14 Mayıs Halk Günü, Mars`a Yolculuk

MARS’a
YOLCULUK
TARİHÇE
Arapça Merih -- Türkçe Bakırsokum ya da Sakit
Babil mitolojisinde Nergal
Hindu mitolojisinde Mangala
Eski Mısırlılar Kızıl Horus
İbranicede Ma'adim
Çin, Japon, Kore ve Vietnamlılar Ateş Yıldızı
MARS
-- Yunan ve Roma mitolojilerinde Zeus ile Hera’nın oğlu -- Savaş Tanrısı
-- Yunanlar Ares olarak, Romalılar ise Mars olarak adlandırmaktadırlar
-- Homeros’un İlyada destanında Yunanların onu nefret dolu, ölüm saçan ancak
korkak biri olarak tasvir ettikleri yazılmaktadır.
-- Savaşçı Romalılar ise onu güçlü bir savaşçı olarak görürler, ona taparlar ve
hatta kurbanlar verirler.
1500’ler
Danimarkalı astronom Tycho Brahe
----- Mars’ın gökyüzündeki konumu
1600’ler
Johannes Kepler
----- Mars’ın eliptik bir yörüngede dönmesi
Galileo Galilei
----- Mars’ın teleskopla ilk gözlemi
Christiaan Huygens
----- Mars’ın ilk resminin çizilmesi ve dönme süresinin hesabı
----- Güney kutup buzullarının farkedilmesi
----- Dünya dışı zeki varlıkların varlığına dair spekülasyonlar
1700’ler
Sir William Herschel
----- Eksen eğikliği
----- Atmosfer yapısı
1800’ler
Honore Flaugergues
----- Atmosferdeki toz bulutları
----- Kutup buzlarının bahar aylarında erimesi
Giovanni Schiaparelli
----- Marsın yüzey haritasını çıkarttı. Kullandığı ‘canali’ kelimesi yüzünden Marsta zeki yaşam
formlarının bulunduğu ve kanallar sistemi inşa ettikleri düşünüldü.
Pierre Jules Janssen ve Sir William Huggins
----- Su buharı ve oksijen bulma çalışmaları
Asaph Hall
----- Marsın uyduları (Phobos (korku) ve Deimos (panik))
TEMEL BİLGİLER
GEZEGENLERİN ORTALAMA UZAKLIKLARI
-- Güneş’ten itibaren dördüncü ve Güneş
sistemindeki en küçük ikinci gezegendir.
-- Dört tane iç gezegenden biridir.
Güneş sisteminin ebatlarını bir milyar kat
küçültseydik;
Yer – 2 cm çapında bir bilye
Mars – 1 cm çapında bezelye
Jüpiter – greyfurt
Saturn – portakal
Uranüs ve Neptün – limon
Güneş – çapı yaklaşık 2 m olan bir küre
Güneş sistemindeki
uzaklıkları bir milyar kat
küçültseydik;
MARS’IN ORTALAMA UZAKLIĞI
Dünya -- 150 m,
Mars -- 229 m,
Jüpiter -- 778 m,
Saturn -- 1400 m,
En yakın yıldız -- 40000 km
uzakta olacaktı !!!
Mars
Dünya
Enberi :
206,655,215 km
1.381 AB
147,098,291 km
0.9833 AB
Enöte :
249,232,432 km
1.666 AB
152,098,233 km
1.017 ABr
Mars’ın kuzey yarıküresi için mevsimler
Gün
Mars eliptik bir yörüngeye sahip olduğu için bazı
mevsimler diğerlerine göre daha uzundur. Kuzey
yarıkürede bahar ve yazlar daha uzunken güney
yarıkürede kış ve sonbahar ayları daha uzun yaşanır ...
BİR YIL
Gün
BİR GÜN
24 Saat
24 Saat
40 Dakika
EKSEN EĞİKLİĞİ
Kuzey
Y.K.
Dünya
Mars
İlkbahar
93
194
Yaz
93
178
Sonbah
ar
90
142
Kış
89
154
Dünya ile benzer eksen eğikliğine sahip
olduğu için, Mars ta mevsimlere
sahiptir!!! Ancak Mars’ın 1 yılı daha
uzun olduğu için mevsim süreleri de
daha uzundur...
-- 26 ayda bir Mars’a yakınlaşmaktayız.
-- Mars, her 15-17 yılda bir ise Güneş’e ve Dünya’ya en yakın uzaklığa gelir.
-- Önceki buluşma 2003 yılındaydı.
-- 18 Mayıs – 3 Haziran 2016 tarihleri arası Dünya’ya yakın konumda olacak.
-- Mesafe 75 milyon km.
-- En yakın olacağı diğer tarih 31 Temmuz 2018
Mars ebat olarak Dünya ve Ay arasında bir büyüklüğe sahiptir
Ay
:
Mars :
Dünya :
Kutup yarıçapı
Ekvator yarıçapı
Ekvator çevresi
1.735,9 km
3.376,2 km
6.356,8 km
1.738,14 km
3.396,2 km
6.378,1 km
10.921 km
21.339 km
40.075 km
Deimos (panik) – 39 km
-- 3.5 Mars çapı kadar uzakta
-- Yörünge dönemi 30.3 saat
-- Doğudan doğar
-- Batıdan batması 2.7 gün sürer
Ay -- 3500 km
-- Her iki uyduda çekim etkisinden dolayı Mars’a
aynı yüzünü göstermektedir..
-- Phobos’un yörünge dönemi Mars’ın dönme
döneminden hızlı olduğu için aralarındaki çekim
kuvveti değişmekte ve gelecekte Phobos’un
Mars’a çarpması beklenmektedir !!!
Phobos (korku) – 69 km
-- 1.5 Mars çapı kadar uzakta
-- Yörünge dönemi 7.6 saat
-- Batıdan doğar, doğudan batar
-- 11 saat sonra yeniden doğar
MARS’IN ORTALAMA HACMİ
Dünya’nın içini doldurmak için en az
altı tane Mars gereklidir!!!
Hacim :
Mars
Dünya
1.6 x 1011 km3
(163 milyar km3)
1.1 x 1012 km3
(1.1 trilyon km3)
Dünya’nın hacminin %15.1’i kadar
MARS’IN ORTALAMA KÜTLESİ
Mars’ın kütlesi
Dünya’nın kütlesinin
onda biri kadardır !!!!
Kütle :
Mars
Dünya
6.4 x 1023 kg
(642 sextilyon kg)
5.9 x 1024 kg
(5972 sextilyon kg)
MARS’IN ORTALAMA
YOĞUNLUĞU
Mars
3,9 kg/m3
Dünya
5,5 kg/m3
Mars’ın yoğunluğu Dünya’nın yoğunluğunun %71’i kadardır !!!!
MARS’IN ÇEKİM KUVVETİ
Mars’ta %62.5 oranında daha az çekim
kuvveti hissedilmektedir !!!
MARS’TA AĞIRLIK
Kilo problemi yaşayanlara müjde !!!!!
Eğer Dünya’da 100 kg iseniz Mars’a
gittiğinizde 38 kg olarak tartılacaksınız !!!!
MARS’IN İÇ YAPISI
Mars’ın çekirdeğinin katı mı sıvı mı yoksa
Dünya’nın çekirdeği gibi hem katı hem de
sıvı bölgelerden mi oluştuğu bilinmemekte...
Yer kabuğu
Manto
Sıvı dış çekirdek
Katı çekirdek
-- Çekirdek -- demir, nikel ve % 14-17 civarında sülfürden oluşur. Yarıçapı yaklaşık 1480 km’dir.
-- Manto -- Tektonik ve volkanik oluşumlardan meydana gelmiş silikattan oluşur.
-- Kabuk -- Ortalama kalınlığı 50 km’dir (azami kalınlığı 120 km). Tektonik plakalar yoktur, tek parçadır.
!!!!!Dünya kabuğunun ortalama kalınlığı 40 km’dir. Her iki gezegenin boyutları gözönüne alındığında Mars’ın
kabuğuna göre üç misli daha ince kalır.
Dünya’nın atmosferi Mars’ın atmosferine kıyasla 100 kat daha yoğundur...
%78 Azot
%21 Oksijen
%1 Diğer
%96 Karbondioksit
< %2 Argon
< %2 Azot
< %1 Diğer
MARS’IN ORTALAMA SICAKLIĞI
Donma noktası
YÜZEY YAPISI
-- Mars’ın tüm yüzey alanı kabaca Dünya’daki karalarının toplam yüzey
alanına eşittir.
-- Bir Mars haritası, okyanusları olmayan bir Dünya haritası kadardır.
-- Ay'daki kraterlerle, Dünya'daki volkanlar, vadiler, çöller ve kutuplarla
benzerlik göstermektedir...
-- Mars’ın tüm yüzeyi talk pudrasına
benzer bir toz ile kaplıdır
-- Mars’a kırmızı rengini veren bileşik,
oksijen ve demirin bir araya gelmesinden
ortaya çıkan demiroksittir. Yani bildiğimiz
pastır !!!
-- Toz katmanının altındaki kabuk çoğunlukla volkanik bazalt kayalarından
oluşmaktadır.
-- Mars toprağı aynı zamanda organik maddenin gelişmesi için elzem
olan magnezyum, sodyum, potasyum ve klorür içermektedir.
-- Bununla birlikte alüminyum, kalsiyum, silikon, demir ve oksijen de mevcuttur.
-- Her iki kutup bölgesinde Dünya’dakine benzer geniş buzullar vardır.
-- Bu buzullar temel olarak su buzundan oluşmaktadır.
-- Yazın kuzey kutbunda 1000 km çapında ve 1.6 milyon km3 buz oluşur.
-- Eşit olarak kutba dağıltılsa 2 km kalınlığında buz oluşur.
-- Donmuş karbondioksit su buzuna kıyasla daha ince bir
katman oluşturur (Kuzey kutbunda kışın 1 metre)
-- Güney kutbunda ise buzulun çapı 350 km ve kalınlığı ise 3 km’dir.
-- Yaz-kış 8 metre kalınlığında kuru buz vardır.
Dünya’da
-- Kuzey kutbunda 3-20 m kalılığında 2.6 milyon km3
-- Güney kutbunda 25 and 30 milyon km3 ve temiz
suyun %70’i
-- Su buzlarının erimeleri halinde suların Mars’ın tüm
yüzeyini kaplayacağı ve oluşacak bu okyanusun
derinliğinin 11 m olacağı hesaplanmaktadır.
-- Ayrıca gezegende kutuptan 60° enlemine kadar donmuş
buzlu bir toprak tabakası uzanır.
-- Daha dipteki toprak tabakasında büyük miktarlarda ve
sıkışık halde tutulmuş (yüzeye çıkamayan) su
rezervlerinin bulunduğu sanılmaktadır.
-- Güneş Sistemi’ndeki en büyük toz fırtınalarına sahne olan
gezegendir.
-- Bu toz fırtınaları mahalli bir bölgedeki küçük fırtınalar biçiminde
olabildiği gibi, tüm gezegeni kaplar büyüklükteki dev fırtınalar
biçiminde de olabilmektedir.
-- Bunlar özellikle Mars Güneş’e en yakın konumuna geldiğinde
oluşmaktadırlar.
-- Buzların uçması ve su buharının yoğunlaşması olaylarıyla
etkileşim içinde bulunan spiral oluşumlar gözlemlenmiştir
-- Mars'ın iki yarım küresi birbirine benzemez.
-- Gezegenin güney kesimi daha yüksektir; daha
kraterli bir yapıdadır ve daha eskidir.
-- Kuzey yarımküre ise lav akıntılarıyla düzleşmiş
ovalar içermektedir
!!!! Mars’ın kuzey yarımküresine dört milyar
yıl önce Ay’ın boyutunun %6,6’sı
büyüklükteki bir cismin çarpmış olduğunu
ileri sürülmektedir.
-- Açılan krater bugun Borealis çanağı
olarak bilinir ve uzunluğu 10.600 km,
genişliği 8.500 km’dir. Mars'ın yaklaşık
%40'ıdır.
Mauna Kea
Hawaii
-- Olimpos dağı Güneş sisteminin en yüksek dağıdır.
-- Yüksekliği yaklaşık 26 km, taban genişliği 600 km ve
krater çapı 26 km’dir.
-- Pavonis, Arsia ve Ascraeus volkanik dağlarıyla beraber
Tharsis Yaylası‘nda bulunur.
-- Arsia Dağında, volkanının yamaçlarında 7 muhtemel
mağara girişi saptanmıştır.
-- Bunlar günümüzde “yedi kızkardeşler” adıyla
bilinmektedirler.
-- Mağara girişlerinin genişliklerinin 100 m ile 252 m
arasında değişmektedir.
‘grand’
canyon
-- MarsOur
Güneş
sistemindeki
en büyük kanyona sahiptir.
-- Denizciler vadisi; 4.000 km uzunluğunda,
200 km genişliğinde olup, 7 km derinliğe sahiptir.
Dünyadaki Büyük Kanyon; 446 km uzunluğunda ve
yaklaşık 2 km derinliğindedir.
Ma'adim Vallis 700 km uzunluğunda, 20 km genişliğinde
ve yer yer 2 km derinliğindedir. Bu kanyonun geçmişte bir
sıvı su baskınıyla oluştuğu sanılmaktadır.
Hellas çanağının çapı 2100 km, ve derinliği ise 9 km'dir.
MAVİ GÜNBATIMI
MARS GÖREVLERİ
55 Mars görevi yapıldı, 24 tanesi başarılı oldu, gelecekte 7 görev daha var...
Mariner 6 ve 7 (1969) – Atmosfer çalışmaları
Mariner 4 (1964) – ilk başarılı transit geçiş
-- ilk fotoğraflar
Mariner 9 (1971) – Yörüngeye sokulan
ilk başarılı uzay aracı
-- Atmosferin kalın ve tüm gezegeni
kaplayan bir tozdan oluştuğunu
keşfetti.
-- Çok şiddetli fırtınalar meydana
geldiğini gözledi.
Viking 1 ve 2 (1975)
– Yörüngeye giren ve Mars yüzeyine robot yollayan
ilk görevler
-- Toprakta silisyum, demir, magnezyum,
alüminyum, sülfür, kalsiyum ve potasyum buldu.
-- Toprakta yaşam olduğuna dair pozitif sonuç verdi
Mars Odyssey 2001
Sojourner ve Pathfinder 1996
-- Ares vadisine inerek
kayaların yapısını analiz etti
-- Mars yörüngesinde dolanarak
yüzeydeki su dağılımının haritasını çıkarttı
-- Su buzunun mikroskobik yaşamı
sağlayacak kadar çözülüp çözülmediğini;
-- Yaşam için gerekli olan karbon içerikli
kimyasalların varlığını araştırdı
Spirit ve Opportunity 2003
Mars Express 2003
-- Güney kutbunda su buzu keşfetti
-- Atmosferde metan tespit etti (mikrobik yaşam)
-- Amonyak tespit etti (jeolojik veya canlı aktivitesi)
-- Mars’taki yüzü fotoğrafladı
-- Mars'ın geçmişte su anki kadar kuru ve soğuk
olmadığını ve yaşam formu oluşmuş olabileceğini
keşfettiler.
-- Asit göllerinin olduğunu buldular
Curiosity 2011
Columbia Hills, Mars
Atacama Desert, Chile
Columbia Hills, Mars
Kilauea Volcanoe, Hawaii
Olympus Mons, Mars
Dubai, UAE
Endurance Crater, Mars
Djado Plateau, Niger
Valles Marineris, Mars
Lena Delta, Argentina
Holden Crater NE, Mars
Yemen
Mars
Niger
Mars