egzersizler, koruyucu, tedavi edici ve muayene pozisyonları

Transkript

HEDEFLER
İÇİNDEKİLER
SIK KULLANILAN
PROGRAMLAR
• Microsoft Picture Manager
• Windows Media Player
• CD-DVD Yazma
• Windows DVD Maker
• Dosya Sıkıştırma
• Antivirüs Uygulamaları
• Bu üniteyi çalıştıktan sonra;
• Resimler üzerinde temel ayarlamalar
yapabilecek,
• Ses ve video dosyalarını oynatabilecek,
• Dosyaları CD/DVD'ye kaydedebilecek,
• Verileri sıkıştırabilecek,
• Antivirüs uygulamalarının temel
özelliklerini kullanabileceksiniz.
TEMEL BİLGİ
TEKNOLOJİLERİ - II
Doç. Dr. Selçuk KARAMAN
ÜNİTE
8
Sık Kullanılan Programlar
Giriş
Önceki ünitelerde; Windows işletim sistemi, Office paketinde bulunan Word,
Excel, PowerPoint ve son olarak da veri tabanı konuları anlatılmıştı.
Bu bölümde bilgisayar kullanıcılarının sıklıkla kullandığı birtakım
uygulamalardan bahsedilecektir. Bu kapsamda resim düzenleme, ses-video
oynatma, CD/DVD yazma, dosya sıkıştırma ve antivirüs kullanma işlemlerine yer
verilmiştir. Bu işlemler aşağıdaki yazılımlar üzerinden uygulamalar eşliğinde
anlatılmıştır.
 Microsoft Picture Manager: Office paketinde yer alan bu programla
resimler üzerinde kırpma, parlaklık gibi küçük değişikliklerin nasıl yapıldığı
anlatılmaktadır.
 Windows Media Player: Bu program aracılığıyla ses ve video dosyalarının
oynatılması konularına yer verilmiştir.
 Windows DVD Maker: Kullanıcıların dosyalarını yedeklemek, taşımak veya
başka ortamlarda izleyebilmek için CD ya da DVD’ye kaydetme adımları bu
bölüm içerisinde yer almaktadır.
 Winrar: Yedekleme ve taşıma işlemlerinde dosya boyutunu küçültmek için
sıkıştırma programlarının kullanılması anlatılmaktadır.
 Eset NOD32: Bilgisayara zarar vermek amacıyla üretilen çeşitli yazılımları
temizlemek ve sistemi bu yazılımlardan korumak için kullanılan antivirüs
uygulamaları bu bölümde anlatılmaktadır.
Microsoft Picture
Manager
Windows
DVD Maker
Windows
Media Player
Winrar
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi
Eset NOD32
2
Microsoft Picture Manager
Çektiğimiz ve bilgisayarımıza aktardığımız fotoğraflar her zaman tam
istediğimiz gibi olmayabilir. Bazen çok karanlık bazen de çok soluk olabilirler. Hatta
istenmeyen nesneler, çekmek istediğimiz fotoğrafla aynı çerçevede bulunabilir.
Resimler üzerinde basit düzenlemeler yapabilmek için Office paketinde bulunan
Microsoft Picture Manager programı oldukça kullanışlıdır.
Microsoft Picture Manager ile resimler yönetilebilir, düzenlenebilir veya
görüntülenebilir. Picture Manager; resimleri kırpmak, genişletmek veya kopyalayıp
yapıştırmak için çeşitli resim düzenleme araçlarına sahiptir. Ayrıca Picture Manager
ile resimlerin paylaştırılması da mümkündür. Örneğin, resimler e-posta iletisi
yoluyla veya intranet ağında paylaşılabilir. Aşağıda Picture Manager programı
çalışma ortamı numaralandırılarak tanıtılmıştır.
1
2
3
4
5
6
7
1 Menü çubuğu
5 Çalışma paneli
2 Standart araç çubuğu
6 Gezinti - Yakınlaştırma
3 Biçimlendirme araç çubuğu
7 Klasör içeriği
4 Görünüm düğmeleri
Resim 1. Picture Manager Çalışma Ortamı
3
Resimleri Yönetme
Picture Manager programının kısayol ekleme özelliği yardımı ile klasör
listelerinde veya dosya konumlarında gezinmek yerine onların konumları, kısayol
olarak eklenebilir. Kısayol oluşturma işlemi resimlerin veya klasörlerin kopyasını
değil, sadece konum adresini alarak dosya sisteminden çalışıyormuş gibi işlem
yapar.
Picture Manager programında resimleri içeren bir klasöre veya klasördeki
her bir resme kısayol oluşturulabilir. Bu işlem için öncelikle araç çubuğunda
bulunan Kısayollar düğmesi yardımıyla Resim Kısayolları alanı görüntülenir (Resim
2). Bu alanda bulunan Resim Kısayolu Ekle seçeneği kullanılarak dosya konumu
belirlenir ve kısayol oluşturulur. Eklenen tüm kısayollar Resim Kısayolları alanında
listelenir. Bu listeden istenilen klasör seçilir ve klasörün içerdiği resimler üzerinde
kırpma, yeniden renklendirme, boyutlandırma gibi düzenlemeler yapılabilir.
Resim 2. Kısayollar - Resim Kısayolları
4
Resimleri Bulma
Bilgisayarda veya ağ konumu üzerinde bulunan resimlerin kısayolu Resim
Kısayolu Ekle seçeneği ile eklenebildiği gibi Dosya menüsünde bulunan Resimleri
Bul komutuyla da kolaylıkla eklenebilir. Bu şekilde kısayol eklendiğinde resimlerin
bulunduğu konumun bilinmesine gerek kalmadan, bilgisayar ve ağ üzerinde
bulunan tüm resimlerin yer aldığı klasörler Kısayollar alanında listelenir.
Resim 3. Resimleri Bul - Resim Kısayolları
Resimleri Düzenleme
Picture Manager programında bulunan seçenekler yardımıyla resimler
üzerinde renklendirme, kırpma, döndürme, kırmızı göz ayarı, boyutlandırma
parlaklık ve karşıtlık gibi birçok temel özellik ayarlanabilir. Bu ayarlar, Resim
menüsünde bulunan seçenekler yardımıyla yapılır. Resim menüsünde bulunan
komutlardan herhangi biri kullanıldığında bu komutların işlevine göre özel bir ayar
penceresi görüntülenir. Örneğin, menüde bulunan Renk
komutunun seçilmesi durumunda resim renginin Ton ve
Doygunluk ayarlarını düzenlemeye yardımcı olan Renk
penceresi görüntülenir. Benzer
şekilde Kırp komutu ile Kırpma
ayarlarının yapılabildiği Kırp
penceresi, Yeniden Boyutlandır
komutu ile de Genişlik ve Yükseklik
ayarlarının yapılabildiği Yeniden
Boyutlandır penceresi
görüntülenir. Resim 4’te renk
düğmesi ve paneli gösterilmiştir.
Resim 4. Renk Düğmesi - Renk Paneli
5
Resimler üzerinde yapılan değişiklikler
kaydedildiği anda (Ctrl + S) resmin orijinali
değişir. Resmin orijinalinin saklanması
istendiğinde Dosya menüsünde bulunan Farklı
Kaydet seçeneği kullanılır (Resim 5). Ardından
açılan Farklı Kaydet penceresinden konum
belirlenerek dosya kaydedilir (Resim 6). Böylece
hem orijinal resim hem de düzenlenen resim
saklanmış olur.
Resim 6. Farklı Kaydet
Resim 5. Farklı Kaydet
Aşağıda Picture Manager programıyla yapılan kırpma, renk, parlaklık ve
karartma gibi özelliklerin resimler üzerindeki etkileri gösterilmiştir (Resim 7).
6
Kırpma İşlemi
Orijinal Resim
Orijinal Resim
Ton ve Doygunluk Ayarları (Renk)
Orijinal Resim
Parlaklık ve Karartma Ayarları
Resim 7. Kırpma, Renk, Parlaklık ve Karartma Ayarları
7
Windows Media Player
Video ve ses dosyalarını oynatmak için kullanılan çok sayıdaki programlardan
biri de Windows Media Player adı verilen uygulamadır. Windows Media Player,
Microsoft firmasının tüm işletim sistemlerinde yerleşik olarak bulunan, ses ve
video görüntülemede kullanılan bir medya yürütme programıdır. Bu yazılım ile
çeşitli formattaki ses ve video dosyaları oynatabildiği gibi bu dosyalar media player
programı ile CD ve DVD'lere yazdırılabilir. Bu başlıkta Media Player programının
kullanımına ve görünüm türlerine yer verilmiştir.
Windows Media Player; medya dosyalarını yürütmeye, müzik-video
koleksiyonu oluşturmaya ve bu dosyaları CD/DVD’ye yazdırmaya olanak tanır.
Windows Media Player'ı başlatmak için, Başlat  Tüm Programlar
 Windows Media Player adımları izlenir.
Windows Media Player, Player Kitaplığı ve Şimdi Yürütülüyor görünümlerine
sahiptir. Player Kitaplığı görünümünde tüm medya dosyalarına erişilebilir ve bu
dosyalardan herhangi biri seçilerek yürütülebilir. Aşağıda Windows Media Player
(Player Kitaplığı) ekran görüntüsü numaralandırılarak tanıtılmıştır (Resim 8).1
Resim 8. Windows Media Player (Player Kitaplığı)1
1
Bu resim Windows Media Player yardımından alınmıştır.
8
Player kitaplığı görünümünde tüm medya dosyaları görüntülenir ve bu
dosyalar, kullanıcı isteğine göre düzenlenebilir. Gezinti bölmesinde müzik, video ve
resim dosyaları ayrı sekmeler altında kategorilendirilmiştir. Bu kategorilerinden
herhangi biri seçildiğinde Ayrıntılar bölmesinde içerikleri görüntülenebilir. Ayrıca
Gezinti bölmesinde bulunan Çalma listeleri seçeneği kullanılarak isteğe göre müzik
listeleri oluşturulabilir. Örneğin, bir klasörde bulunan müzik dosyaları sanatçılara
göre gruplandırılarak listeler oluşturulabilir (Resim 9).
Resim 9. Çalma Listeleri
Kitaplık görünümünde müzik, video veya resim gibi dosyalar, CD veya
DVD’lere yazdırılabilir. Bu işlem için Yaz sekmesinde bulunan listeye dosyalar
sürüklenir, ardından Yazmayı Başlat seçeneği kullanılır (Resim 10).
Ayrıntılar bölmesinde
bulunan dosyalar bu
listeye eklenerek CD
veya DVD’lere
yazdırılabilir.
Resim 10. Yazdırma Seçenekleri
9
Windows Media Player listesine, bilgisayar veya ağ üzerinde bulunan
herhangi bir medya dosyası eklenebilir. Örneğin, bir klasördeki müzik dosyalarını
Media Player listesine eklemek için dosya/dosyalar seçilir ve sağ tuş menüsünden
Windows Media Player listesine ekle seçeneği kullanılır (Resim 11).
Resim 11. Windows Media Player Listesine Ekle
10
Windows Media Player, Player Kitaplığı görünümünün yanısıra daha
basitleştirilmiş ve kullanımı kolay olan Şimdi Yürütülüyor görünümüne de sahiptir.
Bu görünümde resim ve videolar görüntülenebilir veya ses dosyaları yürütülebilir.
Aşağıda Windows Media Player (Şimdi Yürütülüyor) ekran görüntüsü
numaralandırılarak tanıtılmıştır (Resim 12).2
Resim 12. Windows Media Player
(Şimdi Yürütülüyor) 2
2
Bu resim Windows Media Player yardımından alınmıştır.
11
CD – DVD Yazma
CD  650 – 700 MB
Bilgisayardaki dosyaları yedeklemek, taşımak veya başka ortamlarda
izleyebilmek için CD ya da DVD’ye kaydetme ihtiyacı duyulur. CD/DVD yazdırma, sık
yapılan işlemler arasında olduğu için bu bölümde ayrı bir başlık altında ele
alınmıştır.
CD yazma işlemi aslında dosya
kopyalama kadar kolaydır. CD sürücüsüne
boş bir CD takıldığında ekranda Otomatik
Kullan penceresi görüntülenir (Resim 13).
Bu pencereden Dosyaları diske yaz
seçeneği kullanılarak Disk Yaz kutucuğu
görüntülenir ve diske bir başlık verilir
(Resim 14).
DVD  4.7 – 9.4 GB
Resim 13. Otomatik Kullan
Bu kutucukta diskin nasıl
kullanılacağına ilişkin seçenek
belirlenir. USB flash sürücü gibi
seçeneği diskin yeniden
düzenlenmesine veya silinmesine izin
verirken CD/DVD yürütücü ile seçeneği
ise yazma işleminden sonra söz konusu
işlemlere izin vermez. Ayrıca bir diskin
silinip yeniden yazılabilmesi veya
üzerinde başka işlemler yapılabilmesi
için bir flash disk gibi yeniden yazılabilir
(ReWritable) özelliğinin olması gerekir.
Resim 14. Disk Yaz
Disk başlığı ve yazma seçeneği belirlendikten sonra İleri düğmesi kullanılarak
disk biçimlendirilir (Resim 15). Bu işlem diskin yazma işlemine hazır hâle gelmesini
sağlar.
Resim 15. Disk Biçimlendir
12
Disk biçimlendirme işlemi tamamlandıktan sonra otomatik olarak sürücü
penceresi görüntülenir (Resim 16).
Resim 16. Windows Gezgini Sürücü Penceresi
Dosyalar, bu pencereye kopyala - yapıştır veya sürükleme yoluyla aktarılır.
Resim 17. Windows Gezgini Sürücü Penceresi
CD/DVD yazma işlemi
sırasında, disk sürücüsü
açılmamalı ve
kopyalama işlemi iptal
edilmemelidir. Aksi
takdirde CD/DVD
kullanılamaz hâle
gelebilir.
Bir dosya ya da klasör sürücü penceresine sürüklendiği anda diske yazma
işlemi başlatılır. Bu işlem sanki bir
kopyalama işlemi yapılıyormuş gibi
görünür. Kopyalama işlemi
tamamlandıktan sonra CD kullanıma
hazır hâle gelir.
Windows gezgininde CD yazma
Resim 18. Kopyalama İşlemi
için yapılan işlemlerin tümü DVD için de
geçerlidir. Ancak DVD yazmak için özel olarak hazırlanan çeşitli programlar
bulunmaktadır. Bunlardan biri de Windows DVD Maker programıdır. Bu program
aşağıda bir uygulama eşliğinde anlatılmıştır.
13
Windows DVD Maker
Windows DVD Maker yardımıyla bilgisayarda veya televizyonda izlenebilen
DVD’ler kolaylıkla oluşturulabilir. DVD maker otomatik olarak, video dosyalarını
film; resim dosyalarını ise slayt gösterisi şeklinde görüntüler. Windows DVD Maker
programını başlatmak için, Başlat  Tüm Programlar  Windows DVD Maker
adımları izlenir. Resim 19’da DVD Maker programının ekran görüntüsü verilmiştir.
Resim 19. Windows DVD Maker
Bu programla DVD filmi veya slayt gösterisi oluşturma işlemi aşağıda bir
uygulama örneği üzerinden adım adım gösterilmiştir. Bu uygulamada, içerisinde iki
film bulunan bir DVD hazırlanacaktır.
14
Uygulama
Adım 1
Dosya Ekleme
Bir DVD oluşturulurken öncelikle DVD’de yer alması istenilen dosyalar
eklenmelidir. Bu işlem için menü çubuğundaki Öğe Ekle seçeneği kullanılır (Resim
20). Dosya ekleme adımında eklenen dosyaların DVD’de kaplayacağı boyut, DVD
başlığı, dosyaların sırası görüntülenir ve bunlar kullanıcı isteğine göre ayarlanabilir.
Resim 20. DVD Oluşturma - Dosya Ekleme
Bu adımda bulunan
Seçenekler bağlantısı yardımıyla
DVD Seçenekleri penceresi
görüntülenir (Resim 21). Bu
pencerede DVD Video ve Uyumluluk
adında iki sekme bulunmaktadır.
DVD Video sekmesindeki
bileşenler yardımıyla DVD yürütme
ayarları, DVD en-boy oranı, video
biçimi, DVD yazıcı hızı gibi özellikler
ayarlanabilir.
Uyumluluk sekmesi
kullanılarak da çeşitli sorunlara
neden olabilecek video filtreleri
kaldırılabilir.
Resim 21. DVD Seçenekleri
15
Uygulama
Adım 2
Filmi Özelleştirme
Bu adımda bir menü stili seçilerek, film başlangıcında görüntülenecek sahne
belirlenir. Menü için bir stil seçilir ve bu stilin yazı tipi, rengi gibi özellikleri
istenildiği gibi düzenlenebilir. DVD’ler birden fazla film veya slayt gösterisi
içerebilir. DVD’de bulunan içeriklerden birinin seçilerek oynatılması sahne ekranı
yardımıyla yapılır.
Resim 22. DVD Oluşturma - Filmi Özelleştirme
Bu adımda yapılan değişiklikler ve özelleştirmeler tamamlandıktan sonra
oluşturulan DVD’nin önizlemesi yapılabilir. Bu işlem için pencere üzerindeki Önizle
düğmesi kullanılır (Resim 23).
Resim 23. DVD Oluşturma - Önizleme
16
Uygulama
Adım 3
Diske Yazma
DVD özellikleri, video stilleri, diske yazma hızı, DVD yürütme ayarları gibi
özellikler ayarlandıktan sonra film DVD’ye yazdırılmaya hazır hâle gelmiştir. Bu
işlemlerin ardından program penceresindeki Yaz düğmesine tıklanır (Resim 24).
Resim 24. DVD Oluşturma - Diske Yazma
Dosya ekleme, filmi özelleştirme, diske yazma adımlarında yapılan işlemleri
yeniden düzenlemek için önceki adıma dönülebilir. Ancak Yaz düğmesine
tıklandıktan sonra bir önceki adıma gidilemez. Yaz düğmesine basıldığı andan
itibaren DVD oluşturulmaya başlar. Bu esnada program kapatılmamalı ve DVD,
sürücüden çıkarılmamalıdır.
Resim 25. DVD Oluşturma - Yazdırma
17
Dosya Sıkıştırma
Kullanıcılar, büyük boyutlu dosyaların sabit disk üzerinde daha az yer
kaplamalarını sağlamak ve dosyaları başka konumlara taşımak amacıyla çoğunlukla
sıkıştırma işlemini kullanırlar. Sıkıştırılmış dosyalar formatına göre .zip, .rar gibi
uzantılar alırlar.
Sıkıştırma işlemi için çeşitli firmaların geliştirdiği birçok sıkıştırma programı
(Winrar, 7-Zip, ALZip, JZip) bulunmaktadır. Bu program yardımı ile büyük boyutlu
veriler sıkıştırılabilir, sıkıştırılmış veriler eski hâline döndürülebilir. Ayrıca büyük
boyutlu bir veri, farklı bir konuma taşınırken ciltlere (partlara) bölünebilir. Örneğin
12 Gb’lık bir veri bir bilgisayardan başka bir bilgisayara 4 Gb kapasiteli bir bellekle
taşınırken veri 3 parta (4Gb - 4Gb - 4Gb) bölünerek taşınır. Yaygın olarak kullanılan
programlardan biri Winrar programıdır. Bu bölümde sıkıştırma ve arşivleme
işlemleri Winrar programı üzerinden anlatılacaktır. Aşağıda il yazışmalarını içeren
bir klasörün sıkıştırma işleminden sonra boyutundaki değişim gösterilmiştir (Resim
26).
40 Mb
10 Mb
Resim 26. Sıkıştırma Örneği
18
Winrar programı, verileri sıkıştırarak boyutunu küçültmek için kullanılır.
Ayrıca büyük boyutlu verilerin partlara bölünerek başka konumlara taşınmasında
kolaylık sağlar. Resim 27'de Winrar program penceresi numaralandırılarak
anlatılmıştır.
1
2
3
4
5
Resim 27. Winrar Program Penceresi
1. Menü Çubuğu: Dosya, Komutlar, Araçlar, Sık Kullanılanlar, Seçenekler ve
Yardım menülerinin yer aldığı bu çubuktaki komutlar yardımıyla yeni arşivler
oluşturulabilir veya arşivlere parola konulabilir. Arşivlenen bir veri eski hâline
dönüştürülebilir.
2. Ana Araç Çubuğu: Bu araç çubuğunda Ekle, Dizine çıkart, Test et gibi
komutlar yer alır. Bu komutlar yardımıyla menü seçeneklerine benzer şekilde arşiv
oluşturma, silme, test etme, onarma, gösterme gibi işlemler yapılabilir.
3. Bir Seviye Yukarı: Bu düğme yardımıyla, bulunan dizinden (klasör) bir üst
dizine geçilir.
4. Adres Çubuğu: Bu alan kullanılarak sabit diskteki herhangi bir konuma
erişilebilir. Bu konumda istenilen klasör seçilerek sıkıştırma ile ilgili işlemler
yapılabilir.
5. İçerik Alanı: Adres çubuğundan erişilen klasör içeriğinin (dosya ve
klasörler) görüntülendiği alandır.
19
İndirme ve Kurulum
Winrar programının kurulum dosyası üretici firmaya ait www.rarlab.com
adresi kullanılarak indirilebilir (Resim 28). İndirilen dosya çift tıklanarak kurulum
başlatılır.
Resim 28. Rarlab Firması Web Sayfası
Diğer programların kurulumunda olduğu gibi Winrar programı da birkaç
adımda kurulur. Kurulum dosyası açıldığında, program yükleme sihirbazı eşliğinde
temel ayarlar yapılır. Kurulum iki adımda gerçekleşir. İlk adımda hedef klasör
belirlenir ve Yükle düğmesi tıklanır. İkinci adımda ise programın ilişkilendirileceği
dosya uzantıları ve program arayüzü belirlenerek Tamam düğmesine tıklanır ve
yükleme tamamlanır (Resim 29).
Resim 29. Winrar Kurulumu
20
Nasıl kullanılır?
Veriler Winrar programı arayüzünden
sıkıştırılabileceği gibi dosyaların sağ tuş
menüsündeki seçenekler yardımıyla da
sıkıştırılabilir. Bu bölümde sıkıştırma işlemi
bir klasörün sağ tuş menüsünde bulunan
seçenekler üzerinden anlatılacaktır.
Winrar programı yüklendiğinde
dosyaların sağ tuş menüsüne sıkıştırma ile
ilgili Arşive Ekle, Sıkıştır ve e-posta gönder
gibi seçenekler eklenir. Resim 30'da bir
klasörün sağ tuş menüsü gösterilmiştir. Bu
menüde yer alan Arşive Ekle seçeneği
klasörün arşivlenmesini sağlar. Bu seçenek
kullanıldığında arşivle ilgili ayarların yapıldığı
Arşiv Adı ve Parametreleri penceresi
görüntülenir (Resim 31).
Bu penceredeki Genel
sekmesinde bulunan seçenekler
yardımıyla Arşiv Biçimi,
Sıkıştırma Yöntemi ve
Güncelleme Modu gibi
ayarlamalar yapılır. Pencerede
bulunan Gözat düğmesi
yardımıyla arşivlerin
saklanacağı konum belirlenir.
Ayrıca bu pencerede bulunan
Ciltlere Böl alanından
arşivlenecek veri parçalar
hâlinde arşivlenebilir. Bu
ayarlama özellikle büyük
boyutlu verileri arşivleme veya
farklı konumlara taşıma
işlemleri için oldukça kullanışlıdır.
Resim 30. Klasör Sağ Tuş
Menüsü
Resim 31. Arşiv Adı ve Parametreleri
Örneğin: Bir film sitesi büyük boyutlu filmleri siteye yüklerken birkaç part
hâlinde ekler. Böylece hem upload (yükleme) hem de download (indirme)
işlemlerini daha hızlı ve kolay bir hâle getirmiş olur.
21
Sıkıştırılan Dosyayı Açma
Bir önceki bölümde bir klasörü sıkıştırma
işlemi anlatılmıştı. Bu bölümde yine sağ tuş
menüsündeki seçenekler yardımıyla sıkıştırılmış
bir klasörü eski hâline dönüştürme işlemine yer
verilecektir. Resim 32’de sıkıştırılmış bir
klasörün sağ tuş menüsü gösterilmiştir.
Buradaki seçeneklerden biri kullanılarak
sıkıştırılmış dosyalar arşivden çıkarılıp eski
hâline dönüştürülebilir.
Resim 32. Sıkıştırılmış Klasör Sağ
Tuş Menüsü
22
Antivirüs Uygulamaları
Bilgisayar ağlarının tüm dünyayı sardığı günümüzde ağ güvenliği konusunda
büyük sorunlar yaşanmaktadır. Tüm kurum veya şirketlerin işlemlerini internet
veya intranet gibi ağ ortamlarından gerçekleştirdiği göz önüne alındığında güvenlik
sorunu daha da ön plana çıkmaktadır. Örneğin, bir internet bankacılığı işleminde
kullanıcının tüm kişisel ve banka bilgilerini kullanması gerekir. Böyle bir işlemde en
ufak bir güvenlik açığı, bu önemli bilgilerin kötü amaçlı yazılımlar veya kişilerin
eline geçmesine neden olabilir.
Bilgisayara zarar vermek, programları bozmak, yok
etmek ya da silmek amacıyla yazılmış programlar kötü
amaçlı yazılımlardır. Kötü amaçlı yazılımlar farklı şekillerde
bilgisayara bulaşır ve değişik mantıklarda çalışırlar. Bu
yazılımlar Truva Atları, Ağ Solucanları, Virüsler ve Casus
Yazılımlar olarak adlandırılırlar.
Kötü amaçlı yazılımlara
karşı önlem almak ve
bunlardan korunmak
amacıyla yazılan
programlara antivirüs
denir.
Kötü amaçlı yazılımlara karşı önlem almak ve sistemi bunlardan korumak
amacıyla yazılan programlara antivirüs denir. Antivirüslerin amacı; virüs, ağ
solucanı, truva atı gibi kötü amaçlı yazılımları önceden tanımlayarak sisteme
bulaşmalarını önlemek, bulaşmış olanları tespit ederek temizlemek, silmek veya
etkilerini gösteremeyecekleri güvenli bir bölgeye (karantina) taşımaktır.
Çalışma Prensibi
Antivirüsler, kötü amaçlı yazılımların bulunduğu bir virüs imza veri tabanına
sahiptir. Bu veri tabanında kayıtlı olmayan herhangi bir kötü amaçlı yazılım,
antivirüsler tarafından tespit edilemez. Bu yüzden antivirüs programlarının sürekli
güncellenmesi gerekmektedir.
Bir yazılımın antivirüs tarafından kötü amaçlı olarak değerlendirilebilmesi
için öncelikle; yazılım antivirüs firması tarafından, kullanıcılardan gelen raporlara
göre incelenir, içeriğin zararlı olduğu anlaşılırsa yazılıma ait bir kod bloğu
tanımlanır ve antivirüs programının veritabanına eklenir. Daha sonra bir tarama
esnasında bu imzayı taşıyan bir programla karşılaşıldığında antivirüs, o yazılımı
virüs olarak tanımlar ve temizlemeye çalışır.
23
Antivirüsler, kullanım amaçlarına göre bireysel (personal) bilgisayarlar ve ağ
(network) üzerinde tarama yapabilirler. Bireysel antivirüsler, kişisel bilgisayarlar
için tasarlanan sadece kurulu oldukları işletim sisteminde çalışan bir yapıdadır.
Ağ antivirüsleri ise sunucu işletim sistemlerinde çalışır. Bu antivirüsler birden
fazla bilgisayarın bağlı olduğu ağ ortamlarının korunmasında kullanılırlar. Örneğin,
ağ antivirüsleri, 1 sunucu (server) ve 20 istemci (client) bilgisayarın bağlı olduğu bir
ağ ortamında tüm bilgisayarların tek tek korunması yerine tüm ağın korunması,
gelen e-postaların taranması ve sunucudaki dosyaların güvenliğinin sağlanması
işlemlerini gerçekleştirir.
Antivirüs Kullanım Uygulaması
Kuruluma başlamadan
önce bilgisayarda başka
bir antivirüs
programının yüklü
olmaması gerekir. Aksi
takdirde bu programlar
birbiriyle çakışabilir.
Piyasada çeşitli firmaların geliştirdiği KasperSky, Norton, NOD32, Avira,
Panda, Avast gibi birçok antivirüs programı bulunmaktadır. Bu bölümde
antivirüslerin kurulumu, kullanımı ve özellikleri Eset firmasının ürettiği Nod32
bireysel antivirüs programı üzerinden anlatılacaktır. Programın kurulum dosyası,
üretici firmaya ait www.eset.com.tr web sayfasından indirilebilir (Resim 33).
Resim 33. Eset Firması Web Sayfası
24
Kurulum dosyası açıldığında, program yükleme sihirbazı eşliğinde temel
ayarlar yapılır. Kurulumda ilk olarak dil seçimi yapılır ve Yükle düğmesine tıklanır.
Resim 34. Eset NOD32 Antivirüs Kurulumu
Kurulumun bu aşamasında program için gerekli dosyalar karşıdan yüklenir.
Ardından Eset firmasının kullanıcı lisans sözleşmesi penceresi görüntülenir. Bu
pencerede, sözleşmeyi onaylamak için Kabul Ediyorum düğmesi tıklanır ve yükleme
işlemine devam edilir (Resim 35).
25
Bu adımda Eset Live Grid Ağı ve zararlı yazılım algılama seçenekleri
yapılandırılır. Eset Live Grid, yeni sızıntıların Eset firmasına anında ve sürekli olarak
bildirilmesine yardımcı olur. Bu sistem sayesinde, zararlı sayılabilecek yazılımlar,
Eset virüs laboratuvarına gönderilir ve burada analiz edildikten sonra zararlı olduğu
anlaşılırsa virüs imza veri tabanına eklenir.
Algılamayı Etkinleştir seçeneği ise istenmeyen türdeki uygulamaların
algılanmasını sağlar. Bu seçenek işaretlendiğinde, doğrudan güvenlik riski
oluşturmayan ancak bilgisayarın performansını ve hızını olumsuz yönde etkileyen
reklam yazılımı, yardımcı programlar gibi uygulamalar için kullanıcı izni gerektirir.
Bu özelliklerin seçimi yapıldıktan sonra İleri düğmesi, ardından gelen pencereden
de Son düğmesi kullanılarak yükleme işlemi tamamlanır (Resim 36).
26
Bilgisayar Taraması
Program yüklendikten sonra bilgisayarda kötü amaçlı yazılım bulunup
bulunmadığını kontrol etmek için bir bilgisayar taraması başlatılmalıdır. Bu işlem
için program penceresinde bulunan Bilgisayar taraması sekmesindeki Smart
tarama ve Özel tarama seçenekleri kullanılır (Resim 37).
Resim 37. Bilgisayar Taraması
Smart tarama seçeneği kullanıldığında, tüm diskler varsayılan ayarlarla
taranır ve tehditler otomatik olarak temizlenir.
Özel tarama seçeneği kullanıldığında ise tarama hedeflerinin seçimine,
tarama parametreleri ve temizleme düzeylerinin ayarlanmasına olanak tanıyan bir
pencere görüntülenir (Resim 38). Bu pencereden gerekli ayarlamalar yapılarak
tarama başlatılır.
Resim 38. Özel Tarama
27
NOD32 antivirüs programı, kurulduktan sonra otomatik olarak koruma
modunda çalışır. Koruma modu etkinleştirildiğinde uygulamalar, işletim sistemi
dosyaları, e-posta iletileri, karşıdan yüklenen dosyalar sürekli olarak taranır ve
koruma altına alınır. Koruma modunu etkinleştirmek için program penceresinde
bulunan Ayarlar sekmesindeki Bilgisayar, Web ve e-posta seçenekleri kullanılır.
Resim 39. Koruma Ayarları
Koruma denetimleri, Gelişmiş Ayarlar penceresi kullanılarak ayrıntılı bir
şekilde tanımlanabilir. Bu pencereden tarama, temizleme ve koruma seçenekleri,
uygulamaların hangi dosyalara erişebilecekleri, web istemci koruması, web adresi
yönetimi, e-posta ağ protokolleri, kullanıcı arabirimi gibi birçok özellik ayarlanabilir
(Resim 40).
Resim 40. Gelişmiş Ayarlar
28
Özet
•Bilgisayarda bulunan dosyaları günlük hayatta rahatlıkla kullanabilmek
için çeşitli yazılımlar geliştirilmiştir. Bu bölümde bilgisayar
kullanıcılarının sıklıkla başvurduğu resim düzenleme, CD/DVD oynatmayazma, dosya sıkıştırma ve antivirüs işlemlerini yapan programlara
değinilmiştir.
•Resimler üzerinde kırpma, parlaklık, boyut, kırmızı göz, renklendirme
gibi temel ayarlar yapmak için Picture Manager programı kullanılır. Bu
program Office paketi içerisinde yer alır.
•Ses ve video dosyalarını yürütmek için kullanılan çok sayıda program
bulunmaktadır. Bunlardan biri de Windows işletim sisteminde yerleşik
olarak bulunan Windows Media Player programıdır. Bu programla
media dosyaları yürütüldüğü gibi bu dosyalar CD/DVD'ye de
yazdırılabilir.
•Bilgisayar kullanıcıları, dosyalarını yedeklemek, taşımak veya başka
ortamlarda izleyebilmek için CD/DVD'ye kaydetme ihtiyacı duyarlar. Bu
işlemler için özel olarak geliştirilmiş birçok program bulunmaktadır.
Bunlardan biri de resimlerle slayt gösterisi, videolarla da film
oluşturmaya olanak tanıyan Windows DVD Maker programıdır.
•Bölüm içerisinde bahsedilen başka bir yedekleme yöntemi ise sıkıştırma
tekniğidir. Verilerin, sıkıştırma işlemine tabi tutulması daha az disk alanı
kaplamalarını sağlar. Bu işlemi kolaylıkla yapan Winrar programı
kullanıcılar tarafından yaygın olarak kullanılır.
•Hemen hemen her alanda çoğu işlemin bilgisayarlar üzerinden yapıldığı
günümüzde, güvenlik sorunları kullanıcılara büyük tehdit
oluşturmaktadır. Bu sorunlar; bilgisayara zarar vermek, programları
bozmak, yok etmek ya da silmek amacıyla hazırlanmış kötü amaçlı
yazılımlar olarak tanımlanır. Bu yazılımlara karşı önlem almak amacıyla
çeşitli firmalar tarafından antivirüs programları geliştirilmiştir.
Antivirüsler, kötü amaçlı yazılımların sisteme bulaşmasını önler ve
bulaşmış olanları temizlemeye çalışır.
29
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. I. Kırpma
Değerlendirme
sorularını sistemde ilgili
ünite başlığı altında yer
alan “bölüm sonu testi”
bölümünde etkileşimli
olarak
cevaplayabilirsiniz.
II. Döndürme
III. Kırmızı göz
Picture Manager programında bulunan seçenekler yardımıyla, resimler üzerinde
yukarıdaki işlemlerden hangisi ya da hangileri yapılabilir?
a.
b.
c.
d.
e.
Yalnız I
Yalnız II
I ve II
II ve III
I, II ve III
2. Kötü amaçlı yazılımlara karşı önlem almak ve sistemi bunlardan korumak
amacıyla yazılan programlara ne ad verilir?
a.
b.
c.
d.
e.
Virüs
Truva Atı
Antivirüs
Solucan
SpyWare
3. “Windows Media Player, ……………… görünümünde tüm medya dosyalarına
erişim olanağı tanırken, ……………… görünümü ise seçili medyanın yürütülmesine
olanak tanır.” cümlesinde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi
getirilmelidir?
a.
b.
c.
d.
e.
Gezinti Bölmesi – Liste Bölmesi
Şimdi Yürütülüyor – Ayrıntılar Bölmesi
Player Kitaplığı
– Liste Bölmesi
Player Kitaplığı
– Şimdi Yürütülüyor
Ayrıntılar Bölmesi – Gezinti Bölmesi
30
4. I. Daha etkin koruma sağlar.
II. İki program birbiriyle çakışarak sistemi olumsuz etkiler.
III. Sistemde bir antivirüs yazılımı varsa diğeri kurulamaz.
Antivirüs kurulumuna başlamadan önce bilgisayarda başka bir antivirüs
programının yüklü olması yukarıdakilerden hangisine neden olur?
a.
b.
c.
d.
e.
Yalnız I
Yalnız II
I ve II
II ve III
I, II ve III
5. Veriler, saklanırken veya başka konumlara taşınırken boyutlarını küçültmek
amacıyla kullanılan program aşağıdakilerden hangisidir?
a.
b.
c.
d.
e.
NOD32
Winrar
Windows Media Player
Windows DVD Maker
Microsoft Picture Manager
6. 20 GB’lık bir veriyi bir bilgisayardan başka bir bilgisayara 8 GB’lık bir bellek
kullanarak taşımak için aşağıdaki işlemlerden hangisi yapılmalıdır?
a.
b.
c.
d.
e.
Dizine Çıkart
Test Et
Arşiv Oluştur
Hızlı Sıkıştır
Ciltlere Böl
7. I. Uygulamalar ve işletim sistemi dosyaları sürekli olarak taranır.
II. Web uygulamaları, e-posta iletileri sürekli denetlenir.
III. Tehdit algılandığında bilgisayar kapatılır.
Nod32 programında, koruma modunun etkinleştirilmesi durumunda
yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri yapılabilir?
a.
b.
c.
d.
e.
Yalnız I
Yalnız II
I ve II
II ve III
I, II ve III
31
8. I. Virüs veri tabanını güncelleme
II. Bilgisayara sonradan eklenen dosyaların taranması
III. Yeni çıkan virüslere karşı koruma sağlama
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri antivirüs programlarının
güncellenmesinin nedenlerindendir?
a.
b.
c.
d.
e.
Yalnız I
Yalnız II
I ve II
I ve III
I, II ve III
9. DVD Maker programına ilişkin aşağıdaki sekmelerden hangisi kullanılarak DVD
yürütme, DVD en-boy oranı, video biçimi, DVD yazıcı hızı gibi özellikler
ayarlanabilir?
a.
b.
c.
d.
e.
DVD Video
DVD Slayt
DVD Ayarları
Uyumluluk
Genel
10. I. “CD/DVD yürütücü ile” seçeneği kullanılarak dosyalar farklı zamanlarda
yazdırılabilir.
II. “USB Flash Sürücüsü gibi” seçeneği kullanılarak dosyalar yeniden
yazdırılabilir.
III. Yazma işlemi tamamlandıktan sonra disk başlığı değiştirilebilir.
Windows gezgini kullanılarak CD/DVD oluşturma işlemi ile ilgili yukarıdakilerden
hangisi ya da hangileri yanlıştır?
a.
b.
c.
d.
e.
Yalnız I
I ve II
I ve III
II ve III
I, II ve III
Cevap Anahtarı:
1.E, 2.C, 3.D, 4.B, 5.B, 6.E, 7.C, 8.D, 9.A, 10.C
32

egzersizler, koruyucu, tedavi edici ve muayene pozisyonları

Transkript

Benzer belgeler

Symantec Endpoint Protection Kurulum Kılavuzu

PSG Consumer CQ Notebook Datasheet

Linkteki sıkıştırılmış dosyayı Masa Üstüne indiriniz. Resim1`deki gibi

DVD-ROM teknik destek bilgileri - Cambridge University Press

Οδηγίες αναβάθμισης χαρτών