Habitat-Dir-YapilanCalismalar

T.C.
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI
DOĞA KORUMA VE MİLLİ PARKLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı
““HABİTAT
HABİTAT D
İREKTİFİ KAPSAMINDAK
DİREKTİFİ
KAPSAMINDAKİİ
Ç
ALIŞMALAR”
ÇALIŞMALAR”
Hazırlayan:
Serhan ÇAĞIRANKAYA
Ziraat Mühendisi
Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü
[email protected]
SUNUM İÇERİĞİ
1. Doğa Koruma Açısından Türkiye’nin Durumu
2. AB Uyum Sürecinde Bugüne Kadar Yapılan
Çalışmalar ve Sonuçları
3.Türkiye İçin Natura 2000 Uygulama Stratejisi
Projesi, Projeye Bakış Açımız ve Beklentilerimiz
1.1. Biyolojik Çeşitlilik Varlığı
Türkiye Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında
köprü görevi görmektedir:
Farklı topografik yapı ve iklim koşulları sonucunda
kumullardan step bozkırlarına, alüviyal ovalardan
göllere nehirlere kadar pek çok farklı habitata ve
bunun sonucu olarak zengin tür çeşitliliğine
sahiptir.
1.1. Biyolojik Çeşitlilik Varlığı
‹
‹
‹
Tüm Avrupada bulunan
12.000 bitki türünün
75% Ülkemizde
bulunmaktadır.
Yaklaşık 3.000 endemik
bitki türü
132 memeli, 464 kuş ,
106 sürüngen ve 345
balık türü
bulunmaktadır.
1.2. Korunan Alanlar
KORUMA DURUMU
TOPLAM ADET
TOPLAM ALAN (ha)
MİLLİ PARK
41
898.044
TABİATI KORUMA ALANI
31
46.575
TABİAT ANITI
105
5.541
TABİAT PARKI
34
79.300
YABAN HAYATI SAHASI
88
1.400.000
KORUNAN ORMAN ALANLARI
54
365.787
TOHUM MEŞCERE ALANLARI
338
46.086
14
1.200.223
1145
N/A
13
179.898
1835
4.249.291
ÖZEL ÇEVRE KORUMA ALANLARI
DOĞAL SİTLER
RAMSAR ALANLARI
TOPLAM
Korunan Alanların, Toplam ülke alanına oranı: %5,2
Boşluk Analizi çalışmaları devam etmektedir.
1.3. Mevcut Yasal Mevzuat
‹
HABITAT KORUMA
•
Çevre Kanunu (2872, 5491 ÇKDYDK-26.04.2006)
Milli Parklar Kanunu (2873-09.08.1983)
Özel Çevre Koruma Bölgelerine İlişkin
Kanun Hükmünde Kararname (383-19.10.1989)
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (1983)
‹
TÜR KORUMA
•
•
•
•
•
•
•
Kara Avcılığı Kanunu (4915-01.07.2003)
Su Ürünleri Kanunu (1380-04.04.1971)
Hayvanları Koruma Kanunu (5199-24.06.2004)
1.4. Üye Olunan Uluslararası Sözleşmeler
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (1997)
Cartegana Protokolü (2004)
CITES Sözleşmesi (1996)
Barselona Sözleşmesi (1988)
Bükreş Sözleşmesi (1994)
Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi (1983)
Erozyonla Mücadele Sözleşmesi (1998)
Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (2003)
Bern Sözleşmesi (1984)
Ramsar Sözleşmesi (1994)
Paris Sözleşmesi (1966)
İklim Değişikliği Sözleşmesi (2004)
2. AB Uyum Sürecinde Bugüne Kadar Yapılan Çalışmalar ve Sonuçları
1. Türkiye’nin AB Sürecindeki Sorumlulukları
2. Türkiye için AB Adaylık Süreci
3. Eşleştirme Projesi kapsamındaki çalışmalar
4. Eşleştirme Projesinin çıktıları
2.1 Türkiye’nin AB Sürecindeki Sorumlulukları
‹
Habitat Direktifi (92/43/EEC),
‹
Kuş Direktifi (79/409/EEC)
‹
CITES Sözleşmesi ile ilgili AB Direktifleri
(338/97/EC, 1808/2001/EC).
2.2 Türkiye için AB Adaylık Süreci
Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet
Başkanlarının 17 Aralık 2004 tarihli
Zirvesinde aldığı karar doğrultusunda,
3 Ekim 2005 tarihinde yapılan Katılım
Konferansı ile Türkiye resmen AB’ye katılım
müzakerelerine başlamıştır.
92/43/EEC sayılı Habitat direktifi
mevzuat boslugu analizi-1
€
€
€
Habitatların ve flora ve fauna türlerinin korunmasıyla ilgili
birkaç kanun ve yönetmelik bulunmakla birlikte hiçbiri
Direktif’in AB gereklerini bütünüyle yerine getirmemektedir.
Çelişkili mevzuat hükümleri mevcuttur.
AB’nin “koruma” (‘conservation’) tanımı, Çevre Kanunda ya
“çevre korunması” (‘environmental protection) olarak
yansıtılmıştır. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması
Kanunu ile tanımlanan “koruma”, AB’nin tanımıyla
örtüşmemektedir. Başka hiçbir AB tanımı yansıtılmamıştır.
Çevre Kanunu, Milli Parklar Kanunu ve Su Ürünleri
Kanunu’nun tümü belirli doğal yaşam alanlarının
değiştirilmesini ve/veya bozulmasını engellemeye yönelik
önlemler içermektedir. SAClarin tanimlanmasina yonelik
hukumler hicbir mevzuatta ele alinmamistir.
92/43/EEC sayılı Habitat direktifi
mevzuat boslugu analizi-2
Ek IV de belirtilen türlerden sadece memeli ve kuşlar Kara
Avcılığı Kanunu kapsamında dır.
€ Ek V de listelen türlerle ilgili gerçekleştirilen çalışmaların
gözden geçirilmesi ve geliştirilmesi gerektiği,
€ Milli Parklar Kanunu, önemli peysaj özellikleri taşıyan
alanların idaresine dair hükümler içermektedir. Ancak tür
koruma yer almamaktadır.
€ Gelişigüzel öldürmeler hakkındaki belirli AB hükümleri, Kara
Avcılığı Kanunu ve Hayvanları Koruma Kanunu ile
düzenlenmiştir.
€ Flora ve faunanın korunması ile ilgili halka yönelik genel
bilgi ve eğitim ilerletilmesi için mekanizmaların
oluşturulması (Direktif 22. maddesi) konusunun
geliştirilmesi
€ Diğer AB yükümlülükleri ve AB Direktifi Ekler,
mevcut mevzuatta yansıtılmamıştır.
€
2.2 Türkiye için AB Adaylık Süreci
Bir AB adayı ülke olarak Türkiye:
Direktifinin merkezini oluşturan
‹ Habitat
Natura 2000 ekolojik ağı ile ilgili hazırlık
amacıyla,
çalışmalarını
gerçekleştirmek
çalışmalarını başlatmıştır.
‹
Natura
2000
alanlarının
belirlenmesi
çalışmalarının çok sayıda uzmanla birlikte
detaylı bilimsel çalışmalar gerektiren ve
oldukça uzun zaman alacak bir çalışma
sürecine girilmiş olduğunun da bilincindedir.
2.2 Türkiye için AB Adaylık Süreci
‹
‹
Türkiye’nin AB mevzuatı uyum sürecinde
çevre alanında üzerine düşen
yükümlülükleri yerine getirebilmesi için
gerekli kapasitenin oluşturulması
amacıyla;
“Türkiye İçin Çevre Alanında Kapasite
Geliştirilmesi Projesi”
gerçekleştirilmiştir.
2.3 Eşleştirme Projesi kapsamındaki çalışmalar
‹
‹
Proje, Türk ve Alman taraflarınca yürütülen
bir “Eşleştirme projesi” olmuştur. (Twinning)
Projenin ana amacı, Türkiye’nin AB çevre
mevzuatına uyumu konusunda ihtiyacı olan
kapasitenin oluşturulmasına katkıda
bulunmaktır.
2.3 Eşleştirme Projesi kapsamındaki çalışmalar
PROJENİN DOĞA ALT BİLEŞENİ
‹
‹
“Doğa Alt Bileşeni”nin amacı ise AB’nin doğa
koruma konusundaki direktiflerinin uyumu ve
uygulanması ile ilgili olarak gerekli kurumsal
kapasitenin oluşturulmasıdır.
Projenin “Doğa Alt Bileşeni” kapsamındaki bu
çalışmalar Temmuz 2006 tarihinde sona ermiştir.
2.3 Eşleştirme Projesi kapsamındaki çalışmalar
1. Türkiye’de doğa koruma yönetimi konusunda
2.
3.
4.
5.
6.
detaylı değerlendirme
Mevcut Durum Analizi,
Doğa Koruma Taslak Yasası için teknik destek.
EUNIS-Biyotop Sınıflandırmasının Türkiye’deki
mevcut iki korunan alana uygulanması
Biyotop haritalarının hazırlanması
(Belek
ÖÇK ve Bafa Tabiat Parkı)
Habitat Direktifi gereğince potansiyel Özellikli
Korunan Alan (SAC) olarak önerilmek üzere tüm
mevcut koruma alanları değerlendirilmiştir.
2.3 Eşleştirme Projesi kapsamındaki çalışmalar
Habitat direktifine uygun SÖZLÜK
hazırlanmıştır.
8. Habitat Direktifinin Ek-II, IV ve V listeleri
bilimsel olarak gözden geçirilmesi çalışmalarının
bir kısmı tamamlanmıştır.
9. Kuş direktifinin ek 1 ve ek 2 listelerine
eklenmesi gereken türler belirlenmiştir.
10. Habitat Direktifi Ek-I listesine eklenebilecek
öneri habitat tipleri ve Ek-II listesine eklenecek
türler değerlendirilmiştir.
7.
2.3 Eşleştirme Projesinin Çıktıları
PROJE SONUÇLARI
1.
2.
3.
4.
5.
Doğa koruma konusundaki yükümlülükler ve
yapılması gerekenler ile ilgili farkındalık
oluşturuldu.
100 den fazla Personel eğitimi gerçekleştirildi.
AB direktifleri ile uyumlu taslak çerçeve yasal
düzenlemeler için destek sağlandı.
Belek ve Bafa Gölü’nde biyotop haritalaması
yapıldı.
Nuhun Gemisi veri tabanına veri sağlandı.
DEĞERLENDİRME
Projesinde yapılan
çalışmalar sadece bir başlangıç
niteliği taşımakta olup, Bu projenin
devamı niteliğinde yeni projeler
üretilmesi ve uygulanması gerekliliği
ortaya çıkmıştır.
‹ Twinning
3.Türkiye İçin Natura 2000 Uygulama Stratejisi Projesi, Projeye
Bakış Açımız ve Beklentilerimiz
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğümüz
tarafından önerilen ve Hollanda Hükümeti
tarafından desteklenen “Türkiye için Natura 2000
Uygulama Stratejisi Projesi” başlatılmıştır.
3.Türkiye İçin Natura 2000 Uygulama Stratejisi Projesi, Projeye
Bakış Açımız ve Beklentilerimiz
Proje ile;
• Natura 2000 döngüsünün tanımlandığı,
• Tüm ilgili tarafların sürece dahil edildiği,
• Potansiyel Natura 2000 alanlarında yapılacak plan
ve projeler için ekolojik etki değerlendirme
çalışmalarının da gerçekleştirileceği,
“Uygulama Strateji Geliştirilmesi” amaçlanmaktadır.
3.Türkiye İçin Natura 2000 Uygulama Stratejisi Projesi, Projeye
Bakış Açımız ve Beklentilerimiz
‹
Proje Tarafları; T.C. Çevre ve Orman
Bakanlığı ile Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda
Kalitesi Bakanlığı.
‹
Proje Başlangıç Tarihi; Ocak 2009
‹
Proje Bitiş Tarihi; Aralık 2010
‹
Proje Süresi; 2 yıl
‹
Finansal Kurum Katkısı; 425.000 Euro
3.Türkiye İçin Natura 2000 Uygulama Stratejisi Projesi, Projeye
Bakış Açımız ve Beklentilerimiz
PROJEDEN BEKLENEN HEDEFLER
1.
Uygun kurumsal yapının geliştirilmesi ve N2000
süreci uygulaması ile ilgili yol haritasının ortaya
çıkarılması.
2.
Kurumsal kapasite oluşturma, gerekli bilgi ağı
çerçevesi ve gelecek uygulamalar için taslak
proje fişlerinin oluşturulması
3.
Eğitim modülleri, el kitabı ve rehber kitapçıklar
gibi destek materyallerin hazırlanması
Ulusal ölçekte kullanılabilecek bir “İletişim
Stratejisi” oluşturulması
4.
Hazırlayan:
Serhan ÇAĞIRANKAYA
Ziraat Mühendisi
Sulak Alanlar Şube Müdürlüğü
[email protected]