreci ile dökülebilen alüminyum motor Küresel grafitli dökme demir ve alüminyuma %1-3 arasında nano ölçülerde Al2O3, SiC, karbon fiber eklemekle, mekanik özellikler %50 arttırılarak, ürün dizaynları hafifletilmektedir Mg ingotundaki nano parçacıklar ve kullanılan ort 50 mikron ebatlarındaki SiC nano parçacıklar Metal bilimde yeni teknolojiler-Kendi kendini tedavi eden malzemeler. Kaynak tamirine veda mı? Güneş enerjisi ile maden eritilmesi. Şimdilik laboratuvar düzeyinde 2-3 kg eritilebiliyor. Endüksiyon ocaklarının ve elektrik faturalarının dikkatine…. Yeni bir trend ---- BioDesign Tabiatın mühendisliğinin döküm parçalara uygulanması Bio-Design ile 4.2 kg’dan 3.42 kg’a hafifletilen bir sfero döküm akson Bio-Design ile hafifleştirilmiş tezgah gövdesi Biyonik Design ızgara: Arı peteği yapısı, kayma tehlikesi yok, dayanım katsayısı %50 yüksek, ışık geçirme özelliği %100 fazla Oyunun kurallarını değiştiren yeni bir teknoloji… 3D BaskıAdditive Manufacturing veya Laser Printing! Şimdilik, prototip, kalıp ve kısa serili döküm için bir alternatif, ama gelecekte??? 3D Laser Printing/Additive Manufacturing tekniğinde çalışma şekli ve bazı ürünler 3D Additive Manufacturing ile maça yapımı, prototip dökümü, kısa serili parçalar içim maça/kalıp yapımı 3D Additive Manufacturing metodu ile üretilmiş Airbus A380 paslanmaz çelik parça 3D Additive Manufacturing metodu ile araç ana gövdesi dökümü Hayal gibi mi görünüyor dersiniz???? Artık döküm fabrikaları da yeni anlayışlara göre kurulmalı… Dökümcünün akıllanması yetmiyor, fabrikalarının da akıllanması gerekli… Yenilikçi bir hassas döküm fabrikası yerleşim ABD-Signicast Ara stoksuz kontinü çalışan bir sfero döküm fabrikası Heger-Ferrit/Almanya Geleceğin döküm fabrikası Modern bir alüminyum döküm fabrikası Modern bir alüminyum kokil döküm fabrikası Nemak Dillingen/Almanya Teknoloji değişimine ayak uyduramayan dökümler Dökümden kaçışta böyle ürünler de görmemeliyiz…. (Araç yüküne dayanmayıp kırılan bir kompozit bir rögar kapağı) Döküm için her zaman yeni pazarlar olacaktır Döküme yeni uygulama alanları Sfero döküm kazık duvar (Birçok şehir efsanesi boş çıkıyor….) Atmak için para ödenen döküm kumundan tarım toprağına %10 katılarak üretilen lahana ve ıspanak (ABD’de onaylı) Teknolojide Sırada Ne Var? • Teşekkürler