İsrail`in Doğuşu: Kutsal Kitap`ın Mısır`dan Çıkış

İsrail'inDoğuşu
CanNuroğlu
TelifHakkı/CopyrightCanNuroğlu,2014
E-KitapHristiyanKitaplartarafındanyapıldı.Dahafazlaücretsizkitapindirmek
içinsitemizeziyaretedin.
Türkiye'deKiliseAdresleri
2
İçindekiler
ÖNSÖZ
GİRİŞ
YORUM:
MISIR’DABASKI
MUSAKAÇIYOR
ÇOBANMUSA
MUSADÖNÜYOR
YAHVETANRI
BELALARBAŞLIYOR
İNADADEVAM
SONBELALAR
FISIHBAYRAMI
KIZILDENİZOLAYI
BÜYÜKZAFER
GÖKTENMAN
KAYADANSU
KUTSALHALK
ONEMİR
KÖLELİKVEŞİDDET
KUTSALLIKVEADALET
ANTLAŞMATÖRENİ
RABBİNKONUTU
KAHİNLER
TAPINAĞINKURALLARI
BÜYÜKİHANET
YENİBAŞLANGIÇ
ÇADIRINYAPIMI
İŞİNSONU
KAYNAKÇA
3
ÖNSÖZ
OrtaDoğugenelinde‘İsrail’sözükadarbüyüktepkiuyandıranbirkelime
yoktur.Hattabazılarıbuulusunisminiküfürniteliğindedekullanır.Gündemden
birtürlüdüşmeyenİsrailnedensecoğrafyamızdayaşanançoğuolumsuzolaydan
sorumlututuluyor.ŞüphesizkiOrtaDoğudaensevilmeyenülkeİsrail’dir.Asırlarca
çokbüyükkatliamlar,soykırımlargörmelerinerağmennihayetkenditopraklarına
döndüktenbuyananedensekendilerinikomşularınabirtürlüsevdiremediler.
Amaneden?Küçücükbuülkedeninsanlarımıznedenbukadarnefretediyor?
Aslındabununsebebiİsrail’inçokeskidenTanrı’nınhalkıolmaküzereseçilmesine
dayanır.ÇoğuinsanRab’binbukutsalseçiminiyaanlamıyoryadaanlamak
istemiyor.Tabiikiİsrailhükümetininzamanzamanyaptığıhatalarıburada
savunmakgibibirniyetimizyoktur.GünügeldiğindeherulusungünahınıTanrı
soracaktır.AncakKutsalKitap’tageçenRAB’binplanıvegeneltarihine
baktığımızdaİsrail’inkutsalseçiminigözardıetmekgibibirlüksümüzyoktur.Peki
Tanrıonlarıseçtiysedenezamanveneiçinoldu?Enönemlisibugüniçinanlamı
nedir?
ŞimdielealdığımızTevrat’ınMısır’danÇıkışbölümü,İsrailulusununortaya
çıkışınıayrıntılıbirşekildeanlatır.TanrıRuhu’nunesinisonucundaMusa’nın
eliylebizeulaşanTevratkitabıbeşbölümdenoluşur:Yaratılış,Mısır’danÇıkış,
Levililer,ÇöldeSayımveYasanınTekrarı.Enbaştakieser,Yaratılış,Ademve
Havva’nınyaradılışındanbaşlayaraktüminsanlığınortaköyküsünükaydeder.
BaştamükemmelyaratılançiftkısabirsüreiçindeŞeytan’ınayartmasıylagünaha
esirolurveTanrı’nınhuzurundanatılır.İlkbinyılınsonucundainsanlıköyle
bozuluyorkiRabküreselbirtufangöndererekdünyayısilipsüpürmekzorunda
kalıyor.AncakNuh’laailesivebazıhayvanlarkurtuluyor.ArdındanRabİbrahim’i
seçerekonunsoyuylatümuluslarakutsamayolunuaçacağınıvaateder(Yaratılış
12).Ancakbirsorunvar,İbrahim’inbirçocuğudahiyoktur.YinedeRabsoyunu
yıldızlarkadarçoğaltacağınısöyler.Birsüresonrasabırsızlananİbrahim’leeşiSara
hizmetçisiHaceraracılığıylaçocuksahibiolmayakararveriyorlar.AncakTanrı
Hacer’dendoğanİsmail’iİbrahim’inmirasçısıolarakreddediyor(Yaratılış17:19).
Onaözeşindenbirçocukvereceğinitekrarlar.Böyleceyüzyaşınabastığında
İbrahimSara’danİshakismindebiroğulasahipoluyor.İşteozamandaİsmail’le
İshakarasındabaşlayanrekabethalabugünOrtaDoğu’yukasıpkavuranşiddetin
kaynağıdır.Özellikleİshak’ıbüyükbereketinmirasçısıolarakseçenTanrıdaha
sonraaynıvaadioğlunaYakup’adailetir.TanrıYakup’unisminidesonradan
İsrail’edeğiştirir.Dahasonraİsrail’leonikioğlubüyükbirkıtlıkyüzündenMısır’a
Yusuf’unyanınainerler.YaratılışbölümüburadasonaererveMısır’danÇıkış
kaldığıyerdendevameder.
İbrahim’ivesoyunutümuluslarınbereketkaynağıolarakseçenTanrı
İbrahim’inayakbastığıKenantopraklarınısoyunavereceğinisöyler.Fakatbunun
öncesindesoyununMısır’daköleolup400yılbaskıgöreceğinibildirir(Yaratılış
15:13-16).AmadahasonraonlarıgörkemlibirşekildeMısır’dankurtarıpvaat
4
edilentopraklaragötüreceğinivaateder.İşteMısır’danÇıkışbölümüTanrı’nınbu
büyükvaadinnasılgerçekleştiğinikaydeder.EvetRabTanrıbaştaİbrahim’insoyu
olanİsrail’ikutsalhalkıolarakseçti.Amacıonlarınaracılığıylatümuluslara
görkeminivelütfunugöstermekti.Aynızamandaonlarınaracılığıylagelecekolan
büyükMesih'inyolunudahazırlamakistedi.Tanrı’nınbukutsalplanınıanlamak
içinİsrail’indoğuşunuanlatanMısır’danÇıkışbölümünüanlamınızgerek.
ElinizdekikitapTevrat’ınikincikısmıolanMısır’danÇıkışbölümününayetlerini
aktarmaklabirlikte,bizimüzerindeyaptığımızaçıklamalardanibarettir.Tanrı’nın
kutsalsözlerinielimizdengeldiğinceorijinalbağlamınauygunşekilde
yorumlamayaçalışacağız.Değerliokuyucu,Tanrı’nınçoköncedenvahyettiğibu
kutsalsözleriokuyarakO’nuntümuluslarıkurtarmakiçinözellikleİsrail’inasıl
kullandığınıanlamanızıdileriz.SonuçolarakTanrı’daayrımcılıksözkonusu
olamaz,oherkesingerçeğinbilincinevarmasınıdiler.
5
GİRİŞ
Bugündenyaklaşık3.500yılöncePeygamberMusa’nıneliyleyazılanMısır’dan
Çıkışkitabıİsrailulusununkurtuluşunukaydeder.Tanrı’nınhalkınıFiravun’un
elindenbirçokmucizesonucundakurtarmasıEskiAntlaşmaboyuncaençok
kutlananolaydır.YaniMesih’inölümüvedirilişiYeniAntlaşmaiçinnekadarkilit
birolaysaİsrail’inMısır’dankurtulmasıEskiAntlaşmaiçindeokadardabüyüktür.
BunlarıyazanMusabiröncekiyazıda,Yaratılış’ta,İsrail’inatalarıolanİbrahim,
İshakveYakup’unöyküsünüaktardı.EnsonundaYusuf,Mısır’agidipbaşınagelen
birçokolumsuzolaysonucunda,Mısır’ınikinciengüçlüadamıoldu.Mısır’ı
kıtlıktankurtaranYusufaynızamandaacıçekenailesiniyanınaalarakdakurtardı.
AmaYusufhalkınınbirgünKenantopraklarınadönmesigerektiğinibiliyordu
çünküTanrı’nınbaştanİbrahim’evaatettiğitoprakorasıydı.Oyüzdenölmek
üzereolanYusufbirgünvaatedilentoprağadöndüklerindekemikleriniyanlarına
almalarıiçinoğullarınaantiçirtti(Yaratılış50:24-25).
Aradanyaklaşık400yılgeçtiveYusufveyaptıklarıunutuldu.YeniFiravunlar
geldiveİsrailoğullarınınbaşlarınaangaryacılarkoydular.Amabüyükferyatları
sonucunda,Rabonlarabirkurtarıcıhazırlar,odaMusa’dır.AncakFiravun’un
kölelerinibırakmayaniyetiyoktur.OyüzdenRabMısır’ınüzerineonbüyükbela
göndererekhalkınıelindenzorlakurtarırveİsraillileryolaçıkarlar.Ancakİsrail’in
yolculuğuhiçdekolaygeçmez.HeradımdaRabkendisinegüvenmelerigerektiğini
öğretmeyeçalışır.KenantopraklarınageçmedenönceRabonlarıkendisiyle
buluşmaküzereSinaDağınınbulunduğuçölegötürür.OradaRabİsrailhalkına
bütüngörkemiylegörünüpOnBuyruğuverir.SonraMusa’yıyanınaçağırıpbirçok
yasadahaaktarıramabukırkgünlüksürezarfındaİsrailhalkıTanrı’nınyasasını
çiğneyipputperestliğedalargider.Tanrı’nınbüyüköfkesinekarşınMusahalkıiçin
yalvarırvearalarındakiantlaşmayıyenilemesinisağlar.KalanbölümlerdeRab
halkıarasındayaşamakiçinordugahınortasındakurulacakbir‘buluşmaçadırı’
yapmalarınıbuyurur.AslındaMısır’danÇıkışkitabınıTanrı’nınüç‘ziyaretiyle’
özetlenebilir.RaböncegazabıylaMısır’ıziyaretedervehalkınıkurtarır.SonraRab
SinaDağınainiphalkınagörünür.EnsonundaRabordugahınortasındayapılan
kutsalçadırainerekhalkınakonukolur.
Bukitabıyorumlarkenözellikleogününşartlarınıgözönündebulundurmak
gerek.UzunzamanköleolarakMısır’dayaşayanİsrailoğullarıkimolduklarınıve
Tanrı’nınvaatlerinimuhtemelenunutmuşlardır.Musageliponlarıkurtardığında
hemçokkalabalık,yaklaşıkikimilyonbirnüfusasahiptiler,hemdeokadarda
düzensizdiler.Henüzköleliktenyenikurtulanbukadarbüyükbirkalabalıktanne
beklenebilirki?İştebuyüzdenRabonlarıöncellikleSinaÇölünegetiripkutsal
yasalarıylatanıştırmakistiyor.Yanibaşıboşbuhalkıbelirlimillideğerleriolan
düzenlibirulusadönüştürmekveonlaraTanrı’nınkutsalyasalarınıaşılamakhiç
dekolayolmayacaktır.BusüreçhemTanrı’nınhemdeMusa’nınsabrınısonuna
kadarzorlayacaktır.AmatümzorluklararağmenTanrı’nınİsrailhalkınıadam
etmesigerçekteninanılmazbirhikayedir.GöreceğimizgibiEskiAntlaşma’nınbu
6
bölümlerisadeceTanrı’nınyasasınıvegazabınıdeğil,halkınaolanolağanüstü
sabrınıveşefkatinidesergiliyor.
7
YORUM:
MISIR’DABASKI
1 Yakup'labirlikteaileleriyleMısır'agidenİsrailoğulları'nınadlarışunlardır:
2 Ruben,Şimon,Levi,Yahuda,3 İssakar,Zevulun,Benyamin,4 Dan,Naftali,Gad,
Aşer.5Yakup'unsoyundangelenlertoplamyetmişkişiydi.YusufzatenMısır'daydı.
6 ZamanlaYusuf,kardeşleriveokuşağınhepsiöldü.7 Amasoylarıarttı;üreyip
çoğaldılar,gittikçebüyüdüler,ülkeonlarladoluptaştı.
8 SonraYusufhakkındabilgisiolmayanyenibirkralMısır'datahtaçıktı.
9 Halkına,“Bakın,İsraillilersayıcabizdendahaçok”dedi,10 “Gelin,onlarakarşı
aklımızıkullanalım,yoksadahadaçoğalırlar;birsavaşçıkarsa,düşmanlarımıza
katılıpbizekarşısavaşır,ülkeyiterkederler.”
11 BöyleceMısırlılarİsrailliler'inbaşınaonlarıağırişlerekoşacak
angaryacılaratadılar.İsraillilerfiravuniçinPitomveRamsesadındaambarlı
kentleryaptılar.12AmaMısırlılarbaskıyaptıkçaİsraillilerdahadaçoğalarak
bölgeyeyayıldılar.Mısırlılarkorkuyakapılarak13İsrailliler'iamansızca
çalıştırdılar.14Hertürlütarlaişi,harçvekerpiçyapımıgibiağırişlerleyaşamı
onlarazehirettiler.Bütünişlerindeonlarıamansızcakullandılar.
15 MısırKralı,ŞifravePuaadındakiİbraniebelereşöylededi:16 “İbrani
kadınlarınıdoğumsandalyesindedoğurturkeniyibakın;çocukerkekseöldürün,
kızsadokunmayın.”17AmaebelerTanrı'dankorkankimselerdi,MısırKralı'nın
buyruğunauymayarakerkekçocuklarısağbıraktılar.18BununüzerineMısırKralı
ebeleriçağırtıp,“Niçinyaptınızbunu?”diyesordu,“Nedenerkekçocuklarısağ
bıraktınız?”
19 Ebeler,“İbranikadınlarMısırlıkadınlarabenzemiyor”diyeyanıtladılar,
“Çokgüçlüler.Dahaebegelmedendoğuruyorlar.”
20 Tanrıebelereiyiliketti.Halkçoğaldıkçaçoğaldı.21 Ebelerkendisinden
korktuklarıiçinTanrıonlarıevbarksahibiyaptı.
22 Bununüzerinefiravunbütünhalkınabuyrukverdi:“Doğanherİbranierkek
çocukNil'eatılacak,kızlarsağbırakılacak.”
AÇIKLAMA:BaştanberiRab’binSözüTanrı’nınhalkıİsrail’leputperestMısır
halkıarasındabirkıyaslamayapmayabaşlar.Yahudileramansızcabaskıgörürken
Mısırlılarbüyümelerinibirtürlüengelleyemiyor.Builkbölümİsrail’indurumune
kadarvahimolduğunugösterir.Musa’danyaklaşık400seneönceYusuf’un
önderliğindeMısır’ayerleşenİsrailoğullarıozamandayalnızca70kişiydiler.Ama
yıllarsonraİsraillilerinsayıcabüyüdüğünüvehızlıcaçoğaldığınıfarkeden
Mısırlılargittikçekendimilligüvenlikleriiçinkaygıçekmeyebaşladılar.Aslında
olayıdahaiyianlamakiçinogününsiyasidurumunuanlamamızyararlıdır.
Yusuf’tanyaklaşık200yılsonraHiksosismindebirhanedanSuriyetopraklarından
8
gelipMısır’ıelegeçirdiveyüzyılboyuncaonlarıyönetti.SonraMısır’ınyerlisiolan
yenibirhanedanortayaçıkıpyabancıyönetimihalkınbaşındanatmayıbaşardı.
Mısır’ın18.HanedanınıbaşlatanbuFiravun’unismiAhmose’ydi.Büyükolasılıkla
onuntorunu1.Tutmose’nindönemindeYahudiçocuklarınınkatliamıgerçekleşti.
Sebebinideazçoktahminedebiliriz:YeniyönetimiçlerindebulunanYahudiler
gibiçokkalabalıkyabancıbirulusunheranayaklanıpdahaöncekihanedana
destekverebileceklerindenkorkuyorlardı.Oyüzdenözellikleerkekleriyoketmeye
kalkıyorlarkibirgünbüyüyüpMısır’akarşısavaşmasınlar.AncakMusamucizevi
birşekildeFiravun’unkendikızıtarafındankurtuluyor.İlginçbirayrıntıdahavarki
HatşepsutismindeFiravun’unbukızıdahasonrabirsüreliğineMısır’ıyönetir.
YaniMusaTanrı’nınhalkıylaacıçekipMısır’dankaçmayıseçmemişolsaydıbirgün
Firavunkonumunayükselmişolabilirdi.YıllarsonraMısır’adönenMusa’yla
çatışanveTanrı’nınhalkınıbirtürlübırakmakistemeyenFiravunmuhtemelen
18.Hanedanın7.Kralı2.Amenhotep’tivebüyükolasılıklakarşısınaçıkan‘amcası’
Musa’yıtahtınabirrakipolarakgörmüşolabilir.
ŞimdiKutsalKitapMısır’ınYahudileribastırmakiçinuyguladığıüçayrı
politikayaodaklanır.İlkönceonlarıamansızcaçalıştırarakyorupzayıflatmaya
çalışırlar.OnlarıköleliğebağlayanFiravunYahudilerininsırtındanikiönemlikenti,
PitomveRamses’iinşaeder.AncakMısırlıangaryacılarbaskıyaptıkçaİsrailliler
kırılmakyerinedahadagüçlenipçoğalırlar.BusıradaFiravunikincibirtaktik
uygular:doğumyapanİbranikadınlarayardımcıolanebeleredoğanerkek
çocuklarıöldürmelerinibuyurur.AncakTanrı’dankorkanYahudiebelerŞifrave
PuabukonudaFiravun’auymamayakararverirler.Sonradanonlarısorguyaçeken
Firavun’aİbranikadınlarınyardımagereksinimkalmadanhemendoğum
yaptıklarınısöylerler.Bazılarıbusöylediklerininyalanolduğunusanıroysaki
gerçekolduğumuhtemeldir.AynızamandaTanrıebelerinFiravun’dançok
kendisindenkorktuklarıiçinonlarıkutsarveevbarksahibiyapar.Aslındaburada
önemlibirgerçekdahaortayaçıkıyor.Tanrısözündebüyüklerimize,annebaba
olsun,patronolsun,devletolsun,hepsineboyuneğmemizgerektiğiniöğretir
(1.Petrus2:13-17).AncakbunlarınherhangibiriTanrı’nıntemelilkelerinekarşı
gelmemizibuyuruyorsaozamandurdememizgerekir.BenzerşekildeMesih’i
duyurmasınlardiyeilkimanlılarabaskıyapanönderlerinkarşısınaçıkanelçiler,
‘Tanrı’nınönünde,Tanrı’nınsözünüdeğildesizinsözünüzüdinlemekdoğru
mudur?’diyesorarakTanrıvetemelbuyruklarınınheryönetiminçoküstünde
olduğunubelirtir(Elç.İşleri4:19,20;5:29).
İbraniçocuklarıebeleraracılığıylaöldürtemeyenFiravunbudefakendihalkına
başvurur.MısırlılariçinNilNehrikutsalbirtanrıçasayılırdı.Firavunhalkınınİbrani
çocuklarınınehreatmalarınıbuyurarakbirtürkurbansunmalarınıistemişolabilir.
BusıradaçokİbraniçocukvicdansızcaöldürülmüştüamagenelolarakMısır
halkınındaFiravun’auymadığınıgörebiliyoruz.Nitekimkendikızıdahisözüne
karşıgelipMusa’yıNil’denkurtardı.KısacasıbuilkbölümdeMısır’ınuyguladığı
zulümpolitikalarıkarşısındaİsrail’inmaruzkaldığıkorkunçşartlarıgörüyoruz.
9
AmaTanrıİbrahim’everdiğivaadiunutmuşdeğildir,onunsoyunakölelikyaptıran
ulusucezalandıracağınasözverdi(Yaratılış15:14).Sonradaonlarıvaatedilen
topraklaragerigötürecektir.
MUSAKAÇIYOR
1 Levilibiradamkendioymağındanbirkızlaevlendi.2 Kadıngebekaldıvebir
erkekçocukdoğurdu.Güzelbirçocukolduğunugörünce,onuüçaygizledi.3Daha
fazlagizleyemeyeceğinianlayınca,hasırbirsepetalıpkatranveziftlesıvadı.İçine
çocuğuyerleştiripNilkıyısındakisazlığabıraktı.4Çocuğunablasıkardeşinene
olacağınıgörmekiçinuzaktangözlüyordu.
5 Osıradafiravununkızıyıkanmakiçinırmağaindi.Hizmetçileriırmak
kıyısındayürüyorlardı.Sazlarınarasındakisepetigörünce,firavununkızıonu
getirmesiiçinhizmetçisinigönderdi.6Sepetiaçıncaağlayançocuğugördü.Ona
acıyarak,“Bubirİbraniçocuğu”dedi.
7 Çocuğunablasıfiravununkızına,“Gidipbirİbranisütnineçağırayımmı?”
diyesordu,“Seniniçinbebeğiemzirsin.”
8 Firavununkızı,“Olur”diyeyanıtladı.Kızgidipbebeğinannesiniçağırdı.
9 Firavununkızıkadına,“Bubebeğial,benimiçinemzir,ücretinneyseveririm”
dedi.Kadınbebeğialıpemzirdi.10*Çocukbüyüyünce,onugerigetirdi.Firavunun
kızıçocuğuevlatedindi.“Onusudançıkardım”diyerekadınıMusakoydu.
11 Musabüyüdüktensonrabirgünsoydaşlarınınyanınagitti.Yaptıklarıağır
işleriseyrederkenbirMısırlı'nınbirİbrani'yidövdüğünügördü.12Çevresinegöz
gezdirdi;kimseolmadığınıanlayınca,Mısırlı'yıöldürüpkumagizledi.13Ertesi
güngittiğinde,ikiİbrani'ninkavgaettiğinigördü.Haksızolana,“Niçinkardeşini
dövüyorsun?”diyesordu.
10
14 Adam,“Kimsenibaşımızayöneticiveyargıçatadı?”diyeyanıtladı,
“Mısırlı'yıöldürdüğüngibibenidemiöldürmekistiyorsun?”OzamanMusa
korkarak,“Buişortayaçıkmış!”diyedüşündü.15*FiravunolayıduyuncaMusa'yı
öldürtmekistedi.AncakMusaondankaçıpMidyanyöresinegitti.Birkuyunun
başındaotururken16Midyanlıbirkâhininyedikızısuçekmeyegeldi.Babalarının
sürüsünüsuvarmakiçinyalaklarıdolduruyorlardı.17Amabazıçobanlargelip
onlarıkovmakistedi.Musakızlarınyardımınakoşuphayvanlarınısuvardı.
18 SonrakızlarbabalarıReuel'inyanınadöndüler.Reuel,“Nasıloldudabugün
böyletezgeldiniz?”diyesordu.
19 Kızlar,“Mısırlıbiradambiziçobanlarınelindenkurtardı”diyeyanıtladılar,
“Üstelikbizimiçinsuçekiphayvanlaraverdi.”
20 Babaları,“Neredeo?”diyesordu,“Niçinadamıdışarıdabıraktınız?Gidin
onuyemeğeçağırın.”
21 MusaReuel'inyanındakalmayıkabuletti.ReueldekızıSippora'yıonunla
evlendirdi.22Sipporabirerkekçocukdoğurdu.Musa,“Garibimbuyabancı
ülkede”diyerekçocuğaGerşomadınıverdi.
23 Aradanyıllargeçti,buaradaMısırKralıöldü.İsraillilerhâlâkölelikaltında
inliyor,feryatediyorlardı.SonundayakarışlarıTanrı'yaerişti.24Tanrıiniltilerini
duydu;İbrahim,İshakveYakup'layaptığıantlaşmayıanımsadı.25İsrailliler'e
baktıveonlarailgigösterdi.
AÇIKLAMA:BubölümdeMusa’ylatanışıyoruz.Dünyayageldiğindetümİbrani
erkekçocuklarınölümüemredildiğiiçinailesionuüçaysakladıktansonrabebek
Musa’yıziftlekaplıbirsepetebırakarakNilNehrininkenarındakisazlığabıraktı.
Bunuartıksonçareolarakmıyoksaölümünügörmeyedayanamadıklarıiçinmi
yaptılarbilmiyoruzamaTanrı’nınbaşkabirplanıvardı.Nehrinkenarınainen
Firavun’unkızıağlayanbebeğigörünceonusevdivekurtarmayakararverdi.
OlanlarıuzaktantakipedenMusa’nınablasıderhalyanınakoşupkendiannesini
sütnineolarakteklifetti.BöyleceMusaenazdörtyaşınakadarözailesiylekaldı
vesonrasındaFiravun’unkızınınyanındasaraydabüyüdü.İstefanos’undediğine
göreMusa‘Mısırlılar’ınbütünbilimdallarındaeğitildi.Gereksözde,gerek
eylemdegüçlübirioldu(Elç.İşleri7:22).’YosefusismindeünlüYahuditarihçiye
göreMusagüçlübirgeneralolmuşveEtiyopyalılarıbozgunauğratarakFiravun’u
kıskandırankahramanseviyesineulaşmış.Efsanevihikayeninbazıunsurları
abartılıolsadaçoğunluklagerçeğiyansıttığımuhtemeldir.
Kırkyaşınagelinceyüreğindeözhalkınıgörmearzusudoğdu.İbraniler
kitabındanMusa’nınbusıradaTanrı’yaolanimandanötürüMısırlıbirprens
olaraktanınmakveancakbirsüreliğinegünahınsefasınısürmekyerineRab’bin
halkıylabirlikteolupbaskıgörmeyiyeğledi.BuMusa’nınhayatınıdeğiştiren
dönümnoktasıolduçünküMısır’ınhazinelerinielintersiyleitipbirçokacı
çekeceğinibilebileİsrailhalkınıtercihederekTanrı’danalacağıödülüseçti
(İbraniler11:24-27).MusaTanrı’nınonukutsalbirgöreviçinbukonuma
11
yükselttiğineinanıyordu.EziyetgörenYahudihalkınıkurtarmasıgerektiğini
biliyorduamaneyazıkkiTanrı’danyardımdilemekyerinekendikabakuvvetiyle
bunubaşarmayakalkıştı.GününbirindeİbranibirköleyidövenMısırlıbiradamı
gördüveezileninöcünüalmakiçinMısırlı’yıöldürüpkumagömdü.Ancakertesi
günbirbiriylekavgaedenikiİbrani’yibarıştırmayaçalıştığındaonlardanbirinin
‘Senikimbaşımızayöneticiveyargıçatadı?’demesiüzerindeMusayaptığının
ortayaçıkıpbuşekildeaslabaşaramayacağınıanladı.BöyleceMusaçölünöbür
ucundabulunanMidyanülkesinekaçtı.
Musa’nınbuyaptığıbazılarınışaşırtabilirçünküpeygamberlerigenellikle
günahsızdiyebiliyoruz.OysakiKutsalKitaponların‘tıpkıbizimgibiinsan’
olduklarınıbelirtir(Yakup5:17).AslındaKutsalKitap’ınpeygamberlerinbaşlarına
gelenkötüolaylarıbiledürüstçeanlatmasıTanrı’nınSözü’neolangüvenimizi
dahadaartırırçünkükimseyikayırmadığınıanlıyoruz.Gerçekşukipeygamberler
dahibizimgibigünahişlerveTanrı’nınlütfunamuhtaçtılar.Ancaktümhatalarına
rağmenbellikiMusa’nınkutsalbirçağrısıvar.Fakatbunahazırolması40yıldaha
gerekecekti.Midyan’avardığındaMusaReuelismindevarlıklıbiradamınkızlarına
yardımedervesonraonlardanbiriSipporaileevlenir.AncakbusıradaMısırlıların
baskısındandolayıİsrailoğullarınınferyadıgöklereyükseliyorveTanrıharekete
geçmeyehazırlanır.AmabölümünsonayetlerindeTanrı’nınbunuözellikle
İbrahimvesoyuylayaptığıözelantlaşmadanötürüyaptığıdikkatimiziçeker.Yani
bundansonraTanrı’nınİsrailiçinyaptığıherşeyRab’binasırlarönceİbrahim’e
verdiğisözedayanır.BöyleceRabİsrailoğullarınıkurtarmakiçinMusaismindebir
kurtarıcıhazırlarancakbukurtarışMusa’nınyüksekeğitimiyadaüstünkuvvetiyle
değilTanrı’nıngücüvehikmetiyleolacaktır.
ÇOBANMUSA
1 MusakayınbabasıMidyanlıKâhinYitro'nunsürüsünügüdüyordu.Sürüyü
çölünbatısınasürdüveTanrıDağı'na,Horev'evardı.2RAB'binmeleğibirçalıdan
yükselenalevleriniçindeonagöründü.Musabaktı,çalıyanıyor,amatükenmiyor.
3 “Çokgarip”diyedüşündü,“Gidipbirbakayım,çalınedentükenmiyor!”
4 RABTanrıMusa'nınyaklaştığınıgörünce,çalınıniçinden,“Musa,Musa!”
diyeseslendi.
Musa,“Buyur!”diyeyanıtladı.
5* Tanrı,“Fazlayaklaşma”dedi,“Çarıklarınıçıkar.Çünkübastığınyerkutsal
topraktır.6*BenbabanınTanrısı,İbrahim'inTanrısı,İshak'ınTanrısıveYakup'un
Tanrısı'yım.”Musayüzünükapadı,çünküTanrı'yabakmayakorkuyordu.
7 RAB,“HalkımınMısır'daçektiğisıkıntıyıyakındangördüm”dedi,
“Angaryacılaryüzündenettikleriferyadıduydum.Acılarınıbiliyorum.8Buyüzden
onlarıMısırlılar'ınelindenkurtarmakiçingeldim.Oülkedençıkarıpgenişve
verimlitopraklara,sütvebalakanülkeye,Kenan,Hitit,Amor,Periz,HivveYevus
12
topraklarınagötüreceğim.9İsrailliler'inferyadıbanaerişti.Mısırlılar'ınonlara
yapmaktaolduğubaskıyıgörüyorum.10Şimdigel,halkımİsrail'iMısır'dan
çıkarmakiçinsenifiravunagöndereyim.”
11 Musa,“Benkimimkifiravunagidipİsrailliler'iMısır'dançıkarayım?”diye
karşılıkverdi.
12 Tanrı,“Kuşkunolmasın,benseninleolacağım”dedi,“Senibenim
gönderdiğiminkanıtışuolacak:HalkıMısır'dançıkardığınzamanbudağdabana
tapınacaksınız.”
13* Musaşöylekarşılıkverdi:“İsrailliler'egidip,‘BenisizeatalarınızınTanrısı
gönderdi’dersem,‘Adınedir?’diyesorabilirler.Ozamannediyeyim?”
14* Tanrı,“BenBen'im”dedi,“İsrailliler'edeki,‘BenisizeBenBen'imdiyen
gönderdi.’
15* “İsrailliler'edeki,‘BenisizeatalarınızınTanrısı,İbrahim'inTanrısı,
İshak'ınTanrısıveYakup'unTanrısıYahvegönderdi.’Sonsuzadekadımbu
olacak.Kuşaklarboyuncaböyleanılacağım.16Git,İsraililerigelenlerinitopla,
onlaraşöylede:‘Atalarınızİbrahim'in,İshak'ın,Yakup'unTanrısıYahvebana
görünerekşunlarısöyledi:SizinleveMısır'dasizeyapılanlarlayakından
ilgileniyorum.17Sözverdim,siziMısır'daçektiğinizsıkıntıdankurtaracağım;
Kenan,Hitit,Amor,Periz,HivveYevustopraklarına,sütvebalakanülkeye
götüreceğim.’
18 “İsraililerigelenlerisenidinleyecekler.SonrabirlikteMısırKralı'nagidip,
‘İbraniler'inTanrısıYahvebizimlegörüştü’diyeceksiniz,‘Şimdiizinver,Tanrımız
Yahve'yekurbankesmekiçinçöldeüçgünyolalalım.’19Amabiliyorum,güçlübir
elzorlamadıkçaMısırKralıgitmenizeizinvermeyecek.20Elimiuzatacakve
aralarındaşaşılasıişleryaparakMısır'ıcezalandıracağım.Ozamansizi
salıverecek.
21* “HalkımınMısırlılar'ıngözündelütufbulmasınısağlayacağım.
Gittiğinizdeeliboşgitmeyeceksiniz.22HerkadınMısırlıkomşusundanyada
konuğundanaltınvegümüştakılar,giysileristeyecek.Oğullarınızı,kızlarınızı
bunlarlasüsleyeceksiniz.Mısırlılar'ısoyacaksınız.”
AÇIKLAMA:MusaensonMısır’dankaçıpMidyançölündeçobanlığabaşladı.
BaştakendigücüvehikmetiyleİsrailoğullarınıFiravun’unelindekurtarmaya
yeltenenMusazamangeçtikçekendibaşınanekadargüçsüzolduğunuanladı.
Koyunlarınbaşında40yılgeçirenMusaRab’binçağrısınıunutmuşdaolabilirtaki
Tanrıyananbirçalıdakarşısınaçıkanakadar.AslındabaştaRab’binMeleğialev
alanamabirtürlüyanmayançalıdankendisinegörünür.MerakedenMusaçalıya
yaklaşırvebirdenRabTanrıona‘Musa’diyeseslenerek‘Fazlayaklaşma,
çarıklarınıçıkarçünkübastığınyerkutsaltopraktır’der.SonraTanrıYahudilerin
atalarıylayaptığıantlaşmayıdilegetirerekhalkınınbuncazamançektikleriçileyi
görmezdengelmediğinibelirtir.SonolarakİsrailoğullarınıkurtarmakiçinMusa’yı
Firavun’agöndermekistediğinisöyler.AslındabuilkkarşılaşmadaRabMusa’ya
13
çokönemlibirtakımderslerveriyor.HerşeydenöncesonderecekutsalbirTanrı
olduğunubelirtir.İbranicedilinde‘kutsal’demekgünahtanuzakapayrıbirkonum
demek.AynızamandaRabMusa’ylayüzyüzegörüşerekveezilenhalkınınacılarını
bildiğinibelirtereksondereceyakınveilgiliolduğunudagösterir.MusaTanrı’yı
ancakuzaktantanımıştıamabundansonrayakınbirilişkikuracak.Aynızamanda
yaptığıherşeydeTanrı’nınkutsallığınıelüstündetutmasıgerekecek.
FakatMusakendinibukutsalgörevehiçhazırhissetmiyorvetambeşitirazla
Tanrı’nınçağrısınakarşıkoymayaçalışır.İlkitirazında‘Benkimimki?’diyesorar.
Bellikisürülerinbaşında40yılgeçirenMusaeskiözgüveniniyetirmişti.AmaTanrı
cevabındakısacası‘Seninkimolupolmadığınönemlideğil,önemliolanBenim
seninlebirlikteolmam.’YinedeMusa‘AtalarınızınTanrısıbenigönderdidesem,
adınedirdiyesorarlarsanediyeceğim’diyeitirazetmeyedevameder.Rab‘Ben
Benim’benigönderdi’diyeceksinder.Tanrı’nınburadakullandığıisimİbranice’de
‘varolmak’fiilindentüretilir.EskiAntlaşmadaİbranice’deTanrıiçinkullanılanüç
temelisimvar:Elohim,AdonayveYahve.Buradavurguladığıisimvarolmak
fiilindengelen‘Yahve’ismidir.BuisminmanasıTanrı’nınherdaimdeğişmeyen
kimliğinibelirtir.AsırlarönceİbrahimvesoyunavaatedenRabsözünden
vazgeçmezçünküOsadıktır.DahasonraTanrı’nınbukişiselismiYahuditoplumu
içinokadarönemlioldukionuyanlışyerekullanmakiçintelaffuzetmektenbile
çekinirlerdi.
İlerleyenayetlerdeRabMusa’yıbaşarılıkılacağınıvehalkınıkurtarıpsütvebal
akanvaatedilentopraklaragerigötüreceğinisöyler.AynızamandaMısırKralı
Firavun’unvargücüylekarşıçıkacağınıdabelirtir.SonrakibölümlerdeFiravun’un
nekadarinatçıolduğunugöreceğiz.HattagururluinadıyüzündenTanrı’nın
yüreğinidahadasertleştirdiğinidegöreceğiz.Ancakunutmamalıyızkibaştanberi
Firavun’untutumuzatenTanrı’yakarşıydı.YinedeRabbirçokmucizeveharikalar
yaparakhalkınıkurtarmayıbaşaracağınıbelirtir.ÜstelikMısır’danayrılırkenTanrı
Mısırlılarınyüreklerinedokunupİsrailoğullarınaarmağanlarvermelerini
14
sağlayacağınıbelirtir.BöyleceYahudileroncazamanonlarakölelikçektiren
Mısırlıları‘soymuş’gibiolacaklar.Evet,Tanrı’nınplanıhazıramaMusahenüz
hazırdeğil.AmanedenRabözellikleMusa’yıistiyor?AslındaRabbaştanberi
Musa’yıçağırdıancaköncellikleonunalçakgönüllüolmayıöğrenmesigerekiyordu.
Kırkseneönce‘halkımıbenkurtarırım’diyenMusa’nıneskigururundanbireser
kalmadıoyüzdenRabözellikleonuistiyor.BuçokönemlibirgerçektirkiRab
hepimizikutsalplanındakullanmakistiyoramanekadarkabiliyetliolursakolalım
alçakgönüllülükşarttır.
MUSADÖNÜYOR
1 Musa,“Yabanainanmazlarsa?”dedi,“Sözümüdinlemez,‘RABsana
görünmedi’derlerse,neolacak?”
2 RAB,“Elindenevar?”diyesordu.
Musa,“Değnek”diyeyanıtladı.
3 RAB,“Onuyereat”dedi.Musadeğneğiniyereatınca,değnekyılanoldu.
Musayılandankaçtı.
4 RAB,“Eliniuzat,kuyruğundantut”dedi.Musaeliniuzatıpkuyruğunu
tutuncayılanyinedeğnekoldu.5RAB,“Bunuyapki,atalarıİbrahim'in,İshak'ın,
Yakup'unTanrısıRAB'binsanagöründüğüneinansınlar”dedi.
6 Sonra,“Elinikoynunakoy”dedi.Musaelinikoynunakoydu.Çıkardığızaman
elibirderihastalığınayakalanmış,kargibibembeyazolmuştu.
7 RAB,“Eliniyinekoynunakoy”dedi.Musaeliniyinekoynunakoydu.
Çıkardığızamanelieskihalinedönmüştü.
8 RAB,“Eğersanainanmaz,ilkbelirtiyiönemsemezlerse,ikincibelirtiye
inanabilirler”dedi,9“Buikibelirtiyedeinanmaz,sözünüdinlemezlerse,Nil'den
birazsualıpkurutoprağadök.Irmaktanaldığınsutopraktakanadönecek.”
10 MusaRAB'be,“Aman,yaRab!”dedi,“Benkulunnegeçmişte,nede
benimlekonuşmayabaşladığındanbuyanaiyibirkonuşmacıoldum.Çünküdili
ağır,tutukbiriyim.”
11 RAB,“Kimağızverdiinsana?”dedi,“İnsanısağır,dilsiz,görüryada
görmezyapankim?Bendeğilmiyim?12Şimdigit!Benkonuşmanayardımcı
olacağım.Nesöylemengerektiğinisanaöğreteceğim.”
13 Musa,“Aman,yaRab!”dedi,“Neolur,benimyerimebaşkasınıgönder.”
14 RABMusa'yaöfkelendive,“AğabeyinLeviliHarunvarya!”dedi,“Bilirim,
oiyikonuşur.Hemşuandasenikarşılamayageliyor.Senigörüncesevinecek.
15 Onunlakonuş,nesöylemesigerektiğinianlat.İkinizinkonuşmasınadayardımcı
olacak,neyapacağınızısizeöğreteceğim.16Osanasözcülükedecek,seninyerine
halklakonuşacak.SendeonuniçinTanrıgibiolacaksın.17Budeğneğielineal,
çünkübelirtilerionunlagerçekleştireceksin.”
15
18 MusakayınbabasıYitro'nunyanınadöndü.Ona,“İzinver,Mısır'daki
soydaşlarımınyanınadöneyim”dedi,“Bakayım,hâlâyaşıyorlarmı?”
Yitro,“Esenliklegit”diyekarşılıkverdi.
19 RABMidyan'daMusa'ya,“Mısır'adön,çünkücanınıalmakisteyenlerin
hepsiöldü”demişti.20BöyleceMusakarısını,oğullarınıeşeğebindirdi;Tanrı'nın
buyurduğudeğneğideelinealıpMısır'adoğruyolaçıktı.
21 RABMusa'ya,“Mısır'adöndüğünde,sanaverdiğimgüçlebütünşaşılası
işlerifiravununönündeyapmayabak”dedi,“Amabenonuinatçıyapacağım.
Halkısalıvermeyecek.22Sonrafiravunadeki,‘RABşöylediyor:İsrailbenimilk
oğlumdur.23*Sana,bırakoğlumgitsin,banatapsın,dedim.Amasenonu
salıvermeyireddettin.Buyüzdenseninilkoğlunuöldüreceğim.’”
24 RAByolda,birkonaklamayerindeMusa'ylakarşılaştı,onuöldürmekistedi.
25 OandaSipporakeskinbirtaşalıpoğlunusünnetetti,derisiniMusa'nın
ayaklarınadokundurdu.“Gerçektensenbanakanlıgüveysin”dedi.26BöyleceRAB
Musa'yıesirgedi.SipporaMusa'yasünnettenötürü“Kanlıgüveysin”demişti.
27 RABHarun'a,“Çöle,Musa'yıkarşılamayagit”dedi.Harungitti,onuTanrı
Dağı'ndakarşılayıpöptü.28MusaduyurmasıiçinRAB'binkendisinesöylediği
bütünsözlerivegerçekleştirmesinibuyurduğubütünbelirtileriHarun'aanlattı.
29 Musa'ylaHarunvarıpİsrail'inbütünilerigelenlerinitopladılar.30 Harun
RAB'binMusa'yasöylemişolduğuherşeyionlaraanlattı.Musadahalkınönünde
belirtilerigerçekleştirdi.31Halkinandı;RAB'binkendileriyleilgilendiğini,
çektiklerisıkıntıyıgörmüşolduğunuduyunca,eğiliptapındılar.
AÇIKLAMA:EskidenkendigücüyleİsrailoğullarınıkurtarmayayeltenenMusa
kırkyılçöldeçobanlıkyaptıktansonraartıkkendibilgeliğinehiçgüvenmiyor.Rab
isetambuyüzdenMusa’yıgerigöndermekistiyorçünküOgururludeğil
alçakgönüllübirkurtarıcıarıyordu.Musaiseitirazetmeyedevamediyor.Bölümün
başında‘Yabanainanmazlarsa,halk,‘Rabsenigöndermedi’derse,nediyeceğim?’
diyedirenir.Rabhemenelindekinisorar.SonraelindekideğnekleMısır’dabirçok
harikayapacağınısöyler.Musahalkınıkurtarmakiçinbelkibüyükbirorduya
ihtiyacıolduğunudüşünmüşolabilirancakTanrıİsrail’ikendibaşınakurtaracağını
belirtir.Bunuda,Musa’nınelindekibasitbirçobandeğneğiylegerçekleştireceğini
söyler.Buradaönemlibirdersvar.Rabbizikutsalişindekullanmakistediğinde
kendisiyoluveyöntemibelirlemeli.Bunuelimizdekienbasitimkanlarlayapmaya
başlar.SonuçolarakO’nunişiyseOgerekeniyapacaktır,yeterkibizellerimizi
Kendisineuzatalım.
AmaMusahalagitmekistemiyor.Budefaiyibirkonuşmacıolmadığınıdiliağır
tutukbiriolduğunuilerisürer.BellikieskidenMısır’daçokgüçlüolanMusa40yıl
koyunlarlabirliktezamangeçirdiktensonrakendiniçokzayıfveyetersiz
hissediyordu.Tanrıisehemen‘Kimağızverdiinsana?’diyesorarakesasMusa’nın
bukonudakaygıçekmesinehiçgerekkalmadığınıbelirtir.SonuçtakonuşanMusa
değil,Tanrıolacaktır.YinedeMusaitirazediyorveTanrı’nınsağladığıtüm
16
imkanlararağmenaslındahiçgitmekistemediğinidilegetiriyor.BukezRab
öfkeleniyorveonunlabirlikteağabeyiHarun’ugöndereceğinisöyler.Böylecenasıl
kiRabMusa’yıağzıyanisözcüsüolarakkullanmakistediysebudefaHarun
Musa’nınağzıolacaktır.Tanrı’yakarşıkoymanınboşolduğunuanlayanMusa
evinedönerveailesiniyanınaalarakMısır’adönmekiçinyolakoyulur.
YoldaykenRabMusa’yıhazırlamayabaşlar.ÖncellikleFiravun’unTanrı’nın
planınakarşıkoyacağınıbelirtir.HattaTanrıonuinatçıyapacağınısöyler.Baştabu
ifadebizişaşırtabilir,sankiTanrıFiravun’ahaksızlıkediyorgibigelebilir.Ancak
şunuunutmamalıyızkikendinibirilahsananFiravun’unyüreğizateninatçıydı
(3:19).İlerleyenbölümlerdeFiravun’unkendiyüreğinitekrarvetekrar
nasırlaştırdığınıgöreceğiz(7:13,8:15,19,32,9:7).DahasonrabunakarşılıkRabde
onudahadanasırlaştırır(9:12,10:1).Buradakiprensipşudurkigururuseçen
gururunmeyvesiniyemekzorundadır.GünahişlemekteinatçıolanıRabdahaçok
günahişlemeküzerekendiinatçılığınateslimeder(Romalılar1:18-32).Belliki
FiravunzatenTanrı’yakarşıydıveTanrı’nınonuayrıcainatçıyapmasıadil
yargısıydı.SonolarakşunuunutmamalıyızkiEgemenolanRab’binadaletini
sorgulamakbizedüşmez(Romalılar9:17-24).
BusıradaMusa’nınöğrenmesigerekenbirdersdahavar.Yoldabirkonaklama
yerindeRabMusa’nınkarşısınaçıkıponuöldürmekistedi.Amaneden?Musa’nın
eşiSipporanedenibiliyorduoyüzdenderhaloğlunusünnetedipMusa’ya‘Sen
banakanlıgüveysin’diyerekderiparçasınıayaklarınafırlatır.Neleroluyor?
Aslındaİbrahim’insoyundangelenMusaoğullarınısekizgünlükkensünnetetmesi
gerektiğinibildiğihaldebunuyapmadı.Şimdiiseİbrahim’insoyuolanİsrail’in
üzerindeönderolmaküzereMısır’adönüyoramakendiçocuklarınabileTanrı’nın
buyruğunuuygulamamıştı.OyüzdenRabMusa’yıbuçiftestandartkonusundasıkı
sıkıyauyarmakistedi.BöyleceMusaağabeyiHarun’labuluşurveMısır’adönerler.
Halkınönderleriyleyaptıklarıilkkonuşmabaşarılıgeçervebütünhalksevinir.
Amagöreceğimizgibikurtulmalarıpekkolayolmayacaktır.
YAHVETANRI
1 SonraMusa'ylaHarunfiravunagidipşöyledediler:“İsrail'inTanrısıRAB
diyorki,‘Halkımıbırakgitsin,çöldebanabayramyapsın.’”
2 Firavun,“RABkimoluyorki,O'nunsözünüdinleyipİsrailhalkını
salıvereyim?”dedi.“RAB'bitanımıyorum.İsrailliler'ingitmesineizin
vermeyeceğim.”
3 Musa'ylaHarun,“İbraniler'inTanrısıbizimlegörüştü”diyeyanıtladılar,
“İzinver,TanrımızRAB'bekurbankesmekiçinçöldeüçgünyolalalım.Yoksabizi
salgınhastalıkyadakılıçlacezalandırabilir.”
4 MısırFiravunu,“EyMusaveHarun,niçinhalkıişindenalıkoyuyorsunuz?
Sizdeişinizinbaşınadönün”dedi,5“Bakın,halkınızMısırlılar'dandaha
kalabalık,oysasizonlarınişiniengellemeyeçalışıyorsunuz.”
17
6 Firavunogünangaryacılaravehalkınbaşındakigörevlilerebuyrukverdi:
7 “Kerpiçyapmakiçinartıkhalkasamanvermeyeceksiniz.Gitsinler,kendi
samanlarınıkendileritoplasınlar.8Öncekigibiaynısayıdakerpiçyapmalarını
isteyin,kerpiçsayısınıazaltmayın.Çünkütembelinsanlardır;buyüzden,
‘Gidelim,Tanrımız'akurbankeselim’diyebağrışıyorlar.9İşleriniağırlaştırınki,
meşgulolsunlar,yalansözlerekulakasmasınlar.”
10 Angaryacılarlagörevlilergidipİsrailliler'eşöyledediler:“Firavundiyorki,
‘Artıksizesamanvermeyeceğim.11Gidin,neredebulursanızoradankendinize
samanalın.Ancakişinizhiçhafifletilmeyecek.’”12Böylecehalksamanyerine
anıztoplamaküzerebütünMısır'adağıldı.13Angaryacılar,“Samanverildiği
günlerdekigibigündelikgörevlerinizieksiksizyerinegetirin”diyerekonlarabaskı
yapıyordu.14Firavununangaryacılarınınatadığıİsrailligörevliler,“Niçindünve
bugündahaöncekigibigerekensayıdakerpiçyaptırmadınız?”diyerekdövüldüler.
15 Bununüzerineİsrailligörevlilerfiravununyanınavarıpyakındılar:“Neden
kullarınaböyledavranıyorsun?16Nedenbizesamanverilmediğihalde,‘Kerpiç
yapın!’deniyor?İştekullarındövülüyor,oysasuçluseninkendihalkındır.”
17 Firavun,“Tembelsinizsiz,tembel!”diyekarşılıkverdi,“Buyüzden‘Gidip
RAB'bekurbankeselim’diyorsunuz.18Haydi,işinizinbaşınadönün.Sizesaman
verilmeyecek;yinedeaynısayıdakerpiçüreteceksiniz.”
19 Kendilerine,“Hergünüretmenizgerekenkerpiçsayısınıazaltmayacaksınız”
dendiğindeİsrailligörevlilerzordurumdaolduklarınıanladılar.20Firavunun
yanındanayrılınca,kendilerinibekleyenMusa'ylaHarun'açıkıştılar.21“RAB
yaptığınızıgörsün,cezanızıversin!”dediler,“Bizifiravunlagörevlilerinin
gözünderezilettiniz.Biziöldürmeleriiçinellerinebirkılıçverdiniz.”
22 MusaRAB'bedöndüve,“YaRab,niçinbuhalkakötüdavrandın?”dedi,
“Benibununiçinmigönderdin?23Seninadınafiravunlakonuşmayagittimgideli
firavunbuhalkakötüdavranıyor.Sendekendihalkınıkurtarmakiçinhiçbirşey
yapmadın.”
6:1RABMusa'ya,“Firavunaneyapacağımışimdigöreceksin”dedi,“Güçlü
elimdenötürüİsrailhalkınısalıverecek,güçlüelimdenötürüonlarıülkesinden
kovacak.”
2* TanrıayrıcaMusa'ya,“BenYahve'yimk ”dedi,3 “İbrahim'e,İshak'ave
Yakup'aHerŞeyeGücüYetenTanrıolarakgöründüm,amaonlarakendimiYahve
adıylatanıtmadım.4YabancıolarakyaşadıklarıKenanülkesinikendilerine
vermeküzereonlarlaantlaşmayaptım.5Mısırlılar'ınköleleştirdiğiİsrailliler'in
iniltileriniduydumveantlaşmamıhepandım.
6 “Onuniçinİsrailliler'edeki,‘BenYahve'yim.SiziMısırlılar'ın
boyunduruğundançıkaracak,onlarınkölesiolmaktankurtaracağım.Onlarıağır
biçimdeyargılayacakvekudretlielimlesiziözgürkılacağım.7Sizikendihalkım
18
yapacakveTanrınızolacağım.OzamansiziMısırlılar'ınboyunduruğundan
çıkaranTanrınızYahve'ninbenolduğumubileceksiniz.8Siziİbrahim'e,İshak'ave
Yakup'avereceğimeantiçtiğimtopraklaragötüreceğim.Orayısizemülkolarak
vereceğim.BenYahve'yim.’”
9 Musabunlarıİsrailliler'eanlattı,amaumutlarıkırıldığıveağırbaskıaltında
olduklarıiçinonudinlemediler.
10-11 RABMusa'ya,“Git,MısırFiravunu'naİsrailliler'iülkesinden
salıvermesinisöyle”dedi.
12 AmaMusa,“İsraillilerbenidinlemediktensonra,firavunnasıldinler?”diye
karşılıkverdi,“Zateniyikonuşanbirideğilim.”
13 RABMusaveHarun'laİsraillilerveMısırFiravunuhakkındakonuştu.
İsrailliler'iMısır'dançıkarmalarınıbuyurdu.
14 İsrailliler'inaileönderlerişunlardır:Yakup'unilkoğluRuben'inoğulları:
Hanok,Pallu,Hesron,Karmi.Ruben'inboylarıbunlardır.15Şimon'unoğulları:
Yemuel,Yamin,Ohat,Yakin,SoharveKenanlıbirkadınınoğluŞaul.Şimon'un
boylarıbunlardır.16*KayıtlarınagöreLevioğulları'nınadlarışunlardır:Gerşon,
Kehat,Merari.Levi137yılyaşadı.17Gerşon'unoğullarıboylarınagöreşunlardır:
Livni,Şimi.18Kehat'ınoğulları:Amram,Yishar,Hevron,Uzziel.Kehat133yıl
yaşadı.19Merari'ninoğulları:Mahli,Muşi.KayıtlarınagöreLeviboyları
bunlardır.
20 AmramhalasıYokevet'leevlendi.YokevetonaHarun'laMusa'yıdoğurdu.
Amram137yılyaşadı.21Yishar'ınoğulları:Korah,Nefek,Zikri.22Uzziel'in
oğulları:Mişael,Elsafan,Sitri.23HarunNahşon'unkızkardeşiveAmminadav'ın
kızıElişeva'ylaevlendi.ElişevaonaNadav,Avihu,Elazarveİtamar'ıdoğurdu.
24 Korah'ınoğulları:Assir,Elkana,Aviasaf.Korahlılar'ınboylarıbunlardır.
25 Harun'unoğluElazarPutiel'inkızlarındanbiriyleevlendi.KarısıonaPinehas'ı
doğurdu.BoylarınagöreLeviliaileönderleribunlardır.
26 RAB'bin,“İsrailliler'iordularhalindeMısır'dançıkarın”dediğiHarunve
Musabunlardır.27İsrailliler'iMısır'dançıkarmakiçinMısırFiravunuile
konuşanlardaMusa'ylaHarun'dur.
28-29 RABMısır'daMusa'ylakonuştuğunda,ona,“BenRAB'bim”dedi,“Sana
söylediğimherşeyiMısırFiravunu'nailet.”
30 MusaRAB'binhuzurunda,“Beniyikonuşanbirideğilim”diyekarşılık
verdi,“Firavunbeninasıldinler?”
AÇIKLAMA:MusaileHarunİsrail’inönderleriylekonuşupTanrı’nınkurtarma
operasyonunuanlattıktansonrakuşkusuzkiheyecandolubirumutbelirdihalkın
yüreğinde.AncakTanrı’nınbaştanuyardığıgibikurtulmalarıhiçkolayolmayacaktı.
Musa’nınRab(Yahve)adınayaptığıtalebiduyanFiravun’unkarşılığı:‘Yahvekim
oluyorki?’Mısırlılarınherdurumiçinayrıayrıbirçokilahıvardıamaaralarında
Yahveadındabiriyoktu.HattaFiravunkendinidebirtanrıolarakgörüyordu.
19
DolayısıylaMusa’nıntekgerçekTanrıYahveadınageliphalkınısalıvermesini
buyurmasıFiravun’abüyükhakaretgibigeldi.Aynızamandatümişleriniyapan
İbraniköleleribırakmasıhiçdemantıklıdeğildi.Amabusıradaİsrailhalkının
ümitlendiğinisezenFiravunteşviklerinikırmakiçinişlerinidahadaağırlaştırdı.
Kerpiçyapmakiçinartıkhalkasamanverilmeyecek,normalkotalarıyanısıra
kendilerinesamanbulmalarıgerekecek.BunuduyanhalkderhalMusa’ya
yakınmayabaşladı.MusadaTanrı’yadönüp‘Benibununiçinmigönderdin?’
diyerekşikayetinidilegetirir.
TanrıbufırsatıkendiniMusa’yavehalkınadahaiyitanıtmakiçinkullanır.
GünügeldiğindeonlarıFiravun’unköleliğinegüçlüeliylekurtaracağınasözverir.
Dahasıbunuçoköncedenatalarıolanİbrahim,İshakveYakup’asözverdiğini
hatırlatır.İştebusıradaözellikleYahveismiüzerindedurur.Yahudilerinatalarına
kendiniHerŞeyeGücüYetenTanrıolarakgöründüğünübelirtenRabşimdikendini
Yahveolarakgöstereceğinisöyler.İbrahim‘Yahve’isminiduymuşturfakatTanrı
anlamınıdahasonraMusa’yaaçıkladı(3:14-15).Yahvedemekherdaimolan,hiç
değişmeyen,sözünesadıkTanrıdemek.Varolmakfiilindetüreyenbuisim
Tanrı’nınherhangibirsıfatınaodaklanmakyerineezeliveebedikimliğineve
değişmeyenkarakterinedikkatçeker.BöyleceYahveismibundansonraTanrı’nın
kişiselismiolarakYahudilerceanılmayabaşlandı.
BölümünilerisindeTanrıkendisinitanımayanFiravunveMısırtoplumuna
Yahvekimliğinigöstereceğinisöyler.Yahvediğerilahlardanbirideğil,hatta
onlarlaaslabirtutulamaz.Oherşeyinüzerindeezeldenebedekadarvarolantek
veeşsizTanrı’dır.AynızamandaRabköleliksüresincekendisiniunutmuşhalkına
kendiniyenidentanıtmakistiyor.Mısır’ınFiravunu’ylayaşanacakgüçgösterisibu
açıdançokbüyükönemtaşıyor.YahveMısırlılarınilahpanteonunubozguna
uğratarakhalkınınşampiyonuolarakbelirecektir.Buradanönemlibirdersvar:
hayattakarşılaştığımızsıkıntılarbizinekadarzorlasalardaesasTanrı’nıngücünü
görmemiziçinmükemmelfırsatlarsağlayabilir.Rab’binacıçekenPavlus’abelirttiği
gibi‘Lütfumsanayeter.Çünkügücüm,güçsüzlüktetamamlanır’(2.Korintliler12:9).
ZorluklarolmazsaTanrı’nınkudretinivesevgisinitecrübeetmeyiz.Oyüzden
sıkıntılıdaolsaTanrı’nınplanınagüvenmeyedevamedelimçünkügününsonunda
O’nudahaiyitanıyacağımızkesin.
BELALARBAŞLIYOR
1 RAB,“Bak,senifiravunakarşıTanrıgibiyaptım”dedi,“AğabeyinHarun
seninpeygamberinolacak.2Sanabuyurduğumherşeyiağabeyineanlat.Oda
firavunaİsrailliler'iülkesindensalıvermesinisöylesin.3*Benfiravunuinatçı
yapacağımki,belirtilerimiveşaşılasıişlerimiMısır'daartırabileyim.4Ama
firavunsizidinlemeyecek.OzamanelimiMısır'ınüzerinekoyacağımveonları
ağırbiçimdecezalandırarakhalkımİsrail'iordularhalindeMısır'dan
20
çıkaracağım.5Mısır'akarşıelimikaldırdığımveİsrailliler'iaralarından
çıkardığımzamanMısırlılarbenimRABolduğumuanlayacak.”
6 Musa'ylaHarunRAB'binbuyurduğugibiyaptılar.7 Firavunla
konuştuklarındaMusaseksen,Harunseksenüçyaşındaydı.
8 RABMusa'ylaHarun'aşöylededi:9 “Firavunsize,‘Birmucizeyapın’
dediğinde,söyleHarun'a,değneğinialıpfiravununönüneatsın.Değnekyılan
olacak.”
10 BöyleceMusa'ylaHarunfiravununyanınagittilerveRAB'binbuyurduğu
gibiyaptılar.Harundeğneğinifiravunlagörevlilerininönüneattı.Değnekyılan
oluverdi.11*Bununüzerinefiravunkendibilgelerini,büyücüleriniçağırdı.Mısırlı
büyücülerdebüyüleriyleaynışeyiyaptılar.12Herbirideğneğiniattı,değnekler
yılanoldu.AncakHarun'undeğneğionlarındeğnekleriniyuttu.13Yinede,
RAB'binsöylediğigibifiravuninatettiveMusa'ylaHarun'udinlemedi.
14 RABMusa'ya,“Firavuninatediyor,halkısalıvermeyireddediyor”dedi,
15 “Sabahgit,firavunNil'einerkenonukarşılamakiçinırmakkıyısındabekle.
Yılanadönüşendeğneğielineal16veonadeki,‘Halkımısalıver,çöldebana
tapsınlar,dememiçinİbraniler'inTanrısıRABbenisanagönderdi.Amasenşu
anakadarkulakasmadın.17*BenimRABolduğumuşundananla,diyorRAB.İşte,
elimdekideğneğiırmağınsularınavuracağım,sularkanadönecek.18Irmaktaki
balıklarölecek,ırmakleşgibikokacak,Mısırlılarartıkırmağınsuyunu
içemeyecekler.’”
19 SonraRABMusa'yaşöylebuyurdu:“Harun'adeki,‘Değneğinialveelini
Mısır'ınsularıüzerine–ırmakları,kanalları,havuzları,bütünsubirikintileri
üzerine–uzat,hepsikanadönsün.BütünMısır'datahtavetaşkaplardakisular
bilekanadönecek.’”
20 Musa'ylaHarunRAB'binbuyurduğugibiyaptılar.Harunfiravunla
görevlileriningözüönündedeğneğinikaldırıpırmağınsularınavurdu.Bütün
sularkanadönüştü.21Irmaktakibalıklaröldü,ırmakkokmayabaşladı.Mısırlılar
ırmağınsuyunuiçemezoldular.Mısır'ınheryerindekanvardı.
22 Mısırlıbüyücülerdekendibüyüleriyleaynışeyiyaptılar.RAB'binsöylediği
gibifiravuninatettiveMusa'ylaHarun'udinlemedi.23Olanlaraaldırmadan
sarayınadöndü.24Mısırlılariçeceksubulmakiçinırmakkıyısınıkazmaya
koyuldular.Çünküırmağınsuyunuiçemiyorlardı.
25 RAB'binırmağıvurmasınınüzerindenyedigüngeçti.
AÇIKLAMA:KitabınbaşındanberiRabhalkınıkurtarmakiçinşaşılasıişler
yaparakFiravun’ucezalandıracağınısöyledi(3:20).NedenideFiravun’ungururuve
MısırhalkınınİsrailoğullarınayıllarcaçektirdiklerieziyetveTanrı’nınplanınakarşı
koymalarıydı.AynızamandaburadayaşananlarMısır’ınçoksayıdakiilahlarıile
İsrail’intekTanrısıarasındabüyükbirmücadelevegüçgösterisiydi.Antik
dünyadaMısırlılarkadarputperestbirhalkyoktu;günlükhayattakarşılanacakher
21
türolayakarşıbirilahveputicatetmişlerdi.Tabiiputlarınhiçbirgücüyoktur
ancakonlarınarkasındakiŞeytanigüçgerçekveetkindir.FakatRabgönderdiği
belalarlaMısır’ıntümilahlarınıtektekbozgunauğratıptümherkesetekTanrı’nın
Yahveolduğunuispatlayacaktır.
Rab’binbuyruğuüzerineFiravun’unhuzurunagirenMusaileHarun,Tanrı’nın
baştanMusa’yagösterdiğimucizelerigerçekleştirdi.Yerefırlatılandeğneğianiden
yılanadöndü.BunahiçaldırışetmeyenFiravunisehemenbüyücüleriniçağırtıp
benzeriniyapmalarınısağladı.Bunuhileyleyadasihirleyaptılarmıbilmiyoruz,
ancakşunubilmeliyizkiİblis’indeharikalaryapmakiçinbelirlibirgücüvar(Matta
24:24,2.Selanikliler2:9-10).İlerleyenayetlerdeMısırlıbüyücülerinRab’bin
Musa’nıneliyleyaptığıbirçokmucizenintaklidiniyaptıklarınıgörüyoruz(7:22,
8:7).Ancakgüçleribiryerekadardıvesonundabuharikalarıgerçekleştiren
‘Tanrı’nınparmağı’olduğunuitirafetmekzorundakaldılar(8:18-19).Hattadaha
sonraçıbanlardanötürüFiravun’unhuzurundaduramadıklarınıokuyoruz(9:11).
BöyleceRabMısırlıbüyücülerininakılsızlığınıvekendieşsizyüceliğiniherkesin
gözüönündesermişoldu(2.Timoteos3:8-9).
HalkınıkurtarmakiçinRabtamonbelaileMısır’ıvurdu.İlkbeladaRabNil
Nehrinikanadönüştürdü.BuçokbüyükbirdarbeydiçünküMısırlılarıngözünde
Nil’inkendisibirtanrıçaydı.Mısır’ınenbüyükilahlarındanbiriOsiris’inşahdamarı
sayılıyordu,oyüzdenkanadönmesibirazdaironikti.Dahası,bugünolduğugibi,
Mısır’ınhayatıNilNehrineendekslidirçünküonundışındakiherşeyçöldür.Yılın
belirlibirdönemindeNil’insularıyükselirvedağlardangetirdiğitoprakileMısır’ın
çiftliklerinicanlandırır.Odönemdenehirkildendolayıkızılbirrenkalırancak
buradaMusa’nıngerçekleştirdiğifarklıdır.ÇünküTanrı’nınbuyruğuylaanidenbaş
gösterenbubelayedigünsonraanidensonaerdi.Ayrıcanehriniçindekicanlıların
ölüpkokuşmayabaşladığınıokuyoruz.Bellikiburadaolanlarnormalinçok
ötesindebirşey.AmaFiravunyinealdırışetmedensarayınadöndü.Mısırlılarda
nehrinkenarındakuyukazarakbaşlarınınçaresinebaktılar.İşteinsanıngururuyla
Tanrı’nınmutlakyetkisiarasındakimücadeledevamedecek.
22
İNADADEVAM
1 RABMusa'yaşöylededi:“Firavununyanınagitveonadeki,‘RABşöyle
diyor:Halkımısalıver,banatapsınlar.2Eğerhalkımısalıvermeyireddedersen,
bütünülkenikurbağalarlacezalandıracağım.3Irmakkurbağalarladoluptaşacak.
Kurbağalarçıkıpsarayına,yatakodana,yatağına,görevlilerininvehalkının
evlerine,fırınlarına,hamurteknelerinegirecekler.4Senin,halkının,bütün
görevlilerininüstünesıçrayacaklar.’
5 “Harun'adeki,‘Elindekideğneğiırmakların,kanalların,havuzlarınüzerine
uzatıpkurbağalarıçıkart;Mısır'ıkurbağalarkaplasın.’”
6 BöyleceHaruneliniMısır'ınsularıüzerineuzattı;kurbağalarçıkıpMısır'ı
kapladı.7Ancakbüyücülerdekendibüyüleriyleaynışeyiyaptılarveülkeye
kurbağalarısaldılar.
8 FiravunMusa'ylaHarun'uçağırtıp,“RAB'beduaedin,benimvehalkımın
üzerindenkurbağalarıuzaklaştırsın”dedi,“OzamanhalkınızıRAB'bekurban
kessinlerdiyesalıvereceğim.”
9 Musa,“Senkararver”diyekarşılıkverdi,“Bunusanabırakıyorum.
Kurbağalarsendenveevlerindenuzakdursun,yalnızırmaktakalsınlardiyesenin,
görevlilerinvehalkıniçinnezamanduaedeyim?”
10 Firavun,“Yarın”dedi.
Musa,“Peki,dediğingibiolsun”diyekarşılıkverdi,“Böylecebileceksinki,
TanrımızRABgibisiyoktur.11Kurbağalarsenden,evlerinden,görevlilerinden,
halkındanuzaklaşacak,yalnızırmaktakalacaklar.”
23
12 Musa'ylaHarunfiravununyanındanayrıldılar.MusaRAB'binfiravunun
başınagetirdiğikurbağabelasıiçinRAB'beferyatetti.13RABMusa'nınisteğini
yerinegetirdi.Kurbağalarevlerde,avlularda,tarlalardaöldüler.14Kurbağaları
yığınyığıntopladılar.Ülkekokudangeçilmezoldu.15Ancakfiravunülkenin
rahatladığınıgörünce,RAB'binsöylediğigibiinatçılıkettiveMusa'ylaHarun'u
dinlemedi.
16 RABMusa'yaşöylededi:“Harun'adeki,‘Değneğiniuzatıpyerevur,yerdeki
tozsivrisineğedönüşsün,bütünMısır'ıkaplasın.’”17Öyleyaptılar.Harun
elindekideğneğiuzatıpyerevurunca,insanlarlahayvanlarınüzerinesivrisinekler
üşüştü.Mısır'dayerinbütüntozusivrisineğedönüştü.18Büyücülerdekendi
büyüleriyletozusivrisineğedönüştürmekistedilersedebaşaramadılar.İnsanların,
hayvanlarınüzerinisivrisinekkapladı.
19* Büyücülerfiravuna,“BuişteTanrı'nınparmağıvar”dediler.Nevarki,
RAB'binsöylediğigibifiravuninatetti,Musa'ylaHarun'udinlemedi.
20 RABMusa'yaşöylededi:“Sabaherkendenkalk,firavunırmağainerkenonu
karşılaveşöylede:‘RABdiyorki,halkımısalıver,banatapsınlar.21Halkımı
salıvermezsensenin,görevlilerinin,halkının,evlerininüzerineatsineği
yağdıracağım.Mısırlılar'ınevleriveüzerindeyaşadıklarıtopraklaratsinekleriyle
doluptaşacak.
22 “‘AmaogünhalkımınyaşadığıGoşenbölgesindefarklıdavranacağım.
Oradaatsineğiolmayacak.Böylecebileceksinki,buülkedeRABbenim.23Kendi
halkımlaseninhalkınarasınafarkkoyacağım.Yarınbubelirtigerçekleşecek.’”
24 RABdediğiniyaptı.Firavununsarayına,görevlilerininevlerinesürüsürüat
sineğigönderdi.Mısıratsineğiyüzündenbaştansonaharapoldu.
25 FiravunMusa'ylaHarun'uçağırtıp,“Gidin,buülkedeTanrınız'akurban
kesin”dedi.
26 Musa,“Budoğruolmaz”diyekarşılıkverdi,“ÇünküMısırlılarTanrımız
RAB'bekurbankesmeyiiğrençsayıyorlar.İğrençsaydıklarıbuşeyigözlerinin
önündeyaparsakbizitaşlamazlarmı?27TanrımızRAB'bekurbankesmekiçin,
bizebuyurduğugibiüçgünçöldeyolalmalıyız.”
28 Firavun,“ÇöldeTanrınızRAB'bekurbankesmeniziçinsizisalıveriyorum”
dedi,“Yalnızçokuzağagitmeyeceksiniz.Şimdibenimiçinduaedin.”
29 Musa,“Yarınatsineklerinifiravunun,görevlilerinin,halkınınüzerinden
uzaklaştırsındiye,yanındanayrılırayrılmazRAB'beduaedeceğim”dedi,“Yalnız
firavunRAB'bekurbankesmekiçinhalkıngitmesiniönleyerekbiziyine
aldatmamalı.”
30 MusafiravununyanındançıkıpRAB'beduaetti.31 RABMusa'nınisteğini
yerinegetirdi;firavunun,görevlilerinin,halkınınüzerindenatsineklerini
uzaklaştırdı.Teksinekkalmadı.32Öyleyken,firavunbirkezdahainatçılıkettive
halkısalıvermedi.
24
9:1RABMusa'yaşöylededi:“Firavununyanınagitveonadeki,‘İbraniler'in
TanrısıRABşöylediyor:Halkımısalıver,banatapsınlar.2Salıvermeyireddeder,
onlarıtutmaktadiretirsen,3RAB'binelikırlardakihayvanlarınızı–atları,eşekleri,
develeri,sığırları,davarları–büyükkırımauğrataraksizicezalandıracak.4RAB
İsrailliler'leMısırlılar'ınhayvanlarınafarklıdavranacak.İsrailliler'in
hayvanlarındanhiçbiriölmeyecek.’”
5 RABzamanıdabelirleyerek,“Yarınülkedebunuyapacağım”dedi.6 Ertesi
günRABdediğiniyaptı:Mısırlılar'ınhayvanlarıbüyükçaptaöldü.Ama
İsrailliler'inhayvanlarındanhiçbiriölmedi.7Firavunadamgönderdi,
İsrailliler'inbirtekhayvanınınbileölmediğiniöğrendi.Öyleyken,inatettive
halkısalıvermedi.
8 RABMusa'ylaHarun'a,“Yanınızaikiavuçdolusuocakkurumualın”dedi,
“Musakurumufiravununönündegöğedoğrusavursun.9KurumbütünMısır'ın
üzerindeincebirtozadönüşecek;ülkeninheryanındakiinsanların,hayvanların
bedenlerindeirinliçıbanlarçıkacak.”
10* BöyleceMusa'ylaHarunocakkurumualıpfiravununönündedurdular.
Musakurumugöğedoğrusavurdu.İnsanlardavehayvanlardairinliçıbanlar
çıktı.11BüyücülerçıbandanötürüMusa'nınkarşısındaduramazoldular.Çünkü
bütünMısırlılar'daolduğugibionlardadaçıbanlarçıkmıştı.12RABfiravunu
inatçıyaptı,RAB'binMusa'yasöylediğigibi,firavunMusa'ylaHarun'u
dinlemedi.
13 RABMusa'yaşöylededi:“Sabaherkendenkalkıpfiravununhuzurunaçık,
deki,‘İbraniler'inTanrısıRABşöylediyor:Halkımısalıver,banatapsınlar.
14 Yoksabukezsenin,görevlilerinin,halkınınüzerinebütünbelalarımı
yağdıracağım.Öyleki,budünyadabenimgibisiolmadığınıöğrenesin.15Çünkü
elimikaldırıpsenivehalkınısalgınhastalıklavurmuşolsaydım,yeryüzünden
silinmişolurdun.16*Gücümüsanagöstermek,adımıbütündünyayatanıtmakiçin
seniayaktatuttum.17Hâlâhalkımısalıvermiyor,onlaraüstünlüktaslıyorsun.
18 Buyüzden,yarınbusaatlerdeMısır'atarihindegörülmemişağırbirdolu
yağdıracağım.19Şimdibuyrukver,hayvanlarınvekırdaneyinvarsahepsi
sığınaklarakonsun.Doluyağınca,evegetirilmeyen,kırdakalanbütüninsanlarla
hayvanlarölecek.’”
20 FiravunungörevlileriarasındaRAB'binuyarısındankorkanlarköleleriyle
hayvanlarınıçabucakevlerinegetirdiler.21RAB'binuyarısınıönemsemeyenlerise
köleleriylehayvanlarınıtarladabıraktı.
22 RABMusa'ya,“Elinigöğedoğruuzat”dedi,“Mısır'ınheryerine,
insanların,hayvanların,kırdakibütünbitkilerinüzerinedoluyağsın.”23Musa
değneğinigöğedoğruuzatıncaRABgökgürlemelerivedolugönderdi.Yıldırım
düştü.RABMısır'adoluyağdırdı.24*Şiddetlidoluyağıyor,süreklişimşek
25
çakıyordu.MısırMısırolalıböylesibirdolugörmemişti.25DoluMısır'da
insandanhayvanadekkırdakiherşeyi,bütünbitkilerimahvetti,bütünağaçları
kırdı.26Yalnızİsrailliler'inyaşadığıGoşenbölgesinedoludüşmedi.
27 FiravunMusa'ylaHarun'uçağırtarak,“Bukezgünahişledim”dedi,“RAB
haklı,benvehalkımhaksızız.28RAB'beduaedin,yeterbugökgürlemelerive
dolu.Sizisalıvereceğim,artıkburadakalmayacaksınız.”
29 Musa,“Kenttençıkınca,ellerimiRAB'beuzatacağım”dedi,“Gök
gürlemeleriduracak,artıkdoluyağmayacak.BöylecedünyanınRAB'beait
olduğunubileceksin.30Amabiliyorum,senvegörevlilerinRABTanrı'danhâlâ
korkmuyorsunuz.”
31 Ketenvearpamahvolmuştu;çünküarpabaşakvermiş,ketençiçekaçmıştı.
32 Amabuğdayvekızılbuğdayhenüzbitmediğiiçinzarargörmemişti.
33 Musafiravununyanındanayrılıpkenttençıktı.ElleriniRAB'beuzattı.Gök
gürlemesivedoludurdu,yağmurdindi.34Firavunyağmurun,dolunun,gök
gürlemesininkesildiğinigörünce,yinegünahişledi.Hemkendisi,hemgörevlileri
inatettiler.35RAB'binMusaaracılığıylasöylediğigibi,firavuninatederek
İsrailliler'isalıvermedi.
AÇIKLAMA:Firavun’uninatlaşmasıüzerindeRabMısırüzerinebirçokbela
yağdırmayabaşlar.NilNehrinikanadönüştürdüktensonraikincibeladaırmağın
içindekikurbağalarıçıkartıphalkınüzerinesalıyor.Mısır’ıkaplayankurbağalar
evleriniçinekadargiriyor.OlanlardantiksinenFiravunMusa’ylaHarun’uçağırıp
Rab’beyakarmalarınıbuyurur.Sonraonlarıbırakacağınasözverir.Musaise‘Ne
zamanduaedelim?’diyesorduğunda,gururluFiravun‘Yarın’diyeyanıtlar.Ancak
ertesigünkurbağalarnehredönüncevehalkyenidenrahatakavuşunca
Firavun’unyüreğideeskihalinedönüyor.OyüzdenRabbirbeladahagönderir;
budefayerdekitozsivrisineğedönüşüyor.Birandayoğunbirsivrisinekbulutu
yerdenyükselipMısır’dayaşayaninsanlahayvanısisgibikaplar.Bunakarşılık
veremeyenbüyücülerbudefa‘BuişteTanrı’nınparmağıvar’diyeitirafediyorlar.
NevarkiherzamankigibiinatedenFiravunRab’binkullarınıdinlemeyireddeder.
ArdındanRabdahakötüsünügönderir:BukezRabhalkınüzerineatsineği
yağdırır.AncakbuesnadaRabönemlibirfarklılıkgösterir.Atsineğitümülkede
doluptaşarkenİsrailhalkınınyaşadığıGoşenbölgesindehiçbiratsineğiyoktu.
BöyleceRabkendineseçtiğiİsrailhalkınagözkulakolduğunugösterir.Aynı
zamandabubelalarındoğalbirfelakettendeğil,Tanrı’nınparmağıyla
gerçekleştiğiniispatlıyordu.Mısır’ınatsineğiyüzündenbaştansonakadarharap
olduğunugörenFiravunMusa’ylaHarun’unçağırtır.Onlarıbırakacağınısöylerama
Musa’nınduasıylabelasonaerirermezFiravunyineinatçılıkedervehalkı
salıvermektenvazgeçer.
ŞimdiyekadarRab’bingönderdiğibelalarMısırhalkınınhayatınızorlaştırdı
amabundansonrakibelalaronlarıartıkmaddimanevizararauğratacaktır.
Firavun’unhuzurunaçıkanMusaMısır’ıninadıyüzündenRab’binkırdakitüm
26
hayvanlarınıbüyükkırımauğratarakonlarıcezalandıracağınıbelirtir.Aynı
zamandaİsrailhalkınınhayvanlarınınbaşınahiçbirzarargelmeyeceğinisöyler.
ErtesigünRabdediğiniyaptıveMısırlılarınhayvanlarıbüyükçaptaöldüancak
Yahudilerinbirtekhayvanıbileölmedi.BunugörenFiravunyinedeyüreğini
sertleştirdi.OyüzdenRabMusa’ylaHarun’uyineFiravun’agönderir.Budefa
insanlarınvehayvanlarınbedenleriüzerindeirinliçıbanlarçıkacağınısöyler.
BöyleceFiravun’unbüyücüleribileaşırırahatsızlıktandolayıkralınhuzuruna
çıkamayıpherkeslebirlikteacıiçindekıvranırlar.SonuçolarakRabFiravun’u
gururundandolayıinatçıyaptığınıbelirtir.Firavunzateninatyolunuseçmiştio
yüzdenkendiseçtiğibuyoldaRabonuinatçılığamahkumeder.
ArdındanRabMusa’yıyineFiravun’agönderir.İsteseonuvetümMısırhalkını
yeryüzündensilipsüpürebildiğinibelirtenTanrıadımadımgönderdiğibu
belalarlakendinivegücünütümuluslaragöstermekistediğinisöyler.Ancak
FiravuninadınadevamederseertesigünMısır’ıntarihindehiçgörülmemişağırbir
dolufırtınasıgöndereceğinibelirtir.Hattakırdakihayvanlarınıiçerialıpkurtarsın
diyeuyarıverir.İlginçtirkiFiravunbunaaldırışetmediysedegörevlileriarasında
Rab’denkorkupuyarısınakulakasanoldu.ErtesigünRabdediğiniyaptı.Gökten
şiddetlidoluilebirliktekorkunçşimşeklerdesürekliçaktı.Böylecebitkiolsun,
hayvanolsun,kırdakiherşeymahvolduamaİsraillilerinkaldığıbölgedehiçdolu
yağmadı.Musa’yıhuzurunaderhalçağırtanFiravun‘Bukezgünahişledim’derve
İsrailhalkınısalıvereceğinesözverir.Ancakyineortalıksütlimankesilince
Firavun’lagörevlileriyineinatederveyüreklerinisertleştirirler.Buradayaşanan
gel-gitaslındaçoğuinsanınTanrı’ylayaşadığımücadeleyiresmeder.Rab
gururumuzuyüzümüzevurupbizikendineçekmeyeçalışırkenbizgenellikledaha
dainadabiniyoruz.NemutluRab’binönündedizçöküpalçakgönüllülüğü
benimseyenlereçünküRabkibirlilerekarşıdıramaalçakgönüllülerelütfeder
(Yakup4:6).
SONBELALAR
27
1 RABMusa'ya,“Firavununyanınagit”dedi,“Belirtilerimiaralarında
göstermekiçinfiravunlagörevlileriniinatçıyaptım.2Mısır'lanasılalayettiğimi,
aralarındagösterdiğimbelirtilerisendeçocuklarına,torunlarınaanlatki,benim
RABolduğumubilesiniz.”
3 Musa'ylaHarunfiravununyanınavarıpşöyledediler:“İbraniler'inTanrısı
RABdiyorki,‘Nezamanadekalçakgönüllüolmayıreddedeceksin?Halkımı
salıver,banatapsınlar.4Halkımısalıvermeyireddedersen,yarınülkeneçekirgeler
göndereceğim.5Yeryüzünüöylesinekaplayacaklarki,toprakgörünmezolacak.
Doludankurtulanürünlerinizi,kırdabitenbütünağaçlarınızıyiyecekler.
6 Evlerine,bütüngörevlilerinin,bütünMısırlılar'ınevlerineçekirgedolacak.Ne
babaların,neatalarınömürlerinceböylesinigörmediler.’”SonraMusadönüp
firavununyanındanayrıldı.
7 Görevlilerifiravuna,“Nezamanadekbuadambizetuzakkuracak?”dediler,
“Bırakgitsinler,TanrılarıRAB'betapsınlar.Mısırharapoldu,hâlâanlamıyor
musun?”
8 Böylece,Musa'ylaHarun'ufiravununyanınagerigetirdiler.Firavun,“Gidin,
TanrınızRAB'betapın”dedi,“Amakimlergidecek?”
9 Musa,“Genç,yaşlıhepbirliktegideceğiz”dedi,“Oğullarımızı,kızlarımızı,
davarlarımızı,sığırlarımızıyanımızaalacağız.ÇünküRAB'bebayram
yapmalıyız.”
10 Firavun,“Alınçolukçocuğunuzu,gidingidebilirseniz,RAByardımcınız
olsun!”dedi,“Bakın,kötüniyetiniznekadaraçık.11Olmaz.Yalnızerkeklergidip
RAB'betapsın.Zatenistediğinizdebu.”SonraMusa'ylaHarunfiravunun
yanındankovuldular.
12 RABMusa'ya,“EliniMısır'ınüzerineuzat”dedi,“Çekirgeyağsın;ülkenin
bütünbitkilerini,doludankurtulanherşeyiyesinler.”
13 MusadeğneğiniMısır'ınüzerineuzattı.BütünogünvegeceRABülkede
doğurüzgarıestirdi.Sabaholuncadadoğurüzgarıçekirgelerigetirdi.14*Mısır'ın
üzerindeuçuşançekirgelerülkeyiboydanboyakapladı.Öyleçoktularki,böylesi
hiçbirzamangörülmedi,kuşaklarboyudagörülmeyecek.15Toprağınüzeriniöyle
kapladılarki,ülkekapkarakesildi.Bütünbitkileri,dolununzararvermediği
ağaçlardakalanmeyvelerinhepsiniyediler.Mısır'ınhiçbiryerinde,neağaçlarda,
nedekırdakibitkilerdeyeşillikkalmadı.
16 FiravunaceleMusa'ylaHarun'uçağırttı.“TanrınızRAB'bevesizekarşı
günahişledim”dedi,17“LütfenbirkezdahagünahımıbağışlayınveTanrınız
RAB'beduaedin;buölümcülbelayıüzerimdenuzaklaştırsın.”
18 MusafiravununyanındançıkıpRAB'beduaetti.19 RABrüzgarıçokşiddetli
batırüzgarınadöndürdü.RüzgarçekirgelerisürükleyipKamışDenizi'ne*döktü.
28
Mısır'datekçekirgekalmadı.20AmaRABfiravunuinatçıyaptı.Firavun
İsrailliler'isalıvermedi.
21* RABMusa'ya,“Elinigöğedoğruuzat”dedi,“Mısır'ıhissedilebilirbir
karanlıkkaplasın.”22Musaelinigöğedoğruuzattı,Mısırüçgünkoyukaranlığa
gömüldü.23Üçgünboyuncakimsekimseyigöremez,yerindenkımıldayamazoldu.
Yalnızİsrailliler'inyaşadığıyerleraydınlıktı.
24 FiravunMusa'yıçağırttı.“Gidin,RAB'betapın”dedi,“Yalnızdavarlarınızla
sığırlarınızalıkonacak.Çolukçocuğunuzsizinlebirliktegidebilir.”
25 Musa,“AmaTanrımızRAB'bekurbankesmemiziçinbizekurbanlıkve
yakmalıksunular*davermelisin”diyekarşılıkverdi,26“Hayvanlarımızıda
yanımızaalmalıyız.Birtırnakbilekalmamalıburada.ÇünküTanrımızRAB'be
tapmakiçinbazıhayvanlarıkullanacağız.Orayavarmadıkçahangihayvanları
RAB'besunacağımızıbilemeyiz.”
27 AncakRABfiravunuinatçıyaptı,firavunİsrailliler'isalıvermeyeyanaşmadı.
28 Musa'ya,“Gitbaşımdan”dedi,“Sakınbirdahakarşımaçıkma.Yüzümü
gördüğüngünölürsün.”
29 Musa,“Dediğingibiolsun”diyekarşılıkverdi,“Birdahayüzünü
görmeyeceğim.”
11:1RABMusa'ya,“FiravununveMısır'ınbaşınabirbeladahagetireceğim”
dedi,“Ozamangitmenizeizinverecek,siziburadanadetakovacak.2Halkına
söyle,kadınerkekherkeskomşusundanaltın,gümüşeşyaistesin.”3RABİsrail
halkınınMısırlılar'ıngözündelütufbulmasınısağladı.MusadaMısır'da,
firavunungörevlilerininvehalkıngözündeçokbüyüdü.
4 Musafiravunaşöylededi:“RABdiyorki,‘GeceyarısıMısır'ıboydanboya
geçeceğim.5Tahtındaoturanfiravununilkçocuğundan,değirmendekikadın
köleninilkçocuğunakadar,hayvanlardahilMısır'dakibütünilkdoğanlarölecek.
6 BütünMısır'dabenzerinegörülmüş,nedegörülecekbüyükbirferyatkopacak.
7 İsrailliler'eyadahayvanlarınabirköpekbilehavlamayacak.’OzamanRAB'bin
İsrailliler'leMısırlılar'anasılfarklıdavrandığınıanlayacaksınız.8Bu
görevlilerininhepsigelipönümdeeğilecek,‘Senveseniizleyenler,gidin!’
diyecekler.Ondansonragideceğim.”Musafiravununyanındanbüyükbiröfkeyle
ayrıldı.
9 RABMusa'ya,“Mısır'daşaşılasıişlerimçoğalsındiyefiravunsizi
dinlemeyecek”demişti.10Musa'ylaHarunfiravununönündebütünbuşaşılası
işleriyaptılar.AmaRABfiravunuinatçıyaptı.Firavunİsrailliler'iülkesinden
salıvermedi.
AÇIKLAMA:ŞimdiyekadarRab’binMısırüzerinegönderdiğiyedibela
karşısındaFiravunhepinatlaştı,dolayısıylaRabonugururlututumunateslimetti.
EnsonbeladayağandoluyüzündenMısır’ınketenvearpaekinitümden
mahvoldu.Ancakbuğdayhenüzbitmediğiiçinfazlazarargörmemişti(9:31-32).
29
Fakatbirsonrakibelaonudaharapedecektir.MusayineFiravun’agiderve
halkınınsalıverilmesinitalepeder.Firavun’uninadıüzerineMusabüyükbir
çekirgeordusunungelipMısır’ıkaplayacağınısöyler.BudefaFiravun’unkendi
görevlileriMusa’yıdinlemesiniricaeder.AmaalçakgönüllüolmayıreddedenMısır
KralıTanrı’yauymakyerineuzlaşmayolunabaşvurarakgururunukurtarmaya
çalışır.‘YalnızcaYahudierkeklergidipçöldeTanrı’yatapınabilir’der.AncakRab
pazarlığagelmiyorveMusa’nıneliyleçekirgelerinyağmasınısağlar.Heryerde
uçuşançekirgeleröyleçoktularkiMısırkapkarakesildi.Dahasıdoludankurtulan
tümbitkilerveekinlertamamenyokoluyor.
Busıradagünahınıfarkedenvemuhtemelenhalkınınyoğunbaskısınamaruz
kalanFiravun,Musa’yıbirdahaçağırtırvebelayıkaldırmasınıricaeder.YineMusa
elinikaldırırvebatıdanesengüçlübirrüzgarçekirgelerialıpKızıldeniz’edöküyor
öylekibirtekçekirgebilekalmıyor.Ancakbukadarnetbirmucizeyetmemişgibi
Firavunyineyüreğiniyumuşatmıyor.OyüzdenRabkaranlıkbelasınıgöndermeye
kararverir.Mısır’dazamanzamançöldenyükselentozbulutugelipülkeyiöyle
kaplarkiherşeygörünmezoluyor.Buradakibelaçölfırtınasıolabilirama
muhtemelenbundandaötebirşeydiçünkübuhissedilebilirkoyubirkaranlıktı.
AyrıcakaranlıkbulutuİsrailoğullarınınyaşadığıGoşentopraklarınıetkilemedi.Bu
belanınönemlibiryanıdaşuydukiMısırlılarınenbüyükilahıolanRagüneşi
temsilederdi.OyüzdengüneşinparıltısınınkesilmesiMısırinancınaölümcülbir
darbeydi.BöyleceRabMısır’ınbütünilahlarınıtektekyenerekkendimutlak
egemenliğinigösterdi.
ÜçgünsonraFiravunyineMusa’yıçağırırveuzlaşmayolunudener.Hayvanları
hariçhepbirliktegidebileceklerinisöyler.AncakMusabunureddederçünkü
Tanrı’yakurbankesmekiçinhayvanlarıgötürmelerigerektiğinivurgular.Budefa
FiravunartıkpatlıyorveMusa’yıbirdahagörmemeküzerehuzurundankovuyor.
FakatsonsözMusa’yaaittir.Firavun’unhuzurundanayrılırkenMusa
gerçekleşeceksonbirbeladuyurur.RabMısır’ıboydanboyageçipFiravun’unilk
oğlundanbaşlayarakülkedekiherkesinilkçocuğunuöldüreceğinibelirtir.Buson
belaenağırveacıbeladır.AyrıcabubirebirFiravun’unailesinedokunacaktır,
nitekimKral’dandoğanilkçocukkendisigibibirtürilahsayılırdı.Ancakbuson
darbedeRabobatılinancıdayıkacaktır.Busonbelaaslındayıllarönce
Firavun’untümYahudierkeklerikatletmesiniaklagetirir.BununlaRabadaletini
gösteriyor.BununsonucundaFiravunvegörevlilerininYahudilerinülkeyiterk
etmeleriiçinonlaraadetayalvaracağınıbelirtir.BuşekildeMusasonbirkere
Firavun’unhuzurundanayrılır.İşteburadagururveinadınacısonunugörüyoruz.
Bututumsadecebizideğil,bizebağlıolanherşeyideetkilervemahvasürükler.
FISIHBAYRAMI
1-2* RABMısır'daMusa'ylaHarun'a,“Buaysiziniçinilkay,yılınilkayı
olacak”dedi,3“Bütünİsrailtopluluğunabildirin:Buayınonundaherkesailesine
30
görekendievhalkınabirerkuzumalacak.4Eğerbirkuzubiraileyeçokgeliyorsa,
ailebireylerininsayısıveherkesinyiyeceğimiktarhesaplanacakveailekuzuyuen
yakınkomşusuylapaylaşabilecek.5Koyunyadakeçilerdenseçeceğinizhayvan
kusursuz,erkekvebiryaşındaolmalı.6Ayınondördünekadaronabakacaksınız.
Oakşamüstübütünİsrailtopluluğuhayvanlarıboğazlayacak.7Hayvanınkanını
alıp,etinyeneceğievinyanveüstkapısövelerinesürecekler.8Ogeceateşte
kızartılmışetmayasızekmekveacıotlarlayenmelidir.9Etiçiğveyahaşlanmış
olarakdeğil,başı,bacakları,bağırsaklarıveişkembesiylebirliktekızartarak
yiyeceksiniz.10Sabahakadarbitirmelisiniz.Artakalanolursa,sabahateşte
yakacaksınız.11Etişöyleyemelisiniz:Belinizkuşanmış,çarıklarınızayağınızda,
değneğinizelinizdeolmalı.Etiçabukyemelisiniz.BuRAB'binFısıhkurbanıdır.
12 “OgeceMısır'dangeçeceğim.Heminsanlarınhemdehayvanlarınbütünilk
doğanlarınıöldüreceğim.Mısır'ınbütünilahlarınıyargılayacağım.BenRAB'bim.
13 Bulunduğunuzevlerinüzerindekikansiziniçinbelirtiolacak.Kanıgörünce
üzerinizdengeçeceğim.Mısır'ıcezalandırırkenölümsaçansizehiçbirzarar
vermeyecek.14Bugünsiziniçinanmagünüolacak.BugünüRAB'binbayramı
olarakkutlayacaksınız.Gelecekkuşaklarınızboyuncasüreklibirkuralolarakbu
günükutlayacaksınız.”
15 “Yedigünmayasızekmekyiyeceksiniz.İlkgünevlerinizdenmayayı
kaldıracaksınız.Kimbuyedigüniçindemayalıbirşeyyerse,İsrail'denatılacaktır.
16 Birinciveyedincigünlerkutsaltoplantıyapacaksınız.Ogünlerhiçbiriş
yapılmayacak.Herkesyalnızkendiyiyeceğinihazırlayacak.17MayasızEkmek
Bayramı'nıkutlayacaksınız,çünküsiziordularhalindeogünMısır'dançıkardım.
Bugünükalıcıbirkuralolarakkuşaklarınızboyuncakutlayacaksınız.18Birinci
ayınondördüncügünününakşamındanyirmibirincigünününakşamınakadar
mayasızekmekyiyeceksiniz.19Evlerinizdeyedigünmayabulunmayacak.Mayalı
birşeyyiyenyerliyabancıherkesİsrailtopluluğundanatılacaktır.20Mayalıbirşey
yemeyeceksiniz.Yaşadığınızheryerdemayasızekmekyiyeceksiniz.”
21 Musaİsrail'inbütünilerigelenleriniçağırtarakonlaraşöylededi:“Hemen
gidin,aileleriniziçinkendinizedavarlarseçipFısıhkurbanıolarakboğazlayın.
22 Birdemetmercanköşkotualın,leğendekikanabatırıpkanıkapılarınızınyanve
üstsövelerinesürün.Sabahakadarkimseevindençıkmasın.23*RABMısırlılar'ı
öldürmekiçingelecek,kapılarınızınyanveüstsövelerindekikanıgörünce
üzerindengeçecek,ölümsaçanınevlerinizegiripsiziöldürmesineizin
vermeyecek.
24 “Senveçocuklarınkalıcıbirkuralolarakbuolayıkutlayacaksınız.
25 RAB'binsizesözverdiğitopraklaragirdiğinizzamanbutöreyeuyacaksınız.
26 Çocuklarınızsize,‘Butöreninanlamınedir?’diyesorduklarında,27 ‘Bu
RAB'binFısıhkurbanıdır’diyeceksiniz,‘ÇünküRABMısırlılar'ıöldürürken
31
evlerimizinüzerindengeçerekbizibağışladı.’”İsraillilereğiliptapındılar.
28 SonragidipRAB'binMusa'ylaHarun'averdiğibuyruğueksiksizuyguladılar.
29* GeceyarısıRABtahtındaoturanfiravununilkçocuğundanzindandaki
tutsağınilkçocuğunakadarMısır'dakibütüninsanlarınvehayvanlarınilk
doğanlarınıöldürdü.30OgecefiravunlagörevlilerivebütünMısırlılaruyandı.
Büyükferyatkoptu.Çünküölüsüolmayanevyoktu.
31 AynıgecefiravunMusa'ylaHarun'uçağırttıve,“Kalkın!”dedi,“Sizve
İsraillilerhalkımınarasındançıkıpgidin,istediğinizgibiRAB'betapın.
32 Dediğinizgibidavarlarınızı,sığırlarınızıdaalıngötürün.Benidekutsayın!”
33 İsrailliler'inülkeyihementerketmesiiçinMısırlılardiretti.“Yoksahepimiz
öleceğiz!”diyorlardı.34Böylecehalkmayasıhenüzkatılmamışhamurunualdı,
giysileresarılıhamurtekneleriniomuzlarındataşıdı.
35* İsraillilerMusa'nındediğiniyapmış,Mısırlılar'danaltın,gümüşeşyave
giysiistemişlerdi.36RABİsrailliler'inMısırlılar'ıngözündelütufbulmasını
sağladı.Mısırlılaronlaraistedikleriniverdiler.Böyleceİsraillileronlarısoydular.
37 İsraillilerkadınveçocuklarındışındaaltıyüzbinkadarerkekleyayaolarak
Ramses'tenSukkot'adoğruyolaçıktılar.38Dahapekçokkişideonlarlabirlikte
gitti.Yanlarındaçoksayıdadavarvesığırvardı.39Mısır'dangetirdiklerihamurla
mayasızpidepişirdiler.Mayayoktu.ÇünküMısır'dankovulmuşlar,kendilerine
azıkhazırlayacakzamanbulamamışlardı.
40* İsraillilerMısır'dadörtyüzotuzyılyaşadı.41 Dörtyüzotuzyılınsonuncu
günüRAB'binhalkıordularhalindeMısır'ıterketti.42OgeceRABİsrailliler'i
Mısır'dançıkarmakiçinsüreklibekledi.İsraillilerdekuşaklarboyuncaaynıgece
RAB'biyüceltmekiçinuyanıkolmalıdır.
43 RABMusa'ylaHarun'aşöylededi:“FısıhBayramı'nınkurallarışunlardır:
HiçbiryabancıFısıhetiniyemeyecek.44Amasatınaldığınızkölelersünnet
edildiktensonraondanyiyebilir.45Konuklarveücretliişçilerondanyemeyecek.
46* Fısıhetievdeyenmeli,evindışınaçıkarılmamalı.Kemiklerikırmayacaksınız.
47 BütünİsrailtopluluğuFısıhBayramı'nıkutlayacak.48 Yanınızdakiyabancıbir
konukRAB'binFısıhBayramı'nıkutlamakisterse,önceevindekibütünerkekler
sünnetedilmeli;sonrayerelhalktanbirigibiİsrailhalkınakatılıpbayramı
kutlayabilir.AmasünnetsizbiriFısıhetiniyemeyecektir.49Ülkededoğaniçinde,
aranızdayaşayanyabancıiçindeaynıkuralgeçerlidir.”50İsraillilerRAB'bin
Musa'ylaHarun'averdiğibuyruğueksiksizyerinegetirdiler.51OgünRAB
İsrailliler'iordularhalindeMısır'dançıkardı.
AÇIKLAMA:MusaRab’binsonyargısınıFiravun’abildirdiktenhalkınyanına
döner.KralıntüminadınakarşınTanrıkazanmışbile,birtekFiravun’unhaberi
yok.BusıradaRabİsraillileriçinyenibirtakvimhazırlamayabaşlarçünkü
Mısır’dankurtulmalarıyaklaştı.Yeniyıllarıkurtuluşlarınıanımsayanbüyükbir
bayramlabaşlayacaktı:FısıhBayramı.Herailekusursuzbirkuzuseçiponudört
32
günbeklettiktensonrabütünolarakkızaracaktı.Aynızamandaboğazlanan
hayvanınkanındanbirmiktarınıalıpkapılarınınsövelerinesürmelerigerekiyordu.
Hayvanınetiniaceleyleyiyipaynıgecebitirmelerigerekti.Bununlabirliktenormal
ekmekdeğil,mayasızekmekyemelerigerekti.Pekibütünbutalimatlarınönemi
neydi?AslındaMusabirkaçdefaşunuvurgular:BuRAB’binFısıhKurbanıdır.Peki
bunedemek?
KurbankavramıAdenbahçesindenberivardı.GünahişleyenAdemve
Havva’nınçıplaklığınıkapatmakiçinRabbirhayvanınderisiyleonlaragiysiler
yaparakgünahınücretininölümolduğunugösterdi.Ayrıcainsanıngünahıancak
kanındökülmesiyleörtülebileceğiniöğretti.OndansonraHabilolsun,Nuholsun,
İbrahimolsun,tümTanrıadamlarıhepkurbankeserekTanrı’yayaklaştılar.Burada
Rabbuönemlidersiİsrailtoplumunadaöğretiyordu.Aslındaonlarındagünahkar
olupMısırlılarlabirlikteölmeyihakettiklerinivurguluyordu.AncakTanrı’nın
sağladığıkurbanabaşvurarakkutsalyargısındankurtulmayolunugösterdi.Fısıh
kelimesiİbranice’dekiPesahkelimesindengelirve‘üzerindengeçmek’yada‘es
geçmek’demek.TanrıMısırhalkınınilkdoğanlarınıvurmayageldiğigece
Yahudilerinkaldığıyeredeuğradıamakapılarınsövelerinesürülenkanıgörünceo
evinüzerindengeçiponlarıbağışladı.Aslındatümbunlaryıllarsonraortayaçıkan
‘TanrıKuzusu’Mesih’iresmediyordu(Yuhanna1:29).Odakusursuzbirkurban
olarakkendinitüminsanlıkuğrunasundu(1.Petrus1:19).ÖylekiMesih’in
kefaretinesığınanTanrı’nıngazabındankurtuluyor.İştebuşekildeİsaMesihasıl
vesonFısıhKurbanıolmuştur(1.Korintliler5:7,İbraniler10:10).
OgeceMısır’dabüyükbirferyatkoptuçünküherevinilkdoğanıöldü.Aynı
geceFiravunMusa’ylaHarun’uçağırtıpistediklerigibigitmelerineizinverdi.Sabah
olunca,Firavun’uninadındanusananMısırhalkıİsraillilerinbiranevvelülkelerini
terketmeleriiçinonlarahediyelerbilevermeyebaşladı.BöyleceYahudilerapar
topareşyalarınıalıpSinaÇölünedoğruyolalmayabaşladılar.BuaradaMısır’dan
ayrılankalabalığınyalnızerkeksayısıaltıyüzbinigeçtiğiniokuyoruz.Yanitoplamı
kesinikimilyonugeçiyordu.BazıMısırlılarındaonlarakatıldığınıdaanlıyoruz.Bu
şekildeİsrail’intam430yılsürenMısırkabususonaerdiveTanrı’nınvaadi
uyarıncaİbrahim’insoyuolanİsrailMısır’dançıktı(Yaratılış15:13,Elç.İşleri7:6).
TanrıMısır’ıntümilahlarınıbozgunauğratarakkendieşsizkimliğinivurgulamanın
yanısırahalkınıhiçsavaşagerekkalmadanFiravun’unpençelerindenkurtardı.
Amabusondeğildi,buuzunvezorluolacakbiryolculuğununhenüzbaşlangıcıydı.
KIZILDENİZOLAYI
1-2* RABMusa'ya,“Bütünilkdoğanlarıbanaadayın”dedi,“İsrailliler
arasındainsanolsun,hayvanolsunherrahminilkürünübanaaittir.”
3 Musahalka,“Mısır'dan,köleolduğunuzülkedençıktığınızbugünü
anımsayın”dedi,“ÇünküRABgüçlüeliylesizioradançıkardı.Mayalıhiçbirşey
yenmeyecek.4BugünAvivayındaburadanayrılıyorsunuz.5RABsiziKenan,Hitit,
33
Amor,HivveYevustopraklarına,atalarınızavereceğineantiçtiğisütvebalakan
ülkeyegötürdüğüzamanbuayşutörelereuyacaksınız:6Yedigünmayasızekmek
yiyecek,yedincigünRAB'bebayramyapacaksınız.7Oyedigüniçindeyalnız
mayasızekmekyiyeceksiniz.Aranızdaveülkenizinhiçbiryerindemayalıbirşey
görülmeyecek.8Ogünoğullarınıza,‘Mısır'dançıktığımızdaRAB'binbizimiçin
yaptıklarındandolayıbunlarıyapıyoruz’diyeanlatacaksınız.9Buelinizdebir
belirtivealnınızdabiranmaişaretiolacak;öyleki,RAB'binyasasıhepağzınızda
olsun.ÇünküRABgüçlüeliylesiziMısır'dançıkardı.10Sizdeheryılbelirlenen
tarihtebukuralıuygulamalısınız.
11 “RABsizeveatalarınızaantiçereksözverdiğigibisiziKenantopraklarına
getirecektir.Orayısizeverdiğizaman,12*ilkdoğanerkekçocuklarınızınve
hayvanlarınızınhepsiniRAB'beadayacaksınız.ÇünkübunlarRAB'beaittir.13İlk
doğanhersıpanınbedelinibirkuzuylaödeyin.Bedeliniödemezseniz,boynunu
kırın.Bütünilkdoğanerkekçocuklarınızınbedeliniödemelisiniz.
14 “İlerdeoğullarınızsize,‘Bununanlamıne?’diyesorduklarında,‘RABbizi
güçlüeliyleMısır'dan,köleolduğumuzülkedençıkardı’diyeyanıtlarsınız,
15 ‘Firavunbizisalıvermemektediretince,RABMısır'dainsanlarınvehayvanların
bütünilkdoğanlarınıöldürdü.İştebununiçinhayvanlarınilkdoğanerkek
yavrularınıRAB'bekurbanediyoruz.İlkdoğanerkekçocuklarımızınbedeliniise
birhayvanlaödüyoruz.’16Buuygulamaelinizdebirbelirtivealnınızdabiranma
işaretiolacak;RAB'binbiziMısır'dangüçlüeliyleçıkardığınıanımsatacak.”
17 Firavunİsrailliler'isalıverdiğinde,Filistyöresiyakınolmasınakarşın,Tanrı
onlarıoradangötürmedi.Çünkü,“Halksavaşlakarşılaşınca,düşüncelerini
değiştiripMısır'ageridönebilir”diyedüşündü.18HalkıçölyolundanKamış
Denizi'nedoğrudolaştırdı.İsraillilerMısır'dansilahlıçıkmışlardı.
19* MusaYusuf'unkemikleriniyanınaalmıştı.ÇünküYusufİsrail'in
oğullarına,“Tanrıkesinliklesizeyardımedecek,kemiklerimiburadan
götüreceksiniz”diyesıkısıkıantiçirmişti.
20 Sukkot'tanayrılıpçölkenarında,Etam'dakonakladılar.21 Gecegündüz
ilerlemeleriiçin,RABgündüzünbirbulutsütunuiçindeyolgöstererek,geceleyin
birateşsütunuiçindeışıkvererekonlaraöncülükediyordu.22Gündüzbulut
sütunu,geceateşsütunuhalkınönündeneksikolmadı.
14:1-2RABMusa'ya,“İsrailliler'esöyle,dönsünler”dedi,“Pi–Hahirot
yakınlarında,Migdoliledenizarasında,Baal-Sefon'unkarşısındadenizkıyısında
konaklasınlar.3Firavunşöyledüşünecek:‘İsraillilerülkedeşaşkınşaşkın
dolaşıyorlardır,çölonlarıkuşatmıştır.’4Firavunuinatçıyapacağım.Onların
peşinedüşecek.Böylecefiravunlaordusunuyenerekyücelikkazanacağım.
Mısırlılarbilecekki,benRAB'bim.”İsraillilersöyleneniyaptılar.
5 HalkınkaçtığıMısırFiravunu'nabildirilince,firavunlagörevlilerionlara
ilişkindüşüncelerinideğiştirdiler:“Bizneyaptık?”dediler,“İsrailliler'i
34
salıvermeklekölelerimizikaybetmişolduk!”6Firavunsavaşarabasınıhazırlattı,
ordusunuyanınaaldı.7Seçmealtıyüzsavaşarabasınınyanısıra,Mısır'ınbütün
savaşarabalarınısorumlusürücüleriylebirlikteyanınaaldı.8RABMısır
Firavunu'nuinatçıyaptı.Firavunzaferhavasıiçindeilerleyenİsrailliler'inpeşine
düştü.9Mısırlılarfiravununbütünatları,savaşarabaları,atlıları,askerleriyle
onlarınardınadüştülervedenizkıyısında,Pi-Hahirotyakınlarında,BaalSefon'unkarşısındakonaklarkenonlarayetiştiler.
10 Firavunyaklaşırken,İsraillilerMısırlılar'ınarkalarındangeldiğinigörünce
dehşetekapılarakRAB'beferyatettiler.11Musa'ya,“Mısır'damezarmıyoktuda
biziçöleölmeyegetirdin?”dediler,“Bak,Mısır'dançıkarmaklabizeneyaptın!
12 Mısır'daykensana,‘Bırakbizi,Mısırlılar'akullukedelim’demedikmi?Çölde
ölmektenseMısırlılar'akulluketsekbizimiçindahaiyiolurdu.”
13 Musa,“Korkmayın!”dedi,“Yerinizdedurupbekleyin,RABbugünsizinasıl
kurtaracakgörün.BugüngördüğünüzMısırlılar'ıbirdahahiçgörmeyeceksiniz.
14 RABsiziniçinsavaşacak,sizsakinolunyeter.”
15 RABMusa'ya,“Niçinbanaferyatediyorsun?”dedi,“İsrailliler'esöyle,
ilerlesinler.16Sendeğneğinikaldır,elinidenizinüzerineuzat.Sularyarılacakve
İsraillilerkurutopraküzerindeyürüyerekdenizigeçecekler.17BenMısırlılar'ı
inatçıyapacağımki,artlarınadüşsünler.Firavunu,bütünordusunu,savaş
arabalarını,atlılarınıyenerekyücelikkazanacağım.18Firavun,savaşarabalarıve
atlılarındanötürüyücelikkazandığımzaman,Mısırlılarbilecekki,ben
RAB'bim.”
19-20 İsrailordusununönündeyürüyenTanrı'nınmeleğiyerinideğiştirip
arkayageçti.Önlerindekibulutsütunudayerinideğiştiriparkalarına,Mısırve
İsrailordularınınarasınageldi.Geceboyuncabulutbiryanıkarartıyor,öbüryanı
aydınlatıyordu.Buyüzden,bütüngeceikitarafbirbirineyaklaşamadı.
21 Musaelinidenizinüzerineuzattı.RABbütüngecegüçlüdoğurüzgarıyla
sularıgeriitti,denizikarayaçevirdi.Sularikiyebölündü,22*İsraillilerkuru
topraküzerindeyürüyerekdenizigeçtiler.Sularsağlarında,sollarındaonlara
duvaroluşturdu.23Mısırlılarartlarındangeliyordu.Firavununbütünatları,savaş
arabaları,atlılarıdenizdeonlarıizliyordu.24SabahnöbetindeRABateşvebulut
sütunundanMısırordusunabaktıveonlarışaşkınaçevirdi.25Arabalarının
tekerlekleriniçıkardı;öyleki,arabalarınızorluklasürdüler.Mısırlılar,
“İsrailliler'denkaçalım!”dediler,“ÇünküRABonlariçinbizimlesavaşıyor.”
26 RABMusa'ya,“Elinidenizinüzerineuzat”dedi,“SularMısırlılar'ın,savaş
arabalarının,atlılarınınüzerinedönsün.”27Musaelinidenizinüzerineuzattı.
Sabahakarşıdenizolağanhalinedöndü.MısırlılarsulardankaçarkenRABonları
denizinortasındasilkipattı.28Geridönensularsavaşarabalarını,atlıları,
İsrailliler'inpeşindendenizedalanfiravununbütünordusunuyuttu.Onlardanbir
kişibilesağkalmadı.
35
29 Amaİsraillilerdenizikurutopraktayürüyerekgeçmişlerdi.Sular
sağlarında,sollarındaonlaraduvaroluşturmuştu.30RABogünİsrailliler'i
Mısırlılar'ınelindenkurtardı.İsraillilerdenizkıyısındaMısırlılar'ınölülerini
gördüler.31RAB'binMısırlılar'agösterdiğibüyükgücügörenİsrailhalkı
RAB'denkorkupO'navekuluMusa'yagüvendi.
AÇIKLAMA:RabsonbirbeladaMısır’ıntümilkdoğanlarınıöldürdüktensonra
Firavun’uninadınihayetkırıldıveİsrailoğullarınıngitmesineizinverdi.Aynı
zamandaMısır’ıvuranRab,sunulankurbanlardanötürüİsrail’inilkdoğanları
esirgedi.BuyüzdenbuönemligünühiçunutmamalarıiçinRabbundanböyle
İsraillilerinheryılınbaşındaFısıhbayramınıkutlamalarınıbuyurur.Ayrıcaherilk
doğanı,insanolsunhayvanolsun,uğrunabedelödeyerekTanrı’yaadamalarını
buyurur.BunuheryaptıklarındaözgürhayatlarıiçinTanrı’yaborçluolduklarını
hatırlayacaklardı.BuşekildeRabonlarayasasınıöğretmeyebaşlıyordur.Herşeyin
Rab’dengeldiğigibiesasındaherşeyinO’naaitolduğunudabelirtiyordu.Aynı
zamandagünahtandolayıhükümgiymemizgerekirkendökülenkanınsayesinde
aklandığımızıgösteriyordu.BuönemlidersbirebirMesih’inyolunuhazırlıyordu.
BusıradaTanrı,Mısır’danayrılanYahudilerienkısayoldanKenantopraklarına
götürmekyerine,onlarıSinaÇölüneyönlendirir.Bununbirkaçsebebivar:Rab
İsrail’inKenan’ınuluslarıylasavaşagirmeyehazırolmadığınıbiliyordur.Aynı
zamandaRaböncelliklekendinivekutsalyasasınıonlaratanıtmakistiyordur.Yani
Rabonlarıöncekutsalbirulusyapmakistiyorvesonraonlarıvaatedilen
topraklaragötürecektir.BuaradaRabgündüzbulutsütunuveakşamateşsütunu
gibigörünenbirnesneylehalkınarehberlikyapmayabaşlar.Buşekildeonlaraher
daimgözkulakolduğunugösteriyordu.Aynızamandabusıradahalkınasonbüyük
birmucizedahagöstererekonlarıtümdenFiravun’unpençelerindenkurtarmak
istiyor.SinaÇölünedoğrudangitmekyerineİsrailulusunungüneyedönüp
Kızıldeniz’inkenarındakonaklanmasınıbuyurur.İsrail’ibuşekildeçöldegezdirerek
RabartıköfkedenkuduranFiravun’aYahudilerinçöldeyollarınışaşırdığıimajını
vermekistedi.FırsatınıfarkedenMısırKralıtümsavaşatlılarınıtoplayarakİsrail’in
peşinedüşer.İsrail’inordugahınayaklaştığındaYahudilerdoğalolarakbüyükbir
paniğekapıldılarveMusa’yakarşısöylenmeyebaşladılar.Tabiihenüzönderliğe
yenibaşlayanMusaiçinbuçokbüyükbirsınavdı.
36
İsrailhalkı‘Bizeneyaptın,ölmekiçinmibiziçölegetirdin?’diyeMusa’ya
hiddetleitirazetmeleriüzerine,Musaonlara‘Korkmayın!YerinizdedurupRab’bi
bekleyin’der.OnlarıonoktayakadargetirenRab’binonlarınadınasonunakadar
savaşacağınısöyler.YinedetablohiçiçaçıcıdeğildiveMusadakaygıyadüşmüş
olabilirkiRab‘Nedenferyatediyorsun?’deyipİsraillilereilerigitmelerini
buyurmasınısöyler.SonraRabdeneğinikaldırıpKızıldeniz’inüzerineuzatmasını
buyurur.BöyleceRabgeceboyuncaesengüçlüdoğurüzgarıyladeniziikiye
ayırarakortasındanbiryolaçar.İsraillilerdenizindibindenbelirenkurutopraktan
yürüyerekkarşıtarafageçmeyebaşlar.Sağlarındavesollarındadenizinsularıbirer
duvaroluşturdu.Firavuniseİsrail’indenizinortasındanyürüyerekkaçtığınıfark
ettiğindeatarabalarıylapeşlerinevermeyekararverir.AncakbudefaRabonlara
karşıadetasavaşmayabaşlarvearabalarıntekerleklerinisökerekFiravun’un
ordusunuşaşkınaçevirir.İsrailhalkıdenizinöbürtarafınaulaştıklarındaFiravun
veordusuhaladenizindibindeydiler.BöyleceRabMusa’yadeneğinibirkezdaha
denizinüzerineuzatmasınısöylervesularFiravun’laordusunudiridirigömer.
SonuçolarakİsrailhalkıherdurumdaTanrı’yagüvenmelerigerektiğiniöğrendiler.
BenzerşekildebazenRabbiziöyleyollardangötürüyorkiimanımızısorgulamaya
başlayabiliriz.AncakbizizorasokanTanrı'nıngerekirsedenizinortasından
kurtarabileceğindenşüpheetmemeliyiz.Ohalkınıaslayüzüstübırakmaz,her
denemeyleçıkışyolunudasağlar(1.Korintliler10:1-13).
BÜYÜKZAFER
1 Musa'ylaİsraillilerRAB'beşuezgiyisöylediler:
“EzgilersunacağımRAB'be,
37
Çünküyüceldikçeyüceldi;
Atlarıda,atlılarıdadenizedöktü.
2*Rabgücümveezgimdir,
Okurtardıbeni.
O'durTanrım,
ÖvgülersunacağımO'na.
O'durbabamınTanrısı,
YücelteceğimO'nu.
3SavaşeridirRAB,
AdıRAB'dir.
4“Denizeattıfiravununordusunu,
Savaşarabalarını.
KamışDenizi'ndeboğulduseçmesubayları.
5Derinsularagömüldüler,
Taşgibidibeindiler.
6“Seninsağelin,yaRAB,
Seninsağelinkorkunçgücesahiptir.
Altındadüşmanlarkırılır.
7Devrilirsanabaşkaldıranlarbüyükgörkeminkarşısında,
Gönderirgazabınıanızgibitüketirsinonları.
8Burnununsoluğukarşısında,
Sularyığıldıbiraraya.
Kabaransularduvarlaradönüştü,
Denizingöbeğindekiderinsulardondu.
9Düşmanböbürlendi:
‘Peşlerinedüşüpyakalayacağımonları’dedi,
‘Bölüşeceğimçapulu,
Dileğimceyağmalayacağım,
Kılıcımıçekipyokedeceğimonları.’
10Üfledinsoluğunu,denizegömüldüler,
Kurşungibienginsularabattılar.
11“Varmıseningibisiilahlararasında,yaRAB?
Seningibikutsallıktagörkemli,heybetiyleövgüyedeğer,
Harikalaryaratanvarmı?
12Sağeliniuzattın,
Yeryuttuonları.
13Öncülükedeceksinsevginlekurtardığınhalka,
Kutsalkonutununyolunugöstereceksingücünleonlara.
14Uluslarduyuptitreyecekler,
Filisthalkınıdehşetsaracak.
15Edombeylerikorkuyakapılacak,
38
Moavönderlerinititremealacak,
Kenan'dayaşayanlarıntümükorkudaneriyecek.
16Korkuvedehşetdüşeceküzerlerine,
Seninhalkıngeçinceyedek,yaRAB,
Sahipolduğunbuhalkgeçinceyedek,
Bileğiningücükarşısındataşkesilecekler.
17YaRAB,halkınıiçerialacaksın.
Kendidağına,yaşamakiçinseçtiğinyere,
Ellerinlekurduğunkutsalyeredikeceksin,yaRab!
18RABsonsuzadekegemenolacaktır.”
19 Firavununatları,savaşarabaları,atlılarıdenizedalınca,RABsularıonların
üzerineçevirdi.Amaİsraillilerdenizikurutopraktayürüyerekgeçtiler.
20 Harun'unkızkardeşiPeygamberMiryamtefinielinealdı,bütünkadınlar
teflerle,oynayarakonuizlediler.21Miryamonlaraşuezgiyisöyledi:
“EzgilersununRAB'be,
Çünküyüceldikçeyüceldi,
Atları,atlılarıdenizedöktü.”
22 Musaİsrailliler'iKamışDenizi'ninötesineçıkardı.ŞurÇölü'negirdiler.
Çöldeüçgünyolaldılarsadasubulamadılar.23Mara'yavardılar.AmaMara'nın
suyunuiçemediler,çünküsuacıydı.BuyüzdenorayaMaraadıverildi.24Halk,
“Neiçeceğiz?”diyeMusa'yayakınmayabaşladı.
25 MusaRAB'beyakardı.RABonabirağaçparçasıgösterdi.Musaonusuya
atıncasulartatlıoldu.
OradaRABonlariçinbirkuralveilkekoydu,hepsinisınadı.26“Ben,Tanrınız
RAB'binsözünüdikkatledinler,gözümdedoğruolanıyapar,buyruklarımakulak
verir,bütünkurallarımauyarsanız,Mısırlılar'averdiğimhastalıklarınhiçbirini
sizevermeyeceğim”dedi,“ÇünküsizeşifaverenRABbenim.”
27* SonraElim'egittiler.Oradaonikisukaynağı,yetmişhurmaağacıvardı.Su
kıyısındakonakladılar.
AÇIKLAMA:Mısır’dançıkışveKızıldeniz’dengeçişİsrailtarihindeçokbüyükve
önemlibiryeresahiptir(bkz.Mezmur106).Buolaydaİsrailtoplumuazdaolsa
Rab’begüvenmeyiöğrendiveimansayesindekurtuldular(İbraniler11:29).Elçi
PavlusYahudilerinKızıldeniz’inortasındangeçmelerinidevaftizebenzetir
(1.Korintliler10:2).Nasılkivaftizeskihayatımızakarşıölüpyenibirbaşlangıç
yapmakanlamınageliyorsa,buolayİsrailulusununbaşlangıcısayılır.Aynı
zamandaRabsağladığıbukurtuluşlaİsrail’iMısır’dantümdenkoparttı.Tanrı
onlarıdenizegötürüpiçindengeçirterekFiravun’umezarınadavetetti.Rab
Firavun’ubuşekildetümdenyoketmemişolsaydıenindesonundaMısırKralıyla
ordularıpeşlerinedüşecekti.AynızamandabundanböyleİsraillilerinMısır’a
dönmelerineredeyseimkansızoldu.Benzerşekildevaftizimanlıyıeskihayatından
tümdenkopartıpgeridönememeküzerekyenibiryaşamasevketmektedir.
39
BubölümdeMusa’ylaİsraillilerinsöylediğikurtuluşezgisikaydedilir.Dörtyüz
yıllıkbirköleliktenvegaddarbirkralınpençesindenkurtulmanıngetirdiğirahatlık
onlarısevinceboğdu.EnönemlisibuolaylaronlaraTanrı’nıngücünüvehikmetini
harikabirşekildegösterdi.EzgideYahvebirsavaşçıolarakresmedilir.Evet,Rab
pasifveilgisizbirTanrıdeğildir,Ohalkıadınasavaşan,adaletisavunanve
mazlumunhakkınıarayandır(Yeşaya59:16-18).Aynızamandabuolaydaha
kapsamlıruhsalbirmücadelenindoruknoktasıydı.RabbaştanberiMısır’ın
ilahlarınıbozgunauğratacağınısöyledivedahaöncebelirttiğimizgibigönderdiği
herbeladaonlarabirdarbedahaindirdi.AmaKızıldeniz’dekutsalplanına
diklenenFiravun’udenizegömerekRabartıksonnoktayıkoydu(15:11).Bununla
beraberİsrail’inkarşısınaçıkacakdiğertümuluslarınİsrail’denkorkmalarını
sağladı.Böyleceİsrail’inönütamamenaçılmışoldu.BunufarkedenYahudiler
büyükbirsevinçleRab’binönündecoşmayabaşladılar.HattaMusa’nınablasıolan
vemuhtemelen90yaşıcivarındaolanMiryam’ınonlaraönderlikyaptığını
okuyoruz.AyrıcaMiryamiçin‘Peygamber’sıfatıkullanmasıdikkatimiziçeker.
KutsalKitap’ınbirkaçyerindebayanlariçinbenzerbirifadekullanılır(Hakimler
4:4,Elç.İşleri21:9).PeygamberdemekTanrıadınakonuşandemek.Kimi
peygamber,Musagibi,hayatıboyuncaRab’bebuvasıftahizmetederveadına
vahiyaktarır,kimipeygamberise,Miryamgibi,ancakbirsüreliğineO’nunadına
konuşur.Sonuçolarakönemliolankiminnasılkonuştuğudeğil,konuşanınRab
olmasıdır.
Herdağdansonravadigelir.Kızıldeniz’dekibüyükzaferinardındanİsrailçölde
üçgünyürüramaiçilirsubulamıyorlar.BulduklarısuacıydıoyüzdenMusa’ya
yakınmayabaşlarlar.MusaiseRab’beseslenirveRab’binbuyruğuuyarıncabir
ağaçparçasıalıpacısuyaatarvebirdensutatlıolur.AslındabuolaydaRab
halkınısınayarakonlaraönemlibirprensipöğretmeyeçalışıyordu.Onlarıhertür
beladanvehastalıktankurtaranınkendisiRabolduğunuvurgulamakistiyordu.
BöyleceRabonlara‘YahveRaffa’yani‘ŞifaverenRab’olaraktanıtır.Şimdiyekadar
YahudilerherhangibirhastalıkgeçirdiklerindemuhtemelenMısırlılardan
öğrendikleribatılinançlaradayanançözümlerebaşvurmayaalışkındılar.Ancak
Tanrıonlaragerçekşifanınkaynağıkendisiolduğunuöğretmeyeçalışıyordu.
BöyleceRabİsraillilerinherdurumdaKendisinegüvenebileceklerinibirkezdaha
kanıtlamışoldu.
GÖKTENMAN
1 BütünİsrailtopluluğuElim'denayrıldı.Mısır'dançıktıktansonraikinciayın
onbeşincigünüElimileSinaarasındakiSinÇölü'nevardılar.2Çöldehepsi
Musa'ylaHarun'ayakınmayabaşladı.3“KeşkeRABbiziMısır'daykenöldürseydi”
dediler,“Hiçdeğilseoradaetkazanlarınınbaşınaoturur,doyasıyayerdik.Amasiz
bütüntopluluğuaçlıktanöldürmekiçinbizibuçölegetirdiniz.”
40
4* RABMusa'ya,“Sizegöktenekmekyağdıracağım”dedi,“Halkhergüngidip
günlükekmeğinitoplayacak.Böyleceonlarısınayacağım:Benimyasamagöre
yaşıyorlarmı,yaşamıyorlarmı,göreceğim.5Altıncıgünhergüntopladıklarının
ikikatınıtoplayıphazırlayacaklar.”
6 Musa'ylaHarunİsrailliler'e,“BuakşamsiziMısır'danRAB'binçıkardığını
bileceksiniz”dediler,7“SabahdaRAB'bingörkeminigöreceksiniz.ÇünküRAB
kendisinesöylendiğiniziduydu.Bizkimizki,bizesöyleniyorsunuz?”8SonraMusa,
“Akşamsizeyemekiçinet,sabahdadilediğinizkadarekmekverilince,RAB'bin
görkeminigöreceksiniz”dedi,“ÇünküRABkendisinesöylendiğiniziduydu.Biz
kimizki?Sizbizedeğil,RAB'besöyleniyorsunuz.”
9 MusaHarun'a,“Bütünİsrailtopluluğunasöyle,RAB'binhuzuruna
gelsinler”dedi,“ÇünküRABsöylendikleriniduydu.”
10 Harunİsrailtopluluğunabunlarıanlatırken,çöledoğrubaktılar.RAB'bin
görkemibuluttagörünüyordu.
11 RABMusa'yaşöylededi:12 “İsrailliler'inyakınmalarınıduydum.Onlarade
ki,‘Akşamüstüetyiyeceksiniz,sabahdaekmeklekarnınızıdoyuracaksınız.O
zamanbileceksinizki,TanrınızRABbenim.’”
13 Akşambıldırcınlargeldi,ordugahısardı.Sabahordugahınçevresiniçiy
kaplamıştı.14Çiyeriyince,toprakta,çölünyüzeyindekırağıyabenzerince
pulcuklargöründü.15*Bunugörünceİsraillilerbirbirlerine,“Budane?”diye
sordular.Çünküneolduğunuanlayamamışlardı.
Musa,“RAB'binsizeyemekiçinverdiğiekmektirbu”dedi,16“RAB'bin
buyruğuşudur:‘Herkesyiyeceğikadartoplasın.Çadırınızdakiherkişiiçinbirer
omeralın.’”
17 İsraillilersöyleneniyaptılar.Kimiçok,kimiaztopladı.18* Omerle
ölçtüklerinde,çoktoplayanınfazlası,aztoplayanındaeksiğiyoktu.Herkes
yiyeceğikadartoplamıştı.
19 Musaonlara,“Kimsesabahabirparçabilebırakmasın”dedi.
20 Amabazılarıonaaldırmayıpsabahabıraktılar.Bıraktıklarıkurtlanıp
kokmayabaşlayıncaMusaonlaraöfkelendi.
21 Hersabahherkesyiyeceğikadartopluyordu.Güneşortalığıısıtınca,yerde
kalanlareriyordu.22Altıncıgünkişibaşınaikiomer,yaniikikattopladılar.
TopluluğunönderlerigelipdurumuMusa'yabildirdiler.23*Musa,“RAB'bin
buyruğuşudur”dedi,“‘Yarındinlenmegünü,RABiçinkutsalŞabatGünü'dür.
Pişireceğinizipişirin,haşlayacağınızıhaşlayın.Artakalanıbirkenarakoyun,
sabahakalsın.’”
24 Musa'nınbuyurduğugibiartakalanısabahabıraktılar.Nekoktu,ne
kurtlandı.25Musa,“Artakalanıbugünyiyin”dedi,“ÇünkübugünRABiçinŞabat
Günü'dür.Bugündışardaekmekbulamayacaksınız.26Altıgünekmek
toplayacaksınız,amayedincigünolanŞabatGünüekmekbulunmayacak.”
41
27 Yedincigünbazılarıekmektoplamakiçindışarıçıktı,amahiçbirşey
bulamadılar.28RABMusa'ya,“Nezamanadekbuyruklarımaveyasalarıma
uymayıreddedeceksiniz?”dedi,29“SizeŞabatGünü'nüverdim.Bununiçinaltıncı
günsizeikigünlükekmekveriyorum.Yedincigünherkesneredeyseoradakalsın,
dışarıçıkmasın.”30Böylecehalkyedincigündinlendi.
31* İsraillileroekmeğemanadınıverdiler.Kişniştohumugibibeyazımsı,tadı
ballıyufkagibiydi.32Musa,“RAB'binbuyruğuşudur”dedi,“‘Mısır'dansizi
çıkardığımda,gelecekkuşaklarınçöldesizeyedirdiğimekmeğigörmesiiçin,bir
omersaklansın.’”
33* MusaHarun'a,“Birtestial,içinebiromermandoldur”dedi,“Gelecek
kuşaklariçinsaklanmaküzereonuRAB'binhuzurunakoy.”
34 RAB'binMusa'yabuyurduğugibiHarunmanısaklanmaküzereAntlaşma
Levhaları'nınönünekoydu.
35* İsraillileryerleştikleriKenantopraklarınavarıncayadekkırkyılman
yediler.36–Biromerefanınondabiridir.–
AÇIKLAMA:İkimilyoninsandanoluşanbüyükbirkalabalığınçöldedolaştığını
düşünün.Mısır’danberaberlerindegetirdiklerigıdakısabirsüresonratükenmeye
başladı.Şimdiacilbirşekildeyemeğeihtiyaçlarıvardı.Musa’ylaHarunbukadar
büyükbirtopluluğunasıldoyurabilirki?Çöldeilerlerkenİsraillileraçlıktan
önderlerineyakınmayabaşlarlar.HattaMısır’dakieskidurumlarısankiçokiyiymiş
gibi‘oradaetkazanlarınbaşındaoturur,doyasıyayerdik’diyerekhayalkurmaya
başlarlar.BunakarşılıkRabonlarınihtiyaçlarınıgöktenekmekyağdırarak
karşılayacağınısöyler.Aynızamandabunuyaparkenonlarısınayacağınıdabelirtir.
TabiiRabbirkeredeönlerinebirziyafetçekebilirdiamaaslındakarşılaştıklarıher
olaydaonlaraönemlibirdersdahaöğretmeyeçalışıyordu.BiröncekiolaydaRab
şifakaynağıolduğunugösterdi,buradaiseihtiyaçlarınıeniyibilenveenuygun
şekildekarşılayanolduğunugöstermekistiyor.Amabununiçinkendikoyacağı
kurallarauymalarıgerektiğinidevurgular.
Buradaönemlibirşeydahavurgulanır.RabİsraillilerinMusa’ylaHarun’akarşı
söylendiklerindeesasenkendisinekarşıgeldiklerinibelirtir(16:8).ÇünküMusa’yla
Harun’useçenvearacılığıylaulusuyönetenRab’dir.Buönemlibirprensiptir.
Zamanzamanbizlerdebaşımızdakiönderlerebaşkaldırmakisteyebiliriz.Fakat
Tanrı’nınizniyleokonumayükseldikleriniunutmamalıyızveRab’binisteğinebariz
birşekildekarşıgelmediklerisüreceboyuneğmemizgerek(Romalılar13:1-6).
ŞimdiRabonlaraakşamyemekiçinetvesabahdadilediklerikadarekmek
sağlayacağınısöyler.Buradakastettiğietbıldırcınsürüsüdür.Ocoğrafyanın
üzerindebelirlizamanlardagöçedenveçokalçakbirşekildeuçanbıldırcın
sürülerivardıöylekibirçocukbilesopaylabirkaçtaneyeredüşürebilirdi.Bu
olağanbirşeydiamazamanlamasıTanrı’dandı.Göktenyağanekmekisetamamen
birmucizeydi.Mezmur78:24-25’te‘gökseltahıl’ve‘meleklerinekmeği’olarak
geçer.Sabahleyinçiyleberaberdüşenincepulcuklarçölünyüzeyindekargibi
42
görünürdü.OnlarıtoplamayaçıkanYahudiler‘Bune?’sormasıüzerineismiöyle
kaldı,İbranice’de‘man’‘Bune?’demek.Dahasonrakişniştohumugibibeyazımsı,
tadıdaballıyufkayabenzediğiniokuyoruz(16:31).Bunoktadanitibarenkırksene
sonraYeşu’nunönderliğindevaatedilentoprağavaranakadar,Rabhergünİsrail
topluluğuüzerinemanıyağdırarakonlarıdoyurdu(Yeşu5:12).Gerçekten
inanılmazbirolay.
YinedeRabmanıntoplanmasıylailgiliönemlibirtakımkuralbelirtir.Herkes
ancakailesininihtiyacıkadaralacaktı.Yinedesabahakadarkalankurtlanacak
diyeuyarılmalarınarağmenbazılarısözdinlemediveMusa’nınöfkesineuğradılar.
AyrıcaŞabatgünüöncesindeyaniCumagünlerindeikigünlükmantoplamaları
gerektiğinisöyledi.BunoktadanitibarenŞabatgünü,yaniCumagünbatımıyla
başlayanveCumartesigünbatımınakadardevameden24saatliksüreç,
dinlenmeyeayrılmıştı.Osüreçboyunca,yemekhazırlamakdahi,hertüriş
yasaklandı.Bukutsalbiristirahatgünüydü.OyüzdenCumagünüikikatman
toplanmalarınaizinverildiveertesigünekalanmanTanrı’nınmucizesiylehiç
kurtlanmadı.Aslındatümbuolaylardaçocuklarınaevinkurallarınıöğretenbir
babagibiRabİsrailoğullarınıkutsalönderliğindeyaşamanıntemelprensiplerini
öğretmeyeçalışıyordu.BuradatemelolarakTanrı’yabağlıkaldıklarısürecehertür
ihtiyaçlarınıcömertçekarşılayacağınıgösterdi.Builkebugündedevamediyor.
Mesihdediki,‘SizöncellikleO’nunegemenliğininvedoğruluğununardından
gidin,ozamansizebütünbunlardaverilecektir’(Matta6:33).RabaynıRab’dirve
kurallarınabağlıkalanlaraherzamaneliaçıktır.
KAYADANSU
1* RAB'binbuyruğuuyarınca,bütünİsrailtopluluğuSinÇölü'ndenayrıldı,bir
yerdenöbürünegöçerekRefidim'dekonakladı.Ancakoradaiçeceksuyoktu.
2 Musa'ya,“Bizeiçeceksuver”diyeçıkıştılar.
Musa,“Niçinbanaçıkışıyorsunuz?”dedi,“NedenRAB'bideniyorsunuz?”
3 Amahalksusamıştı.“NiçinbiziMısır'dançıkardın?”diyeMusa'ya
söylendiler,“Bizi,çocuklarımızı,hayvanlarımızısusuzluktanöldürmekiçinmi?”
4 Musa,“Buhalkaneyapayım?”diyeRAB'beferyatetti,“Neredeysebeni
taşlayacaklar.”
5 RABMusa'ya,“Halkınönünegeç”dedi,“BirkaçİsraililerigeleniniveNil'e
vurduğundeğneğideyanınaalıpyürü.6BenHorevDağı'ndabirkayanınüzerinde,
seninönündeduracağım.Kayayavuracaksın,halkiçsindiyesufışkıracak.”Musa
İsraililerigelenlerininönündedenileniyaptı.
7 OrayaMassaveMerivaadıverildi.ÇünküİsraillileroradaMusa'yaçıkışmış
ve,“AcabaRABaramızdamı,değilmi?”diyeRAB'bidenemişlerdi.
8 AmaleklilergelipRefidim'deİsrailliler'esavaşaçtılar.9 MusaYeşu'ya,
“Adamseç,gitAmalekliler'lesavaş”dedi,“YarınbenelimdeTanrı'nındeğneğiyle
43
tepeninüzerindeduracağım.”
10 YeşuMusa'nınbuyurduğugibiAmalekliler'lesavaştı.BuaradaMusa,
HarunveHurtepeninüzerineçıktılar.11Musaelinikaldırdıkçaİsrailliler,
indirdikçeAmaleklilerkazanıyordu.12Nevarki,Musa'nınelleriyoruldu.Birtaş
getiripaltınakoydular.Musaüzerineoturdu.BiryandaHarun,öbüryandaHur
Musa'nınelleriniyukarıdatuttular.GüneşbatıncayadekMusa'nınelleriyukarıda
kaldı.13BöyleceYeşuAmalekordusunuyenipkılıçtangeçirdi.
14* RABMusa'ya,“Bunuanıolarakkaydageç”dedi,“Yeşu'yadasöyle,
Amalekliler'inadınıyeryüzündenbüsbütünsileceğim.”
15 Musabirsunakyaptı,adını“Yahvenissi”koydu.16 “EllerRab'bintahtına
doğrukaldırıldı”dedi,“RABkuşaklarboyuncaAmalekliler'ekarşısavaşacak!”
18:1Musa'nınkayınbabasıMidyanlıKâhinYitro,Tanrı'nınMusavehalkı
İsrailiçinyaptığıherşeyi,RAB'binİsrailliler'iMısır'dannasılçıkardığınıduydu.
2-3 Musa'nınkendisinegöndermişolduğukarısıSippora'yıveikioğlunuyanına
aldı.Musa,“Garibimbuyabancıdiyarda”diyerekoğullarındanbirineGerşom
adınıvermişti.4Sonra,“BabamınTanrısıbanayardımetti,benifiravunun
kılıcındanesirgedi”diyereköbürünedeEliezeradınıkoymuştu.
5 YitroMusa'nınkarısıveoğullarıylabirlikteTanrıDağı'na,Musa'nın
konakladığıçölegeldi.6Musa'yaşuhaberigönderdi:“Ben,kayınbabanYitro,
karınveikioğlunlabirliktesanageliyoruz.”
7 Musakayınbabasınıkarşılamayaçıktı,önündeeğiliponuöptü.Birbirinin
hatırınısorupçadıragirdiler.8MusaİsraillileruğrunaRAB'binfiravunla
Mısırlılar'abütünyaptıklarını,yoldaçektiklerisıkıntıları,RAB'binkendilerini
nasılkurtardığınıkayınbabasınabirbiranlattı.
9 YitroRAB'binİsrailliler'eyaptığıiyiliklere,onlarıMısırlılar'ınelinden
kurtardığınasevindi.10“SiziMısırlılar'ınvefiravununelindenkurtaranRAB'be
övgülerolsun”dedi,“HalkıMısır'ınboyunduruğundanOkurtardı.11Artık
biliyorumki,RABbütünilahlardanbüyüktür.Çünküonlarıngururduyduğu
şeylerinüstesindengeldi.”12SonraTanrı'yayakmalıksunuvekurbanlargetirdi.
Harun'labütünİsraililerigelenleri,Musa'nınkayınbabasıylaTanrı'nın
huzurundayemekyemeyegeldiler.
13 ErtesigünMusahalkındavalarınabakmakiçinyargıkürsüsüneçıktı.Halk
sabahtanakşamakadarçevresindeayaktadurdu.
14 KayınbabasıMusa'nınhalkiçinyaptıklarınıgörünce,“Nedirbu,halka
yaptığın?”dedi,“Nedensentekbaşınayargıçolarakoturuyorsundaherkes
sabahtanakşamakadarçevrendebekliyor?”
15 Musa,“ÇünkühalkTanrı'nınisteminibilmekiçinbanageliyor”diye
yanıtladı,16“Nezamanbirsorunlarıolsa,banagelirler.Bendetaraflararasında
kararveririm;Tanrı'nınkurallarını,yasalarınıonlarabildiririm.”
44
17 Kayınbabası,“Yaptığınişiyideğil”dedi,18 “Hemsen,hemdeyanındakihalk
tükeneceksiniz.Buişitekbaşınakaldıramazsın.Sanaağırgelir.19Benidinle,
sanaöğütvereyim.Tanrıseninleolsun.Tanrı'nınönündehalkısentemsiletmeli,
sorunlarınıTanrı'yaseniletmelisin.20Kuralları,yasalarıhalkaöğret,izlemeleri
gerekenyolu,yapacaklarıişigöster.21BununyanısırahalkınarasındanTanrı'dan
korkan,yetenekli,haksızkazançtannefretedendürüstadamlarseç;onlarıbiner,
yüzer,ellişer,onarkişiliktopluluklarınbaşınaönderata.22Halkasüreklionlar
yargıçlıketsin.Büyükdavalarısanagetirsinler,küçükdavalarıkendileri
çözsünler.Böyleceişinipaylaşmışolurlar.Yükünhafifler.23Eğerböyleyaparsan,
Tanrıdabuyurursa,dayanabilirsin.Herkesesenlikiçindeevinedöner.”
24 Musakayınbabasınınsözünüdinledi.Söylediğiherşeyiyerinegetirdi.
25 İsraillilerarasındanyetenekliadamlarseçti.Onlarıbiner,yüzer,ellişer,onar
kişiliktopluluklarınbaşınaönderatadı.26Halkasürekliyargıçlıkedenbukişiler
zordavalarıMusa'yagetirdiler,küçükdavalarıisekendileriçözdüler.27Sonra
Musakayınbabasınıuğurladı.Yitrodaülkesinedöndü.
AÇIKLAMA:Mısır’dançıktıktansonraİsraillilerinbirçokkezTanrı’yakarşıisyan
ettiklerinigörüyoruz.EnufakbirsıkıntıylakarşılaştıklarındaRab’binogünekadar
yaptığıtümmucizeleriunutupyenidensöylenmeyebaşlarlardı.Neyapacağını
bilmeyenMusahepyüzünüTanrı’yaçevirirdi.Aslında,gördüğümüzgibi,Rabtüm
busıkıntılardaonlaraKendinitanıtmayaçalışıyordu.Bukezsusuzluktanyakınan
halkınMusa’yaçıkışmalarıüzerine,RabilerigelenleriHorevadındabirdağın
yamacınaçağırır.SonraMusa’nındeğneğiylekayayıvurmasınıbuyurur.Birden
kayadanbolsufışkırmayabaşlarvetümhalkkanakanaiçer.BuolaydaRab
halkınınihtiyaçlarınıkarşılamakiçingerekirseimkansızıbaşarabildiğini
vurgulamakistiyor.Önemlibirayrıntıdahavar:RabkayanınüzerindeMusa’nın
önündeduracağınısöyler.MuhtemelenyanançalıdaolduğugibiRab’binMeleği
görünmüştü.Dahasonra1.Korintliler10:4’dekayadahalkagörünenMesih’in
kendisiolduğunuokuyoruz.NevarkiilerleyenayetlerdeokuduğumuzgibiRab
halkınınyakınmalarındanhiçhoşnutdeğildi.
BusıradaAmaleklilerbirdenİsrailulusunasaldırır.Amaleklilerİbrahim’in
torunuolanEsav’ınsoyundangelenbedevibirulustu(Yaratılış36:12).Bunlar
KenantopraklarıngüneyiileSinaçölüarasındagidipgelirlerdi.TarihçiYosefus’a
göreAmaleklilerçokvahşibirkabileydiler.Bunlarİsrail’inüzerinegelinceMusa
Yeşu’yubirordutoplayıpkarşılarınaçıkmakiçinseçer.AynızamandaMusa
savaşıngelişmeleriniizlemekiçinyanındakibirtepeyeçıkıpellerinigöğekaldırarak
İsrailadınaTanrı’yayakarmayabaşlar.Halkıiçinduaettikçesavaşalanında
başarılıoluyorlarfakatyorgunluktankollarıaşağıindiğizamanyenilmeye
başlarlar.OyüzdenağabeyiHarunileHuryanınagelipgüneşbatıncayadek
kollarınıyukarıtutar,böyleceYeşu’nunordusuAmaleklileribozgunauğratmayı
başarır.ElbetMusa’nınelindesihirlibirçubukyoktuancakbuolaydaduanınne
kadargüçlüolduğunugörüyoruz.Yani,zaferigetirenneinsanıngücünede
45
stratejisidir,esasTanrı’nındesteğidir.OyüzdenbuolayınardındanMusaRab’be
‘YahveNissi’yani‘Rabsancağımdır’isminivererekesasTanrı’nıngücüylezaferi
eldeettiklerinibelirtir.Aynızamandaburadaönderlerimizedestekolmanınne
kadarönemliolduğunugörüyoruz.Önderlerinenönemligörevlerindenbiri
Rab’binhalkıadınayakarmakancakbukonudabizimdedesteğimizeihtiyaçları
var.
Buaradaİsrail’inordugahınaönemlibirmisafirgelir.Amaleklilerİsrail’e
saldırırkenobölgeninfarklıbirkabilesiolanMidyanlılaronlaradestekçıkıyor.
Musa’nınkayınbabasıYitroMidyanınbirkahiniyaniruhsalbirönderiydi.Rab’bin
Musaveİsrailtopluluğuiçinyaptığıharikalarıduyuncaonukutlamakiçinyanına
gelir.OlaylarıMusa’nınağzındandinleyincedahadasevinirveşöylekarşılıkverir:
‘Artıkbiliyorumki,RABbütünilahlardanbüyüktür’.Sonraİsrail’inilerigelenleriyle
Tanrı’yakurbankeserekyemeğeotururlar.ErtesigünYitrotümhalkınMusa’nın
etrafınatoplanıpsorunlarınıçözmekiçintektekbeklediklerinigörünce,Musa’yı
birkenaraçekipbununpeksağlıklıolmadığınısöyler.YaniMusa’nıntekbaşınabu
kadarinsanaadaletsağlamasıimkansız.OyüzdenYitroMusa’nınöncelliklehalkı
Tanrı’nınbuyruklarıkonusundaeğitmesivearalarındangüvenilirbazıönderleri
görevlendirmesiniönerir.KayınbabasınınhikmetinitakdiredenMusaönerisini
uygularvegörevpaylaşımınısağlar.BuradayineMusa’nınalçakgönüllülüğünü
görüyoruz.Gerçekşukinezamantümgörevlerbirönderinbaşındatoplanırsa
hemkendisiezilirhemdetoplulukaçıçeker.İştebubölümlerdeMusa’nın
46
alçakgönüllübirşekildegerektiğindeTanrı’yadayanmasıvegerektiğinde
büyüklerininsözünüdinlemesininnekadarkritikbirroloynadığınıgörüyoruz.
KUTSALHALK
1 İsraillilerMısır'dançıktıktantamüçaysonraSinaÇölü'nevardılar.
2 Refidim'denyolaçıkıpSinaÇölü'negirdiler.Orada,SinaDağı'nınkarşısında
konakladılar.
3 MusaTanrı'nınhuzurunaçıktı.RABdağdankendisineseslendi:“Yakup
soyuna,İsrailhalkınaşöylediyeceksin:4Mısırlılar'aneyaptığımı,sizinasılkartal
kanatlarıüzerindetaşıyarakyanımagetirdiğimigördünüz.5**Şimdisözümü
dikkatledinler,antlaşmamauyarsanız,bütünuluslariçindeözhalkımolursunuz.
Çünküyeryüzününtümübenimdir.6Sizbenimiçinkâhinlerkrallığı,kutsalulus
olacaksınız.İsrailliler'eböylesöyleyeceksin.”
7 MusagidiphalkınilerigelenleriniçağırdıveRAB'binkendisinebuyurduğu
herşeyionlaraanlattı.8Bütünhalkbirağızdan,“RAB'binsöylediğiherşeyi
yapacağız”diyeyanıtladılar.MusahalkınyanıtınıRAB'beiletti.
9 RABMusa'ya,“Sanakoyubirbulutiçindegeleceğim”dedi,“Öyleki,seninle
konuşurkenhalkişitsinveherzamansanagüvensin.”Musahalkınsöylediklerini
RAB'beiletti.
10 RABMusa'ya,“Git,bugünveyarınhalkıarındır”dedi,“Giysilerini
yıkasınlar.11Üçüncügünehazırolsunlar.Çünküüçüncügünbütünhalkıngözü
önündeben,RABSinaDağı'naineceğim.12*Dağınçevresinesınırçizvehalkade
ki,‘Sakındağaçıkmayın,dağıneteğinedeyaklaşmayın!Kimdağadokunursa,
kesinlikleöldürülecektir.13Yataşlanacak,yadaoklavurulacak;onainsaneli
değmeyecek.İsterhayvanolsunisterinsan,yaşamasınaizinverilmeyecek.’Ancak
boruuzunuzunçalınıncadağaçıkabilirler.”
14 SonraMusadağdanhalkınyanınainiponlarıarındırdı.Herkesgiysilerini
yıkadı.15Musahalka,“Üçüncügünehazırolun”dedi,“Busüreiçindecinsel
ilişkidebulunmayın.”
16 Üçüncügününsabahıgökgürledi,şimşeklerçaktı.Dağınüzerindekoyubir
bulutvardı.Derken,çokgüçlübirborusesiduyuldu.Ordugahtaherkestitremeye
başladı.17MusahalkınTanrı'ylagörüşmeküzereordugahtançıkmasınaöncülük
etti.Dağıneteğindedurdular.18SinaDağı'nınheryanındandumantütüyordu.
ÇünküRABdağınüstüneateşiçindeinmişti.Dağdanocakdumanıgibiduman
çıkıyor,bütündağşiddetlesarsılıyordu.19Borusesigitgideyükselince,Musa
konuştuveTanrıgökgürlemeleriyleonuyanıtladı.20RABSinaDağı'nınüzerine
indi,Musa'yıdağıntepesineçağırdı.Musatepeyeçıktı.21RAB,“Aşağıiniphalkı
uyar”dedi,“Sakınbenigörmekiçinsınırıgeçmesinler,yoksabirçoğuölür.
47
22 Banayaklaşankâhinlerdekendilerinikutsasınlar,yoksaonlarışiddetle
cezalandırırım.”
23 Musa,“HalkSinaDağı'naçıkamaz”diyekarşılıkverdi,“Çünküsen,‘Dağın
çevresinesınırçiz,onukutsalkıl’diyerekbiziuyardın.”
24 RAB,“AşağıinipHarun'ugetir”dedi,“Amakâhinlerlehalkhuzuruma
gelmekiçinsınırıgeçmesinler.Yoksaonlarışiddetlecezalandırırım.”25Bunun
üzerineMusaaşağıinipdurumuhalkaanlattı.
AÇIKLAMA:RabMusa’yıilkçağırdığızamanhalkınıMısır’dankurtardıktan
sonraSinaDağındaonlarlabuluşacağınısöyledi(3:12).TümbusüreçteTanrı’nın
kendinihalkınatanıtmakistediğinigördük.Şimdionlaratümgücüvegörkemiyle
görünecektir.SinaDağınınkarşısındakonaklandıklarızamanRabMusa’yı
huzurunaçağırıpİsrailhalkıylabirantlaşmayapacağınısöyler.DahaönceRab
İsrailoğullarınınatasıİbrahim’leçokönemlibirantlaşmayapmıştı(Yaratılış12,
15,22).Onunsoyunualabildiğineçoğaltıptümuluslarabereketkaynağı
yapacağınasözverdi.Yaklaşık500senesonraRab’binbusözügerçekleşmişti.
ŞimdiyseRabİbrahim’insoyuylayenibirantlaşmayapacaktırancakbubirazfarklı
olacaktır.BiröncekiantlaşmadaRabkoşulkoymadı,buradaiseönemlibirşart
koşuyor:İsrailTanrı’nınvereceğibuyruklarauyarsaozamansözünüettiği
bereketlerdenyararlanacaktır.Tanrıüçbüyükbereketsıralar:1.Bütünuluslar
içindeözhalkımolursunuz.2.BenimiçinKahinlerKrallığıolursunuz.3.KutsalUlus
olursunuz.
Buikianlaşmaarasındakiilişkiyianlamakiçinküçükbirörnekverelim:Bir
babaokulabaşlayanoğluna‘İyinotgetirsensanabisikletalacağım’der.Ancak
çocukkötükarneevegetirdiğindeBabaonuevdenatmaz,yalnızcabisikletalmaz,
değilmi?BenzerşekildeTanrı’nınİbrahim’leyaptığıantlaşmasayesinde,İsrail
zatenTanrı’nınseçilmişhalkıdır.AncakRab’binöngördüğübereketlerialmaları
içinbuyruklarınauymalarışarttır.Tanrı’nınİsrailiçinöngördüğükonumadikkat
edelim.Raböncellikleİsrailulusunudiğertümuluslarınüzerindebiremsal
yapmakistiyor.Elbetkiİsraildiğeruluslardandahadeğerlideğildirçünkühepsi
Tanrı’yaaittir,ancakRabİsrail’ibereketleriyledonataraktümdünyanınönünde
birörnekyapmakistiyor.Aynızamandaİsrail’inTanrı’yladiğeruluslarınarasında
biraracıolmasınıistiyor.Buradaİsrailiçin‘kahinlerkrallığı’derkenbüyücülükya
dafalcılıklabiralakasıyoktur.Kahindemekinsanlarınsorunlarınıvesunularını
Tanrı’yailetenözelgörevlidemek.YaniRabYahudilerinKendisiylediğeruluslar
arasındaköprügöreviüstlenmeleriniistiyor.Bununiçinİsrail’inTanrı’nın
kutsallığınıyansıtmasışarttır.‘Kutsal’demekapayrıvepakbirkonumasahip
olmak.İşteTanrıİsrail’idiğertümuluslarıniçindençıkartıpkendinebuözel
antlaşmaylabağlayaraktümdünyayakutsalhuzurunagidenyolugösterecektir.
Antlaşmagayetaçıkvenet:Sözümebağlıkalırsanızbenimleözelilişkinizgelişir
vetümdünyayaemsalolursunuz.İsrailtopluluğuhemen‘varız’diyor.Oyüzden
Rabonlarlayüzyüzegörüşmekiçinhalkınhazırlanmasınıbuyurur.Üçüncügünün
sabahıTanrıkoyubirbulutlabüyükşanveşöhretleSinaDağıüzerineiner.Gök
48
güler,şimşeklerçakar,yersarsılırvekulakzarıpatlatanbirborununsesigittikçe
yükselir.Halkkorkudantitremeyebaşlar.EsasRabonlarabuolayınönemini
göstermeyeçalışıyordu.OnlarTanrı’ylaantlaşmayapmanınbasitbirşeyolduğunu
sanmışlardıamagöreceğimizgibihiçdeöyledeğildir.SonraRabyineMusa’yı
yanınaçağırırvehalkıdağayaklaşmasınlardiyeuyarmasınıbuyurur.İlerleyen
bölümlerdeRabtektekantlaşmanınkoşullarınıiletmeyebaşlar.Ancakhalk
Tanrı’nınkudretlisesinedayanamıyoroyüzdenyalnızcaMusa’ylakonuşmasını
ricaeder.İbranilerkitabıbuürperticimanzarayıdilegetirerekTanrı’nınönünde
durmanınnekadarkorkunçolduğunubelirtir.HamdolsunkibizlerTanrı’nınkutsal
yasasıyladeğillütfuylakarşıkarşıyayız(İbraniler12:22-24).
ONEMİR
1 Tanrışöylekonuştu:
2 “SeniMısır'dan,köleolduğunülkedençıkaranTanrınRABbenim.
3 “Bendenbaşkatanrınolmayacak.
4* “Kendineyukarıdagökyüzünde,aşağıdayeryüzündeyadayeraltındaki
sulardayaşayanherhangibircanlıyabenzerputyapmayacaksın.5*Putların
önündeeğilmeyecek,onlaratapmayacaksın.Çünküben,TanrınRAB,kıskançbir
Tanrı'yım.Bendennefretedeninbabasınınişlediğisuçunhesabınıçocuklarından,
üçüncü,dördüncükuşaklardansorarım.6Amabeniseven,buyruklarımauyan
binlercekuşağasevgigösteririm.
49
7* “TanrınRAB'binadınıboşyereağzınaalmayacaksın.ÇünküRAB,adınıboş
yereağzınaalanlarıcezasızbırakmayacaktır.
8* “ŞabatGünü'nükutsalsayarakanımsa.9* Altıgünçalışacak,bütünişlerini
yapacaksın.10Amayedincigünbana,TanrınRAB'beŞabatGünüolarak
adanmıştır.Ogünsen,oğlun,kızın,erkekvekadınkölen,hayvanların,aranızdaki
yabancılardahil,hiçbirişyapmayacaksınız.11*Çünküben,RAByerigöğü,denizi
vebütüncanlılarıaltıgündeyarattım,yedincigündinlendim.BuyüzdenŞabat
Günü'nükutsadımvekutsalbirgünolarakbelirledim.
12** “Annenebabanasaygıgöster.Öyleki,TanrınRAB'binsanavereceği
ülkedeömrünuzunolsun.
13* “Adamöldürmeyeceksin.
14* “Zinaetmeyeceksin.
15* “Çalmayacaksın.
16* “Komşunakarşıyalanyeretanıklıketmeyeceksin.
17* “Komşununevine,karısına,erkekvekadınkölesine,öküzüne,eşeğine,
hiçbirşeyinegözdikmeyeceksin.”
18* Halkgökgürlemelerini,borusesiniduyupşimşeklerivedağınbaşındaki
dumanıgörüncekorkudantitremeyebaşladı.Uzaktadurarak19Musa'ya,“Bizimle
senkonuş,dinleyelim”dediler,“AmaTanrıkonuşmasın,yoksaölürüz.”
20 Musa,“Korkmayın!”diyekarşılıkverdi,“Tanrısizidenemekiçingeldi;
Tanrıkorkusuüzerinizdeolsun,günahişlemeyesinizdiye.”
21 MusaTanrı'nıniçindebulunduğukoyukaranlığayaklaşırkenhalkuzakta
durdu.
22* RABMusa'yaşöylededi:“İsrailliler'edeki,‘Göklerdensizinle
konuştuğumugördünüz.23Benimyanımsırabaşkailahlaryapmayacaksınız,altın
yadagümüşilahlardökmeyeceksiniz.24Benimiçintoprakbirsunakyapacaksınız.
Yakmalıkveesenliksunularınızı*,davarlarınızı,sığırlarınızıonunüzerinde
sunacaksınız.Adımıanımsattığımheryeregelipsizikutsayacağım.25*Eğerbana
taşsunakyaparsanız,yontmataşkullanmayın.Çünkükullanacağınızaletsunağın
kutsallığınıbozar.26Sunağımınüzerinebasamaklaçıkmayacaksınız.Çünkü
çıplakyerinizgörünebilir.’”
AÇIKLAMA:Tanrıİsrail’leyapacağıözelantlaşmayaburadakisözlerlegiriş
yapıyor.Buonbuyrukyasanınköşetaşıoluşturuyor.Şimdiyekadarİsrail’in
Tanrı’danbaşkabirhükümetiyoktuoyüzdenanayasalarınıRab’binkendisiverir.
MutlakyetkiveegemenlikYahve’yeaitçünküonlarıkurtaranvekoruyan
Kendisiydi.BuyüzdenilkyasalarTanrı’yagereklisaygıvesevgigöstermeyle
ilgilidir.Kalanaltıyasaetrafımızdakiinsanlaragösterilmesigerekensaygıve
sevgiylealakalı.Mesih’insöylediğigibiTanrı’nınYasasısevgiilkesiyleözetlenir
(Matta22:35-40).ŞimdiTanrı’nınİsrail’eilettiğibuyruklarıtektekelealalım:
50
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Bendenbaşkatanrınolmayacaktır–Tanrırakipkabuletmiyor.Rab
herbireyin,herşeyin,heralandayeganeTanrısıolaraktanınmayıister.
Putyapmayacaksın–Rabİsraillilerinkendisiniherhangibir
resimleyadaheykellebetimlemeleriniyasaklar.Mısırlılarveyörenin
diğeruluslarıilahlarınıbirçokfigürlerleresmederlerdi.Ancakbutür
heykelTanrı’yıyüceltmekyerineonubasiteindirgeyipinsanlarınelişi
halineçevirir.SonraRabkıskançlığındanötürüputperestliğetahammül
göstermeyeceğinibelirtir.Rab’binkıskançolmasıbizişaşırtabilirçünkü
kıskançlıkgenelliklekötübirnitelikolarakbilinir.Ancakbirinsanın
haklıolarakkendineaitolanı(örneğineşini)kıskanmasındasorun
yoktur.Aynışekildeİsrail’ikurtaranTanrı’nınövgülerinikıskanması
gayetdoğaldır.SonolarakRab’binputatapıpKendisindennefretedenin
cezasınıdördüncükuşaklardansoracağınıbelirtmesibizişaşırtabilir.
AslındabununlaRabiyilikyapanınbinlercekuşağanekadarbereket
vereceğinekıyasyapmakistiyor.AynızamandaRabgünahınetkisine
kadarkapsamlıvezararlıolduğunuvurgulamakistiyor.Amabudemek
değilkiRabiyilikyapanbirinibabasınıngünahındanötürü
cezalandıracaktır.Herkeskendigünahındansorumludur(Hezekiel18).
Rab’binadınıboşyerekullanmayacaksın–Birininismionurunu
temsileder.Rabinsanlarınisminibayağıişlerleayakaltınaalmalarına
izinvermiyorçünküismişahsıgibikutsaldır(Matta5:33-37).
Şabatgününüanımsayacaksın–Yedincigün,Cumartesi,İsrailiçin
istirahatgünüydü.OgündeTanrı’nınkutsalnimetlerinianmaları
gerekiyordu.İnsandoğalhalindebencildir,birtekkendinidüşünür,o
yüzdenRabŞabatgününübuyurarakinsanınhaftadabirgündurup
Tanrı’nınişlerineyüzünüçevirmesinisağlar.
Annenebabanasaygıgöster–Tanrı’dansonrainsanınsaygı
göstermesigerekenenönemlikimselerannebabasıdır.Rabbunaönemli
birvaatdaekler:bunuyapanbereketliveuzunbirömresahipolacaktır
(Efesliler6:1-3).
Adamöldürmeyeceksin–Buradakastedilenedikkatetmeklazım.
Hertüröldürmektenbahsetmiyor,aksinecinayetingünaholduğunu
belirtiyor.NitekimbirsonrakibölümdeRabadamöldürenintopluluk
tarafındanöldürülmesigerektiğinibuyurur(21:12).
Zinaetmeyeceksin–Buradaevliliğinsınırıdışındakihertürcinsel
ilişkininyasakolduğunubelirtir.Cinselilişkiancakbirbiriyleevlikarı
kocaarasındadoğrudur.
Çalmayacaksın–BuradaRabinsanınbaşkasınaaitolanherşeye
saygıgöstermesigerektiğinivurgularçünküneticedeherşeyTanrı’ya
aittir.
Yalanyeretanıklıketmeyeceksin–BuradaRabherdurumda
doğruyukonuşmanınveyalancıolanherşeydenkaçınmanınönemini
51
10.
belirtir.
Komşununhiçbirşeyinegözdikmeyeceksin–SonolarakRab
çalmanınyadaöldürmenindeötesinegeçipbunaniyetlenmenindegünah
olduğunuyazar.Tabiinsanmarkettesatılıkbirşeyisteyebilirvebunun
içinparasınıbiriktirebiliramabirbaşkasınaaitolanagözdikmesi
kesinliklegünahtır.
Tanrı’nınburayakadarsöylediklerikapsamlıbirlistedeğil,busadecebir
girişti.ZatenİsraillilerikorkutmakiçinyetmiştikibundansonraRab’binMusa’yla
konuşmasınıricaederler.OnemrebirbütünolarakbaktığımızdahemTanrı’nın
kutsallığınıhemdeinsanaverdiğideğerigörebiliyoruz.İlginçtirkibugündahi
dünyaçapındakurulançoğudevletinanayasalarınıntemelindeTanrı’nınbuon
emriyatar.SonuçolarakRabbubuyruklardainsanlakendisiarasındakurulacak
ilişkinintemelilkelerinibelirtir.
KÖLELİKVEŞİDDET
1 “İsrailliler'eşuilkeleribildir:
2** “İbranibirkölesatınalırsan,altıyılkölelikedecek,amayedinciyılkarşılık
ödemedenözgürolacak.3Bekârgeldiyse,yalnızkendisiözgürolacak;evligeldiyse,
karısıdaözgürolacak.4Efendisikendisinebirkadınverirveokadındançocukları
olursa,kadınveçocuklarefendisindekalacak,yalnızkendisigidecek.
5 “Amaköleaçıkça,‘Benefendimi,karımlaçocuklarımıseviyorum,özgür
olmakistemiyorum’derse,6efendisionuyargıçhuzurunaçıkaracak.Kapıyayada
kapısövesineyaklaştırıpkulağınıbizledelecek.Böyleceköleyaşamboyu
efendisinehizmetedecek.
7 “Eğerbiradamkızınıcariyeolaraksatarsa,kızerkekkölelergibiözgür
bırakılmayacak.8Efendisikızlanişanlanır,sonrakızdanhoşlanmazsa,kızıngeri
alınmasınaizinvermelidir.Kızıaldattığıiçinonuyabancılarasatamaz.9Eğer
cariyeyioğlunanişanlarsa,onakendikızıgibidavranmalıdır.10Eğerikincibir
kadınlaevlenirse,ilkkarısınınafakadan,giysiden,karılıkhaklarındanyoksun
bırakmamalıdır.11Eğerbuüçhakkıonavermezse,kadınkarşılıksızözgür
olacaktır.”
12* “Kimbirinivurupöldürürse,kendisidekesinlikleöldürülecektir.13* Ama
olaydakasıtyoksa,onabenizinvermişsem,sizeadamınkaçacağıyeri
bildireceğim.14Eğerbiradamkomşusunadüzenkurar,kasıtlıolaraksaldırıponu
öldürürse,sunağımabilekaçmışolsa,onuçıkarıpöldüreceksiniz.
15 “Kimannesiniyadababasınıdöverse,kesinlikleöldürülecektir.
16* “Kimadamkaçırırsa,onuistersatmışolsun,isterelindetutsun,kesinlikle
öldürülecektir.
52
17* “Annesineyadababasınalanetedenkesinlikleöldürülecektir.
18 “Kavgaçıkar,biradamkomşusunataşlayadayumruklavurur,vurulan
adamölmeyipyatağadüşer,19sonrakalkıpdeğnekledışarıdagezebilirse,vuran
adamsuçsuzsayılacaktır.Yalnızyaralınınkaybettiğizamanınkarşılığınıödeyecek
vetümüyleiyileşmesinisağlayacaktır.
20 “Biradamerkekyadakadınkölesinideğnekledöverkenöldürürse,
kesinliklecezalandırılacaktır.21Amakölehemenölmez,birikigünsonraölürse,
kölesahibicezagörmeyecektir.Çünküköleonunmalısayılır.
22 “İkikişikavgaederkengebebirkadınaçarpar,kadınerkendoğumyapar
amabaşkabirzarargörmezse,saldırgan,kadınınkocasınınistediğiveyargıçların
onayladığımiktardaparacezasınaçarptırılacaktır.23-25*Amabaşkabirzarar
varsa,canakarşılıkcan,gözekarşılıkgöz,dişekarşılıkdiş,elekarşılıkel,ayağa
karşılıkayak,yanığakarşılıkyanık,yarayakarşılıkyara,bereyekarşılıkbere
ödenecektir.
26 “Biradamerkekyadakadınkölesinigözünevurarakkörederse,gözüne
karşılıkonuözgürbırakacaktır.27Eğererkekyadakadınkölesinindişinikırarsa,
dişinekarşılıkonuözgürbırakacaktır.”
28 “Eğerbirboğabirerkeğiyadakadınıboynuzuylavurupöldürürse,
kesinlikletaşlanacakveetiyenmeyecektir.Boğanınsahibiisesuçsuzsayılacaktır.
29 Amasaldırganlığıbilinenbirboğanınsahibiuyarılmasınakarşınboğasına
sahipçıkmazsaveboğasıbirerkeğiyadakadınıöldürürse,hemboğataşlanacak,
hemdesahibiöldürülecektir.30Ancak,boğanınsahibindenparacezasıistenirse,
istenenmiktarıödeyerekcanınıkurtarabilir.31Boğaistererkek,isterkız
çocuğunuöldürsün,aynıkuraluygulanacaktır.32Eğerboğabirerkekyadakadın
köleyiöldürürse,köleninefendisineotuzşekelgümüşverilecekveboğa
taşlanacaktır.
33 “Biradambirçukuraçaryadakazdığıçukurunüzeriniörtmezseveçukura
birboğayadabireşekdüşerse,34çukurukazanhayvanınbedeliniödeyecektir.
Parayıhayvanınsahibineverecek,ölühayvankendisininolacaktır.
35 “Biradamınboğasıkomşusununboğasınıyaralar,yaralıboğaölürse,sağ
boğayısatıpparasınıpaylaşacak,ölühayvanıdabölüşeceklerdir.36Eğerboğanın
saldırganolduğuvesahibininonasahipçıkmadığıbiliniyorsa,boğayakarşılık
boğaverecekveölühayvankendisinekalacaktır.”
AÇIKLAMA:OnemirgirişindensonraRabMusaaracılığıylaİsrailoğullarına
kapsamlıbiranayasaaktarmayabaşlar.Musa’nınYasasındatoplam600’denfazla
buyrukyeralıramaburadan23:13’ekadarRab42temelilkedenoluşanbirözetini
verir.Buradageçenlergeneladaletveinsanlarıntemelhaklarıileilgili.İlk
karşımızaçıkankonuköleliktir.Odönemdekölelersahibininmalısayılırveinsan
yerinekonulmazdı.Rabiseyasasındaonlarındatemelinsanhaklarınasahip
olduklarınıvurgular.Tabibazıları‘Rabnedenköleliğitümdenyasaklamadı?’diye
53
sorabilir.Enbaştaşunuanlamalıyızkiogününköleliğibizimaklagetirdiğimiz
zenciköleticaretindenfarklıydı.Odönemdemaddisıkıntısıolanherhangibir
İsraillikendinitoparlayanakadarbelirlibirsüreliğinebirbaşkaİsrailli‘ye
çalışabilirdi.Enfazlaaltıyılhizmetedebilirdiveyedinciyılkarşılıksızözgür
bırakılırdıveborcusilinirdi.Benzerşekildebirkızgelinyadacariyeolarakbirine
verilirseoaileninonaeziyetçektirmekgibibirlüksüyoktu.Onuntemelhaklarına
saygıgösterilmezsekızınkarşılıksızözgürbırakılmasıgerekiyordu.
SonraRabidamileilgiliyasalaradeğinir.Kasıtlıbirşekildeadamöldüren
öldürülecektiramakasıtyoksaadamınkaçmasıiçinRabbelirlibazı‘sığınak
kentleri’belirledi(ÇöldeSayım35).DahasonraRabadamkaçıran,annebabasını
dövenyadaonlaralanetokuyankişinindeidamedilmesigerektiğinisöyler.Bu
bizişaşırtabiliramaRabbununlaaileninözyapısınanekadarönemverdiğini
vurguluyordu.Kendiannebabasınadurmadançıkışanevlat,hükümetede
Tanrı’yadaisyaneder.Ardındankazasonucubaşkasınazararverenadamın
öldürülmeyeceğiamagerekentelafiyivermesigerektiğinisöyler.Benzerşekilde
kölesinidövereköldürenpatronuncezasızkalmayacağınıbelirtir.Buaradaklasik
‘dişediş,gözegöz’ayetgeçer.İnsanlargenelliklebuilkeyiyanlışkullanıyor.Bir
insanıngözüoyulmuşsaozamanyapanıngözüdeoyulmalıdiyedüşünerek
intikamınyolunuhazırlarlar.AmaTanrı’nındemekistediğifarklıdır.Birsonraki
örnekteşunuaçıklıyor:Patronerkekyadakadınkölesiningözünüvururdakör
ederse,gözünekarşılıközgürbırakılacakder.Buradakimantıkkarşılıklıolarak
şiddetuygulamakdeğiltersinehaksızlıkyapankişihakkındanferagatediyorve
gereklitelafiyapılır.İntikamlaadaletarasındakifarkburada:İntikamkarşılıklı
hamlelerlebirkısırdöngüyaratır.Adaletisedurumuiyileştirirvedüzensağlar.
Sonparagrafinsanınmalıylailgilisorumluklarınadeğinir.Birinsanınhayvanı
kazayoluylabaşkasınazararverebilirancakkendisiöncedenuyarıldıysada
gerekenönlemialmadıysaozamandurumfarklıdır.Buşekildebirbaşkasıboğanın
saldırmasındaötürüölürsehemboğataşlanmalıhemdesahibiidamedilmeli.
Aslındatümbuyasalarbugünkühukukumuzdanpekfarklıdeğildir.Amao
günlerdekiyasalarlakıyaslandığızamanMusa’nınYasasıçokilericiydi.Enönemlisi
buyasalardaTanrı’nıninsanhayatınavehaklarınagösterdiğihassasiyet
dikkatimiziçeker.Kadınerkekolsun,özgürköleolsun,adaletsağlanmalıvedüzen
korunmalıdır.
KUTSALLIKVEADALET
1 “Biradamöküzyadadavarçalıpboğazlaryadasatarsa,biröküzekarşılık
beşöküz,birkoyunakarşılıkdörtkoyunödeyecektir.
2 “Birhırsızbirevegirerkenyakalanıpöldürülürse,öldürenkişisuçlu
sayılmaz.3Ancakolaygüneşdoğduktansonraolmuşsa,kandökmektensorumlu
sayılır.
54
“Hırsızçaldığınınkarşılığınıkesinlikleödemelidir.Hiçbirşeyiyoksa,hırsızlık
yaptığıiçinköleolaraksatılacaktır.4Çaldığımal–öküz,eşekyadakoyun–sağ
olarakelindeyakalanırsa,ikikatınıödeyecektir.
5 “Tarladayadabağdahayvanlarınıotlatanbiradam,hayvanlarının
başkasınıntarlasındaotlamasınaizinverirse,zararıkenditarlasınınyada
bağınıneniyiürünleriyleödeyecektir.
6 “Birininyaktığıateşdikenleresıçrar,ekindemetleri,tarladakiekinyada
tarlayanarsa,yangınçıkarankişizararıödeyecektir.
7 “Birikomşusunasaklasındiyeparasınıyadaeşyasınıemanetedervebunlar
komşusununevindençalınırsa,hırsızyakalandığındaikikatınıödemelidir.8Ama
hırsızyakalanmazsa,komşusununeşyasınaeluzatıpuzatmadığınınanlaşılması
içinevsahibiyargıççhuzurunaçıkmalıdır.9Emaneteihanetedilenkonularda,
öküz,eşek,koyun,giysi,herhangibirkayıpeşyaiçin‘Bubenimdir’diyenheriki
tarafsorunuyargıcınhuzurunagetirmelidir.Yargıcınsuçlubulduğukişi
komşusunaikikatödeyecektir.
10 “Biradamkomşusunakorusundiyeeşek,öküz,koyunyadaherhangibir
hayvanemanetettiğinde,hayvanölür,sakatlanıryadakimsegörmedençalınırsa,
11 komşusuadamınmalınaeluzatmadığınailişkinRAB'binhuzurundaant
içmelidir.Malsahibibunukabuledecekvekomşusubirşeyödemeyecektir.12Ama
malgerçektenondançalınmışsa,karşılığısahibineödenmelidir.13Emanethayvan
parçalanmışsa,adamparçalarınıkanıtolarakgöstermelidir.Parçalananhayvan
içinbirşeyödemeyecektir.
14 “Birikomşusundanbirhayvanödünçalır,sahibiyokkenhayvansakatlanır
yadaölürse,karşılığınıödemelidir.15Amasahibihayvanlabirlikteyse,ödünçalan
karşılığınıödemeyecektir.Hayvankiralanmışsa,kayıpödenenkiraya
sayılmalıdır.”
16* “Eğerbirinişanlıolmayanbirkızıaldatıponunlayatarsa,başlıkparasını
ödemeliveonunlaevlenmelidir.17Babasıkızınıonavermeyireddederse,adam
normalbaşlıkparasıneyseonuödemelidir.
18* “Büyücükadınıyaşatmayacaksınız.
19* “Hayvanlarlacinselilişkikuranherkesöldürülecektir.
20* “RAB'denbaşkabirilahakurbankesenölümcezasınaçarptırılacaktır.
21* “Yabancıyahaksızlıkvebaskıyapmayacaksınız.ÇünküsizdeMısır'da
yabancıydınız.
22 “Dulveöksüzünhakkınıyemeyeceksiniz.23 Yerseniz,banaferyatettiklerinde
onlarıkesinlikleişitirim.24Öfkemalevlenir,sizikılıçtangeçirtirim.Kadınlarınız
dul,çocuklarınızöksüzkalır.
25* “Halkıma,aranızdayaşayanbiryoksulaödünçparaverirseniz,onatefeci
gibidavranmayacaksınız.Üzerinefaizeklemeyeceksiniz.26*Komşunuzunabasını
rehinalırsanız,günbatmadangerivereceksiniz.27Çünkütekörtüsüabasıdır,
55
ancakonunlaörtünebilir.Onsuznasılyatar?Banaferyatederseişiteceğim,çünkü
beniyilikseverim.
28* “Tanrı'yasövmeyeceksiniz.Halkınızınönderinelanetetmeyeceksiniz.
29 “Ürününüzüveşıranızısunmaktagecikmeyeceksiniz.İlkdoğanoğullarınızı
banavereceksiniz.30Öküzlerinize,davarlarınızadaaynışeyiyapacaksınız.Yedi
günanalarıylakalacaklar,sekizincigünonlarıbanavereceksiniz.
31* “Benimkutsalhalkımolacaksınız.Bununiçindirki,kırdaparçalanmış
hayvanlarınetiniyemeyecek,köpeklerinönüneatacaksınız.”
23:1“Yalanhabertaşımayacaksınız.Haksızyeretanıklıkederekkötükişiyeyan
çıkmayacaksınız.
2 “Kötülükyapankalabalığıizlemeyeceksiniz.Birdavadaçoğunluktanyana
konuşarakadaletisaptırmayacaksınız.3*Duruşmadayoksulukayırmayacaksınız.
4* “Düşmanınızınyolunuşaşırmışöküzüneyadaeşeğinerastlarsanız,onu
kendisinegerigötüreceksiniz.5Sizdennefretedenkişinineşeğiniyükaltında
çökmüşgörürseniz,kendihalinebırakıpgitmeyecek,onayardımcıolacaksınız.
6* “Duruşmadayoksulakarşıadaletisaptırmayacaksınız.7 Yalandanuzak
duracak,suçsuzvedoğrukişiyiöldürmeyeceksiniz.Çünkübenkötükişiyi
aklamam.
8 “Rüşvetalmayacaksınız.Çünkürüşvetgöreniköreder,haklıyıhaksızçıkarır.
9* “Yabancıyabaskıyapmayacaksınız.Yabancılığınneolduğunubilirsiniz.
ÇünküsizdeMısır'dayabancıydınız.
10* “Toprağınızıaltıyılekecek,ürününütoplayacaksınız.11 Amayedinciyıl
nadasabırakacaksınız;öyleki,halkınızınarasındakiyoksullaryiyecekbulabilsin,
onlardanartakalanıdayabanılhayvanlaryesin.Bağınızavezeytinliğinizedeaynı
şeyiyapın.
12* “Altıgünçalışacak,yedincigündinleneceksiniz.Böylecehemöküzünüz,
eşeğinizdinlenir,hemdekadınkölenizinoğullarıveyabancılarrahateder.
13 “Söylediğimherşeyiyerinegetirin.Başkailahlarınadınıanmayın,ağzınıza
almayın.”
14 “Yıldaüçkezbanabayramyapacaksınız.15* Sizebuyurduğumgibi,Aviv
ayınınbelirligünlerindeyedigünmayasızekmekyiyerekMayasızEkmek
Bayramı'nıkutlayacaksınız.ÇünküMısır'danoayçıktınız.
“Kimsehuzurumaeliboşçıkmasın.
16 “TarlayaektiğinizürünleribiçtiğinizdeilkürünlerleHasatBayramı'nı
kutlayacaksınız.
“YılsonundatarladanürünlerinizitopladığınızdaÜrünDevşirmeBayramı'nı
kutlayacaksınız.
17 “BütünerkeklerinizyıldaüçkezbenEgemenRAB'binhuzurunaçıkacaklar.
18 “Evinizdemayabulunduğusürecebanakurbankesmeyeceksiniz.
“Bayramdabanakurbanedilenhayvanınyağısabahabırakılmamalı.
56
19** “ToprağınızınseçmeilkürünleriniTanrınızRAB'binTapınağı'na
getireceksiniz.
“Oğlağıanasınınsütündehaşlamayacaksınız.”
20 “Yoldasizikoruması,hazırladığımyeregötürmesiiçinönünüzdenbirmelek
gönderiyorum.21Onadikkatedin,sözünüdinleyin,başkaldırmayın.Çünkübeni
temsilettiğiiçinbaşkaldırınızıbağışlamaz.22Amaonunsözünüdikkatledinler,
bütünsöylediklerimiyerinegetirirseniz,düşmanlarınızadüşman,hasımlarınıza
hasımolacağım.23Meleğimönünüzdengidecek,siziAmor,Hitit,Periz,Kenan,
HivveYevustopraklarınagötürecek.Onlarıyokedeceğim.24Onlarınilahları
önündeeğilmeyecek,tapınmayacaksınız;töreleriniizlemeyeceksiniz.Tersine,
ilahlarınıyokedecek,dikilitaşlarınıbüsbütünparçalayacaksınız.25Tanrınız
RAB'betapacaksınız.Ekmeğinizi,suyunuzubereketlikılacak,aranızdaki
hastalıklarıyokedeceğim.26Ülkenizdekısırveçocukdüşürenkadınolmayacak.
Sizeuzunömürvereceğim.
27 “Dehşetimiönünüzdengönderecek,karşılaşacağınızbütünhalklarışaşkına
çevireceğim.Düşmanlarınızönünüzdenkaçacak.28Hivliler'i,Kenanlılar'ı,
Hititler'iönünüzdenkovmalarıiçinönünüzsıraeşekarısıgöndereceğim.29Ama
onlarıbiryıliçindekovmayacağım.Yoksaülkeviranolur,yabanılhayvanlar
çoğaldıkçaçoğalır,sayılarısiziaşar.30Sizçoğalıncaya,toprağıyurtedininceyedek
onlarıazarazarkovacağım.
31 “SınırlarınızıKamışDenizi'ndenFilistDenizi'ne,çöldenFıratIrmağı'na
kadargenişleteceğim.Ülkehalkınıelinizeteslimedeceğim.Onlarıönünüzden
kovacaksınız.32Onlarlayadailahlarıylaantlaşmayapmayacaksınız.33Onları
ülkenizdebarındırmayacaksınız.Yoksabanakarşıgünahişlemenizeneden
olurlar.İlahlarınataparsanız,sizetuzakolur.”
AÇIKLAMA:BubölümdeRabhenüzMısır’dankurtulmuşhalkınaMusa
aracılığıylakutsalilkelerinivetemelbuyruklarınıaktarmayadevameder.Hepsinde
kusursuzbiradaletsergilenir.Tanrı’nıninsanlarınsahipolduğumalasaygı
duyulmasınıveçalankişiningerekentelafiyivermesiniemreder.Sonraidamlık
bazıdurumlarıaçıklar.Örneğin,büyücükadın,hayvanlarlacinselilişkikuranve
putperestlikyapanyaşatılmayacaktır.Aynızamandatemelbazıilkelerededeğinir.
Mesela,yabancı,dulveöksüzhakkıyenmeyecek,tefecilikyapılmayacak,Tanrı’ya
veyaönderlerelanetokunmayacak.Şimdibazılarıbukadarkuralanegerekvar
diyebilir.AncakunutmayalımkiyeniköleliktenkurtulanbukalabalığınTanrı’dan
başkabiryönetimleriyoktur.Oyüzdendirkibirbabaçocuklarınınasıleğitirseve
neredenasıldavranmalarıgerektiğinigösterirse,benzerşekildeTanrıtektekİsrail
oğullarınıeğitiyor.EnönemlisiRabonlarıkendisigibikutsalolmayıöğretiyor
(22:31).Rabonlarınçevredekiputperestlerinyolundagitmelerineizinvermiyor.
İsrailulusuherşeyiylefarklıemsalsizbirhalkolacaktı.
SonraRabadaletinbazıtemelilkelerinedahadeğinir.Duruşmadataraf
tutulmayacak,yalancıtanıklıkverilmeyecek.Amaburadailginçbirnoktayadaha
57
değiniyor.Rabdüşmanadüşmancadavranılmamalıder.İnsanyolunuşaşırmış
düşmanınınhayvanınıbulursasahibinesağsalimteslimetmeli.Yaniadalet
derkenkendimizikötüvekinliduygularbeslemektenkorumalıyız.DevamındaRab
rüşvetitümdenyasaklarçünküadaletingözünükörediyor.Aynızamanda
yabancıyabaskıyapılmayacakçünkühepimizbirzamanlargurbetteyaşadık.Ekilen
toprağadahaksızlıkkabuledilmeyecektir,altıyılişlendiktensonrayedinciyıl
nadasabırakılmasıgerek.AnlaşılanşukiTanrıiçinadaletçokönemlivekapsamlı
birkavram.Özetolarakşunubelirtir:‘Benkötükişiyiaklamam’(23:7).Adalet
Tanrı’nındırveenindesonundagerekeniyapacaktır.
BölümündevamındaRabİsrailulusuiçinbelirlenenüçbüyükbayramakısaca
değinir.Birincisi‘MayasızEkmekBayramı’ilkbahardakutlanırveİsrail’in
Mısır’dankurtulmasınıanar.İkincibayram‘HasatBayramı’biröncekinden50gün
sonrakutlanırvehasadınilkürünüTanrı’yasunulur.Sonbüyükbayram‘Ürün
DevşirmeBayramı’sonbahardaolurvehasadıntamamınıverenTanrı’yı
yüceltmekiçindüzenlenir.BuüçtarihteİsraillilerinbirarayagelipTanrı’yı
tapınmalarıgerekti.BayramlarTanrı’nınözelhalkıolduklarınıvesahipoldukları
herşeyiçinTanrı’yaborçluolduklarınıanımsamakiçinönemlibirroloynadılar.
DahasonraRabbayramlarıniçeriğinidahadaaçar(YasanınTekrarı16).Bölümün
sonkısmındaRabhalkınönündegönderdiğiMelektensözeder.Sözünüettiği
MelekmuhtemelenMusa’yabaştangörünenRab’binMeleğidir(3:2).Ardından
RabaynıMelekaracılığıylagündüzbirbulutolarakvegeceleyinbirateşsütunu
olarakhalkınagöründüğünüokuduk(13:21-22,14:19).KutsalKitap’ınbirçok
yerindegörünenbuözelvarlığınTanrıOğlu’nunhenüzinsanolarakdünyaya
gelmemişgörünürşekliolduğudüşünülüyor.Çünküsıradanbirmelektençokdaha
büyükbirroloynuyorvekonuştuğuzamanRabadınakonuşur.Anlaşılanşukiİsa
Mesihbaştanberihalkınınyanıbaşındaydı.
ANTLAŞMATÖRENİ
1 RABMusa'ya,“Sen,Harun,Nadav,Avihuveİsraililerigelenlerindenyetmiş
kişibanagelin”dedi,“Banauzaktantapın.2Yalnızsenbanayaklaşacaksın.
Ötekileryaklaşmamalı.Halkseninledağaçıkmamalı.”
3 MusagidipRAB'binbütünbuyruklarını,ilkelerinihalkaanlattı.Herkesbir
ağızdan,“RAB'binhersöylediğiniyapacağız”diyekarşılıkverdi.4MusaRAB'bin
bütünbuyruklarınıyazdı.Sabaherkendenkalkıpdağıneteğindebirsunakkurdu,
İsrail'inonikioymağınısimgeleyenonikitaşsütundikti.5Sonraİsrailligençleri
gönderdi.OnlardaRAB'beyakmalıksunularsundular,esenlikkurbanlarıolarak
boğalarkestiler.6Musakanınyarısınıleğenleredoldurdu,öbüryarısınısunağın
üzerinedöktü.7Sonraantlaşmakitabınıalıphalkaokudu.Halk,“RAB'binher
söylediğiniyapacağız,O'nudinleyeceğiz”dedi.
58
8 Musaleğenlerdekikanıhalkınüzerineserptive,“Bütünbusözleruyarınca,
RAB'binsizinleyaptığıantlaşmanınkanıbudur”dedi.
9 SonraMusa,Harun,Nadav,Avihuveİsraililerigelenlerindenyetmişkişi
dağaçıkarak10İsrail'inTanrısı'nıgördüler.Tanrı'nınayaklarıaltında
laciverttaşınıandıranbirdöşemevardı.Gökgibiduruydu.11Tanrıİsrail
soylularınazararvermedi.Tanrı'yıgördüler,sonrayiyipiçtiler.
12 RABMusa'ya,“Dağa,yanımagel”dedi,“Buradabekle,halkınöğrenmesi
içinüzerineyasalarlabuyruklarıyazdığımtaşlevhalarısanavereceğim.”
13 Musa'ylayardımcısıYeşuhazırlandılar.MusaTanrıDağı'naçıkarken,
14 İsraililerigelenlerine,“Geridönünceyekadarbiziburadabekleyin”dedi,
“Harun'laHuraranızda;kiminsorunuolursaonlarabaşvursun.”
15 Musadağaçıkınca,bulutdağıkapladı.16 RAB'bingörkemiSinaDağı'nın
üzerineindi.Bulutdağıaltıgünörttü.YedincigünRABbulutuniçindenMusa'ya
seslendi.17RAB'bingörkemiİsrailliler'edağındoruğundayakıcıbirateşgibi
görünüyordu.18*Musabulutuniçindendağaçıktı.Kırkgünkırkgecedağdakaldı.
AÇIKLAMA:ŞimdiyekadarRabİsrailulusuylayapacağıantlaşmanıntemel
unsurlarınıbelirtmişti.Artıkantlaşmayıonaylamavaktigeldi.RabMusa,ağabeyi
Harun’laikioğluvehalkınyetmişönderindenoluşanbirheyetihuzurunadavet
eder.NormalşartlardaTanrı’nınhuzurunayaklaşmakaniölümlesonuçlanırdı
ancakbudurumdaRabonlaralütfunugösterirvehuzurunabuyurur.Amadağa
çıkmadanönceMusaRab’binsöylediklerinihalkailetir.İsrailoğullarıda‘Rab’bin
söylediğiherşeyiyapacağız’diyekarşılıkverdiler.BöyleceMusaRabileİsrail
arasındakiantlaşmakoşullarınıyazıyadöker.ErtesigünerkendenkalkıpSina
Dağınıneteklerindebirsunakkurur.Karşısındaİsrail’inonikioymağınıtemsil
edenonikitaşsütundiker.SonrabirtakımkurbanlarkesilirveMusakanın
yarısınısunağınüzerinedöker,öbüryarısınıisehalkınüzerineserpmeküzere
leğenleredöker.Busıradayazılıantlaşmayıhalkaokurveonlarınonayınıaldıktan
sonraleğendekikanıonlarınüzerineserpti.
Şimdiburitüeldoğalolarakbizeçoktuhafgeliyoramaodönemkiinsanlara
hiçdetuhafdeğildi.Odönemdeönemlibirantlaşmayaimzaatmakisteyenikikişi
birkurbankeserdivebirlikteparçalananhayvanlarınarasındanyürüyerek
sözleşmeyionaylarlardı.Bununmesajışuydu:kendinedüşeniyapmayanınson
halibuhayvanlarınkigibiolsun.BununaynısınıRab’binİbrahim’leyaptığı
anlaşmadagörebiliyoruz(Yaratılış15).Birantlaşmadakanındökülmesiçokönemli
birroloynuyordu.Verilensözlerenetlikvekesinlikkazandırıyordu.Mesajıçokaçık
vegüçlü:Ölümpahasınadaolsagerekeniyapacağımdemek.Dikilitaşlaragelince
Yakup’laLavanarasındakiantlaşmadabirertanıkolarakkullanıldıklarını
görebiliyoruz.Sonradabirlikteyemekyediler(bkz.Yaratılış31:43-53).Benzer
şekildeMusaİsrailhalkıylaantlaşmayıonayladıktansonraönderlerindenoluşan
temsilcibirheyetleRab’binhuzurunaçıkarvebirliktegökselbirşöleneotururlar.
Karşılaştıklarımanzaragerçektenharika.Tanrı’nıntahtınındibindelaciverttaşı
59
rengindegökgibidurubirzeminvar.Rab’binhuzurundamuazzambirziyafet
çekerler.Busırada‘İsrail’inTanrısınıgördüler’cümlesibizişaşırtabilir.Başka
ayetlerdenRuholanTanrı’yıgörmeninmümkünolmadığınıokuyoruz(33:10,
Yuhanna1:18).AncakTanrı’nınzamanzamangörkeminiyansıtanvevarlığını
temsiledenbirgörüntüileinsanlaragöründüğünügörüyoruz(Yeşaya6,Hezekiel
1-2).SonuçolarakTanrı‘yaklaşılmazışıkta’yaşadığıhaldekendiisteğiuyarınca
insanlarafarklışekillerdegörüntülenebileceğinideanlıyoruz.
AntlaşmatörenibittiktensonraRabantlaşmanıntemelkoşullarıkazılı
bulunantaşlevhalarıalmaküzereMusa’yıhuzurunayineçağırır.BöyleceMusa
kırkgünvekırkgeceSinaDağındaRab’lebirliktekalır.Tanrı’nınİsrail’leyaptığıbu
antlaşmanınönemiçokbüyük.HattaKutsalKitabınilkkısmına‘EskiAntlaşma’
dememizbundankaynaklanıyor.Nevarkiilerleyenbölümlerdegöreceğimizgibi
İsrailulusukurulanantlaşmayıhemenbozuyor.Rabyinedeantlaşmayı
sürdürmeyesözveriyorfakatİsrail’intarihiboyuncahalkınantlaşmayıtekrarve
tekrarçiğnediğineşahitoluyoruz.BuyüzdenRabyenibirantlaşmayapmayakarar
veriyor(Yeremya31:31-34).BuantlaşmadaRabhalkınıntümgünahlarınısilmeye
sözveriyor.İsaMesihgeldiğindebuantlaşmayıkendikanıylaimzalıyor(Matta
26:28).Mesih’inölümübuaçıdankilitbirroloynuyorçünkü‘kandökülmeden
bağışlamaolmaz’(İbraniler9:22).BöyleceYeniAntlaşmanınaracısıolanMesih’in
kanıinsanlarınbütünsuçlarınınfidyesiolaraksunulmuştur.Musa’ylagelenEski
AntlaşmainsanlarıTanrı’ylabarıştıramadı.İsaMesih’legelenYeniAntlaşmaise
60
günahlarımızıaffettirerekhepimizinTanrı’nınhuzurunaebediyençıkmamızı
sağladı(İbraniler10:15-25).
RABBİNKONUTU
1 RABMusa'yaşöylededi:2 “İsrailliler'esöyle,banaarmağangetirsinler.
Gönüldenverenherkesinarmağanınıalın.3Onlardanalacağınızarmağanlar
şunlardır:Altın,gümüş,tunç;4lacivert,mor,kırmızıiplik;inceketen,keçikılı,
5 deri,kırmızıboyalıkoçderisi,akasyaağacı,6 kandiliçinzeytinyağı,meshyağıyla
güzelkokulubuhuriçinbaharat,7başkâhininefoduylagöğüslüğüiçinoniksve
öbürkakmataşlar.
8 “Aralarındayaşamamiçinbanakutsalbiryeryapsınlar.9 Konutuve
eşyalarınısanagöstereceğimörneğetıpatıpuygunyapın.”
10 “Akasyaağacındanbirsandıkyapsınlar.Boyuikibuçuk,eniveyüksekliği
birerbuçukarşınolsun.11İçinidedışınıdasafaltınlakapla.Çevresinealtın
pervazyap.12Dörtaltınhalkadöküpdörtayağınatak.İkisibiryanda,ikisiöbür
yandaolacak.13Akasyaağacındansırıklaryapıpaltınlakapla.14Sandığın
taşınmasıiçinsırıklarıyanlardakihalkalarageçir.15Sırıklarsandığın
halkalarındakalacak,çıkarılmayacak.16Antlaşmanıntaşlevhalarınısana
vereceğim.Onlarısandığıniçinekoy.
17 “SafaltındanbirBağışlanmaKapağıyap.Boyuikibuçuk,enibirbuçuk
arşınolacak.18KapağınikikenarınadövmealtındanbirerKeruvyap.
19 Keruvlar'danbirinibirkenara,öbürünüötekikenara,kapaklatekparçahalinde
yap.20Keruvlaryukarıdoğruaçıkkanatlarıylakapağıörtecek.Yüzleribirbirine
dönükolacakvekapağabakacak.21Kapağısandığınüzerine,sanavereceğimtaş
levhalarıisesandığıniçinekoy.22Seninleorada,LevhaSandığı'nınüstündeki
Keruvlararasında,BağışlanmaKapağı'nınüzerindegörüşeceğimveİsrailliler
içinsanabuyruklarvereceğim.”
23 “Akasyaağacındanbirmasayap.Boyuiki,enibir,yüksekliğibirbuçukarşın
olacak.24Masayısafaltınlakapla.Çevresinealtınpervazyap.25Pervazınçevresine
dörtparmakenindebirkenarlıkyaparakaltınpervazlaçevir.26Masaiçindört
altınhalkayap,dörtayaküzerindekidörtköşeyeyerleştir.27Masanıntaşınması
içinsırıklarıniçindengeçeceğihalkalarkenarlığayakınolmalı.28Sırıklarıakasya
ağacındanyap,altınlakapla.Masaonlarlataşınacak.29Masaiçinsafaltından
tabaklar,sahanlar,dökmeliksunutestileri,taslarıyap.30*Ekmeklerisürekli
olarakhuzuruma,masanınüzerinekoyacaksın.”
31 “Safaltındanbirkandillikyap.Ayağı,gövdesidövmealtınolsun.Çanak,
tomurcukveçiçekmotiflerikendindenolsun.32Kandilliküçkolubiryanda,üç
koluötekiyandaolmaküzerealtıkolluolacak.33Herkoldabademçiçeğini
61
andıranüççanak,tomurcukveçiçekmotifibulunacak.Altıkoldaaynıolacak.
34 Kandilliğingövdesindebademçiçeğiniandırandörtçanak,tomurcukveçiçek
motifiolacak.35Kandilliktenyükselenilkikikolun,ikinciikikolun,üçüncüiki
kolunaltındakendindenbirertomurcukbulunacak.Toplamaltıkololacak.
36 Tomurcukları,kollarıtekparçaolankandilliksafdövmealtındanolacak.
37 “Kandillikiçinyedikandilyap;kandillerkarşısınıaydınlatacakbiçimde
yerleştirilsin.38Fitilmaşaları,tablalarısafaltındanolacak.39Bütüntakımları
dahilkandilliğebirtalantsafaltınharcanacak.40*Herşeyisanadağdagösterilen
örneğegöreyapmayadikkatet.”
26:1“Tanrı'nınKonutu'nuonperdedenyap.Perdelerlacivert,mor,kırmızı
iplikleözenledokunmuşinceketendenolsun,üzeriKeruvlar'laustacasüslensin.
2 Herperdeninboyuyirmisekiz,enidörtarşınolmalı.Bütünperdeleraynıölçüde
olacak.3Perdelerbeşerbeşerbirbirineeklenerekikitakımperdeyapılacak.
4 Birincitakımınkenarınalacivertilmekleraç.Öbürtakımınkenarınadaaynışeyi
yap.5Birincitakımınilkperdesiyleikincitakımınsonperdesineellişerilmekaç.
İlmeklerbirbirinekarşıolmalı.6Ellialtınkopçayap,perdelerikopçalayarak
çadırıbirleştir.Böylecekonuttekparçahalinegelecek.
7 “Konutunüstünükaplayacakçadıriçinkeçikılındanonbirperdeyap.8 Her
perdeninboyuotuz,enidörtarşınolacak.Onbirperdedeaynıölçüdeolmalı.9Beş
perdebirbirine,altıperdebirbirinebirleştirilecek.Altıncıperdeyiçadırınönünde
katla.10Herikiperdetakımınınkenarlarınaellişerilmekaç.11Ellitunçkopça
yap,kopçalarıilmekleregeçirki,çadırtekparçahalinegelsin.12Çadırın
perdelerindenartanyarımperdekonutunarkasındansarkacak.13Perdelerinuzun
kenarlarındanartankumaşçadırınyanlarındanbirerarşınsarkarakkonutu
örtecek.14Çadıriçinkırmızıboyalıkoçderilerindenbirörtü,onunüstünede
deridenbaşkabirörtüyap.
15 “Konutiçinakasyaağacındandikineçerçeveleryap.16 Herçerçeveninboyu
ons,enibirbuçukarşınolacak.17Çerçevelerinbirbirineuyanikiparalelçıkıntısı
olacak.Konutunbütünçerçeveleriniaynıbiçimdeyapacaksın.18Konutungüneyi
içinyirmiçerçeveyap.19Herçerçeveninaltındaikiçıkıntıiçinbirertabanolmak
üzere,yirmiçerçeveninaltındakırkgümüştabanyap.20-21Konutunöbüryanı,
yanikuzeyiiçindeyirmiçerçeveveherçerçeveninaltındaikitabanolmaküzere
kırkgümüştabanyap.22Konutunbatıyabakacakarkatarafıiçinaltıçerçeveyap.
23 Arkadakonutunköşeleriiçinikiçerçeveyap.24 Buköşeçerçevelerininalttarafı
ayrıkalacak,üsttarafıisebirincihalkaylabirleştirilecek.İkiköşeyioluşturaniki
çerçeveaynıbiçimdeolacak.25Böylecesekizçerçeveveherçerçeveninaltındaiki
tabanolmaküzereonaltıgümüştabanolacak.
26-27 “Konutunbiryanındakiçerçeveleriçinbeş,öbüryanındakiçerçeveleriçin
beş,batıyabakanarkatarafındakiçerçeveleriçindebeşolmaküzereakasya
62
ağacındankirişleryap.28Çerçevelerinortasındakikirişçadırınbirucundanöbür
ucunageçecek.29Çerçevelerivekirişlerialtınlakapla,kirişleringeçeceği
halkalarıdaaltındanyap.
30 “Konutudağdasanagösterilenplanagöreyap.
31 “Lacivert,mor,kırmızıiplikleözenledokunmuşinceketendenbirperdeyap;
üzeriniKeruvlar'laustacasüsle.32Dörtgümüştabanüstündeduranakasya
ağacındanaltınkaplıdörtdireküzerineas.Çengellerialtınolacak.33*Perdeyi
kopçalarınaltınaasıpLevhaSandığı'nıperdeninarkasınakoy.PerdeKutsal
Yer'leEnKutsalYer'ibirbirindenayıracak.34BağışlanmaKapağı'nıEnKutsal
Yer'debulunanLevhaSandığı'nınüzerinekoy.35Masayıperdeninöbürtarafına,
konutunkuzeyebakanyanınayerleştir;kandilliğimasanınkarşısına,konutun
güneytarafınakoy.
36 “Çadırıngirişbölümünelacivert,mor,kırmızıiplikleözenledokunmuşince
ketendennakışlıbirperdeyap.37Perdeyiasmakiçinakasyaağacındanbeşdirek
yap,altınlakapla.Çengelleridealtınolacak.Direkleriçintunçtanbeştaban
dök.”
AÇIKLAMA:Rabİsrailhalkıylaantlaşmayaparakonlarlabirlikteolacağınasöz
verdiamabuvaadisadecesözdekalmayacaktı.BusıradaMusaSinaDağının
üstündeTanrı’ylakırkgüngeçiriyor.Oradaykenİsrailhalkıarasındakikutsal
huzurunubelirtmekadınaordugahınortasındakurulacakkoskocabirbuluşma
çadırıkurmalarıiçintalimatvermeyebaşlar.Buçadırınbirçokfonksiyonuolacak.
EnbaştaTanrı’nınhalkıylabirlikteyaşamayakararverdiğinigösterir(25:8).Yahve
Tanrıuzakveyabancıbirideğil,Ohalkınıseverveonlarlaiçiçeolmakistiyor.Aynı
zamandaçadırdagerçekleşentörenlerTanrı’nınkutsalolupgünahaasla
tahammülgöstermeyeceğinibelirtir(29:43).KutsalçadırTanrı’ylabuluşmanoktası
aynızamandahalkınkahinlerinyardımıylagünahlarınakarşılıkTanrı’yakurbanlar
sunduklarımekandır.KısacasıçadırTanrı’nınvarlığınısimgelerdi.TabiikiTanrı
ruhturveesasmabedigöklerdedir,yanibirçadırasığmasıimkansız.Yinedebu
çadırsayesindeİsrailhalkıaralarındaetkinolanTanrı’nınvarlığını
hissedebiliyorduvekahinleraracılığıylaonaulaşabiliyorlardı(Yeşaya66:1,2;Elç.
İşleri7:44-50).
BuluşmaÇadırınagelinceyapımınekadarbasitgörünsedeesasmuazzambir
eserdi.Dikdörtgenşeklindekiçadırikibölümeayrılırdı.Kareşeklindekigiriş
bölümüne‘KutsalYer’denirdi.Arkasındakalınbirperdeylekapanmışve‘En
KutsalYer’diyeadlandırılanbirbölümdahavardı.EnKutsalYer’detekbireşya
vardı:AntlaşmaSandığı.Busandıkİsrailulusununenkutsaleşyasısayılırdıçünkü
birebirTanrı’nıntahtınısembolizeederdi.İçidışısafaltınlakaplanansandığın
içindeTanrı’nınMusa’yaverdiği10emirtabletlerigibibazıkutsaleşyalar
bulunurdu.Amaesasönemliolan‘BağışlanmaKapağı’denenvekarşıkarşıya
duranikialtınKeruv’lataçlanankapakkısmıydı.YıldabirkerebaşkâhinEnKutsal
YeregirervetümulusungünahlarınınbağışlanmasıiçinkurbankanınıTanrı’ya
63
sunardı(bkz.Levililer16).Onundışındahiçkimseburayagiremezdi.Hemen
dışındakiKutsalYer’detoplamüçönemlieşyavardı:Ekmekmasası,Kandillikve
BuhurSunağı.Safaltınlakaplıbueşyalargünlükolarakkahinlerinhizmetlerinin
odağıydılar.Ekmekmasasınahergün12adettazeekmekkonulurdu.Kandilliğin
tomurcukveçiçekmotifleriylesüslüyedidalınüzerindekikandillergünlükbakıma
muhtaçtı.BueşyalarTanrı’nınhalkınınihtiyacınıkarşılayanveonlarayolu
gösterensadıkRab’biolduğunuhatırlatırdı.
Esasçadıragelinceağaçtanyapılanbirçerçeveüzerindeasılanbirtakımsüslü
lacivert,morvekırmızıperdeilekeçiderilerindenyapıldığınıgörüyoruz.Çadırınve
içindekibütüneşyalarıntaşınabilirolmasıönemliydiçünküperiyodikolarakİsrail
ulusugöçediyordu.Yinedekısıtlıimkanlarveilkelyöntemlerileyapılacakolanbu
çadırsondereceihtişamlıbiryapıydı.İlerleyenbölümlerdenasılyapıldığınadair
pekçokzamanayırılır.BuradaiseTanrı’nınbununlavurgulamakistediğigerçeği
anlamakçokönemli.DikkatedersekBuluşmaÇadırındahiçbirheykelyadaput
yoktu.DahasonraTanrı’nınvarlığınıtemsiledenateşlibulutunçadırı
doldurduğunuokuyoruz.BununlaTanrıhalkıylabirlikteolmakistediğini
vurguluyordu.Okuruibadetyadamekanikbirdindeğilyakınbirilişkiarzuluyor.
YeniAntlaşma’yagelinceartıkbirtapınakyapısınagereksinimyokturçünkü
Mesih’einananherkesbirertapınakolupKutsalRuh’aevsahipliğiyapar.
(1.Korintliler6:19).BenzerşekildeKilisetopluğugenelanlamdatapınakgörevini
sürdürmeyebaşlar(1.Korintliler3:16,Efesliler2:21).Yenigökveyeryüzündede
artıktapınakolmayacakçünküimanlılarTanrı’ylabirlikteyaşayacaklar(Vahiy
21:22).
KAHİNLER
1 “Sunağıakasyaağacındankarebiçimindeyap.Eniveboyubeşerarşın,
yüksekliğiüçarşınolacak.2Dörtüstköşesinekendindenboynuzlaryaparak
hepsinitunçlakapla.3Sunakiçinyağvekülkovaları,kürekler,çanaklar,büyük
çatallar,ateşkaplarıyap.Tümütunçolacak.4Ağbiçimindetunçbirızgaradayap,
dörtköşesinebirertunçhalkatak.5Izgarayısunağınkenarınınaltınakoy.Öyleki,
aşağıdoğrusunağınyarısınayetişsin.6Sunakiçinakasyaağacındansırıklaryap,
tunçlakapla.7Sırıklarhalkalarageçirilecekvesunaktaşınırkenikiyanında
olacak.8Sunağıtahtadan,içiboşyapacaksın.Tıpkıdağdasanagösterildiğigibi
olacak.”
9 “Konutabiravluyap.Avlunungüneytarafıiçinyüzarşınboyunda,özenle
dokunmuşinceketenperdeleryapacaksın.10Perdeleriçinyirmidirekyapılacak;
direklerintabanlarıtunç,çengelleriveçengelçemberlerigümüşolacak.11Kuzey
tarafıiçinyüzarşınboyundaperdeler,yirmidirek,direkleriçinyirmitunçtaban
yapılacak.Direklerinçengelleriyleçemberlerigümüştenolacak.
64
12 “Avlununbatıtarafıiçinelliarşınboyundaperde,ondirek,ontaban
yapılacak.13Doğuyabakantaraftaavlununenielliarşınolacak.14Girişinbir
tarafındaonbeşarşınboyundaperde,üçdirekveüçtabanolacak.15Girişinöbür
tarafındadaonbeşarşınboyundaperde,üçdirekveüçtabanolacak.
16 “Avlunungirişindelacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşince
ketendenyirmiarşınboyundanakışlıbirperdeolacak.Dörtdireğivedörttabanı
bulunacak.17Avlununçevresindekibütündireklergümüşçemberlerle
donatılacak.Çengellerigümüş,tabanlarıtunçolacak.18Avlununboyuyüz,eni
elli,çevresindekiperdelerinyüksekliğibeşarşınolacak.Perdeleriözenle
dokunmuşinceketenden,tabanlarıtunçtanolacak.19Konuttahertürlühizmet
içinkullanılacakbütünaletler,konutunveavlununbütünkazıklarıdatunçtan
olacak.”
20 “İsrailhalkınabuyrukver,kandilinsürekliyanıpışıkvermesiiçinsafsıkma
zeytinyağıgetirsinler.21Harun'laoğullarıkandilleribenimhuzurumda,Buluşma
Çadırı'nda,LevhaSandığı'nınönündekiperdenindışında,akşamdansabaha
kadaryanartutacaklar.İsraillileriçinkuşaklarboyuncasüreklibirkuralolacak
bu.”
28:1“BanakâhinliketmeleriiçinİsraillilerarasındanağabeyinHarun'u,
oğullarıNadav,Avihu,Elazarveİtamar'ıyanınaal.2AğabeyinHarun'agörkemve
saygınlıkkazandırmakiçinkutsalgiysileryap.3Bilgelikverdiğimbecerikli
adamlarasöyle,Harun'agiysiyapsınlar.Öyleki,banakâhinliketmekiçinkutsal
kılınmışolsun.4Yapacaklarıgiysilerşunlardır:Göğüslük,efod,kaftan,nakışlı
mintan,sarık,kuşak.BanakâhinliketmeleriiçinağabeyinHarun'aveoğullarına
bukutsalgiysileriyapacaklar.5Altınsırma,lacivert,mor,kırmızıiplik,inceketen
kullanacaklar.”
6 “Efodualtınsırmayla,lacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşince
ketendenustacayapacaklar.7Bağlanabilmesiiçinikiköşesinetakılmışikişer
omuzluğuolacak.8Efodunüzerindeefodgibiustacadokunmuşbirşeritolacak.
Efodunbirparçasıgibilacivert,mor,kırmızıiplikle,altınsırmayla,özenle
dokunmuşinceketendenolacak.9-10İkionikstaşıalacak,İsrailoğulları'nın
adlarını,doğuşsırasınagörealtısınıbirinin,altısınıötekininüzerineoyacaksın.
11-12 İsrailoğulları'nınadlarınıbuikitaşınüzerineustaoymacılarınmühür
oyduğugibioyacaksın.Taşlarıaltınyuvalariçinekoyduktansonraİsrailliler'in
anılmasıiçinefodunomuzluklarınatak.Harun,anılmalarıiçinonlarınadlarını
RAB'binönündeikiomuzundataşıyacak.13-14Altınyuvalarvesafaltındaniki
zinciryap.Zincirleriörmekordongibiyapıpyuvalarayerleştir.”
15 “Ustaişibirkarargöğüslüğüyap.Onudaefodgibi,altınsırmayla,lacivert,
mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşinceketendenyap.16Dörtköşe,eniveboyu
birerkarışolacak;ikiyekatlanacak.17Üzerinedörtsırataşyuvasıkak.Birinci
65
sıradayakut,topaz,zümrüt;18ikincisıradafiruze,laciverttaşı,aytaşı;19üçüncü
sıradagökyakut,agat,ametist;20dördüncüsıradasarıyakut,oniksveyeşim
olacak.Taşlaraltınyuvalarakakılacak.21Onikitaşolacak.Üzerlerinemühür
oyargibiİsrailoğulları'nınadlarıbirbiroyulacak.Butaşlarİsrail'inoniki
oymağınısimgeleyecek.
22 “Göğüslükiçinsafaltındanörmezincirleryap.23 İkialtınhalkayap,
göğüslüğünüstikiköşesinebirerhalkakoy.24İkiörmealtınzincirigöğüslüğün
köşelerindekihalkalaratak.25Zincirlerinötekiikiucunuikiyuvanınüzerinden
geçirerekefodunöntarafına,omuzluklarınüzerinebağla.26İkialtınhalkadaha
yap;herbirinigöğüslüğünaltikiköşesine,efodabitişikiçkenarınatak.27İki
altınhalkadahayap;efodunönündekiomuzluklaraalttan,dikişeyakın,ustaca
dokunmuşşeridinyukarısınatak.28Göğüslüğünhalkalarıylaefodunhalkaları
lacivertkordonlabirbirinebağlanacak.Öyleki,göğüslükefodunustaca
dokunmuşşeridininyukarısındakalsınveefoddanayrılmasın.
29 “HarunKutsalYer'egirerken,İsrailoğulları'nınadlarınınyazılıolduğu
karargöğüslüğünüyüreğininüzerindetaşıyacak.Öyleki,ben,RABhalkımı
süreklianımsayayım.30Urim'leTummim'ikarargöğüslüğününiçinekoy;öyleki,
Harunnezamanhuzurumaçıksayüreğininüzerindeolsunlar.BöyleceHarun
İsrailoğulları'nınkararvermekiçinkullandıklarıUrim'leTummim'iRAB'bin
huzurundasürekliyüreğininüzerindetaşıyacak.”
31 “Efodunaltınagiyilenkaftanısaltlacivertipliktenyap.32 Ortasındabaş
geçecekkadarbirboşlukbırak.Yırtılmamasıiçinboşluğunkenarlarınıyakagibi
dokuyarakçevir.33Kaftanınkenarınıçepeçevrelacivert,mor,kırmızıipliktennar
motifleriylebeze,aralarınaaltınçıngıraklartak.34Eteğinucubiraltınçıngırak,
birnar,biraltınçıngırak,birnarolmaküzereçepeçevrekaplanacak.35Harun
hizmetederkenbukaftanıgiyecek.EnKutsalYer'e,huzurumagiripçıkarken
duyulançıngıraksesionunölmediğinigösterecek.
36 “Safaltındanbirlevhayapveüzerinemühüroyargibi‘RAB'beadanmıştır’
sözünüoy;37lacivertbirkordonlasarığınöntarafınabağla.38Harunonualnında
taşıyacak.İsraillilerkutsalbağışlarınıgetirirkensuçişlemişlerse,suçlarını
Haruntaşıyacak;onlarönümdekabulgörsündiyelevhasürekliHarun'un
alnındabulunacak.
39 “İnceketendenişlemelibirmintandoku,inceketendenbirsarık,birde
nakışlıkuşakyap.
40 “Harun'unoğullarınamintanlar,kuşaklar,görkemvesaygınlık
kazandıracakbaşlıklaryap.41BugiysileriağabeyinHarun'aveoğullarınagiydir;
sonrabanakâhinliketmeleriiçinonlarımeshedipatavekutsalkıl.
42 “Edepyerleriniörtmekiçinonlaraketendonlaryap.Boyubeldenuyluğa
kadarolacak.43Harun'laoğullarıBuluşmaÇadırı'nagirdiklerindeyadaKutsal
66
Yer'dehizmetetmeküzeresunağayaklaştıklarında,suçişleyipölmemekiçinbu
donlarıgiyecekler.Harunvesoyundangelenleriçinsüreklibirkuralolacakbu.”
29:1“Banakâhinlikedebilmeleriiçin,Harun'laoğullarınıkutsalkılmaküzere
şunlarıyap:Birboğaileikikusursuzkoçal.2İncebuğdayunundanmayasız
ekmek,zeytinyağıylayoğrulmuşmayasızpideler,üzerineyağsürülmüşmayasız
yufkalaryap.3Bunlarıbirsepetekoyupboğaveikikoçlabirliktebanagetir.
4 Harun'laoğullarınıBuluşmaÇadırı'nıngirişbölümünegetiripyıka.5 Giysileri
al;mintanı,efodunaltınagiyilenkaftanı,efoduvegöğüslüğüHarun'agiydir.
Efodunustacadokunmuşşeridinibağla.6Başınasarığısar,üzerinedekutsaltacı
koy.7Sonrameshyağınıal,başınadökerekonumeshet.8Harun'unoğullarınıöne
çıkarıponlaramintangiydir.9Bellerinekuşakbağla,başlarınabaşlıkkoy.Kalıcı
birkuralolarakkâhinlikonlarınişiolacak.BöyleceHarun'laoğullarınıatamış
olacaksın.
10 “BoğayıBuluşmaÇadırı'nınönünegetir,Harun'laoğullarıelleriniboğanın
başınakoysunlar.11Boğayıhuzurumda,BuluşmaÇadırı'nıngirişbölümünde
keseceksin.12Kanınıparmağınlasunağınboynuzlarınasür,artankanısunağın
dibinedök.13Hayvanınbağırsakveişkembeyağlarını,karaciğerperdesini,
böbrekleriniveböbrekyağlarınısunağınüzerindeyakacaksın.14Etini,derisini,
gübresinideordugahındışındayak.Bugünahsunusudur.
15 “Birkoçgetir,Harun'laoğullarıellerinikoçunbaşınakoysunlar.16 Koçu
senkes.Kanınısunağınheryanınadök.17Koçuparçalaraayırıpbağırsaklarını,
işkembesini,ayaklarınıyıka,başlaötekiparçalarınyanınakoy.18*Sonrakoçun
tümünüsunağınüzerindeyak.BuRAB'besunulanyakmalıksunu,RAB'bihoşnut
edenkoku,O'nuniçinyakılansunudur.
19 “Ötekikoçugetir,Harun'laoğullarıellerinikoçunbaşınakoysunlar.20 Koçu
senkes.KanınıHarun'laoğullarınınsağkulakmemelerine,sağelveayaklarının
başparmaklarınasür.Artankanısunağınheryanınadök.21Sunağınüzerindeki
kanıvemeshyağınıHarun'laoğullarınınvegiysilerininüzerineserp.Böylece
Harun'laoğullarıvegiysilerikutsalkılınmışolacak.
22 “Koçunyağını,kuyrukyağını,bağırsakveişkembeyağlarını,karaciğer
perdesini,böbreklerini,böbrekyağlarınıvesağbudunual.–Çünkübu,birigöreve
atanırkenkesilenkoçtur.–23Huzurumdakimayasızekmeksepetindenbirsomun,
yağlıpideveyufkaal,24hepsiniHarun'laoğullarınınelinever.Bunlarıbenim
huzurumdasallamalıksunuolaraksalla,25sonraellerindenalıpsunakta
yakmalıksunuylabirliktebenihoşnutedenkokuolarakyak.Bu,RABiçinyakılan
sunudur.
26 “Harun'unatanmasıiçinsunulacakkoçundöşünühuzurumdasallamalık
sunuolaraksalla.Odöşseninpayınolacak.27Harun'laoğullarınınatanmasıiçin
kesilenkoçunsallanmışolandöşüylebağışolaraksunulanbudunubanaayır.
67
28 İsraillilerbunlarısürekliHarun'laoğullarınınpayınaayıracak.Bu,
İsrailliler'inRAB'besunduğuesenlikkurbanlarındanbiridir.
29 “Harun'unkutsalgiysileri,kendindensonraoğullarınakalacak.Meshedilip
atanırlarkenbugiysilerigiyecekler.30Harun'unyerinekâhinolanoğlu,Kutsal
Yer'dehizmetetmeküzereBuluşmaÇadırı'nagirdiğindeyedigünbugiysileri
giyecek.
31-32 “Harun'laoğullarıgöreveatanırkenkesilenkoçunetinikutsalbiryerde
haşlayacaksın.HaşlananetivesepettekiekmeğiBuluşmaÇadırı'nıngiriş
bölümündeyiyecekler.33Atanıpkutsalkılınmalarıiçingünahlarıbağışlatanbu
sunularıyalnızonlaryiyebilir.Yabancıbiriyiyemez,çünkübusunularkutsaldır.
34 Atanmalarıiçinkesilenkurbanınetindenyadaekmektensabahaartanolursa,
yakacaksın.Bunlaryenmeyecek,çünkükutsaldır.
35 “Harun'laoğullarıiçinsanabuyurduklarımınhepsiniyap.Atanmalarıyedi
günsürecek.36Günahbağışlatmakiçingünahsunusuolarakhergünbirboğa
sunacaksın.Sunağıarındırmakiçingünahsunususun,kutsalkılmakiçinde
meshet.37Yedigünsunağıarındırarakkutsalkılacaksın.Böylecesunakçokkutsal
olacak.Onadokunanherşeydekutsalsayılacaktır.”
38 “Düzenliolarakhergünsunağınüzerindebiryaşındaikierkekkuzu
sunacaksınız.39Kuzununbirinisabah,öbürünüakşamüstüsunun.40Kuzuyla
birliktedörttebirhinsıkmazeytinyağıylayoğrulmuşondabirefainceunve
dökmeliksunuolarakdörttebirhinşarapsunacaksınız.41Öbürkuzuyu
akşamüstü,benihoşnutedenkoku,yakılansunuolarak,sabahkigibitahılsunusu
vedökmeliksunuylabirliktebanasunacaksınız.
42 “BuyakmalıksunuBuluşmaÇadırı'nıngirişbölümünde,RAB'bin
huzurunda,kuşaklarboyusüreklisunulacaktır.Musa'ylakonuşmakiçinİsrail
halkıylaoradabuluşacağım.43İsrailliler'lebuluşurkençadırgörkemimlekutsal
kılınacak.
44 “BuluşmaÇadırı'nıvesunağıkutsalkılacak,Harun'laoğullarınıbana
kâhinliketmeleriiçingörevlendireceğim.45İsraillilerarasındayaşayacak,onların
Tanrısıolacağım.46Anlayacaklarki,aralarındayaşamakiçinonlarıMısır'dan
çıkaranTanrılarıRABbenim.TanrılarıRABbenim.”
AÇIKLAMA:Tanrı’nınhalkıarasındakonutunukurmaarzusuonlarlabirlikte
yaşamakistediğinigösteriramaaynızamandaherkesistediğişekildeRab’bin
huzurunaçıkamazdı.EbediveyüceTanrı’nınönüneçıkmakhafifealınacakbirolay
değildi.KutsalYahve’ylegörüşmekisteyenO’nunbelirlediğikutsallıkyolundan
yaklaşmasıgerekiyordu.ŞimdiBuluşmaÇadırınınibadetdüzenindebaşrol
oynayanyakmalıksunağınıgörüyoruz.ÇokeskidenberiTanrı’yayaklaşmak
isteyenkurbanınkanıylagelmeliydi.HabilveyaNuholsun,İbrahimveyaYakup
olsunhepsiRab’beyakardıklarındataştanbirsunakyapıpüzerindekusursuzbir
hayvankurbanederlerdi(Yaratılış8:20,12:8-9,35:1-7).Kurbanındökülenkanı
68
insanıngünahınakarşılıködenmesigerekenfidyeyisembolizeederdi.Sunakda
insanınyaşükretmekiçinyadagünahındanafdilemekiçinTanrı’ylabuluştuğu
yerdi.BuluşmaÇadırınındüzeninegelincesunağınyeriçoköncellikliydi.Kutsal
çadırınkapısınıntamkarşısındabulunmasıdikkatçeker.Mesajıaçıkvenet:
Tanrı’nınhuzurunaerişmekisteyengünahlarınakarşılıkkurbangetirmeli,ancako
şekildeTanrı’ylailişkisinisürdürebilirdi.
AynızamandaBuluşmaÇadırınınetrafınıçevreleyensüslüperdelerdenoluşan
yaklaşık2,5metreyüksekliğindebirçitvardı.Kapsadığıalanaşağıyukarıbirfutbol
sahasınınyarısıkadardı.Bualanakahinlerden,yanitapınakgörevlilerinden,
başkasıgiremezdi.EnbaştaRabMusa’nınağabeyiolanHarun’uvedörtoğlunu
kahinlikgöreviiçinseçti.Kutsalhizmetlerinivurgulamakadınagiymeleriiçinözel
birtakımelbisetarifedilir.BuluşmaÇadırınahergirdiklerindebukutsalgiysiler
giymelerigerekiyordu.Beyazbirmintanınüstünde‘efod’ismindesüslübirkaftan
giyiyorlardı.Efodlacivert,morvekırmızıiplikleözenledokunmuşinceketenden
ustacahazırlananbirkıyafetti.Omuzlarındaİsrailoymaklarınınadıyazılaniki
onikstaşıvardı.Bununlatümhalkınsorumluluğunutaşıdıklarınıanımsıyorlardı.
Efodunönündeonikideğerlitaşsergileyenkaresafaltındanbirplaketasılı
duruyordu.Bunlardaİsrail’inonikioymağınısimgeliyorduvebaşkâhininonları
Tanrı’nınönündetemsilettiğinigösteriyordu.Buözelefodvegöğüslüközellikle
başkâhinolarakgörevyapanHarun’aayrılmıştı.Diğerkahinlerisesaltlacivert
ipliktenyapılanmintangiyiyorlardı.Hepsibaşlarındainceketendenbirsarıkda
giyiyorlardı.AmabaşkâhinHarun’unsarığınönündesafaltındanyapılanbir
levhanınüzerindeşusözleryazılıydı:‘Yahve’yeadanmıştır’.
İlerleyenbölümlerdekahinlerinatanmasıylailgilidetaylıbilgileryeralır.Bu
töreneeşlikedecekkurbanlardavardı.Kahiningünahişlememekvekendini
lekelememekiçinherdaimdikkatetmesigerekiyorduçünküoözellikleTanrı’nın
kutsallığınıtemsilediyordu.Hergünsabahveakşamolmaküzereyakmalık
sunağındaikikusursuzkurbansunmalarıgerekiyordu.BöyleceinsanınTanrı’ya
nasılyaklaşmasıgerektiğinigösteriyorlardı.YanikutsallıkolmadanTanrı’ya
yaklaşmakmümkündeğilçünküRabinsanıngünahınıörtbasedemez.Tabii
zamanilerledikçeİsraillilerkutsalolmanıninsanıngücüylemümkünolmadığını
öğrendiler.KahinlerdeTanrı’nınkutsallığınayaraşamayacaklarınıdafarkettiler.
İştebuyüzdenRabkusursuzbirbaşkahingönderdi,OdaİsaMesih’tir.O’nun
kendikanıylasunduğufidyesonucunda,O’naimanedenherkesTanrı’nın
huzurunaözgürceyaklaşabilir(İbraniler10:19-22).
69
TAPINAĞINKURALLARI
1 “Üzerindebuhuryakmakiçinakasyaağacındanbirsunakyap.2 Kare
biçiminde,boyuveenibirerarşın,yüksekliğiikiarşın,boynuzlarıkendinden
olacak.3Üstünü,yanlarını,boynuzlarınısafaltınlakapla.Çevresinealtınpervaz
yap.4İkiyandakipervazınaltınaikialtınhalkayap.Bunlarsunağıntaşınması
içinsırıklarıngeçmesineyarayacak.5Sırıklarıakasyaağacındanyapvealtınla
kapla.6SunağıLevhaSandığı'nınkarşısındakiperdenin,sandığınüzerindeki
BağışlanmaKapağı'nınönüne,seninlebuluşacağımyerekoy.
7 “Harunhersabahkandillerinbakımınıyaparkensunağınüzerindegüzel
kokulubuhuryakacak.8Akşamüstükandilleriyakarkenyinebuhuryakacak.
Böylecehuzurumdakuşaklarboyuncasüreklibuhuryanacak.9Sunağınüzerinde
başkabuhur,yakmalıksunu*yadatahılsunusu*sunmayacaksınız;üzerine
dökmeliksunudökmeyeceksiniz.10Harunyıldabirkezsunağınboynuzlarını
arındıracak.Kuşaklarınızboyuncayıldabirkezgünahlarıbağışlatmakiçin
sunulansunununkanıylasunağıarındıracak.SunakbenRABiçinçokkutsaldır.”
70
11 RABMusa'yaşöylededi:12 “İsrailliler'insayımınıyaptığınzaman,herkes
canınakarşılıkbanabedelödeyecektir.Öyleki,sayımyapılırkenbaşlarınabela
gelmesin.13*Sayılanherkesarmağanolarakbanayarımkutsalyerinşekeli
verecektir.–Birşekelyirmigeradır.–14Sayılanyirmiyaşındakivedahayukarı
yaştakiherkesbanaarmağanverecektir.15Canlarınızınbedeliolarakbuarmağanı
verdiğinizde,zenginyarımşekeldenfazla,yoksulyarımşekeldeneksikvermeyecek.
16 İsrailliler'denbedelolarakverilenparalarıtoplayacak,BuluşmaÇadırı'nın
hizmetindekullanacaksın.Buparalarcanlarınızınbedeliolarakben,RAB'be
İsrailliler'ihepanımsatacak.”
17 RABMusa'yaşöylededi:18* “Yıkanmakiçintunçbirkazanyap.Ayaklığıda
tunçtanolacak.BuluşmaÇadırıilesunağınarasınakoyupiçinesudoldur.
19 Harun'laoğullarıellerini,ayaklarınıoradayıkayacaklar.20-21 Buluşma
Çadırı'nagirmedenyadaRABiçinyakılansunuyusunarakhizmetetmeküzere
sunağayaklaşmadanönce,ölmemekiçinellerini,ayaklarınıyıkamalılar.
Harun'lasoyununbütünkuşaklarıboyuncasüreklibirkuralolacakbu.”
22* RABMusa'yaşöylededi:23 “Şunadidebaharatıal:500şekelsıvımür,
yarısıkadar,yani250'şerşekelgüzelkokulutarçınvekamış,24500kutsalyerin
şekelihıyarşembe,birhinidezeytinyağı.25Bunlardanıtriyatçıustalığıylagüzel
kokulukutsalbirmeshyağıyap.Onakutsalmeshyağıdenecek.26-28Buluşma
Çadırı'nı,LevhaSandığı'nı,masaylatakımlarını,kandillikletakımlarını,buhur
sunağını,yakmalıksunusunağıylabütüntakımlarını,kazanıvekazanayaklığını
hepbuyağlameshet.29Onlarıkutsalkılki,çokkutsalolsunlar.Onlaradeğenher
şeykutsalsayılacaktır.
30 “BanakâhinolmalarıiçinHarun'laoğullarınımeshedipkutsalkıl.
31 İsrailliler'edeki,‘Kuşaklarınızboyuncabukutsalmeshyağıyalnızbenimiçin
kullanılacak.32İnsanbedeninedökülmeyecek.Aynıreçeteylebenzeri
yapılmayacak.Okutsaldırvesiziniçinkutsalolacaktır.33Onunbenzeriniyapanya
dakâhinolmayanbirininüzerinedökenherkeshalkınınarasındanatılacaktır.’”
34 SonraRABMusa'yaşöylededi:“Güzelkokulubaharat–karagünnük,
onika,kasnıvesafgünnük–al.Hepsiaynıölçüdeolsun.35Birıtriyatçıustalığıyla
bunlardangüzelkokulubirbuhuryap.Tuzlanmış,safvekutsalolacak.36Birazını
çokincedöv,BuluşmaÇadırı'ndaseninlebuluşacağımyere,LevhaSandığı'nın
önünekoy.Siziniçinçokkutsalolacaktır.37Aynıreçeteylekendinizebuhur
yapmayacaksınız.OnuRABiçinkutsalsayacaksınız.38Kimkoklamakiçinaynısını
yaparsahalkınınarasındanatılacaktır.”
31:1RABMusa'yaşöylededi:2“Bak,YahudaoymağındanözellikleHuroğlu
UrioğluBesalel'iseçtim.3Beceri,anlayış,bilgivehertürlüustalıkvermekiçin
onuruhumladoldurdum.4Öyleki,altın,gümüş,tunçişleyerekustacayapıtlar
üretsin;5taşkesmevekakmada,ağaçoymacılığında,hertürlüsanatdalında
71
çalışsın.6AyrıcaDanoymağındanAhisamakoğluOholiav'ıonunlaçalışmasıiçin
görevlendirdim.Sanabuyurduğumişlerinhepsiniyapabilsinlerdiyeöteki
becerikliadamlaraüstünyetenekverdim.7BuluşmaÇadırı'nı,LevhaSandığı'nı,
sandığınüzerindekiBağışlanmaKapağı'nı,çadırınbütüntakımlarını,8masayla
takımlarını,safaltınkandillikletakımlarını,buhursunağını,9yakmalıksunu
sunağıylatakımlarını,kazanlakazanayaklığını,10dokunmuşgiysileri–Kâhin
Harun'unkutsalgiysileriyleoğullarınınkâhingiysilerini–11meshyağını,kutsal
yeriçingüzelkokulubuhurutamsanabuyurduğumgibiyapsınlar.”
12 RABMusa'yaşöylebuyurdu:13 “İsrailliler'edeki,‘Şabatgünlerimi
kesinlikletutmalısınız.Çünküosizinlebenimaramdakuşaklarboyusürecekbir
belirtidir.Böyleceanlayacaksınızki,sizikutsalkılanRABbenim.
14 “‘ŞabatGünü'nütutmalısınız,çünküsiziniçinkutsaldır.Kimonun
kutsallığınıbozarsa,kesinlikleöldürülmeli.Ogünçalışanherkeshalkının
arasındanatılmalı.15*Altıgünçalışılacak;amayedincigünRAB'beadanmış
Şabat'tır,dinlenmegünüdür.ŞabatGünüçalışanherkeskesinlikleöldürülmelidir.
16 İsrailliler,sonsuzadeksürecekbirantlaşmagereğiolarak,ŞabatGünü'nü
kuşaklarboyukutlamayaözengösterecekler.17*Bu,İsrailliler'lebenimaramda
süreklibirbelirtiolacaktır.Çünküben,RAByerigöğüaltıgündeyarattım,yedinci
günişesonveripdinlendim.’”
18 TanrıSinaDağı'ndaMusa'ylakonuşmasınıbitirince,üzerineeliyle
antlaşmakoşullarınıyazdığıikitaşlevhayıonaverdi.
AÇIKLAMA:BuluşmaÇadırındagörevyapankahinlerhalkınkurbanlarınıkesip
Tanrı’yasunmanınyanısıradevamlıduaederektoplulukadınaRab’be
yakarırlardı.Onlarbireraracıydı.Sabahveakşamgünlükkurbanısunmakla
beraberBuluşmaÇadırınınilkbölümünegiripkandillerinbakımımıyapar,ekmeği
yenilerveküçükbirsunaküzerindehoşkokulubuhuryakarlardı.Buhursunağı
çadırınönündedurankocayakmalıksunağındanfarklıydı.Küçüksunaktayakılan
buhurTanrı’nınhuzurundayükselendualarıtemsilederdi(Vahiy8:3).Yükselen
hoşkokuTanrı’nınkutsallarındualarınınasılkarşıladığınıvurgular.İmandolu
yürektenvepakdudaklardançıkanyakarışlarTanrı’nınönündegüzelkokuluesans
gibidir.Tapınaktakullanılanbubuhuruntarifiözeldi,yaniİsraillilerinonubaşka
işlerdekullanmalarıyasaktı.BenzerşekildeTanrı’yaedilenduaveyakarışlar
yalnızcaRab’beözgüdürçünkübirtekOyalvarışımızalayıktır.
Dahasonrasayımyapıldığındahervatandaşınödemesigerekenbir‘bağışlama
bedeli’sözkonusu.İsrailtoplumundadoğanherkescanınakarşılıkkahinlere
yarımşekelyaniyaklaşık5gramgümüşödemesigerekiyordu.Butapınağın
hizmetiiçintoplananbirtürvergiydivedahasonrayıldabirkeretoplanmaya
başlandı(Matta17:24).Ardındanbüyükbiryıkanmakazanındanbahsedilir.
BerraksutaşıyanbukazanBuluşmaÇadırınınhemenönündebulunuyordu.Her
tapınağagirdiklerindeveçıktıklarındakahinlerelleriniveayaklarınıtitizbirşekilde
yıkamalarıgerekiyordu.Tanrı’nınkonutundatemizlikzorunluydu.Sonrakutsal
72
meshyağınıntarifidevar.Kutsalbirgöreviçinkullanılanherşeyveherkesbu
meshyağıylakutsanmasıgerekiyordu.BuluşmaÇadırıiçinyapılantümaraç
gereçlerveeşyalarmeshedilir.Aynışekildetapınaktagörevyapankahinlerde
meshedilmeli.İlerleyenyıllardaİsrail’inKralıolarakgörevyapanlarındaaynı
kutsalyağilemeshedildiğinigörüyoruz(1.Samuel16:13).Benzerşekildeilerleyen
zamandabeklenenbüyükKralveKurtarıcıda‘Mesih’olarakbilinmeyebaşlandı
(Mezmur2).
SinaDağınınbaşındatümbutalimatlarıMusa’yailetenTanrı,sonolarak
BuluşmaÇadırınıinşaetmeküzereseçtiğiveözelcedonattığıikiustayıişareteder:
BesalelveOholiav.Sonuçtabubasitbirişdeğildiçünküyeryüzündeyapılacak
olanBuluşmaÇadırıesasTanrı’nıngökyüzündeyaptığıkonutunkopyasıolacaktı
(İbraniler8:5).OyüzdenRabyeryüzündekikonutunuyapacakustalarıbeceri,
anlayışvebilgiyledonatmaküzereonlarıkendiRuhuylamesheder.Verilentüm
talimatlarabirebiruymalarıgerekiyordu.SonolarakŞabatGünüyanidinlenme
günüolarakayrılanhaftanınsongünüCumartesiyleilgilikısabirhatırlatmavar.
Rabbugünüİsrailhalkınaaralarındayapılankutsalantlaşmanınbelirtisiyada
işaretiolarakverdiğinibelirtir.AltıgünçalışıpyedincigündeTanrı’yıanmaküzere
istirahatetmelerigerekiyordu.TabibizlerbugünŞabatGünüyasasınabağlıdeğiliz
çünkübubuyruközelolarakYahudihalkınaverildi(Koloseliler2:16-17).Yinede
belirliaralıklardadurupdinlenmeyiveTanrı’ylaailemizevakitayırmayıilke
edinmeksondereceyararlıdır.
BÜYÜKİHANET
1* HalkMusa'nındağdaninmediğini,geciktiğinigörünce,Harun'unçevresine
toplandı.Ona,“Kalk,bizeöncülükedecekbirilahyap”dediler,“BiziMısır'dan
çıkaranadama,Musa'yaneoldubilmiyoruz!”
2 Harun,“Karılarınızın,oğullarınızın,kızlarınızınkulağındakialtınküpeleri
çıkarıpbanagetirin”dedi.3HerkeskulağındakiküpeyiçıkarıpHarun'agetirdi.
4* Harunaltınlarıtopladı,oymacıaletiylebuzağıbiçimindedökmebirputyaptı.
Halk,“Eyİsrailliler,siziMısır'dançıkaranTanrınızbudur!”dedi.
5 Harunbunugörünce,buzağınınönündebirsunakyaptıve,“YarınRAB'bin
onurunabayramolacak”diyeilanetti.6*Ertesigünhalkerkendenkalkıp
yakmalıksunular*sundu,esenliksunuları*getirdi.Yiyipiçmeyeoturdu,sonra
kalkıpçılgıncaeğlendi.
7 RABMusa'ya,“Aşağıin”dedi,“Mısır'dançıkardığınhalkınbaştançıktı.
8 Buyurduğumyoldanhemensaptılar.Kendilerinedökmebirbuzağıyaparak
önündetapındılar,kurbankestiler.‘Eyİsrailliler,siziMısır'dançıkaranilahınız
budur!’dediler.”
9 RABMusa'ya,“Buhalkınneinatçıolduğunubiliyorum”dedi,10 “Şimdibana
engelolma,bıraköfkemalevlensin,onlarıyokedeyim.Sonrasenibüyükbirulus
73
yapacağım.”
11* MusaTanrısıRAB'beyalvardı:“YaRAB,niçinkendihalkınakarşıöfken
alevlensin?OnlarıMısır'danbüyükkudretinle,güçlüelinleçıkardın.12Neden
Mısırlılar,‘Tanrıkötüamaçla,dağlardaöldürmek,yeryüzündensilmekiçinonları
Mısır'dançıkardı’desinler?Öfkelenme,vazgeçhalkınayapacağınkötülükten.
13** Kullarınİbrahim'i,İshak'ı,İsrail'ianımsa.Onlarakendiüzerineantiçtin,
‘Soyunuzugöktekiyıldızlarkadarçoğaltacağım.Sözverdiğimbuülkenintümünü
soyunuzavereceğim.Sonsuzadekonlaramirasolacak’dedin.”14BöyleceRAB
halkınayapacağınısöylediğikötülüktenvazgeçti.
15 Musadöndü,elindeantlaşmakoşullarıyazılıikitaşlevhayladağdanindi.
Levhalarınönvearkaikiyüzüdeyazılıydı.16OnlarıTanrıyapmıştı,üzerlerindeki
oymayazılarO'nunyazısıydı.
17 Yeşu,bağrışanhalkınsesiniduyunca,Musa'ya,“Ordugahtansavaşsesi
geliyor!”dedi.
18 Musaşöyleyanıtladı:
“Neyenenlerin,
Nedeyenilenlerinsesidirbu;
Ezgilerduyuyorumben.”
19 Musaordugahayaklaşınca,buzağıyıveoynayaninsanlarıgördü;çok
öfkelendi.Elindekitaşlevhalarıfırlatıpdağıneteğindeparçaladı.20Yaptıkları
buzağıyıalıpyaktı,tozhalinegelinceyedekezdi,sonrasuyaserperekİsrailliler'e
içirdi.
21 Harun'a,“Buhalksananeyaptıki,onlarıbukorkunçgünahasürükledin?”
dedi.
22 Harun,“Öfkelenme,efendim!”diyekarşılıkverdi,“Bilirsin,halkkötülüğe
eğilimlidir.23*Bana,‘Bizeöncülükedecekbirilahyap.BiziMısır'dançıkaran
adama,Musa'yaneoldubilmiyoruz’dediler.24Bende,‘Kimdealtınvarsa
çıkarsın’dedim.Altınlarınıbanaverdiler.Ateşeatınca,bubuzağıortayaçıktı!”
25 Musahalkınbaşıboşhalegeldiğinigördü.ÇünküHarunonları
dizginlememiş,düşmanlarınaalaykonusuolmalarınanedenolmuştu.26Musa
ordugahıngirişindedurdu,“RAB'denyanaolanlaryanımagelsin!”dedi.Bütün
Levililerçevresinetoplandı.
27 Musaşöylededi:“İsrail'inTanrısıRABdiyorki,‘Herkeskılıcınıkuşansın.
Ordugahtakapıkapıdolaşarakkardeşini,komşusunu,yakınınıöldürsün.’”
28 LevililerMusa'nınbuyruğunuyerinegetirdiler.Ogünhalktanüçbineyakın
adamöldürüldü.29Musa,“BugünkendiniziRAB'beadamışoldunuz”dedi,
“Herkesözoğluna,özkardeşinedüşmankesildiğiiçinbugünRABsizikutsadı.”
30 Ertesigünhalka,“Korkunçbirgünahişlediniz”dedi,“ŞimdiRAB'bin
huzurunaçıkacağım.Belkigünahınızıbağışlatabilirim.”
74
31 SonraRAB'bedönerek,“Çokyazık,buhalkkorkunçbirgünahişledi”dedi,
“Kendilerinealtınputyaptılar.32*Lütfengünahlarınıbağışla,yoksayazdığın
kitaptanadımısil.”
33 RAB,“Kimbanakarşıgünahişlediyseonunadınısileceğim”diyekarşılık
verdi,34“Şimdigit,halkısanasöylediğimyeregötür.Meleğimsanaöncülük
edecek.Amazamanıgelincegünahlarındanötürüonlarıcezalandıracağım.”
35 RABhalkıcezalandırdı.ÇünküHarun'abuzağıyaptırmışlardı.
AÇIKLAMA:İsrailhalkıTanrı’ylakutsalbirantlaşmayaimzaattı,nevarkikırk
güngeçmedenonuayakaltındaçiğnediler.Antlaşmalevhalarıhenüzdağdan
getirilmedentoplulukkorkunçbirgünaha,rezilbirputperestliğedalıpgitti.Musa
SinaDağındaTanrı’dansonbuyruklarıalırkenİsrailhalkıaşağıdaonemirinenaz
ilküçünübirkeredekırdı.Musa’yıhaftalarcagörmeyentoplulukağabeyiHarun’u
kuşatarak‘BizikurtaranMusa’yaneolduğunubilmiyoruz,kalkbizebirilahyap’
dediler.HalkınyoğunbaskısınamaruzkalanHarundaaltıngetirmelerinisöyledi.
Ardındanoymacıaletiylebuzağıbiçimindedökmebirputyaptı.Sonrahalka‘Sizi
Mısır’dankurtaranTanrıbudur’dedi.Harun’unnasılbukadarbüyükbirhata
yaptığınıbilmiyoruz.AcabahalkonutehditettimiyoksakardeşiMusa
gelmeyince,öldüğünümüsandı?TabiihenüzTanrı’yıtamanlamıyla
tanımadıklarınıdahatırlamalıyız.BirsonrakiayetlerdenHarun’unYahve’nin
onlaraöğrettiğiyeniinancıeskiinançlarıylaharmanlayıpsentezyaratmakistediği
anlaşılıyor.Altınbuzağıönündebirsunakyaptırır,hattaertesigünİsrail’inTanrısı
‘Yahve’adınabayramyapılacağınıilaneder.Birsonrakigünhalkıaltınbuzağı
etrafındatoplanıpkurbanlarsunaramakısabirsüreiçindeyiyipiçmeyehatta
çılgıncaeğlenmeyebaşlar.Buradageçensözkorkunçbirsefahatikasteder
(1.Korintliler10:7-8).
TambusıradadağınbaşındaMusa’ylagörüşenTanrı,derhalaşağıinmesi
gerektiğinisöyler.HalkıngünahınıgörenRabtümdensapıttıklarınıbelirtiyor.Bu
Tanrı’yakarşıişlenebileceğienkorkunçhakaretveihanetti.SankiYahvedeğilde,
boşputlarİsrailhalkınıMısır’dankurtardı.OysakiRab’binMısır’dayaptığıbütün
mucizelerputlarınyararsızolduğunufazlasıylaispatlamıştı.Halkıninatçılığını
tespitedenRab’binöfkesinekarşınMusaonlaramerhametgöstermesinirica
eder.TabiMusahenüznekadarkorkunçbirgünahasaptıklarınıkendigözleriyle
görmemiştioyüzdenRab’binİsrail’inatalarınaasırlarönceyaptığıkutsal
antlaşmayıanımsatarakTanrı’nıngazabınıyatıştırmayaçalışır.RabdeMusa’nın
yalvarışındanötürügazabındankısmenvazgeçer.Busözbaştabizetuhafgelebilir.
Tanrıfikrinideğiştirirmi?ElbettekiTanrıneolacağınıbiliyorduancakbuolayda
Musa’nınyakarışınadamüsaadeetti.Buradaduanıngücünügörebiliyoruz.
YalnızcaTanrı’nınadaletinekalsadünyayıçoktanyıkıpyoketmişti.Ancak
kutsallarındualarınadayerveriyorkigünahesiriolandünyayakendisigibiyürek
taşıyalım.
BuaradaaşağıinenMusa’ylaYeşuordugahtanyükselenkargaşaseslerini
duymayabaşlar.KaosuvekorkunçsefahatigörenMusaTanrı’nıneliyleyazılan
75
antlaşmalevhalarınıyerefırlatır.BöyleceTanrı’nınbuyruklarınıtümden
çiğnediklerinigöstermişoldu.Altınbuzağıtozhalinegetiripsuyaserperveİsrail
topluluğunaiçirerekhemputunboşolduğunuhemdegünahlarınıtatmalarını
sağlar.BusıradaHarun’unsavunmasıoldukçatrajikkomik:‘Öfkelenme
efendim...altınlarıbanaverdiler,ateşeatıncabubuzağıortayaçıktı!’Nevarki
çoğumuzgünahtayakalandığımızdabenzerşekildemazeretuydurarakkepaze
durumadüşüyoruz.HalkınbaşıboşrezilhalinigörenMusa‘Yahve’denyanakim
var?’der.KendioymağındanvegünahabulaşmayanLevilileretrafındatoplanır.
SonraMusakardeşarkadaşdemedenordugahıboydanboyageçerekgünah
işleyenherkesikılıçtangeçirmelerinibuyurur.Gösterdikleribusadakatyüzünden
RabonlarıdahasonraTapınakgörevlileriolarakatadı.Kargaşayıyatıştırdıktan
sonraMusahalkadınayalvarmakiçinyenidenRab’binhuzurunaçıkar.Bu
bölümdeinsanınmayasınıçoknetbirşekildegörebiliriz.İsraildeğildehangiulus
olursaolsun,baştaTanrı’nınbuyruklarınıonaylaramaenindesonundakorkunç
putperestliğevesefahatedüşer.Gerçekşukiinsaniyiniyetiyleyada‘insanlığıyla’
aslakurtulamaz.HamdolsunkiRabİsaMesih’ibizibizdenkurtarmakiçinve
Tanrı’ylabarıştırmakiçingeldi.
YENİBAŞLANGIÇ
1* RABMusa'ya,“Buradangit”dedi,“SenveMısır'dançıkardığınhalk
İbrahim'e,İshak'a,Yakup'a,‘Orayıseninsoyunavereceğim’diyeantiçtiğim
topraklaragidin.2-3Sütvebalakanülkeyesendenöncebirmelekgönderecek,
Kenan,Amor,Hitit,Periz,HivveYevushalklarınıoradankovacağım.Bensizinle
gelmeyeceğim,çünküinatçıinsanlarsınız.Belkisiziyoldayokederim.”
4 Halkbukötühaberiduyuncayasabüründü.Kimsetakıtakmadı.5 Çünkü
RABMusa'yaşöyledemişti:“İsrailliler'edeki,‘Sizinatçıinsanlarsınız.Biran
76
aranızdakalsam,siziyokederim.Şimdiüzerinizdekitakılarıçıkarın,sizene
yapacağımakararvereyim.’”6BöyleceHorevDağı'ndansonraİsrailliler
takılarınıçıkardı.
7 Musabirçadıralır,ordugahındışına,birazöteyekurardı.Ona‘Buluşma
Çadırı’derdi.KimRAB'bedanışmakistese,ordugahındışındakiBuluşma
Çadırı'nagiderdi.8Musanezamançadıragitse,bütünhalkkalkar,herkes
çadırınıngirişindedurarakMusaiçerigirinceyekadararkasındanbakardı.
9 Musaçadıragirince,bulutsütunuaşağıiner,RABMusa'ylakonuştuğusürece
girişikapardı.10Bulutsütunununçadırıngirişindedurduğunugörenherkes
kalkar,kendiçadırınıngirişindetapınırdı.11RABMusa'ylaikiarkadaşgibiyüz
yüzekonuşurdu.SonraMusaordugahadönerdi.AmagençyardımcısıNunoğlu
Yeşuçadırdançıkmazdı.
12 MusaRAB'beşöylededi:“Bana,‘Buhalkaöncülüket’diyorsun,amakimi
benimlegöndereceğinisöylemedin.Bana,‘Seniadınlatanıyorum,senden
hoşnudum’demiştin.13Eğerbendenhoşnutsan,lütfenşimdibanayollarınıgöster
ki,senidahaiyitanıyıphoşnutetmeyedevamedeyim.Unutma,buulussenin
halkındır.”
14 RAB,“Varlığımsanaeşlikedecek”diyeyanıtladı,“Senirahata
kavuşturacağım.”
15 Musa,“Eğervarlığınbizeeşliketmeyecekse,biziburadançıkarma”dedi,
16 “Yoksabendenvehalkındanhoşnutkaldığınneredenbilinecek?Bizeeşlik
etmenden,değilmi?Ancakozamanbenimlehalkınyeryüzününöteki
halklarındanayırtedilebiliriz.”
17 RAB,“Söylediğingibiyapacağım”dedi,“Çünküsendenhoşnutkaldım,
adınlatanıyorumseni.”
18 Musa,“Lütfengörkeminibanagöster”dedi.
19* RAB,“Bütüniyiliğimiönündengeçireceğim”diyekarşılıkverdi,“Adımı,
RABadınıseninönündeduyuracağım.Merhametettiğimemerhametedeceğim,
acıdığımaacıyacağım.20Ancak,yüzümügörmeneizinveremem.Çünküyüzümü
görenyaşayamaz.”21Sonra,“Yakınımdabiryervar”dedi,“Orada,kayanın
üzerindedur.22Görkemimoradangeçerkensenikayanınkovuğunasokup
geçinceyekadarelimleörteceğim.23Elimikaldırdığımda,sırtımıgöreceksin.Ama
yüzümgörülmeyecek.”
34:1RABMusa'ya,“Öncekilergibiikitaşlevhakes”dedi,“Kırdığınlevhaların
üzerindekisözlerionlarayazacağım.2Sabahakadarhazırlan,sabaholuncaSina
Dağı'naçık;dağıntepesinde,huzurumdadur.3Sendenbaşkakimsedağa
çıkmasın,dağınhiçbiryerindekimsegörülmesin.Dağıneteğindedavaryadasığır
daotlamasın.”
4 Musaöncekilergibiikitaşlevhakesti.RAB'binbuyurduğugibisabah
erkendenkalktı,taşlevhalarıyanınaalarakSinaDağı'naçıktı.5RABbulutun
77
içindeorayainiponunlabirliktedurduveadınıRABolarakduyurdu.6Musa'nın
önündengeçerek,“BenRAB'bim”dedi,“RAB,acıyan,lütfeden,tezöfkelenmeyen,
sevgisienginvesadıkTanrı.7Binlercesinesevgigösterir,suçlarını,isyanlarını,
günahlarınıbağışlarım.Hiçbirsuçucezasızbırakmam.Babalarınişlediğisuçun
hesabınıoğullarından,torunlarından,üçüncü,dördüncükuşaklardansorarım.”
8 Musahemenyerekapanıptapındı.9 “YaRab,eğerbendenhoşnutsan,lütfen
bizimlegel”dedi,“Bunlarinatçıinsanlardır.Sensuçlarımızı,günahlarımızı
bağışla.Bizikendimirasınolarakbenimse.”
10 RAB,“Seninhalkınlabirantlaşmayapıyorum”dedi,“Onlarınönünde
dünyadaveötekiuluslararasındagörülmemişharikalaryapacağım.Arasında
yaşadığınhalkneleryapabileceğimigörecek.Seniniçinkorkunçşeyler
yapacağım.11Bugünsanaverdiğimbuyruğutut.Amor,Kenan,Hitit,Periz,Hivve
Yevushalklarınıseninönündenkovacağım.12Gideceğinülkedekiinsanlarla
antlaşmayapmaktankaçın.Çünkübuseniniçinbirtuzakolur.13*Onların
sunaklarınıyıkacak,dikilitaşlarınıparçalayacak,Aşeraputlarınıkeseceksiniz.
14 Başkailahlaratapmayacaksınız.ÇünkübenadıKıskançbirRAB'bim,kıskanç
birTanrı'yım.15Ülkehalkıylaherhangibirantlaşmayapmayın.Yoksaonlarbaşka
ilahlaragönülverir,kurbankeserkensizideçağırırlar;sizdegideryersiniz.
16 Kızlarınıoğullarınızaalırsınız.Kızlarbaşkailahlaragönülverirkenoğullarınızı
daartlarındansürükler.
17* “Dökmeputlaryapmayacaksınız.
18* “Sizebuyurduğumgibi,Avivayınınbelirligünlerindeyedigünmayasız
ekmekyiyerekMayasızEkmekBayramı'nıkutlayacaksınız.ÇünküMısır'danAviv
ayındaçıktınız.
19* “Bütünilkdoğanlarbenimdir;istersığır,isterdavarolsun,ilkdoğanerkek
hayvanlarınızıntümübanaaittir.20*İlkdoğansıpanınbedelinibirkuzuylaödeyin.
Bedeliniödemeyecekseniz,sıpanınboynunukıracaksınız.Bütünilkdoğan
oğullarınızınbedeliniödemelisiniz.
“Kimsehuzurumaeliboşçıkmasın.
21* “Altıgünçalışacak,yedincigündinleneceksiniz.Ekim,biçimvaktibileolsa
dinleneceksiniz.
22** “İlkbuğdaybiçimindeHaftalarBayramı,yılsonundadaÜrünDevşirme
Bayramıyapacaksınız.23Bütünerkeklerinizyıldaüçkezİsrail'inTanrısıben
EgemenRAB'binhuzurunaçıkacaklar.24Ötekiuluslarıönünüzdenkovacak,
sınırlarınızıgenişleteceğim.YıldaüçkezTanrınızRAB'binönüneçıktığınız
zaman,kimseülkenizegözdikemeyecek.
25* “Evinizdemayabulunduğusürecebanakurbankesmeyeceksiniz.Fısıh
kurbanısabahabırakılmayacak.
26 “ToprağınızınseçmeilkürünleriniTanrınızRAB'binTapınağı'na
getireceksiniz.
78
“Oğlağıanasınınsütündehaşlamayacaksınız.”
27 RABMusa'ya,“Bunlarıyaz”dedi,“Çünküseninleveİsrailliler'lebusözlere
dayanarakantlaşmayaptım.”28MusaoradakırkgünkırkgeceRAB'lebirlikte
kaldı.Ağzınaneekmekkoydu,nedesu.Antlaşmasözlerini,onbuyruğutaş
levhalarınüzerineyazdı.
29* MusaelindeikiantlaşmalevhasıylaSinaDağı'ndanindi.RAB'le
konuştuğuiçinyüzüışıldıyordu,amakendisibununfarkındadeğildi.30Harun'la
İsraillilerMusa'nınışıldayanyüzünügörünce,onayaklaşmayakorktular.31Musa
onlarıyanınaçağırdı.Harun'laİsrailtopluluğununbütünönderleriçevresine
toplandılar.Musaonlarlakonuştu.32Sonraherkesonayaklaştı.MusaRAB'bin
SinaDağı'ndakendisinebildirdiğibütünbuyruklarıonlaraverdi.
33 Konuşmasınıbitirdiktensonra,yüzünebirpeçetaktı.34 Amanezaman
konuşmakiçinRAB'binhuzurunaçıksa,ayrılıncayakadarpeçeyikaldırırdı.
Dönüncedekendisineverilenbuyruklarıİsrailliler'ebildirir,35İsraillilerdeonun
ışıldayanyüzünügörürlerdi.SonraMusaiçerigiripRAB'legörüşünceyekadar
yinepeçeyitakardı.
AÇIKLAMA:Tanrı’nınİsrail’leyaptığıkutsalantlaşmaparamparçaoldu.
AnlaşmagereğihalkınkorkunçihanetiardındanRabonlarıterketmelihatta
tümdenyoketmeli,amayinemerhametindenötürü‘Sizgidin,bensizinle
gelmeyeceğim’diyeMusa’yasöyler.AncakTanrıolmadanhiçbiryere
varamayacaklarınıbilenMusaRab’binlütfunasığınmayaçalışır.Büyükgünahını
farkedenİsrailoğullarıdayastutmayabaşlarlar.BusıradaRabMusa’yla
müzakereleriordugahınhemendışındakurulanküçükbirbuluşmaçadırında
sürdürür.Buyapılacakbüyüktapınaktanfarklıbirçadırdı.BaştaTanrı’nınamacı
halkınarasındayaşamaktıamagünahlarındansonraordugahındışınaçekilir.
OradaMusa’yla‘ikiarkadaş’gibiyüzyüzekonuşurlardı.MusaTanrı’yıgerçek
anlamdahoşnutedebilmekiçinonudahaiyitanımakhattaO’nunyücevarlığını
yakındatecrübeetmekister.Önce‘yollarını’yaniilkelerinibanaöğretderama
sonra‘görkemini’banagösterdiyerekTanrı’nınözvarlığınıtanımayıtalepeder.
SonundaRabkutsaladınıyanikarakteriniMusa’yaözelolarakgöstereceğinesöz
verir.Musa’nınasihalkıadınagösterdiğikişiselçabalargerçektenbüyükbir
örnektir.Harikabirönderlikruhusergiler.
SonuçolarakRabİsrailhalkıylaantlaşmayıyenilemeyikabuleder.Musa’nıniki
taşlevhayıdahakesiphazırlamasınısöyler.SonraonuSinaDağınındoruğuna
çağırır.OradaRabsözverdiğigibimuazzamgörkeminiMusa’nınönündengeçirir.
Rab’binmuhteşemizzetikarşısındaeriyenMusayerekapanırveyeniden
Yahve’ninonlaraeşliketmesiniricaeder.Rabtemelşartlarınıbirdahadile
getirerekantlaşmayıyeniler.Temelkoşullarınbaşındabaşkailahlaratapmamak
yineyeralır.Sonradahaöncedeğindiğibirçokbuyruğutekrarlar.BöyleceMusa
kırkgündahaSinaDağındaRab’binhuzurundakalırveantlaşmalevhalarını
79
yenidenyazar.SonraMusakucağındalevhalarıtaşıyarakdağdaninerancak
ordugahayaklaştığındayüzününgüneşgibiparladığınıfarkedenhalkönünden
kaçmayabaşlar.BellikiMusaTanrı’ylagörüşegörüşeartıkO’nungörkemini
yansıtıyordu.YinedeburadaönemlibirmesajvarkiTanrıbirtekMusa’yla
görüştüğünegörebaştaarzuladığıilişkiyihalklayakalayamadı.
YıllarsonrabubölümüzerindeyorumyapanElçiPavlusMusa’nıngetirdiğiEski
AntlaşmaileMesih’ingetirdiğiYeniAntlaşmaarasındaönemlibirkarşılaştırma
yapar(2.Korintliler3:6-18).Pavlusbüyükihtişamlagelenilkantlaşmanın
görkeminingeçiciolduğunusöyler.DahasıyüzününışıltınıkesmekiçinMusa’nın
taktığıpeçeyiİsrailoğullarınınkörlüğününsembolüolarakyorumlar.YaniMusa
bireyselolarakTanrı’ylaharikabirilişkikurabildiysedehalkıngeneliTanrı’yı
yakındantanıyamadı.SonuçolarakMusa’nınYasasıhalkıözgürkılmakyerine
onlaranekadargünahkarolduklarınıgöstererekmahkumiyetegömdü(Romalılar
3:19,20).YeniAntlaşmaiseçokfarklıçünküaradabirpeçeyoktur.İsaMesih’e
inananherkespeçesizyüzleTanrı’ylagörüşebilir.DahasıKutsalRuh’lagelen
özgürlüksayesindeherMesihinanlısıTanrı’yamükemmelilişkisahibiolmaya
davetedilir.Neharikabirfırsat!
ÇADIRINYAPIMI
1 Musabütünİsrailtopluluğunuçağırarak,“RAB'binyapmanızıbuyurduğu
işlerşunlardır”dedi,2*“Altıgünçalışacaksınız.Amayedincigünsiziniçinkutsal
Şabat,RAB'beadanmışdinlenmegünüolacaktır.Ogünçalışanherkes
öldürülecektir.3ŞabatGünükonutlarınızdaateşyakmayacaksınız.”
4 Musabütünİsrailtopluluğunaseslenerekşöylededi:“RAB'binbuyruğu
şudur:5-7AranızdaarmağanlartoplayıpRAB'besunacaksınız.İstekliolanherkes
RAB'bealtın,gümüş,tunç;lacivert,mor,kırmızıiplik;inceketen,keçikılı,deri,
kırmızıboyalıkoçderisi,akasyaağacıarmağanetsin.8Kandiliçinzeytinyağı;
meshyağıvegüzelkokulubuhuriçinbaharat;9başkâhininefoduylagöğüslüğü
içinoniksveöbürkakmataşlarıgetirsin.
10 “AranızdakibütünbeceriklikişilergelipRAB'binbuyurduğuherşeyiyapsın.
11 Konutu,çadırıniçvedışörtüsünü,kopçalarını,çerçevelerini,kirişlerini,
direklerini,tabanlarını;12sandığıvesırıklarını,BağışlanmaKapağı'nı,bölme
perdesini,13masaylasırıklarını,bütünmasatakımlarını,huzurakonan
ekmekleri;14ışıkiçinkandilliğivetakımlarını,kandilleri,kandilleriçin
zeytinyağını;15buhursunağınıvesırıklarını,meshyağını,güzelkokulubuhuru;
konutungirişbölümündekiperdeyi;16yakmalıksunusunağınıvetunçızgarasını,
sırıklarını,bütüntakımlarını,kazanıvekazanayaklığını;17avlununçevresindeki
perdeleri,direkleri,direktabanlarını,avlukapısındakiperdeyi,18konutunve
80
avlununkazıklarıylaiplerini;19kutsalyerdehizmetetmekiçindokunmuşgiysileri
–KâhinHarun'ungiysileriyleoğullarınınkâhingiysilerini–yapsınlar.”
20 İsrailtopluluğuMusa'nınyanındanayrıldı.21 Heristekli,heveslikişi
BuluşmaÇadırı'nınyapımı,hizmetivekutsalgiysileriçinRAB'bearmağan
getirdi.22Kadınerkekherkesisteklegeldi,RAB'beherçeşitaltıntakı,broş,küpe,
yüzük,kolyegetirdi.RAB'bearmağanettikleribütüntakılaraltındı.23Ayrıca
kimdelacivert,mor,kırmızıiplik;inceketen,keçikılı,deri,kırmızıboyalıkoç
derisivarsagetirdi.24GümüşvetunçarmağanlarsunanherkesonlarıRAB'be
adadı.Herhangibiriştekullanılmaküzerekimdeakasyaağacıvarsagetirdi.
25 Bütünbeceriklikadınlarelleriyleeğirdiklerilacivert,mor,kırmızıipliği,ince
ketenigetirdiler.26İstekli,beceriklikadınlardakeçikılıeğirdiler.27Önderlerefod
vegöğüslükiçinoniks,kakmataşlar,28kandil,meshyağıvegüzelkokulubuhur
içinbaharatvezeytinyağıgetirdiler.29Kadınerkekbütünistekliİsrailliler
RAB'binMusaaracılığıylayapmalarınıbuyurduğuişleriçinRAB'begönülden
verilensunusundular.
30 Musaİsrailliler'e,“Bakın!”dedi,“RABYahudaoymağındanözellikleHur
oğluUrioğluBesalel'iseçti.31Beceri,anlayış,bilgivehertürlüustalıkvermek
içinonukendiRuhu'yladoldurdu.32Öyleki,altın,gümüş,tunçişleyerekustaca
yapıtlarüretsin;33taşkesmevekakmada,ağaçoymacılığında,hertürlüsanat
dalındaçalışsın.34RABonaveDanoymağındanAhisamakoğluOholiav'a
öğretmeyeteneğideverdi.35Onlaraüstünbeceriverdi.Öyleki,ustalıkisteyenher
türlüişte,oymacılıkta,lacivert,mor,kırmızıiplikveinceketenyapmada,dokuma
venakışişlerinde,hersanatdalındayaratıcıolsunlar.
36:1“Besalel,Oholiavvekutsalyerinyapımındagerekenişlerinasıl
yapacaklarınailişkinRAB'binkendilerinebilgelikveanlayışverdiğibütün
beceriklikişilerherişitamRAB'binbuyurduğugibiyapacaklar.”
2 MusaBesalel'i,Oholiav'ı,RAB'binkendilerinebilgelikverdiğibecerikli
adamlarıveçalışmayaistekliherkesiişbaşınaçağırdı.3Gelenlerkutsalyerin
yapımındagerekenişleriyapmaküzereİsrailliler'ingetirmişolduğubütün
armağanlarıMusa'danaldılar.İsraillilergönüldenverdiklerisunularıhersabah
Musa'yagetirmeyedevamettiler.4Öyleki,kutsalyerdekiişleriyapmaktaolan
ustalarişlerinibırakıpbirbirMusa'nınyanınagelerek,5“HalkRAB'bin
yapılmasınıbuyurduğuişiçingereğindenfazlagetiriyor”dediler.
6 BununüzerineMusabuyrukverdi:“Neerkek,nekadınhiçkimsekutsalyere
armağanolarakartıkbirşeyvermesin.”Buyrukordugahtailanedildi.Böylece
halkındahaçokarmağangetirmesineengelolundu.7Çünküoanakadar
getirilenlerişibitirmekiçinyeterdeartardıbile.
8 Çalışanlararasındakibecerikliadamlarkonutuonperdedenyaptılar.Besalel
onlarılacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşinceketendenyaptı,üzerini
81
Keruvlar'laustacasüsledi.9Herperdeninboyuyirmisekiz,enidörtarşındı.Bütün
perdeleraynıölçüdeydi.10Perdeleribeşerbeşerbirbirineekleyerekikitakımperde
yaptı.11Birincitakımınkenarınalacivertilmekleraçtı.Öbürtakımınkenarınada
aynışeyiyaptı.12Birincitakımınilkperdesiyleikincitakımınsonperdesineellişer
ilmekaçtı;ilmeklerbirbirinekarşıydı.13Ellialtınkopçayaptı,perdeleri
kopçalayarakçadırıbirleştirdi.Böylecekonuttekparçahalinegeldi.
14 Konutunüstünükaplayacakçadıriçinkeçikılındanonbirperdeyaptı.
15 Herperdeninboyuotuz,enidörtarşındı.Onbirperdedeaynıölçüdeydi.16 Beş
perdeyibirbirine,altıperdeyibirbirinebirleştirdi.17Herikiperdetakımının
kenarlarınaellişerilmekaçtı.18Çadırıbirleştiriptekparçahalinegetirmekiçin
ellitunçkopçayaptı.19Çadıriçinkırmızıboyalıkoçderisindenbirörtü,onun
üstünedederidenbaşkabirörtüyaptı.
20 Konutiçinakasyaağacındandikineçerçeveleryaptı.21 Herçerçeveninboyu
on,enibirbuçukarşındı.22Çerçevelerinbirbirineuyanikiparalelçıkıntısıvardı.
Konutunbütünçerçeveleriniaynıbiçimdeyaptı.23Konutungüneyiiçinyirmi
çerçeveyaptı.24Herçerçeveninaltındaikiçıkıntıiçinbirertabanolmaküzere,
yirmiçerçeveninaltındakırkgümüştabanyaptı.25-26Konutunöbüryanı,yani
kuzeyiiçindeyirmiçerçeveveherçerçeveninaltındaikitabanolmaküzerekırk
gümüştabanyaptı.27Konutunbatıyabakacakarkatarafıiçinaltıçerçeveyaptı.
28 Arkadakonutunköşeleriiçinikiçerçeveyaptı.29 Buköşeçerçevelerininalt
tarafıayrıkaldı,üsttarafıisebirincihalkaylabirleştirildi.İkiköşeyioluşturaniki
çerçeveyiaynıbiçimdeyaptı.30Böylecesekizçerçeveveherçerçeveninaltındaiki
tabanolmaküzereonaltıgümüştabanyaptı.
31-32 Konutunbiryanındakiçerçeveleriçinbeş,öbüryanındakiçerçeveleriçin
beş,batıyabakanarkatarafındakiçerçeveleriçindebeşolmaküzereakasya
ağacındankirişleryaptı.33Çerçevelerinortasındakikirişikonutunbirucundan
öbürucunageçirdi.34Çerçevelerlekirişlerialtınlakapladı,kirişleringeçeceği
halkalarıdaaltındanyaptı.
35 Lacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşinceketendenbirperde
yaptı,üzeriniKeruvlar'laustacasüsledi.36Perdeiçinakasyaağacındandörtdirek
yaparakaltınlakapladı.Çengelleridealtındı.Direkleriçindörtgümüştaban
döktü.37Çadırıngirişbölümünelacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuş
inceketendennakışlıbirperdeyaptı.38Perdeyiasmakiçinçengellibeşdirek
yaparakbaşlıklarını,çemberlerinialtınlakapladı.Direklerebeştunçtabanyaptı.
37:1BesalelAntlaşmaSandığı'nıakasyaağacındanyaptı.Boyuikibuçuk,eni
veyüksekliğibirerbuçukarşındı.2İçinidedışınıdasafaltınlakapladı.Çevresine
altınpervazyaptı.3İkisibiryanda,ikisiöbüryandaolmaküzeresandığındört
köşesindekiayaklaratakmakiçinbireraltınhalkadöktü.4Akasyaağacından
sırıklaryapıpaltınlakapladı.5Sandığıntaşınmasıiçinsırıklarıyanlardaki
82
halkalarageçirdi.6BağışlanmaKapağı'nısafaltındanyaptı.Boyuikibuçuk,eni
birbuçukarşındı.7KapağınikikenarınadövmealtındanbirerKeruvyaptı.
8 Keruvlar'danbirinibirkenara,öbürünüötekikenarakoyarakkapağıtekparça
halindeyaptı.9Keruvlaryukarıdoğruaçıkkanatlarıylakapağıörtüyor,yüzleri
birbirinedönükkapağabakıyorlardı.
10 Besalelakasyaağacındanbirmasayaptı.Boyuiki,enibir,yüksekliğibir
buçukarşındı.11Masayısafaltınlakapladı.Çevresinealtınpervazyaptı.
12 Pervazınçevresinedörtparmakenindebirkenarlıkyaparakaltınpervazla
çevirdi.13Masaiçindörtaltınhalkadökerekdörtayaküzerindekidörtköşeye
yerleştirdi.14Masanıntaşınmasıiçinsırıklarıniçindengeçeceğihalkalar
kenarlığayakındı.15Sırıklarıakasyaağacındanyaptı,altınlakapladı.16Masaiçin
safaltındantabaklar,sahanlar,dökmeliksunutestileri,taslarıyaptı.
17 Safaltındanbirkandillikyaptı.Ayağı,gövdesidövmealtındı.Çanak,
tomurcukveçiçekmotiflerikendindendi.18Üçkolubiryanda,üçkoluötekiyanda
olmaküzerealtıkolluydu.19Herkoldabademçiçeğiniandıranüççanak,
tomurcukveçiçekmotifivardı.Altıkoldaaynıydı.20Kandilliğingövdesinde
bademçiçeğiniandırandörtçanak,tomurcukveçiçekmotifibulunuyordu.
21 Kandilliktenyükselenilkikikolun,ikinciikikolun,üçüncüikikolunaltında
kendindenbirertomurcukvardı.Toplamaltıkoldu.22Tomurcukları,kollarıtek
parçaolankandilliksafdövmealtındı.23Kandillikiçinsafaltındanyedikandil,
fitilmaşaları,tablalaryaptı.24Bütüntakımlarıdahilkandilliğebirtalantsafaltın
harcandı.
25 Akasyaağacındanbirbuhursunağıyaptı.Karebiçiminde,boyuveenibirer
arşın,yüksekliğiikiarşındı.Boynuzlarıkendindendi.26Üstünü,yanlarını,
boynuzlarınısafaltınlakapladı.Çevresinealtınpervazyaptı.27İkiyandaki
pervazınaltınaikialtınhalkayaptı.Bunlarsunağıntaşınmasıiçinsırıkların
geçmesineyarıyordu.28Sırıklarıakasyaağacındanyaparakaltınlakapladı.
29* Itriyatçıustalığıylakutsalmeshyağıvegüzelkokulusafbuhuryaptı.
38:1Besalelyakmalıksunusunağınıakasyaağacındankarebiçimindeyaptı.
Eniveboyubeşerarşın,yüksekliğiüçarşındı.2Dörtüstköşesinekendinden
boynuzlaryaparakhepsinitunçlakapladı.3Sunağınbütüntakımlarını–kovaları,
kürekleri,çanakları,büyükçatalları,ateşkaplarını–tunçtanyaptı.4Kenarın
altındaaşağıdoğrusunağınyarısınakadarağbiçimindetunçbirızgarayaptı.
5 Tunçızgaranındörtköşesinetaşımasırıklarınıgeçirmekiçinbirerhalkadöktü.
6 Sırıklarıakasyaağacındanyaparaktunçlakapladı.7 Sunağıntaşınmasıiçinyan
tarafındakihalkalarageçirdi.Sunağıtahtadan,içiboşyaptı.
8 BuluşmaÇadırı'nıngirişbölümündehizmetedenkadınlarınaynalarından
tunçayaklıklıtunçbirkazanyaptı.
83
9 Konutabiravluyaptı.Avlunungüneytarafıiçinyüzarşınboyundaözenle
dokunmuşinceketenperdeleryaptı.10Perdeleriçintabanlarıtunç,çengellerive
çengelçemberlerigümüşyirmidirekyaptı.11Kuzeytarafıiçinyüzarşınboyunda
perdeler,yirmidirek,direkleriçinyirmitunçtabanyapıldı.Direklerin
çengelleriyleçemberlerigümüştü.
12 Avlununbatıtarafıiçinelliarşınboyundaperde,ondirek,ontabanyapıldı.
Direklerinçengelleriyleçemberlerigümüştü.13Doğuyabakantaraftaavlununeni
elliarşındı.14Girişinbirtarafındaonbeşarşınboyundaperde,üçdirekveüç
taban;15öbürtarafındadaonbeşarşınboyundaperde,üçdirekveüçtabanvardı.
16 Avlununçevresindekibütünperdelerözenledokunmuşinceketendi.
17 Direklerintabanlarıtunç,çengelleriyleçemberlerigümüştü.Başlıklarıda
gümüşkaplamaydı.Avlununbütündireklerigümüşçemberlerledonatılmıştı.
18 Avlunungirişindekiperdelacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuş
nakışlıinceketendenyapılmıştı.Boyuyirmi,yüksekliğiavlununperdelerigibibeş
arşındı.19Tunçtandörtdireğivedörttabanıvardı.Direklerinçengelleri,
başlıklarınınkaplamasıveçemberlerigümüştü.20Konutunvekonutuçevreleyen
avlununbütünkazıklarıtunçtandı.
21 AntlaşmaLevhaları'nınbulunduğukonutiçinkullanılanmalzeme
miktarınıntümüMusa'nınbuyruğuuyarınca,KâhinHarunoğluİtamar'ın
yönetimindekiLevililertarafındankaydedildi.22RAB'binMusa'yabuyurduğu
bütünişleriYahudaoymağındanHuroğluUrioğluBesalelyaptı.23Dan
oymağındanoymacı,yaratıcı,lacivert,mor,kırmızıiplikveinceketenişlemede
ustanakışçıAhisamakoğluOholiavdaonayardımetti.
24 Kutsalyerdekibütünişleriçinkullanılanadanmışaltınmiktarıkutsalyerin
şekeliyle29talant730şekeldi.25*Topluluğunsayımındaneldeedilengümüş,
kutsalyerinşekeliyle100talant1775şekeldi.26*Sayımıyapılanyirmivedaha
yukarıyaştaki603550kişidenadambaşınabirbeka,yaniyarımkutsalyerin
şekelidüşüyordu.27Kutsalyerveperdetabanlarınındökümüiçin100talant
gümüşkullanıldı.Hertabanabirtalantolmaküzere,100tabana100talant
gümüşharcandı.28Direklerinçengelleri,başlıklarınkaplanmasıveçemberleri
için1775şekelharcandı.29Adanantunç70talant2400şekeldi.30-31Bununla
BuluşmaÇadırı'nıngirişbölümündekitabanlar,sunaklaızgarasıvebütün
takımları,avluçevresindekivegirişindekitabanlar,bütünkonutkazıklarıylaavlu
çevresindekikazıklaryapıldı.
AÇIKLAMA:İsrail’inbüyükihanetinerağmenRabyinedeonlarınarasında
yaşamayakararverir.BöylecetapınakgöreviniyapacakBuluşmaÇadırınınyapımı
başladı.RabdahaönceMusa’yainşaatınbilgileriniaktarmıştı.AncakSinaÇölünde
gerekliinşaatmalzemelerinieldeetmekiçinormanyadamağazayoktu.Oyüzden
tapınağıinşaetmekiçinRabİsrailhalkındanbağışlaristedi.Böylecekimialtın,
kimigümüş,kimiağaçvekumaşgetirdi.İsrailtoplumuöylegönüldenveriyorduki
84
kısabirsüreiçindedurdemelerigerekiyorduçünküfazlamalzemetoplanmıştı.
SonraRab’bindahaönceinşaatısürdürmekiçinseçtiğiveRuhuyladonattığı
BesalelveOholiavişebaşladılar.Rab’binkutsalkonutunuyaparkenönce
çerçeveleriakasyaağacındanyaptılar.Sonragüzelkumaştan10büyükperdedikip
etrafaastılar.Hepsialtınkopçalarlabirbirinebağlandı.Sonhepsininüzerinekeçi
derisindekalınbirörtüyapıldı.Böylecesonderecesağlamamaaynızamanda
tanışabilirbirçadıryükseldi.Dışarıdangörüşüçokihtişamlıolmayabilirdiamaiçi
altındanparlıyordu.Uzunmorvelacivertperdelerinaltkısımlarındamelekvenar
resimlerinakşedilmişti.Dahasonrakullanılanmalzemelerinölçümüdeverilir.
Yaklaşık880kgaltın,3.2tongümüşve2.1tontunçkullanılmıştı.
Sonratapınağıneşyalarınageliyoruz.HerbirininşeklişemasıveebadıTanrı
tarafındanbelirlenmişti.KutsaleşyalararasındaenönemlisiTanrı’nıntahtını
temsiledenveçadırınenkutsalbölümündesaklıbulunanAntlaşmaSandığıydı.
Biröncekibölümündeüçönemlieşyadahabulunuyordu:BuhurSunağı,Kandillik
veEkmekMasası.Sonradışadoğrugiderkenbüyükbiryıkanmakazanıvesonra
kocayakmalıksunusunağıvardı.Aslındatapınağıngenelşekliveherbireşyasının
konumuönemlibiranlamtaşıyordu.SembolikolarakTanrı’yayaklaşmanınyolunu
tarifeder.BuluşmaÇadırınatekbirkapıdangirilirdi,aynışekildeİncil’deTanrı’ya
tekbirkapıolanİsaMesih’tengidildiğiniokuyoruz(Yuhanna10:9,14:6).Tapınağa
girenhemenbüyükkurbansunağıylakarşılaşırdı.Benzerşekildeİncilkan
dökmeksizinTanrı’yayaklaşmanınimkansızolduğunuvurgular(İbraniler9:22).
Ardındanyıkanmakazanıvardı,nitekimTanrı’yayaklaşanimanlıMesih’einanarak
günahıncezasındankurtulduysadaperiyodikolarakgünlükgünahlarından
arınmayaihtiyacıvar(Yuhanna13:8-11,1.Yuhanna1:9).Sonraçadırıniçinegirince
kandillik,ekmekmasasıvebuhursunağıvar.Bunlarimanlınınruhsalhayatını
temsileder.Kandillikimanlınınpaktanıklığı,ekmekgıdasıolanTanrı’nınSözüve
buhurdevamlıolarakRab’beyükselendualarınısembolizeeder.Sonolarakeniç
bölümdebirtekbaşkahininancakyıldabirkereyaklaşabildiğiAntlaşmaSandığı
vardı.Nevarkiİsa’nınkanısayesindeherMesihinanlısıTanrı’nınhuzurunakadar
giripTanrı’ylamükemmelbirilişkiyaşayabilir(İbraniler10:19-22).TabiİsaMesih
gelmedenöncebuluşmaçadırınınşemasıTanrı’yagidenyolunsonderecezorve
neredeyseimkansızolduğunugösteriyordu.HamdolsunkiMesihkendibedeninde
kutsalbirkurbansunarakkendisineinananherkeseTanrı’yagidenyoluardına
kadaraçtırmayabaşardı(İbraniler9:6-14).
85
İŞİNSONU
1 Kutsalyerdehizmetiçinlacivert,mor,kırmızıipliktenözenledokunmuş
giysileryaptılar.AyrıcaRAB'binMusa'yabuyurduğugibiHarun'akutsalgiysiler
86
yapıldı.
2 Efodualtınsırmaylalacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşince
ketendenyaptılar.3Altınıincetabakalarhalindedövüplacivert,mor,kırmızıiplik
veinceketenarasınaustacaişlemekiçinteltelkestiler.4Efodunikiköşesine
tutturulmuşomuzluklaryaparakbirleştirdiler.5Efodunüzerindekiustaca
dokunmuşşeritefodunbirparçasıgibialtınsırmaylalacivert,mor,kırmızıiplikle,
özenledokunmuşinceketendendi;tıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibiydi.
6 Altınyuvalariçinekakılmış,üzerineİsrailoğulları'nınadlarımühürgibi
oyulmuşoniksiişleyip7İsrailliler'inanılmasıiçinefodunomuzluklarınataktılar.
TıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibiyaptılar.
8 Efodgibialtınsırmaylalacivert,mor,kırmızıiplikle,özenledokunmuşince
ketendenustaişibirgöğüslükyaptılar.9Dörtköşe,eniveboyubirerkarıştıj,ikiye
katlanmıştı.10Üzerinedörtsırataşyuvasıkaktılar.Birincisıradayakut,topaz,
zümrüt;11ikincisıradafiruze,laciverttaşı,aytaşı;12üçüncüsıradagökyakut,agat,
ametist;13dördüncüsıradasarıyakut,oniks,yeşimvardı.Taşlaraltınyuvalara
kakılmıştı.14Onikitaşvardı.Üzerlerinemühüroyargibiİsrailoğulları'nınadları
birbiroyulmuştu.Butaşlarİsrail'inonikioymağınısimgeliyordu.
15 Göğüslükiçinsafaltındanörmezincirleryaptılar.16 İkişertanealtınyuvave
halkayaptılar.Göğüslüğünüstikiköşesinebirerhalkakoydular.17İkiörmealtın
zincirigöğüslüğünköşelerindekihalkalarataktılar.18Zincirlerinötekiikiucunu
ikiyuvanınüzerindengeçirerekefodunöntarafına,omuzluklarınüzerine
bağladılar.19İkialtınhalkayaparakgöğüslüğünaltikiköşesine,efodabitişikiç
kenarınataktılar.20İkialtınhalkadahayaparakefodunönündekiomuzluklara
alttan,dikişeyakın,ustacadokunmuşşeridinyukarısınataktılar.21Göğüslüğün
halkalarıylaefodunhalkalarınılacivertkordonlabirbirinebağladılar.Öyleki,
göğüslükefodunustacadokunmuşşeridininyukarısındakalsınveefoddan
ayrılmasın.TıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibiyaptılar.
22 Efodunaltınagiyilenkaftanıustacadokunmuşsaltlacivertipliktenyaptılar.
23 Ortasındabaşgeçecekkadarbirboşlukbıraktılar.Yırtılmamasıiçinboşluğun
kenarlarınıyakagibidokuyarakçevirdiler.24Kaftanınkenarınılacivert,mor,
kırmızıiplikle,özenledokunmuşinceketendennarmotifleriylebezediler.25-26Saf
altındançıngıraklaryaptılarvehizmetiçinkullanılankaftanıneteğininucundaki
narlarınarasına,birçıngırakbirnar,birçıngırakbirnarolmaküzereçepeçevre
koydular.TıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibiyaptılar.
27-29 Harun'laoğullarıiçininceketendenustacadokunmuşmintanlar,
sarıklar,süslübaşlıklar,inceketendonlar,lacivert,mor,kırmızıiplikle,özenle
dokunmuşinceketendennakışlıkuşakyaptılar;tıpkıRAB'binMusa'ya
buyurduğugibi.
87
30 Kutsaltacınlevhasınısafaltındanyaparaküzerinemühüroyargibi‘RAB'be
adanmıştır’sözünüyazdılar.31Üstünebağlanmaküzeresarığalacivertbirkordon
taktılar;tıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibi.
32 Böylecekonutun,yaniBuluşmaÇadırı'nınbütünişleritamamlandı.
İsraillilerherşeyitıpkıRAB'binMusa'yabuyurduğugibiyaptılar.33-41Konutu,
çadırlabütüntakımlarını,kopçalarını,çerçevelerini,kirişlerini,direklerini,
tabanlarını;kırmızıboyalıkoçderisindenörtüyü,deriörtüyü,bölmeperdesini;
LevhaSandığı'ylasırıklarını,BağışlanmaKapağı'nı;masaylatakımlarını,
Tanrı'nınhuzurunakonanekmekleri;safaltınkandilliği,üstünedizilecek
kandillerletakımlarını,kandiliçinzeytinyağını;altınsunağı,meshyağını,güzel
kokulubuhuru,çadırıngirişbölümününperdesini;tunçsunaklaızgarasını,
sırıklarını,bütüntakımlarını,kazanı,kazanayaklığını;avlununperdelerini,
direklerini,direktabanlarını,avlugirişininperdesini,iplerini,kazıklarını,
konutta,yaniBuluşmaÇadırı'ndakihizmetiçingereklibütünaletleri;kutsal
yerdekihizmetiçindokunmuşgiysileri,KâhinHarun'unkutsalgiysilerini,
oğullarınınkâhingiysileriniMusa'yagösterdiler.42HerşeyitıpkıRAB'bin
Musa'yabuyurduğugibiyaptılar.43Musabaktı,bütünişlerinRAB'binbuyurduğu
gibiyapılmışolduğunugörünceonlarıkutsadı.
40:1RABMusa'yaşöylededi:2“Konutu,yaniBuluşmaÇadırı'nıbirinciayın
ilkgünükur.3LevhaSandığı'nıorayagetiripperdeylegizle.4Masayıiçerigetir,
gerekenherşeyiüzerinediz.Kandilliğigetiripkandilleriniyak.5Altınbuhur
sunağınıLevhaSandığı'nınönünekoy,konutungirişbölümüneperdesinitak.
6 Yakmalıksunusunağınıkonutun–BuluşmaÇadırı'nın–girişbölümünekoy.
7 Kazanıçadırlasunakarasınakoyupiçinesudoldur.8 Çadırınçevresiniavluyla
kapat,avlunungirişineperdesinias.
9 “Sonrameshyağıylakonutuveiçindekibütüneşyalarımeshederekkutsalkıl.
Böylecekonutlatakımlarıkutsalolacak.10Yakmalıksunusunağıylatakımlarını
meshet,sunağıkutsalkıl.Sunakçokkutsalolacak.11Kazanvekazanayaklığını
meshederekkutsalkıl.
12 “Harun'laoğullarınıBuluşmaÇadırı'nıngirişbölümünegetiripyıka.
13 Harun'akutsalgiysilerigiydir,banakâhinliketmesiiçinonumeshederekkutsal
kıl.14Oğullarınıgetiripmintanlarıgiydir.15Banakâhinliketmeleriiçinbabaları
gibionlarıdameshet.Bumeshonlarınkuşaklarboyusüreklikâhinolmalarını
sağlayacak.”
16 MusaherşeyiRAB'binkendisinebuyurduğugibiyaptı.17 Böyleceikinciyılın
birinciayınınbirincigünükonutkuruldu.18Musakonutukurdu,tabanlarını
koydu,çerçeveleriniyerleştirdi,kirişlerinitaktı,direklerinidikti.19Çadırıtıpkı
RAB'binkendisinebuyurduğugibikonutunüzerinegerdi,çadırörtüsünüüzerine
örttü.20AntlaşmaLevhaları'nısandığakoydu,sandıksırıklarınıtaktı,Bağışlanma
88
Kapağı'nısandığınüzerineyerleştirdi.21RAB'binkendisinebuyurduğugibiLevha
Sandığı'nıkonutagetirdi,bölmeperdesiniasaraksandığıgizledi.
22 MasayıBuluşmaÇadırı'na,konutunkuzeyine,perdenindışınakoydu.
23 RAB'binhuzurunda,RAB'binkendisinebuyurduğugibiüzerineekmekleridizdi.
24 KandilliğiBuluşmaÇadırı'na,masanınkarşısına,konutungüneyinekoydu.
25 RAB'binkendisinebuyurduğugibi,RAB'binhuzurundakandilleriyaktı.26 Altın
sunağıBuluşmaÇadırı'na,perdeninönünekoydu.27RAB'binkendisine
buyurduğugibiüzerindegüzelkokulubuhuryaktı.28Konutungirişbölümünün
perdesinitaktı.29RAB'binkendisinebuyurduğugibiyakmalıksunusunağını
BuluşmaÇadırı'nıngirişbölümünekoydu,üzerindeyakmalıksunuvetahıl
sunususundu.30KazanıBuluşmaÇadırıilesunakarasınakoydu,yıkanmakiçin
içinesudoldurdu.31Musa,HarunveHarun'unoğullarıellerini,ayaklarınıorada
yıkadılar.32NezamanBuluşmaÇadırı'nagiripsunağayaklaşsalarRAB'bin
Musa'yabuyurduğugibioradayıkandılar.33Musakonutlasunağıavluylaçevirdi.
Avlunungirişineperdeyiasarakişitamamladı.
34* OzamanbulutBuluşmaÇadırı'nıkapladıveRAB'bingörkemikonutu
doldurdu.35MusaBuluşmaÇadırı'nagiremedi;çünkübulutheryerikaplamış,
RAB'bingörkemikonutudoldurmuştu.36*İsraillilerancakbulutkonutun
üzerindenkalkıncagöçerlerdi.37Bulutdurdukçayerlerindenayrılmaz,kalkacağı
günübeklerlerdi.38Böylecebütünyolculuklarındakonutunüzerindegündüzün
RAB'binbulutu,gecedeateşİsrailliler'eyolgösterdi.
AÇIKLAMA:BaştanberiTanrı’nınamacıKendiniİsrailhalkınatanıtmakve
onlarınarasındaolmaktı.HalkınisyanınarağmenRabonlarlabirlikteolacağına
sözverdivearalarındayaşamakiçinkutsalkonutununtamamlanmasınısağladı.
Bubölümdekutsaltapınaktagörevyapacakbaşkâhinilediğerkahinlerin
kıyafetleriyleilgilisonhazırlıklarsürüyor.Giyimlerineverilenitinayapılacak
hizmetinönemimivekutsallığınıgösteriyordu.Aynızamandahalkıtemsilederek
Yahve’ninönündedurduklarınıvurguluyordu.Dikkatedersekbirçokkez‘herşeyi
tıpkıRab’binMusa’yabuyurduğugibiyaptılar’der.Bunedenönemli?Çünkü
İncil’inİbranilerbölümünegörebutapınakgöklerdeTanrı’nınhuzurundaduran
orijinalbirtapınağınkopyasıydı(8:5).AynızamandabuluşmaçadırıTanrı’nın
kurtuluşplanınıyansıtmaküzeretasarlanmıştı.Geçenbölümdegördüğümüzgibi
çadırıneşyalarıvekonumlarıinsanınTanrı’ylaolanilişkisinitarifetmekiçinözenle
ayarlanmıştı.
89
Aynızamandaçadırdayapılanhizmetveoradagörevyapanbaşkâhinözellikle
İsaMesih’inhayatınıvehizmetinitemsileder(İbraniler8:1-2).VaftizciYahyailk
İsa’ylakarşılaştığızamanO’nuparmaklagöstererek‘İştedünyanıngünahını
ortadankaldıranTanrıKuzusu’diyehaykırdı(Yuhanna1:29).Çadırdakurbankanı
olmadanTanrı’yayaklaşmanınimkansızolduğunugördük.AmaKutsalKitap’ınbir
çokyerindeİsaMesih’ingünahlarımızakarşılıkkurbanedildiğiniokuyoruz(Yeşaya
53,1.Petrus1:18-20).YanioradakesilenkurbanlarbiraçıdanMesih’insunduğu
sonbüyükkurbanınyolunuhazırladı(İbraniler10:1-18).Tapınağındiğereşyaları
daMesih’ianımsar:YıkanmaKazanı,Mesih’inkanıylagünahtannasılarındığımızı
hatırlatır(Titus3:4-6).EkmekMasası,Mesih’in‘YaşamEkmeğiBen’im’diyen
sözlerinianımsatır(Yuhanna6:48).Kandillik,İsa’nın‘DünyanınIşığıBen’im’diyen
sözleriniaklagetirir(Yuhanna8:12).BuhurSunağı,Mesih’inöğrencileriiçin
sunduğuvehalasunmaktaolduğudualarıanımsatır(Yuhanna17).Üstelikkutsal
tapınaktahizmetedenbaşkâhinMesih’inTanrı’nınhuzurundayaptığıaracılık
hizmetinihatırlatır(Romalılar8:34).İsrail’inbaşkâhinikusurlubirinsanolarak
hemkendigünahıiçinhemdehalkıiçinyıldanyılaTanrı’nınönüneçıkıparacılık
ederdi.MesihisekendikusursuzkanınıTanrı’yasunarakkurbanların
gereksiniminesonverdi(İbraniler7:26-28).Yanitapınağınbütünhizmetiasırlar
öncedenMesih’inkimliğinivehizmetinimükemmelbirşekilderesmedip
müjdeliyordu.BuradakutsalçadırlailgiliyazılantalimatlardanTanrı’ya
yaklaşmanınnekadarhassasvezorolduğunugörüyoruz.HamdolsunkiMesih’in
90
büyükkefaretisayesindeartıkkendisineimanedenherkesözgürceTanrı’nın
huzurunaçıkabilir.
Tapınağınbütüneşyalarıhazırlandığındayılınilkgünündehepsibirkerede
kuruldu.MusadaRab’bintalimatıuyarıncabütüneşyalarıkutsalmeshyağıyla
kutsadı.Aynıgünbütünişlertamamlandığında,Yahve’ninhuzurunutemsileden
vebaştanberiİsrailtopluluğunaöncülükedenateşlibulutbirdenkutsalçadırı
doldurdu.BuşekildeTanrıyaptıklarınıonayladıvekutsadı.Nevarkigeçen
bölümlerdeokuduğumuzgibiTanrı’nınİsrailhalkıylayaşadığısarsıntılıilişkine
yazıkkiilerleyençağlardahiçiyileşmedi.YahudilerTanrı’nınkutsalyasasını
maalesefeksiksiztutamadılarvekutsaltapınağınıdakerelercekirlettiler.Rab’bin
defalarcagösterdiğibüyüklütfarağmenİsrailulusuhepyoldansaptı.AmaRab
vaadindenhiçvazgeçmediveYahudilerinbütünitaatsizliklerinerağmeneninde
sonundabeklenenbüyükMesih’igöndererektümuluslariçinöngördüğü
kurtuluşusağladı.İsrail,İsaMesih’inyolunuhazırlayarakhertürlüTanrı’nın
amacınahizmetetti,oyüzdenonlarıhorgörmemeliyiz(Yuhanna4:22).Aynı
zamandaYahudilerçoğunluklaİsa’yıMesiholarakreddettilerdiyeTanrıonlarla
işinesonvermişdeğildir.Pavlus’unRomalılar11’deanlattığıgibiTanrıamacından
dönmez,vaatlerindendevazgeçmez.İsrail’inatalarıylabaşlattığıişibirgün
Yahudileritövbeyegetirerektamamlayacaktır.OgünİsaMesihyeryüzündegeri
dönüpYeruşalim’detahtınıkurarakbaştanvaatedilenbarışkrallığınıkuracaktır
(Yeşaya11).OgünİsaMesihbubölümlerdeokuduğumuzTanrı’nınkusursuz
yasasınıyenileyecekvetümuluslarıadaletleyönetecektir.Ogünküçükbirçadır
değil,koskocabirtapınakdayapılacak(Hezekiel40-48).Yıldanyılabütünuluslar
oradatoplanıpTanrı’yıyüceltecektir(Zekeriya14:16).İşteozamanRab’binİsrail
aracılığıylatümuluslariçintasarladığıbüyüktasarıhedefineulaşmışolacakçünkü
İbrahim’insoyunihayettümuluslariçinbereketkaynağıolacaktır.
KAYNAKÇA
TÜRKÇE:
1.
2.
J.A.Motyer,Mısır’danÇıkış,HaberciYayıncılık,2013
WilliamMacDonald,KutsalKitapYorumu:EskiAntlaşmaSerisi,
Cilt1,YeniYaşamYayınları,2002.
İNGİLİZCE:
1.
ThomasConstableOnlineCommentary:
http://www.soniclight.com/constable/notes/pdf/exodus.pdf
91
BuKitapbeğendinizmi?
Dahafazlaücretsize-KitaplarHristiyanKitaplar.com'danindirebilirsiniz.
CanNuroğluyazarolarakbeğendinizmi?Yazarıntümkitaplarşuradan
indirebilirsiniz.
Türkiye'deKiliseAdresleri
92