gözümüz daha yükseklerde

Transkript

faaliyet raporu
2002
.
.
.
e
d
r
e
l
k
e
s
k
ü
y
a
h
a
d
z
ü
m
ü
z
gö
içindekiler
çlar›
Trafik Sonur
01
a
çl
u
Mali Son liyetleri
eler
02
nemli Geliflm
02 Y›l› Faa k Geliflimi
0
2
2002 Y›l› Ö
3
fi
0
tü
ta
S
Uçufl ve Tra ler
Hukuki
e
4
u
0
flm
n
j›
isyo
Ticari Geli
THY’nin M lu Baflkan›’n›n Mesa 07
uru
Teknik
Yönetim K lu, Denetim Kurulu
lar›
ru
u
K
san Kaynak
m
ti
‹n
e
Yön
Yat›r›mlar
08
Hizmetler jileri Projeleri
09
lo
Bilgi Tekno
10
m
ru
u
Mali D
altmalar
11
mler ve K›s
ri
e
T
19
21
22
23
25
26
29
92
2002 • 01
r
e
l
e
iflm
l
e
g
li
m
e
n
ö
›
l
›
y
2002
28 Mart 2002
‹ki adet B737-800 filomuza kat›ld›.
15 Nisan 2002
Prifltina hatt› aç›ld›.
7 Haziran 2002
Airbus THY’ye A340’lar› en iyi uçuran ve en
iyi hizmet veren havayolu flirketi olmas›
nedeniyle "A340 ‹flletmecili¤inde
Mükemmeliyet Ödülü" verdi.
10 Haziran 2002
Tüm A340 uçaklar›m›z›n "Business Class"
koltuklar›nda kiflisel bilgisayar kullan›lmaya
baflland›.
1 Temmuz 2002
THY ile SunExpress Havayollar› AntalyaMünih-Antalya hatt›nda "code share"
uçufllar›na bafllad›.
1 A¤ustos 2002
IranAir ile Ortakl›¤›m›z aras›nda akdedilen
"code-share" anlaflmas› çerçevesinde ‹stanbulTahran-‹stanbul seferleri IranAir ile ortak
yap›lmaya baflland›.
27 A¤ustos 2002
THY, k›vr›k kanat uçlar›n›n üreticisi Aviation
Partners Boeing taraf›ndan "Yetkili Montaj
Merkezi" ilan edildi.
16 Eylül 2002
‹stanbul-Ankara-‹stanbul hatt›nda "Business
Class" uygulamas› bafllad›.
28 Ekim 2002
Kuala Lumpur hatt› kapan›rken, Hong Kong
hatt› aç›ld›.
02 • 2002
TÜRK HAVA YOLLARI faaliyet raporu
hukuki statü
Türk Hava Yollar› A.O. 20 May›s
1933 tarihinde 2186 say›l› Kanunla
"Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi" ad›
alt›nda Ankara’da kurulmufl ve Milli
Savunma Bakanl›¤›’na ba¤l› olarak
faaliyete geçmifltir.
1935 y›l›nda Bay›nd›rl›k Bakanl›¤›’na
ba¤lanm›fl, 1938 y›l›nda "Devlet
Hava Yollar› Umum Müdürlü¤ü"
ad›n› alarak 1939 tarihinden itibaren
faaliyetlerini Ulaflt›rma Bakanl›¤›’na
ba¤l› olarak sürdürmüfltür.
1955 y›l›nda 6623 say›l› Kanunla
özel hukuk kurallar› ile sevk ve idare
edilen bir flirket yap›s›na
kavuflturularak, "Türk Hava Yollar›
Anonim Ortakl›¤›" ad› alt›nda
faaliyetlerine devam etmifltir.
9 Kas›m 1984 tarih ve 18570 say›l›
Resmi Gazete’de yay›nlanan baz›
Kamu Kurum ve Kurulufllar›
hakk›nda 233 say›l› Kanun
Hükmünde Kararname ile bir Kamu
‹ktisadi Kuruluflu olarak bu kanun
kapsam›nda yer alm›flt›r.
25 Eylül 1990 tarih ve 20646 say›l›
Resmi Gazete’de yay›nlanan 22
A¤ustos 1990 tarih ve 90/822 say›l›
Bakanlar Kurulu Karar› ile
Ortakl›¤›m›z›n 3291 say›l› kanun
kapsam›na al›narak özellefltirilecek
K‹K’ler aras›nda yer almas›na karar
verilmifltir. Yüksek Planlama
Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarih ve
90/18 say›l› karar› ile
Kuruluflumuzun yeni statüsüne göre
düzenlenen ana sözleflmesi kabul
edilmifl ve 5 Kas›m 1990 tarihinde
Ticaret Sicili’ne tescil ettirilmifltir.
Ortakl›¤›m›z 27 Kas›m 1994 tarih ve
22124 say›l› Resmi Gazete’de
yay›nlanarak yürürlü¤e giren
Özellefltirme Uygulamalar›n›n
Düzenlenmesi ve Baz› Kanun
Hükmünde Kararnamelerde
›z istikrarla
Ortakl›¤›m
i¤i ak›lc›
devam ett
a
y
a
m
la
u
uyg
lufla
ve tüm kuru
ri
le
ji
te
ra
st
ruhu
›m çal›flma
yay›lan tak
De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 4046
say›l› Kanun kapsam›na al›n›p,
mezkur kanunun 35. maddesi
uyar›nca Özellefltirme ‹daresi
Baflkanl›¤›’na ba¤l› ‹ktisadi Devlet
Teflekkülü olmufltur. An›lan kanunun
20/a maddesi taht›nda ana
sözleflmesi mezkur kanundaki
hükümlere paralel hale getirilmek
amac›yla Özellefltirme ‹daresi
Baflkanl›¤›’n›n 5 Aral›k 1996 tarihli
onay› al›narak tadil edilmifl ve
Sermaye Piyasas› Kurulu’nun
5 Temmuz 2002 tarih ve 33/953
say›l› karar› ile onaylanan ve
Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›k
makam›n›n 8 Kas›m 2002 tarih ve
1006 say›l› Olur’u ile uygun bulunan
ana sözleflme de¤ifliklikleri de 17
Ocak 2003 tarihli ola¤anüstü Genel
Kurul’da kabul edilerek yürürlü¤e
girmifltir.
da
02 y›l›nda
0
2
,
a
d
n
u
c
sonu
›l› SPK
rdürerek, y
sü
›
›n
›¤
›l
rl
7,3
ka
i öncesi 13
rg
e
v
re
ö
g
4,9
esas›na
i sonras› 10
rg
e
v
,
L
T
n
trilyo
karla
i rekor bir
ib
g
L
T
n
o
y
tril
baflarm›flt›r.
kapatmay›
2002 • 03
Türk Hava Yollar›’n›n misyonu
Türkiye’nin bayrak tafl›y›c›s› olarak THY’nin misyonu, afla¤›daki amaçlarla hava tafl›mac›l›k hizmeti sunmaktad›r:
Ortakl›¤›n uzun menzilli uçufl a¤› (network) yap›s›n› büyüterek, küresel havayolu flirketi kimli¤ini gelifltirmek,
Ortakl›¤›n teknik bak›m ünitesini, bölgesinde önemli bir teknik bak›m üssü haline getirerek teknik bak›m hizmetleri
sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini/vasf›n› gelifltirmek,
Ortakl›¤›n yer hizmetleri ve uçufl e¤itimi dahil stratejik önemi olan her türlü sivil havac›l›k hizmeti alan›nda hizmet
sa¤lay›c›s› olma kimli¤ini gelifltirmek,
Ortakl›¤›n yurtiçi hava tafl›mac›l›¤›ndaki lider konumunu muhafaza etmek,
Ortakl›¤›n yurtd›fl›ndaki imaj›n› gelifltirecek ve pazarlama imkanlar›n› yükseltecek flekilde kendi uçufl a¤›n› tamamlayacak
küresel bir havayolu ittifak› ile iflbirli¤ine girerek kesintisiz ve kaliteli uçufl hizmeti sunmas›n› sa¤lamak,
‹stanbul’u önemli bir uluslararas› uçufl merkezi (hub) haline getirmek.
04 • 2002
yönetim kurulu baflkan›’n›n mesaj›
Türk Hava Yollar›, gerek Türkiye’de,
göre vergi öncesi 137,3 trilyon TL,
%70,8, d›fl hatlarda %68,6 ve
gerekse dünyada ve özellikle de
vergi sonras› 104,9 trilyon TL gibi
toplamda %68,9 ile Türk Hava
havac›l›k sektöründe krizler y›l› olan
rekor bir karla kapatmay› baflarm›flt›r.
Yollar›’n›n bugüne kadarki en iyi
de¤erlerine ulaflm›flt›r.
2001 y›l›nda, zaman›nda yapt›¤›
de¤erlendirmeler sonucunda
2002 y›l›ndaki bu mali baflar›n›n en
uygulamaya koydu¤u etkin maliyet
sevindirici yönlerinden biri, daha
Filosunda kargo uça¤› olmamas›na
azalt›c› önlemler, planl› kapasite
önceki y›llardaki faaliyet zarar›n›
ra¤men, Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda
kullan›m›, esnek filo anlay›fl›, yerinde
157,6 trilyon TL gibi rekor bir
119 bin ton ile rekor bir kargo
ve süratle al›nan kararlar sonucunda
faaliyet kar›na dönüfltürmüfl
tafl›mas› gerçeklefltirerek 225,5
y›l› karla kapatmay› baflaran nadir
olmas›d›r.
trilyon TL gelir elde etmifltir. Kargo
utilizasyonu da 2001 y›l›nda %58
havayollar›ndan biri olmufltur.
2001 y›l›nda uygulanan önlemler
iken 2002 y›l›nda %68’e
Ortakl›¤›m›z istikrarla uygulamaya
paketi kapsam›nda yer alan kapasite
yükselmifltir.
devam etti¤i ak›lc› stratejileri ve tüm
azalt›lmas› ile bir havayolunun
kurulufla yay›lan tak›m çal›flma ruhu
kapasitesinin etkin kullan›m›n›n en iyi
Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda, muhasebe
sonucunda, 2002 y›l›nda da
göstergesi olan yolcu doluluk
sisteminde dünyadaki pek çok
karl›l›¤›n› sürdürerek, y›l› SPK esas›na
oranlar›, 2002 y›l›nda iç hatlarda
havayolunun uygulad›¤› flekilde ve
2002 • 05
genel kabul görmüfl muhasebe
imzalayan ve uygulamaya koyan ilk
ilkelerinden dönemsellik ilkesine
havayollar›ndan biri olmufltur.
görevinde baflar›lar diliyorum.
Baflta yolcular›m›z olmak üzere
uygun olarak, yolcu bilet sat›fl
bedelinin tafl›ma hizmeti
Türk Hava Yollar›’n›n 2002 y›l›nda
çal›flanlar›m›z, sendikam›z, ifl
gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri
elde etti¤i baflar›da yolcu ve kargo
ortaklar›m›z ve iflbirli¤i yapt›¤›m›z
içinde yer almas› ve henüz
tafl›mas›n›n yan› s›ra, bölgenin en
tüm kurulufllar›n destek ve katk›lar›
uçulmayan biletlerin kupon
büyük ve en güvenilir bak›m
ile Ortakl›¤›m›z›n baflar›s›n›n
paylar›n›n gelir tablosu ile
merkezlerinden biri olan Bak›m
önümüzdeki y›llarda daha da
iliflkilendirilmeyip "gelecek aylara ait
Merkezi ile modern ve ça¤dafl
artaca¤›na inan›yorum.
gelirler", bu kuponlara düflen
donan›mlara sahip Uçufl E¤itim
komisyon paylar›n›n da "gelecek
Merkezi’nde verilen hizmet
aylara ait giderler" hesab›nda
sat›fllar›n›n da önemli katk›s›
bilançoda gösterilmesi uygulamas›na
olmufltur.
Yönetim Kurulu ad›na,
geçmifltir.
2002 y›l›n›n bu kadar baflar›l› bir y›l
Bu muhasebe uygulamas› de¤iflikli¤i
olmas›nda eme¤i geçen Yönetim
Cem M. KOZLU
yap›lmam›fl olsayd›, geçmifl y›llarla
Kurulumuza, baflta Genel
Yönetim Kurulu Baflkan›
karfl›laflt›r›ld›¤›nda SPK esas›na göre
Müdürümüz Say›n Yusuf Bolay›rl›
vergi öncesi kar›m›z 233,8 trilyon TL,
olmak üzere tüm yöneticilerimize,
vergi sonras› kar›m›z ise 156 trilyon
özverili ve baflar›l› çal›flmalar› ile
TL olacakt›.
bizleri destekleyen çal›flma
arkadafllar›m›za teflekkürlerimizi
Türk Hava Yollar›, Avrupa Havayollar›
sunuyorum.
taraf›ndan yolcu memnuniyetine
yönelik olarak haz›rlanm›fl olan ve
Türk Hava Yollar›’na uzun y›llar
yolculara seyahat öncesi, seyahat
baflar› ile hizmet veren Say›n Yusuf
s›ras›nda ve seyahat sonras›nda
Bolay›rl›’n›n emeklili¤i nedeni ile bu
yüksek bir hizmet standard› vermeyi
kurumun yönetiminde bayra¤›
taahhüt eden "Havayolu Yolcu
devralm›fl olan Say›n Abdurrahman
Hizmet Taahhütnamesi" için tüm
Gündo¤du’nun flirketi daha ileri
haz›rl›klar›n› tamamlayarak
tafl›yaca¤›na inan›yor ve yeni
2002 • 07
yönetim kurulu
(31.12.2002)
Cem M. KOZLU
Yönetim Kurulu Baflkan›
Yusuf BOLAYIRLI
Yönetim Kurulu Baflkan› Vekili
Ahmet ERTU⁄RUL
Üye
Mehmet GÖK
Üye
Önder DO⁄U
Üye
Alaaddin KUDAY
Üye
Turgut BOZKURT
Üye
Yalç›n ER‹fi‹K
Denetim Kurulu Üyesi
‹brahim PEKTAfi
fiefik BÜYÜKYÜKSEL
Yusuf BOLAYIRLI
Genel Müdür
denetim kurulu
genel müdür
08 • 2002
trafik sonuçlar›
Toplam Trafik Sonuçlar›
1998
1999
2000
2001
2002
KONMA SAYISI
108.155
113.964
117.916
109.028
102.607
UÇULAN KM (000)
129.665
138.742
149.349
143.617
138.058
ARZED‹LEN KOLTUK-KM (M‹LYON)
21.416
23.101
26.001
24.890
24.071
ÜCRETL‹ YOLCU-KM (M‹LYON)
13.814
13.903
17.396
15.679
16.594
YOLCU DOLULUK ORANI (%)
64,5
60,2
66,9
63,0
68,9
ARZED‹LEN TON-KM (M‹LYON)
2.974
3.117
3.502
3.574
3.285
ÜCRETL‹ TON-KM (M‹LYON)
1.481
1.578
1.976
1.968
2.118
GENEL DOLULUK ORANI (%)
49,8
50,6
56,4
55,1
64,5
ÜCRETL‹ YOLCU (000)
10.504
10.410
12.031
10.277
10.383
KARGO (TON)
95.010
110.598
125.742
104.778
118.906
POSTA (TON)
4.065
4.249
4.595
4.648
5.999
FAZLA BAGAJ (TON)
1.705
1.881
2.624
2.524
2.187
11.282
11.759
12.480
11.242
10.984
PERSONEL (YIL SONU) (TOPLAM)
2002 • 09
mali sonuçlar
Tekdüzen Muhasebe Sistemine Göre
(milyon TL)
1998
1999
2000
2001
2002
‹fiLETME GEL‹R‹
354.777.019
541.672.304
959.662.893
1.665.236.226
2.171.619.433
‹fiLETME G‹DER‹
361.028.924
649.647.344
1.087.205.111
1.837.236.504
2.152.412.536
‹fiLETME KARI/(ZARARI)
(6.251.905)
(107.975.040)
(127.542.218)
(172.000.278)
19.206.896
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN GEL‹R
14.286.372
38.408.599
35.728.573
159.125.631
196.467.307
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN G‹DER
3.344.480
5.301.600
8.719.398
31.845.838
131.755.070
F‹NANSMAN G‹DERLER‹
3.557.426
12.297.519
11.957.025
21.417.159
249.208
OLA⁄AN KAR/(ZARAR)
1.132.561
(87.165.560)
(112.490.068)
OLA⁄AN DIfiI GEL‹R
9.323.263
40.032.779
OLA⁄AN DIfiI G‹DER
2.993.988
20.381.596
VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARfiILI⁄I
1.999.663
NET KAR/(ZARAR)
5.462.173
(66.137.644)
83.669.926
61.312.556
111.054.387
24.093.063
12.856.882
24.973.439
7.961.281
-
-
-
32.398.092
(67.514.377)
(64.034.394)
19.943.304
67.403.616
YIL SONU KURU (1 ABD dolar›)
312.720
540.098
671.765
1.439.567
1.634.501
ORTALAMA KUR (1 ABD dolar›)
259.825
417.094
623.354
1.220.517
1.503.494
1998
1999
2000
2001
2002
‹fiLETME GEL‹R‹
354.777.019
541.672.304
959.662.893
1.665.236.225
2.255.511.670
‹fiLETME G‹DER‹
1.849.765.894
2.173.408.963
SPK Kanunu Seri XI No:1 Tebli¤ Uyar›nca
(milyon TL)
361.028.924
653.722.218
1.094.169.382
‹fiLETME KARI/(ZARARI)
(6.251.905)
(112.049.914)
(134.506.489)
(184.529.669)
82.102.707
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN GEL‹R
14.286.372
38.319.322
34.724.275
158.920.291
200.298.421
D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN OLA⁄AN G‹DER
3.344.480
4.042.760
7.240.369
31.253.906
124.593.621
F‹NANSMAN G‹DERLER‹
3.557.426
12.297.519
11.957.025
21.417.159
249.208
OLA⁄AN KAR/(ZARAR)
1.132.561
(90.070.871)
(118.979.608)
(78.280.443)
OLA⁄AN DIfiI GEL‹R
9.323.263
40.122.056
62.316.854
111.381.184
27.201.800
OLA⁄AN DIfiI G‹DER
2.993.988
20.381.594
12.856.882
24.973.438
47.442.683
VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARfiILI⁄I
1.999.663
-
-
-
32.398.092
NET KAR/(ZARAR)
5.462.173
(70.330.409)
(69.519.636)
8.127.303
104.919.324
312.720
540.098
671.765
1.439.567
1.634.501
259.825
417.094
623.354
1.220.517
1.503.494
157.558.299
ri
e
l
t
e
y
i
l
a
a
f
2
2002 y›l›
iz ise 10.67
n›
kapasitem
klar›n›n ya
çak
muzdaki u
lo
fi
a
d
n
u
Y›l son
olmak
olcu uça¤›
y
ü
m
tü
i,
aded
k
m 66, koltu
üzere topla
Yolcu uça
ir
olmufltur.
kiralanan b
a
d
›n
z
a
b
I
s›ra ACM
o
ça¤› ile karg r.
u
o
rg
a
k
t
ade
irilmiflti
› gerçekleflt
›¤
›l
c
a
m
fl›
ta
2002 • 11
uçufl ve trafik geliflimi
uçufl operasyonu
2002 y›l›nda filomuza iki adet B737800 tipi uçak kat›lm›fl olup, kira
süreleri dolan iki adet B737-400
uça¤› iade edilmifltir. Mahan Air’e üç
adet A310-300 tipi uça¤›n sat›fl
anlaflmas› yap›lm›fl, 26 Haziran 2002
ve 18 Ekim 2002 tarihlerinde iki
adedi teslim edilmifltir.
Böylece, y›l sonunda filomuzdaki
uçak adedi, tümü yolcu uça¤› olmak
üzere toplam 66, koltuk kapasitemiz
ise 10.672 olmufltur. Yolcu
uçaklar›n›n yan› s›ra ACMI baz›nda
kiralanan bir adet A300-200 kargo
uça¤› ile kargo tafl›mac›l›¤›
gerçeklefltirilmifltir.
2002 Y›l Sonu ‹tibariyle Filo
Yolcu
Uçaklar›
Uçak
Y›l Sonu
Adedi
Filo Yafl›
A340-300
7
6,54
A310-300
5
14,25
B737-400
14
9,76
B737-500
2
10,55
B737-800
26
3,13
9
8,79
3
6,64
66
6,89
RJ100
RJ70
Toplam
Toplam Koltuk Kapasitesi
(Y›l Sonu ‹tibariyle)
2002
10.672
2001
10.855
2000
11.917
1999
11.620
1998
10.911
10.000
10.500
11.000
11.500
12.000
12 • 2002
Toplam Yolcu Da¤›l›m›
Özel Kira %3
Hac %1
‹ç Hat %47
D›fl Hat %49
Bölgelere Göre D›fl Hatlar
Yolcu Da¤›l›m›
Kuzey Afrika %4
Güney Afrika %1
Ortado¤u %10
Kuzey Amerika %4
Uzakdo¤u %11
Avrupa %70
trafik geliflimi
2002 y›l›nda gerçekleflen blok uçufl
saat ve uçak bafl›na ortalama günlük
uçufl saatleri 2001 y›l› de¤erleriyle
karfl›laflt›rmal› olarak afla¤›da
verilmifltir.
Uçufl Saatleri
A340-300
A310-200
A310-300
B737-400
B737-500
B737-800
RJ100
RJ70
B727-200-F
A300-200 (*)
Toplam
Toplam Blok
Uçufl Saati
2001
2002
36.255
36.942
7.013
21.169
18.316
53.220
46.546
6.776
6.459
94.564
105.250
25.376
20.694
8.511
7.501
428
559
798
253.871
242.506
(*) ACMI baz›nda kiral›k kargo uça¤›
Ortalama
Günlük
Uçufl Saati
2001
2002
14:11
14:28
05:14
08:17
08:00
09:04
08:37
09:17
08:51
10:57
11:18
07:44
06:18
07:46
06:51
01:10
2002 y›l›nda 4,9 milyonu iç, 5
milyonu d›fl, 123 bini hac ile umre ve
344 bini özel kira seferlerimizde
olmak üzere toplam 10,4 milyon
yolcu tafl›nm›flt›r. Toplam trafik
faaliyetlerinde kapasite (arzedilen
koltuk-km) %3,3 azalt›l›rken, trafik
(ücretli yolcu-km) %5,8 artm›fl,
bunun sonucunda yolcu doluluk
oran› da bugüne kadarki en iyi
de¤erine ulaflarak 5,9 puan art›flla
%68,9 olarak gerçekleflmifltir.
Y›l içinde toplam 119 bin ton kargo
tafl›nm›flt›r.
2002 y›l sonu itibariyle 103 noktaya
uçufl yap›lm›fl olup, 138 milyon km
katedilmifltir.
2002 • 13
trafik sonuçlar›
‹ç Hatlar
1998
1999
2000
2001
2002
KONMA SAYISI
62.910
66.783
66.872
58.239
51.542
UÇULAN KM (000)
34.154
36.654
36.979
32.298
28.782
4.724
4.988
5.077
4.333
3.858
3.289
3.371
3.588
2.876
2.732
69,6
67,6
70,7
66,4
70,8
583
611
620
778
468
303
294
314
292
278
52,0
48,1
50,6
37,5
59,4
6.031
6.067
6.491
5.189
4.970
KARGO (TON)
33.530
35.288
36.835
24.627
26.346
POSTA (TON)
1.698
1.921
1.901
1.771
1.759
721
714
918
801
896
FAZLA BAGAJ (TON)
D›fl Hatlar
1998
1999
2000
2001
2002
45.245
47.181
51.044
50.789
51.065
UÇULAN KM (000)
95.511
102.088
112.370
16.692
18.113
20.924
20.557
20.213
KONMA SAYISI
111.318 109.276
10.525
10.532
13.808
12.803
13.862
63,1
58,1
66,0
62,3
68,6
2.391
2.506
2.882
2.796
2.817
1.178
1.284
1.662
1.676
1.840
49,3
51,2
57,7
59,9
65,3
4.473
4.343
5.540
5.088
5.413
KARGO (TON)
61.480
75.310
88.907
80.151
92.560
POSTA (TON)
2.367
2.328
2.694
2.877
4.240
984
1.167
1.706
1.723
1.291
FAZLA BAGAJ (TON)
10,4 milyon
m
la
p
to
a
d
2002 y›l›n
›flt›r.
yolcu tafl›nm
19 bin ton
1
m
la
p
to
e
Y›l içind
m›flt›r.
kargo tafl›n
103
u itibariyle
2002 y›l son p›lm›fl olup,
fl ya
noktaya uçu katedilmifltir.
km
138 milyon
14 • 2002
1993-2002 ‹ç Hat - D›fl Hat Ayr›ml› Tafl›nan Ücretli Yolcu
(000)
D›fl Hatlar
‹ç Hatlar
2002
5.413
4.970
2001
5.088
5.189
2000
5.540
6.491
1999
6.067
4.343
1998
6.031
4.473
1997
5.619
1996
4.647
5.115
1995
4.166
4.942
1994
3.657
4.216
1993
3.422
0
2.000
3.058
2.677
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
Toplam Trafik Sonuçlar›
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
KONMA SAYISI
67.442
78.009
84.006
89.966
99.109
108.155
113.964
117.916
109.028
102.607
UÇULAN KM (000)
79.806
94.854
103.018
109.370
123.083
129.665
138.742
149.349
143.617
138.058
13.028
15.084
16.612
17.823
19.992
21.416
23.101
26.001
24.890
24.071
7.675
9.133
10.832
12.305
13.705
13.814
13.903
17.396
15.679
16.594
58,9
60,5
65,2
69,0
68,6
64,5
60,2
66,9
63,0
68,9
6.099
7.274
8.599
9.281
10.266
10.504
10.410
12.031
10.277
10.383
68.617
83.899
89.663
90.389
107.042
99.075
114.847
130.337
109.426
124.905
YOLCU YÜKLEME FAKTÖRÜ (%)
KARGO VE POSTA (TON)
2002 • 15
1993-2002 Tafl›nan Ücretli Yolcu Say›s›
1993-2002 Tafl›nan Kargo ve Posta
(000)
(Ton)
14.000
150.000
12.031
12.000
10.266
10.504
10.410
8.599
7.274
8.000
124.905
120.000
9.281
10.000
130.337
135.000
10.277 10.383
105.000
6.099
6.000
109.426
114.847
107.042
99.075
89.663 90.389
90.000
83.899
4.000
75.000
2.000
60.000
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
68.617
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
1993-2002 Yolcu Yükleme Faktörü
1993-2002 Arzedilen Koltuk-Km ve
Ücretli Yolcu-Km
(%)
(Milyon)
Arzedilen Koltuk-Km
2002
68,9
30.000
2001
63,0
27.000
2000
66,9
24.000
1999
60,2
21.000
1998
64,5
18.000
1997
68,6
15.000
1996
69,0
12.000
1995
65,2
9.000
1994
60,5
6.000
1993
58,9
3.000
56
58
60
62
64
66
68
70
Ücretli Yolcu-Km
26.001
24.890
23.101
24.071
21.416
19.992
16.612
17.823
15.084
13.028
17.396
15.679
16.594
13.705 13.814 13.903
12.305
10.832
9.133
7.675
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
16 • 2002
Uçufl A¤› - Tarife Yap›s›
16 Eylül 2002 tarihi itibariyle ‹stanbul-
Tarifeli Hatlar
Ankara-‹stanbul hatt›nda Business
15 Nisan 2002 tarihi itibariyle Prifltina
Class uygulamas› bafllat›lm›flt›r.
uçufllar› bafllat›lm›flt›r.
2002 y›l›nda tarifeli iç hatlarda
kapasite bir önceki y›la göre %11,2
Ercan Havaliman›’ndaki pist bak›m› ve
azalt›l›rken, trafik %5,3 oran›nda
2002 K›fl Tarife döneminde Kuala
apron çal›flmalar› nedeniyle 10 Eylül
düflmüfl, bunun neticesinde yolcu
Lumpur hatt› kapat›larak, 28 Ekim
2002 tarihinden itibaren K›br›s
doluluk oran› 4,4 puan art›flla %70,6
2002 tarihinde Hong Kong hatt›
seferlerimiz, Ercan Havaliman› yerine
olarak gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu
aç›lm›flt›r.
Geçitkale Havaalan›’na yap›lm›flt›r.
say›s› 4,9 milyon olurken, 26 bin ton
21 Ocak 2002 tarihinde Sivas hatt›,
Adana Havaliman›’ndaki onar›m
8 Mart 2002 tarihinde de
çal›flmalar› nedeniyle, meydan 4 Kas›m
Tarifeli d›fl hatlarda kapasite %2,6
Kahramanmarafl hatt› kapat›lm›flt›r.
2002-13 Ocak 2003 tarihleri aras›nda
oran›nda azalt›l›rken, trafik %6,9 art›fl
trafi¤e kapat›lm›flt›r. Bu tarihler
göstermifl ve yolcu doluluk oran› 6
25 Mart 2002 tarihi itibariyle Ankara-
aras›ndaki tüm ‹stanbul-Adana-
puan artarak %68,3 olarak
Samsun-Ankara uçufllar›m›z
‹stanbul, Ankara-Adana-Ankara ve
gerçekleflmifltir. Tafl›nan yolcu say›s› 5
kald›r›lm›flt›r.
Adana-Cidde-Adana seferleri iptal
milyon olurken, 84 bin ton kargo
edilmifltir.
tafl›nm›flt›r.
kargo tafl›nm›flt›r.
28 Ekim 2001 tarihi itibariyle
durdurulan Osaka seferlerimiz, 8 fiubat
2002 tarihi itibariyle Seul ba¤lant›l›
olarak yeniden bafllat›lm›flt›r.
2002 • 17
Tarifeli iç ve bölgesel da¤›l›ml› d›fl
hatlar trafik sonuçlar› afla¤›daki
tabloda verilmektedir:
Arzedilen
Koltuk-km
02/01
(% De¤iflim)
-11,2
-2,6
-2,0
2,3
12,9
8,9
-29,8
23,8
Tarifeli ‹ç Hatlar
Tarifeli D›fl Hatlar
Avrupa
Kuzey Afrika
Ortado¤u
Uzakdo¤u
Kuzey Amerika
Güney Afrika
Ücretli
Yolcu-km
02/01
(% De¤iflim)
-5,3
6,9
1,8
4,4
16,3
24,8
-11,2
32,6
Yolcu Doluluk Oran› (%)
2001
66,3
62,3
63,9
67,3
61,0
62,9
55,8
65,4
2002
70,6
68,3
66,5
68,8
62,8
72,1
70,5
70,0
Özel Kira Seferleri
Hac ve Umre Seferleri
Kargo
2002 y›l›nda özel kira seferlerinde
2.276 konma yap›lm›flt›r. Bunlar›n
1.906 adedi d›fl hat, 370 adedi ise iç
hatt›r. 2001 y›l›na göre özel kira
seferlerinde %43,1 art›fl olmufltur. D›fl
hatlarda gerçeklefltirilen seferler %91,7
ile Avrupa, %4,2 ile Ortado¤u, %2,4 ile
Uzakdo¤u, %1,2 ile Kuzey Afrika ve
%0,5 ile Amerika bölgesine yap›lm›flt›r.
22 Ocak - 16 fiubat aras›nda gidifli, 25
fiubat - 21 Mart tarihleri aras›nda
dönüflü yap›lan hac seferlerinde toplam
108.634 hac› tafl›nm›flt›r.
2002 y›l› THY Kargo için, 2001 y›l›nda
yaflanan ve havac›l›k sektörünü
derinden etkileyen olumsuzluklar
nedeniyle azalan kargo trafi¤inin
yeniden canland›¤› bir y›l olmufltur.
3 - 17 Kas›m tarihlerinde gidifli,
5 - 17 Aral›k tarihlerinde dönüflü yap›lan
umre seferlerinde ise toplam 14.387
yolcu tafl›nm›flt›r.
2002 y›l›nda kargo trafi¤ini art›rmak ve
mevcut kargo kapasitesini en iyi flekilde
de¤erlendirmek üzere hizmet
çeflitlendirilmesine gidilmifltir.
Yolcu Uçaklar› Tarifeli D›fl Hatlar
Kargo Da¤›l›m› (Ton)
Toplam Kargo Da¤›l›m› (Ton)
Güney Afrika %3
Kuzey Afrika %1
Ortado¤u %9
‹ç Hatlar %22
Kuzey Amerika %13
Avrupa %51
D›fl Hatlar %78
riyle
2 tarihi itiba
0
0
2
n
a
is
N
5
r.
1
bafllat›lm›flt›
r›
a
fll
u
ç
u
a
Prifltin
Uzakdo¤u %23
hinde Hong
ri
ta
2
0
0
2
28 Ekim
ç›lm›flt›r.
Kong hatt› a
rihi itibariyle
ta
2
0
0
2
l
lü
y
16 E
ra-‹stanbul
a
k
n
A
lu
b
n
‹sta
siness Class
a
h tt›nda Bu at›lm›flt›r.
bafll
uygulamas›
18 • 2002
Kargo takibinin acentelerimiz
2002 y›l›nda, yolcu uçaklar›m›z ile
2002 y›l›nda en çok kargo tafl›nan
taraf›ndan WAP teknolojisi ile cep
110.794 ton kargo tafl›nm›fl olup,
hatlar; s›ras›yla New York, Maastricht,
telefonunun yan› s›ra web sitemiz
bunun 26.346 tonu iç hatlarda,
Frankfurt, Londra ve Bangkok
üzerinden de yap›lmas› sa¤lanm›flt›r.
84.448 tonu d›fl hatlarda
olmufltur.
gerçekleflmifltir.
2002 y›l›nda kargo sisteminde karar
2002 y›l›nda iç hatlarda bir önceki y›la
destek modülünün yan› s›ra kamyon
2002 y›l›nda yolcu uçaklar›m›z›n kargo
göre %7 oran›nda art›flla 7,4 milyon
tafl›malar› ve palet/konteyner ULD
kapasitelerinin yetersiz kald›¤›
ABD dolar›, d›fl hatlarda %15 oran›nda
takibini sa¤layan programlar
noktalar›n kargo taleplerini karfl›lamak
art›flla 142,5 milyon ABD dolar› olmak
gelifltirilerek kullan›ma aç›lm›flt›r.
üzere Frankfurt, Nürnberg ve
üzere toplam 150 milyon ABD dolar›
TACTIC Kargo Otomasyon Sistemi
Maastricht’e ACMI baz›nda kiralanan
kargo geliri sa¤lanm›flt›r. (*)
yurtd›fl›nda 48, yurtiçinde befl olmak
kargo uça¤› ile 8.112 ton kargo
üzere toplam 53 noktada on-line
tafl›mas› gerçeklefltirilmifltir.
THY Kargo havac›l›k sektöründe yurtiçi
olarak hizmet vermektedir.
kargo pazar›n›n tamam›n› elinde
Bunun yan› s›ra “hard block” kapasite
bulundurmakta olup, d›fl hat kargo
New York - ‹stanbul sektöründe H›zl›
baz›nda kargo uça¤› kiralanarak 879
pazar›ndaki pay› ise 2002 y›l›nda %44
Kargo Tafl›ma ve H›zl› Kurye hizmeti
ton ilave kargo tafl›mas›
olmufltur.
bafllat›lm›flt›r.
Akaryak›t
Petrol Ofisi A.fi. bayisi oldu¤umuz Türk
Konma say›s›
Yolcu Seferleri
Kargo Seferleri
2001
109.028
108.716
312
2002
102.607
102.354
253
02/01 % De¤.
-5,9
-5,9
-18,9
Hava Yollar› Akaryak›t Benzin
‹stasyonu, yeni bina ve tesisi ile 2002
y›l›n›n Mart ay›nda tamamen
otomasyona geçmifl ve (her tafl›ta
verilen kart ile yak›t verme) tafl›t
Kargo (Ton)
Yolcu Seferleri
Kargo Seferleri
104.778
97.668
7.110
118.906
110.794
8.112
13,5
13,4
14,1
4.648
5.999
29,1
tan›ma sistemi ile hizmete girmifltir.
2002 y›l›nda Ortakl›¤›m›z yurtiçi ve
yurtd›fl› uçufllar›nda jet yak›t
Posta (Ton)
tafl›mac›l›¤› yaparak, 1,5 milyon ABD
dolar› civar›nda tasarrufta
bulunmufltur.
(*) Kargo gelirleri ortalama ABD dolar› kurlar› baz al›narak hesaplanm›flt›r.
bir
iç hatlarda a
a
d
›n
›l
y
2
0
20
n›nd
göre %7 ora r›,
a
›l
y
i
k
e
c
n
ö
ola
ilyon ABD d
art›flla 7,4 m
da
%15 oran›n lar›
a
rd
a
tl
a
h
›fl
d
yon ABD do
il
m
,5
2
4
1
art›flla
yon
lam 150 mil
p
to
re
e
z
ü
olmak
kargo geliri
ABD dolar›
sa¤lanm›flt›r.
2002 • 19
ticari geliflmeler
Sat›fl ve Pazarlama
2002 y›l›nda ‹talya, Çekoslovakya ve
Romanya’da IATA acente komisyonlar›
%9’dan %7’ye indirilmifltir.
Avrupa havayollar›n›n Avrupa
hükümetleri, Avrupa Komisyonu ve
yolcu temsilcileri ile karfl›l›kl›
görüflmelerden sonra hizmet
standartlar›n› belirleyerek yolculara
seyahat öncesi, seyahat s›ras›nda ve
seyahat sonras›nda belli bir hizmet
seviyesini sa¤lamak amac› ile haz›rlanan
"Havayolu Yolcu Hizmet
Taahhütnamesi" Ortakl›¤›m›z taraf›ndan
da kabul edilmifl ve bu konuda tüm
haz›rl›klar tamamlanarak uygulamaya
bafllanm›flt›r.
Miles&Miles Özel Yolcu
Program›
Miles&Miles üyesi yolcular›m›z, mil
durumu, kiflisel bilgiler, promosyonlar,
üyelik rehberi, haber bülteni, eksik mil
iflleme, hesap özeti dökümü ve
Miles&Miles Program detaylar› ve
kurallar› ile ilgili bilgilere
www.tkmilesandmiles.com adresinden
ulafl›p, ifllem yapabilmektedirler. Ayr›ca,
yolcular›m›za ‹stanbul Atatürk ve
Ankara Esenbo¤a Havaliman›’nda ayn›
fonksiyonlar› kiosklardan gerçeklefltirme
imkan› sunulmufltur.
CIP salonlar›n›n kullan›m› ile ilgili "CIP
Express" ad› alt›nda 1 Mart 2002 tarihi
itibariyle yeni bir uygulama
bafllat›lm›flt›r. Yeni uygulama ile,
ekonomi s›n›f› bilete sahip tüm yolcular
belirli bir bedel karfl›l›¤›nda Türkiye
içindeki CIP salonlar›ndan
yararlanabilmektedirler.
Code-Share Anlaflmalar›
Miles&Miles Program›; s›k uçan
üyelerimizin Türk Hava Yollar› ile
anlaflmal› havayollar› uçufllar›ndan, otel
konaklamalar›ndan, oto
kiralamalar›ndan ve Garanti Bankas› ile
ortaklafla gelifltirilen co-branded kredi
kart› olan Shop&Miles ile yap›lan
harcamalardan kazan›lan miller karfl›l›¤›
ücretsiz bilet, refakatçi bilet ve uçufl
s›n›f›n› yükseltme gibi daha bir çok
hizmetlerin sunuldu¤u Türk Hava Yollar›
Özel Yolcu Program›’d›r.
31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle
Miles&Miles Özel Yolcu Program›
toplam üye say›m›z 465.917 kifliye
ulaflm›fl olup, üyelerimizden 456.208’i
Classic, 9.709’u Elite kart sahibidir.
Ortakl›¤›m›z ile SunExpress Havayollar›
aras›ndaki "code share" anlaflmas›
çerçevesinde, 1 Temmuz tarihi itibariyle,
SunExpress’in Antalya-Münih tarifeli
seferlerine Ortakl›¤›m›z›n uçufl kodu ve
numaras› ile sat›fl yap›lmaya bafllanm›flt›r.
Ortakl›¤›m›z ile ‹ran Havayollar› aras›nda
"code share" anlaflmas› imzalanm›fl
olup, 1 A¤ustos 2002 tarihi itibariyle
‹stanbul-Tahran hatt›nda ortak seferlere
bafllanm›flt›r.
Ortakl›¤›m›z ile Çin Havayollar› aras›nda
30 Haziran 2002 tarihinden itibaren
geçerli olmak üzere "code share"
anlaflmas› imzalanm›fl olup, ayn› tarih
itibariyle ‹stanbul-Beijing-fianghayBeijing-‹stanbul hatt›nda ortak uçufllara
bafllanm›flt›r. Söz konusu seferler
yaln›zca Ortakl›¤›m›z taraf›ndan
gerçeklefltirilmektedir.
‹kili Hava Ulaflt›rma
Anlaflmalar›
Türkiye-Özbekistan aras›nda 24-25 Ekim
tarihlerinde Taflkent’te yap›lan Sivil
Havac›l›k toplant›s› sonucunda,
Ortakl›¤›m›z ‹stanbul-Taflkent hatt›nda
4. frekans› elde etmifltir.
Türkiye-Yemen aras›nda 13-14 Kas›m
tarihlerinde Sanaa’da yap›lan Sivil
Havac›l›k toplant›s› sonucunda, ‹kili
Hava Ulaflt›rma Anlaflmas› yenilenmifl
olup, söz konusu anlaflmaya "code
share" maddesi eklenmifl ve her iki ülke
havayoluna 14’er frekans uçufl hakk›
tan›nm›flt›r.
Türkiye-Japonya aras›nda 10-11 Eylül
tarihlerinde Ankara’da yap›lan Sivil
Havac›l›k toplant›s› sonucunda
Ortakl›¤›m›z, ‹stanbul-Tokyo, ‹stanbulOsaka uçufllar›n› K›fl 02/03 tarife
dönemi itibariyle, birleflik (coterminalize) olarak icra etme hakk›n›
elde etmifltir.
Türkiye ve Azerbaycan aras›nda
22-23 Ocak 2002 tarihlerinde yap›lan
Sivil Havac›l›k toplant›s› sonucunda,
Ortakl›¤›m›zca ‹stanbul-Bakü-‹stanbul
hatt›nda haftada 12 sefer yapma hakk›
elde edilmifltir.
Türkiye ve Nijerya Sivil Havac›l›k
Makamlar› aras›nda 14 Nisan 2002
tarihlerinde ‹stanbul’da yap›lan Sivil
Havac›l›k toplant›s› sonucu iki ülke
aras›nda ‹kili Hava Ulaflt›rma Anlaflmas›
imzalanm›flt›r.
a
a Liman›’nd
Atatürk Hav ak›m
YB
bulunan TH k amaçl› olarak
e ço
Merkezi’nd angar
iki h
planlanm›fl I. Bak›m Üssü
d›r.
bulunmakta
metrekare,
0
0
.0
1
5
m
la
top
ü ise 80.000 ve II.
ss
Ü
›m
k
a
B
II.
r. I.
lana sahipti
metrekare a › anda iki A340,
ayn
Bak›m Üssü
a bir
fl B737 ya d
e
b
,
0
1
3
A
i
ik
bak›m
RJ uça¤›na
B737 ile üç
.
bilmektedir
hizmeti vere
2002 • 21
teknik
Atatürk Havaliman›’nda bulunan THY
Ortakl›¤›m›z, Bak›m Merkezi’nin teknik
A340 uçaklar›n›n Airshow sistemi
Bak›m Merkezi’nde çok amaçl› olarak
hizmet sat›fllar›ndan 44,7 milyon ABD
yenilenmifltir.
planlanm›fl iki hangar bulunmaktad›r. I.
dolar›, hat bak›m hizmetlerinden
Bak›m Üssü toplam 51.000 metrekare,
(anlaflmal› firma) 1,8 milyon ABD dolar›,
10 Haziran 2002 tarihinden itibaren
II. Bak›m Üssü ise 80.000 metrekare
“surplus” malzeme sat›fl›ndan 5,5
tüm A340 uçaklar›m›z›n “Business
alana sahiptir. I. ve II. Bak›m Üssü ayn›
milyon ABD dolar›, “warranty”den 3,3
Class” koltuklar›nda kiflisel bilgisayar
anda iki A340, iki A310, befl B737 ya da
milyon ABD dolar› olmak üzere toplam
kullan›lmaya bafllanm›flt›r.
bir B737 ile üç RJ uça¤›na bak›m
55,3 milyon ABD dolar› gelir elde
hizmeti verebilmektedir.
edilmifltir.
Mevcut hangar ve eleman kapasitesi ile
2002 y›l›nda;
B737-800 uçak APU’lar›n›n ilk revizyonu
2002 y›l›nda özel hava tafl›mac›l›¤›
flirketlerine ait uçaklara teknik hizmet
THY filosundaki uçaklar›n kokpit
verilmesi ve yurtiçi ile yurtd›fl›
kap›lar›n›n kuvvetlendirilmesine iliflkin
müflterilere teknik malzeme sat›fl›
modifikasyonlar yap›lm›flt›r.
yoluyla gelir elde edilmesi çal›flmalar›
sürdürülmüfltür.
Ortakl›¤›m›z, Aviation Partners Boeing
firmas›n›n B737-700/800 için üretti¤i
IranAir ve K›br›s Türk Hava Yollar›’na
“Winglet Modifikasyonu”nu uygulamak
ait toplam 11 adet CF6-80A3 motoru
için “Yetkili Modifikasyon Merkezi
ile, Onur Air’e ait üç adet CF6-80C2
Sertifikas›”n› alm›flt›r. ‹lk k›vr›k kanat
motorunun, Air Anatolia’ya ait bir adet
ucu montaj› 7-10 Ekim 2002 tarihleri
CFM56-3C1 motorunun “overhaul”leri
aras›nda SunExpress’in B737-800 tipi
yap›lm›flt›r.
uça¤›na uygulanm›flt›r.
22 • 2002
insan kaynaklar›
2001 y›l› sonunda 11.242 olan toplam
1998-2002 Personel Verimlili¤i Geliflimi
personel say›s›, 2002 y›l›nda %2,3
Y›llar
Uçak Bafl›na Düflen
Personel Say›s›
Personel Bafl›na Düflen
Yolcu Say›s›
Personel bafl›na düflen yolcu say›s›
1998
152
931
geçti¤imiz y›la göre %3,4 artm›fl,
1999
157
885
sonuç itibariyle, personel bafl›na düflen
2000
171
964
üretim artm›fl, verimlilik yükselmifltir.
2001
163
914
2002
166
945
azalarak 10.984 olmufltur.
E¤itim
THY E¤itim Baflkanl›¤›’nda yerli ve
Teknik Temel ve Tip kurslar›na 8.129
(mock-up), bir B737 "Economy Class"
yabanc› havayolu flirketlerine Motor
personel kat›lm›flt›r.
kabin servis arac›, bir
B737/A310/A340 hareketli acil tahliye
Tip Kurslar›, Gövde Tip ve Aviyonik
Sistemleri kurslar›, acentelere Bilet
E¤itimlerin (e-learning) uzaktan e¤itim
simülatörü ve bir A310 kanat üstü ç›k›fl
Sat›fl ve Rezervasyon e¤itimleri, kargo
modeliyle verilmesine Yönetici
kap›s› e¤itim arac› (mock-up)
acentelerine Kargo Sat›fl ve Tehlikeli
E¤itimleri ile bafllanm›flt›r. Bugüne
bulunmaktad›r.
Maddeler e¤itimleri, tüm talep eden
kadar 68 yurtd›fl› yöneticisi olmak
müflterilere Davran›fl ve Kalite
üzere toplam 121 yönetici bu
Uçufl E¤itim Merkezi’nde kokpit
e¤itimleri verilerek gelir elde
e¤itimleri alm›flt›r.
personeli için düzenlenen 105 kursa
1.270 kifli, kabin personeli için
edilmektedir. Ayr›ca, Sivil Havac›l›k
Genel Müdürlü¤ü’nün verdi¤i yetki ile
Uçufl E¤itim Merkezi
kat›lm›flt›r.
lisans s›navlar› ücret karfl›l›¤›
yap›lmaktad›r.
düzenlenen 116 kursa 2.919 kifli
Uçufl E¤itim Merkezi, Kokpit ve Kabin
E¤itimi olmak üzere iki bölümden
2002 y›l›nda Ortakl›¤›m›z d›fl›ndaki
2002 Ocak-Aral›k döneminde
oluflmakta olup, kokpit e¤itimleri için
kurulufllara verilen kokpit ve kabin
planlamaya uygun olarak düzenlenen
bir B737-400, bir RJ ve bir B737-800
e¤itiminden elde edilen toplam gelir
Yolcu Sat›fl, Rezervasyon, Yolcu
"Full Flight Simulator" bulunmaktad›r.
2,6 milyon ABD dolar›d›r.
Hizmetleri, Harekat, Kargo, Kalite,
Kabin E¤itim Binas› bünyesinde ise bir
Bilgisayar, Teknik ‹ngilizce ve Uçak
A340 "First Class" kabin servis arac›
2002 • 23
önemli projeler
yat›r›mlar
OKOM (Orta Kapasiteli Orta
Menzilli) Uçaklar› Temini
Projesi
2002 y›l› Yat›r›m Program› Orta
Revizyon Teçhizat›, ‹dame-Yenileme
Kapasiteli Orta Menzilli (OKOM)
(‹malat Sektörü) ile I. Bak›m Üssü Tevsii
Uçaklar› Temini, Uçak Motorlar› Temini,
Projeleri olmak üzere 18 adet projeden
Uçak Komponentleri Temini, Bilgisayar,
oluflmaktad›r. Bafllang›ç ödene¤i
Uçak Gelifltirme, Yer Teçhizat›
toplam 139.330 milyar TL ve y›l sonu
Ortakl›¤›m›z›n orta kapasiteli orta
Yenileme, Genifl Gövdeli Uzun Menzilli
ödene¤i toplam 210.138 milyar TL
menzilli uçak ihtiyac›n›n karfl›lanmas›
Uçaklar›n Temini, Genel Da¤›t›m
tutar›ndad›r.
için 6 Ekim 1997 tarih ve 125 say›l›
Sistemi, Haberleflme Teçhizat›, Muhtelif
Yönetim Kurulu Karar› ile 1997 y›l›nda
Meydanlar Tesis ve Tevsii, Uçufl E¤itim,
Y›l sonunda program›n nakdi
Boeing firmas› ile 26 adet kesin siparifl
Tafl›t Al›m›, Muhtelif ‹llerde Kargo
gerçekleflmesi toplam 34.426 milyar TL
ve 23 adet opsiyon olmak üzere
Binalar› Yap›m› Tefrifli ve
ve %53 oran›nda olup, finansal
toplam 49 adet B737 yolcu uça¤› için
Mekanizasyonu, ‹dame-Yenileme
kiralama yolu ile iki adet B737-800
anlaflma imzalanm›flt›r.
(Ulaflt›rma Sektörü), II. Bak›m Üssü,
yolcu uça¤› temin edilen OKOM
uçaklar› temini projesi dahil edildi¤inde
Y›l içinde finansal kiralama yoluyla iki
toplam 143.069 milyar TL ve %68
adet B737-800 uça¤› temin edilmifl ve
oran›na ulafl›lmaktad›r.
böylelikle Boeing firmas› ile yap›lan
anlaflma çerçevesinde 2002 y›l› sonuna
kadar 26 adet kesin siparifl B737-800
yolcu uça¤›n›n temini finansal kiralama
yoluyla tamamlanm›flt›r.
Uçak Motorlar› Temini Projesi
Proje kapsam›nda filomuzda bulunan
çeflitli uçak tiplerine ait motor
ihtiyaçlar›n›n karfl›lanmas› planlanm›fl
olup, y›l içinde bir adet B737-800 uçak
motoru temin edilmifltir.
a direkt
Yolcular›m›z metlerden biri
z hiz
sundu¤umu n hizmeti
asyo
olan rezerv ir numara
kb
yurtiçinde te
44 0 THY (4
n
e
d
n
ri
e
z
ü
.
erilmektedir
444 0 849) v internet sat›fl
ve
Miles&Miles ilgili gelen
r› ile
uygulamala
bu numara
ça¤r›lar da planmaktad›r.
eva
üzerinden c
asyon
izden rezerv
Web sitem
r›m›za
lan yolcula
a
t
e
il
b
k
ra
D,
yapa
Türkiye, AB
,
"
e
m
e
tl
e
"ofiste bil
an
Almanya’d
e
v
re
te
il
g
‹n
in
lculuklar iç
bafllayan yo
imi"
se bilet tesl
re
d
a
la
y
a
st
bafll›
"po
›fl›nda belli
d
rt
u
y
e
v
i
ve yurtiç
n›nda
a "havaala
d
n
r›
la
n
la
a
hava
ri
alternatifle
biletleme"
d›r.
sunulmakta
2002 • 25
hizmetler
444 0 THY- Uçufl Hatt› Projesi
baflvurduklar›nda dönüfl uçufllar› için
On-line Internet Hizmetleri
de binifl kart›n› alabilmektedirler.
Yolcular›m›za telefonla rezervasyon
hizmeti yurtiçinde 444 0 THY -
Siteden sunulan on-line hizmetler on-
E@sy Check-in
444 0 849 nolu ça¤r› merkezimiz ile
lineB‹LET, tarife görüntüleme,
Miles&Miles hizmetleri, Kay›p Bagaj
verilmektedir. Miles&Miles üyeleri ile
Faks ve e-mail check-in hizmeti,
Takibi, Kargo Takibi, Kalk›fl-Var›fl
on-line bilet hizmetinden faydalanan
‹stanbul ç›k›fll› d›fl hat Business Class
Bilgileri ve ifl baflvurusudur.
müflterilerimizden gelen ça¤r›lara da
yolculara verilmektedir.
Web sitemizden rezervasyon yaparak
bu numara üzerinden hizmet
sunulmaktad›r.
Alternatif Check-in
Return Check-in
Yolcular›m›za Esenbo¤a Havaliman›’na
Almanya’dan bafllayan yolculuklar için
gitmeden bilet sat›fl ve check-in
"postayla adrese bilet teslimi" ve yurtiçi
Türk Hava Yollar›, ‹stanbul, Ankara,
ifllemlerini Havafl’›n terminalinde
ve yurtd›fl›nda belli bafll›
‹zmir, Antalya, Adana, Bodrum,
yapt›rabilme imkan› sa¤lamaktad›r. Bu
havaalanlar›nda "havaalan›nda
Dalaman, Trabzon, Gaziantep,
hizmet bagajl›, bagajs›z, iç hat, d›fl hat
biletleme" alternatifleri sunulmaktad›r.
Samsun, Erzurum, Malatya, Kayseri,
tüm yolcular›m›z için geçerlidir.
bilet alan yolcular›m›za "ofiste
biletleme", Türkiye, ABD, ‹ngiltere ve
Van, Elaz›¤, Diyarbak›r, Konya, Denizli,
Londra, Frankfurt, Paris ve Atina
Ayr›ca, THY yurtd›fl› bürolar› taraf›ndan
Otel Check-in
istasyonlar› aras›nda ayn› gün içinde
haz›rlanan lokal sitelere www.thy.com
web sitemizden link verilmektedir. Bu
gidifl ve dönüfl yapacak bagajs›z
Türk Hava Yollar›’n›n anlaflmal›
siteler flu an için ABD, Japonya,
yolcular›m›z için "Return Check-in"
otellerinde konaklama yapan tüm
Macaristan, Singapur ve Almanya
hizmeti sunmaktad›r. Bagajs›z seyahat
yolcular›m›za havaliman›na gitmeden
ofisleri taraf›ndan yerel dillerde eriflime
eden yolcular›m›z dönüfl uçuflu için
binifl kartlar›n› alabilme imkan›
aç›lan sitelerdir.
rezervasyonlar› varsa bu hizmetten
sunulmaktad›r.
yararlanarak, gidifl seferi için kontuara
26 • 2002
bilgi teknolojileri projeleri
SCOPE Uçufl Planlama ve
Operasyon Sistemi
Ortakl›¤›m›z›n bilgi ifllem operasyonu;
kontrollerinin bilgi ifllem sistemleri ile
saniyede toplam 995 milyon bilgisayar
yap›lmas›n› sa¤lamak üzere gelifltirilen
komutu iflleme kapasiteli iki ana
gider sisteminin uçufl noktalar›m›za
bilgisayar ve 88 sunucu ile
yayg›nlaflt›r›lmas› çal›flmalar›
1 May›s 2002 tarihinde kullan›ma
yürütülmektedir. ‹stanbul
kapsam›nda 76 yurtd›fl› ve 17 yurtiçi
aç›lan Netline/Ops Sistemi ile
Kampüsü’nün yan› s›ra, 22 yurtiçi, 150
istasyon flefine e¤itim verilmifl,
operasyonel günler kapsam›ndaki
yurtd›fl› THY bürosu, 485 yurtiçi ve 249
istasyonlar›n sistemlere eriflimlerini
uçufllara grafiksel arayüz programlar›
yurtd›fl› acenteyi kapsayan bir veri
sa¤lamak üzere donan›m ve iletiflim
arac›l›¤› ile kuyruk atamas› yap›lmas› ve
iletiflim a¤› iflletilmektedir. 39 yurtd›fl›
altyap›lar› kurulmufltur.
günün de¤iflen koflullar›na göre
ve 20 yurtiçi havaliman›nda TROYA
uçufllar›n güncellenmesi mümkün
sistemi ile on-line check-in
Ayn› kapsamda kargo handling
olmaktad›r. Bu sistemde uçufl baz›nda
sa¤lanmaktad›r.
giderlerinin denetimi ve izlenmesine
yap›lan de¤ifliklikler ve üretilen
yönelik yaz›l›mlar gelifltirilerek
mesajlar eflzamanl› olarak Uçufl
kullan›ma aç›lm›flt›r.
Harekat Merkezi (UHM) ve Mesaj
Ayr›ca, ola¤anüstü bir durumda bilgi
ifllem hizmetlerinin sürdürülebilmesi
için Antalya’da yedek bilgi ifllem
Da¤›t›m Sistemleri’ne aktar›lmaktad›r.
TRACES - Uçufl Muhasebesi
merkezi kurulmufl olup, yüksek h›zl›
Netline/Slot Sistemi 3 Eylül 2002
data devreleri arac›l›¤› ile bu merkeze
TRACES gelir de¤erlendirme ve MIS
tarihinde kullan›ma aç›lm›fl olup, bu
2002 y›l›nda on-line bilgi ak›fl›
sistemlerinde uçufl muhasebesi için
sistem ile slot koordinasyon (SCR)
sa¤lanmaya bafllanm›flt›r. ‹htiyaç
gelifltirilen yaz›l›mlar tamamlanarak
mesajlar›n›n otomatik üretilerek
halinde kritik sistemlerimiz yedek
kullan›ma haz›r hale getirilmifltir.
gönderilmesi, Meydan
merkezden hizmet vermeye haz›r
tutulmaktad›r.
Gider Sistemleri
Koordinatörleri’nden gelen mesajlar›n
TROYA rezervasyon ve yolcu hizmetleri
yorumlanarak istatistiki bilgilerin
sisteminde kullan›lan iç hat ücret
güncellenmesi mümkün olmaktad›r.
hesaplama yaz›l›m›, günün ihtiyaçlar›na
uygun olarak TOPS yolcu ücret sistemi
Uçufllarla ilgili akaryak›t, handling-
kapsam›nda yeniden gelifltirilerek
konma konaklama-üstgeçifl ve ikram
kullan›ma haz›rlanm›flt›r.
gibi giderlerin günlük operasyon
baz›nda izlenmesi ve anlaflma ve
tarifelerin sistem içinde tutularak gider
lem
›z›n bilgi ifl
Ortakl›¤›m
plam
to
; saniyede
u
n
o
sy
ra
e
p
o
utu
isayar kom
g
il
b
n
o
y
il
995 m
na
asiteli iki a
iflleme kap
u ile
e 88 sunuc
v
r
a
y
a
is
g
il
b
ve 20
39 yurtd›fl›
.
ir
d
te
k
e
iflletilm
YA
an›nda TRO
l
m
u
li
b
a
n
v
a
ta
h
‹s
i
.
iç
tedir
yurt
-in
yürütülmek n› s›ra, 22 yurtiçi,
-line check
n
o
e
il
i
a
m
y
e
ün
sist
Kampüsü’n
d›r.
su, 485
ro
ü
b
Y
H
¤lanmakta
T
sa
›
›fl
d
rt
u
y
150
centeyi
9 yurtd›fl› a
4
2
e
v
i
iç
rt
yu
m a¤›
ir veri iletifli
kapsayan b
2002 • 27
Yolcu Hizmetleri Sistemleri
Bagaj›n› kaybeden yolcunun, bagaj›n›n
Miles&Miles Özel Yolcu Program›
ak›betini internetten ö¤renebilmesinin
üyelerinin kazand›klar› uçufl millerini
Global Rezervasyon Sistemleri’nden
yan› s›ra, cep telefonundan da bu
otellerde de sertifika karfl›l›¤›nda
Galilo’yu kullanan seyahat
hizmete ulaflmas› sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca
kullanabilmeleri ve seyahat etmeyi
acentelerine, uçufllar›m›z›n koltuk
cep telefonlar›ndan uçufllar›m›z›n
planlad›klar› parkurlarda ödül bilet
planlar›n› sistemlerinde görerek
kalk›fl/var›fl bilgileri de
alabilmeleri için gereken mil bilgisini
rezervasyon yapabilmeleri olana¤›
sorgulanabilmektedir.
web sitemizden ö¤renebilmeleri
sa¤lanm›flt›r. Ayr›ca Miles&Miles
getirilmifltir.
Web sitemizde tüm d›fl hat uçufllar›n›n
üyeleri, web sitemizde yapabildikleri
Bilet ücret hanelerinin yetersiz kalmas›
“ekonomi” ve “business” kabini koltuk
tüm ifllemleri, ‹stanbul ve Ankara
sebebi ile, Türkiye’de sat›lan d›fl hat
planlar› görüntülenerek yolcular›m›za
havalimanlar›na kurulan kiosklar ile de
biletlerinde ücretin ABD dolar›
rezervasyon s›ras›nda koltuk seçme
yapabilme imkan›na kavuflmufllard›r.
cinsinden gösterilmesi ve bilet
imkan› sa¤lanmaktad›r.
ücretlerinin muhasebe sistemlerine
Türk liras› cinsinden aktar›m› için,
TRACES, TROYA ve SOS sistemlerinde
düzenlemeler yap›lm›fl ve 1 Mart 2002
tarihinde uygulamaya geçilmifltir.
28 • 2002
IBRIS Bagaj Efllefltirme Sistemi
Bütünleflik ‹letiflim Sistemi (B‹S)
GALILEO Türkiye
Uçak park pozisyonlar›n› kapsayan
Bütünleflik ‹letiflim Sistemi (B‹S) 11
Galileo dünyan›n her noktas›ndaki
radyo frekansl› yerel veri iletiflim a¤›n›n
Kas›m 2002 tarihinde Ortakl›¤›m›z
seyahat acentelerine otel, araba ve
kuruluflunu takiben IBRIS Bagaj
personelinin hizmetine girmifltir. Bu
uçak rezervasyonu ve biletleme
Efllefltirme Sistemi Ankara Esenbo¤a
sistem ile, gelen mesajlara (sesli mesaj,
hizmetleri sa¤layan bir Genel Da¤›t›m
Havaliman›’nda kullan›ma aç›lm›flt›r.
e-posta, faks gibi) telefon veya kiflisel
Sistemi’dir. Ortakl›¤›m›z, 1995 y›l›ndan
bilgisayarlarla, intranet ve internetten
beri, Galileo International’›n Türkiye
ulafl›labilmekte, faks çekme/alma
temsilcisidir. Galileo Türkiye faaliyetleri
imkan› sa¤lanmakta, yaz›y› sese
kapsam›nda Galileo Rezervasyon
Bak›m Merkezi Bilgi
Sistemleri
dönüfltürebilen "Text to Speech"
Sistemi’nin seyahat acentelerine
I. ve II. Bak›m Hangarlar› ile Motor
özelli¤i ile e-postalar›n telefon ile
pazarlanmas› sürdürülmüfl olup, 2002
Bremze’ye kurulan 13 kamera ile tam
dinlenebilmesi ve gelen telefon
y›l› sonu itibari ile 199 seyahat acentesi
ölçekli olarak hangarlarda ve hangar
ça¤r›lar›n›n sesli mesaj olarak kiflisel
Galileo sistemini kullanmaktad›r.
önlerinde bulunan uçaklar›n canl›
bilgisayarlardan dinlenebilmesi
olarak izlenmesine yönelik Hangar
sa¤lanmaktad›r.
‹zleme Sistemi kurulmufltur. Ayr›ca,
hangar içlerindeki uçak pozisyonlar›
anl›k olarak flematik biçimde intranet
üzerinde izlenebilmektedir.
mi
efltirme siste
fll
e
j
a
g
a
B
IS
IBR
bo¤a
Ankara Esen kullan›ma
nda
Havaliman›’
aç›lm›flt›r.
)
Sistemi (B‹S
m
fli
ti
e
‹l
k
fli
Bütünle
02 tarihinde
11 Kas›m 20 rsonelinin
pe
Ortakl›¤›m›z ifltir.
irm
hizmetine g
eri,
5 y›l›ndan b
9
9
1
,
›z
›m
¤
rkiye
Ortakl›
tional’›n Tü
a
rn
te
In
o
le
Gali
.
temsilcisidir
2002 • 29
MAL‹ DURUM
Ortakl›¤›m›z›n Türk liras› ve döviz cinsinden 2001 ve 2002 y›l› karfl›laflt›rmal› faaliyet sonuçlar› flu flekildedir:
Milyon TL
Toplam Net Sat›fl ve Gelirler
Toplam Faaliyet Giderleri
Faaliyet Kar›/Zarar›
(Finansman Giderleri Hariç)
Finansman Giderleri
Vergi ve Yasal Yükümlülük Karfl.
Bilanço Net Kar›/Zarar›
31.12.2002
(Tek Düzen)
31.12.2001
(Tek Düzen)
31.12.2002
(SPK)
31.12.2001
(SPK)
2.392.179.803
(2.292.128.887)
100.050.916
(249.208)
1.935.416.244
(1.894.055.781)
41.360.463
(21.417.159)
2.483.011.891
(2.345.445.267)
137.566.624
(249.208)
1.935.537.700
1.905.993.238
29.544.462
(21.417.159)
32.398.092
67.403.616
19.943.304
32.398.092
104.919.324
8.127.303
1.634.501
1.503.494
1.439.567
1.220.517
1.634.501
1.503.494
1.439.567
1.220.517
Ortakl›¤›m›z›n 2002 mali y›l›, Vergi Usul Kanunu Hükümleri’ne uygun olarak haz›rlanan mali kay›tlarda 99.801.708 milyon TL vergi öncesi tekdüzen esas›
dönem kar› ile sonuçlanm›flt›r.
Bu mali tablolarda 08.06.2001 tarih 62 say›l› Yönetim Kurulu Karar› do¤rultusunda, 2002 y›l›nda sat›lan Ortakl›¤›m›za ait iki adet JT8D-15 motor ile
13.05.2002 tarih 49 say›l› Yönetim Kurulu Karar› do¤rultusunda sat›lan iki adet A310-300 uça¤› ve bir adet yedek motorundan elde edilen toplam
68.289.699 milyon TL sat›fl kar› gelir tablosuna intikal ettirilmeyerek, vergi kanunlar› çerçevesinde 32.089.172 milyon TL Maliyet Revize Fonu, 36.200.527
milyon TL Sabit K›ymet Yenileme Fonu oluflturulup Sermaye ve Kar Yede¤i olarak Öz Kaynaklara intikal ettirilmifltir.
Ortakl›¤›m›z önceki y›l ve dönemlerde yolcu bileti sat›fl bedellerini, sat›fl gerçekleflti¤inde gelir olarak kaydetmekteydi. Daha önceki dönemlerde Sermaye
Piyasas› Kurulu Ba¤›ms›z Denetim Raporunda ve Baflbakanl›k Yüksek Denetleme Kurulu önerilerinde yer alan bu hususa iliflkin gerekli bilgi ifllem altyap›s›
2002 y›l› sonu itibariyle tamamlanm›flt›r. Buna göre dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul Görmüfl Muhasebe ‹lkelerinden
dönemsellik ilkesine uygun olarak yolcu bilet sat›fl bedelinin tafl›ma hizmeti gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri içinde yer almas› ve henüz uçulmayan
biletlerin kupon paylar›n›n ise "gelecek aylara ait gelirler", bu kuponlara düflen komisyon paylar› da "gelecek aylara ait giderler" olarak bilanço hesab›na
kaydedilmesi uygulamas›na geçilmifltir. Benzer flekilde Shop&Miles uygulamas› kapsam›nda sat›lan millerin kullan›lmayan k›sm› da "gelecek aylara ait
gelirler hesab›"na kaydedilmifltir. Garanti Bankas›’ndan garanti edilmifl mil tutar› karfl›l›¤› al›nan ve henüz mil yükümlülü¤ü do¤urmayan k›s›m ise "al›nan
siparifl avanslar› hesab›" olarak de¤erlendirilmifltir. Bu muhasebe uygulamas› de¤iflikli¤i sebebiyle 142.362.897 milyon TL tutar›ndaki sat›lm›fl fakat henüz
uçulmam›fl yolcu bileti kupon paylar›, kullan›lmam›fl mil yükümlülükleri ve mile dönüflmemifl mil avans› ilgili gelir gider hesaplar›ndan indirilerek bilançoda
gösterilmeye bafllanm›flt›r. Sonuç olarak gelir tablomuz bu politika de¤iflikli¤i olmaks›z›n geçen seneyle ayn› baza getirilince 2001 y›l›nda tekdüzen esasl›
20 trilyon TL olarak oluflan kar 12 kat artarak 242 trilyon TL’ye ulaflmaktad›r.
Bununla birlikte,SPK Tebli¤leri gere¤ince Vergi Usul Kanunu’na göre haz›rlanan kanuni defterlere girilmeksizin, ‹MKB’de yay›nlanan mali tablolar›m›zda,
sonuç olarak, 2001 y›l sonunda 8.127.303 Milyon TL (6.7 milyon ABD dolar›) olan Ortakl›¤›m›z SPK esasl› ticari kar›, 2002 y›l›nda 137.317.417 milyon TL
(84 milyon ABD dolar›) ticari kara yükselmifltir. SPK esasl› bu kar uçufl muhasebesi de¤iflikli¤i olmaks›z›n geçen sene ile ayn› baza getirilince 96.768.780
milyon TL artarak 234.086.096 milyon TL’ye ulaflmaktad›r
Ortakl›¤›m›z 2002 y›l›nda tekdüzen muhasebe sistemine göre 67.403.615 milyon TL net kar elde etmifltir.
30 • 2002
SERMAYE DURUMU
Ortakl›¤›m›z Sermaye Piyasas› Kurulu’nun (SPK) 26.10.1990 tarih, 815 say›l› karar›yla ve 700 milyar TL sermaye tavan› ile kay›tl› sermaye sistemine
geçmifltir. Toplu Konut ve Kamu Ortakl›¤› ‹daresi Baflkanl›¤›, Yüksek Planlama Kurulu’nun 17.07.1989 tarih, 89/12 say›l› karar›na istinaden Ortakl›¤›m›z
sermayesine ifltirak etmifltir. Ancak, daha sonra, Ortakl›¤›m›z 27.11.1994 tarihinde 22124 say›l› Resmi Gazete’de yay›mlanarak yürürlü¤e giren,
Özellefltirme Uygulamalar›n›n Düzenlenmesi ve Baz› Kanun Hükmünde Kararnamelerde De¤ifliklik Yap›lmas›na Dair 4046 Say›l› Kanun kapsam›na al›n›p,
T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’na ba¤lanm›flt›r.
31.12.2001 tarihi itibariyle Ortakl›¤›m›z kay›tl› sermayesi 500 trilyon TL, ç›kar›lm›fl sermayesi ise 175 trilyon TL’dir.
KAYITLI SERMAYE
ÇIKARILMIfi SERMAYE
500.000.000.000.000 TL
175.000.000.000.000 TL
Ortakl›¤›m›z›n 31.12.2001 tarihi itibariyle ç›kar›lm›fl sermaye da¤›l›m› afla¤›da gösterilmifltir:
H‹SSEDARIN ADI
T.C. BAfiBAKANLIK ÖZELLEfiT‹RME ‹DARES‹ BfiK.
D‹⁄ER ORTAKLAR
TOPLAM
SERMAYE M‹KTARI (TL)
GRUP
TÜRÜ
H‹SSE ADED‹
101.788.947.557.834
3.211.052.441.166
70.000.000.000.000
1.000
175.000.000.000.000
A
A
B
C
HAM‹L‹NE
HAM‹L‹NE
NAMA
NAMA
101.788.947.558
3.211.052.441
70.000.000.000
1
175.000.000.000
2002 • 31
‹fiT‹RAKLER‹M‹Z VE BA⁄LI ORTAKLIKLARIMIZ
fiirketin Unvan›
BA⁄LI ORTAKLIKLAR
THY SRL (**)
Sun Express A.fi. (*)
‹fiT‹RAKLER
Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi.
Uçak Servisi A.fi. (USAfi)
TOPLAM
Sermaye Pay›
Oran› %
Sermaye Taahhüdü
Ödenmifl Sermaye
254.016.480
24.000.000.000
100
50
6.000.000.000
254.016.480
18.000.000.000
6.000.000.000
570.000.000.000
600.254.016.480
0,3
10
0
0
6.000.000.000
6.000.000.000
570.000.000.000
594.254.016.480
2000
2001
1.055.604.342
24.050.093.760
937.579.071
B‹LANÇOMUZA ‹NT‹KAL EDEN KAR PAYLARI (TL)
Qualiflyer Yer Hizmetleri Ltd. fiti. (*)
(*) Qualiflyer gruptaki fiilen sona ermifl olan üyeli¤imizin hukuken de sona erdirilmesi hususunda Ortakl›¤›m›z Yönetim Kurulu’nun 05.10.2001 tarihli
toplant›s›nda karar al›nm›flt›r.
EMEK ‹NfiAAT VE ‹fiLETME A.fi.
Faaliyet konusu inflaat ve iflletmeciliktir. Büyük ortaklar› (%49) T.C. Emekli Sand›¤› ve (%49) T.C. K›z›lay Derne¤i’dir.
GÜNEfi EKSPRESS A.fi.
Türkiye’nin turistik charter pazar›nda seferler yapan bir havayolu flirketidir. Di¤er büyük orta¤› (%50) Condor’dur.
THY SRL
Sermayesinin tamam› Ortakl›¤›m›za ait olmak üzere (tek ortakl›) Moldovya kanunlar› taht›nda Kiflinev merkezli "Türk Hava Yollar› SRL" unvanl› flirket
kurulmufl olup, 12.10.2000 tarihi itibariyle söz konusu flirket faaliyete geçerek Kiflinev hatt› aç›lm›flt›r. Ancak, ticari faaliyetlerimizde kesintiye yol
açmaks›z›n ticari temsilcilik statümüzün tescil edilmesi ve flirketin tasfiyesi hususunda Ortakl›¤›m›z Yönetim Kurulu’nun 05.10.2001 tarihli toplant›s›nda
karar al›nm›flt›r.
UÇAK SERV‹S‹ A.fi.
Ortakl›¤›m›z›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesine iliflkin olarak USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda
15.11.2001 tarihinde imzalanan hisse devir sözleflmesinin 2. maddesi gere¤i; GGH USAfi’›n toplam sermayesinin %5’ine tekabül eden B grup hisselerini
bedelsiz olarak Ortakl›¤›m›za (%10’u Nisan 2002 itibariyle geri kalan %5’lik k›s›m 01.01.2003 itibariyle %1,25 01.01.2004 itibariyle %1,25 01.01.2005
itibariyle %1,25 01.01.2006 itibariyle %1,25 olmak üzere) devretmeyi kabul etmifltir. ‹lk y›l için verilmesi öngörülen ve USAfi ödenmifl sermayesinin
%10’luk k›sm›na tekabül eden beheri 1000 TL’den 570 milyon adet, 570 milyar TL nominal de¤erli B grubu hisse 01.04.2002 tarihinde Ortakl›¤›m›za
devir ve temlik edilerek, fiziki senetler 21.06.2002 tarihinde Ortakl›¤›m›za teslim edilmifl olup, 31.12.2002 itibariyle Ortakl›¤›m›z›n USAfi’›n ödenmifl
sermayesinde ifltirak pay› %10 olarak gerçekleflmifltir.
32 • 2002
DÖV‹Z VE DÖV‹ZE ENDEKSL‹ GEL‹R VE G‹DERLER
Ortakl›¤›m›z›n 2002 y›l› faaliyetlerinden elde etti¤i 2.392.179.802.771.160 TL gelirin 2.145.798.051.120.690 TL’lik k›sm›n› döviz ve dövize ikame edilebilir
gelir teflkil etmektedir.
Ortakl›¤›m›z›n 2002 y›l› dövizli harcamalar› ise 1.313.954.721.717.860 TL’dir.
Sonuç olarak Ortakl›¤›m›z›n Türk ekonomisine net döviz katk›s› 831.843.329.402.823 TL karfl›l›¤› 435.557.495 ABD dolar› döviz ve dövize ikame edilebilir
gelir olmufltur.
Y›llar itibariyle bu de¤erler TL ve ortalama kurdan çevrilmifl ABD dolar› de¤erleri afla¤›daki tablolarda gösterilmifltir.
TÜRK L‹RASI (Milyon)
YILLAR
1998
1999
2000
2001
2002
GEL‹R
G‹DER
FARK
302.574.563,8
473.154.508,7
845.926.701,6
1.647.000.951,9
2.145.798.051,1
193.655.718,1
354.239.739,1
600.427.870,9
1.265.809.494,8
1.313.954.721,7
108.918.845,7
118.914.769,6
245.498.830,7
381.191.457,1
831.843.329,4
GEL‹R
G‹DER
FARK
1.156,4
1.133,4
1.356,3
1344,6
1297,4
728,4
831,7
949,5
1025,4
861,9
428,0
301,7
406,8
319,2
435,5
ABD DOLARI (Milyon)
YILLAR
1998
1999
2000
2001
2002
DÖV‹Z ve DÖV‹ZE ENDEKSL‹ GEL‹R ve G‹DERLER (M‹LYON ABD DOLARI)
1,400
1,200
1,000
800
600
400
Gelir
200
Gider
Fark
0
1998
1999
2000
2001
2002
Ortakl›¤›m›z, ‹stanbul Ticaret Odas›’n›n en fazla döviz geliri sa¤layan kurulufllar› teflvik amac›yla düzenledi¤i "Baflar›l› ‹hracatç›lar Ödülü" s›ralamas›nda
1994 y›l›ndan bu yana her y›l alt›n plaket alma baflar›s›n› sürdürmüfltür.
2002 y›l› döviz girdisi 857.798.029,54 ABD dolar› olarak gerçekleflmifltir.
Ortakl›¤›m›z›n 1994 y›l›ndan bu yana döviz girdi rakamlar› afla¤›daki gibidir:
ÖDÜL YILI
DÖV‹Z G‹RD‹S‹
YIL / ABD DOLARI
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
1994 / 675.790.753
1995 / 706.937.927
1996 / 816.097.499
1997 / 820.049.961
1998 / 806.132.022,15
1999 / 974.997.975,50
2000 / 937.813.179,11
2001 / 901.124.924,63
SIRALAMA
ÖDÜL
1.
1.
1.
1.
1.
1.
1.
1.
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
ALTIN PLAKET
2002 • 33
2001-2002 YILI KARfiILAfiTIRMALI GENEL TABLO
2001
2002
01/00
De¤iflim %
GEL‹RLER
Bilet Geliri
Fazla Bagaj Geliri
Posta Geliri
Kargo Geliri
Özel Kira Geliri
Hac Geliri
‹flletme ‹çi Di¤er Gelir
Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gelir
Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar
TOPLAM GEL‹R
1.367.857.533.205.020
12.504.666.577.487
5.025.725.456.276
160.118.818.895.006
20.237.057.048.493
47.331.738.437.982
52.160.686.493.232
159.125.631.171.066
111.054.386.860.137
1.935.416.244.144.700
1.711.743.688.200.690
13.529.606.328.524
8.679.421.170.227
225.513.197.598.246
37.479.129.392.963
39.800.658.955.513
134.873.731.005.660
196.467.307.397.581
24.093.062.721.756
2.392.179.802.771.160
25,1
8,2
72,7
40,8
85,2
(15,9)
158,6
23,5
(78,3)
23.6
G‹DERLER
Direkt ‹flletme Giderleri
Yolcu Servis Giderleri
Direkt Bak›m Giderleri
Genel ‹mal Giderleri
Pazarlama, Sat›fl, Da¤›t›m Giderleri
Genel ‹dari Giderler
Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Giderler
Finansman Giderleri
Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar
TOPLAM G‹DER
545.603.530.770.351
92.487.703.499.255
151.254.380.990.576
653.394.028.093.310
278.681.074.494.944
115.815.786.410.348
31.845.837.972.251
21.417.159.086.256
24.973.438.667.991
1.915.472.939.985.280
620.190.679.331.082
130.058.123.790.113
196.046.701.004.643
712.471.320.147.021
365.550.180.726.589
128.095.531.334.836
131.755.069.619.678
249.207.754.588
7.961.280.921.765
2.292.378.094.630.310
13,7
40,6
29,6
9,0
31,2
10,6
313,7
(98,8)
(68,1)
19,7
KAR-ZARAR
VERG‹ VE YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER
19.943.304.159.416
-
99.801.708.140.846
(32.398.092.373.228)
400,4
-
NET KAR-ZARAR
19.943.304.159.416
67.403.615.767.618
238,0
24.889.653.667
15.679.266.179
10.277.423
104.778
63
253.871
109.028
143.616.679
4.648
24.071.004.377
16.593.898.265
10.382.909
118.587
69
242.506
102.607
138.056.860
5.999
(3,3)
5,8
1,0
13,2
9,5
(4,5)
(5,9)
(3,9)
29,1
151.139
10:11
165
94
914
566
1.317
152.690
10:06
168
101
924
569
1.345
1,0
(0,8)
1,6
7,3
1,0
0,6
2,1
MAL‹ DURUM
TRAF‹K
Arzedilen Koltuk-Km
Ücretli Yolcu-Km
Ücretli Yolcu Say›s›
Tafl›nan Kargo Ton
Yolcu Utilizasyonu (%)
Uçufl Saati
Konma Say›s›
Uçulan Km.
Tafl›nan Posta Ton
TOPLAM SEFERLERDE
ORTALAMALAR (YOLCU UÇAKLARI)
Uçak Bafl›na Ortalama Ücretli Yolcu Say›s›
Uçak Bafl›na Ortalama Günlük Uçufl Süresi
Uçak Bafl›na Toplam Personel Say›s›
Sefer Bafl›na Tafl›nan Yolcu Say›s›
Toplam Personel Bafl›na Yolcu Say›s›
Ortalama H›z (Km/Saat)
Ortalama Menzil (Km)
34 • 2002
TÜRK HAVA YOLLARI A.O.
ÖZET B‹LANÇOSU (TEK DÜZENE GÖRE)
AKT‹F
I. DÖNEN VARLIKLAR
31.12.2002
31.12.2001
A. Haz›r De¤erler
1- Kasa
2- Al›nan Çekler
3- Bankalar
4- Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri
5- Yoldaki Paralar
6- Di¤er Haz›r De¤erler
TOPLAM (A)
122.462.322.767
275.918.894.542
369.296.045.220.668
(820.950.751.825)
4.022.306.901.319
372.895.782.587.471
80.579.424.293
635.957.887.877
100.934.391.328.883
(2.646.945.096.891)
5.736.449.120.990
104.740.432.665.152
B. Menkul K›ymetler
1- Hisse Senetleri
2- Öz.K.Sen. Bono
3- Kamu Kesimi Tah. Sen. ve Bono
4- Di¤er Menkul K›ymetler
5- Menkul K›y. De¤. Düfl. Kar. (-)
TOPLAM (B)
11.910.721.910.775
3.850.000.000.000
15.760.721.910.775
13.015.050.421.115
13.015.050.421.115
C. Ticari Alacaklar
1- Al›c›lar
2- Alacak Senetleri
3- Alacak Senetleri Reeskontu (-)
4- Verilen Depozito ve Teminatlar
5- fiüpheli Ticari Alacaklar
6- fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-)
TOPLAM (C)
126.211.534.273.369
11.723.564.796.552
(11.723.564.796.552)
126.211.534.273.369
89.225.343.082.366
287.913.400
5.720.626.205.499
(5.720.626.205.499)
89.225.630.995.766
D. Di¤er Alacaklar
1- Ortaklardan Alacaklar
2- ‹fltiraklerden Alacaklar
3- Ba¤l› Ortaklardan Alacaklar
4- Personelden Alacaklar
5- Di¤er Çeflitli Alacaklar
6- Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-)
7- fiüpheli Di¤er Alacaklar
8- fiüpheli Di¤er Alacaklar Karfl›l›¤›
TOPLAM (D)
10.000.000.000.000
108.141.434.424
1.902.301.294.268
32.681.740.136.189
533.394.893
(525.804.162)
44.692.190.455.613
27.487.324.101
58.601.214.603
26.056.631.000.990
533.394.893
(525.804.162)
26.142.727.130.425
E. Stoklar
1- ‹lk Madde ve Malzeme
2- Yar› Mamuller
3- Mamuller
4- Ticari Mallar
5- ‹flletme D›fl› Stoklar
6- Di¤er Stoklar
7- Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-)
8- Verilen Siparifl Avanslar›
TOPLAM (E)
94.664.772.659.293
652.554.768.178
310.580.430.767
95.627.907.858.238
67.841.075.451.102
178.042.631.253
883.975.382.834
68.903.093.465.188
F. Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah.
1- Gelecek Aylara Ait Giderler
2- Gelir Tahakkuklar›
TOPLAM (F)
20.114.788.359.036
9.078.040.962.783
29.192.829.321.819
19.525.165.423.602
6.749.717.575.904
26.274.882.999.506
G. Di¤er Dönen Varl›klar
1- Devreden KDV
2- ‹ndirilecek KDV
3- Di¤er KDV
4- Peflin Ödenen Vergiler ve Fonlar
5- ‹fl Avanslar›
6- Personel Avanslar›
7- Say›m ve Tesellüm Noksanlar›
8- Di¤er Çeflitli Dönen Varl›klar
9- Di¤er Dönen Varl›klar Karfl›l›¤› (-)
TOPLAM (G)
31.174.730.810
57.660.053.093
314.919.763.426
278.423.561.199
4.120.011.925
686.298.120.453
37.694.000.474
486.469.389.436
52.366.102.939
246.815.447.537
944.643.865
824.289.584.251
685.067.264.527.742
329.126.107.261.403
DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI
2002 • 35
ÖZET B‹LANÇOSU (TEK DÜZENE GÖRE) / devam
II. DURAN VARLIKLAR
31.12.2002
31.12.2001
17.866.908.315.575
17.866.908.315.575
17.138.897.552.858
17.138.897.552.858
934.279.137.099
934.279.137.099
778.668.988.135
778.668.988.135
6.000.000.000
9.547.500.000.000
24.254.016.480
(6.000.000.000)
534.778.236.465
10.106.532.252.945
3.000.000.000
12.264.000.000
24.254.016.480
(6.000.000.000)
534.778.236.465
568.296.252.945
867.362
51.140.045.815.529
248.248.469.348.778
333.709.481.769.080
6.755.904.519.214
384.867.532.118
(476.498.409.225.223)
1.021.131.617.403
85.819.664.607.116
250.581.156.851.381
867.362
31.318.280.901.155
152.965.684.137.130
293.586.962.481.542
4.738.409.794.661
258.210.824.487
(332.869.429.798.780)
8.453.224.413.404
75.373.318.284.842
233.824.661.905.803
E. Maddi Olmayan Duran Varl›klar
1- Haklar
2- fierefiye
3- Kurulufl ve Örgütlenme Gideri
4- Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri
5- Özel Maliyetler
6- Di¤er Maddi Olmayanlar Duran Varl›klar
7- Birikmifl Amortismanlar (-)
8- Verilen Avanslar
TOPLAM (E)
7.642.127.830.163
1.384.820.232.575
(5.283.230.419.644)
3.743.717.643.094
5.144.247.511.579
1.304.863.584.125
(3.606.675.392.034)
2.842.435.703.670
F- Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar
1- Arama Giderleri
2- Haz›rl›k ve Gelifltirme Giderleri
3- Di¤er Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar
4- Birikmifl Tükenme Paylar› (-)
5- Verilen Avanslar
TOPLAM (F)
4.720.147.880.167
(3.546.646.157.726)
1.173.501.722.440
2.835.776.551.364
(1.594.432.914.062)
1.241.343.637.301
G. Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah.
1- Gelecek Y›llara Ait Giderler
2- Gelir Tahakkuklar›
TOPLAM (G)
19.748.848.816.772
19.748.848.816.772
19.899.863.331.078
19.899.863.331.078
77.641.623.780
33.653.339
77.675.277.120
62.676.494.494
62.676.494.494
304.232.620.016.428
989.299.884.544.170
7.511.673.045.136.001
276.356.843.866.285
605.482.951.127.688
3.831.524.163.289.300
A. Ticari Alacaklar
1- Al›c›lar
2- Alacak Senetleri
3- Alacak Senetleri Reeskontu (-)
4- Verilen Depozito ve Teminatlar
TOPLAM (A)
B. Di¤er Alacaklar
1- Ortaklardan Alacaklar
2- ‹fltiraklerden Alacaklar
3- Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar
4- Personelden Alacaklar
5- Di¤er Çeflitli Alacaklar
6- Di¤er Alacak Senetleri Reeskontu (-)
TOPLAM (B)
C. Mali Duran Varl›klar
1- Ba¤l› Menkul K›ymetler
2- Ba¤l› Menkul K›y. De¤. Düfl. Kar.
3- ‹fltirakler
4- ‹fltiraklere Sermaye Taahhütü (-)
5- ‹fltirakler Sermaye Paylar› D. Düfl. Kar.
6- Ba¤l› Ortakl›klar
7- Ba¤l› Ortakl›klara Ser. Taah. (-)
8- Ba¤l› Ortakl›klara Ser. Pay. De¤. Düfl. Kar. (-)
9- Di¤er Mali Duran Varl›klar
10- Di¤er Mali Duran Var. De¤. Düfl. Kar (-)
TOPLAM (C)
D. Maddi Duran Varl›klar
1- Arazi ve Arsalar
2- Yeralt› ve Yerüstü Düzenleri
3- Binalar
4- Tesis, Makine ve Cihazlar
5- Tafl›tlar
6- Demirbafllar
7- Di¤er Maddi Duran Varl›klar
8- Birikmifl Amortismanlar
9- Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar
10- Verilen Avanslar
TOPLAM (D)
H. Di¤er Duran Varl›klar
1- Gelecek Y›llarda ‹ndirilecek KDV
2- Di¤er KDV
3- Elden Ç›kar›lacak Stoklar ve MDV'ler
4- Di¤er Çeflitli Duran Varl›klar
TOPLAM (H)
DURAN VARLIKLAR TOPLAMI
AKT‹F (VARLIKLAR) TOPLAMI
NAZIM HESAPLAR
36 • 2002
PAS‹F
I. KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR
31.12.2002
31.12.2001
739.393.936.328
739.393.936.328
550.425.607.920
550.425.607.920
160.717.518.280.700
5.480.025.190.907
92.406.175.114
166.289.949.646.721
174.367.526.605.762
9.141.225.142.745
101.430.065.421
183.610.181.813.928
C. Di¤er Borçlar
1- Ortaklara Borçlar
2- ‹fltiraklere Borçlar
3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar
4- Personele Borçlar
5- Di¤er Çeflitli Borçlar
6- Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-)
TOPLAM (C)
214.369.812.576
18.863.076.284.471
19.077.446.097.047
385.671.726.509
651.143.809.545
1.036.815.536.054
D. Al›nan Avanslar
TOPLAM (D)
32.490.077.908.366
32.490.077.908.366
164.948.468.250
164.948.468.250
E. Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler
1- Ödenecek Vergi ve Fonlar
2- Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri
3- Vadesi Geçmifl Ertelenmifl Vergi ve Di¤er Yük.
4- Di¤er Yükümlülükler
TOPLAM (E)
19.565.598.937.002
7.771.365.095.975
98.937.735.847
27.435.901.768.825
15.507.965.287.503
5.500.503.524.146
100.402.651.325
21.108.871.462.974
F. Borç ve Gider Karfl›l›klar›
1- Dönem Kar› Ver. ve Di¤. Yas. Yük. Kar.
2- Dönem Kar›n›n Pefl. Öd. Ver. ve Di¤. Kar. (-)
3- K›dem Tazminat› Karfl›l›¤›
4- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar›
TOPLAM (F)
32.398.092.373.228
(40.930.793.461.329)
21.518.321.400.000
503.785.898.220
13.489.406.210.118
14.923.607.180.000
443.703.340.740
15.367.310.520.740
G. Gelecek Aylara Ait Gel. ve Gid. Tah.
1- Gelecek Aylara Ait Gelirler
2- Gider Tahakkuklar›
TOPLAM (G)
133.017.883.192.473
120.832.283.263.146
253.850.166.455.620
2.275.789.815.736
122.277.307.534.883
124.553.097.350.619
157.438.970
157.438.970
6.507.873.543
6.507.873.543
513.372.499.461.999
346.398.158.634.028
A. Mali Borçlar
1- Banka Kredileri
2- Uzun Vadeli Kredi Anapara Tak. ve Faizleri
3- Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri
4- Ç›kar›lm›fl Bono ve Senetler
5- Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler
6- Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-)
7- Di¤er Mali Borçlar
TOPLAM (A)
B. Ticari Borçlar
1- Sat›c›lar
2- Borç Senetleri
3- Borç Senetleri Reeskontu (-)
4- Al›nan Depozito ve Teminatlar
5- Di¤er Ticari Borçlar
TOPLAM (B)
H. K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar
1- Hesaplanan KDV
2- Di¤er KDV
3- Say›m ve Tesellüm Fazlalar›
4- Di¤er Çeflitli Yabanc› Kaynaklar
TOPLAM (H)
KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI
2002 • 37
II. UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR
31.12.2002
31.12.2001
-
550.425.607.920
550.425.607.920
10.710.841.119.562
10.710.841.119.562
-
59.999.093.696
59.999.093.696
94.547.630.894
94.180.098.092
188.727.728.986
-
-
97.021.226.031.701
2.136.185.999.211
99.157.412.030.912
69.949.154.294.435
1.111.298.334.330
71.060.452.628.765
F. Gelecek Y›llara Ait Gel. ve Gid. Tah.
1- Gelecek Y›llara Ait Gelirler
2- Gider Tahakkuklar›
TOPLAM (F)
-
-
G. Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar
1- Gel. Y›l. Ait Ertelenen ve Terkin Edilen KDV
2- Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar
TOPLAM (G)
-
-
109.928.252.244.170
71.799.605.965.671
A. Mali Borçlar
1- Banka Kredileri
2- Ç›kar›lm›fl Tahviller
3- Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler
4- Menkul K›ymetler ‹hraç Fark› (-)
5- Di¤er Mali Borçlar
TOPLAM (A)
B. Ticari Borçlar
1- Sat›c›lar
2- Borç Senetleri
3- Borç Senetleri Reeskontu (-)
4- Al›nan Depozito ve Teminatlar
5- Di¤er Ticari Borçlar
TOPLAM (B)
C. Di¤er Borçlar
1- Ortaklara Borçlar
2- ‹fltiraklere Borçlar
3- Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar
4- Di¤er Çeflitli Borçlar
5- Di¤er Borç Senetleri Reeskontu (-)
6- Kamuya Olan Ertelenmifl veya Tak. Ba¤. Borç.
TOPLAM (C)
D. Al›nan Avanslar
TOPLAM (D)
E. Borç ve Gider Karfl›l›klar›
1- K›dem Tazminat› Karfl›l›klar›
2- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar›
TOPLAM (E)
UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI
38 • 2002
III. ÖZKAYNAKLAR
A. Ödenmifl Sermaye
1- Sermaye
2- Ödenmemifl Sermaye
TOPLAM (A)
B. Sermaye Yedekleri
1- Hisse Senedi ‹hraç Primleri
2- Hisse Senedi ‹ptal Karlar›
3- MDV Yeniden De¤erleme Art›fllar›
4- ‹fltirakler Yeniden De¤. Art›fllar›
5- Di¤er Sermaye Yedekleri
TOPLAM (B)
C. Kar Yedekleri
1- Yasal Yedekler
2- Statü Yedekleri
3- Ola¤anüstü Yedekler
4- Di¤er Kar Yedekleri
5- Özel Fonlar
TOPLAM (C)
D. Geçmifl Y›llar Karlar›
TOPLAM (D)
E. Geçmifl Y›llar Zararlar› (-)
TOPLAM (E)
F. Dönem Net Kar› Veya Zarar›
TOPLAM (F)
ÖZKAYNAKLAR TOPLAMI
PAS‹F (KAYNAKLAR) TOPLAMI
NAZIM HESAPLAR
31.12.2002
31.12.2001
500.000.000.000.000
(325.000.000.000.000)
175.000.000.000.000
500.000.000.000.000
(325.000.000.000.000)
175.000.000.000.000
181.185.157.700
145.037.848.805.347
3.868.043.228
32.089.172.373.348
177.312.074.379.623
181.185.157.700
100.426.613.927.961
1.066.417.502
100.608.865.503.163
417.010.819.428
7.806.888.830.769
8.566.017
49.665.002.078.513
57.888.910.294.729
417.010.819.429
7.806.888.830.770
8.566.017
15.057.880.412.581
23.281.788.628.797
-
-
(111.605.467.603.971)
(111.605.467.603.971)
(131.548.771.763.386)
(131.548.771.763.386)
67.403.615.767.618
67.403.615.767.618
19.943.304.159.416
19.943.304.159.416
365.999.132.838.000
989.299.884.544.170
7.511.673.045.136.001
187.285.186.527.989
605.482.951.127.688
3.831.524.163.289.300
2002 • 39
ÖZET GEL‹R TABLOSU (TEK DÜZENE GÖRE)
01.01.2002-31.12.2002
01.01.2001-31.12.2001
A. Brüt Sat›fllar
1- Yurtiçi Sat›fllar
2- Yurtd›fl› Sat›fllar
3- Di¤er Gelirler
TOPLAM (A)
882.183.685.518.218
1.370.477.676.870.370
134.873.731.005.659
2.387.535.093.394.249
645.832.083.218.640
1.036.925.472.047.386
52.160.686.493.232
1.734.918.241.759.258
B. Sat›fl ‹ndirimleri (-)
1- Sat›fltan ‹adeler
2- Sat›fl Iskontolar›
3- Di¤er ‹ndirimler
TOPLAM (B)
(72.375.994.551.776)
(143.539.666.190.645)
(215.915.660.742.421)
(61.430.824.585.829)
(8.251.191.059.932)
(69.682.015.645.761)
C. Net Sat›fllar (A-B)
2.171.619.432.651.827
1.665.236.226.113.497
(1.658.766.824.272.860)
(1.658.766.824.272.860)
(1.442.739.643.353.493)
(1.442.739.643.353.493)
BRÜT SATIfi KARI VEYA ZARARI
512.852.608.378.966
222.496.582.760.004
E. Faaliyet Giderleri (-)
1- Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri
2- Pazarlama, Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri
3- Genel Yönetim Giderleri
TOPLAM (E)
(365.550.180.726.590)
(128.095.531.334.837)
(493.645.712.061.426)
(278.681.074.494.945)
(115.815.786.410.348)
(394.496.860.905.293)
19.206.896.317.540
(172.000.278.145.289)
248.314.860.437
23.339.916.309.932
2.534.320.577.145
729.476.055.453
166.334.496.629.549
3.280.782.965.063
196.467.307.397.581
25.105.698.102
7.963.409.214.784
219.583.641.669
326.797.101.831
13.017.468.097.367
125.108.413.957.607
12.464.853.459.708
159.125.631.171.066
(6.764.097.113.165)
(124.104.581.319.464)
(886.391.187.047)
(131.755.069.619.678)
(3.373.210.284.873)
(27.960.931.132.065)
(511.696.555.313)
(31.845.837.972.251)
(33.869.003.664)
(215.338.750.925)
(249.207.754.588)
(19.237.319.494.104)
(2.179.839.592.152)
(21.417.159.086.256)
OLA⁄AN KAR VEYA ZARAR
83.669.926.340.855
(66.137.644.032.730)
I. Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar
1- Önceki Dönem Gelir ve Karlar
2- Di¤er Ola¤and›fl› Gelir ve Karlar
TOPLAM (I)
6.942.563.227.526
17.150.499.494.229
24.093.062.721.756
5.541.258.519.424
105.513.128.340.713
111.054.386.860.137
J. Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar
1- Çal›flmayan K›s›m Gider ve Zararlar›
2- Önceki Dönem Gider ve Zararlar›
3- Di¤er Ola¤and›fl› Gider ve Zararlar
TOPLAM (J)
(2.427.221.575.405)
(2.394.250.808.696)
(3.139.808.537.665)
(7.961.280.921.765)
(1.626.370.903.107)
(9.739.014.086.929)
(13.608.053.677.955)
(24.973.438.667.991)
99.801.708.140.846
19.943.304.159.416
(32.398.092.373.228)
-
67.403.615.767.618
19.943.304.159.416
D. Sat›fllar›n Maliyeti (-)
1- Sat›lan Mamuller Maliyeti
2- Sat›lan Ticari Mallar Maliyeti
3- Sat›lan Hizmet Maliyeti
4- Di¤er Sat›fllar›n Maliyeti
TOPLAM (D)
FAAL‹YET KARI VEYA ZARARI
F. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gel. ve Karlar
1- ‹fltiraklerden Temettü Gelirleri
2- Ba¤l› Ortakl›klardan Temettü Gelirleri
3- Faiz Gelirleri
4- Komisyon Gelirleri
5- Konusu Kalmayan Karfl›l›klar
6- Menkul K›ymet Sat›fl Kar›
7- Kambiyo Karlar›
8- Reeskont Faiz Gelirleri
9- Faaliyet ‹le ‹lgili Di¤er Gelir ve Karlar›
TOPLAM (F)
G. Di¤er Faaliyetlerden Ola¤an Gider ve Zararlar (-)
1- Gelir Ort. Sen. Faiz Gideri
2- Komisyon Giderleri
3- Karfl›l›k Giderleri
4- Menkul K›ymet Sat›fl Zararlar›
5- Kambiyo Zararlar›
6- Reeskont Faiz Giderleri
7- Di¤er Giderler ve Zararlar
TOPLAM (G)
H. Finansman Giderleri (-)
1- K›sa Vadeli Borçlanma Giderleri
2- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri
TOPLAM (H)
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
K. Dönem Kar› Vergi ve Di¤er Yasal Yüküm.
DÖNEM NET KARI / ZARARI
40 • 2002
F‹NANSAL ANAL‹Z ORANLARI
2002
2001
AÇIKLAMA
1,33
1,15
0,76
0,95
0,75
0,34
‹DEAL‹=M‹N 1.5
‹DEAL‹= 0.20
0,37
0,59
0,31
0,45
KRED‹ VEREN AÇISINDAN ‹DEAL‹=1
171.694.765
(17.272.051)
0,63
1,70
0,69
2,23
‹DEAL‹=MAX 0.50
‹DEAL‹=MAX 2.00
401,48
1,93
20
36
20
46
2002 ARALIK
0,03
2,20
0,07
0,18
2001 ARALIK
0,01
2,75
0,03
0,10
L‹K‹D‹TE ORANLARI
CAR‹ ORAN (DÖNEN VARLIK/K.V. BORÇ)
AS‹T-TEST ORANI ((DÖN. VARL.-STOK-D‹⁄ER DÖNEN VARL.)/K.V. BORÇ)
NAK‹T ORANI ((HAZIR DE⁄.+MEN.KIYMET)/K.V. BORÇ)
F‹NANSAL YAPI ORANLARI
ÖZKAYNAK/TOPLAM AKT‹F ORANI
ÖZKAYNAK/TOPLAM BORÇ ORANI
NET ‹fiLETME SERMAYES‹
(DÖNEN VARLIK-KISA VADEL‹ BORÇ) (Milyon TL)
KALDIRAÇ ORANLARI
KALDIRAÇ ORANI (TOPLAM BORÇ/TOPLAM AKT‹F)
TOPLAM BORÇ/ÖZKAYNAK
FA‹Z ÖDEME GÜCÜ
((VERG‹ ÖNCES‹ KAR+F‹N. G‹D.)/F‹NANSMAN G‹DER‹)
DEV‹R HIZLARI (GÜN)
ALACAK DEV‹R HIZI=((KISA VADEL‹ ALACAKLAR*365)/NET SATIfiLAR)
BORÇ DEV‹R HIZI=((T‹CAR‹ BORÇ*365)/SATIfi MAL‹YET‹)
DUPONT MODELI
NET KAR MARJI (NET KAR/NET SATIfi)
* AKT‹F DEV‹R HIZI (NET SATIfi/AKT‹F TOPLAMI)
=AKT‹F KARLILIK ORANI
ÖZKAYNAK KARLILIK ORANI
2002 • 41
E⁄‹L‹M YÜZDELER‹NE GÖRE 2001 ve 2002 YILLARI B‹LANÇOLARI
B‹LANÇO KALEMLER‹
AKT‹F
31.12.2001
31.12.2002
DÖNEN VARLIKLAR
Haz›r De¤erler
Menkul K›ymetler
Ticari Alacaklar (Net)
Stoklar
Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah.
Di¤er Dönen Varl›klar
Di¤er Alacaklar
Dönen Varl›klar Toplam›
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%356
%121
%141
%139
%111
%83
%171
%208
DURAN VARLIKLAR
Ticari Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Mali Duran Varl›klar
Maddi Duran Varl›klar
Maddi Olmayan Duran Varl›klar
Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar
Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah.
Di¤er Duran Varl›klar
Duran Varl›klar Toplam›
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%104
%171
%1778
%107
%132
%95
%99
%124
%110
AKT‹F TOPLAMI
%100
%163
B‹LANÇO KALEMLER‹
PAS‹F
31.12.2001
31.12.2002
KISA VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Borçlar
Ticari Borçlar
Di¤er Borçlar
Al›nan Avanslar
Ödenecek Vergi ve Yükümlülükler
Borç ve Gider Karfl›l›klar›
Gelecek Aylara Ait Gid. ve Gel. Tah.
K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar
K›sa Vadeli Yabanc› Kaynaklar Toplam›
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%134
%91
%1840
%19697
%130
%88
%204
%2
%148
UZUN VADEL‹ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Borçlar
Ticari Borçlar
Di¤er Borçlar
Al›nan Avanslar
Gelecek Y›llara Ait Gid. ve Gel. Tah.
Di¤er Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar
Uzun Vadeli Yabanc› Kaynaklar Toplam›
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%0
(*)
%32
%0
%140
%0
%0
%153
ÖZKAYNAKLAR
Ödenmifl Sermaye
Sermaye Yedekleri
Kar Yedekleri
Geçmifl Y›llar Karlar›
Geçmifl Y›llar Zararlar›
Dönem Net Kar› veya Zarar›
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%176
%249
%0
%85
%338
Özkaynaklar Toplam›
%100
%195
PAS‹F TOPLAMI
%100
%163
01.01.200131.12.2001
01.01.200231.12.2002
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%100
%138
%310
%130
%115
%230
%125
%(11)
%123
%414
%1
%(127)
%22
%32
%5
(*)
%338
E⁄‹L‹M YÜZDELER‹NE GÖRE 2001 VE 2002 YILLARI GEL‹R TABLOLARI
GEL‹R TABLOSU KALEMLER‹ (M‹LYON TL)
A- BRÜT SATIfiLAR
B- SATIfi ‹ND‹R‹MLER‹ (-)
C- NET SATIfiLAR (A - B)
D- SATIfiLARIN MAL‹YET‹ (-)
BRÜT SATIfi KARI VEYA ZARARI (C - D)
E- FAAL‹YET G‹DERLER‹ (-)
FAAL‹YET KARI VEYA ZARARI (C - D - E)
F- D‹⁄ER FAAL. OLA⁄AN GEL‹R VE KARLAR
G- D‹⁄ER FAAL‹YET. OLA⁄AN G‹DER VE ZARARLAR (-)
H- F‹NANSMAN G‹DERLER‹ (-)
OLA⁄AN KAR VEYA ZARAR
I- OLA⁄AN DIfiI GEL‹R VE KARLAR
J- OLA⁄AN DIfiI G‹DER VE ZARARLAR (-)
DÖNEM KARI VEYA ZARARI
K- DÖNEM KARI VE D‹⁄. YAS. YÜK. KAR. (-)
DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
(*) ‹lgili hesaplar›n 2001 y›l›nda bakiyesi olmay›p, 2002 y›l›nda bakiye vermektedir.
42 • 2002
Ba¤›ms›z Denetim Raporlar›
- Sermaye Piyasas› Kurulu Seri XI Tebli¤i’ne göre Düzenlenen Ba¤›ms›z Denetim Raporu Sayfa 43
- Uluslararas› Muhasebe Standartlar›’na göre Düzenlenen Ba¤›ms›z Denetim Raporu Sayfa 65
2002 • 43
(SERMAYE P‹YASASI KURULU SER‹ XI TEBL‹⁄‹’NE GÖRE DÜZENLENEN)
TÜRK HAVA YOLLARI ANON‹M ORTAKLI⁄I
1 OCAK 2002-31 ARALIK 2002 DÖNEM‹NE A‹T
BA⁄IMSIZ DENET‹M RAPORU
1. Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›’n›n ("Ortakl›k") 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle düzenlenmifl bilançosunu ve bu tarihte sona eren y›la ait gelir
tablosunu incelemifl bulunuyoruz. ‹ncelememiz genel kabul görmüfl denetleme ilke, esas ve standartlar›na uygun olarak yap›lm›fl ve dolay›s›yla hesap
ve ifllemler ile ilgili olarak muhasebe kay›tlar›n›n kontrolü ile gerekli gördü¤ümüz di¤er denetleme yöntem ve tekniklerini içermifltir.
2. 1 Ocak 2001 - 31 Aral›k 2001 dönemine ait ba¤›ms›z denetim raporumuzda, Ortakl›¤›n finansal tablolar›nda, yolcu ve kargo bedellerini bilet sat›fl›
gerçekleflti¤inde gelir olarak, tafl›ma hizmetinin maliyetini ise uçufl hizmetini ifa etti¤inde gider olarak kaydetti¤ini ve Ortakl›¤›n, gelirlerini tafl›ma
hizmetini gerçeklefltirdi¤inde (uçufl bazl›) kay›t edebilmek için gerekli sistem çal›flmalar›na devam etti¤ini, ancak 25 Mart 2002 tarihli denetim
raporumuz tarihi itibariyle bu çal›flmalar sonuçlanmad›¤›ndan uçufl geliri tutar›n›n kesin olarak saptanamad›¤›n› belirtmifltik. Not 11a’da detayl› olarak
belirtildi¤i gibi Ortakl›k dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul Görmüfl Muhasebe ‹lkelerinden dönemsellik ilkesine uygun
olarak 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle gerekli bilgi ifllem altyap› sistemleri tamamlayarak yolcu ve kargo tafl›ma gelirlerinin, tafl›ma hizmeti
tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmesi uygulamas›na geçmifltir. E¤er Ortakl›k bu uygulamaya 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle geçmifl
olsayd› 31 Aral›k 2002 tarihinde biten y›la ait vergi öncesi dönem kar› tahmini olarak 39.972.081 Milyon TL daha yüksek olacakt›.
3. Not 11’de aç›kland›¤› üzere 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›k tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler hakk›nda
tahmini hesaplamalar sonucu 45.594.117 Milyon TL’yi gelir olarak kaydetmifltir. Not 33’te aç›kland›¤› üzere A tipi yer iflletme ruhsat›n›n iptali sonucu
18.203.028 Milyon TL gelir olarak kaydedilmifltir. Ancak, Türk Vergi Mevzuat›’na göre bu kalemlerin gelir olarak kayda al›nmalar› 31 Aral›k 2002
tarihinden sonraki dönemlerde gerçekleflece¤i için vergi karfl›l›¤› ayr›lmam›flt›r.
4. Ortakl›¤›n gelirlerinin ve giderlerinin ço¤u yabanc› para cinsinden ifllemlerden oluflmaktad›r. Yabanc› paraya ba¤l› bilet ücretleri Not 11’de detayl›
olarak belirtildi¤i gibi acentelerin ve bürolar›n raporlama dönemlerine göre sat›fl geliri hesab›na kaydedilmektedir. Bilet sat›fl›ndan do¤an alacaklar
tahsil edildi¤inde oluflan kur fark› tutar›, kur fark› geliri hesab› yerine sat›fl hesab›na kaydedilmektedir. Üçüncü flah›slardan elde edilen yabanc› para
cinsinden mal ve hizmet teslimleri ile ilgili ödeme esnas›nda oluflan kur fark› tutar› da, kur fark› gideri hesab› yerine sat›fllar›n maliyeti ve faaliyet
giderleri hesaplar›na kay›t edilmektedir. Ortakl›¤›n, 31 Aral›k 2002 tarihi itibari ile bu ifllemlerle ilgili brüt sat›fllar›na 32.975.292 Milyon TL, sat›fllar›n
maliyetine 50.233.712 Milyon TL ve faaliyet giderlerine 1.470.371 Milyon TL tutar›nda dahil etti¤i kur fark› geliri veya gideri mevcuttur.
5. Görüflümüze göre, söz konusu mali tablolar, yukar›da belirtilen ikinci, üçüncü ve dördüncü paragraflardaki hususlar›n etkisi d›fl›nda, Türk Hava Yollar›
Anonim Ortakl›¤›’n›n 31 Aral›k 2002 tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu,
mevzuata ve bir önceki hesap dönemi ile tutarl› bir flekilde uygulanan Sermaye Piyasas› Kurulu taraf›ndan yay›mlanan genel kabul görmüfl muhasebe
ilkelerine uygun olarak do¤ru bir biçimde yans›tmaktad›r.
‹stanbul, 7 Mart 2003
DRT DENET‹M REV‹ZYON TASD‹K
YEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi.
Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU
Zeki Kurtçu
Sorumlu Ortak, Bafldenetçi
44 • 2002
AYRINTILI B‹LANÇO (Milyon TL)
AKT‹F
I. DÖNEN VARLIKLAR
A. Haz›r De¤erler
1. Kasa
2. Bankalar
3. Di¤er Haz›r De¤erler
B. Menkul K›ymetler
1. Hisse Senetleri
2. Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonolar›
3. Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar›
4. Di¤er Menkul K›ymetler
5. Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl. (-)
C. K›sa Vadeli Ticari Alacaklar
1. Al›c›lar
2. Alacak Senetleri
3. Verilen Depozito ve Teminatlar
4. Di¤er K›sa Vadeli Ticari Alacaklar
5. Alacak Reeskontu (-)
6. fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤› (-)
D. Di¤er K›sa Vadeli Alacaklar
1. Ortaklardan Alacaklar
2. ‹fltiraklerden Alacaklar
3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar
4. K›sa Vadeli Di¤er Alacaklar
E. Stoklar
1. ‹lk Madde ve Malzeme
2. Yar› Mamuller
3. Ara Mamuller
4. Mamuller
5. Emtia
6. Di¤er Stoklar
7. Stok De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-)
8. Verilen Siparifl Avanslar›
F. Di¤er Dönen Varl›klar
II. DURAN VARLIKLAR
A. Uzun Vadeli Ticari Alacaklar
1. Al›c›lar
2. Alacak Senetleri
3. Verilen Depozito ve Teminatlar
4. Di¤er Uzun Vadeli Ticari Alacaklar
B. Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar
1. Ortaklardan Alacaklar
2. ‹fltiraklerden Alacaklar
3. Ba¤l› Ortakl›klardan Alacaklar
4. Uzun Vadeli Di¤er Alacaklar
C. Finansal Duran Varl›klar
1. Ba¤l› Menkul K›ymetler
2. Ba¤l› Menkul K›y. De¤. Düfl. Karfl›l›¤› (-)
3. ‹fltirakler
4. ‹fltiraklere Sermaye Taahhütleri (-)
5. ‹fltirakler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› (-)
6. Ba¤l› Ortakl›klar
7. Ba¤l› Ortakl›klara Sermaye Taahhütleri (-)
8. Ba¤l› Ortakl›klar De¤er Düflüklü¤ü Karfl. (-)
9. Di¤er Finansal Duran Varl›klar
D. Maddi Duran Varl›klar
1. Arazi ve Arsalar
2. Yerüstü ve Yeralt› Düzenleri
3. Binalar
4. Makine, Tesis ve Cihazlar
5. Tafl›t Araç ve Gereçleri
6. Döfleme ve Demirbafllar
7. Di¤er Maddi Duran Varl›klar
8. Birikmifl Amortismanlar (-)
9. Yap›lmakta Olan Yat›r›mlar
10. Verilen Siparifl Avanslar›
E. Maddi Olmayan Duran Varl›klar
1. Kurulufl ve Teflkilatlanma Giderleri
2. Haklar
3. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri
4. Di¤er Maddi Olmayan Duran Varl›klar
5. Verilen Avanslar
F. Di¤er Duran Varl›klar
AKT‹F TOPLAMI
Ba¤›ms›z Denetim’den Geçmifl
31.12.2002
31.12.2001
687.378.378
317.634.063
367.529.598
100.720.040
122.462
80.579
363.384.829
94.267.054
4.022.307
6.372.407
9.772.675
12.449.548
11.910.722
13.015.051
3.850.000
(5.988.047)
(565.503)
123.083.202
87.378.536
124.160.550
88.239.061
288
21.485.859
14.660.181
(1.077.349)
(860.813)
(21.485.858)
(14.660.181)
28.788.169
26.441.909
10.240.960
108.141
27.487
18.439.594
26.414.947
(526)
(525)
91.823.796
67.655.463
87.142.847
60.826.868
8.174.480
7.192.250
(3.804.111)
(1.247.630)
310.580
883.975
66.380.938
22.988.567
331.522.604
17.866.908
17.866.908
29.886.223
29.886.223
8.444.570
6.000
9.547.500
(1.527.420)
24.254
(6.000)
400.236
250.581.159
1
51.140.046
248.248.469
333.709.482
6.755.905
384.868
(476.498.409)
1.021.132
85.819.665
4.917.220
2.943.653
1.973.567
19.826.524
276.356.845
17.138.898
17.138.898
778.669
778.669
568.296
3.000
12.264
24.254
(6.000)
534.778
233.824.662
1
31.318.281
152.965.684
293.586.963
4.738.410
258.211
(332.869.430)
8.453.224
75.373.318
4.083.780
1.886.998
2.196.782
19.962.540
1.018.900.982
593.990.908
2002 • 45
AYRINTILI B‹LANÇO (Milyon TL) / devam
PAS‹F
I. KISA VADEL‹ BORÇLAR
A. Finansal Borçlar
1. Banka Kredileri
2. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri
3. Tahvil Anapara Taksitleri ve Faizleri
4. Ç›kar›lm›fl Bonolar ve Senetler
5. Di¤er Finansal Borçlar
B. Ticari Borçlar
1. Sat›c›lar
2. Borç Senetleri
3. Al›nan Depozito ve Teminatlar
4. Di¤er Ticari Borçlar
5. Borç Reeskontu (-)
C. Di¤er K›sa Vadeli Borçlar
1. Ortaklara Borçlar
2. ‹fltiraklere Borçlar
3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar
4. Ödenecek Giderler
5. Ödenecek Vergi, Harç ve Di¤er Kesintiler
6. Ertelenen ve Taksite Ba¤lanan Devlet Alacaklar›
7. K›sa Vadeli Di¤er Borçlar
D. Al›nan Siparifl Avanslar›
1. Vergi Karfl›l›klar›
2. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar›
31.12.2002
31.12.2001
504.005.483
340.096.672
742.960
567.017
742.960
567.017
189.141.716
226.195.687
183.684.345
217.012.769
5.457.371
9.182.918
58.805.471
30.306.618
14.212.404
8.533.514
27.438.647
21.117.216
18.890.462
655.888
(1.736.042)
32.639.780
165.049
222.675.556
82.862.301
32.398.092
190.277.464
82.862.301
II. UZUN VADEL‹ BORÇLAR
A. Finansal Borçlar
1. Banka Kredileri
2. Ç›kar›lm›fl Tahviller
3. Ç›kar›lm›fl Di¤er Menkul K›ymetler
4. Di¤er Finansal Borçlar
B. Ticari Borçlar
1. Sat›c›lar
2. Borç Senetleri
3. Al›nan Depozito ve Teminatlar
4. Di¤er Ticari Borçlar
C. Di¤er Uzun Vadeli Borçlar
1. Ortaklara Borçlar
2. ‹fltiraklere Borçlar
3. Ba¤l› Ortakl›klara Borçlar
4. Ertelenen ve Taksite Ba¤lanan Devlet Alacaklar›
5. Uzun Vadeli Di¤er Borçlar
D. Al›nan Siparifl Avanslar›
1. K›dem Tazminat› Karfl›l›klar›
2. Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar›
131.497.931
10.762.199
10.762.199
59.999
59.999
120.675.733
118.539.547
2.136.186
86.726.324
553.080
553.080
189.184
94.180
95.004
85.984.060
84.872.762
1.111.298
III. ÖZ SERMAYE
A. Sermaye
B. Sermaye Taahhütleri (-)
C. Emisyon Primi
D. Yeniden De¤erleme De¤er Art›fl›
1. Duran Varl›klardaki De¤er Art›fl›
2. ‹fltiraklerdeki De¤er Art›fl›
3. Borsa'da Oluflan De¤er Art›fl›
E. Yedekler
1. Yasal Yedekler
2. Statü Yedekleri
3. Özel Yedekler
4. Ola¤anüstü Yedek
5. Maliyet Art›fl Fonu
6. Serm. Eklenecek ‹flt. His. ve Gayr. Sat›fl Kazançlar›
7. Geçmifl Y›l Kar›
F. Net Dönem Kar›
G. Dönem Zarar› (-)
H. Geçmifl Y›llar Zararlar› (-)
1. ........... Y›l› Zarar›
2. ........... Y›l› Zarar›
383.397.568
175.000.000
181.185
145.041.717
145.037.849
3.868
89.978.083
417.011
49.665.011
7.806.889
32.089.172
104.919.324
(131.722.741)
(131.722.741)
-
167.167.912
175.000.000
181.185
100.427.680
100.426.614
1.066
23.281.789
417.011
15.057.889
7.806.889
8.127.303
(139.850.045)
(70.330.409)
(69.519.636)
1.018.900.982
593.990.908
PAS‹F TOPLAMI
46 • 2002
AYRINTILI GEL‹R TABLOSU (Milyon TL)
A. Brüt Sat›fllar
1. Yurtiçi Sat›fllar
2. Yurtd›fl› Sat›fllar
3. Di¤er Sat›fllar
31.12.2002
31.12.2001
2.366.122.532
1.734.918.241
846.212.555
645.832.083
1.370.477.677
1.036.925.472
149.432.300
52.160.686
B. Sat›fllardan ‹ndirimler (-)
1. Sat›fltan ‹adeler (-)
2. Sat›fl ‹skontolar› (-)
3. Di¤er ‹ndirimler (-)
(110.610.862)
(72.375.995)
(38.234.867)
(69.682.016)
(61.430.825)
(8.251.191)
C. Net Sat›fllar
2.255.511.670
1.665.236.225
(1.655.139.664)
(1.442.739.643)
600.372.006
222.496.582
(518.269.299)
(363.876.220)
(154.393.079)
(407.026.251)
(277.225.681)
(129.800.570)
ESAS FAAL‹YET KARI (ZARARI)
82.102.707
(184.529.669)
F. Di¤er Faaliyetlerden Gelirler ve Karlar
1. ‹fltiraklerden Temettü Gelirleri
2. Ba¤l› Ortakl›klardan Temettü Gelirleri
3. Faiz ve Di¤er Temettü Gelirleri
4. Faaliyetle ‹lgili Di¤er Gelirler ve Karlar
200.298.421
248.315
23.394.105
176.656.001
158.920.291
8.109.972
150.810.319
(124.593.621)
(31.253.906)
(249.208)
(33.869)
(215.339)
(21.417.159)
(19.237.319)
(2.179.840)
157.558.299
(78.280.443)
27.201.800
3.028.386
6.942.563
17.230.851
111.381.184
326.797
5.541.259
105.513.128
(47.442.683)
(2.427.222)
(42.366.332)
(2.649.129)
(24.973.438)
(1.626.371)
(9.739.014)
(13.608.053)
137.317.416
8.127.303
(32.398.092)
-
104.919.324
8.127.303
D. Sat›fllar›n Maliyeti (-)
BRÜT SATIfi KARI (ZARARI)
E. Faaliyet Giderleri (-)
1. Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri (-)
2. Pazarlama, Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri (-)
3. Genel Yönetim Giderleri (-)
G. Di¤er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar (-)
H. Finansman Giderleri (-)
1. K›sa Vadeli Borçlanma Giderleri (-)
2. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-)
FAAL‹YET KARI (ZARARI)
I. Ola¤anüstü Gelirler ve Karlar
1. Konusu Kalmayan Karfl›l›klar
2. Önceki Dönem Gelir ve Karlar›
3. Di¤er Ola¤anüstü Gelirler ve Karlar
J. Ola¤anüstü Giderler ve Zararlar (-)
1. Çal›flmayan K›s›m Giderleri ve Zararlar› (-)
2. Önceki Dönem Gider ve Zararlar› (-)
3. Di¤er Ola¤anüstü Giderler ve Zararlar (-)
DÖNEM KARI (ZARARI)
K. Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler (-)
NET DÖNEM KARI (ZARARI)
2002 • 47
AYRINTILI FON AKIM TABLOLARI (Milyon TL)
CAR‹ DÖNEM
31.12.2002
KAYNAKLAR
1- Faaliyet Kar›ndan Sa¤lanan Kaynaklar
a) Faaliyet Kar›
b) Amortismanlar (+)
c) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Di¤er Giderler (+)
d) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (-)
2- Ola¤anüstü Kardan Sa¤lanan Kaynaklar
a) Ola¤anüstü Kar
b) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (+)
c) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (-)
3- Dönen Varl›klar›n Tutar›nda Azal›fl
4- Duran Varl›klar›n Tutar›nda Azal›fl
5- K›sa Vadeli Borçlarda Art›fl
6- Uzun Vadeli Borçlarda Art›fl
7- Sermaye Art›r›m› (Nakit Karfl›l›¤›)
8- Emisyon Primi
401.342.760
209.062.703
259.752.111
-
157.558.301
56.376.019
46.678.604
(860.813)
-
86.407.746
-
KAYNAK KULLANIMLARI
1- Faaliyet Zarar›ndan Dolay› Kaynak Kullan›m›
a) Faaliyet Zarar›
b) Amortismanlar (-)
c) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Di¤er Giderler (-)
d) Fon Girifli Sa¤lamayan Di¤er Gelirler (+)
2- Ola¤anüstü Zarardan Dolay› Kaynak Kullan›m›
a) Ola¤anüstü Zarar
20.240.883
b) Fon Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (-)
(2.427.222)
c) Fon Girifli Sa¤lamayan Gelirler (+)
3- Ödenen Vergi ve Benzerleri
4- Ödenen Temettüler
5- Dönen Varl›klar›n Tutar›nda Art›fl
6- Duran Varl›klar›n Tutar›nda Art›fl (Yeniden De¤er. Hariç)
7- K›sa Vadeli Borçlarda Azal›fl
8- Uzun Vadeli Borçlarda Azal›fl
9- Sermayede Azal›fl
NET ‹fiLETME SERMAYES‹NDEK‹ DE⁄‹fi‹M
1- Net ‹flletme Sermayesindeki Art›fl
2- Net ‹flletme Sermayesindeki Azal›fl
ÖNCEK‹ DÖNEM
31.12.2001
86.407.746
131.510.720
10.079.929
-
110.300.252
12.339.931
14.774
401.342.760
209.062.703
-
(7.361.997)
78.280.443
(45.620.530)
(40.263.565)
241.655
17.813.661
-
379.343.010
4.186.089
-
145.947.778
70.900.796
(423.874)
-
205.835.501
-
25.839.294
-
48 • 2002
NAK‹T AKIM TABLOLARI (Milyon TL)
CAR‹ DÖNEM
31.12.2002
A- DÖNEM BAfiI NAK‹T MEVCUDU
B- DÖNEM ‹Ç‹ NAK‹T G‹R‹fiLER‹
1- Sat›fllardan Elde Edilen Nakit
a) Net Sat›fl Has›lat›
b) Alacaklardaki (Sat›fllardan Kaynaklanan)
Azal›fllar
c) Alacaklardaki (Sat›fllardan Kaynaklanan)
Art›fllar (-)
2- Di¤er Faaliyetlerden Gelirler ve Karlardan
Dolay› Sa¤lanan Nakit
3- Ola¤anüstü Gelir ve Karlardan Sa¤lanan Nakit
4- K›sa Vadeli Borçlardaki Art›fl
(Al›mlarla ilgili olmayan)
a) Menkul K›ymet ‹hraçlar›ndan
b) Di¤er Art›fllardan
5- Uzun Vadeli Borçlardaki Art›fl
(Al›mlarla ilgili olmayan)
a) Menkul K›ymet ‹hraçlar›ndan
b) Di¤er Art›fllardan
6- Sermaye Art›r›m›ndan Sa¤lanan Nakit
7- Emisyon Priminden Sa¤lanan Nakit
8- Di¤er Nakit Giriflleri
ÖNCEK‹ DÖNEM
31.12.2001
100.720.040
29.081.269
2.663.448.579
1.933.881.038
2.212.764.503
1.621.717.454
2.255.511.670
1.665.236.225
-
-
(42.747.167)
(43.518.771)
199.437.609
27.201.800
158.678.636
111.381.184
147.132.141
-
147.132.141
10.079.929
-
10.079.929
C- DÖNEM ‹Ç‹ NAK‹T ÇIKIfiLARI
1- Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Ç›k›fllar›
a) Sat›fllar›n Maliyeti
1.655.139.664
b) Stoklardaki Art›fllar
26.724.815
c) Borçlardaki (Al›mlardan Kaynaklanan)
Azal›fl
27.871.052
d) Borçlardaki (Al›mlardan Kaynaklanan)
Art›fl (-)
e) Amortisman ve Karfl›l›klar Gibi Nakit Ç›k›fl›
Gerektirmeyen Giderler (-)
f) Stoklardaki Azal›fl (-)
2- Faaliyet Giderlerinden Dolay› Nakit Ç›k›fl›
a) Araflt›rma ve Gelifltirme Giderleri
b) Pazarlama Sat›fl ve Da¤›t›m Giderleri
365.550.181
c) Genel Yönetim Giderleri
126.421.570
d) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler (-)
(193.688.250)
3- Di¤er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlardan
Dolay› Nakit Ç›k›fllar›
a) Di¤er Faaliyetlerle ‹lgili Giderler ve Zararlar
150.891.168
b) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen
Giderler ve Zararlar (-)
(19.545.662)
4- Finansman Giderlerinden Dolay› Nakit Ç›k›fllar›
5- Ola¤anüstü Gider ve Zararlardan Dolay›
Nakit Ç›k›fl›
a) Ola¤anüstü Gider ve Zararlar
b) Nakit Ç›k›fl› Gerektirmeyen Giderler ve Zararlar (-)
6- Duran Varl›k Yat›r›mlar› Nedeniyle Nakit Ç›k›fllar›
7- K›sa Vadeli Borçlar›n Anapara Ödemeleri
a) Menkul K›ymetler Anapara Ödemeleri
b) Di¤er Ödemeler
8- Uzun Vadeli Borçlar›n Anapara Ödemeleri
a) Menkul K›ymetler Anapara Ödemeleri
b) Di¤er Ödemeler
9- Ödenen Vergi ve Benzerleri
10- Ödenen Temettüler
11- Di¤er Nakit Ç›k›fllar›
66.832.597
12.354.705
29.749.059
2.396.639.021
1.862.242.267
1.709.735.531
1.313.904.960
1.442.739.643
20.410.715
(103.624.868)
(45.620.530)
-
298.283.501
295.405.666
278.681.075
129.800.570
(113.075.979)
131.345.506
18.071.825
29.798.512
(11.726.687)
249.208
21.417.159
45.015.461
24.973.438
24.973.438
-
41.182.835
-
69.989.986
32.714.348
32.714.348
-
13.293
13.293
170.826.979
85.751.592
D- DÖNEM SONU NAK‹T MEVCUDU
367.529.598
100.720.040
E- NAK‹T ARTIfi VEYA (AZALIfi)
266.809.558
71.638.771
2002 • 49
SATIfiLARIN MAL‹YET‹ TABLOLARI (Milyon TL)
ÜRET‹M FAAL‹YET‹
A- Dolays›z ‹lk Madde ve Malzeme Giderleri
B- Dolays›z ‹flçilik Giderleri
C- Genel Üretim Giderleri
D- Yar› Mamul Kullan›m›
1- Dönem Bafl› Stok (+)
2- Dönem Sonu Stok (-)
ÖNCEK‹ DÖNEM
31.12.2001
-
-
-
ÜRET‹LEN MAMUL MAL‹YET‹
E- Mamul Stoklar›nda De¤iflim
1- Dönem Bafl› Stok (+)
2- Dönem Sonu Stok (-)
CAR‹ DÖNEM
31.12.2002
-
-
-
I- SATILAN MAMUL MAL‹YET‹
-
-
-
T‹CAR‹ FAAL‹YET
A- Dönem Bafl› Emtia Stoku (+)
B- Dönem ‹çi Al›fllar (+)
C- Dönem Sonu Emtia Stoku (-)
II- SATILAN EMT‹A MAL‹YET‹
-
-
-
III- SATILAN H‹ZMET MAL‹YET‹
1.655.139.664
1.442.739.643
SATIfiLARIN MAL‹YET‹ (I+II+III)
1.655.139.664
1.442.739.643
50 • 2002
KAR DA⁄ITIM TABLOSU (Milyon TL)
31.12.2002
31.12.2001
A- Dönem Kar›n›n Da¤›t›m›
1- Dönem Kar›
2- Geçmifl Y›llar Zararlar›
3- Ödenecek Vergiler (Cari)
4- Ertelenmifl Vergiler
5- Birinci Tertip Yedek Akçe
NET DA⁄ITILAB‹L‹R DÖNEM KARI
6- Ortaklara Birinci Temettü
a) Adi Hisse Senedi Sahiplerine
b) ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine
7- Yönetim Kurulu'na ve Memurlara Temettü
8- Ortaklara ‹kinci Temettü
a) Adi Hisse Senedi Sahiplerine
b) ‹mtiyazl› Hisse Senedi Sahiplerine
9- ‹kinci Tertip Yedek Akçe
10- Statü Yedekleri
11- Özel Yedekler
FEVKALADE YEDEK AKÇE
B- Hisse Bafl›na Kar (MTL / %)
C- Hisse Bafl›na Kar Pay› (MTL / %)
Rapor tarihi itibariyle kar da¤›t›m tablosu kesinleflmemifltir.
137.317.417
(131.722.741)
(32.398.092)
-
8.127.303
(139.850.044)
-
(26.803.416)
(131.722.741)
-
-
-
-
-
-
-
599,54 TL/%59,95
-
46,44 TL / %4,64
-
-
2002 • 51
B‹LANÇO D‹PNOTLARI
(Aksi belirtilmedikçe Türk Liras› tutarlar (Milyon TL) yabanc› para cinsinden tutarlar ise tam olarak gösterilmifltir.)
1- Ortakl›k, yurtiçinde ve yurtd›fl›nda her türlü yük ve insan hava tafl›mac›l›¤› ve buna iliflkin servis, tedarik, onar›m ve depolama ifllerini yapmak üzere
1933 y›l›nda Hava Yollar› Devlet ‹flletmesi ad› ile kurulmufltur. 8 Haziran 1984 tarihli 233 say›l› Kanun Hükmünde Kararname ile Kamu ‹ktisadi Teflekkülü
niteli¤i kazanan Ortakl›¤›m›z›n 22 A¤ustos 1990 tarih ve 90/822 say›l› Bakanlar Kurulu Karar› ile 3291 say›l› kanun kapsam›na al›narak özellefltirilmesine
karar verilmifltir.
2- Sermayenin %10 ve daha fazlas›na sahip ortaklar›n:
Ad›
T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›
Pay Oran›
%98,17
Pay Tutar›
31.12.2002
31.12.2001
171.788.948
171.788.948
‹liflikteki mali tablolarda özel flah›slara ait 1.644.075 TL (Tam) tutar›ndaki sermaye pay› Ortakl›k 1984 y›l›nda 233 say›l› Kanun kapsam›na al›n›rken dikkate
al›nmam›fl, bilahare Ortakl›¤›n 3291 say›l› Kanun kapsam›na al›nmas›na istinaden yüksek Planlama Kurulu’nun 30 Ekim 1990 gün ve 90/18 say›l› karar›yla
onaylanan ana sözleflmesi gere¤i söz konusu hisseler T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ad›na kaydedilmifltir.
3- Ana Sözleflme 17 Ocak 2003 tarihinde Ola¤anüstü Genel Kurul toplant›s›ndaki yap›lan de¤iflikliklere göre düzenlenmifltir.
1 Adet C grubu imtiyazl› hisse senedinin sa¤lad›¤› imtiyazlar ilgili ana sözleflme maddelerinde belirtildi¤i flekilde afla¤›daki gibidir:
Ana Sözleflme Madde 7: Nama yaz›l› hisselerin devrinde (C) grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r.
Ana Sözleflme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluflur. 7 üyeden birisinin (C) grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur.
Ana Sözleflme Madde 14: Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i (C) grubundan seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu
oy kullanmas›na ba¤l›d›r.
- ‹flbu Ana Sözleflmenin 3.1. maddesinde belirtilen aç›kça olumsuz etkileyecek kararlar›n al›nmas›;
- Genel Kurula Ana Sözleflme de¤iflikli¤i önerilmesi;
- Sermaye art›r›lmas›;
- Nama yaz›l› hisselerin devrinin onaylanmas› ve devrin pay defterine ifllenmesi;
- Ortakl›¤›n Sermaye Piyasas› Kurulu’na sundu¤u son y›ll›k bilançosunda yer alan aktif toplam›n› beher sözleflme baz›nda %5’ini geçen ve Ortakl›¤›
do¤rudan ve dolayl› olarak ba¤layan her türlü ifllem yapmas›, taahhüt alt›na sokacak her türlü kararlar›n al›nmas› (flöyle ki Kamu Pay›n›n Ortakl›k
sermayesindeki pay› %20’nin alt›na düfltü¤ünde bu bent hükmü kendili¤inden ortadan kalkacakt›r);
- Ortakl›¤›n baflka flirketlerle birleflmesi, feshi veya tasfiyesi;
- Münhas›ran pazar flartlar› dahilinde veya di¤er kaynaklarla operasyon giderini dahi karfl›lamayan hatlar haricinde, herhangi bir uçufl hatt›n›n kald›r›lmas›
veya sefer say›s›n›n belirgin bir flekilde azalt›lmas›na iliflkin kararlar›n al›nmas›.
Ana Sözleflme Geçici Madde 1: Ortakl›k Yönetim Kurulu Üyeleri, Denetçileri ve Genel Müdürü Ortakl›k sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›na
düflünceye kadar kanunda öngörülen flartlar haiz olmak kayd›yla, T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›n›n teklifi ve Baflbakan’›n onay› ile atan›r.
4- Ortakl›¤›n kay›tl› sermaye tutar› 500.000.000 TL’dir (2001: 500.000.000 TL).
5- Cari dönem içerisinde sermaye art›r›m› yap›lmam›flt›r.
6- Cari dönemde menkul k›ymet ihraç edilmemifltir.
7- Cari dönemde Ortakl›¤›n itfa edilen borçlanmay› temsil eden menkul k›ymetleri yoktur.
8- Cari dönemde maddi duran varl›k hareketleri:
52 • 2002
B‹LANÇO D‹PNOTLARI / devam
a) Sat›n al›nan, imal veya infla edilen maddi duran varl›klar›n maliyeti:
b) Sat›lan veya hurdaya ayr›lan maddi duran varl›k maliyeti:
c) Cari dönemde ortaya ç›kan yeniden de¤erleme art›fllar›:
- Varl›k maliyetlerinde (+)
- Birikmifl amortismanlarda (-)
31.12.2002
33.467.057
88.240.908
31.12.2001
34.451.348
182.575.013
212.145.072
145.818.390
137.092.368
88.911.349
d) Yap›lmakta olan yat›r›mlar›n niteli¤i, toplam tutar›, bafllang›ç ve bitifl tarihi ve tamamlanma derecesi:
31.12.2002
Projenin Ad›
Yer Teçhizat Yenileme ve Tafl›t Al›m›
Uçufl E¤itim Projesi
Ortakl›k Bilgisayar Yaz›l›m ve Donan›m›
ile Haberleflme Teçhizat›
Filo Uçak Al›mlar›
Uçak Komponentleri ve Ekipmanlar›
‹nflaat ‹flleri ve Teçhizatlar›
Bak›m Üstleri ve ‹dame Yenileme (Ulaflt›rma Sektörü)
Atölye Tak›m ve Teçhizatlar›
Proje
Süresi
2002-2003
2002-2003
Toplam
Proje
Tutar›
35.627.000
26.023.000
Gerçekleflme
Oran› %
%1,0
%1,1
Projenin
Toplam
Harcamalar›
342.158
280.820
31.12.2002
Yap›lmakta
Olan Yat›r›mlar
-
1999-2003
1997-2004
2002-2003
1986-2003
2002-2002
2002-2003
39.523.000
2.360.897.442
75.583.000
76.348.000
1.475.000
30.287.000
%23,9
%0,4
%30,3
%69,2
%49,4
%6,9
9.452.717
9.365.200
22.868.230
52.845.791
728.146
2.076.505
965.337
12.238
16.500
27.057
2.645.763.442
%3,7
97.959.567
1.021.132
Proje
Süresi
2001-2002
2001-2001
Toplam
Proje
Tutar›
8.766.554
9.768.000
Gerçekleflme
Oran› %
%36,5
%0,2
Projenin
Toplam
Harcamalar›
3.202.513
15.544
31.12.2002
Yap›lmakta
Olan Yat›r›mlar
142.882
-
1998-2005
1997-2005
1998-2005
1986-2002
2001-2001
2001-2001
38.232.000
927.657.942
35.726.500
37.397.000
2.676.000
10.781.000
%55,0
%1,2
%25,0
%73,2
%18,7
%16,3
21.027.672
11.413.647
8.946.975
27.375.869
500.946
1.758.831
7.945.087
7.441
342.313
4.454
11.047
1.071.004.996
%6,9
74.241.997
8.453.224
TOPLAM
31.12.2001
Projenin Ad›
Yer Teçhizat Yenileme ve Tafl›t Al›m›
Uçufl E¤itim Projesi
Ortakl›k Bilgisayar Yaz›l›m ve Donan›m›
ile Haberleflme Teçhizat›
Filo Uçak Al›mlar›
Uçak Komponentleri ve Ekipmanlar›
‹nflaat ‹flleri ve Teçhizatlar›
Bak›m Üstleri ve ‹dame Yenileme (Ulaflt›rma Sektörü)
Atölye Tak›m ve Teçhizatlar›
TOPLAM
9- Cari ve gelecek dönemlerde yararlan›lacak yat›r›m indiriminin toplam tutar›: 285.951.031 TL
2002 • 53
10- ‹flletmenin ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klarla olan alacak borç iliflkisi:
31.12.2002
Alacaklar
Ticari
Ticari Olmayan
1) Ortaklar
T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›
2) Ba¤l› Ortakl›klar
Sun Ekspress A.fi.
3) ‹fltirakler
Borçlar
Ticari
Ticari Olmayan
10.240.960
1.007.121
-
112.104
-
7.044
-
5.258.468
-
31.12.2001
1) Ortaklar
2) Ba¤l› Ortakl›klar
Sun Ekspress A.fi.
3) ‹fltirakler
Qualiflyer
Alacaklar
Ticari
Ticari Olmayan
204.489
-
Borçlar
Ticari
Ticari Olmayan
83.690
-
27.487
-
11- Bilanço kalemlerinde uygulanan de¤erleme, envanter ve amortisman ay›rma yöntemleri ile bunlarda ve di¤er muhasebe politikalar›nda önceki
dönemlere göre yap›lan de¤ifliklikler afla¤›daki gibidir:
a) Gelir Tahakkuklar›: 2001 y›l›nda Ortakl›¤›m›z yolcu ve kargo bedelleri THY bürolar› taraf›ndan sat›fl gerçekleflti¤inde; IATA acenteleri taraf›ndan sat›fl›n
yap›ld›¤› ay sonlar›nda, di¤er acentelerde ise sat›fl›n yap›ld›¤› ay içinde önceden belirlenen raporlama dönemlerine göre THY’na bildirilen tarihlerde gelir
olarak kaydedilmekteydi.
Ortakl›¤›m›z gerekli bilgi ifllem altyap›s›n› 2002 y›l› sonu itibariyle tamamlayarak dünyadaki pek çok havayolunun uygulad›¤› flekilde ve Genel Kabul
Görmüfl Muhasebe ‹lkelerinden dönemsellik ilkesine uygun olarak tafl›ma hizmetinin gerçekleflti¤inde faaliyet gelirleri içinde yer almas› ve henüz
uçulmayan biletlerin kupon paylar›n›n ise sat›fl avans› olarak kaydedilmesi uygulamas›na geçmifltir. Yolcu gelirlerine iliflkin olarak acentelere verilecek
komisyonlar tafl›mac›l›k hizmeti gerçekleflti¤inde gider olarak kaydedilmektedir. Tafl›mac›l›k hizmeti öncesi sat›lan biletlerin komisyon giderleri dönen
varl›klara peflin ödenmifl gider olarak kaydedilmektedir. Ortakl›¤›m›z tarihsel istatistikler kullanarak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler tutar›n›
tahmini hesaplamalar yaparak, di¤er faaliyet gelirlerine kaydetmifltir.
Ortakl›¤›m›z bu uygulama de¤iflikli¤inin 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle mali tablolara olan etkisini 39.972.081 TL olarak belirlemifl ve bu tutar› önceki
dönem gider ve zararlar› hesab›na kaydetmifltir.
b) Menkul K›ymetler: Menkul k›ymetler yurt d›fl› borsalarda ifllem gören hisse senetlerinden oluflmufl olup bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca
ilgili borsada oluflan günlük a¤›rl›kl› ortalama fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.
c) Stoklar: Stoklar›n de¤erlemesinde elde etme maliyeti ve net gerçekleflebilir de¤erin düflük olan› esas al›nmaktad›r. Stoklar ‘Hareketli A¤›rl›kl› Ortalama
Maliyet Yöntemi’ kullan›larak belirlenmektedir.
d) Finansal Duran Varl›klar: Ba¤l› ortakl›klar ve SITA INC taraf›ndan verilen depozito sertifikalar›n›n bedelsiz edinilenleri nominal de¤er üzerinden, ba¤l›
menkul k›ymetler elde etme maliyeti üzerinden ve bedelsiz olarak elde edilen ifltirakler borsa ve teflkilatlanm›fl di¤er piyasalarda ifllem gördü¤ü için elde
etme tarihindeki piyasa de¤erinden kay›t edilmifltir.
Borsa ve teflkilatlanm›fl di¤er piyasalarda ifllem gören ifltirakler bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca ilgili borsada oluflan günlük a¤›rl›kl› ortalama
fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.
e) Duran Varl›klar: Maddi duran varl›klar T.C. Maliye Bakanl›¤›’n›n saptad›¤› yeniden de¤erleme katsay›lar› çerçevesinde de¤erlenmektedir (Arazi ve
arsalar ile tesis, makine ve cihazlar grubu içinde yer alan komponentler hariç). Maddi duran varl›klar yeniden de¤erlenmifl tutarlar› üzerinden normal
amortisman metoduna göre amortismana tabi tutulmaktad›r.
Maddi olmayan duran varl›klar içinde yer alan haklar ve di¤er maddi olmayan duran varl›klar 5 y›ll›k sürede eflit taksitlerle itfa olunmaktad›r.
54 • 2002
f) Alacak ve Borç Reeskontu: 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle haz›rlanan mali tablolarda avans, depozito ve teminat niteli¤indeki alacaklar d›fl›nda kalan
Türk Liras› ve yabanc› para cinsinden üç aydan uzun vadeli alacaklar ve borçlar reeskonta tabi tutulmufltur.
g) Borç ve Gider Karfl›l›klar›:
- K›dem Tazminat› Karfl›l›klar›: ‹fl Kanunu'na göre hesap dönemi sonu itibariyle, k›dem tazminat›na hak kazanm›fl personele ileride ödenmesi
muhtemel borç yükü hesaplanmakta ve gerekli karfl›l›k Sermaye Piyasas› Kurulu'nun düzenlemeleri do¤rultusunda ayr›lmaktad›r.
- Özel Yolcu Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤›: Ortakl›¤›m›z, üyelerine "Miles and Miles" ad›nda bir S›k Uçufl Program› (frequent flyer program) dahilinde
birikmifl mesafe üzerinden ücretsiz uçufl ödülü (mil) vermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti, program
üyeleri seyahat ettikçe yükümlülük olarak kaydedilmektedir.
Ortakl›¤›m›z ayr›ca "Shop and Miles" ad›nda bir program dahilinde kat›l›mc› firmalara mil sat›fl› yapmaktad›r. Bu sat›fltan elde edilen has›lat gelecek
dönemlere ait gelirler hesab›nda takip edilmekte ve tafl›ma hizmeti tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir.
- Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤›: Y›llar itibariyle sigorta prim/hasar istatistikleri göz önüne al›narak iç sigorta fonundan karfl›lanmas› kararlaflt›r›lan riskler
tespit edilerek piyasa araflt›rmas› neticesi saptanan sigorta primleri üzerinden dahili sigorta risk karfl›l›¤› ayr›lmaktad›r.
- fiüpheli Alacaklar: Ortakl›k 3 ay› aflk›n tahsil edilmemifl alacaklar›na iliflkin geçmifl y›llardaki benzer alacaklar›n tahsil edilemez risklerini göz önüne
alarak karfl›l›k ay›rmaktad›r.
- Aleyhte Davalar: Ortakl›k aleyhine aç›lan ve teminat› olmayan davalar›n kaybedilme riskine karfl›l›k ay›rmaktad›r.
- Tamir Edilememe Risk Karfl›l›¤›: Ortakl›¤›m›z yurtd›fl› firmalarda tamir amac›yla bulunan stoklar›n tamir edilememe riskine yönelik karfl›l›k
ay›rmaktad›r.
h) Yabanc› para cinsinden varl›k ve borçlar: Dönem içinde tamamlanan yabanc› paral› ifllemler, ilgili tarihlerdeki kurlarla TL'ye çevrilerek hesaplara
yans›t›lm›flt›r. Bilançoda yer alan yabanc› paraya ba¤l› varl›klar, (baz› Ortado¤u ülkelerindeki alacaklar d›fl›nda) bilanço tarihindeki T.C. Merkez Bankas› al›fl
de¤erleme kurlar› kullan›larak, borçlar ise Sermaye Piyasas› Kurulu’nun Ba¤›ms›z Denetim Kurulufllar›na göndermifl oldu¤u duyuru gere¤i bilanço
tarihindeki T.C. Merkez Bankas› döviz sat›fl kurlar› ile de¤erlemeye tabi tutulmufltur. Bu ifllemlerden do¤an kur farklar› sat›fllara, sat›fllar›n maliyetine ve
faaliyet giderleri dahil olmak üzere ilgili gelir ve gider hesap gruplar›na kaydedilmektedir.
›) Finansal Kiralama: Ortakl›k, finansal kiralama yolu ile elde edilen uçaklar, yer teçhizatlar›, yedek motor ve simülatöre iliflkin kira tutarlar›n›, ilgili kira
sözleflmelerinin geçerli oldu¤u dönemler boyunca her y›l sözleflme flartlar› dahilinde gider kaydederek muhasebelefltirmektedir.
i) Hibe Krediler: Hibe krediler uçak al›m› ile ilgili sat›c› firma taraf›ndan malzeme, e¤itim, finansal yard›m fleklinde bedelsiz olarak Ortakl›¤a sunulan mal,
hizmet ve nakit tutarlar›ndan oluflmakta olup, finansal kiralama yoluyla filoya kat›lan uçaklarla ilgili kira sözleflmelerinde sözleflmenin akdi ile hak edilen
finansman üretici firmadan sa¤lanan hibe krediler temerrüt halinde iadesi hiçbir zaman söz konusu olmad›¤›ndan gelir olarak kay›tlara al›nm›flt›r.
j) Bak›m Giderleri: Her y›l yap›lmas› gereken küçük bak›m ve tamir giderleri ile finansal kiralama sözleflmesi kapsam›nda iade edilen uçaklar›n cari y›ldaki
büyük bak›m giderleri gerçekleflti¤i anda gider olarak kaydedilmektedir. Bir y›ldan uzun süreli aral›klarla meydana gelen büyük bak›m giderleri di¤er
dönen ve duran varl›klar hesab›na kaydedilerek bir sonraki bak›ma kadar olan süre içindeki dönemlere eflit da¤›t›larak giderlefltirilmektedir.
k) Vergi: fiirket kurumlar vergisi ve gelir vergisi stopaj›na tabidir. Kurumlar vergisi oran› vergiye tabi kurum geliri üzerinden %30 ve vergiler üzerinden
fon pay› oran› %10 olarak belirlenmifltir. Vergiye tabi kurum kazanc›, birçok karfl›l›klar gibi kanunen kabul edilmeyen giderlerin eklenmesi ve al›nan
temettüler gibi vergiye tabi olmayan gelirler ile yat›r›m indirimlerinin düflülmesi yoluyla bulunmaktad›r.
Kurumlar vergisine ek olarak, da¤›t›lmas› durumunda temettü üzerinden gelir vergisi stopaj› öngörülmektedir. Sonuç olarak kar›n da¤›t›lmamas›
durumunda toplam vergi oran› %33 olacak, da¤›t›lmas› durumunda ise ilave olarak gelir vergisi stopaj› yükümlülü¤ü de do¤acakt›r. Gelir vergisi stopaj›
halka aç›k flirketlerde %5, di¤er flirketlerde ise %15 olarak ilan edilmifltir. Ayr›ca vergiye tabi kurum kazanc›ndan indirilen yat›r›m indirimi kurumlar
vergisinde, %19,8 oran›nda gelir vergisi stopaj ve fon pay›na tabidir.
2002 • 55
12- Bilanço tarihinden sonra ortaya ç›kan ve aç›klamay› gerektiren hususlar afla¤›daki gibidir:
- 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere k›dem tazminat tavan› çal›fl›lan her tam y›l için 1.260 TL’den 1.324 TL’ye yükseltilmifltir.
- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecom
hisse senedinin borsa fiyat› 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle 31 Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 17,15 Euro’dan 20,12 Euro’ya yükselmifltir. Bu nedenle
27 fiubat 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 1.155,791 TL de¤er kazanm›fl
bulunmaktad›r.
- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 570,000,000
adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 14,020 TL’den 15,185 TL’ye yükselmifltir. Bu
nedenle 27 fiubat 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 635,345 TL de¤er kazanm›fl
bulunmaktad›r.
- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n ‹fltirakler Sermaye Paylar› USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda
15.11.2001 tarihinde imzalanan hisse devir sözleflmesinin 2. Maddesi gere¤i, USAfi sermayesinin %1.25’lik k›sm›na tekabül eden 71.250.000 adet,
71.250 TL nominal de¤erli hisse senedinin Ortakl›¤›m›za devri 02.01.2003 tarihinde gerçeklefltirilmifltir. USAfi sermayesinde ifltirak pay›m›z %11,25
oran›nda 641.250 TL nominal de¤ere yükselmifltir.
- Ba¤l› Ortakl›¤›m›z Sun Ekpress A.fi. sermayesinde gayrikabulü rücu "Taahhütname ve yetki belgesi"ne istinaden emaneten Yusuf Bolay›rl›’ya tahsis
edilmifl bulunan %5’lik hisse yine ayn› taahhütname ve yetki belgesi çerçevesinde ve ayn› mahiyette taahhütname ve yetki belgesi tanzimi suretiyle
06.02.2003 tarihinde Sertaç Haybat’a devredilmiflti. Ancak 17.02.2003 tarihinde Sn. Yusuf Bolay›rl›’n›n emekli olmas› nedeniyle %5’lik hisse 21.02.2003
tarih, 17 say›l› Yönetim Kurulu Karar› ile Ortakl›¤›m›z Genel Müdürü Sn. Abdurrahman Gündo¤du’ya devredilmifltir.
- Filomuzda operasyonel kiralama metodu ile kiralanm›fl olan E3241 seri no.lu RJ100 uça¤›n›n 8 Ocak 2003 tarihinde Diyarbak›r’da düflmesi sonucu,
Ortakl›¤›m›z›n filosundaki RJ100 uçaklar›n say›s› dokuzdan sekize inmifltir.
13- fiarta ba¤l› olaylar;
fiarta ba¤l› giderler: Ortakl›k aleyhine aç›lan ve flarta ba¤l› zarar olarak 2.994.513 TL karfl›l›k ayr›l›p gelir tablosuna yans›t›lan davalar haricinde, flirket
aleyhine aç›lan ancak sigorta kapsam›nda bulunan davalar tutar› 1.769.153 TL’dir.
14- fiirketin gayrisafi kar oranlar› üzerinde önemli ölçüde etkide bulunan muhasebe tahminlerinde herhangi bir de¤ifliklik yoktur.
15- 31.12.2002 tarihi itibariyle mali tablolara kay›tl› aktif de¤erler üzerinde herhangi bir ipotek veya teminat bulunmamaktad›r.
16- 31.12.2002 tarihi itibariyle aktif de¤erler üzerindeki toplam sigorta tutar› 507.011.125 TL'dir (31.12.2001: 475.629.819 TL).
‹ktisadi K›ymet Cinsi
Binalar
Simülatör ve ana bilgisayar›
Tesis, makine ve cihazlar
Uçak
Tafl›tlar
TOPLAM
Net Defter De¤eri
48.920.567
19.931.651
20.649.606
0
4.353.365
93.855.189
Sigorta De¤eri
80.539.345
18.888.294
122.932.959
246.850.677
37.799.850
507.011.125
Kapsam Yüzdesi %
164,63
94,77
595,33
868,29
17- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n alacaklar› için alm›fl oldu¤u teminat mektuplar›n›n toplam tutar› 88.476.918 TL’dir
(31.12.2001: 102.816.299 TL).
18- 31.12.2002 tarihi itibariyle verilen teminat mektuplar›n›n toplam› 61.252.227 TL’dir (31.12.2001: 59.602.878 TL). Ba¤l› Ortakl›klardan Sun Express
A.fi. lehine 2.900.000 USD ve 2.556.459 EURO tutar›nda referans mektubu (Letter of Comfort) verilmifltir (31.12.2001: 2.900.000 USD ve 6.500.000
DEM).
Ayn› tarih itibariyle Ortakl›k mevcut finansal ve operasyonel kiralama borcu 2.565.698.752 TL’dir (31.12.2001: 2.680.956.618 TL).
56 • 2002
19- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›k banka hesaplar›nda Johannesburg’da 79.752 TL teminat mektubu karfl›l›¤› bloke mevduat bulunmaktad›r
(31.12.2001: 51.022 TL). Milano’da 674.321 TL bloke mevduat bulunmaktad›r.
20- Bilançoda maliyet bedeli üzerinden gösterilmifl menkul k›ymetlerin ve finansal duran varl›klar›n borsa rayiçlerine göre, borsa rayiçleri üzerinden
gösterilmifl menkul k›ymetlerin ve finansal duran varl›klar›n maliyet bedellerine göre de¤erleri afla¤›da belirtilmifltir:
31.12.2002
Menkul K›ymetler (France Telecom)
‹fltirakler (Uçak Servis A.fi.)
Kay›tl› De¤er
(Milyon TL)
5.922.674
8.020.080
Maliyet Bedeli
(Milyon TL)
-
Borsa Rayici
(Milyon TL)
5.922.674
8.020.080
Kay›tl› De¤er
(Milyon TL)
12.449.548
Maliyet Bedeli
(Milyon TL)
-
Borsa Rayici
(Milyon TL)
12.449.548
31.12.2001
Menkul K›ymetler (France Telecom)
21- Menkul k›ymetler ve ba¤l› menkul k›ymetler grubu içinde yer al›p iflletmenin ortaklar›, ifltirakleri ve ba¤l› ortakl›klar taraf›ndan ç›kar›lm›fl bulunan
menkul k›ymet yoktur.
22- Mali tablolardaki "di¤er" ibaresini tafl›yan hesap kalemlerinden dahil oldu¤u grubun toplam tutar›n›n %20'sini veya bilanço aktif toplam›n›n %5'ini
aflan kalemlerin isim ve tutarlar› afla¤›daki gibidir:
a- K›sa Vadeli Di¤er Alacaklar
KTHY Sat›fl› Turbandan Alacaklar
A Tipi Ruhsat ‹ptal Alacaklar›
Petrol Ofisi Alacaklar›
Uçucu Personele Verilen E¤itim Bedeli
Boeing Firmas›ndan Alacaklar
Yurtd›fl› Firmalardan Teknik Malzeme Al›m›
‹fl Avanslar›
Personel Avanslar›
SITA Yat›r›m Sertifikas›ndan Alacaklar
Malzeme Sat›fl›ndan Alacaklar
Personelden Alacaklar
Libya Ofak Bloke Nedeniyle Alacaklar
Vergi Dairesinden Alacaklar
Di¤er
31.12.2002
18.439.594
11.587.342
3.824.102
230.745
1.146.895
523.480
314.654
278.424
201.429
147.494
78.874
78.345
17.990
9.820
31.12.2001
26.414.947
24.584.118
930.030
157.460
52.366
58.601
172.496
246.815
b- Di¤er Dönen Varl›klar
Peflin Ödenen Vergiler
Peflin Ödenen Giderler
Yurtd›fl› ‹ade Al›nacak KDV
Teknik Hizmet Gelir Tahakkuklar›
Di¤er Gelir Tahakkuklar›
‹kram Firmalar› ‹skonto Gelir Tahakkuklar›
‹ndirilecek KDV
66.380.938
40.930.793
17.840.116
2.868.057
2.600.203
1.498.992
544.498
57.660
40.619
22.988.567
19.525.165
2.944.803
31.186
487.413
c- Uzun Vadeli Di¤er Alacaklar
KTHY Sat›fl›ndan Alacaklar
Personelden Uzun Vadede Alacaklar
SITA Yat›r›m Sertifikas›ndan Alacaklar
29.886.223
27.359.796
1.592.148
934.279
778.669
778.669
35.183
177.878
2002 • 57
d- Di¤er Maddi Olmayan Duran Varl›klar
Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar
Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar Amortisman›
Uça¤a Tak›lan ‹lave Komponentler
Uça¤a Tak›lan ‹lave Komponentler Birikmifl Amortisman›
RJ Simülatörü Modifikasyon
RJ Simülatörü Modifikasyon Amortisman›
A340 B/C Koltuklar› Modifikasyonu
A340 B/C Koltuklar› Modifikasyon Özel Tükenmeye Tabi Varl›klar Amortisman›
B737-800 Uça¤› Koltuk Modifikasyonu
B737-800 Uça¤› Koltuk Modifikasyonu Amortisman›
31.12.2002
1.973.567
1.384.820
(584.755)
3.461.473
(3.095.272)
10.381
(4.449)
986.331
(394.532)
261.963
(52.393)
31.12.2001
2.196.782
1.304.864
(349.426)
1.839.064
(1.394.201)
10.381
(2.965)
986.331
(197.266)
-
e- Di¤er Duran Varl›klar
Uzun Dönemli Peflin Ödenen Uçak Giderleri
Uzun Dönemli Peflin Ödenen Büyük Bak›m Giderleri
A Tipi Ruhsat Yer Hizmetleri Ruhsat Belgesi
Elden Ç›kar›lacak Stoklar
Di¤er
19.826.524
18.820.424
920.309
77.642
8.149
19.962.540
16.621.206
995.844
2.274.672
62.676
8.142
400.236
534.778
(134.542)
534.778
534.778
-
18.890.462
18.494.369
127.634
62.454
78.672
40.847
86.486
-
190.277.464
79.364.032
12.258.893
11.848.477
2.994.513
486.381
503.786
15.529.572
67.291.810
82.862.301
72.835.996
2.281.114
4.478.457
1.870.168
950.722
445.844
-
-
95.004
95.004
149.432.300
56.607.754
52.957.088
3.772.175
4.900.248
2.866.803
1.708.799
2.412.004
8.298.820
940.734
14.967.875
52.160.686
6.529.596
24.266.678
4.595.734
3.781.184
6.178.581
1.241.831
5.418.989
148.093
f- Di¤er Finansal Duran Varl›klar
SITA INC.
SITA INC. De¤er Düflüfl Karfl›l›¤›
g- K›sa Vadeli Di¤er Borçlar
DHM‹ Protokol Borçlar›
Lufthansa Sistem Yaz›l›m Borçlar›
Hatal› Banka Kay›tlar›
Mahiyeti Tespit Edilemeyen Banka Giriflleri
Ray Sigortaya Borçlar
Di¤er
h- Di¤er Borç ve Gider Karfl›l›klar›
Finansal Kiralama Gider Tahakkuku
Gelecek Aylara Ait Gelirler
Frequent Flyer Karfl›l›¤›
Aleyhte Davalara Ayr›lan Karfl›l›k
Vergi ‹htilafl› Davalara Ayr›lan Karfl›l›k
‹ran Air Hibe Karfl›l›¤›
Shop And Miles Mil Yükümlülükleri
Yolcu Bileti Uçufl Taahhütleri
i- Uzun Vadeli Di¤er Borçlar
Lutfhansa Sistem Yaz›l›m Borçlar›
j- Di¤er Sat›fllar
Sigorta Harc› Geliri
D›flar›ya Verilen Hizmetler
Al›nan Komisyonlar
Reklam Geliri
Galileo Sistem Geliri
Malzeme Sat›fl Kar›
Duty Free Gelirleri
Bilet ‹ptal Geliri
Uçak ve Komponent Kira Geliri
Di¤er
58 • 2002
k- Di¤er ‹ndirimler
Uçuflu Gerçekleflmemifl Bilet Sat›fllar›
Uçuflu Gerçekleflmemifl Mil Sat›fllar›
Çevre Kirlili¤i Önleme Fonu
OHAL Bölgesi ‹ndirimleri
31.12.2002
38.234.867
37.058.098
917.307
259.462
31.12.2001
8.251.191
886.113
7.365.078
l- Faaliyetle ‹lgili Di¤er Gelirler ve Karlar
Kur Fark› Gelirleri
Reeskont Faiz Geliri
Al›fl Iskontolar›
Komisyon Gelirleri
Uçak Kiralama Geliri
Menkul K›ymet De¤erleme Geliri
Reklam Gelirleri
Di¤er
176.656.001
165.195.456
5.645.442
2.856.823
2.534.321
423.959
150.810.319
125.108.414
4.846.946
219.584
2.899.696
13.017.468
4.580.249
137.962
17.230.851
7.718.351
2.877.529
1.909.500
1.389.540
996.508
899.991
196.170
213.746
105.161
51.762
872.593
105.513.128
2.649.129
1.983.880
7.130
270.106
207.564
61.157
115.116
4.176
13.608.053
2.504.649
10.211.344
595.976
185.221
902
88.693
21.268
124.593.621
92.981.256
26.816.574
3.909.399
719.031
107.745
59.619
31.253.906
29.286.817
50.380
454.999
836.277
619.167
6.268
m- Di¤er Ola¤anüstü Gelir ve Karlar
A Tipi Ruhsat ‹ptal Geliri
Yurtd›fl› Firmalardan Al›nan Yedek Parça ve Tamir Hibe Kredileri
5 Y›ll›k ‹kram Anlaflmas›na ‹stinaden Usafl'a Bedelsiz Al›nan Hisse Senetlerinin 2002 y›l› 12 ayl›k geliri
Yap› Kredi Protokol Geliri
Sigorta ve Tazminat Gelirleri
Hibe Malzeme Geliri
Hibe Kredisi Geliri
MDV Sat›fl›
Di¤er Tazminat ve Ceza Gelirleri
Ayr›lan Personelden Kesilen Tazminat Geliri
Uçak Sat›fl Geliri
Di¤er
n- Di¤er Ola¤anüstü Gider ve Zararlar
Sat›lan veya ‹ade Edilen Uçaklar›n Büyük Bak›m Giderleri
Gecikme Faizi
MDV Kay›t Düflme Gideri
Emekli Personel Sosyal Yard›m
Tazminat ve Ceza Giderleri
1999 Y›l› Ek Vergileri
2002 Y›l› Ek Vergiler (Deprem Vergisi)
Di¤er
o- Di¤er faaliyetlerden giderler ve zararlar
Kur Fark› Giderleri
Kambiyo Zararlar›
DHM‹ Faiz Giderleri
Vizesiz Yolcular
Garanti Bankas› Co-Branded Faiz Gideri
Stok De¤er Düflüklü¤ü
Alacak Reeskontu
Di¤er
1.874.037
1.878.690
604.766
2.393.863
4.049.336
59.744
25.608
93.206.394
1.420.690
23- 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Di¤er K›sa Vadeli Borçlar içerisinde ödenecek giderler hesab›nda Ortakl›k yurtiçi ve yurtd›fl› bürolar›nda görev yapan
personele ödenecek ücret tahakkuklar› 14.212.404 TL’dir (31.12.2001: 22.323.194 TL).
2002 • 59
24- Ortaklar, ifltirakler ve ba¤l› ortakl›klardan alacaklar nedeniyle ayr›lan flüpheli alacak yoktur.
25- Vadesi gelmifl ve vadesi gelmemifl alacaklara iliflkin 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle flüpheli alacaklar 21.485.859 TL’dir
(31.12.2001: 14.660.706 TL).
26- ‹fltirakler, ba¤l› ortakl›klar ve ba¤l› menkul k›ymetler hesab›nda yer alan ortakl›klar›n isimleri, ifltirak oran ve tutarlar› afla¤›daki gibidir:
Ba¤l› Ortakl›klar
Sun Express A.fi. (*)
THY SRL
Tutar
18.254
24.000
254
Sermaye Taahhütleri (-)
(6.000)
‹fltirakler
Uçak Servis A.fi. (USAfi)
Ba¤l› Menkul K›ymetler
31.12.2002
‹fltirak
Oran›
31.12.2002
Net Dönem
Kar/Zarar
31.12.2001
Net Dönem
Kar/Zarar
%50
%100
4.417.930
-
119.650
-
%10
21.721.844
-
%0,3
1.366,726
408.750
8.020.080
8.020.080
6.000
6.000
(*) Ortakl›k Yönetim Kurulu’nun 12 Ocak 1990 tarih ve 15 no’lu karar›yla flirket sermayesinde %40 ifltirak pay› ile, Lufthansa Alman Hava Yollar› ile
müfltereken kurulmas› kararlaflt›r›lan ortak Charter flirketinin (Sun Express A.fi.) kurucu ortaklar›ndan Meftun Yurdagül ve Atilla Parla’ya ait %10’luk
hisseye tekabül eden sermaye paylar›n›n THY A.O. taraf›ndan ad› geçenlerden al›nan gayrikabili rücu ‘Taahhütname ve Yetki Belgesine’ istinaden Sun
Express A.fi.’ne ödenmesine karar verilmifltir. 1999 Mart ay› itibariyle Lufthansa’n›n %40 ifltirak pay› Condor’a, Meftun Yurdagül ve Atilla Parla’n›n
%10’luk hisseleri de Yusuf Bolay›rl› ve Gürol Yüksel’e devredilmifl bulunmaktayd›. Ancak 17.02.2003 tarihinde Sn. Yusuf Bolay›rl›’n›n emekli olmas›
nedeniyle, %5’lik hisse 21.02.2003 tarih, 17 say›l› Yönetim Kurulu Karar›yla Ortakl›¤›m›z Genel Müdürü Sn. Abdurrahman Gündo¤du’ya devredilmifltir.
Bu hisseler Sun Ekspress A.fi.’nin kurulufl safhas›nda ba¤›ms›z Ortaklara emaneten verilmifl olup, bu kiflilerin hisseler üzerinde tasarruf hakk›
bulunmamaktad›r. Hali haz›rda Sun Ekspress sermayesine ait hisse senetleri bas›l› olmad›¤›ndan, bu hisse senetleri fiziken mevcut olmay›p, satma ve
devretme yetkisi de tamamen THY A.O.’ya aittir.
Borsalar ve Teflkilatlanm›fl Di¤er Piyasalarda ifllem görmeyen Ba¤l› Ortakl›k, ‹fltirak ve Ba¤l› Menkul K›ymetlerimiz olan Sun Express ve Emek ‹nflaat A.fi.’nin
mali tablolar› Sermaye Piyasas› Kurulu Standartlar›’na göre ba¤›ms›z denetime tabi tutulmam›flt›r. Uçak Servis A.fi. (USAfi)’nin mali tablolar› ba¤›ms›z
denetimden geçmifltir.
27- ‹fltirakler ve ba¤l› ortakl›klarda içsel kaynaklardan yap›lan sermaye art›r›m› nedeniyle, Emek ‹nflaat ve ‹flletme A.fi.’den elde edilen bedelsiz hisse senedi
tutar› cari y›l içerisinde 2.802 TL’dir.
28- Tafl›nmazlar üzerinde sahip olunan ayni hak yoktur.
29- Maddi duran varl›klarda son üç y›lda yap›lan yeniden de¤erleme de¤er art›fllar› afla¤›daki gibidir:
Y›l
31.12.2000
31.12.2001
31.12.2002
Maddi Duran
Varl›k Maliyetlerinde
Yeniden De¤erleme
131.029.019
137.092.368
212.145.072
Birikmifl Amortismanlarda
Yeniden De¤erleme
De¤er Art›fl Fonu
92.035.335
88.911.349
145.818.390
Yeniden De¤erleme
De¤er Art›fl Fonu
38.993.684
48.181.019
66.326.681
60 • 2002
30- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›m›z›n yabanc› para ile temsil edilen ve kur garantisi olmayan alacaklar› ayn› tarihte T.C. Merkez Bankas› taraf›ndan
aç›klanan döviz al›fl kurlar› ile, borçlar ise Sermaye Piyasas› Kurulu’nun Ba¤›ms›z Denetim Kurulufllar›na yapm›fl oldu¤u duyuru gere¤i, döviz sat›fl kuru ile
de¤erlenmifltir. ABD Dolar› cinsinden döviz al›fl kuru 1.634.501 TL (Tam), döviz sat›fl kuru 1.642.384 TL (Tam) ile de¤erlenmifltir. Ortakl›k faaliyet
gösterdi¤i sektör itibariyle fazla say›da dövizli alaca¤› ve borcu oldu¤undan Ortakl›¤›n dövize ba¤l› alacak ve borçlar› ile aktifteki mevcut yabanc› paralar›n
dökümü ABD Dolar› karfl›l›¤› olarak afla¤›daki gibidir:
Muhtelif Bankalardaki Mevduat
Ticari Alacaklar
Di¤er Alacaklar
Verilen Siparifl Avanslar›
Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksit ve Faizleri
Ticari Borçlar
Di¤er Borçlar
Al›nan Siparifl Avanslar›
Banka Kredileri
31.12.2002
Döviz Miktar›
TL Karfl›l›¤›
(ABD Dolar›)
(Milyon TL)
224.188.243
366.435.908
69.660.890
113.860.795
20.181.243
32.986.263
9.627.500
15.736.159
52.695.131
86.130.245
458.068
752.323
119.582.563
196.400.489
974.389
1.600.321
19.873.416
32.639.780
46.991.562
77.178.190
31.12.2001
Döviz Miktar›
TL Karfl›l›¤›
(ABD Dolar›)
(Milyon TL)
70.292.864
101.191.287
45.201.592
65.070.721
18.769.613
27.020.115
10.274.346
14.790.610
52.358.326
75.373.318
764.709
1.106.160
62.794.551
90.832.946
211.539
305.993
14.500
20.974
55.214.236
79.867.945
764.709
1.106.160
31- 31.12.2002 tarihi itibariyle Ba¤l› Ortakl›klardan Sun Express A.fi. lehine 2.900.000 USD (31.12.2001: 2.900.000 USD) ve 2.556.459 EURO
(31.12.2001: 6.500.000 DEM) tutar›nda referans mektubu (Letter of Comfort) verilmifltir.
32- Kategorileri itibariyle y›l içinde çal›flan personelin ortalama say›s›:
Daimi Personel
- Kapsam ‹çi
- Kapsam D›fl›
Sözleflmeli (*)
Geçici Personel (**)
TOPLAM
31.12.2002
31.12.2001
6.950
999
10
3.125
11.084
7.517
1.069
12
3.319
11.917
(*) Kabin Memurlar›, ilk iki y›llar›n› birer y›ll›k hizmet akdi ile çal›flt›klar›ndan "Belirli Süreli Hizmet Akitli" veya "Sözleflmeli" karfl›l›¤› gösterilmifltir (K.H.K.’de
yer alan "Sözleflmeli" statüde personelimiz yoktur).
(**) Geçici Sözleflmeli Personel ve Part-time olarak çal›flt›r›lan üniversite ve yüksekokul ö¤rencileri "Geçici" karfl›l›¤› gösterilmifltir.
33- Mali tablolar› önemli ölçüde etkileyen ya da mali tablolar›n aç›k, yorumlanabilir ve anlafl›labilir olmas› aç›s›ndan aç›klanmas› gerekli olan di¤er hususlar:
-Yurtd›fl›nda bulunan baz› banka hesaplar›nda çeflitli ülkelerin döviz politikalar›ndaki uygulamalar ve ambargo dolay›s›yla Türkiye’ye transferinde güçlük
çekilen mebla¤lar bulunmaktad›r.
- 1989 y›l› sonunda savafl nedeniyle kapanan Irak ofisimizin 1989 y›l› sonuna kadar yapm›fl oldu¤u sat›fltan ötürü oluflan mevduat›m›z 31.12.2002
itibariyle 2.909.721 USD karfl›l›¤› 4.764.806 TL için 2002 y›l›nda da transfer gerçekleflmemifl ve karfl›l›k ayr›lmak suretiyle mali tablolara yans›t›lm›flt›r.
- Ayr›ca Ortakl›¤›m›z Kahire’deki banka mevduat› için ülkede 2003’de yaflanan devalüasyon neticesinde 601.379 TL karfl›l›k gideri ay›rm›flt›r.
- 31.12.2002 itibari ile; Ortakl›¤›m›z, filosuna finansal kiralama yöntemi ile kat›lan B737-800 ve A-340 uçaklar›yla ilgili olarak finansörler taraf›ndan
karfl›lanmayan toplam 52.505.116 USD karfl›l›¤› 85.819.665 TL'lik k›sm› ödemifltir. THY söz konusu uçaklar› finansal kiralama dönemi sonunda sat›n alma
opsiyonuna sahiptir. E¤er Ortakl›k bu opsiyonunu kullan›rsa uçaklar›n mülkiyeti, finansman ömrü olan 12 y›l sonunda THY’ye geçecek ve bu tutarlar uçak
2002 • 61
maliyeti de¤eri olarak Maddi Duran Varl›k Grubuna intikal ettirilecektir. E¤er Ortakl›k finansal kiralama dönemi sonunda sat›nalma opsiyonunu
kullanmaktan vazgeçerse söz konusu uçaklar sat›l›p bu avanslar Ortakl›¤a geri ödenecektir. Bu do¤rultuda Ortakl›k yap›lan ödemeleri "Verilen Siparifl
Avans›" olarak maddi duran varl›klar hesab›na kaydetmifltir. Yabanc› para cinsinden olan siparifl avanslar› dönem sonu kurlar›ndan de¤erlemeye tabi
tutulmakta olup, kur farklar› gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r. Ortakl›¤›m›z ayr›ca söz konusu uçak al›mlar› ile ilgili olarak üretici firmadan 73.827.305 USD
karfl›l›¤› hibe kredi alm›fl olup, uçak teslimi ile do¤an ve ola¤anüstü gelir olarak kaydedilen bu hibe kredi 2002 y›l› için 146.790 USD karfl›l›¤› 196.170
TL’dir.
- Ortakl›¤›m›z havaalan› ve terminal binalar›n›n, bak›m onar›m merkezlerinin, e¤itim binalar›n›n ve bilgi ifllem merkezlerinin bulundu¤u arsalar Devlet Hava
Meydanlar› ‹flletmesi’nden (DHM‹) kiralanm›flt›r. Bu arsalar›n üzerindeki binalar Ortakl›¤›m›z taraf›ndan yapt›r›lm›fl ve Ortakl›¤›m›z sabit k›ymetlerine
kaydedilmifltir. Arsa kira sözleflmesi, sözleflmenin ilgili maddesine istinaden her y›l otomatik olarak yenilenmektedir. 31 Aral›k 2002 tarihi itibari ile bu tür
binalar›n net defter de¤erleri 25.542.652 TL’dir.
Maliye Bakanl›¤›’nca Ortakl›¤›m›za 49 y›l süre ile irtifak hakk› tesis edilen arazi üzerine Ortakl›¤›m›zca yapt›r›lan binan›n net defter de¤eri 220.009 TL’dir.
Ayr›ca, 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle yap›lmakta olan yat›r›mlardaki 5.000 TL’lik muhtelif meydanlardaki binalar da DHM‹’den kiralanan arsa üzerine
yap›lm›flt›r.
- Ortakl›¤›m›z›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servis A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 01 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r.
Yap›lan anlaflma çerçevesinde USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G. (GGH) ile Ortakl›¤›m›z aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinaden
GGH USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisselerini bedelsiz olarak Ortakl›¤›m›za devredecektir. Yine sözleflme gere¤i 21 Haziran
2002 tarihinde ilk %10 hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup, 2003, 2004, 2005 ve 2006 y›llar›nda %1,25 oranlar›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15’e
tamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %10’luk k›sm›na tekabül eden ve 21 Haziran 2002’de bedelsiz olarak teslim al›nan 570 milyon
adet hisse teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 9.527.500 TL karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve kazan›lmam›fl gelirler hesaplar›na al›nm›flt›r.
Kazan›lmam›fl gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir.
-Ocak-Aral›k 2002 döneminde sat›fllar›n maliyetinde 50.233.712 TL (31.12.2001: 87.341.729 TL) ve faaliyet giderlerinde 1.470.371 TL (31.12.2001:
1.088.227 TL) tutar›nda dahil edilen kur fark› gideri ve brüt sat›fllarda 32.975.292 (31.12.2001: 26.398.737 TL) kur fark› geliri mevcuttur.
- Ortakl›k 2001 y›l› içerisinde üçüncü flah›slara yer hizmeti verilebilmesi için yaklafl›k 13,648,035 Milyon TL karfl›l›¤› A tipi ruhsat elde etmifltir. Ancak 16
Nisan 2002 tarihinde yap›lan Özellefltirme Yüksek Kurulu toplant›s›nda Ortakl›¤›n üçüncü flah›slara yer hizmeti vermemesi yönünde bir karar al›nm›flt›r.
14 Ocak 2003 tarihinde T.C. Ulaflt›rma Bakanl›¤› taraf›ndan söz konusu A tipi ruhsat›n iptaline ve Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi ‘DHM‹’ne ödenmifl
olan ABD Dolar› cinsinden tutarlar›n Ortakl›¤a iadesi ve kalan borcun silinmesine karar verilmifltir. Bu sebepten dolay› Ortakl›k A tipi ruhsat ile ilgili olarak
2002 y›l›nda kaydetmifl oldu¤u 10.544.532 TL tutar›ndaki gideri iptal etmifl ve 2001 y›l›nda giderlefltirdi¤i 7.718.351 TL’yi ise 2002 y›l›nda di¤er
ola¤anüstü gelirler hesab›na kaydetmifltir.
-29 Kas›m 2002 tarihli Yönetim Kurulu toplant›s›nda, Ortakl›¤›n 31 Aral›k 2000 tarihinde K›br›s Türk Hava Yollar› A.fi.’ndeki hisselerinin Turban Turizm
A.fi.’ne sat›fl›ndan kalan 17.077.439 ABD Dolar› tutar›ndaki alaca¤›n›n TL’ye çevrilerek ayn› koflullarda faiz iflletilmesine karar verilmifltir. Bu karara
istinaden T.C. Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ile yap›lan yaz›flmalar neticesinde söz konusu alacak 9 Aral›k 2002 tarihli Merkez Bankas› Döviz Sat›fl
kurundan 26.733.518 TL olarak TL’ye çevrilmifl ve faiz iflletilmeye bafllanm›flt›r.
62 • 2002
GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI
1- Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme paylar›:
a) Amortisman Gideri
aa) Normal Amortisman Gideri
ab) Yeniden De¤erlemeden Do¤an Amortisman Gideri
b) ‹tfa ve Tükenme Paylar›
31.12.2002
56.541.891
16.544.989
39.996.902
2.261.349
31.12.2001
44.140.994
15.917.450
28.223.544
1.479.537
31.12.2002
33.666.786
1.024.888
2.303.622
216.537
2.556.481
7.370.021
1.527.420
660.004
5.422.545
54.748.344
31.12.2001
30.213.677
437.169
5.292.166
619.167
836.227
2.030.902
565.503
1.267.609
31.12.2002
419.554.309
26.375
249.208
419.829.892
31.12.2001
418.467.747
6.890.537
21.417.159
446.775.443
2- Karfl›l›k giderleri afla¤›daki gibidir:
K›dem Tazminat› Karfl›l›¤› Gideri
Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤› Gideri
fiüpheli Alacak Karfl›l›¤› Gideri
Alacak Reeskontu
Tamirdeki Stok Malzemeleri Tamir Edilememe Risk Karfl›l›¤› Gideri
Özel Yolcu Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤› Gideri
Menkul K›ymet De¤er Düflük Karfl›l›¤› Gideri
Aç›lan Davalar Karfl›l›¤› Gideri
France Telecom De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤› Gideri
TOPLAM
41.262.420
3- Dönemin tüm finansman giderleri:
a) Üretim maliyetine verilenler
b) Sabit varl›klar›n maliyetine verilenler
c) Do¤rudan gider yaz›lanlar
TOPLAM
4- Cari döneme ait finansman giderlerinin ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerle ilgili k›sm› yoktur.
5- Cari dönemde ba¤l› ortakl›klara ve ifltiraklere verilen hizmet karfl›l›¤›nda elde edilen gelirlerin toplam› 2.042.479 TL’dir (31.12.2001: 2.528.783 TL).
Al›nan hizmetler karfl›l›¤›nda yap›lan giderlerin toplam› 48.458.161 TL’dir (31.12.2001: Al›nan hizmetler karfl›l›¤›nda yap›lan gider yoktur).
6- Cari döneme ait ortaklar, ba¤l› ortakl›klar ve ifltiraklerden al›nan faiz tutar› 240.960 TL’dir.
7- Yönetim kurulu baflkan ve üyeleriyle genel müdür, genel koordinatör, genel müdür yard›mc›lar› gibi üst düzey yöneticilere cari dönemde sa¤lanan
ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutar› 809.228 TL’dir (31.12.2001: 621.336 TL).
8- Binalar ve komponentler hariç maddi duran varl›klar, yeniden de¤erlenmifl tutarlar› üzerinden, binalar ve komponentler ise tarihi maliyet tutarlar›
üzerinden normal amortisman yöntemine göre amortismana tabi tutulmaktad›r. Y›ll›k amortisman oranlar› binalar için %2, uçaklar ve yedek motorlar
için %6,6, simülatör için %10 ve di¤er maddi duran varl›klar için %20 olarak uygulanmaktad›r.
Amortisman hesaplama yöntemi ile bu yöntemlerde yap›lan de¤iflikliklerin dönemin amortisman giderlerinde meydana getirdi¤i art›fl (+) veya azal›fl (-)
yoktur.
9- Stok maliyeti hareketli a¤›rl›kl› ortalamaya göre hesaplanmaktad›r.
10- Stok çeflidi çok fazla oldu¤u için, y›l sonunda bir kere stok say›m› yerine y›l boyunca günlük olarak sistem taraf›ndan otomatik olarak örnekleme
yöntemine göre seçilen stoklar devaml› olarak say›lmaktad›r.
11- Brüt sat›fllar›n %20’sini aflan hurda ve döküntü sat›fllar› yoktur.
12- Ortakl›¤›n sat›fllar› ile ilgili ald›¤› teflvik ve sübvansiyon yoktur.
2002 • 63
GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI / devam
13- Önceki döneme iliflkin gelir ve karlar ile giderler ve zararlar›n detay› afla¤›daki gibidir:
Önceki Dönem Gelir ve Karlar›:
Geçmifl y›l e¤itim gider tashihi
CFM INTL, HAMILTON ve AIRBUS INDUSTRI firmalar›ndan al›nan
2001 tarihli credit note’lar›n muhasebeleflmesi
KTHY faturalar›ndan kaynaklanan önceki dönem gelirleri
Tel Aviv Müdürlü¤ü 2001 y›l›nda teflvik primi iade komisyonu
Air France’dan gelen malzeme al›m› faturas›n›n mükerrer masraflaflt›r›lmas›
Türksan Turizm sat›fl komisyon bedeli
Zürih Müdürlü¤ü 2001 y›l›na ait iade komisyonu
2001 y›l›nda gidere verilen ancak hibe malzeme geliri oldu¤u anlafl›lan mebla¤
AEROFLOT royalty gideri 2001 dönemi tahakkuk-fatura fark›
Geçmifl y›la ait yolcu geliri
‹kram firmalar› 2001 y›l› indirimi
Transworld Air’den 2001 y›l›na ait alaca¤›m›z tutar
Paris 2001 dönemi handling indirimi
Clearing House kanal›yla hizmet ald›¤›m›z firmalar›n faturalar›n›n
reject edilmesi nedeniyle gelire al›nmas›
SN 25372 uça¤›n›n tesliminde sa¤lanan credit note
Chicago Müdürlü¤ü oto sigorta, akaryak›t vergi iadesi ve geçmifl y›llara ait credit note’lar›n kapan›fllar›
Biflkek ve Amman Müdürlükleri’nin vergi dairesinden alacaklar
EB‹ destek hizmetleri geliri
Newyork Müdürlü¤ü teknik ofis kiras›n›n fazla hesaplanmas› nedeniyle
Teknik malzeme depo hareketlerine iliflkin düzeltme
fiam Müdürlü¤üne ait tahmini olarak girilen giderlerin tahakkukundan sonra yap›lan kay›t
Boeing Firmas›na ait credit note’lar›n muhasebelefltirilmesi
Bilet, kargo ve di¤er gelirler
Brüksel 2000 y›l› akaryak›t gider iptali
Önceki döneme ait yurtd›fl› firmalardan al›nan yedek parçalar için düzenlenen credit note’lar toplam›
ILFC Firmas› taraf›ndan TC-JDI uça¤›na ait 2000 y›l› finansal kira ›skontosu
Önceki döneme ait çek tahsili (NTS Firmas›)
2000 y›l› maddi duran varl›k al›mlar›na iliflkin düzeltme
Lyon 2000 y›l› iade al›nan KDV tutar›
Tehlikeli madde içeren kargonun uça¤a verdi¤i zarar›n tahmini
Swissair kargo handling ULD cihaz› kullan›m faturalar›
Bakü’de önceki y›llara iliflkin geri al›nacak KDV tutar›
2000 y›l› tahakkuk ettirilen giderlerin iptali
Di¤er 481.567
31.12.2002
31.12.2001
1.976.916
-
994.298
686.133
374.416
374.287
313.944
262.838
253.178
149.494
140.834
197.318
109.399
100.494
306.485
177.887
-
99.338
75.974
70.462
87.909
42.671
39.829
38.983
37.893
34.388
894.296
6.942.563
428.523
33.168
475.131
48.321
1.539.331
61.177
65.078
66.723
61.164
106.784
849.336
217.010
210.845
5.541.259
64 • 2002
GEL‹R TABLOSU D‹PNOTLARI / devam
Önceki Dönem Gider ve Zararlar›:
Uçufl Muhasebesi kayd›n›n 2001 y›l›na ait etkisi
Geçmifl y›la ait operasyonel giderler (Konma konaklama, handling, akaryak›t, ikram, üstgeçifl)
Yurtd›fl› büro giderleri
Komisyon giderleri
Hava emniyeti gideri
Interline giderleri
Faiz Gideri
Code share giderleri
Noksan tahsil. iptal ve tashihleri
Geçmifl y›llara ait tamir gideri
E¤itim gideri
2001 y›l› JEPPESEN
Muhtelif firmalar taraf›ndan THY’ye düzenlenen geçmifl döneme ait iade faturalar›
Geçmifl y›l hibe kredi iptali
Posta idaresi geçmifl y›llara itirazlar
Geçmifl y›l sigorta gideri
Lufthansa ile yap›lan anlaflma gere¤i personelin 2001 y›l›na ait harc›rah ve seyahat gideri
2001 y›l›nda Atraxis firmas›ndan al›nan meteoroloji hizmeti
Teknik malzeme depo hareketlerine iliflkin düzeltmeler
2000 teslimi 7 adet B737-800 uça¤›na ait 2000-2001 dönemi gözetim ve yeddi emin ücreti
Botafl firmas›na 1999 y›l›nda düflen TC-JEP uça¤›n›n enkaz kald›rma hizmeti için ödenen
Geçmifl y›l teflvik primi gideri
Royalty gideri
Birleflmifl Milletler tazminat›n›n Hava Kuvvetleri’ne ait k›sm›
K.T.H.Y. teknik hizmet faturas›
Tripoli Temmuz, A¤ustos, Eylül 2000 kurumlar vergisi
2000 y›l› Visa/Mastercard cezalar›na iliflkin iadeler
Di¤er giderler
TOPLAM
31.12.2002
31.12.2001
39.972.080
448.224
35.076
8.180
5.285
169.311
27.073
16.056
116.898
436.668
72.956
15.408
568.946
58.373
114.306
27.702
43.345
27.339
72.274
28.604
102.228
42.366.332
2.672.923
54.294
55.557
1.935.931
9.924
1.032.828
780.474
67.202
317.193
72.535
50.462
1.778.559
37.804
91.390
155.785
27.817
110.702
487.634
9.739.014
2002
2001
599,54 / %59,95
599,54 / %59,95
46,44 / %4,64
46,44 / %4,64
14- Cari dönem 104.919.324 TL kar ile kapanm›flt›r (2001 kar› 8.127.303 TL).
Hisse Bafl›na Kar (TL/%)
a. Adi hisse senedi sahiplerine
b. ‹mtiyazl› hisse senedi sahiplerine
15- Ortakl›¤›n dönem içinde gerçeklefltirdi¤i hizmet miktarlar›ndaki de¤iflmeler afla¤›daki gibidir:
Arz Edilen Koltuk / Km
Ocak-Aral›k 2001
Ocak-Aral›k 2002
De¤iflim
: 24.889.653.667
: 24.071.004.377
: %(3)
16- Ortakl›¤›n dönem içinde gerçeklefltirdi¤i hizmet sat›fl miktarlar›ndaki de¤iflmeler afla¤›daki gibidir:
Ücretli Yolcu/Km
Ocak-Aral›k 2001
Ocak-Aral›k 2002
De¤iflim
: 15.679.266.179
: 16.593.898.265
: %6
2002 • 65
(ULUSLARARASI MUHASEBE STANDARTLARI’NA GÖRE DÜZENLENEN)
BA⁄IMSIZ DENETÇ‹ RAPORU
Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›
Yönetim Kurulu Baflkanl›¤›na
1. Türk Hava Yollar› Anonim Ortakl›¤›’n›n (“fiirket”) Türk Liras›n›n 31 Aral›k 2002 tarihindeki sat›n alma gücüne eflde¤er olarak haz›rlanan 31 Aral›k
2002 tarihi itibariyle bilançosunu ve bu tarihte sona eren y›la ait gelir, özsermaye de¤iflim ve nakit ak›m tablolar›n› denetlemifl bulunuyoruz. Bu mali
tablolardan fiirket yönetimi sorumludur. Bizim sorumlulu¤umuz, yapt›¤›m›z denetime dayanarak bu mali tablolar üzerinde görüfl bildirmektir.
2. Denetimimizi, Uluslararas› Denetim Standartlar›'na uygun olarak yapt›k. Bu standartlar, denetimin mali tablolarda önemli bir yanl›fll›¤›n olup olmad›¤›
konusunda makul bir güvenceyi sa¤lamak üzere planlanmas›n› ve yap›lmas›n› gerektirmektedir. Bir denetim, mali tablolardaki tutarlara ve aç›klamalara
baz olan kan›tlar›n, test usulü incelenmesini içerir. Denetim, ayn› zamanda, uygulanan muhasebe ilkelerinin ve yönetim taraf›ndan yap›lan önemli
muhasebe tahminlerinin ve genel olarak, mali tablolar›n sunumunun de¤erlendirilmesini de içerir. Denetimimizin, beyan etti¤imiz görüflümüze makul
bir baz teflkil etti¤i kan›s›nday›z.
3. 16 Nisan 2002 tarihli raporumuzda fiirket’in 2001 y›l› mali durumunun ve bu tarihte sona eren y›la ait faaliyet sonuçlar›n›n, ve nakit ak›mlar›n›n
Uluslararas› Finansal Raporlama Standartlar›'na (“UFRS”), 36 numaral› Uluslararas› Muhasebe Standard› (UMS) “Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü”
haricinde uygun olarak haz›rland›¤›n› belirttik. fiirket, Eylül 2001’de Amerika Birleflik Devletleri’nde ticari uçaklar kaç›r›larak gerçeklefltirilen terörist
sald›r›lar sonucu ikinci el uçak fiyatlar›ndaki düflüflün geçici veya kal›c› olup olmad›¤› 2001 y›l› raporu tarihi itibariyle belirsizli¤ini sürdürdü¤ünden
dolay› UMS 36’y› baz› uçaklar› için uygulamam›flt›r. fiirket yönetimi söz konusu uçaklar›n fiyatlar›ndaki düflüklü¤ün 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle
devam etmesinden dolay› ve bu de¤er düflüklü¤ünün kal›c› oldu¤u düflüncesiyle, 2002 y›l›nda, kay›tl› de¤erdeki düflüflü, faaliyet giderlerine de¤er
düflüfl gideri olarak kaydetmifltir. 2002 y›l›nda söz konusu uçaklara ait de¤er düflüfl karfl›l›k gideri 248 Trilyon TL (vergi öncesi) olup, 2001 y›l›nda
kaydedilmesi gereken 145 Trilyon TL’yi de (yaklafl›k tutar olup vergi öncesidir) içermektedir. Sonuç olarak, e¤er de¤er düflüklü¤ü 2001 y›l› mali
tablolar›na kaydedilseydi, 31 Aral›k 2001 tarihi itibariyle sabit k›ymetlerin net defter de¤eri ve ertelenmifl vergi yükümlülü¤ü s›ras›yla 145 Trilyon TL
ve 29 Trilyon TL daha düflük ve 31 Aral›k 2001 tarihinde sona eren y›la ait net zarar, 31 Aral›k 2002 tarihinde sona eren y›la ait net kar ve 31 Aral›k
2001 tarihi itibariyle birikmifl zarar 116 Trilyon TL daha yüksek olacakt›.
4. Görüflümüze göre, yukar›daki 3. paragrafta aç›klanan hususla ilgili do¤abilecek düzeltmelerin etkileri d›fl›nda, yukar›da bahsedilen mali tablolar,
fiirket’in 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle mali durumunu ve bu tarihte sona eren y›la ait faaliyet sonuçlar›n›, ve nakit ak›mlar›n› Uluslararas› Finansal
Raporlama Standartlar›'na uygun olarak arzetmektedir.
DRT DENET‹M REV‹ZYON TASD‹K
YEM‹NL‹ MAL‹ MÜfiAV‹RL‹K A.fi.
Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU
‹stanbul, 7 May›s 2003
66 • 2002
31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹ ‹T‹BAR‹YLE B‹LANÇOLAR
(Tüm tutarlar UMS 29’a göre 31 Aral›k 2002 tarihindeki Türk Liras› (TL)’n›n sat›n alma gücüyle ifade edilmifltir.)
31.12.2002
(Milyon TL)
355.000.990
9.772.674
122.069.035
12.498.974
71.759.000
8.532.701
52.788.535
31.12.2001
(Milyon TL)
123.199.116
16.288.977
114.058.074
1.548.021
58.080.547
20.315.169
51.561.805
632.421.909
385.051.709
24.837.979
3.837.000
8.436.483
2.424.459.411
41.899.565
30.860.649
2.056.730
1.459.636
3.020.805.348
48.947.956
TOPLAM DURAN VARLIKLAR
2.503.470.438
3.104.130.319
TOPLAM VARLIKLAR
3.135.892.347
3.489.182.028
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
742.960
300.454.567
155.087.911
5.370.572
47.489.688
53.137.319
83.817.514
67.434.785
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
738.326
320.965.024
276.279.681
109.500
31.968.519
12.176.189
67.786.885
48.281.985
713.535.316
758.306.109
1.680.056.258
119.997
7.042.247
55.547.217
76.721.751
6.660.772
720.176
2.128.412.744
246.930
10.494.830
31.523.666
67.569.483
-
1.826.148.242
2.238.967.829
1.475.577.862
108.826.170
(988.195.243)
1.475.577.862
108.826.170
95.944.069
(1.188.440.011)
596.208.789
491.908.090
3.135.892.347
3.489.182.028
VARLIKLAR
Kasa ve Nakit De¤erler
Menkul K›ymetler
Ticari Alacaklar (Net)
Grup fiirketlerinden Alacaklar
Stoklar
K›sa Vadeli Verilen Siparifl Avanslar›
Peflin Ödenen Vergi
Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar
Not
5
6
7
8
9
11
22
10
TOPLAM DÖNEN VARLIKLAR
Uzun Vadeli Verilen Avanslar
Özsermaye Metoduna Göre De¤erlenen ‹fltirak
Di¤er Finansal Varl›klar
Maddi Duran Varl›klar (Net)
Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar ve Varl›klar
BORÇLAR
Uzun Vadeli Kredilerin Cari Dönem Taksitleri
K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borçlar›
Sat›c›lar
Grup fiirketlerine Borçlar
Di¤er K›sa Vadeli Borçlar
Al›nan Depozito ve Teminatlar
Bilet Sat›fl Avanslar›
Di¤er Gider Tahakkuklar›
11
12
12
13
14
Not
15
16
17
18
19
20
21
TOPLAM KISA VADEL‹ BORÇLAR
Banka Kredileri
Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borçlar›
Uzun Vadeli Ticari Borçlar
Hibe Krediler (Net)
Uzun Vadeli Ertelenmifl Vergi Borçlar›
K›dem Tazminat› Karfl›l›¤›
Di¤er Uzun Vadeli Borçlar
15
16
23
22
24
18
TOPLAM UZUN VADEL‹ BORÇLAR
ÖZSERMAYE
Sermaye
Yedekler
Yeniden De¤erleme Fonu
Birikmifl Zarar
TOPLAM ÖZSERMAYE
TOPLAM BORÇ VE ÖZSERMAYE
25
26
2002 • 67
31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T GEL‹R TABLOSU
Faaliyet Gelirleri
Faaliyet Giderleri
Not
2002
(Milyon TL)
30
31
2.575.073.781
(2.554.905.367)
FAAL‹YET KARI
Di¤er Faaliyetlerden Gelirler
Di¤er Faaliyetlerden Zararlar
33
34
F‹NANSMAN G‹DERLER‹, PARASAL KAZANÇ VE VERG‹ ÖNCES‹ KAR
Finansman Giderleri (Net)
Parasal Kazanç
32
VERG‹ ÖNCES‹ KAR/(ZARAR)
Vergi
NET KAR/(ZARAR)
Hisse Bafl›na Kar/(Zarar) (TL)
22
2001
(Milyon TL)
2.695.755.415
(2.608.694.403)
20.168.414
87.061.012
40.132.959
(20.132.275)
194.512.829
(40.297.797)
40.169.098
241.276.044
(373.962.603)
615.994.029
(1.989.034.769)
1.701.095.403
282.200.524
(46.663.322)
(81.955.756)
(7.836.726)
200.244.768
(54.500.048)
1.144
(314)
68 • 2002
31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T
ÖZSERMAYE DE⁄‹fi‹M TABLOSU
Sermaye
(Milyon TL)
Yedekler
(Milyon TL)
Yeniden
De¤erleme
Fonu
(Milyon TL)
31 Aral›k 2000 Bakiyesi
‹laveler
Cari Dönem Zarar›
1.446.586.005
28.991.857
-
108.826.170
-
95.944.069
-
(1.133.939.963)
(54.500.048)
Ç›k›fllar
Cari Dönem Kar›
1.475.577.862
1.475.577.862
108.826.170
-
95.944.069
95.944.069
108.826.170
-
(1.188.440.011)
200.244.768
(988.195.243)
Birikmifl
Zarar
(Milyon TL)
2002 • 69
31 ARALIK 2002 VE 2001 TAR‹HLER‹NDE SONA EREN YILLARA A‹T
NAK‹T AKIM TABLOSU
FAAL‹YETLERDEN KAYNAKLANAN NAK‹T AKIMLARI
Vergi Öncesi Net Dönem Kar›/(Zarar›)
Faaliyetlerden Sa¤lanan Nakit Ak›m›na Ulaflmak ‹çin Yap›lan Düzeltmeler:
Amortisman
Faiz Geliri
Sabit K›ymet Sat›fl (Kar›)/Zarar›
Ertelenmifl Vergi Üzerindeki Parasal (Kar)/Zarar
De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤›
‹fltirak (Kar›)/Zarar›
Sabit K›ymetlerde Hibe Kredileri ‹çin Yap›lan Düzeltmeler
Faiz Giderleri
Stok De¤er Düflüfl Karfl›l›¤›ndaki Art›fl/(Azal›fl)
Hibe Kredilerdeki De¤iflim
Finansal Kiralama Üzerindeki Kur Fark› Gideri/(Geliri)
(parasal kazanç ile netlefltirilmifltir)
‹fltirakin Piyasa De¤eri ‹le De¤erlenmesi
‹fltirak ve Menkul K›ymetler De¤er Düflüklü¤ü Karfl›l›¤›
USAfi Hisse Transferi Ertelenmifl Gelir ‹tfas›
fiüpheli Alacak Karfl›l›¤›ndaki Art›fl/(Azal›fl)
‹flletme Sermayesindeki De¤iflikliklerden Önceki Faaliyet Kar›
Ticari Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl
Grup fiirketlerinden Alacaklardaki (Art›fl)/Azal›fl
Stoklardaki (Art›fl)/Azal›fl
Peflin Ödenmifl ve Di¤er Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl
Di¤er Uzun Vadeli Varl›klardaki (Art›fl)/Azal›fl
K›sa ve Uzun Vadeli Verilen Avanslardaki (Art›fl)/Azal›fl
Ticari Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl
Grup fiirketlerine Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl
Tahakkuklar ve Di¤er Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl
Al›nan Avanslardaki (Azal›fl)/Art›fl
Bilet Sat›fl Avanslar›ndaki (Azal›fl)/Art›fl
Uzun Vadeli Ticari Borçlardaki (Azal›fl)/Art›fl
Faaliyetlerden elde edilen nakit
Ödenen K›dem Tazminatlar›
Ödenen Faizler
Ödenen Gelir Vergisi
Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit
YATIRIM FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARI
Menkul K›ymetlerdeki Art›fl
Finansal Varl›k (Al›m›)/Sat›fl›
Maddi Duran Varl›k Sat›fl›ndan Elde Edilen Nakit
Al›nan Faiz
Maddi Duran Varl›k Al›m›
Yat›r›m Faaliyetlerinde (Kullan›lan)/Sa¤lanan Edilen Net Nakit
F‹NANSMAN FAAL‹YETLER‹NE ‹L‹fiK‹N NAK‹T AKIMLARI
Sermayedeki Nakit Art›fl›
Finansal Kiralama Borcu Ödemeleri
Kredilerden Sa¤lanan Nakit Kredi Ödemeleri
Finansman Faaliyetlerinde Kullan›lan Net Nakit
NAK‹T DE⁄ERLERDEK‹ NET ARTIfi/(AZALIfi)
SENE BAfiINDAK‹ KASA VE BANKALAR
SENE SONUNDAK‹ KASA VE BANKALAR
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
282.200.524
(46.663.322)
263.577.488
12.594.723
(25.719.673)
(9.096.710)
(1.847.173)
376.901.236
(1.780.500)
86.707.710
(3.452.583)
279.139.666
11.020.706
(14.207.925)
(17.206.392)
(133.138.507)
7.697.083
206.444.706
(1.015.001)
(949.911)
(321.948.440)
12.979.059
(2.220.256)
2.304.491
671.199.896
(10.315.452)
(10.950.953)
(13.678.453)
(1.222.756)
7.044.419
26.337.841
(121.191.770)
5.261.072
32.453.715
40.961.096
16.030.663
(126.926)
641.802.392
(3.442.455)
(94.706.760)
(40.930.793)
502.722.384
350.390.215
(16.281.126)
759.303
3.620.072
629.609.567
12.537.489
(348.257)
208.911
63.946.146
7.363.492
12.669.086
4.403.922
(160.436)
(33.268.633)
(886.715)
(21.621.904)
(169.791)
674.282.877
(24.697.028)
(220.541.302)
(2.405.099)
67.011
77.411.585
25.719.673
(101.730.651)
(937.481)
93.752
(632)
137.564.536
14.207.925
(67.354.944)
84.510.637
(269.267.488)
(715.541)
(269.983.029)
231.801.874
123.199.116
355.000.990
28.991.857
(350.047.548)
(114.059.379)
(435.115.070)
78.440.114
44.759.002
123.199.116
429.044.547
70 • 2002
F‹NANSAL TABLO NOTLARI
1- fi‹RKET’‹N FAAL‹YET ALANI VE YIL ‹Ç‹NDEK‹ ÖNEML‹ OLAYLAR
Türk Hava Yollar› A.O. (“fiirket” veya “THY”) 1933 y›l›nda Türkiye’de kurulmufltur. fiirket’in ana faaliyet konusu yurt içi ve yurt d›fl›nda yolcu ve kargo
hava tafl›mac›l›¤› yapmakt›r.
31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle fiirket’in hissedarlar› ve hisse da¤›l›m› afla¤›daki gibidir:
Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›
Di¤er
%98,17
%1,83
%100,00
2- MAL‹ TABLOLARIN HAZIRLANMASINDAK‹ ESASLAR
‹liflikteki finansal tablolar Uluslararas› Muhasebe Standartlar›na (“UMS” veya “IFRS”) ve UMS Yorumlama Komitesi’nin yay›mlad›¤› yorumlara göre
haz›rlanm›flt›r.
Enflasyon Düzeltmesi
fiirket’in yasal kay›tlar› tarihsel maliyet esas›na göre düzenlenmifl olup, maddi duran varl›klar yeniden de¤erlemeye tabi tutulmaktad›r. Uluslararas›
Muhasebe Standartlar›’na göre düzenlenen ekteki mali tablolar UMS 29’un (Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Raporlama) öngördü¤ü üzere Türk
Liras›’n›n al›m gücündeki de¤iflimi yans›tmak üzere yeniden de¤erlenmifltir.
UMS 29 uygulamas› hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile haz›rlanan mali tablolar›n›n bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini, geçen
dönem bakiyelerin de ayn› birimden gösterilmesi için yeniden de¤erlenmesini öngörmektedir. UMS 29 uygulamas›n› gerektiren durumlardan biri, üç y›ll›k
kümülatif enflasyon oran›n›n yaklafl›k %100 veya üzerinde olmas›d›r. Türkiye’de Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksi
baz al›nd›¤›nda, söz konusu kümülatif oran 31 Aral›k 2002 tarihinde sona eren üç y›ll›k dönem için %227’dir. Enflasyona göre yap›lan yeniden de¤erleme,
Devlet ‹statistik Enstitüsü taraf›ndan yay›mlanan toptan eflya fiyat endeksi kullan›larak bulunan katsay›lar esas al›narak hesaplanm›flt›r.
Ekte sunulan mali tablolar›n düzeltilmesinde kullan›lan sözkonusu endeks ve katsay›lar afla¤›da belirtilmifltir.
(1994 ortalama endeksi: 100):
31 December 2000
31 December 2001
31 December 2002
Endeks
Katsay›
2,626.0
4,951.7
6,478.8
2.4671
1.3083
1.0000
Enflasyon düzeltmeleri afla¤›da belirtilen yöntemler izlenerek mali tablolara yans›t›lm›flt›r:
• Bilanço tarihindeki cari para biriminden ifade edilmeyen tüm tutarlar toptan eflya fiyat endeksi ile de¤erlenmifltir. Ayr›ca geçen dönem bakiyeleri de
benzeri flekilde yeniden de¤erlenmifltir.
• Parasal aktif ve pasif kalemler bilanço tarihindeki cari para birimi ile gösterildiklerinden yeniden de¤erlenmemifltir. Parasal kalemler nakit olarak tutulan
para ile nakit cinsinden tahsil edilecek veya ödenecek kalemleri ifade etmektedir.
• Mali tablolara maliyet de¤erleriyle aktar›lan parasal olmayan aktif ve pasif kalemler ile özsermaye kalemleri al›m gününden bilanço gününe kadar oluflan
toptan eflya fiyat endeksindeki de¤iflim sabit k›ymetler için ilk al›fl maliyetine ve birikmifl amortisman›na uygulanarak belirlenmifltir. fiirket kay›tlar›na göre
yap›lan her türlü yeniden de¤erleme elimine edilmifltir.
• Gelir tablosundaki tüm kalemler ilgili katsay›lar kullan›larak endekslenmifltir.
• fiirket’in net parasal varl›¤› veya borcu üzerindeki enflasyonun etkisi gelir tablosunda parasal kazanç ve kay›p olarak gösterilmifltir.
2002 • 71
Enflasyon ve Döviz Kurlar›
fiirket’in faaliyetlerinin önemli bir bölümü, özellikle gelirler ve giderler ABD Dolar› cinsinden oluflmaktad›r. E¤er fiirket mali tablolar›n› UMS 21 no’lu
standart uyar›nca ABD Dolar› cinsinden haz›rlam›fl olsa idi, Türk Liras›’n›n ABD Dolar› karfl›s›nda u¤rad›¤› devalüasyonun, resmi enflasyon oran›ndan farkl›
olmas› nedeniyle mali tablolar daha farkl› sonuçlar do¤urabilirdi. Türk Liras›’n›n ABD Dolar› karfl›s›ndaki devalüasyon oran›n›n, toptan tüketici fiyat endeksi
ile karfl›laflt›r›lmas› afla¤›daki gibi verilmifltir:
Y›l
Devalüasyon oran› USD
Toptan eflya fiyat endeksi
2002
2001
%13,5
%30,8
%114,3
%88,6
31 Aral›k 2002 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas›’n›n aç›klam›fl oldu¤u dolar kuru 1.634.501 TL’dir.
3- BÖLGESEL RAPORLAMA
3.1. Faaliyet Alanlar›
fiirket a¤›rl›kl› olarak bir tek endüstri alan›nda faaliyet göstermektedir. Ana faaliyet alan› yurt içinde ve d›fl›nda Türkiye ba¤lant›l› yolcu ve kargo hava
tafl›mac›l›¤› yapmakt›r. Ayr›ca fiirket’in ifltirakleri de havayolu iflletmecili¤ine iliflkin faaliyetlerde bulunmaktad›r.
3.2. Co¤rafi Alanlar
Gelir analizi, THY’nin hizmet verdi¤i uçufl hatlar› baz al›narak yap›lmaktad›r. Türkiye’de yap›lan yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, yurtiçi hizmet geliri olarak
kaydedilmektedir. Tarifeli ve tarifesiz bütün yurtd›fl› uçufl gelirleri uçuflun yap›ld›¤› co¤rafi bölgelere göre kaydedilmektedir.
4- ÖNEML‹ MUHASEBE POL‹T‹KALARININ ÖZET‹
‹liflikteki mali tablolar›n haz›rlanmas› s›ras›nda uygulanan önemli muhasebe politikalar› afla¤›daki gibi aç›klanm›flt›r.
4.1. Gelir Kaydedilmesi ve Komisyon Giderleri
Yolcu ve kargo tafl›ma gelirleri, tafl›ma hizmeti tamamland›¤›nda faaliyet geliri olarak kaydedilmektedir. Sat›lan ancak henüz kullan›lmayan (uçulmayan)
biletler, bilet sat›fl avans› olarak kaydedilmektedir.
fiirket tarihsel istatistikler kullan›larak uçulmayan ve geçerlili¤ini yitirmifl biletler hakk›nda tahmini hesaplamalar yapabilmektedir ve 2002 y›l›nda, yaklafl›k
29.387 Milyar TL tutar›ndaki kullan›lmayan bilet faaliyet geliri içerisinde kaydedilmifltir.
Yolcu gelirlerine iliflkin olarak acentalara verilecek komisyonlar tafl›mac›l›k hizmeti gerçekleflti¤inde gider olarak kaydedilmektedir. Tafl›mac›l›k hizmeti
öncesi sat›lan biletlerin komisyon giderleri dönen varl›klara peflin ödenmifl gider olarak kaydedilmektedir.
4.2. Menkul K›ymetler
Menkul k›ymetler yurt d›fl› borsalarda ifllem gören hisse senetlerinden oluflmufl olup, bilanço tarihinden önceki befl ifl günü boyunca ilgili borsada oluflan
günlük a¤›rl›kl› ortalama fiyatlar›n›n ortalamas› üzerinden de¤erlenmektedir.
4.3. Stok De¤erlemesi
Stoklar maliyet ya da net gerçekleflebilir de¤erinin düflük olan› ile hareketli a¤›rl›kl› ortalama maliyet metodu kullan›larak de¤erlenmektedir.
4.4. ‹fltirakler
‹fltirak oran› %20 ile %50 aras›nda de¤iflen ve Ortakl›k taraf›ndan kontrol edilmeyen ifltirakler özkaynak yöntemiyle kaydedilmektedir.
‹fltirak oran› %20’den az olan ifltiraklerden borsada ifllem gören ifltirakler bilanço tarihindeki piyasa de¤erleriyle, di¤er ifltirakler ise UMS 29’a göre
endekslenmifl maliyet üzerinden kaydedilmektedir.
72 • 2002
4.5. Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varl›klar
Tarihi maliyet de¤erleriyle gösterilen maddi ve maddi olmayan duran varl›klar al›m tarihinden itibaren endekslenmifl tutarlar›ndan kay›tlara al›nm›flt›r.
Maddi ve maddi olmayan duran varl›klar, tamir edilebilir yedek parçalar hariç, tüm kategoriler için normal amortisman yöntemi kullan›larak amortismana
tabi tutulmaktad›r. Tamir edilebilir yedek parçalar grup olarak amortismana tabi tutulmaktad›r. Aktiflerin ekonomik ömürleri ve hurda de¤eri afla¤›da
belirtilmifltir:
Ekonomik Ömür
- Arsa - Bina
- Uçak 15-20
- Motorlar
- Komponentler
- Tamir Edilebilen Yedek Parçalar
- Simülatör
- Makina ve Ekipman
- Döfleme ve Demirbafllar
- Tafl›tlar
- Di¤er Maddi Duran Varl›klar
50
%10-30
15
10
2-3
10
6.5
5
5
5
Hurda de¤eri
%30
-
31 Aral›k 2002 itibariyle, enflasyon oran›n›n, Dolar’›n TL karfl›s›ndaki de¤er kazanc›ndan daha fazla gerçekleflmesi nedeniyle, uçaklar›n endekslenmifl TL
net defter de¤erleri ABD Dolar› cinsinden net defter de¤erinin oldukça üstünde kalm›flt›r. Bu nedenle, uçaklar›n net defter de¤erleri Dolar baz›ndaki net
defter de¤erlerine indirgenmifltir. Bu de¤er azal›fl›, direkt olarak uçak baz›nda Yeniden De¤erleme Art›fl rakam›n› aflmamas› kofluluyla, ilgili Yeniden De¤er
Art›fl› hesab›ndan mahsup edilmifl ve kalan k›s›m ise gider yaz›lm›flt›r. Daha sonra bu de¤erlerin, uçaklar›n tahsil edilebilir de¤erlerini afl›p aflmad›¤› kontrol
edilmifltir. UMS 36’ya “Varl›klarda De¤er Düflüklü¤ü” göre tahsil edilebilir de¤er tespitinde, varl›ktan beklenen nakit ak›mlar›n›n bugünkü de¤eriyle net
sat›fl fiyat›n›n büyük olan› kullan›lm›flt›r. Net sat›fl fiyat›n›n tespitinde Ortakl›k yönetiminin uluslararas› uçak fiyat kataloglar›na göre gelifltirdi¤i tahminlerin
düflük olan› kullan›lm›flt›r. Kay›tl› de¤erdeki düflüfl faaliyet giderlerine de¤er düflüfl gideri olarak kaydedilmektedir.
4.6. Hibe Krediler
Hibe krediler uçak ve motorlar›n, sat›n al›mlar›nda veya finansal kiralama yöntemiyle elde edilmelerinde al›nmaktad›r. fiirket, hibe kredileri aktiflerin
maliyetinden düflmekte ve bu aktifleri ekonomik ömürleri veya finansal kiralama süresince amorti etmektedir. Faaliyet kiralamas›na iliflkin hibe krediler,
ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve finansal kiralama süresince amorti edilmektedir.
4.7. Bak›m ve Onar›m Giderleri
Maddi duran varl›klar›n ve kiralanan varl›klar›n düzenli bak›m› ve onar›m› için yap›lan harcamalar ilgili döneme faaliyet gideri olarak kaydedilmektedir. Büyük
bak›mlar periyodik bazda gider olarak tahakkuk ettirilmektedir.
4.8. S›k Uçufl Program›
THY, üyelerine “Miles and Miles” ad›nda bir S›k Uçufl Program› (frequent flyer program) dahilinde birikmifl mesafe üzerinden ücretsiz uçufl ödülü
vermektedir. Ücretsiz seyahatin artan maliyet yöntemi ile hesaplanan tahmini maliyeti, program üyeleri seyahat ettikçe yükümlülük olarak
kaydedilmektedir.
THY, ayn› zamanda “Shop & Miles” Program› dahilinde kat›l›mc›lara mil kredisi satmaktad›r. Bu gelirin bir k›sm› ertelenmifl gelir olarak kaydedilmekte ve seyahat
sa¤land›kça gelir olarak kaydedilmektedir.
4.9. Vergi
Cari y›l vergi gideri cari y›l sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderlere ve istisnalara göre düzeltilmesine göre hesaplanmaktad›r. Vergi gideri bilanço
tarihinde geçerli olan vergi oranlar› kullan›larak hesaplanm›flt›r.
2002 • 73
Ertelenmifl vergi iliflikteki finansal tablolarda kay›tl› olan varl›k ve borçlar›n, vergi hesaplamas›na baz olan benzer kalemler ile aras›ndaki zamanlama
farklar›n›n bilanço metoduna göre muhasebelefltirilmesinden oluflmufltur. Prensip olarak, ertelenmifl vergi borçlar› tüm geçici zamanlama farklar› için
kayda al›nmakta, ertelenmifl vergi varl›¤› ise geçici zamanlama farklar›n›n kullan›labilece¤i vergilendirilebilir kar›n olmas›n›n muhtemel oldu¤u durumda
kayda al›nmaktad›r.
Ertelenmifl vergi, ilgili varl›klardan faydalan›lmas› veya borçlar›n ödenmesi beklenilen zamanlarda uygulanacak vergi oranlar› üzerinden hesaplanmaktad›r.
Ertelenmifl vergi gelir tablosunda gelir veya gider olarak muhasebelefltirilmektedir.
Peflin ödenmifl kurumlar vergisi ve kurumlar vergisi borçlar› ayn› vergi dairesi taraf›ndan tarh edildi¤i için netlefltirilmifltir. Ertelenmifl vergi varl›klar› ve
borçlar› da tahmini gerçekleflme tarihlerine göre netlefltirilmifltir.
4.10. Emeklilik ve K›dem Tazminat› Provizyonu
Türkiye’deki ‹fl Kanunlar› gere¤i emeklilik ve k›dem tazminat provizyonlar› iliflikteki finansal tablolarda gerçeklefltikçe provizyon olarak ayr›lmaktad›r. UMS
19’a uygun olarak gelecek y›llarda ödenecek emeklilik tazminat›n›n bilanço tarihindeki bugünkü de¤erinin hesaplanmas› için enflasyon oran›ndan
ar›nd›r›lm›fl uygun faiz oran› ile iskonto edilmifltir. Emeklilik tazminat giderine dahil edilen faiz maliyeti faaliyet sonuçlar›nda faiz gideri olarak
gösterilmektedir.
4.11 ‹liflkili fiirketler
‹liflikteki mali tablolarda, THY’nin ortaklar›, iliflkili olarak bilinen di¤er flirketler ve bu flirketlerin direktör ve yöneticileri iliflkili taraf olarak adland›r›lm›fllard›r.
4.12. Yabanc› Para ‹fllemleri
Y›l içerisinde gerçekleflen döviz ifllemleri ifllem tarihindeki kurlar kullan›larak Türk Liras›’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize ba¤l› varl›k ve borçlar
bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullan›larak Türk Liras›’na çevrilmifllerdir. Bu çevirimden ve dövizli ifllemlerin tahsil/tediyelerinden kaynaklanan
kambiyo karlar›/zararlar› gelir tablosunda yer almaktad›r.
31 Aral›k tarihleri itibariyle y›l sonu ve ortalama ABD Dolar› kuru afla¤›daki gibidir:
31 Aral›k 2000
31 Aral›k 2001
31 Aral›k 2002
Y›l Sonu Kuru
671.765
1.439.567
1.634.501
Ortalama Kur
605.932
1.196.780
1.504.597
4.13. Finansal Kiralama
fiirket finansal kiralama ve faaliyet tipi kiralama yöntemiyle uçak, simülatör, bilgisayar ekipman› ve tafl›t araçlar› kiralamaktad›r. UMS 17 no’lu standart›n
öngördü¤ü üzere, fiirket finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktif ve pasiflerini kiralama taksitlerinin bugünkü de¤erine eflit olarak kaydetmektedir.
Finansal kiralama yöntemiyle kiralanan aktiflere ekonomik ömürleri süresince amortisman ayr›lmaktad›r. Faaliyet tipi kiralamalar faaliyet gideri olarak
kaydedilmektedir.
4.14. Mali Enstrümanlar
Mali Varl›klar
fiirket’in temel mali varl›klar› nakit ve nakit benzeri kalemler, hisse senetleri, ticari alacaklar, ba¤l› flirketlerden alacaklar ve finansal duran varl›klard›r.
Ticari alacaklar ve iliflkili flirketlerden alacaklar›n defter de¤eri, tahsil edilemeyen tutarlar için gerekli karfl›l›klar ayr›ld›ktan sonra, uzun vadeli alacaklar›n
reeskonta tabi tutulmas› haricinde, yaklafl›k pazar de¤erine ulaflt›¤› tahmin edilmektedir. Üç aydan uzun vadeli alacaklar, reeskonta tabi tutulmufltur.
Menkul k›ymetler, bankalarla yap›lan devlet tahvili ve hazine bonosuna dayal› k›sa vadeli repo sözleflmelerinden oluflmakta olup, sat›n alma bedeli üzerine
bilanço tarihi itibariyle faiz tahakkuk ettirildi¤inden, yaklafl›k pazar de¤erine ulaflmaktad›r. Hisse senetleri de borsa de¤erinden de¤erlenmifltir.
74 • 2002
Sun Express ve Uçak Servis A.fi. d›fl›nda olan ve Ortakl›¤›n önemli bir etkisinin olmad›¤› veya kontrol etmedi¤i finansal duran varl›klar, makul de¤erleri
güvenilir bir biçimde ölçülemedi¤i için maliyet de¤erinden gösterilmifllerdir.
Ortakl›k, Sun Express üzerinde önemli bir etkiye sahip oldu¤u için bu ifltiraki özsermaye metoduna göre muhasebelefltirmifltir. Uçak Servis A.fi. sat›fla haz›r
yat›r›m olarak s›n›fland›r›lm›flt›r ve makul de¤erdeki de¤iflim gelir tablosuna yans›t›lmaktad›r.
Mali Borçlar
Mali Borçlar ilgili anlaflmalar›n özüne göre s›n›fland›r›lm›flt›r. Faize tabi banka borçlar›, ticari ve di¤er borçlar, ba¤l› flirketlere borçlar ve finansal kiralama
borçlar› önemli mali borçlar› oluflturmaktad›r. Faize tabi yabanc› paraya ba¤l› krediler y›l sonu kurundan de¤erlenmifltir. Finansal giderler tahakkuk esas›na
göre muhasebelefltirilmekte olup, ilgili dönemde ödenmedikleri takdirde di¤er gider tahakkuklar› hesab›nda izlenmektedir. Ticari ve di¤er borçlar ile ba¤l›
flirketlere borçlar pazar de¤erine yaklafl›k olan nominal de¤erlerinden gösterilmektedir.
Kredi Riski
fiirket’in kredi riski temel olarak ticari alacaklar›na iliflkindir. Bilançoda gösterilen tutar fiirket yönetiminin önceki tecrübelerine ve cari ekonomik flartlara
ba¤l› olarak tahmin etti¤i flüpheli alacaklar düflüldükten sonraki net tutardan oluflmaktad›r.
fiirket’in kredi riski çok say›da müflterilerle çal›flt›¤›ndan dolay› da¤›lm›fl durumda oldu¤undan önemli bir kredi riski yo¤unlaflmas› yoktur.
Fiyat Riski
• Döviz Kuru Riski
Ortakl›k iflinin özelli¤inden dolay› yabanc› paralar ile Türk Liras› aras›ndaki kur de¤ifliminden etkilenmektedir. Ortakl›¤›n bilet gelirinin ço¤u Euro ve
Amerikan Dolar’›ndan, giderlerin ço¤unlu¤u ise Amerikan Dolar› ve Türk Liras›’ndan oluflmaktad›r.
• Faiz Riski
Leasing ifllemlerine ba¤l› faiz oranlar› LIBOR’a ba¤l›d›r, dolay›s›yla fiirket uluslararas› pazardaki faiz oranlar›ndaki de¤iflimden etkilenmektedir. fiirket faiz
oranlar›na ve kur de¤iflimine karfl› risklerini s›n›rland›rmaya yönelik hedging anlaflmalar› yapmam›flt›r.
• Piyasa Riski
THY, k›sa vadeli repo sözleflmelerine dayal› hazine bonosu ifllemleri ve bankada gerçeklefltirdikleri günlük mevduat ifllemleri arac›l›¤›yla yat›r›mlar›n›
gerçeklefltirmektedir. Bu yat›r›mlar, piyasa koflullar›ndan dolay› meydana gelen dalgalanmalar sebebiyle de¤ifliklik göstermektedir.
• Nakit Riski
Genel olarak biletler önceden sat›lmakta ve tafl›mac›l›k sonradan gerçeklefltirilmektedir. Dolay›s›yla fiirket, gelirlerini önceden tahsil edip ve tafl›mac›l›k
maliyetini sonradan gerçeklefltirdi¤inden dolay› avantaj elde etmektedir.
fiirket ayr›ca tahsil ve ödeme süresi aras›ndaki farktan dolay› da avantaj elde etmektedir. fiirket’in müflterilerinden ortalama tahsilat süresi 30 gün ve
sat›c›lar›na ödeme süresi ortalama 60 gündür.
4.15. Netlefltirme
Finansal varl›k ve yükümlülükler, tan›mlanan tutarlar›n netlefltirilmesi için bir zorunluluk veya niyet varsa veya varl›k yükümlülük ile denklefliyorsa,
netlefltirilmifl ve bilançoda net olarak gösterilmifltir.
4.16. Tahmin Uygulamas›
Finansal tablolar›n Uluslararas› Muhasebe ‹lkeleri’ne uygun olarak haz›rlanabilmesi, yönetimin raporlanan varl›k ve yükümlükleri, koflullu borçlar› ve gelir
ve giderleri etkileyebilecek tahminler yapmas›n› gerektirmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farkl› olabilir.
2002 • 75
4.17. Hisse Bafl›na Kar
33 no’lu UMS “Hisse Bafl›na Kar” halka aç›k veya aç›lmakta olan flirketler için hisse bafl›na kar›n veya kar› azalt›c› etkisi bulunan kalemlerden sonraki hisse
bafl›na kar›n (dilutive profit veya suland›r›lm›fl kar) dipnotlarda belirtilmesini öngörmektedir.
Hisse bafl›na kar› azalt›c› etkisi bulunan (dilutive equity instruments) özkaynak kalemi bulunmamaktad›r.
Toplam hisse adedinin 2002 ve 2001 tarihlerindeki a¤›rl›kl› ortalamas› ve hisse bafl›na kar›n hesaplanmas› afla¤›da gösterildi¤i gibidir:
1 Ocak tarihi itibariyle toplam hisse hisse adedi (tam de¤er)
Bedelsiz hisse art›r›m› (yeniden de¤erleme fonu kaynakl›) (tam de¤er)
Ç›kar›lan yeni hisseler (nakit art›fl›) (tam de¤er)
31 Aral›k tarihi itibariyle hisse adedi (tam de¤er)
Toplam hisse adedinin y›l içerisindeki a¤›rl›kl› ortalamas› (tam de¤er)
Dönem Net Kar›/(Zarar›) (Milyon TL)
Hisse Bafl›na Kar/(Zarar) (TL)
2002
2001
175.000.000.000
175.000.000.000
175.000.000.000
162.660.070.000
12.339.930.000
175.000.000.000
173.444.830.740
200.244.768
1.144
(54.500.048)
(314)
5- KASA VE NAK‹T DE⁄ERLER
Kasa ve nakit de¤erlerin dökümü afla¤›daki gibidir:
Kasa
Al›nan Çekler
Banka 350.580.302
Di¤er Haz›r De¤erler
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
122.462
275.919
114.756.036
4.022.307
355.000.990
105.429
832.087
7.505.564
123.199.116
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2002’de yabanc› para banka bakiyeleri 341.671.897 Milyon TL’dir.
Vadeli Mevduatlar
Tutar
Para Birimi
Aç›l›fl Tarihi
Faiz %
Vade
70.000.000
35.000.000
40.000.000
20.750.000
22.700.000
USD
USD
USD
USD
EUR
29.11.2002
09.12.2002
16.12.2002
31.12.2002
30.12.2002
%3,01
%2,81
%2,81
%1,60
%3,20
02.01.2003
09.01.2003
16.01.2003
02.01.2003
02.01.2003
Tutar
Para Birimi
Aç›l›fl Tarihi
Faiz %
Vade
8.000.000
2.500.000
2.300.000
10.000.000
5.000.000
11.300.000
Milyon TL
Milyon TL
Milyon TL
USD
USD
USD
24.12.2001
28.12.2001
31.12.2001
24.12.2001
27.12.2001
28.12.2001
%60,5
%60,5
%49
%2,8
%2,8
%3,5
03.01.2002
03.01.2002
02.01.2002
02.01.2002
03.01.2002
04.01.2002
114.415.070
57.207.535
65.380.040
33.915.896
38.668.928
309.587.469
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
10.467.193
3.270.998
3.009.318
18.835.282
9.417.641
21.283.869
66.284.301
fiirket’in Johannesburg’da 79.752 Milyon TL tutar›nda, Milano’da 674.321 Milyon TL tutar›nda bankalardan ald›¤› teminat mektubuyla ilgili olarak bloke
hesab› bulunmaktad›r.
76 • 2002
6- MENKUL KIYMETLER
Menkul k›ymetlerin dökümü afla¤›daki gibidir:
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
15.583.979
(9.661.305)
3.850.000
9.772.674
17.028.880
(739.903)
16.288.977
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
143.554.894
(21.485.859)
122.069.035
133.239.442
(19.181.368)
114.058.074
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (SUN EXPRESS)
Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› (*)
Uçak Servisi A.fi (USAfi)
THY SRL
Sita
1.007.121
10.240.960
7.044
108.141
1.135.708
267.553
35.963
1.244.505
Grup fiirketlerinden Alacaklar
K›sa Vadeli
12.498.974
1.548.021
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
62.890.015
8.868.985
71.759.000
47.448.407
10.632.140
58.080.547
France Telecom Hisseleri
France Telecom De¤er Düflüklü¤ü
Repo *
* Repo 02.01.2003 vadeli olup, faiz oran› %35,88’dir.
7- T‹CAR‹ ALACAKLAR
Ticari alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Ticari Alacaklar
fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤›
8- GRUP fi‹RKETLER‹NDEN ALACAKLAR
Grup flirketlerden alacaklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
(*) Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’ndan olan alacak için %40 faiz uygulanmaktad›r.
9- STOKLAR
Stoklar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Yedek Parça, Uçufl Ekipman›
Di¤er Stoklar
2002 • 77
10- D‹⁄ER ALACAKLAR VE KISA VADEL‹ VARLIKLAR
Di¤er Alacaklar ve K›sa Vadeli Varl›klar›n dökümü afla¤›daki gibidir.
‹ndirilecek KDV
Geri Al›nacak Vergi
Teknik Bak›m Gelir Tahakkuku
A Tipi Ruhsat ‹ptal Alaca¤›
Peflin Ödenmifl Faaliyet Tipi Kiralama Giderleri
Peflin Ödenmifl Sat›fl Komisyonlar›
Peflin Ödenen A Tipi Yer Hizmetleri Ruhsat Ücreti
Petrol Ofisi A.fi.’ye Verilen Depozito
Peflin Ödenmifl Kira Giderleri
Peflin Ödenmifl Di¤er Giderler
Uçak Üreticilerinden Alacaklar
‹fl Avanslar›
Fon Transferi K›s›tlanan Banka Hesaplar› (*)
Di¤er Alacaklar
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
88.835
2.868.057
3.362.514
11.587.347
5.710.162
3.501.164
3.824.102
663.560
3.716.424
1.146.895
588.577
314.920
13.349.559
2.066.419
52.788.535
49.319
636.496
10.672.332
10.181.962
8.928.539
615.519
5.044.324
1.216.850
76.673
68.516
12.046.156
2.025.119
51.561.805
* Bankalardan fon transferleri k›s›tlamalar› ‹ran ve Libya bankalar›nda tutulan fonlarla ilgilidir. Bu tutarlar, ilgili sat›fl bürolar›nca Türkiye’ye transferi veya
gider ödemesi olarak 3 aydan uzun ancak 1 y›ldan k›sa bir zaman içinde kullan›labilir olduklar› için K›sa Vadeli Di¤er Aktifler alt›nda s›n›flanm›flt›r.
11- VER‹LEN AVANSLAR
Verilen avanslar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
a) K›sa Vadeli:
Gelecek Y›lda Tahsil Edilecek Ön Ödemeler
Toplam Verilen K›sa Vadeli Avanslar
b) Uzun Vadeli:
Uçak için Verilen Avanslar
Faaliyet Tipi Kiralamalar için Verilen Avanslar
Verilen Di¤er Avanslar
Toplam Verilen Uzun Vadeli Avanslar
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
-
20.315.169
20.315.169
7.190.402
15.537.259
2.110.318
24.837.979
10.076.875
18.399.993
2.383.781
30.860.649
78 • 2002
12- F‹NANSAL DURAN VARLIKLAR
Özsermaye metoduna göre muhasebelefltirilen ifltirakler afla¤›daki gibidir:
Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (Sun Express)
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
3.837.000
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
2.056.730
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
15.479
1.376.691
(976.456)
688
11.101.281
(3.081.201)
8.436.483
67.011
15.248
Maliyet de¤eri üzerinden gösterilen di¤er finansal duran varl›klar afla¤›daki gibidir:
Qualiflyer Yer Hizmetleri Ltd.
Sita Inc.1.376.692
Sita De¤er Düflüklü¤ü
THY SRL
USAfi De¤er Düflüklü¤ü
686
1.459.636
Ortakl›¤›n açm›fl oldu¤u 5 y›ll›k ikram ihalesi Uçak Servis A.fi. (USAfi) taraf›ndan kazan›lm›fl ve 1 Ocak 2002 tarihinde ikram anlaflmas› imzalanm›flt›r.
Yap›lan anlaflma çerçevesinde USAfi’›n ana orta¤› Gate Gourmet Holding A.G.(GGH) ile Ortakl›k aras›nda yap›lan hisse devir sözleflmesine istinaden GGH,
USAfi’›n toplam sermayesinin %15’ine tekabül eden B grup hisselerini bedelsiz olarak Ortakl›¤a devredecektir. Yine sözleflme gere¤i 21 Haziran 2002
tarihinde ilk %10 hissenin mülkiyeti al›nm›fl olup, 2003 ve 2006 y›llar› aras›nda her y›l %1,25 oran›nda hissenin mülkiyeti devral›narak %15
tamamlanacakt›r. Bu çerçevede USAfi sermayesinin ilk %10’luk k›sm›na tekabül eden ve 21 Haziran 2002’de bedelsiz olarak teslim al›nan 570 milyon
adet hisse, teslim tarihindeki borsa rayici üzerinden 11.101.281 Milyon TL, karfl›l›kl› olarak ba¤l› menkul k›ymetler ve sonraki y›llara ait gelirler hesaplar›na
al›nm›flt›r. Sonraki y›llara air gelir tutar› befl y›ll›k ikram anlaflmas› süresince gelir olarak kaydedilmektedir.
fiirket’in finansal duran varl›klar›n›n 31 Aral›k 2002 itibariyle detaylar› afla¤›daki gibidir:
fiirketin Ünvan›
Günefl Ekspress Havac›l›k A.fi. (Sun Express)
Sita Vakf›
THY SRL
Uçak Servis A.fi. (USAfi)
fiirketin ve
Faaliyetin Yeri
Sahiplik Oran›
Sahip Olunan
Oy Hakk›
Türkiye
Türkiye
%50
%0,3
%50
%0,3
Hollanda
Kiflinev
Turkey
%0,1’den az
%100
%10
Yok
%100
%10
Ana Faaliyet Alan›
Hava Tafl›mac›l›¤›
‹nflaat, Bilgi ve
Telekomünikasyon
Hizmet
Sat›fl Bürosu
Catering
-
Yeniden De¤erleme
Kapan›fl Bakiyesi
Kapan›fl Bakiyesi
Net Defter De¤eri
31 Aral›k 2001
Net Defter De¤eri
31 Aral›k 2002
Düflüklü¤ü
Birikmifl De¤er
101,689,766
101,078,977
-
16,836,663
-
Yeniden De¤erleme
31 Aral›k 2002
-
2,326,048
Cari Y›l Amortisman›
Ç›k›fllar
14,510,615
1 Ocak 2002
Aç›l›fl Bakiyesi
Birikmifl Amortisman
117,915,640
-
Ç›k›fllar
31 Aral›k 2002
1,715,259
57,305,221
50,183,539
-
184,022,944
-
(3,385,171)
15,055,069
172,353,046
234,206,483
-
(3,484,573)
8,032,789
229,658,267
ve Tafl›tlar
ve Binalar
116,200,381
Simülatör
Düzenlemeleri
‹lavaler
1 Ocak 2002
Aç›l›fl Bakiyesi
Maliyet
Ekipman,
Teknik
Arsa, Yer Üstü
13- MADD‹ DURAN VARLIKLAR
45,862,347
30,895,216
-
190,880,559
-
(887,402)
15,085,184
176,682,777
221,775,775
-
(3,222,044)
2,452,695
222,545,124
ve Yaz›l›m
Demirbafllar
Ekipmanlar,
Di¤er
203,294,035
151,796,807
27,473,556
302,396,485
-
(52,918,083)
25,518,895
329,795,673
481,666,848
-
(95,644,568)
10,396,797
566,914,619
Motorlar
Yedek
Uçaklar ve
92,281,015
119,249,560
-
155,425,700
-
(6,315,583)
52,164,556
109,576,727
274,675,260
-
(6,315,583)
79,133,101
201,857,742
Yedek Parçalar
Tamir Edilebilir
Komponent ve
1,173,237
61,515
-
-
-
-
-
-
61,515
-
(1,111,732)
10
1,173,237
Yat›r›mlar
Yap›lmakta olan
501,605,621
453,265,614
27,473,556
849,562,351
-
(63,506,239)
110,149,752
802,918,838
1,330,301,521
-
(109,778,500)
101,730,651
1,338,349,370
Varl›klar
Toplam
Sahip Olunan
2,500,783,949
1,960,117,421
410,954,150
762,900,443
(17,698,992)
(47,628,761)
149,967,466
678,260,730
3,133,972,014
(137,330,001)
(78,471,281)
129,912,779
3,219,860,517
ile Al›nan Uçaklar
Finansal Kiralama
18,415,778
11,076,376
4,709,093
33,292,274
-
-
3,460,270
29,832,004
49,077,743
-
435,271
48,642,472
Simülatör
K›ymetler ve
ile Al›nan Sabit
Kiralama Yolu
Di¤er Finansal
2,519,199,727
1,971,193,797
415,663,243
796,192,717
(17,698,992)
(47,628,761)
153,427,736
708,092,734
3,183,049,757
(137,330,001)
(78,471,281)
130,348,050
3,268,502,989
Varl›klar
ile Al›nan
Kiralama Yolu
Toplam Finansal
3,020,805,348
2,424,459,411
443,136,799
1,645,755,068
(17,698,992)
(111,135,000)
263,577,488
1,511,011,572
4,513,351,278
(137,330,001)
(188,249,781)
232,078,701
4,606,852,359
Toplam
2002 • 79
80 • 2002
14- D‹⁄ER ALACAKLAR VE UZUN VADEL‹ AKT‹FLER
Di¤er Alacaklar ve Uzun Vadeli Aktifler’in dökümü afla¤›daki gibidir:
Peflin Ödenen A Tipi Yer Hizmetleri Ruhsat Ücreti
Peflin Ödenen Uçak Finansman Giderleri
Peflin Ödenen Eximbank USA Garanti Ücreti
‹fltirak Sat›fl›ndan Alacaklar (*)
Di¤er Alacaklar
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
3.669.340
9.166.596
1.592.148
27.359.795
111.686
41.899.565
2.976.179
3.577.811
10.097.370
32.165.839
130.757
48.947.956
(*) ‹fltirak Sat›fl›ndan Alacaklar, THY’nin K›br›s Türk Hava Yollar›’ndaki hissesini 31 Aral›k 2000 tarihindeki sat›fl›yla ilgilidir. THY, bu sat›fl ile ilgili alaca¤›n›
TL’ye çevirmifl ve Aral›k 2002’den bafllamak üzere %40 faiz iflletmifltir. Bu alaca¤›n vadesi henüz belirlenmedi¤i için, 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle hesab›n
bakiyesi, Di¤er K›sa Vadeli Alacaklar hesap grubundan Di¤er Uzun Vadeli Alacaklar hesap grubuna s›n›flanm›flt›r.
15- BANKA KRED‹LER‹
Banka kredilerinin dökümü afla¤›daki gibidir:
Uzun Vadeli Banka Kredilerinin Cari Dönem Taksitleri
Uzun Vadeli Banka Kredileri
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
742.960
742.960
738.326
720.176
1.458.502
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
229.056.279
199.844.695
337.926.715
1.355.883.912
2.122.711.601
(142.200.776)
397.331.974
392.964.680
677.540.264
1.358.272.746
2.826.109.664
(376.731.896)
1.980.510.825
2.449.377.768
300.454.567
1.680.056.258
1.980.510.825
320.965.024
2.128.412.744
2.449.377.768
355.845.866
1.624.664.959
1.980.510.825
456.441.791
1.992.935.977
2.449.377.768
16- F‹NANSAL K‹RALAMA BORÇLARI
Gelecek y›llara ait finansal kiralama ödemeleri afla¤›daki gibidir:
1 y›ldan az
1-2 y›l aras›
2-5 y›l aras›
5 y›ldan fazla
Eksi: Gelecek y›llara ait faiz gideri
Mali tablolarda gösterilen
Finansal kiralama borçlar›n›n bugünkü de¤eri
Gösterimi:
K›sa Vadeli Borçlar (*)
Uzun Vadeli Borçlar
Faiz Aral›¤›:
De¤iflken oranl› borçlar
Sabit oranl› borçlar
31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle, ABD Dolar› cinsinden ifade edilen finansal kiralama borçlar›n›n faiz oranlar› LIBOR art› %0,02 ve %1,44 aras›ndad›r.
2002 • 81
17- GRUP fi‹RKETLER‹NE BORÇLAR
Grup flirketlerine borçlar afla¤›daki gibidir:
Sun Express
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
112.104
5.258.468
5.370.572
109.500
109.500
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
19.565.599
7.773.953
214.370
18.494.369
(1.736.042)
2.220.256
522.151
435.032
47.489.688
20.299.123
7.196.853
504.612
6,660,772
6,660,772
-
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
16.168.371
21.233.937
11.283.522
4.451.489
53.137.319
11.960.371
215.818
12.176.189
18- D‹⁄ER KISA VE UZUN VADEL‹ BORÇLAR
Di¤er k›sa vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Ödenecek Vergi ve Fonlar
Ödenecek SSK Primleri
Personele Borçlar
DHM‹ Protokol Borcu
DHM‹ Protokol Borcu Reeskontu
USAfi Gelir Tahakuku
Ertelenmifl Gelir
Di¤er Borçlar
2.984.608
983.323
28.983.911
Di¤er uzun vadeli borçlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
USAfi Gelir Tahakuku
19- ALINAN DEPOZ‹TO VE AVANSLAR
Al›nan avanslar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Al›nan Depozito ve Teminatlar
Mil Kredi Sat›fllar› için Al›nan Avanslar
T.C. Diyanet ‹flleri Baflkanl›¤›’ndan Al›nan Depozito
Di¤er Al›nan Avanslar
82 • 2002
20- B‹LET SATIfi AVANSLARI
Bilet Sat›fl Avanslar›
Mil Sat›fl›ndan Do¤an Mil Yükümlülü¤ü Karfl›l›¤›
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
68.287.942
15.529.572
83.817.514
67.786.885
67.786.885
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
16.688.035
6.435.117
14.212.404
12.535.055
11.848.477
3.480.894
2.136.186
98.617
67.434.785
9.816.719
10.660.624
16.223.653
5.859.609
3.690.849
960.092
1.070.439
48.281.985
21- D‹⁄ER G‹DER TAHAKKUKLARI
Di¤er gider tahakkuklar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Teflvik Primi Tahakkuku
POAfi Gider Tahakkuklar›
Maafl Tahakkuklar›
Bak›m Onar›m Gider Tahakkuklar›
S›k Uçufl Program› Gider Tahakkuklar›
Yasal Yükümlülük Karfl›l›¤›
Dahili Sigorta Risk Karfl›l›¤›
Di¤er Yükümlülükler
22- ÖDENECEK VERG‹
Türk Vergi Kanunlar›na göre, kurumlar vergisi oran› %30’dur ve bu orana ilave olarak %10 fon uygulanmaktad›r. Da¤›t›lan temettüden ilave gelir stopaj›
düflülmektedir. Yat›r›m indirimi kurumlar vergisi matrah›ndan düflülebilir. Ancak %18 vergi ve ilave stopaja (toplam efektif oran %19,8) tabidir.
Efektif vergi oran› 2002 y›l› için %33; 2001 y›l› için %19,8 olarak tahmin edilmifltir.
Ödenecek Kurumlar Vergisi afla¤›daki gibidir:
Ödenecek Kurumlar Vergisi
Peflin Ödenen Vergi ve Fonlar
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
32.398.092
(40.930.793)
(8.532.701)
-
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
(32.398.092)
(49.557.664)
(81.955.756)
(7.836.726)
(7.836.726)
Vergi giderinin ana kalemleri afla¤›dakilerden oluflmaktad›r:
Cari Vergi Gideri
Ertelenmifl Vergi Gideri
Vergi Gideri
2002 • 83
Geçici Zamanlama Farklar›: Ertelenmifl Vergi Aktifi/(Borcu)
fiüpheli Banka Alaca¤› Karfl›l›¤›
Peflin Ödenmifl Gider Düzeltmesi
fiüpheli Alacaklar Karfl›l›¤›
Stoklar›n Endekslenmesi
K›sa Vadeli Finansal Kiralama Borcu
Bilet Sat›fl Avans Karfl›l›¤›
Gider Tahakkuklar›
Sabit K›ymetlerin De¤erlemesi
Uzun Vadeli Finansal Kiralama Borcu
Uzun Vadeli Varl›klara Yap›lan Düzeltme Kayd›
Hibe Kredilere Yap›lan De¤ifliklik
Ertelenmifl Gelir
Alacak Reeskontu
Borç Reeskontu
Menkul K›ymetler ve Finansal Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü
Banka Hesaplar› Faiz Tahakkuku
Devreden Zarar
Ertelenmifl Vergi Aktifi/(Pasifi)
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
1.770.841
676.825
(3.680.799)
73.105.663
(13.837.502)
10.580.947
(703.154.298)
554.418.565
25.318.178
(2.300.453)
2.323.942
(6.006.999)
2.930.739
355.526
(572.895)
2.524.503
(55.547.217)
1.073.000
(1.412.306)
1.242.907
(89.432)
59.009.599
13.421.796
(9.133.216)
(528.224.577)
421.425.723
13.378.758
(5.692.682)
2.077.976
223.005
(31.463)
1.207.246
(31.523.666)
Bilançodaki ertelenmifl vergi aktifi hareketinin gelir tablosundaki net ertelenmifl vergi kazanc› ile mutabakat› afla¤›daki gibidir:
Geçici Zamanlama Farklar›ndan Kaynaklanan Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri)
Efektif Vergi Oran›ndaki Art›fltan Kaynaklanan Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri)
Net Ertelenmifl Vergi Kazanc›/(Gideri)
Yeniden De¤erleme Fonundan Düflülecek Ertelenmifl Vergi Yükümlülü¤ü
Ertelenmifl Vergi Aktifinden/(Pasifinden) Do¤an Parasal Kazanç/(Kay›p)
Ertelenmifl Vergideki Net De¤iflim
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
(45.564.629)
(3.993.035)
(49.557.664)
23.686.940
1.847.173
(24.023.551)
(7.836.726)
(7.836.726)
(23.686.940)
(31.523.666)
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
282.200.524
93.126.172
(46.663.322)
(9.239.338)
(1.537.876)
(13.625.575)
3.993.035
81.955.756
13.852.910
(19.023.077)
22.246.231
7.836.726
Tahmin edilen vergi geliri ile mali tablolarda belirtilen vergi gelirinin mutabakat› afla¤›daki gibidir:
Vergi Öncesi Kar/(Zarar)
Beklenen Vergi Geliri (2002 için %33 ve 2001: %19,8)
Mutabakat Kalemleri:
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
Birikmifl Zarar
Vergilendirilemeyen Parasal Kay›p/Kazanç
Efektif Vergi Oran›ndaki De¤iflimden Kaynaklanan Ertelenmifl Vergi Gideri
Gerçek Vergi Gideri
84 • 2002
23- H‹BE KRED‹LER (NET)
Hibe kredilerden kazan›lmam›fl gelir afla¤›daki gibidir:
Brüt Hibe Kredileri
Birikmifl Amortisman
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
20.650.286
(13.608.039)
7.042.247
23.796.496
(13.301.666)
10.494.830
24- KIDEM TAZM‹NATI KARfiILI⁄I
Türkiye’de mevcut ifl kanunlar› çerçevesinde, fiirket çal›flanlar› ifl akitleri sebebsiz yere sona erdi¤inde veya 25 y›ll›k hizmetlerini tamamlayarak (kad›nlar için 20
y›l) emekli olduklar›nda veya askerlik görevi için ça¤›r›ld›klar›nda toplu para almaya hak kazan›rlar. Ödenecek miktar tamamlanan her hizmet y›l› için bir brüt
maaflt›r. Brüt maafl ifl aktinin bitti¤i tarihteki brüt maaflt›r, ancak 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle üst limit TL 1,260,150,000’dir (31 Aral›k 2001: TL 978,020,000).
Emeklilik öncesi gerekli olan çal›flma süresi 1999’da yürürlü¤e giren yeni yasaya dayanan de¤iflken bir skalaya göre artmaktad›r. Yukar›da belirtilen bu sistem
fonlanmayan tan›mlanm›fl emeklilik ikramiyesi olarak s›n›flanabilir. Finansal tablolardaki karfl›l›k, kazan›lm›fl emeklilik ikramiyelerinin tahmini bugünkü de¤erlerini
yans›tmaktad›r.
Gelir tablosunda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ü afla¤›daki gibidir:
Cari Hizmet Maliyetleri
Faiz Maliyeti
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
8.590.606
4.004.117
12.594.723
6.145.958
4.874.748
11.020.706
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
67.569.483
12.594.723
(3.442.455)
76.721.751
81.245.805
11.020.706
(24.697.028)
67.569.483
Bilançoda kayda al›nan k›dem tazminat› yükümlülü¤ündeki de¤iflim afla¤›daki gibidir:
Dönem Bafl› Ayr›lm›fl Karfl›l›k
Gelir Tablosundaki Gider
Ödemeler
Dönem Sonu ‹tibari ile Ayr›lan Karfl›l›k
Ödenecek yükümlülü¤ün ve ilgili limitin gelecekteki art›fl etkileri düflünülerek, tahmini kazan›lm›fl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü (Türk Liras› olarak) y›ll›k
yaklafl›k %6 oran›nda iskonto edilmifltir.
2002 • 85
25- SERMAYE
fiirketin sermaye yap›s› afla¤›daki gibidir:
Türkiye Cumhuriyeti Özellefltirme ‹daresi (Ö.‹.)
Di¤er
Nominal Sermaye (Tarihi)
Endeksleme Etkisi
Endekslenmifl
Grup
%
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
A, B ,C
98(*)
224.768.511
224.768.511
A
2
4.201.338
4.201.338
228.969.849
1.246.608.013
1.475.577.862
228.969.849
1.246.608.013
1.475.577.862
31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle fiirket’in ç›kar›lm›fl ve ödenmifl sermayesi her biri 1.000 TL nominal de¤erli 104.999.999.999 adet A grubu hisse,
70.000.000.000 adet B grubu hisse ve 1 adet C grubu hisseden oluflmaktad›r. A grubu hisseler adi hisselerdir. B grubu hisseler nama yaz›l›d›r. C grubu
hisse ise Özellefltirme ‹daresi’ne ait 1.000 TL nominal de¤erli özel hisseler olup afla¤›da belirtilen imtiyazlara sahiptir:
Ana Sözleflme 17 Ocak 2003 tarihinde Ola¤anüstü Genel Kurul toplant›s›ndaki yap›lan de¤iflikliklere göre düzenlenmifltir.
Ana Sözleflme Madde 7: Nama yaz›l› hisselerin devrinde (C) grubu hisseyi temsilen seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu oyu bulunmas› flartt›r.
Ana Sözleflme Madde 10: Yönetim Kurulu 7 üyeden oluflur. 7 üyeden birisinin (C) grubu hissedar›n gösterece¤i adaydan seçilmesi zorunludur.
Ana Sözleflme Madde 14: Afla¤›daki konularda Yönetim Kurulu’nun alaca¤› kararlar›n geçerlili¤i (C) grubundan seçilen Yönetim Kurulu üyesinin olumlu
oy kullanmas›na ba¤l›d›r.
a) Ana Sözleflmede de¤ifliklik
b) Sermaye art›r›lmas› ve/veya azalt›lmas›
c) Nama yaz›l› hisselerin devrinin pay defterine ifllenmesi
d) Personel yönetmeli¤inin özellikle iflten ç›kartmaya iliflkin esaslar›n belirlenmesi
e) Ba¤›ms›z denetim kuruluflunun atanmas›
f) Üst düzey yöneticilerin ücret ve ikramiyelerinin belirlenmesi
g) Kar›n da¤›t›m önerisi
h) Ana sözleflmenin 30. maddesinde yer alan temsil yetkisini gösterir belgenin fleklinin belirlenmesi
›) Ortakl›¤›n strateji kararlar› ile yat›r›m kararlar›n›n al›nmas›
i) Ortakl›k taraf›ndan yeni bir flirket veya flirketler kurulmas›, kurulu bulunanlara ortak olunmas› ve/veya bunlarla birleflilmesi, flirket sat›n al›nmas›
Ana Sözleflme Geçici Madde 4: Ortakl›k Yönetim Kurulu Üyeleri, Denetçileri ve Genel Müdürü, Ortakl›k sermayesindeki kamu pay› %50’nin alt›na
düflünceye kadar kanunda öngörülen flartlar haiz olmak kayd›yla, T.C. Baflbakanl›k Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤›’n›n teklifi ve Baflbakan’›n onay› ile atan›r.
(*): Özel flah›slara ait 1.644 adet hisse THY 1984 y›l›nda özellefltirme program›na al›nd›¤› s›rada dikkate al›nmam›flt›r. Bilahare, THY’n›n Yüksek Planlama
Kurulu’nun 30 Ekim 1990 tarihli karar›yla onaylanan ana sözleflmesi gere¤i söz konusu hisseler Özellefltirme ‹daresi Baflkanl›¤› ad›na kaydedilmifltir.
86 • 2002
26- YASAL YEDEKLER
Türk Ticaret Kanunu’na göre flirketler karlar›n›n bir k›sm›n› birinci ve ikinci kanuni yedek ad› alt›nda kanuni yedek akçe olarak ay›rmak zorundad›r. Ay›r›m
afla¤›da belirtildi¤i gibidir:
a. Birinci yasal yedek akçe, y›ll›k net ticari kar›n %5’i oran›nda ve ödenmifl sermayenin %20’sine kadar ayr›lmaktad›r.
b. ‹kinci yasal yedek akçe ise birinci tertip yasal yedek akçe ve birinci temettüden sonra kalan kardan, ödenmifl sermayenin %5’den fazla olan nakit
temettü da¤›t›mlar›n›n %10’u kadar ayr›lmaktad›r.
Yasal yedek akçeler ödenmifl sermayenin %50’sini afl›ncaya kadar da¤›t›lamazlar, ancak faaliyetlerin devam›n› sa¤lamak, personel çal›flt›rmak veya
ekonomik durgunluk oldu¤unda birikmifl karlar›n tükenmesi durumunda zararlar›n kapat›lmas›nda kullan›labilirler.
Birikmifl karlar yukar›da belirtilen yasal yedek akçelere ba¤l› olmak üzere da¤›t›labilirler.
27- fiARTA BA⁄LI OLAYLAR
a) Verilen Teminatlar:
Verilen Teminat Mektuplar›
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
61.252.227
77.984.354
b) Al›m Taahütleri:
fiirket’in sat›n almas› kendi tercihine ba¤l› olan yaklafl›k olarak 1,2 Milyar ABD Dolar› tutar›nda uçak al›m taahhüdü vard›r. THY bu opsiyonunu güvence
alt›na almak için 5,2 Milyon ABD Dolar› depozit ödemifltir. Opsiyonun kullan›lmamas› durumunda, depozitonun üretici firmadan tahsili mümkün de¤ildir.
c) Referans Mektubu:
Sun Express’eVerilen
Referans Mektubu
31 Aral›k 2002
31 Aral›k 2001
2.900.000 ABD $
2.556.459 EURO
2.900.000 ABD $
6.500.000 DEM
d) Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi’ne ait arsa üzerine infla edilen arazi ve binalar›n yasal yap›s›:
THY’nin havaalan› ve terminal binalar›n›n, bak›m onar›m merkezlerinin, e¤itim binalar›n›n ve bilgi ifllem merkezlerinin bulundu¤u arsa Devlet Hava
Meydanlar› ‹flletmesinden kiralanm›flt›r. Bu arsan›n üzerindeki binalar THY taraf›ndan yapt›r›lm›fl ve fiirket’in sabit k›ymetlerine kaydedilmifltir. Ancak
üzerinde binalar›n oldu¤u bu arsa THY’nin sabit k›ymeti de¤ildir. Arsa Maliye Bakanl›¤›’n›n mal›d›r ve kullan›lmak üzere Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesine
tahsis edilmifltir. DHM‹ arsay› THY’na finansal kiralama yoluyla kiralam›flt›r. fiirket arsan›n kira bedelini DHM‹’ye ödemektedir. fiirket’in DHM‹ ile yapt›¤›
kiralama anlaflmas› bir y›l için geçerlidir. E¤er taraflardan herhangi bir itiraz gelmezse, anlaflma, her sene bafl›nda kendi kendine yenilenmektedir. DHMI’nin
gayri resmi yapm›fl oldu¤u iddialara göre THY binalar›n inflas›ndan 10 y›l sonra DHM‹’ye kira ödeyecektir. En son 1996 y›l›nda DHM‹ bir bina üzerinde hak
iddia etmifl ve bir daha di¤er binalar için hak iddia edilmemifltir. Yöneticilerin düflüncesine göre THY, DHM‹’den kiralad›¤› arsa üzerindeki binalar için kira
ödemek zorunda de¤ildir. Bu soruna çözüm getirecek yetkili merci Maliye Bakanl›¤›’d›r. Anlaflmazl›¤›n THY aleyhine sonuçlanmas› durumunda THY
havaalan›ndaki binalar için kira ödemek zorunda kalacakt›r.
e) THY, k›dem tazminat›n› UMS 19 (yenilenen)’e göre iskonto etmifltir (not 23). ‹skonto edilmifl k›dem tazminat› yükümlülü¤ü 76.721.751 Milyon TL’dir.
31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle THY’nin tüm çal›flanlar›n› iflten ç›karmas› durumunda ödeyece¤i miktar ise 118.539.547 Milyon TL’dir.
2002 • 87
28- FAAL‹YET T‹P‹ K‹RALAMA BORÇLARI
Faaliyet tipi kiralama borçlar›n›n dökümü afla¤›daki gibidir:
Uçak Finansal Kiralama Borcu
Bir y›ldan az
1-2 y›l 219.087.697
2-5 y›l 140.632.466
5 y›l üstü
31 Aral›k 2002
(Milyon TL)
31 Aral›k 2001
(Milyon TL)
64.058.392
304.695.982
41.594.142
423.778.555
365.934.163
45.403.083
757.627.370
29- B‹LANÇO TAR‹H‹NDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR
• 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve Paris Borsas›’nda ifllem gören 202.735 adet France Telecom
hisse senedinin borsa fiyat› 7 May›s 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 17.15 Euro’dan 19.17 Euro’ya yükselmifltir. Bu nedenle 7
May›s 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u France Telecom hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 808.700 TL de¤er kazanm›fl
bulunmaktad›r.
• 31 Aral›k 2002 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n menkul k›ymetler hesab› içerisinde yer alan ve ‹stanbul Menkul K›ymetler Borsas›’nda ifllem gören 570.000.000
adet USAfi hisse senedinin borsa fiyat› 7 May›s 2003 tarihi itibariyle 31Aral›k 2002 tarihindeki fiyat› olan 14.020 TL’den 12.361 TL’ye düflmüfltür. Bu
nedenle 7 May›s 2003 tarihi itibariyle Ortakl›¤›n sahip oldu¤u USAfi hisse senetleri bilanço tarihine göre yaklafl›k olarak 949.024 TL de¤er kaybetmifl
bulunmaktad›r.
• Filomuzda operasyonel kiralama metodu ile kiralanm›fl olan E3241 seri no’lu RJ100 uça¤›n›n 8 Ocak 2003 tarihinde Diyarbak›r’da düflmesi sonucu,
Ortakl›¤›m›z›n filosundaki RJ100 uçaklar›n say›s› dokuzdan sekize düflmüfltür.
• 14 Ocak 2003 tarihinde T.C. Ulaflt›rma Bakanl›¤› taraf›ndan A tipi ruhsat›n iptaline ve Devlet Hava Meydanlar› ‹flletmesi ‘DHM‹’ne ödenmifl olan ABD
Dolar› cinsinden tutarlar›n Ortakl›¤a iadesi ve kalan borcun silinmesine karar verilmifltir. Bu sebebten dolay› Ortakl›k A tipi ruhsat ile ilgili olarak 2002
y›l›nda kaydetmifl oldu¤u 10.544.532 TL tutar›ndaki gideri iptal etmifl ve 2001 y›l›nda giderlefltirdi¤i 7.761.707 TL’yi ise 2002 y›l›nda di¤er ola¤anüstü
gelirler hesab›na kaydetmifltir.
• 1 Ocak 2003 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere k›dem tazminat tavan› çal›fl›lan her tam y›l için 1.260 TL’den 1.324 TL’ye yükseltilmifltir.
88 • 2002
30- BÖLGESEL B‹LG‹
Trafik Geliri Analizi:
Tarifeli Hizmetler
Yolcu
Kargo ve Posta
Tarifesiz Hizmetler
Di¤er Gelirler
Toplam Gelir
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
2.072.920.548
252.683.853
2.325.604.401
2.203.976.996
266.625.520
2.470.602.516
44.267.130
205.202.250
34.470.754
190.682.145
2.575.073.781
2.695.755.415
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
1.006.474.811
210.110.924
22.454.067
60.262.237
155.485.369
384.118.217
1.838.905.625
1.081.744.158
224.069.318
23.308.759
60.435.061
203.212.676
355.540.065
1.948.310.037
Tarifeli seferlerin co¤rafi da¤›l›m› afla¤›daki gibidir:
- Avrupa
- Orta Asya
- Güney Afrika
- Kuzey Afrika
- Kuzey Amerika
- Uzak Do¤u
Yurtiçi 486.698.776
Toplam Tarifeli Hizmetler
Uçufl Geliri
522.292.479
2.325.604.401
2.470.602.516
2002 • 89
31- FAAL‹YET G‹DERLER‹
Faaliyet giderlerinin dökümü afla¤›daki gibidir:
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
328.465.313
134.725.019
140.368.284
203.937.321
168.583.475
442.479.618
315.171.690
50.917.547
20.563.872
29.042.942
263.577.489
67.014.469
376.901.236
13.157.092
2.554.905.367
466.707.933
141.615.016
149.197.965
248.001.968
202.991.452
546.678.672
329.243.332
75.837.806
18.140.728
32.733.465
279.139.668
99.001.160
19.405.238
2.608.694.403
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
25.719.673
185.281.715
1.736.043
212.737.431
14.207.925
316.847.569
Kur Fark› Zarar›
Faiz Gideri-Üçüncü fiah›slar
Finansal Kiralama Faiz Gideri
K›dem Tazminat› Faiz Maliyeti
Reeskont Gideri
Finansman Gideri
(495.713.882)
(282.528)
(86.425.182)
(4.004.118)
(274.324)
(586.700.034)
(2.107.130.063)
(44.477.485)
(161.967.221)
(4.874.748)
(1.640.746)
(2.320.090.263)
Finansman Gideri (Net)
(373.962.603)
(1.989.034.769)
Akaryak›t Giderleri
Bak›m Giderleri
Yolcu Hizmet Giderleri
Konma Konaklama Giderleri
Yer Hizmetleri Giderleri
Personel Giderleri
Sat›fl ve Pazarlama Giderleri
Genel Faaliyetler
Genel Yönetim Giderleri
Sigorta Giderleri
Amortisman Giderleri
Faaliyet Kiralama Giderleri
De¤er Düflüfl Karfl›l›¤›
Di¤er
32- F‹NANSMAN G‹DERLER‹ (NET)
Finansman giderlerinin dökümü afla¤›daki gibidir:
Faiz Geliri
Kur Fark› Geliri
Reeskont Geliri
Finansman Geliri
331.055.494
90 • 2002
33- D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN GEL‹RLER
Di¤er faaliyetlerin dökümü afla¤›daki gibidir:
Komisyon Geliri
Reklam Geliri (*)
Ifltirak Gelirleri
Uçak/Helikopter Kiralama Gelirleri (*)
Sigorta Hasar Tazmin Geliri
Sabit K›ymet Sat›fl Geliri
Alacak Dekontlar›
Hisse Senedi Yat›r›m›n›n Piyasa Fiyat›ndan De¤erlenmesi
Önceki Y›llar Kar›
Hibe Krediler Geliri
Bedelsiz Malzeme Geliri
De¤er Düflüfl Karfl›l›¤› ‹ptali
Konusu Kalmayan Provizyonunun ‹ptali
Di¤er
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
2.705.554
1.780.500
1.134.107
9.096.710
3.243.065
5.751.384
1.106.782
1.019.088
3.137.777
7.761.707
3.396.285
40.132.959
7.861.658
46.612
4.977.112
2.808.747
17.206.392
2.801.795
16.281.126
1.031.681
3.013.790
904.161
133.138.507
1.015.002
3.426.246
194.512.829
(*) 4.900.248 Milyon TL tutar›ndaki Reklam Geliri ve 940.734 Milyon TL tutar›ndaki Helikopter Kira Geliri, 1 Ocak - 31 Aral›k 2002 döneminde Di¤er
Sat›fllar hesab›na s›n›flanm›flt›r.
34- D‹⁄ER FAAL‹YETLERDEN ZARARLAR
Di¤er Faaliyetlerden Zararlar›n dökümü afla¤›daki gibidir:
DHM‹/USAfi/Petrol Ofisi Faiz Gideri
Ceza Giderleri
Karfl›l›k Giderleri
Finansal Duran Varl›klar De¤er Düflüklü¤ü
Di¤er Giderler
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
113.207
86.590
2.881.948
12.979.059
4.071.471
20.132.275
69.175
19.653.933
17.409.813
759.303
2.405.573
40.297.797
2002 • 91
35- ‹L‹fiK‹L‹ KURULUfiLARLA OLAN ‹fiLEMLER
Ekteki mali tablolarda fiirket’in sermayedarlar› ve ifltirakleri iliflkili kurulufl olarak gösterilmifltir.
‹liflkili Kurulufllarla olan ifllemler afla¤›daki gibidir:
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
Sun Express’e Verilen Hizmetler
USAfi’a Verilen Hizmetler
2.080.331
221.188
2.301.519
4.269.022
4.269.022
Sun Express’ten Al›nan Hizmetler
USAfi’tan Al›nan Hizmetler
522.027
54.081.900
54.603.927
-
2002
(Milyon TL)
2001
(Milyon TL)
287.940
1.092
289.032
46.612
46.612
‹fltiraklerden sa¤lanan temettü gelirleri afla¤›daki gibidir:
France Telecom
Emek ‹nflaat ve ‹flletim A.fi.
92 • 2002
TER‹MLER VE KISALTMALAR
Arzedilen Koltuk-Kilometre
Her uçufl baca¤›nda arzedilen koltuk ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen
de¤erdir.
Ücretli Yolcu-Kilometre
Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yolcu ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde
edilen de¤erdir.
Arzedilen Ton-Kilometre
Her uçufl baca¤›nda uça¤›n o hatta tafl›yabilece¤i belirlenen ücretli yük kapasitesi
(yolcu, bagaj, kargo ve posta) ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde
edilen de¤erdir.
Ücretli Ton-Kilometre
Her uçufl baca¤›nda tafl›nan ücretli yükün (yolcu, bagaj, kargo ve posta) ton
cinsinden ifadesi ve uçulan kilometrenin çarp›m› ile elde edilen de¤erdir.
Yolcu Yükleme Faktörü
Ücretli yolcu kilometrenin arzedilen koltuk kilometreye oran› olup, arzedilen koltuk
kapasitesinin % olarak kullan›m›n› ifade eder.
Genel Doluluk Oran›
Ücretli ton kilometrenin arzedilen ton kilometreye oran› olup, arzedilen yük
kapasitesinin (yolcu dahil) % olarak kullan›m›n› ifade eder.
Ücretli Yolcu
Ayr› sefer numaralar› ile noktadan noktaya tafl›nan ve bilet ücretinin %25 veya daha
fazlas›n› ödeyen yolcular›n toplam›d›r.
Blok Saat
Uça¤›n kalk›fl için motorlar›n› çal›flt›rd›¤› an ile iniflten sonra motorlar›n› durdurdu¤u
an aras›nda geçen süredir.
Uçulan Kilometre
Ücretli uçufl say›s› ile uçulan kilometrenin çarp›m› neticesinde elde edilen de¤erdir.
Ortalama Günlük Uçak Utilizasyonu
Uçak tipine göre filodaki ayn› tip uçak adedi ve uçaklar›n toplam ücretli uçufl saatinin
hizmette tutuldu¤u gün say›s›na bölünmesi neticesinde elde edilen de¤erdir.
uçufl noktalar›
AVRUPA
Amsterdam
Atina
Bakü
Barselona
Basel
Berlin
Brüksel
Budapeflte
Bükrefl
Cenevre
Düsseldorf
Frankfurt
Hamburg
Hannover
K›ev
Kiflinev
Kopenhag
Köln
Lefkofle
Londra
Lyon
Madrid
Manchester
Milano
Moskova
Münih
N›ce
Nürnberg
Odesa
Paris
Prag
Prifltina
Roma
Saraybosna
S›mferopol
Sofya
Stokholm
Strasburg
Stuttgart
Tiflis
Tiran
Üsküp
Viyana
Varflova
Zagrep
Zürih
AVRUPA
KUZEY AMER‹KA
KUZEY AMER‹KA
Atlanta*
Baltimore*
Boston*
Cleveland*
Dallas*
Denver*
Detroit*
Durham*
Houston*
Los Angeles*
Las Vegas*
Miami*
Minneapolis*
New York
Orlando*
Pittsburgh*
San Diego*
San Francisco*
Seattle*
St Louis*
Raleigh*
fiikago
Washington*
TÜRK‹YE
AFR‹KA
AFR‹KA
GÜNEY AMER‹KA
Cape Town
Cezayir
Johannesburg
Kahire
Tripoli
Tunus
‹STANBUL
EDREM‹T
(*) Amerika iç hat uçufllar› American Airlines ile yap›lmaktad›r.
ANKARA
‹ZM‹R
Code-Share Uçufllar›
DEN‹ZL‹
BODRUM
ANTALYA
DALAMAN
KONY
Filomuz
ASYA
Singapur
fiam
fianghay
Tahran
Taflkent
Tel Aviv
Tokyo
Cidde
Dubai
Hong Kong
Karaçi
Kuveyt
Osaka
Riyad
Seul
Almaty
Amman
Aflkabat
Bahreyn
Bangkok
Beijing
Beyrut
Biflkek
A340-300
Uçak Adedi: 7
ASYA
A310-300
Uçak Adedi: 5
B737-400
Uçak Adedi: 14
B737-500
Uçak Adedi: 2
B737-800
SAMSUN
TRABZON
KARS
A⁄RI
ERZURUM
RJ100
Uçak Adedi: 9
ERZ‹NCAN
RJ70
ELAZI⁄
KAYSER‹
YA
ADANA
MALATYA
D‹YARBAKIR
GAZ‹ANTEP
fiANLIURFA
MUfi
BATMAN
MARD‹N
VAN
Uçak Adedi: 3
Finar Kurumsal Tasar›m taraf›ndan üretilmifltir.
Uçak Adedi: 26
HY
44 0 T
4
9
0 84
BUL
‹STAN 3 63 - 444
9
4
1
4
6
663
köy 3
ARI
› Yeflil asyon: 212
YOLL NASI
n
a
A
m
V
li
B‹
HA
ava
zerv
TÜRK YÖNET‹Ms› Atatürk H 3 47 44 Re om.tr
c
6
L
a
.
GENE önetim Bin Faks: 212 6 /www.thy
:/
Y
Genel 663 63 00 y.com http
2
h
t
1
Tel: 2 ustomer@
c
:
il
a
m
e-

gözümüz daha yükseklerde

Transkript

Benzer belgeler

Sami ÜNLÜ 1973 İstanbul Fatih doğumludur. Pertevniyal Lisesini