SAMSUN KAMUOYUNA BAKİ SARISAKAL

SAMSUN KAMUOYUNA
BAKİ SARISAKAL
SAMSUN KAMUOYUNA
Samsun"un tarihi ile ilgili belgelerin bulunduğu 7558 adet Osmanlıca ve
Arapça eserin Konya’ya nakledilmesi ile ilgili haberinizi Denge gazetesinin internet
sayfasından okudum ve üzüldüm.
Oradaki belgeler Samsun’un kimliğidir. Sizin gazetenizde belirttiğiniz o
7558 adet kitap benim tek tek elimden geçti. Onun için üzüntüm daha da arttı.
Bu nedenle Samsun kamuoyuna bu konuda bazı bilgileri aktarmayı uygun
buldum.
Daha önce de Samsun’un kimliği olan bazı belgeler başka illere nakledildi
1. Samsun’da Osmanlı Döneminde Abdullah Paşa Camisinin Avlusunda
Abdullah Paşa Medresesinin zengin bir kütüphanesi vardı. Buradaki el yazması eserler
Cumhuriyet döneminde Gazi İl Halk Kütüphanesine devredildi. Yakın zamana kadar
Samsun’da bulunan bu eserler daha sonra burada korunamayacağı gerekçesiyle
Ankara Milli Kütüphanesine gönderildi. Bunların içinde el yazısı Kur’anı Kerimler ve
çok değerli kitaplar tek nüshası Samsun Gazi il Halk Kütüphanesinde bulunan el
yazmaları da vardı.
2. Samsun’a 1924 Mübadelesiyle gelen ailelerin mübadil belgeleri Samsun
Köy Hizmetleri Arşivinde bulunuyordu. Bu belgeler üzerinde 19 Mayıs Üniversitesinden
bir akademisyen çalıştı ve bunlarla ilgili bir kitap neşrettikten sonra, başka
araştırmacıların bunlardan yararlanmaması için belgeler ve yani mübadele defterleri
Samsun Köy Hizmetleri Arşivinden Ankara’da Bulunan Cumhuriyet Arşivine
nakledildi. Şimdi bu konuda araştırma yapmak isteyen araştırmacılar Ankara’ya
gitmek zorunda bırakıldılar.
3. Samsun’un en eski okullarından Samsun Ticaret Lisesi ve Samsun 19
Mayıs Lisesine ait arşiv belgeler şimdi nerede? Bunlar da SEKAYA gönderildiler.
4. Samsun İl Özel İdaresi Arşivleri Osmanlı Döneminden Cumhuriyet
Dönemine kadar 2000’li yılların başına kadar Samsun’da bulunuyordu. Bu belgelerde
Ankara’ya gönderildi.
5. Yine Samsun İl Halk Kütüphanesinde bulunan Rumca, Ermenice,
Fransızca, İngilizce, Almanca çok eski basım tarihli kitaplar vardı. Bunlardan bazıları
çok değerli ve tek nüshaları olan Rumca ve Ermenice kitapların bazılarının basım
yerleri Samsun olan çok değerli kitaplardı. Bunların elden çıkarılması için çok uğraşıldı.
Milli Kütüphaneye devri için yazılar yazıldı fakat Milli Kütüphane bu kitapları kabul
etmedi. 19 Mayıs Üniversitesi Merkez Kütüphanesi ile yazışma yapılarak bu nadir
eserler Üniversite Kütüphanesine devredildi ve bu kitaplar kurtarıldı. (İlahiyat
Fakültesinden bir Doçentin başkanlığında dört yüksek lisans öğrencisi burada çalışarak
bu kitaplar kurtarıldı. Şimdi Üniversite Merkez Kütüphanesinin zemin katında
araştırmacıların hizmetine sunuldu.)
6. 1990 yılların sonunda Kültür ve Turizm Bakanlığı bir karar alarak ilçe
kütüphanelerinde bulunan Osmanlıca basılı ve yazma eserlerin kent merkezlerinde
toplanmasını istedi. Bu bağlamda Samsun’un ilçeleri Vezirköprü Fazıl Ahmet Paşa
Kütüphanesi, Havza kütüphanesi, Kavak Kütüphanesi, Alaçam Kütüphanesi Terme
Kütüphanesi, Çarşamba Kütüphanesinden adı geçen kitap ve gazeteler Samsun Gazi İl
Halk Kütüphanesinde toplandı.
Şimdi burada bulunan bu nadir eserler Osmanlıca ve Arapça bilen
elemanları olmadığından tasnifleri yapılamadığı gerekçe gösterilerek İl Halk
Kütüphanesi Müdürü tarafından, (Samsun Turizm ve Kültür Müdürünün de onayıyla)
Konya’ya gönderilmek istenmektedir.
Gönderilmek istenen dergi, gazete ve kitaplar arasına bu kentin kimliğini
ortaya koyan ve benim de kitaplarımda yararlandığım kaynaklardan bazıları şunlardır:
Bu kitaplar arasında 8–10 arasında el yazması eser, Samsun iptidai
mektepleri, Rüştiyeleri ve idadilerinde, Medreselerinde okutulan ders kitapları,
Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi salnameleri (Yıllıklar), Osmanlı döneminde ve
Cumhuriyetin ilk yıllarında Samsun matbaalarında basılan kitaplar, Osmanlı Dönemi
vilayet haritaları, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası eski başkanlarından Adil Pasin’in
Samsun ticaretiyle ilgili raporları, İlçelerin tarihiyle ilgili yazılmış kitaplar (örneğin
Zübeyir oğlu Fuat’ın yazdığı “Yurdumuz Havza”), Samsun’da Cumhuriyetin ilk
yıllarında Samsun’da yayınlanmış Türkiye’de bir tek Samsun’da bulunan Haber
Gazetesi, Samsun Vilayetinin resmi yayın organı olan ve sadece Samsun’da bulunan
Samsun Vilayet Gazetesi (Bir Vilayet kendi yayın organı olan bir gazeteyi nasıl başka
bir ile nakline izin verebilir?) ve çok sayıda ulusal gazete ve dergiler, edebiyat ve tarih
alanında çok sayıda nadir eser. (Bunların arasında Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın
Samsun’a geldiğinde okuduğu ve satırlarının altını çizdiği kitaplar)
Bu kitap dergi ve gazetelerde devredildiğinde Samsun’la ilgili bir araştırma
yapmak isteyen bir kişi Samsun yerine Konya’ya gitmek zorunda kalacaktır.
Şimdi gelelim bu nadir eserlerin devredilmesine gerekçe olarak gösterilen
Arapça ve Osmanlıca bilen eleman olmadığı gerekçesiyle tasnifleri yapılamadığı
konusuna: Bu büyük bir aldatmaca:
Çünkü
bu
nadir
eserler
Samsun’a
nakledilirken
Demirbaş
defterleriyle birlikte nakledilmişlerdir.
Ayrıca kitapların ve gazetelerin sırtlarında
sıra numaraları (iç birinci sayfasında da
aynı numara vardır.) Bu kitaplar Samsun
Gazi İl Halk Kütüphanesine gelince
sırtındaki eski numaranın altına yeni
numara
verilmiştir.
Dolayısıyla
bu
kitapların tasnifinde hiçbir sıkıntı yoktur.
(Daha
önceden Gazi İl Halk Kütüphanesinde bulunan
kitapların ise hepsi tasnif edilmiştir.)
Öyle bile olsa bu kentin bir üniversitesi ve bu üniversitenin Tarih, Edebiyat
ve İlahiyat bölümleri vardır. Nasıl daha önce ilahiyat fakültesi elemanlarının
çalışmalarıyla bazı kitaplar kurtarılmış ve tasnifleri yapılmış ve araştırmacılara
sunulmuşsa aynı işlem bu nadir kitaplar içinde yapılabilir. Daha önce Üniversite Tarih
bölümünden iki akademisyen görevlendirilmiş fakat daha sonra anlaşılamayan bir
nedenle bu görevleri iptal edilmiştir.
BU NADİR ESERLER KESİNLİKLE
SAMSUN’DA KALMALIDIR. BİR KENTİN
KİMLİĞİ BAŞKA BİR KENTE DEVREDİLEMEZ.
HELE DE SAMSUN GİBİ, KENTLE İLGİLİ
BELGELERİ ÇOK KISITLI OLAN BİR
BELDENİN
NADİR
ESERLERİ
ASLA
DEVREDİLEMEZ.
ÖNERİ:
Samsun’da bir Nadir Eserler Kütüphanesi açılmalı, kitap dergi ve
gazetelerin dijital kopyaları alınmalı ve araştırmacıların hizmetine sunulmalı. Bunu da
İstanbul Büyükşehir Belediyesinin açmış olduğu Atatürk Kitaplığında olduğu gibi
Samsun Büyükşehir Belediyesi Nadir Eserler Kütüphanesi adı altında kitaplar Samsun
Büyükşehir Belediyesine devredilmelidir.
Bu mümkün olmazsa Samsun Gazi İl Halk Kütüphanesinin asma katı
Nadir Eserler bölümü haline getirilmelidir.
Bu Konuyu Samsun Gündemine getiren Denge Gazetesi Sahibi Sayın
Adnan Bahadır’a teşekkür ediyorum ve Samsun’da bulunan diğer görsel ve yazılı
basınında bu konunun takipçisi olmasını, Samsun Sivil Toplum Örgütlerinin konuya
duyarlılık göstermelerini diliyorum.
Samsun Gazi İl Halk Kütüphanesi
Müdürü Türkan Koca ve Samsun İl Kültür ve
Turizm Müdürü Yüksel Ünal’ın, Kültür ve Turizm
Bakanlığa
yaptıkları
teklif
doğrultusunda
Samsun’da bulunan Nadir Eserlerin Konya iline
nakledilmesi onayının iptali için Samsun Büyükşehir
Belediye Başkanı Sayın Yusuf Ziya Yılmaz, Samsun
Valisi Sayın Hüseyin Aksoy ve Sayın Samsun
Milletvekillerimizi Samsun halkı adına göreve davet
ediyorum.
Saygılarımla
Baki SARISAKAL