Mevlana`dan Düşündüren Sözler
Transkript
Mevlana`dan Düşündüren Sözler
Yüksekliği isterdim^ onu alçak gunüUülükte buldum. Mevlânâ Konularına göre derlenmiş MEVLÂNÂ'DAN DÜŞÜNDÜREN SÖZLER •!• ŞABAN KARAKOSE yakam'^z AftAfTJ^RMABİ 2 2 SQ ••= İ--J!. t>. ^ ^ ^ ^ * « * ^ ^ ^ ^ A.^»^^ ^ [ ^ « ûoo2ûıa53 İç tnd^^Ut Ueı* ıs Aldanma-Aldatma Hz. Mevlânâ 18 AJem 50 Mesnevı-i Şerif 24 Alışkanlık-Alışmak 52 Önsöz 49 Alışveriş (bkz. Ticaret) Âlim 53 Abdest 29 Acele-Teenni 30 Allah'ın Birliği, Allah Sevgisi- Acemilik-Tecrübe 30 Altın-Gümüş (bkz. Senet-Zenginlik) Acı-Tatlı 31 Acımak (bkz. Merhawet-Şefkat) Allah -Allah'ın Varlığı, 53 Amaç (bkz. HEDEF) Amel 56 58 Açlık (bkz. Yemek-İçmek, Açhk-Tokluk) Angar)'a Anlamak-Anlamamak-Anlayış (bkz. Mâna-Anlayı§) Adalet-Zulüm 33 Anne-Baba 59 Âdet 35 Aptal-Aptallık (bkz. Ahmak-MmakJık) Affetmek 35 Araştırmak-Arayış Ağa^-Orman 35 Arif (bkz. İrfan-Marifet) Acziyet 32 Açgözlülük 32 60 Ağırbaşlılık (bkz. Olgunluk-Hamhk, Alçakgönüllülük) Arkadaş-Arkadaşlık (bkz. Dost-Dosduk) Ağlamak-Göz)'a§ı Arzu 36 Ahde Vefa (bkz. VEFA) Armağan (bkz. Hediye) 61 Asker (bkz. Ordu) Âhiret 37 Astroloji Ahlâk 39 Aşk-Âşık 66 Ahmak-Ahmaklık 42 Ateş 74 Aile 43 Atomun Yapısı 77 43 Av-Avcı 78 Akraba 47 Ayıp-A)Tplamak, Alay Etme 48 Kusur-Kusur Bulmak Alçakgönüllülük 48 A)^a 81 Awıhk-Özlem 82 'Akjl-Akı Ilı-Akılsız, Zeka-Zeki AJdatma (bkz. Zina) 61 78 Az Konuşmak (bkz. DiI-Söz) Cihad-Mücahid Azim-Gayret 82 Baba (bky.. Annc-Baba) Bağış 84 Bağışlamak (bkz. Affetmek) Baht-Bahtsızhk 8S Bakjş-Görüş 8S Barış (bkz. Sa\a§-Ban§) 102 Cimri-Cimrilik 104 Cin 105 Cins-Cinsiyet 106 Cinsellik 107 Cömert-Cömertlik 108 Cuma Namazı 109 -çÇalışmak Basiret 87 Bâtıl (bkz. Hak-Bâtıl) Beddua 88 Beden (bkz. Ruh-Beden) 110 Çarpılmak 1 11 Çevre 1 12 Çift (bkz. Cins) Çirkinlik (bkz. Güzellik-Çirkinlik) Belâ-İmtihan 88 Benlik 91 Çocuk 112 Biçim ve içerik (bkz. Sûret-Mânâ) Bilgi (bkz. İlim) Danışmak 1 14 Bilgin (bkz. ÂJim) Davranış 116 Değer-Değcr Bilmek 1 16 Değişim 117 Birlik-Beraberlik 92 Buluğ-Ergenlîk 94 Burç '{bhc. Astroloji) Delil (bkz. TahkJk-TakJit) Büyü (bkz. Sihir) Deprem Câhil-Câhillik .7. Câmi-Mescid 1 18 Dert 119 Devir-Devriye 126 95 Devlet 128 95 Dış Görünüş (bkz. Sûret-Mânâ) Can (bkz. Ruh-Beden) Dil (Lisan) 128 Cansız Varlık Yoktur 96 Dil-Söz 129 Cazibe 98 Dilenci-Dilenme 1 32 Cebr (bkz. Kader-Kaza) Din-İnanç 133 Cehennem (bkz. Cennet-Cehennem) Din Adamı-Dindarlık I 37 Cemaat 98 Dinlenmek 1 39 Cennet-Cehennem 99 Doğı-uluk 140 Ceza 101 Doğru Sözlülük (bkz. Dil-Söz) Cezbe 102 Doktor (bkz. Tıp) Felaket (bkz. Belâ-İm ti Iran, Dert) Dost-Dostluk, Arkada§-Arkacla§lık 141 Felsefe-Felsefeci Dua-Yakan§ 143 Fenâ-Bekâ 170 Duygu 14S Feraset 171 Duyu Organları 146 Fırsat J72 Düğün (bkz. Evlilik) 168 Fikir (bkz. Düşünce) Dünya )48 Fitne 172 Dü§man-Dü§manlık 152 Fütüwct 172 Düşünce 153 -e. Gaflet ^y 173 Edeb 155 Gayb 174 Eğitim 1 56 Gayb Erenleri 175 Gaye (bkz. Hedef) Ehliyet-Liyakat 158 Elest Bezmi 159 Gayret (bkz. Eleştiri 160 Gebelik-Doğum 176 Gece-Gündüz 177 Emniyet (bkz. Güven) Azim-Gayret) Empati 160 Geçim (bkz. Rızık) Endişe 160 Genç-Gençlik 178 Gerçek-Sahte 179 Eren (bkz. Veli) Ergenlik (bkz. Buluğ-Ergenlik) Erkck-Kadm EsdiTCt'(bkz. Gezi (bkz. Seyahat) 160 Hürriyet-Esaret) Eş (bkz. Karı-Koca) Evlat (bkz. Çocuk) Evlilik 179 Gıybet 180 Girişimcilik 1 80 Gönül (bkz. Kalb) 163 Evliya (bkz. Veli) G ö r ü n ü ş (bkz. Kabuk-Öz, Suret-Mânâ) G ö z - G ö r m e k (bkz. Duyu Organları) Evrim (bk/.. Der^ir-Devriye) Ezan Gözyaşı (bkz. Ağlamak-Gözya§ı) 164 Gurbet-Garib (bkz. Ayrılık, Vatan) Gurur -pFâhişc-Fuhuş (bkz. Zina) Fakirlik (^6ib. Gıda Yohul-Yoksulluk) Fakr ; 166 Fayda-Zarar 167 Fedai 168 181 Güç-Kuwet 181 Gülmek 181 Günah-Günahkâr I 82 Güneş 183 Güven-Güvenmek 184 Güzel Ahlâk (bkz. AHLÂK) Güzel-Güzellik, Himmet ÇirkJn-Çirkjnlik 184 Hac 186 Hak-Bâtı) 187 Hak-Haksızlık (bkz. Adalet-ZuJüm) Hakikat 187 204 His (bkz. Duygu) Hizmet 205 Hoşgörü 205 Huy (bkz. Alılâk) Hücre 206 Hüküm-Hâkim-Müctehid (bkz. Kanun-HükiJm) H â k j m - H ü k ü m (bkz. AdaJet-ZuIünn) H ü k ü m d a r (bkz. Yönetici- Yöneticilik) Hâl-Makam Hüner 206 Hürriyet-Esaret 2 07 Halk (bkz. 188 Toplum) Ha m d (bkz. Nimet-Şükür) Haset Hüsn-i z^n (bkz. Zan) •. 188 Hasret (bkz. A^Tihk-ÖzJem, Vuslat) Hasta-Hastahk 191 Hata 192 Haya (bkz. Irkçılık 208 -^ İfTet-Hayâ-Namus) İbadet Hayâl 192 Hayat 193 Hayır (bkz. Îyihk-Kötülük) 210 İblis (bkz. Şeytan) İbret 212 İçki (bkz. Şarap) Hayret-Hayranlık 194 Ha)^^ 11'Eğiti m i 194 Hazırlık 194 Hedef 195 Hediye 196 Helal-Haram 196 Heva-Heves (bkz. Nefs) i d a re - i d a rec i (bkz. Yönetici- Yön e ticilik) İffet-Hayâ-Namus 213 İhlâs 213 İhsan (bkz.. Müşahede) İhtiyaç 215 İhtiyar-İhtiyarlık 216 İhvan (bkz. Kardeş) Hıristiyanhk-İncil 196 İlaç (bkz. Dert, Tıp) Hırs 198 İleti§im-Etkile§im 2 17 Hırsız-Hırsızlık 199 İlham-Keşf 218 Hı'zır-İlyâs.... 200 İlim 219 Hidayet..:.... 200 imam 221 201. İman-Mümin 221 Hikâye. Hikmet .' 202 Hile (bkz. Aldanma-AJdatma) Hilm İmtihan (bkz. Belâ-İmtihan) inanç (bkz. Din-Inanç) 204 incil (bkz. Hıristiyanhk-İncil) nkâr-Kâfır 223 Kardc§ 250 nsan 226 Karı-Koca 251 251 nsân-ı Kâmil 230 Karşılık n^alJah 230 Keder (bkz. Dert) rade 231 Kemâl (bkz. rfan-Marifet 232 Kendinden Kaçmak 252 Kendine Yetmek 252 253 rsivet (bky^. Soyaçekim) Olgunluk-Hamhk) Isim-Unvan 234 Kendini Beğenmek İslam 235 Kendini Bilmek (bkz. Tanımak) stek (hkz. :\j"zu) Kerbelâ stiğfar (bk}<. Tcvbc-İstiğfar) Kesret (bkz. stişare-Meşvcret (bkz. Danı§mak) Ke§f (bkz. Ilham-Ke§0 I§ İtaat 253 Tevhid-Vahdct-Kesret) 235 Keşke ..236 Kıble 256 Kılavuz 257 İyiliği E m r c t m e k - 255 Kötülüğü Nchyctmek 237 Kınamak (bkz. Ayıp) İyilik-Kötülük 237 Kıskançlık 257 Kıyamet-Mahşer 258 İyimser-Karamsar (bkz. Korku-Ümit) İzzet-Zillet 239 Kı^Tnet (bkz. Değer-Değer -KL- Kin (bkz. Kâbe (bH Hac) 240 Kabir (bkz. Mezar) Kabuk-Öz 240 Kader-Kaza 241 Erkek-Kadm) 244 Kâfir (bk?ı. İnkâr-Kafır) 263 Kitap 265 Koku 266 Komşu-Komşuluk .267 Korku-Ümit Köle-Kölelik (bkz. Kalb 244 Kalıtım (bkz. Soyaçekim) ':. Kişilik Konuşmak (bkz. Dil-Söz, Sohbet) Kadir Gecesi Kan 262 Öfke-Kin) Kir (bkz. Pislik) Kabiliyet Kadm (bkz. Bilmek) Kibir 267 Hürriyet-Esaret) Kör-Körlük 268 Kötü Ahlâk (bkz. Alılâk) 247 Kötülük (bk/.. İyilik-Kötülük) 247 Köy (bkz. Şehir-Köy) Kanser 248 Kulak (bkz. Duvu Organları) Kanun-Hüküm 249 Kulluk 269 249 Kur'ân-ı Kerim 270 Kurban 272 Kanaat , , Kapasite Karakter (bkz. Kj§Hik) , Kurbiyet 273 Kusur (bkz. Ayıp) Kutub 274 Kuvvet (bkz. Güç-Kuvvct) Mizaç (bkz. Kişilik) Moğollar 294 Mucize 295 Hz. Muhammcd (bkz. Peygamberimiz Hz. Muhammcd) Muhasebe Linet r 276 Liderlik (bkz. Yöneticilik) -chMah§er (bkz. /Cjvamet) Mahfiyet-Melâmet 277 Makam (bkz. Hâl-Ma kam) 296 Murakcbe 297 Mûsikî 297 Mutluluk-Mutsuzluk Mücahede-Mücahid (bkz. Cihad-Mücabid) 298 Mümin (bkz. İman-Mümin) Mürid-Mür§id 299 Makam-Mevki 278 Müslüman (hkz. İman-Mümin) Mal-Mülk 279 Müşahede Mânâ-Anla)n§ 280 Müşrik (bkz. Şirk~Mü§rik) Marifet (bkz. İrCm-Marifet) Müzik (bkz. Mûsiki) _Mazhar 281 Mecaz 282 Melek 282 Menfaat 283 Merhamet-Şefkat 284 Mescid (bkz. Câmi-Mescid) Meslek 285 Mesnevi 285 289 Mevki • (bkz. Makam-Mevki) Mevlânâ 290 Meyil 291 Mey\'e .; 292 Mezar : -^. Namaz 308 Namus (bky.. İffet-Hayâ-Namus) Memleket (bkz. Vatan) Meşguliyet 305 Nasib (hkz. Rjzık-Nasih) Nasihat 312 Naz 312 Nazar 312 Nefs 313 Ney 318 Nikâh (hkz. Evlilik) Nimet-Şükür 319 Niyet 321 Noksanlık (hkz. Olgunluk-Hamhk) Nûr 321 292 -d- • Mezheb 293 Miraç 293 Olgunluk-Hamjık 323 Miras 294 Ordu 325 Misafır-Misafirlik (bkz. Ziyaret-Misafirlik) Oruç 326 Ovıın-Ovuncak 327 Öfke-Kın 328 Ruhbanlık 354 Rüşvet 355 Rüya (hkz. İlyku-Rüya) Öğrenim-Öğrenmek- ÖğretmekÖğretmen (bky^. Eğidm, İlim) Rüzgâr 355 Sabır 356 Öğüt (hh.. Nasihat) Ölçü 330 Ölmeden Evvel Ölmek 330 Ölüm 331 Sadâkat (hky.. Zina) Ömür (hkz. Havat) Önyargı Övgü-Övülmck Sadaka (hkz. Bağış) 334 Sahabe 334 Sahte (hkz. Gerçek-Sahte) 358 Sağlık 359 Özgürlük (hkz. Hürriyet-Esaret) Sanat-Sanatkâr 359 Özlem (hkz. Ayrıhk-Özlcm) Sarhoşluk (hkz. Şarap-Sarho§!uk) Öz Eleştiri (hkz. Muhasebe) Savaş-Barış 360 Saygı 362 Padişah (hkz. Yöncüci-Yöneticilik) Sebep 362 Para (hkz. Sen^ct-Zenginlik) Secde (hkz. Namaz) Peri (hkz. Cin) Semâ Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) Servet-Zenginlik 364 33S Sevgi-Se\'gili 365 Peygamberlik-Peygamberi er 339 Se\inç (hkz. Mutluluk) Pislik 343 Seyahat Pişmanlık 343 Polis 344 Problcm-Çözüm 344 Psikoloji 344 Put 34S 363 366 Sevr-ü Sülük (hkz. Yol-Yolculuk) Sczg] 367 Sıdk (hkz. Doğruluk) Sıkıntı (hkz. Dert) Sır-Sırdaş 368 Silâh 368 346 Silsile 368 Rehber (hkz.^ Kılavuz) Sohbet 369 Renk 346 Sormak-Soru 369 369 -RİT Rahmet , Rjza 347 Soyaçekim Rızık-Nasib 347 Söz (hkz. Dil-Söz) Riyazet 348 Stres 370 Ruh-Beden 349 Su 370 Suç 371 Tarikat 396 Sûfî (bkz. Tasav^'uf-Sûfî) Tartışma 397 Su-i zan (bkz. Zan) Tasavvuf-Sûfî 397 Susmak (bkz. Sükût) Tayy-i Z a m a n Tay)^-i Mekan 400 Sükût 371 Tebhğ-İr§ad 400 Sûret-Mânâ, Zâhir-Bâtın 372 T e c r ü b e (bkz. Acemilik-Tecrübe) Tedbir Sünnet (bkz. Peygamberimiz Hz. Mubammed) 401 T e e n n i (bkz. Acele-Teenni) Tefekkür (bkz. Düşünce) Tekâmül (bkz. Devir, Olgunluk) Şaka-Latife Şans (bkz. 377 Baht-Babtsızhk) Şarap-Sarho§luk Temizlik 402 Tenasühü Red 404 377 Teşbih (bkz. Zikir) 379 Teşekkür (bkz. Şehir-Köy 380 Tevazu (bkz. Şehvet 380 Tevbe-İstiğfar 383 Tevekkül 407 Tevhid-Vahdet-Kesret 408 Şefkat (bkz. Merhamet-Şefkat) Şehid-Şehidlik Şems-i Tebrizî Şer (bkz. Tesettür İyilik-Kötülük) Şeriat 383 Şeyh^ (bkz. Mürid-Mür§id) 404 Nimet-Şükür) Alçakgönüllülük) 405 Tezahür (bkz. Mazhar) Tıp 411 412 Şeytan 385 Ticaret Şiir 388 Toplum 413 388 Tuzak 414 389 Türk 415 Şirk-Müşrik • Şöhret, Şükür (bkz. Nimet-Şükür) Ucub (bkz. Kendini Taassup 390 Tahkik-Taklit 390 Takdir (bkz. Kader-Kaza) Takiit (bkz. Tahkik-Takîit) Takva 391 Beğenmek) Unutmak U t a n m a k (bkz. İffet- 417 Haya-Namus) Usta-Çırak 417 Uyanık Olmak 418 Uyku-Rüya 418 Tamah (bkz. Açgözlülük) Tanımak (Kendini Tanımak, İnsanları Tanımak) Umit-Ümitsiziik (bkz. 392 Üzüntü (bkz. Dert) Korku-Ümit) Zan -VVaad 421 Vahdet (bkz. Tcvhid-Vahdet-Kcsret) Vahiy 421 450 Zarar (bky.. Fayda-Zarar) Zaruret 450 Zekâ (bkz. Ahi) Zekât Varhk (bkz. Yaı-TitüıŞ'Vaıhk-Yokîuk) 451 Vatan-Yurt 422 Zengin-Zenginhk Vefa 424 (bkz. Vehim 424 Zıt 451 425 Zikir 452 Zina 453 Velî Vera (bkz. Zübd-Vera) Scnet-Zenginlik) Vesvese 429 Zulüm (bkz. AdaJet-ZuJüm) Vird 429 Zühd-Verâ Vuslat 430 Yahudilik-Tevrat 432 Yakîn 433 Yalan-Yalancı 434 Yalnızlık 435 Yaratılış-Varhk-Yokluk 435 Yardım Dilemek 436 Yardırnla§ma-Dayanı§ma 437 Yasak 437 Yaşlılık (bkz. İhciynr-lhtiyarhk) Yemek-İçmek, Açlık-Tokiuk 438 Yemin 440 Yetenek (bkz. Kabiliyet) YokJuk (bkz. Yaraü!ı§-Varlık-Yokîuk) Yoksul-Yobulluk 440 Yol-Yoîculuk 441 Yönetici-Yöneticilik 444 Yücelik 447 , Yüz 447 •\ Zahir-Bâtın (bk2.. Sûret-Mânâ) Zaman 449 454 Bir gönül eğitimcisi olan Mevlânâ Celaleddin-i Rumi, huzurun, sevginin, barış ve hoşgörünün sembolüdür. Sadece Anadolu'daki değil, Doğu'dan Batı'ya hemen her coğrafyadaki manevi rehberliğiyie o, kendisine yönelenlerin gönüllerini aydınlatmakta, ruhlarını özgürleştirmektedir. Hz. Mevlâna, akıl ve ruh sağlığı bozulan insan ve toplum için bulunmaz bir panzehir, şifa kaynağıdır. İnsanın dünyadaki serüvenine ve Allah'a olan yolculuğuna dair hemen her konudaki hikmetli sözlerinin yer aldığı Mesnevî'si ise tasavvuf edebiyatının şaheseri olarak kabul edilir. Ancak bu önemli eseri doğru ve yeterli bir derinlikte okumak epey zorlu bir iştir. Anlayış ve ciddi bir çaba gerektirir. Bu nedenle, hacimli bir eser olan Mesnevî'den herkesin yararlanabilmesi için, ondaki hikmetli sözleri derleyen çalışmalar yapılmıştır. Elinizdeki kitap da, Tasavvuf araştırmacısı Şaban Karaköse tarafından hazırlanan ve A'dan Z'ye konularına göre Mesnevî'deki hikmetli sözlerin tasnifini amaçlayan bir çalışmadır. Siz de ''Mevlânâ'dan düşündüren sözler"inde kendinizi bulacaksınız... "Mutlaka gönülden gönüle yol vardır." '^Gonlü aydın bir ere kul olmak^ padişahların başına taç olmadan daha iyi.'' "Canların gıdası aşktır. Bundan dolayı ruhların gıdası açlıktır," "Sual de bilgiden doğar, cevap da." "Söz söylemede yücelik Sivamaiyınl Dinlemek, söylemekten yeğdir." "Kibir, hırs, şehvet kokusu, söz söylerken soğan gibi kokar." "Ahmaklara verilecek cevap sükûttur." ^TBMM %i^ Kütüphanesi löm