Mekanik Sismik Koruma ve Titreşim Kontrolü Şartnamesi

TEKNİK ŞARTNAME
Mekanik Ekipmanlar ve Tesisatın Titreşim Kontrolü ve Deprem Koruması
Bu bölüm, mekanik ekipman ve tesisatın deprem esnasında hareketini sınırlama, kendisine ,
çevresine zarar vermesini engelleme çalışmaları ve projelendirme hizmetlerini kapsamaktadır.
Hesaplamalar ve projeler Uluslarası Bina Kodlarına IBC-2003 International Building Code)
ASCE 7 ve NFPA13 2013 Edition’a göre yapılacaktır. Sismik sınırlandırma için seçilecek
tüm malzemeler bağımsız laboratuarlar (OSHPD-California Office of Statewide Health
Planning and Development) tarafından onaylı olacaktır.
Tüm hesaplamalar Ek-1 ve Ek-2 de verilen ivmelere göre yapılacaktır.
Ayrıca bu bölüm, ekipman ve tesisatın oluşturacağı titreşimin binaya geçmesini önleyerek
hem cihaz ömrünü uzatarak verimini arttırmak, hem de binaya geçerek rahatsızlık vermesini
engellemek için yapılması gereken titreşim önleme çalışmalarını kapsamaktadır.

Chiller - Soğutma Kuleleri (Ip=1):
Eğer cihazla birlikte titreşim alıcıları mevcut ise ;
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılar ile zemine monte
edilecektir.
Eğer cihazla birlikte titreşim alıcıları mevcut değil ise ;
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılı titreşim alıcı izolatörlerle
zemine monte edilecektir.
Hesaplamalarda gerekli görülmesi durumunda , montaj esnasında sınırlayıcıların altına,
dübellerin çalışması için gerekli mesafeyi sağlayacak plaka kaynatılacaktır.
Daha sonra her bir sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte
edilecektir.
Chiller ya da soğutma kulelerinin boru bağlantıları EPDM esaslı esnek genleşme
parçaları (kompansatörler) ile yapılmalıdır. Bu kompansatörler en az 2 boğumlu olmalı,
ortasında basınç mukavemeti (PN16) sağlayan çelik ring olmalıdır. Ayrıca montaj
sonrasında titreşim ve ses iletmeyen akustik kontrol halatları kullanılmalıdır. Bu halatlar
deprem esnasında kompansatörün hareketini sınırlayacaktır.

Klima Santralleri (Ip=1):
Klima santralleri, ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından
sunulacak hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılar ile zemine
monte edilecektir.
Klima santrallerinin titreşim sorunu üretici firma tarafından fan motorlarının altında
çözüldüğü için, şasi altına cihazın ağırlığına göre seçilecek kauçuk padler
yerleştirilecektir.
Hesaplamalarda gerekli görülmesi durumunda ,montaj esnasında sınırlayıcıların altına,
dübellerin çalışması için gerekli mesafeyi sağlayacak plaka kaynatılacaktır.
Daha sonra her bir sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte
edilecektir.

Pompalar (Kaideli, zemine monte edilecek) (Ip=1):
Sismik malzeme ürün tedarikçisi firma mühendisleri tarafından dizayn edilecek olan NPU
ve NPI profilden oluşan, çelik kaidenin içine beton dökülerek oluşturulacak eylemsizlik
kaidesine (inertia base) pompalar monte edilecektir.
Kaide kenarları kaynatılan 10mm kalınlığında L kulaklara monte edile açık yaylarla
titreşim önlemi alınacaktır.
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılar ile zemine monte
edilecektir.
Hesaplamalarda gerekli görülmesi durumunda ,montaj esnasında sınırlayıcıların altına,
dübellerin çalışması için gerekli mesafeyi sağlayacak plaka kaynatılacaktır.
Daha sonra her bir sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte
edilecektir.
Tüm pompa boru bağlantıları EPDM esaslı esnek genleşme parçaları (kompansatörler) ile
yapılmalıdır. Bu kompansatörler en az 2 boğumlu olmalı, ortasında basınç mukavemeti
(PN16) sağlayan çelik ring olmalıdır. Ayrıca montaj sonrasında titreşim ve ses iletmeyen
akustik kontrol halatları kullanılmalıdır. Bu halatlar deprem esnasında kompansatörün
hareketini sınırlayacaktır.

In-line pompalar (Ip=1):
In-line pompalar için sismik ve titreşim önlemi kolektör ayaklarında alınacaktır.
Titreşimin önemli olmadığı mahallerde, kolektör ayaklarının altına ağırlıkları, ebadı ve
teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından sunulacak hesaplamalara göre seçilen
kauçuk pad yerleştirilip, sismik çelik saplamalar, kauçuk contadan geçirildikten sonra
çakılarak önlem alınacaktır.
Eğer pompalar titreşimin önemli olduğu bir mahalde ise,
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılı titreşim alıcı izolatörlerle
kolektör zemine monte edilecektir.
Tüm pompa boru bağlantıları EPDM esaslı esnek genleşme parçaları (kompansatörler) ile
yapılmalıdır. Bu kompansatörler en az 2 boğumlu olmalı, ortasında basınç mukavemeti
(PN16) sağlayan çelik ring olmalıdır. Ayrıca montaj sonrasında titreşim ve ses iletmeyen
akustik kontrol halatları kullanılmalıdır. Bu halatlar deprem esnasında kompansatörün
hareketini sınırlayacaktır.

Fanlar (Zemine monte edilecek) (Ip=1):
Eğer cihazla birlikte titreşim alıcıları mevcut ise ;
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılar ile zemine monte
edilecektir.
Eğer cihazla birlikte titreşim alıcıları mevcut değil ise ;
Ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine ürün tedarikçisi tarafından sunulacak
hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılı titreşim alıcı izolatörlerle
zemine monte edilecektir.
Hesaplamalarda gerekli görülmesi durumunda , montaj esnasında sınırlayıcıların altına,
dübellerin çalışması için gerekli mesafeyi sağlayacak plaka kaynatılacaktır.
Daha sonra her bir sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte
edilecektir.

Asılı Ekipmanlar (Ip=1):
Ağırlığı 35 kg ve üzerinde olan tüm asılı ekipmalar için sismik önlem alınacaktır.
Motor gücü 0,6 kw ve üzerinde olan tüm asılı ekipmanlar için titreşim önlemi
alınacaktır. Ekipmanın zorlamalı frekansına bağlı olarak, kauçuk ya da yaylı askı tipi
izolatörler kullanılacaktır.
Titreşim önlemi askı tipi titreşim izolatörleri ile alınmış tüm asılı ekipmanlara sismik
önlem de alınmalıdır.
Sismik önlem gerektiren tüm asılı ekipmanlar, ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine
göre ürün tedarikçisi tarafından sunulacak hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı
sismik askımla setleri ile asılacaktır.
Sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre belirlenecek) ICC
Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte edilecektir.

Kazanlar ve eşanjörlerin deprem koruması (Ip=1):
Kazanlar, ağırlıkları, ebadı ve teknik özelliklerine göre ürün tedarikçisi tarafından
sunulacak hesaplamalara göre seçilen OSHPD onaylı sismik sınırlayıcılar ile zemine
monte edilecektir.
Kazanların titreşim izolasyonu için, şasi altına cihazın ağırlığına göre seçilecek kauçuk
padler yerleştirilecektir.
Hesaplamalarda gerekli görülmesi durumunda ,montaj esnasında sınırlayıcıların altına,
dübellerin çalışması için gerekli mesafeyi sağlayacak plaka kaynatılacaktır.
Daha sonra her bir sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen adet (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı sismik çelik dübelle zemine monte
edilecektir.
Boruların titreşim kontrolü ve deprem koruması :

Askı rodlarının arasına monte edilen 2 ya da 4 noktadan (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) kauçuk yada yaylı askı tipi titreşim alıcı askılarla asılacak hem düşük hem
de yüksek frekanslarda titreşimin sönümlenmesi sağlanacaktır. Mekanik oda dışında ,
cihaz çıkışından itibaren ilk 15mt titreşim önleyici askılar kullanılacaktır.
Boruların sismik önlemi ürün tedarikçisi tarafından sunulacak hesaplamalara göre seçilen
OSHPD onaylı sismik askımla setleri ile asılacaktır. Sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen
adet (Cihazın özelliklerine göre belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı
sismik çelik dübelle zemine monte edilecektir.
-
-
2 ½” ve üzeri yangın tesisatı boruları (Ip=1,5) için, tijin borunun üzerine değmesi şartı
ile görünen tij boyunun 15 cm ve üzerinde olması durumunda enine ve boyuna sismik
askılama yapılmalıdır. 15 cm ve altında ise yalnızca boyuna sismik askılama
yapılmalıdır. Ucu boşta olan branşmanların ucuna enine sismik askılama yapılmalıdır.
Enine askımla aralığı en fazla 12 metre, boyuna askımla aralığı en fazla 24 metre
olmalıdır.
Tij uzunluğu 30 cm ve üzerinde, metresinin ağırlığı ise 15 kg ve üzeri olan, trapez
üzerinde taşınan ısıtma soğutma boruları (Ip=1) için sismik askılama yapılmalıdır.
Enine askımla aralığı en fazla 9 metre, boyuna askımla aralığı en fazla 18 metre
olmalıdır.
Ayrıca ekipman çıkışlarında ASHRAE’de belirtildiği gibi boruların taşıyıcı askı rodlarının
arasına monte edilen 2 ya da 4 noktadan (Cihazın özelliklerine göre belirlenecek) kauçuk
ve yaylı titreşim alıcı askılarla asılacak hem düşük hem de yüksek frekanslarda titreşimin
sönümlenmesi sağlanacaktır. Mekanik oda dışında , cihaz çıkışından itibaren ilk 15mt
veya ilk 5 askıda kullanılacaktır. Titreşim önleyici askıların çökme miktarı minimun
0,75” olmalıdır.

Dikey Boruların (Riser hatları) titreşim kontrolü ve deprem koruması :
Isıtma tesisatının dikey borulamasında sismik koruma, titreşim kontrolü, ses yalıtımı ve
genleşme problemi yaylı riser sitemi ile bir arada çözülmelidir.
Dikey borunun orta noktasından ses ve titreşim iletmeyen sabit nokta monte edilmelidir.
Böylelikle borunun genleşmesi yukarı ve aşağıya 2’ye bölünerek serbest bırakılmalıdır.
Sonrasında genleşmeler hesaplanarak her 3 katta bir kullanılacak taşıyıcı yaylar dizayn
edilmeli ve seçilmelidir. Yay kapasiteleri ve çökme miktarları uzman sismik firma tarafından
tesisata göre seçilecektir.
En fazla her 4 katta bir sismik korumalı (montaj ve yük dağılım hesapları yapılmış) ses ve
titreşim iletmeyen çelik, neopren boru kılıfları ile tesisatın devamlı çalışması sağlanmalıdır.

Kanalların titreşim kontrolü ve deprem koruması :
Askı rodlarının arasına monte edilen 2 ya da 4 noktadan kauçuk yada yaylı askı tipi
titreşim alıcı askılarla asılacak hem düşük hem de yüksek frekanslarda titreşimin
sönümlenmesi sağlanacaktır. Mekanik oda dışında , cihaz çıkışından itibaren ilk 15mt
titreşim önleyici askılar kullanılacaktır.
Kanlların sismik önlemi ürün tedarikçisi tarafından sunulacak hesaplamalara göre seçilen
OSHPD onaylı sismik askımla setleri ile asılacaktır. Sınırlayıcı hesaplamalarda belirtilen
adet (Cihazın özelliklerine göre belirlenecek) ICC Evaluation Service tarafından onaylı
sismik çelik dübelle zemine monte edilecektir.
- Tij uzunluğu 30 cm ve üzerinde, kesit alanı 0,56 m² ve üzeri olan havalandırma kanalları
(Ip=1) kesit alanı 0,35 m² ve üzeri olan duman tahliye kanalları (Ip=1,5) için sismik
askılama yapılmalıdır. Enine askımla aralığı en fazla 9 metre, boyuna askımla aralığı en
fazla 18 metre olmalıdır.
Ayrıca ekipman çıkışlarında SMACNA’ya uygun olarak kanalların taşıyıcı askı
rodlarının arasına monte edilen 2 ya da 4 noktadan (Cihazın özelliklerine göre
belirlenecek) kauçuk ve yaylı titreşim alıcı askılarla asılacak hem düşük hem de yüksek
frekanslarda titreşimin sönümlenmesi sağlanacaktır. Mekanik oda dışında , cihaz
çıkışından itibaren ilk 15mt veya ilk 5 askıda kullanılacaktır. Titreşim önleyici askıların
çökme miktarı minimun 0,3” olmalıdır.

Dilatasyon geçişleri (boruların) deprem koruması :
Bina dilatasyonlarından geçen veya dilatasyonları kesen borular üzerinde,dilatasyon geçiş
noktalarında NFPA13 standartlarına uygun, sismik hareketlenmeyi karşılayacak, bu amaç
için özel dizayn edilmiş V tipi esnek bağlantı elemanları bulunacaktır.
Esnek boru bağlantı elemanları boru sistemi bina strüktürüne yatay çekme veya itme
kuvveti uygulamayacak şekilde tasarlanmış olacaktır.Esnek bağlantı elemanlarının boru
sistemine bağlandığı noktalardan 4 boru çapı geride, esnek elemanın her iki tarafında
dikey boru taşıyıcı askıları bulunacak ve askılar hem enine hem de boyuna doğrultuda
NFPA 13 e uygun 45 °deprem takviyeleri (transverse and longitunidal bracing)
kuvvetlendirişmiş olacaktır.Esnek boru bağlantıları +X, +Y, +Z düzlemlerinde, 3-boyutlu
herhangi bir boru hareketini boru sisteminin sürekliliğini bozmadan rahatça taşıyabilir
özellikte olacaktır.
Dilatasyon geçişlerinde her yönde UL onaylı (Underwriter Labrotories)100mm sismik
hareketi alabilen V şeklinde çift kat çelik hasır örgülü (double braided-yüksek basınç
dayanımlı) flexible hortumlar kullanılmalıdır.