HEGEL METİNLERİ İÇİN ALMANCA

HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN
ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
ÝDEA YAYINEVÝ 2000
www.ideayayýnevi.com
abarbeiten eyl. bitip tükenmek, yýpratmak
Abbrechung (f) a. koparma, kopma; durdurma, kesme, kesinti (cessation, discontinuance)
Abbruch (m) a. zarar; kopukluk; yýkým (demolition; damage, injury, loss)
Abend a. akþam
abendländische sft. batý
aber bðl. ama
Aberglaube (m) a. boþinanç (superstition)
aberhunderte sft. yüzlerce
abermals blt. bir kez daha
abertausendmal blt. tausend- und abertausendmal: binlerce kez
Abgabe (f) a. vergi; boþaltma (delivery; posting;
tax, duty)
abgehen eyl. ayrýlmak, terketmek
abgelegen sft. uzak
abgesehen —von blt. —e
bakmaksýzýn; göz önüne almaksýzýn, bir yana
býrakarak; (without regard to)
abgöttischen putperest
Abgrund (m) a. uçurum;
(pit, gulf, chasm, abyss)
abhalten eyl. önlemek,
engellemek
abhandeln eyl.görüþmek,
ele almak, tartýþmak,
irdelemek
Abhandlung (f) a. inceleme; deneme; tartýþma; (treatise, essay)
abhängen a. von: eyl. baðýmlý olmak (depend on,
be dependent on)
abhängen eyl. asmak, —
von: —e baðýmlý olmak
abhängig sft. baðýmlý
Abhängigkeit (f) a. baðýmlýlýk (dependency, dependence)
abhauen eyl.kesmek, kopmak
abhelfen eyl. iyileþtirmek,
çözüm bulmak, gidermek
Abhilfe (f) a. çare; (remedy, redress)
abkommen eyl. uzaklaþmak; bir yana býrakmak
ablassen eyl. boþaltmak;
indirmek, düþürmek,
indirgemek
ablegen eyl. ortaya koymak
ableiten eyl. türetmek,
çýkarsamak; sapmak,
uzaklaþmak
Ableitung (f) a. türev, türetme, çýkarsama (derivation; deduction)
ablöst eyl. ayýrmak, koparmak
abmahcen eyl. uzaklaþtýrmak; sonlandýrmak
abnehmen eyl. uzaklaþtýrmak; azaltmak (remove, take off; decrease, diminish);
Abnehmen (n): im A. sein:
azalmada olmak
Abrede (f) a. yadsýma,
denial; in A. stellen;
yadsýmak
abreiben eyl. soymak
Abschied (m) a. ayrýlma;
nehmen von A. ayrýlmak
abschmecken eyl. tatmak
abschneiden eyl. kesmek;
kesip atmak
abschrecken eyl. korkutmak
abschreckend sft. caydýrýcý
Abschreckung (f) a. korkutma, caydýrma
absehen eyl. gözardý etmek; — von: bakýlmaksýzýn
Absicht (f) a. niyet, amaç,
hedef (intention, purpose, design, objective,
motive, intent; end, aim)
absolut sft. saltýk; absolute,
unconditional
absolvieren eyl. baðýþlamak
1
absondern eyl. ayýrmak,
yalýtmak, uzaklaþtýrmak, kaldýrmak
abspiegeln eyl. yansýtmak
absprechen eyl. yoksun
býrakmak, yadsýmak,
kabul etmemek
abstammen eyl. türemek,
den gelmek, doðmak
Abstammung (f) a. soy,
ata, kök, köken; (descent, parentage)
Abstand (m) a. uzaklýk;
(distance (away); distance (apart), interval,
gap, space)
absteigen eyl. inmek
abstoßen eyl. itmek
abstrahieren eyl. soyutlamak
abstrahierend sft. soyutlayýcý, soyutlayan
abstrakt sft. soyut
Abstrakta a. soyutlamalar
abstrakteste [n] sft. en
soyut
Abstraktion (f) a. soyutlama
Abstraktum (n) a. soyut
[kendilik]
abstreifen eyl. soymak
abstumpfen eyl. yüksüzleþtirmek; kesmek, budamak
absurd sft. saçma
Abteilung (f) a. bölüm,
bölümleniþ, sýnýflandýrma (division; separation; classification; part,
portion, section)
Abtrennung (f) a. ayýrma
(seperation, removal,
detachment)
abtun eyl. bir yana atmak;
sonlandýrmak, bitirmek (take off, put off;
abolish, get rid of)
abwechselnd blt. deðiþtirerek, almaþýk olarak,
sýrayla
Abwechslung (f) a. deðiþiklik, türlülük; (variety,
diversity, change)
abwechslungsweise blt.
sýrayla, almaþýk olarak
abweichen eyl. sapmak,
uzaksaþmak, ayrýlmak
Abwesenheit (f) a. yokluk, bulunmama (absence; non-appearance)
abziehen eyl. çekmek, yolmak, soymak, yüzmek
achten eyl. bakmak, görmek, saymak
adäquat sft. yeterli
Addieren a. toplama
Adjektive (n) a. sýfat
Advokaten (m) a. avukat
Advokatenbeweis a. avukat-tanýtý
Affe (m) [n] a. maymun
Affirmation (f) a. olumlama; doðrulama (affirmation)
affirmativ sft. olumlu
affizieren eyl. etkilemek
Aggregat (n) a. toplak
Aggregatzuständ (m) a.
toplak durumu
ahnen eyl. sezinlemek;
ahnen lassen: önceden
duyumsamak
Ahnung (f) a. kuþku; önsezi; (misgiving, presentiment, forewarning;
idea, notion, suspicion,
inkling)
Akosmismus a. Evrensizlik,
evren yokluðu
Akt (m) a. edim; iþ
Aktion (f) a. eylem
aktiv sft. etkin
Aktivität (f) a. etkinlik
Aktuosität a. erke
Akzent (m) a. vurgu
Akzidentalität (f) a. ilineksellik
Akzidentelles a. ilineksel
Akzidenzen (n) a. ilinek
albern sft. aptalca, budalaca, saçma
algebraischen sft. cebirsel
all sft. tüm
allbekannten sft. genel
2
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
olarak bilinen
allbelebende sft. herþeyi
dirimli kýlan
allein sft. yalnýzca, ancak,
salt
allemal blt. her zaman
allenthalben blt. her yerde, her yanda, her bakýmdan
allerärmste sft. en yoksul
allerdings blt. hiç kuþkusuz
allerdürftigste sft. en yoksun
Allererstes a. en ilk
allerhand sft. her tür
allerrealste (n) sft. en olgusal
Allerrealste a. en olgusal
olan
allgemein sft. evrensel,
genel
allgemeinen blt. genel
olarak
Allgemeinheit (f) a. evrensellik; genellik; (universality, generality; general
public, public or people
at large)
allgemeinsten sft. en genel, en evrensel
Allheit a. tümlük
allmächtig sft. herþeye
gücü yeter
Allmähliche a. herþeyegücü-yeter
allseitige sft. çok yanlý,
kapsamlý, her bakýmdan
allweise sft. en bilge; all
wissend: herþeyi bilen
Allzuscharf a. çok keskin
als ilg. iken, gibi
alsbald blt. hemen
alsdann blt. sonra, bunun
üzerine, bundan baþka
also blt. öyleyse
alt sft. eski
Altar (m) a. altar, sunu taþý,
sunak
Alter (n) a. yaþ; yaþlýlýk; çað
alters blt. von alters her:
çaðlar boyu, eskiden
beri;
althebräischen sft. eski
ibrani
altklug sft. (A.heit): büyümüþte küçülmüþ(lük),
erken geliþmiþ(lik);
nazik (precocious)
Ammonshörner (n) a.
ammonit
amor (Lat.) a. sevgi
Analogie (f) a. andýrým
Analyse (f) a. çözümleme
analysieren eyl. çözümlemek
Analysis (f) a. çözümleme
analytisch sft. çözümsel
Anarchie (f) a. anarþi
Anatomie (f) a. anatomi
anbeten eyl. tapýnmak
anbetrifft eyl. ilgilendirmek
Anblick (m) a. bakýþ, görüþ; görünüþ (view,
sight; look, appearance;
aspect)
ander sft. baþka
andererseits bðl. öte yandan
andern eyl. deðiþtirmek
andernteils bðl. öte yandan
anders a. baþka türlü
Anderssein a. baþkalýk
anderswo blt. baþka yerde
anderwärts blt. baþka yerde
anderweitig blt. dahasý;
baþka türlü; baþka yerde
andeuten eyl. imlemek
aneignen eyl. benimsemek, kabul etmek;
kendinin edinmek
aneinander blt. birbiri ile,
birbiri üzerine
aneinanderreihen eyl. yanyana, biraraya dizilmek
anerkannt sft. tanýnan,
kabul edilen
anerkanntermaße bðl.
kabul edildiði gibi
anerkennen eyl. tanýmak,
kabul etmek
anerkennenswert sft. övgüye deðer
Anerkenntnis (f) a. tanýma, kabul etme (acknowledgement; recognizance)
Anerkennung (f) a. tanýma, kabul etme, onaylama (acknowledgement; recognition; approval, approbation)
Anfang (m) a. baþlangýç,
açýlýþ; (start, beginning,
commencement, outset;
inception, openenig, introduction)
anfangen eyl. baþlamak
anfänglich sft. kökensel,
ilk, baþlayan
anfangs blt. baþlangýçta
Anfangsgründen a. baþlangýç zeminleri
Anfangspunkte a. baþlangýç noktasý
Anfeindung (f) a. zulüm;
düþmanlýk; (presecution; enmity, hostility)
anführen eyl. alýntýlamak,
aktarmak, söz etmek,
deðinmek; ortaya sürmek
Anführung (f) a. önderlik; alýntý; (lead, leadership; quotation, citation)
Angabe (f) a. belirtme;
bildirim; yönerge; (indication; declaration;
statement, assertion; pl.
instructions, direction)
angeben eyl. belirtmek,
vermek, ileri sürmek;
indicate, state, fix, appoint; give, declare
angeblich ilg. sözde
angeborene blt. doðuþtan
angehen eyl. ilgilendirmek,
baðlantýlý olmak
angehören eyl. ait olmak
angehörig sft. —e ait
Angelegenheit (f) a. kaygý, iþ, sorun (concern,
matter, affair, business)
angemessen sft. uygun,
yeterli
angemessenste sft. en uygun, en yeterli
Angesicht (n) a. yüz, çehre; (face; countenance)
angestammt sft. doðuþtan, kalýtsal
angreifen eyl. yakalamak;
kavramak; saldýrmak
Angrif (m) a. saldýrý, atak
Angst (f) a. endiþe
anhalten eyl. durdurmak;
engellemek; zorlamak
animalisch sft. hayvansal
ankleben eyl. yapýþmak,
sarýlmak
anknüpfen eyl. baðlamak
(tie, fasten); baþlamak
(initiate, start)
ankommen eyl. varmak;
(arrive)
ankündigen eyl. bildirmek, açýða çýkarmak,
ele vermek
Anlage (f) a. yatkýnlýk,
yetenek
Anlauf (m) a. kalkýþ; baþlayýþ; (take-off, run (up),
approach run; (fig) start)
anlegen eyl. (kýyýya) inmek,
dönmek
anmaßen eyl. gaspetmek;
sich zu viel anmaßen:
ileri gitmek
Anmerkung (f) a. not;
(note, annotation; observation, remark)
Annäherung (f) a. yaklaþým, yaklaþma
Annahme (f) a. kabul etme, varsayma, sayýltý;
(acceptance; adoption;
supposition, assumption, hypothesis)
annehmen eyl. kabul etmek, benimsemek; varsaymak (accept; take;
assume, adopt, undertake)
anordnen eyl. buyurmak
(order, command, decree,
direct)
anpassen eyl. uy(dur)mak; uyarlamak (fit on;
fit, adapt, adjust, accomodate, suit; conform)
anschauen eyl. sezmek;
bakmak, seyretmek,
görmek (look at, view,
regard, contemplate)
Anschauung (f) a. sezgi
(intuition, visual perception; mode of wieving, way
of looking or seeing; idea,
conception, notion, opinion, (point of) view,
outlook)
Anschein (m) a. görünüþ;
benzerlik; (appearance,
look, semblance; likelihood)
anschlagen eyl. vurmak;
deðerlendirmek
anschließen eyl. baðlamak;
eklemek, katmak
ansehen eyl. bakmak,
görmek (look at; see,
detect, notice)
Ansehung (f) blt. in —
(Gen.): açýsýndan
(considering, in consideration—or—view
of, with respect to, having
regard to)
Ansich a. ‘kendinde’
ansichseiende sft. kendinde varolan
Ansichsein a. kendinde-
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
varlýk, kendinde-olma,
kendindelik
Ansicht (f) a. bakýþ (açýsý),
görüþ
Anspruch (m) a. hak, istem
Anstand (m) a. incelik;
gecikme; duraksama;
A. nehmen: duraksamak
anstatt ilg. yerine
anstellen eyl. koymak;
kullanmak; giriþmek,
yürütmek
anstemmen eyl. bastýrmak, itmek (push,
press)
Anstoß (m) a. vuruþ, dürtü; engel; Anstoß nehmen an: gücenmek,
içerlemek
anstößig sft. itici, uygunsuz
Anstrengung (f) a. çaba
Anthropologie a. Insanbilim
Anthropopathism a. insan
duygularýný tanrýya ya
da dýþsal nesnelere
yüklemek
antike a. antik
Antinomie a. çatýþký
Antithese (f) a. karþýsav
Antizipation a. önceleme,
önceden düþünme vb.
(anticipation)
antizipieren eyl. önceden
kabul etmek, öngörmek, öncelemek
antreffen eyl. karþýlaþmak,
raslamak
antun eyl. üstüne koymak,
vermek
Antwort (f) a. yanýt
antworten eyl. yanýtlamak
An-und-für-sich a. kendinde-ve-kendi-için
anvertrauen eyl. emanet
etmek, teslim etmek,
býrakmak
anweisen eyl. yöneltmek,
yönlendirmek; a. auf
sein: baðýmlý olmak;
ihm etwas a. ona birþey
saptamak, belirlemek
Anweisung (f) a. yönerge,
buyruk
anwenden eyl. uygulamak,
kullanmak
Anwendung (f) a. uygulama
Anwesenheit (f) a. bulunuþ
Anzahl (f) a. sayý
anziehen sft. çekici
apagogische blt. tanýtlý,
zorunlu
Apparat (m) a. aygýt
appellieren eyl. baþvurmak
Apperzeption (f) a. tamalgý
Arbeit (f) a. emek, iþ; görev
arbeiten eyl. çalýþmak
arg sft. kötü
Argumentation (f) a. uslamlama
arm sft. yoksul; Arm: a. kol
Armut (f) a. yoksulluk
Art (f) (en) a. tür; kip; yol;
tip;
assertorische blt. önesürümlü
Assimilation (f) a. benzeþme, özümseme
assimilieren eyl. benzeþtirmek, özümsemek
Astronom (n) a. gökbilimci
ataraksia Stoacý sýkýntýsýzlýk, dertsizlik
Atheismus (m) a. tanrýtanýmazcýlýk
atmen eyl. soluk almak
Atmosphäre (f) a. atmosfer
Atom (n) a. atom
Atomistik a. atomcu
atomistische blt. atomistik
Attraktion (f) a. çekim
Attraktivkraft a. çekme
kuvveti
auch bðl. ayrýca
aufbewahren eyl. saklamak, tutmak
aufblähen büyüklenmek,
þiþinmek
aufeinander birbiri ile
Aufeinanderfolge (f) a.
ardýþýklýk, birbiri ardýnalýk
Aufenthalt (m) a. kalýþ
(yeri)
auffallen eyl. dikkat çekmek, göze batmak, þaþýrtmak
auffallend dikkat çekici
auffassen eyl. ayrýmsamak
Auffassung (f) a. ayrýmsama; görüþ, yorum
Auffassungsweis (f) a.
anlayýþ yolu
auffinden eyl. bulmak,
ortaya çýkarmak
Auffindung (f) a. bulma,
buluþ
auffordern eyl. istemek,
çaðýrmak
Aufforderung (f) a. istem; çaðrý
aufführen sft. söz etmek,
deðinmek; sunmak;
saymak, sýralamak
Aufgabe (f) a. görev
Aufgang (m) a. Doðu
aufgeben eyl. (görev olarak) vermek; vazgeçmek, terketmek
aufgehen eyl. doðmak;
ortaya çýkmak; açýlmak
aufgreifen eyl. toplamak,
toparlamak; yakalamak; benimsemek
aufhäufen eyl. yýðmak
aufheben eyl. ortadan
kaldýrmak; yok etmek;
saklamak (1. lift or raise
(up); 2. pick or take up;
3. keep, save (für, for);
4. terminate, cancel;
break up
Aufhebung (f) a. ortadan
kaldýrma (termination,
suspension, cancellation; supression, annulment; nullification, invalidation; lifting; neutralisation)
aufhören eyl. sona ermek
Aufklärung (f) a. Aydýnlanma
auflesen eyl. toplamak
auflösen eyl. çözmek
Auflösung (f) a. çözüm
aufmerken eyl. dikkatle
dinlemek, dikkatini
toplamak
aufmerksam sft. dikkatli;
aufmerksam machen
dikkat çekmek
Aufmerksamkeit (f) a.
dikkat
Aufnahme (f) a. kabul
etme, benimseme
aufnehmen eyl. almak, toparlamak, kabul etmek
aufopfern eyl. adamak,
özveride bulunmak
Aufopferung (f) a. adama, özveri
Aufpropfen sokuþturma;
3
aupropfen eyl. sokuþturmak, uymayan birþeyi katmak
aufsteigen eyl. yükselmek,
týrmanmak
aufstellen eyl. kurmak,
oluþturmak; ortaya
sürmek, sunmak; saptamak
Aufstellung (f) a. kurma,
oluþturma; saptama,
ortaya sürme
aufsuchen eyl. araþtýrmak
auftreten eyl. ortaya çýkmak, görünmek, kendini göstermek
Aufwand (m) a. harcama;
paha; lüks
aufwerfen eyl. atmak,
fýrlatmak; (eðr) (kuþku
vb.) yaratmak, getirmek, ortaya koymak
aufzählen eyl. saymak;
sýralamak
Aufzählung (f) a. sýralama, sayma
aufzehren yemek
aufzeigen eyl. göstermek,
sergilemek
Auge (n) a. göz
Augenblick (m) a. an, kýpý
Augenmerk (n) a. dikkat
ausbilden eyl. geliþmek,
þekillenmek, eðitmek
Ausbildung (f) a. geliþim,
eðitim
Ausbildungsstuffen a.
geliþim basamaklarý
Ausbreitung (f) a. yayýlma, geniþleme, genleþme
Ausdehnung (f) a. uzam,
kaplam; geniþletme
Ausdruck (m) a. anlatým
ausdrucksvoll blt. belirgin
olarak, anlamlý olarak
Ausdrucksweise (f) a. anlatým kipi
ausdrücken eyl. basmak
(press, sequeeze out);
anlatmak (express);
anlatýlmak (be expressed)
ausdrücken eyl. bastýrmak; anlatmak
ausdrücklich sft. açýk,
belirgin, belirtik, kesin
ausdrücklichste sft. en
açýk, en belirgin, en
kesin
auseinander blt. birbiri
dýþýnda, ayrý; [abge-
4
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
sondert, getrennt (vom,
von anderen); einer
(eines) weg vom andern;
weg voneinander]
ausführen eyl. yerine getirmek, yaþama geçirmek;
(bir düþünceyi) izlemek, geliþtirmek (carry
out, execute)
ausführlich sft. ayrýntýlý,
kapsamlý
Ausführlichkeit (f) a.
tamlýk
Ausführung (f) a. yerine
getirme
Ausgabe (f) a. verme;
daðýtma; yayým
Ausgang (m) a. çýkýþ; baþlangýç
Ausgangspunkt (m) a.
baþlangýç noktasý
ausgeben eyl. vermek,
daðýtmak; ortaya sürmek, bildirmek
ausgehen eyl. baþlamak;
dýþarý çýkmak
ausgemacht sft. tamamlanmýþ, bitmiþ
ausgezeichnet sft. çok
üstün, birinci sýnýf
Auskunft (f) a. bilgi, bilinenler
auslangen eyl. yeterli olmak
Auslegung (f) a. açýmlama, açýklama, yorum
ausmachen eyl. oluþturmak, yapmak
ausputzen eyl. süslemek;
bir düzene koymak;
temizlemek
Ausrede (f) a. gerekçe,
özür, bahane
ausreden eyl. özür bulmak;
iþin içinden sýyrýlmak
ausreichen eyl. yeterli olmak (suffice, be enough)
ausreißen eyl. çekip çýkarmak; çekiþtirmek
Aussage (f) a. bildirim
aussagen eyl. bildirmek,
anlatmak, ortaya sürmek (state, express, declare)
ausschiffen eyl. boþaltmak, yanaþmak, karaya
çýkmak; (yelken) açmak
ausschlagen eyl. reddetmek, geri çevirmek
ausschließen eyl. dýþlamak
Ausschließung (f) a. dýþlayýþ, dýþlama
Ausschluß (m) a. dýþlama
ausschlüge ausschlagen
aussehen eyl. görünmek
Außen (f) a. dýþ, dýþsal
außenher ilg. dýþardan
Außenseite (f) a. dýþ yan
Außer (n) a. dýþ
außer ilg. dýþarda(n)
außerdem blt. bundan
baþka, bunun dýþýnda,
ek olarak
Außereinander a. birbirine dýþsallýk, birbiri
dýþýndalýk
außereinander blt. birbiri
dýþýnda
außerhalb ilg. ve blt. dýþýnda, dýþýna, dýþý
außerlich sft. dýþsal; blt.
dýþsal olarak, yüzeysel
olarak
Außerlichkeit (f) a. dýþsallýk, yüzeysellik
Außersichkommen a. kendi dýþýna çýkma
Außersichseiend a. kendi
dýþýnda varolan
Außersichseins a. kendi
dýþýnda olma
Aussicht (f) a. bakýþ açýsý
ausspinnen eyl. evirip çevirmek; geliþtirmek, iþlemek
Aussprechen a. bildirme
aussprechen eyl. bildirmek, söylemek, anlatmak
Ausspruch (f) a. bildirim
ausspüren eyl. izini sürmek
ausstatten eyl. donatmak,
vermek, saðlamak (furnish, provide)
ausüben eyl. [ausgeübt]
uygulamak, yürütmek,
yerine getirmek
Ausweg (m) a. çýkýþ yolu
auswendig sft. dýþ, dýþsal
(outer, outside, out);
ezbere (by heart)
ausziehen eyl. çýkarmak,
yolmak, soymak (pull
out, draw out; extract,
remove)
Autor (m) a. yazar
Autorität (f) a. yetke,
otorite
Axiom (n) a. belit
B
Bahn (f) a. yol, yörünge
bald blt. çok geçmeden,
hemen, kýsa bir sürede
Band (n) a. bað; cilt
Barbar (m) a. barbar
Barbarei (f) a. barbarlýk
Barometer (n) a. barometre
Basis (f) a. baz
Bauer (n) a. çifçi, köylü
Baum (m) a. aðaç
beabsichtigen eyl. amaçlamak, niyetlemek
beachten eyl. dikkat etmek, gözetmek
Beamter (m) a. memur
beantworten eyl. yanýtlamak
Beantwortung (f) a. yanýt, yanýtlama
bedecken eyl. örtmek; eþlik etmek
bedenken eyl. düþünmek,
ölçüp biçmek, tartmak, irdelemek
bedeuten eyl. imlemek,
anlatmak
bedeutend sft. imlemli,
anlamlý
Bedeutung (f) a. imlem,
anlam
bedeutungslos sft. imlemsiz, anlamsýz
bedienen eyl. kullanmak,
yararlanmak; hizmet
etmek
bedingen eyl. koþullandýrmak
bedingt sft. koþullu
Bedingtheit (f) a. koþulluluk
Bedingtsein a. koþullanmýþlýk, koþulluluk
Bedingung (f) a. koþul
bedürfen eyl. gereksinmek
Bedürfnis (n) a. gereksinim
bedürftig sft. yoksun, yoksul
befangen sft. önyargýlý;
yakalanmýþ, takýlmýþ
befassen eyl. tutmak; uðraþta olmak
Befehl (n) a. buyruk
befinden (þöyle ya da
böyle) eyl. bulmak, görmek, saymak
befindlich sft. bulunabilir,
var; b. sein: olmak
befolgen eyl. uymak, boyun eðmek, izlemek
befördern eyl. ilerletmek
(geliþtirmek); taþýmak
befreien eyl. kurtarma,
özgürleþtirme
befreien eyl. özgürleþtirmek, kurtarmak
befreites blt. özgürce
befreien eyl. özgürleþtirmek, kurtarmak
Befreiung (f) a. özgürleþtirme, kurtarma
befriedigen eyl. doyum
saðlamak, doyurmak,
hoþnut etmek
befriedigend sft. doyum
verici, doyurucu
Befriedigung (f) a. doyum
Befugnis (f) a. yetki
befürworten eyl. desteklemek, savunmak
begeben eyl. býrakmak,
vazgeçmek
Begebenheit (f) a. olay
begegnen eyl. karþýlamak,
karþýlaþmak
begehen eyl. (bir suç,
yanlýþ vb.) iþlemek, içine düþmek
begehren eyl. istemek
begeisten eyl. diriltmek
Begeistung a. dirilik
Begierde (f) a. istek
Beginn (m) a. baþlangýç
Beginnen (n) a. baþlama,
baþlangýç
beginnen eyl. baþlamak
Beglaubigung (f) a. doðrulama
begleiten eyl. eþlik etmek
begnügen eyl. doyum bulmak, yetinmek
begraben eyl. gömmek
begreifen eyl. kavramak;
kapsamak
begreiflicher sft. kavranabilir
begrenzen eyl. sýnýrlamak
begrenzend blt. sýnýrlayan
begrenzt sft. sýnýrlý
begrenzte sft. sýnýrlý
Begrenztsein a. sýnýrlýlýk,
sýnýrlanmýþlýk
Begriff (m) a. kavram
begriffen eyl. kavramak
begrifflose sft. kavramsýz
begriffsmäßige blt. kavrama uygun (olarak)
Begriffsmoment a. kavram kýpýsý
Begriffswidrige a. kavrama
aykýrý
begründen eyl. kurmak;
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
temellendirmek
Begründer (m) a. kurucu
begründet (sft.—‘begründen’den) temelli,
temellendirilmiþ
Begründung (f) a. temellendirme, (sözel olarak) zemin verme
behaftet sft. yüklü
behalten eyl. tutmak; (deyim) im Augen b.: göz
önünde tutmak
Behälter (m) a. taþýyýcý, kap
behandeln eyl. ele almak,
irdelemek, uðraþmak
Behandlung (f) a. irdeleme; ele alma
beharren eyl. kalmak, sürmek
behaupten eyl. ileri sürmek, öne sürmek
Behauptung (f) a. önesürüm
beherrschendes sft. egemen; beherschen: egemen olmak, yönetmek,
denetlemek
Behuf a. amaç; zum B.: blt.
amacýyla
bei ilg. üzerinde; durumunda
beibehalten eyl. (behalten ... bei ) sürdürmek,
sürmek, kalmak
beibringen eyl. getirmek,
ortaya koymak
beide sft. ikisi de, her ikisi
Beilage (f) a. ek, ekleme
beiläufig sft. raslantýsal
beilegen eyl. eklemek,
katmak, yüklemek
Beilegung (f) a. ekleme
beim bei dem
beimischen eyl. karýþmak
Beimischung (f) a. karýþým
beiseite blt. bir yana
Beisichsein a. kendinde
olma, kendindelik
Beispiel (n) a. örnek
beispielsweise blt. örnek
olarak; örneðin
beistimmen eyl. onaylamak
bejahender sft. olumlayýcý,
olumlu
bekämpfen eyl. döðüþmek, savaþmak, kavga
etmek,
Bekämpfung (f) a. kavga,
döðüþ
bekannt sft. tanýdýk, tanýþýk, bilinen
bekanntlich blt. bilindiði
gibi
Bekanntschaft (f) a. tanýþýklýk
bekanntzumachen eyl.
tanýþýk kýlmak
bekehren eyl. (bir inanca
vb.) dönmek
bekennt eyl. ele vermek,
açýða vurmak
bekommen eyl. kazanmak,
elde etmek;
belächeln eyl. (acýyarak)
gülümsemek, gülmek
belassen eyl. býrakmak,
tutmak
belebend sft. yaþam verici,
diritlitici
belehren eyl. öðretmek
beleuchten eyl. aydýnlatmak; üzerine ýþýk
düþürmek
Belieben (n) a. seçme,
istek, dilek (deyim)
nach B.: dilendiði denli
belieben eyl. istemek, dilemek
beliebig sft. keyfi, isteðe
baðlý
Beliebigkeit (f) a. keyfilik,
baþýna buyrukluk
beliebt sft. sevilen, popüler
(yaygýn); bkz. belieben
bemächtigen eyl. yakalamak, ele geçirmek
bemerken eyl. ayrýmsamak; gözlemek, dikkat
etmek; belirtmek, deðinmek
bemerkenswert sft. dikkate deðer
bemerklich sft. dikkati
çeker; dikkate deðer,
göze çarpar
Bemerkung (f) a. not,
gözlem, nokta
bemühen eyl. rahatsýz etmek, sýkýntýya sokmak;
çabalamak, çalýþmak
Bemühung (f) a. çaba
Benehmen (n) a. davranýþ, tutum; anlaþma
benehmen eyl. davranmak; uzaklaþtýrmak,
çekip almak, yoksun
býrakmak
beneiden eyl. imrenmek,
kýskanmak, çekememek
Benennung a. adlandýrma, belirtme
beobachten eyl. gözlemek
Beobachtung (f) a. gözlem
bequem sft. rahat, rahatlatýcý, kolay, uygun
Bequemlichkeit (f) a.
uygunluk
berauben eyl. yoksun býrakmak
berechnen eyl. hesaplamak, deðerlemek
berechtigen eyl. aklamak
(sft) yetkili, yetkin
Berechtigung (f) a. doðrulama, haklý çýkarma,
Bereich (m) a. alan, bölge
bereichern eyl. varsýllaþtýrmak
bereits blt. daha þimdiden,
önceden
bereitwillig sft. istekli,
hazýr; blt. kolayca, hemen, isteyerek, duraksamadan
Berg (m) a. dað
Bericht (m) a. bildiri,
rapor, yazanak
Beruf (m) a. uðraþ, görev
berufen eyl. dayanmak,
baþvurmak
Berufung (f) a. uðraþ,
görev; (gegen, auf)
baþvuru
beruhen eyl. kurulmak,
dayanmak; (deyim)
etwas auf sich b. lassen:
olduðu gibi býrakmak,
daha öte götürmemek
beruhigen eyl. dinginleþtirmek, rahatlatmak,
yatýþtýrmak
Beruhigung (f) a. yatýþtýrma, dinginleþtirme
berühmt sft. ünlü
berühren eyl. dokunmak,
deðinmek
beschaffen eyl. saðlamak;
b. sein: ... durumda,
yapýda olmak;
Beschaffenheit (f) a. doða, yapý, oluþum
beschäftigen eyl. uðraþmak, ilgilenmek
Beschäftigung (f) a. uðraþ; ilgilenme
Beschauung (f) a. gözden geçirme, gözlem,
inceleme
Bescheidenheit (f) a. al-
5
çakgönüllülük; ýlýmlýlýk, ölçülülük
beschließen eyl. kapamak,
sonlandýrmak, bitirmek; kararlaþtýrmak
beschließen eyl. kapanmak, sonlanmak; kapamak; in sich b.: kapsamak
beschränken eyl. sýnýrlamak
beschränkt sft. sýnýrlý
Beschränktheit (f) a. sýnýrlýlýk
Beschränkung (f) a. sýnýrlama
beschreiben eyl. betimlemek, açýklamak
Beschreibung (f) a. betimleme, açýklama
beschrieben eyl. yazmak,
betimlemek
beschuldigen eyl. suçlamak
Beschwernis (f) a. güçlük; yakýnma
besehen eyl. bakmak,
yoklamak
beseitigen eyl. bir yana
atmak, uzaklaþtýrmak
Beseligung (f) a. mutluluk
besiegen eyl. yenmek
Besitz (m) a. iyelik
besitzen eyl. iye olmak
besonder sft. tikel, özel
besonderen eyl. tikelleþtirmek (Not: bu sözcüðün bu yolda kullanýmý
Hegel’e özgü: Ans.
MB, § 163, Ek 1’de:
Besonderende (Spezifizierende)
Besonderheit (f) a. tikellik
besonders blt. özellikle
Besonderung a. tikelleþme
besprechen eyl. tartýþmak,
sözünü etmek, üzerine
konuþmak
besser sft. daha iyi
Bestand (m) a. kalýcýlýk,
süreklilik
beständig blt. sürekli olarak, biteviye
Bestandstücke (m) a.
bileþen, parça
Bestandteil (m) a. parça,
bileþen
bestätigen eyl. doðrulamak
6
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Bestätigung (f) a. doðrulama, onay
Bestehen (n) a. kalýcýlýk,
kalýþ; kalýcý olan; bkz.
bestehen
bestehen eyl. b. aus: den
oluþmak; dayanmak,
katlanmak; kalmak,
sürmek
Bestehende a. kalýcý olan
bestehlen eyl. çaldýrmak
bestimmbar sft. belirlenebilir
bestimmen eyl. belirlemek; tanýmlamak; (sft)
belirli, belirgin; (blt.) b.
olarak
bestimmend sft. belirleyen, belirleyici
bestimmt sft. belirli; bkz.
bestimmen
bestimmtes am b.: blt.
belirgin olarak
bestimmtesten am b. blt.
en belirli olarak
Bestimmtheit (f) a. belirlilik
Bestimmtsein a. belirlenmiþlik, belirlilik
Bestimmung (f) a. belirlenim
bestimmungslos sft. belirlenimsiz
bestreben eyl. çabalamak,
çalýþmak
Bestrebung (f) a. çaba
bestrefen eyl. cezalandýrmak
bestreiten eyl. sorgulamak
betätigen eyl. etkinleþtirmek, devime geçirmek, iþletmek
Betätigung (f) a. etkinleþme, iþleme
betrachten eyl. irdelemek;
(öyle olduðu) düþünmek, (öyle) görmek
Betrachtung (f) a. irdeleme
Betragen (n) a. davranýþ
betreffen eyl. ilgilendirmek, ilgili olmak
Betrübnis (f) a. sýkýntý,
dert, üzüntü
beurteilen eyl. yargýlamak,
deðerlendirmek
Beurteilung (f) a. yargýlama, yargý
Beutel (m) a. kese
bevor baðl. —den önce
Bevölkerung (f) a. nüfus
bewähren eyl. gerçeklemek, doðrulamak, tanýtlamak
bewahren eyl. gözetmek,
kollamak, korumak
bewährt sft. tanýtlý; bewahren’den (eyl): korumak, saklamak, sürdürmek
Bewährung (f) a. gerçekleme
Bewandtnis (f) a. durum,
koþullar; was es mit ihm
für eine B. habe: onun
açýsýndan iþin aslý
bewegen eyl. devinmek
Beweggrund (m) a. güdü
Bewegung (f) a. devim
bewegungslos sft. devimsiz, devinmeyen
Beweis (m) a. tanýt, tanýtlama
beweisen eyl. tanýtlamak,
göstermek
Bewenden (n) (deyim)
dabei (damit) hatte es
B. sein: sorun burada
bitmiþtir
bewenden eyl. (deyim:
dabei b. lassen: orada,
onda býrakmak)
bewerkstelligen eyl. baþarmak, yerine getirmek
bewirken eyl. ortaya çýkarmak, neden olmak
bewohnen eyl. (bir yerde)
yaþamak
Bewohner (m) a. oturan,
yaþayan
bewundern eyl. hayran
olmak, hayranlýk duymak
Bewunderung (f) a. hayranlýk
bewußt sft. bilinçli
bewußtlose sft. bilinçsiz
Bewußtlosigkeit (f) a.
bilinçsizlik
Bewußtsein (n) a. bilinç
Bewußtwerden a. bilinçlenme
bezeichnen eyl. belirtmek
Bezeichnung (f) a. belirtme; im, simge, san
beziehen eyl. baðýntýlý
olmak, baðýntý kurmak, ilgili olmak
Beziehung (f) a. baðýntý,
iliþki
beziehungslos sft. baðýn-
týsýz, baðlantýsýz, iliþkisiz
bezogen sft. baðlantýlý,
iliþkili; bkz. beziehen
Bezogenheit a. baðýntýlýlýk
bezwecken eyl. amaçlamak
bieten eyl. sunmak, önermek
Bild (f) a. imge
bilden eyl. eðitmek; biçimlendirmek; oluþturmak
Bildhauer (m) a. yontucu
bildlich sft. resimsel; eðretisel
Bildsäule (f) a. yontu
Bildung (f) a. eðitim, ekin
Billigkeit (f) a. haklýlýk
binden eyl. baðlamak
bisher ilg. þimdiye dek, bu
noktaya dek
Birne (f) a. armut
bisherig ilg. þimdiye kadarki; önceki, eski
bisweilen blt. kimi zaman,
zaman zaman, arada bir
bizarr sft. tuhaf
Blatt (n) a. yaprak; sayfa
Blau (n) a. mavi
Blei (n) a. ya da (m) kurþun
bleiben eyl. kalmak, sürmek
bleibend sft. kalýcý, sürekli
Blendwerk (n) a. göz boyama, aldatma
Blick (m) a. bakýþ
blicken eyl. bakmak
blind sft. kör
Blitz (m) a. yýldýrým
Blitzstrahl (m) a. þimþek
çakýþý
bloß sft. yalnýzca, salt
Blöße (f) a. çýplaklýk
Blume (f) a. çiçek
Blutbereitung a. kan yapýmý
Blutumlaufs a. kan dolaþýmý
Boden (m) a. toprak
Bodenlosigkeit a. dayanaksýzlýk
Botanik (f) a. bitkibilim
botansichen sft. bitkibilimsel
Boten (n) a. iletmen, ulak,
haberci
Böse (n) a. kötülük; bkz.
böse
böse sft. kötü
Bösesein a. kötülük, kötü
olma
böswillig sft. kötü niyetli
Brahmane (m) a. Brahman
Brand (m) a. ateþ, yanma,
yangýn
brauchen eyl. gereksinmek, istemek
brechen eyl. kýrmak, yarmak, ayýrmak, bozmak
breit sft. geniþ
Briefe (m) a. mektup
bringen eyl. getirmek
Brust (n) a. göðüs
Brücke (f) a. köprü
Buch (n) a. kitap
Buche (f) a. kayýn aðacý
Buddhisten (m) a. Budist
bunte sft. renkli, parlak
Bürger (m) a. yurttaþ
bürgerlich sft. yurttaþý
ilgilendiren, yurttaþsal
(civic, civil); Bürger
(m) yurttaþ
C
Chimäre (f) a. [n] uydurma; canavar
D
da bðl. orada; o zaman, o
durumda; çünkü
dabei blt. onda, onlarda;
onun, onlarýn yanýnda;
ayný zamanda; ek olarak, bundan baþka;
onun, onlarýn üzerine
(sözdizim iþlevi)
dadurch blt. böylelikle, bu
yolla; (sözdizim iþlevi)
dafür blt. onun için, onlar
için; o nedenle; ondan
yana; onun yerine
Dafürhalten (n) a. kaný;
bkz. dafürhalten
dafürhalten eyl. þu kanýda,
görüþte olmak
dagegen blt. buna karþý;
tersine; öte yandan
daher baðl. buna göre, bu
nedenle; blt. buradan,
bundan
dahin blt. oraya
dahingegen blt. öte yandan; tersine
dahinter blt. onun, onlarýn arkasýnda
dahinterkommen eyl. iþin
aslýný bulmak
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
damalig ilg. o zamanýn, o
zamanki
damit bðl. onunla, onlarla,
böylelikle, bunun üzerine
Dampf a. buhar
danach blt. onun arkasýndan, ardýndan, ondan sonra; ona göre
Dankbarkeit a. minnettarlýk
Dann bðl. o zaman; sonra;
bunun üzerine, bundan baþka
dann blt. o zaman, o sýrada
dar blt. orada
daran blt. onda, onlarda
darauf blt. (onun, onlarýn) üzerinde; (deyim) es kommt darauf
an: gelip dayanmak,
baðlý olmak
daraus blt. ondan, onlardan
darbieten eyl. sunmak (offer, present)
darein blt. ona, onlara,
þuna, þunlara vb.
darin blt. orada, onlarda
(sözdizim iþlevi)
darlegen eyl. bildirmek;
ortaya koymak, sunmak; açýklamak, açýmlamak
darstellen eyl. sunmak,
sergilemek, temsil etmek, göstermek (represent, depict, portray,
present; appear, show itself to be)
Darstellung a. betimleme,
temsil etme, sunuþ
dartun eyl. (= darlegen)
bildirmek; ortaya koymak, sunmak; açýklamak, açýmlamak (state,
declare, explain, unfold)
darum blt. onun, onlarýn
çevresinde; bðl. bu nedenle, öyleyse
darunter blt. onun, onlarýn altýnda (sözdizim
iþlevi)
darüber blt. bunun (bunlarýn vb.) üzerine (sözdizim iþlevi)
daseiend sft. (dýþsal olarak
= belirli olarak) varolan, orada olan
Daseiende a. orada var-
olan, belirli olarak
varolan, dýþsal olarak
varolan
Dasein a. belirli-varlýk (TGb
§ 641: äußeres Dasein:
dýþ belirli-varlýk); varoluþ
daselbst blt. tam orada,
ayný yerde
dastehen eyl. (orada)
durmak, kalmak
Dauer (f) a. süre
davon blt. ondan, onlardan
davor blt. onun, onlarýn
önünde; ondan, onlardan önce
dawider blt. —e karþý;
buna karþý; tersine
dazu blt. ona, þuna vb.
(sözdizim iþlevi)
decken eyl. örtmek, kaplamak; örtülmek
Deduktion a. çýkarsama;
tümdengelim
deduzieren eyl. çýkarsamak
definieren eyl. tanýmlamak
Definition a. taným
definitiv sft. kesin, belirgin,
belirleyici; kesinlikle
Definitum a. tanýmlanan
Deismus a. deizm
Deklamation a. bildirim
deklamieren eyl. bildirimde bulunmak
demgemäß sft. uygun; blt.
buna uygun olarak,
buna göre
demnach baðl. buna göre
demnächst blt. çok geçmeden, kýsa bir süre içinde
Demos a. Halk (Yun.)
demungeachtet baðl. buna
karþýn, gene de
Demut (f) a. alçakgönüllük
demütige sft. alçakgönüllü
denkbar sft. düþünülebilir,
tasarlanabilir
Denkbarkeit (f) a. düþünülebilirlik
Denkbestimmung a. düþünce-belirlenimi
Denken (n) a. düþünme,
düþünce
denken eyl. düþünmek
Denker (m) a. düþünür
Denkformen a. düþünce
biçimi
Denkgesetz a. düþünce
yasasý
Denkvermögen (n) a. düþünme yetisi
Denkweisen a. düþünme
kipi
denn bðl. çünkü
dennoch bðl. gene de
dergestalt blt. bu yolda
(sözdizim iþlevi)
dergleichen sft. bu tür
þey(ler); bu tür; böyle
derjenige sft. belgili sýfat
(sözdizim sözcüðü)
derselbe sft. ayný(sý); (sözdizim iþlevi)
deshalb bðl. bu nedenle
Despotismus (m) a. despotizm
desto blt. daha da (karþýlaþtýrma sözcüðü)
deswegen baðl. bu nedenle, bunun üzerine
deswillen baðl. bu nedenle
Determination (f) a. belirlenim
Determinismus (m) a.
belirlenimcilik
deuten eyl. açýklamak;
belirtmek
deutlich sft. duru, seçik
deutsche sft. Alman
Deutschen a. Alman
Dialektik (f) a. eytiþim
dialektisch sft. eytiþimsel
Dialog (m) a. diyalog
Dichter (m) a. ozan, yazar
Dichtung (f) a. þiir
Dieb (m) a. hýrsýz
Diebstahl (m) a. hýrsýzlýk
dienen eyl. hizmet etmek,
(iþe) yaramak
dieser sft. bu
Diesseits a. bu yan, bu
dünya
diesseits blt. bu yanda,
burada, yeryüzünde
different sft. ayrý, ayrýmlý
Differenz (f) a. ilgi; ayrým
Dilemma (n) a. ikilem
Dimensionen (f) a. boyut
Ding (n) a. þey
Dingerchen a. þeycik
Dingheit a. þeylik
Ding-an-sich a. kendinde
þey
direkt sft. doðrudan
dirigieren eyl. yönetmek,
denetlemek
dirimieren eyl. ayýrmak
disjunktive sft. ayrýk
7
diskret sft. kesikli
Diskretion (f) a. kesiklilik
disseits sft. bu yanda
Dissertation (f) a. deneme
Disziplin (f) a. disiplin,
sýkýdüzen
doch bðl. gene de
Dogma (n) a. inak, dogma
dogmatisch sft. inakçý
Dogmatismus a. inakçýlýk
Doktrin (f) a. öðreti
dominieren eyl. egemen
olmak, denetlemek
Donner (m) a. þimþek
Doppelsinn (m) a. ikili
anlam; ikircim
doppelt sft. çifte
dort blt. orada
dorthin blt. oraya
dramatisch sft. dramatik
draußen blt. dýþarýda
draußen ilg. dýþarýda, dýþarýsý
drehen eyl. dönmek; (deyim) es dreht sich um:
çevresinde dönmek =
ilgi odaðý
drei sft. üç
Dreieck (n) a. üçgen
dreieinigen sft. birde-üç
dreifache sft. üç yanlý, üç
yüzlü
Dreifaches (n) a. üç yüzlü, üç yanlý
Dreiheit (f) a. üçlü; üçlülük
dreiteilig sft. üç bölümlü
dringen eyl. içine iþlemek,
delmek (penetrate, enter,
get into)
dritt sft. üçüncü
drittens blt. üçüncü olarak, üçüncüsü
droben blt. yukarýda
Druck (m) a. basýnç
drucken eyl. basmak
drüben blt. orada, öte
yanda, uzakta
drücken eyl. bas(týr)mak;
zorlamak
du adl. sen
Dualismus (m) a. ikicilik
dualistischen sft. ikici
duften eyl. kokmak
dunkle sft. bulanýk
durch blt. yoluyla, tarafýndan
durchaus blt. baþtan sona,
bütünüyle
durchbrechen eyl. par-
8
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
çalamak
durchdringen eyl. içine
iþlemek
durchdrungen sft. doldurulmuþ, içine iþlenmiþ
durcheinander blt. birbiri
yoluyla
durchführen eyl. yerine
getirmek, geliþtirmek
Durchführung (f) a. yerine getirme, geliþtirme;
tamamlama, sürdürme
durchgängig blt. baþtan
sona, genel, her yerde
durchgreifend sft. belirleyici, özsel önemde
durchlaufen eyl. içinden
geçmek
durchs (durch das) blt. ...
yoluyla
durchsichtig sft. saydam
durchsucht eyl. aramak,
araþtýrmak
durchweg blt. baþtan sona, her zaman, tümüyle
durchziehen eyl. yayýlmak,
içine iþlemek
Dünkel (n) a. büyüklenme
dünken eyl. görünmek;
sanmak, saymak
dürfen (yardýmcý eylem)
dürftig sft. yoksul, sefil,
sýradan bayaðý
dürftigste sft. en yoksul
Dynamik (f) a. dinamik
dynamische sft. dinamik
E
eben sft. düz; blt. tam
olarak
Ebenbild (n) a. eksiksiz
imge, tam imge
ebenda blt. ayný yerde
ebendieselbe sft. tam olarak aynýsý (sözdizim
sözcüðü)
ebenfalls blt. benzer olarak, yine
ebenso sft. týpký
ebensogut ilg. o denli de
ebensolche sft. týpký
ebensosehr ilg. o denli
(de)
ebensoviel blt. o denli
(çok)
ebensowenig ilg. o denli
(az)
ebensowohl ilg. o denli de
echt sft. gerçek, asýl
Eden (n) a. Cennet
ehe blt. —den önce
eher blt. erkenden, önceden; dahaçok
ehern sft. bronz
Ehre (f) a. onur
ehren eyl. onurlandýrmak
Ehrwürdigkeit (f) a. saygýnlýk, deðerlilik
Eiche (f) a. meþe
Eifer (m) a. ataklýk, dayançsýzlýk; coþku
Eifersucht (f) a. kýskançlýk
eigen sft. kendinin
eigennützig sft. bencil
eigensinnig sft. dikbaþlý
eigentlich sft. asýl, gerçek,
özgün; blt. aslýnda,
gerçekte(n)
Eigentliche a. gerçekte,
aslýnda
Eigentum (n) a. mülkiyet
eigentümlich sft. özgün,
asýl, gerçek; blt. aslýnda,
gerçekte
eignen eyl. uygun olmak,
elveriþli olmak
ein sft. bir, tek
einanderfallend blt. birbiri
dýþýnda
einbilden eyl. imgelemek,
düþlemek, kurmak
einbinden eyl. ciltlemek;
baðlamak; e. in: —e
baðlanmak
eindringen eyl. içine girmek, içine iþlemek
einesteils blt. bir yandan
Einfall (m) a. düþüþ; düþlem, izlenim; birden
oluþan parlak düþünce
einfallen eyl. çökmek; aklýna gelmek
einfinden eyl. görünmek,
kendini göstermek,
sergilemek, sunmak
Einfluß (m) a. etki, nüfuz
einführen eyl. getirmek,
kurmak, yerleþtirmek;
baþlatmak; götürmek
Eingebung (f) a. esin
Eingehen a. giriþ
einheimisch sft. doðal,
yerel
Einheit (f) a. birlik
einheitlich sft. türdeþ,
bütünsel, tutarlý
einhüllen eyl. sarýp sarmalamak, örtmek
einkleiden eyl. giydirmek,
örtmek
einlassen eyl. içeri kabul
etmek, býrakmak; iliþkiye girmek, ilgilenmek
einlegen eyl. içeri koymak;
yatýrmak; koymak
einleiten eyl. baþlamak;
açmak, açýlýþ yapmak
Einleitung (f) a. giriþ
einleuchten sft. açýk,
duru, anlaþýlýr olmak
einmal blt. bir kez; auf e.:
birdenbire
einmischen eyl. karýþmak,
katýlmak
einnehmen eyl. almak,
üstlenmek
einpflanzen eyl. dikmek,
aþýlamak
einräumen eyl. düzenlemek; (ihm etwas) e.:
kabul etmek, tanýmak,
izin vermek
einreden eyl. (birþeye)
inandýrmak
einrichten eyl. düzenlemek, uyarlamak, uydurmak,
Einrichtung (f) a. düzenleme
Einsamkeit (f) a. yalnýzlýk
einschärfen eyl. telkin
etmek, aþýlamak
einschleichen eyl. usulca
girmek
einschließen eyl. içine
kapamak, kuþatmak; in
e.: kapsanmak, kucaklamak
einschließen eyl. kapamak; içermek, kapsamak
einschränken eyl. sýnýrlamak, kýsýtlamak
einschränken eyl. sýnýrlamak, kýsýtlamak
einsehen eyl. bakmak, yoklamak, incelemek; görmek, anlamak
einseitig sft. tek yanlý
Einseitigkeit (f) a. tek
yanlýlýk
einsetzen eyl. koymak,
yerleþtirmek
Einsicht (f) a. içgörü, bilgi
einst blt. bir zamanlar;
günlerden bir gün
einteilen eyl. bölümlemek
Einteilung (f) a. bölünüþ
eintreten eyl. girmek,
katýlmak
Eintritt (m) a. giriþ
einverstanden eyl. anlaþmak, anlayýþ birliði kurmak
einweihen eyl. (bir giz ile)
tanýþtýrýlmak
einwenden eyl. karþý çýkmak
einwirken eyl. etkilemek
Einwohner (m) a. oturan, yaþayan
Einwurf (m) a. karþýçýkýþ
einzeln sft. tekil, bireysel
Eis (n) a. buz
Eisen (n) a. demir
eitel sft. kibirli
Eitelkeit (f) a. kofluk;
kibir
ekel sft. itici, iðrenç
Eltern (m) ya da (n) a.
ebeveynler, büyükler
empfänglich sft. açýk, duyarlý, etkilenebilir
empfehlen eyl. salýk vermek
empfinden eyl. duyumsamak
Empfindung (f) a. duyum; duygu
Empireum Gökkürenin
en yüksek bölümü
Empirie a. görgücülük;
deneyim
Empiriker (m) a. görgücü
empirisch sft. görgül
Encheiresin a. laboratuvar
endlich sft. sonlu
Endursache a. sonsal neden
Endzweck a. son erek
Energie (f) a. erke
eng sft. dar
Engländern a. Ingiliz
enorm sft. çok büyük
Entäußerung a. vazgeçme; dýþlaþma
entbehren eyl. yoksun
olmak
entbehrliche sft. gereksiz,
vazgeçilebilir
entdecken eyl. bulmak,
ortaya çýkarmak
Entdeckung (f) a. buluþ,
bulgulanýþ
entfalten eyl. açýnmak,
açýlmak, geliþmek
Entfaltung a. geliþim
entfernen eyl. uzaklaþ-
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
týrmak, kaldýrmak
entfliehen eyl. kaçmak,
sýyrýlmak
entfliehen eyl. kaçmak;
kayýp gitmek
entgegen blt. ilg. —e karþý,
—e doðru; karþýsýnda,
karþý
entgegengesetzt sft. karþýt
entgegensetzen eyl. karþý
koymak,
Entgegensetzung a. karþýtlýk
entgegenstehen eyl. karþýsýna çýkmak, karþýsýnda durmak
entgegenstellen eyl. karþýsýna koymak, karþýtlaþtýrmak
entgehen eyl. kaçmak,
savuþmak
enthalten eyl. kapsamak
enthoben eyl. kurtarýlmak, baðýþlanmak, baðýþýk tutulmak
enthüllen eyl. açmak,
ortaya sermek
entkleiden eyl. soymak,
sýyýrmak
entlassen eyl. býrakmak
entläufen eyl. kaçmak
entleeren eyl. boþaltmak
entnehmen eyl. almak,
çekmek
entsagen eyl. yadsýmak
entscheiden eyl. karar
vermek, belirlemek
Entscheidende a. belirleyici olan; bkz. entscheiden
entscheidende blt. kesinlikle, belirleyici bir yolda
Entscheidung (f) a. karar
entschieden sft. kesin,
belirleyici; belirgin, vurgulu;
entschlagen eyl. kurtulmak, baþýndan atmak,
bir yana atmak
entschließen eyl. karar
vermek, bir karara varmak
Entschluß (m) a. karar
Entschuldigung (f) a. özür
entsprechen eyl. baðdaþmak, anlaþmak, karþýlýk
düþmek, uyuþmak,
denk düþmek
entspringen eyl. kaynaklanmak, doðmak
entstehen eyl. ortaya çýk-
mak, köken almak,
doðmak
Entstehung (f) a. doðuþ,
ortaya çýkýþ
Entstehung (f) a. ortaya
çýkýþ; köken
entstellen eyl. çarpýtmak,
bozmak
entweder ... oder ... = bðl.
ya ... ya da ...
Entwickeln a. geliþme,
açýnýma
Entwicklung (f) a. açýným, geliþim
entziehen eyl. uzaklaþtýrmak, çekmek; yoksun
býrakmak
entzweibrechen eyl. ikiye
ayrýlmak
entzweien eyl. bölünmek
Entzweiung (f) a. bölünüþ, bölünme
episch sft. epik
Epoche (f) a. çýðýr
Epos (n) a. epik, uzun
anlatýsal þiir
erachten eyl. (birþeyi belli
bir yolda) görmek, saymak, düþünmek
erbaulich sft. yüceltici
Erbauung (f) a. yapý; yükseltme
erblicken eyl. gözüyle
yakalamak, görmek;
gözünü dikmek
erblühen eyl. çiçeklenmek
Erbschaft (f) a. kalýt
Erbsünde (f) a. ilk günah
Erde (f) a. yer, toprak;
yeryüzü
Erdichtung (f) a. yaratý,
yapýntý, uydurma
erfahren eyl. deneyimlemek, yaþamak; baþýna
gelmek
erfältte sft. dolu
erfassen eyl. yakalamak,
kavramak; kavramak,
anlamak; kapsamak
Erfinder (m) a. bulucu
erfinderisch sft. yaratýcý,
buluþçu
Erfindung (f) a. uydurma
Erfolg (m) a. sonuç
erfolgen eyl. yer almak,
olmak; yerine gelmek
erforderlich sft. gerekli
erfordern eyl. gerektirmek, gereksinmek, istemek
erfüllen eyl. doldurmak;
yerine getirmek
ergeben eyl. ortaya çýkarmak, ortaya sermek,
göstermek, vermek,
doðurmak
Ergebnis (n) a. sonuç
Ergebung (f) a. boyuneðiþ
Ergehen (n) a. koþul, durum; bkz. ergehen
ergehen eyl. gezinmek,
dolaþmak, yayýlmak
ergießen eyl. dökülmek
ergreifen eyl. yakalamak,
ele geçirmek, kavramak
ergründen eyl. temeline
inmek, temellendirmek; yoklamak, araþtýrmak
Erhabenheit (f) a. yücelik
erhalten eyl. sakýnmak;
kollamak, bakmak, korumak
Erhaltung (f) a. sakýným;
bakma, kollama
erheben eyl. yükselmek,
yükseltmek
Erhebung (f) a. yükseliþ
erhellen eyl. aydýnlatmak
Erinnerung (f) a. anýmsama, aný
Erinnye (mitoloji) Öç
Tanrýçasý
erkennbar sft. tanýnabilir
erkennen eyl. bilmek, bilgilenmek
Erkenntnis (f) a. bilgi
Erkenntnisweise a. bilme
kipi
erklären eyl. açýklamak;
bildirmek, ortaya sürmek
Erklärung (f) a. açýklama,
yorum, açýmlama
erklecklich blt. önemli
ölçüde, oldukça
erläutern eyl. açýklamak,
durulaþtýrmak, aydýnlatmak
Erläuterung (f) a. açýklama, aydýnlatma, durulaþtýrma
erleben eyl. yaþamak, deneyimden geçmek
erledigen eyl. çözmek, bir
karara baðlamak, sonlandýrmak
Erledigung (f) a. düzenleme, ayarlama
erleichtern eyl. rahat-
9
latmak
erleiden eyl. katlanmak,
(bir kötülüðe) uðramak
erliegen eyl. yenilmek
erloschen eyl. sönmek
erlösen eyl. kurtarmak,
kefaret etmek
Erlösung (f) a. esenlik;
kefaret
Ermangelung (f) a. eksiklik
ermessen eyl. tartmak,
deðerlendirmek, ölçüp
biçmek; anlamak, görmek
ermitteln eyl. saptama,
bulma, ölçme
ermitteln eyl. saptamak,
bulmak, ortaya çýkarmak
Ernährung (f) a. beslenme
erneuern eyl. yenilemek
Ernst (m) a. içtenlik, ciddilik
ernsthaft sft. ciddi
ernstlich blt. ciddi; ciddi
olarak
Erörterung (f) a. tartýþma
erregen eyl. uyandýrmak,
uyarmak, yaratmak,
errstaren eyl. katýlaþtýrmak,
sertleþtirmek,
Ersatz (m) a. karþýlýk
Erschaffensein a. yaratýlmýþlýk, yaratýlma
Erschaffer (m) a. yaratýcý
erscheinen eyl. görünmek
Erscheinung (f) a. görüngü
erschließen eyl. açmak
erschöpfen eyl. tüketmek,
kullanýp bitirmek
erschrecken eyl. ürkmek,
korkmak
erschwern eyl. daha da
güçleþtirmek
ersinnen eyl. (kafadan)
uydurmak
erstrecken eyl. uzanmak,
ulaþmak, varmak
erteilen eyl. vermek
erträumen eyl. düþlemek,
imgelemek
ertrinken eyl. boðulmak
erwachen eyl. uyanmak
erwachsen eyl. büyümek,
geliþmek, yetiþmek
Erwachsene (n) a. yetiþkin
10
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Erwägung (f) a. irdemele,
düþünme
erwähnen eyl. deðinmek,
söz etmek
Erwähnung (f) a. deðinme
erwecken eyl. uyan(dýr)mak
erweisen eyl. tanýtlamak,
belgitlemek; göstermek
erweitern eyl. geniþlemek,
genleþmek
erwerben eyl. kazanmak,
elde etmek
erwerben eyl. kazanmak,
elde etmek
erwidern eyl. yanýtlamak,
karþýlýk vermek
erwiesen sft. tanýtlanmýþ,
tanýtlý
erzählen eyl. anlatmak
Erzählung (f) a. öykü,
anlatý
erzeugen eyl. üretmek
Erzeugnis (n) a. ürün
Erziehung (f) a. yetiþtirme, eðitim
Esel (m) a. eþek
essen eyl. yemek
etlichen sft. birkaç
Etwas (n) a. birþey
euch blt. size
Eudämonismus a. mutçuluk
eure blt. sizin
Evangelium (n) a. Incil
evident sft. açýk
exactes sft. saðýn
exakte sft. saðýn
Excellence a. üstünlük
Explikation (f) a. açýmlama
Exponent (m) a. üs
Exposition (f) a. açýmlama
Extension (f) a. uzam
extensiv sft. uzamlý
Extrem (n) a. uç
faktisch sft. olgusal; blt. bir
olgu olarak;
Faktor (m) a. etmen
Faktum (n) a. olgu
Fall a. düþme, bozulma;
durum
fallen eyl. düþmek
fallen eyl. düþmek, devrilmek, yýkýlmak
falsch sft. yanlýþ
fälschlich blt. yanlýþlýkla
Familie (f) a. aile
fangen eyl. yakalamak, ele
geçirmek; fangen an:
(bkz) anfangen
Farbe (f) a. renk
Färbestoff a. renk gereci
Farbstoff (m) a. renk
gereci
Farnkräutern a. eðreltiotu
fassen eyl. ayrýmsamak,
anlamak; yakalamak;
kapsamak,
faßlich sft. anlaþýlýr
Fassung (f) a. takma,
kurma; taslak, biçim
Fatalismus (m) a. yazgýcýlýk
Faulheit (f) a. tembellik
fehlen eyl. eksik olmak
fehlerhaft sft. eksik, kusurlu
feiern eyl. yüceltmek,
onurlandýrmak
Feigheit (f) a. korkaklýk
Feind (m) a. düþman
feindliche blt. düþmanca
feindselig blt. düþmanca
Feld (m) a. alan
Feldspat (m) a. feldspat
Felsen (n) a. kaya
fern sft. uzak
ferner blt. dahasý, bundan
baþka
fernerer blt. daha da ötesi
(bkz. ferner)
fernerhin blt. gelecekte;
burada öte; daha da
F
öte
Fachwerk (n) a. çerçeve fernsten sft. en uzak
Facta a. veri, olgu
fertig sft. hazýr, tamam,
Faden (m) a. çizgi; ip
bitmiþ
fähig sft. yetenekli
fest sft. katý, dayanýklý, sert;
fahig sft. yetenekli; yapadeðiþmez
bilir
festhalten eyl. sarýlmak,
Fähigkeit (f) a. yetenek
sýkýca tutmak
fahrenlassen eyl. býrak- Festigkeit (f) a. saðlamlýk
mak; terketmek, vaz- festsetzen eyl. saptamak
geçmek
feststehen eyl. dayanýklý
olmak, saðlam olmak
feststellen eyl. saptamak;
bildirmek
Feuchtigkeit (f) a. nem
Feuer (n) a. ateþ
Feuersbrunst a. ateþ, yangýn
Figuration (f) a. betileniþ
Fiktion (f) a. yaratý, kurgu, uydurma
finden eyl. bulmak
Finger (m) a. parmak
finster sft. karanlýk
Finsternis (f) a. karanlýk
Fläche (f) a. yüzey
Fleisch (n) a. et
fliehen eyl. kaçmak
fließen eyl. akmak
Fluch (m) a. ilenç
Flucht (f) a. kaçýþ
Fluida a. akým
Fluß (m) a. ýrmak
Fluß (m) a. ýrmak; akýntý
flüchtig sft. kaçýcý, geçici
flüssig sft. akýcý
Flüssigkeit (f) a. akýcýlýk
Folge (f) a. sonuç
folgen eyl. izlemek, den
doðmak, türemek
folgendermaßen ilg. aþaðýdaki gibi
folgern eyl. çýkarsamak, bir
vargýya ulaþmak
fordern eyl. istemek
Forderung (f) a. istem
Form (f) a. biçim
formal sft. biçimsel
Formation (f) a. oluþum
Formel (f) a. formül
formell sft. biçimsel
fort blt. ileriye, daha öte
Fortbestimmen a. fort:
daha öte; bestimmen:
belirlemek
fortdauern eyl. sürdürmek
fortdauernd blt. sürekli
olarak
Fortgang (m) a. ilerleyiþ,
gidiþ, sürüþ
fortgehen eyl. ayrýlmak,
terketmek; ilerlemek,
sürdürmek, sürmek
fortgeleitet bkz. fort: ileri;
leiten: gütmek, yönlendirmek;
fortlassen eyl. dýþarda
býrakmak, düþmek,
atlamak
fortleben eyl. yaþamýný
sürdürme
fortmachen eyl. ilerlemek
fortschliest eyl. fort: daha
öte; schliesen: çýkarsamak
fortschreiten eyl. ilerlemek
fortschreiten eyl. ilerlemek
Fortschritt (m) a. ilerleme
fortsetzen eyl. sürdürmek,
ilerletmek, ileri götürmek
fortwährend blt. sürekli,
sürekli olarak, sürgit
fördern eyl. geliþtirmek,
ilerletmek
Förderung (f) a. ilerleme,
geliþme
förmlich sft. biçimsel
Frage (f) a. soru
fragen eyl. sormak
Freie (n) a. açýk hava; im
Freien: blt. dýþarýda,
açýk havada
freisprechen eyl. baðýþlamak
fremdartig sft. ayrýþýk, yabancý türden, türdeþ
olmayan
Freude (f) a. sevinç
Freund (m) a. arkadaþ
Freundschaft (f) a. arkadaþlýk
Frevel (m) a. kötülük,
günah
Friede (m) a. barýþ
frisch sft. taze, yeni, dinç
fromm sft. dindar, dinsel
Frömmigkeit (f) a. dindarlýk
Frucht (f) a. meyva
früher blt. önceki, eski;
daha önce, daha eski,
önceden, önceleri
frühesten sft. en erken, en
önceki
Furcht (f) a. korku
Furchtsamkeit (f) a. korkaklýk
Furi Öç Tanrýçasý
Fuß (m) a. ayak
fußen eyl. baðýmlý olmak,
dayanmak
Futter (n) a. yiyecek
füglich blt. yerinde bir
biçimde, doðru olarak,
haklý olarak
fühlbar sft. duyumsanýr,
duyulur, ele gelir, somut
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
fühlen eyl. duyumsamak
führen eyl. götürmek,
yöneltmek, önderlik
etmek
Fülle (f) a. doluluk, bolluk, varsýllýk
füllen eyl. doldurmak;
yüklemek
fürchten eyl. korkmak
füreinander ilg. birbiri
için
Fürsichbestehen a. kendi
için kalma, kendi baþýna kalma
Fürsichseienden a. kendi
için varolan
Fürsichsein a. kendi-için varlýk
Fürwahrhalten a. gerçeksayma; (fürwahr: gerçekten); Fürwahr-halten: kuþkusuz sayma,
pekinlik, kesinlik
G
Gang (m) a. geçek, gidiþ
yolu, süreç
ganz sft. bütün
gänzlich blt. tam, bütün;
tam olarak, bütünüyle
gar blt. bütünüyle, kesinlikle, tam olarak, hiçbir
biçimde
gebären eyl. doðurmak
Gebäude (n) a. yapý
geben eyl. vermek, saðlamak, sunmak
Gebiet (n) a. alan, bölge
Gebilde (n) a. yapý, oluþum; yaratý
Gebirge (n) a. dað zinciri
geboren blt. doðuþtan,
doðal olarak; bkz. gebären
Gebot (n) a. buyruk
geboten sft. gerekli, zorunlu
Gebrauch (m) a. kullaným; bkz. brauchen
gebrochen sft. ayrýk, kýrýk,
bükük; bkz. brechen
gebunden sft. baðlý, zorunlu, yükümlü
Gebundensein a. baðlanmýþlýk; kök: bkz.
binden
gebühren blt. —e ait olmak, —e düþmek, —in
hakký olmak
Gedächtnis (n) a. bellek
Gedanke (m) a. düþünce
gedankenarme sft. düþünceden yoksun
gedankenlos sft. düþüncesiz
gedankenmäßige sft.n düþünceye uygun
gedeihen eyl. çoðalmak,
geliþmek, büyümek
Gediegenheit (f) a. asýllýk,
özlük, özsel deðer
gedoppelt sft. çiftlenmiþ,
çifte
Gedoppeltes a. çiftlenmiþ; ikili
geeignet sft. uygun
gefährlich sft. tehlikeli
Gefährlichkeit (f) a. tehlike
gefällen eyl. hoþlanmak
gefangennehmen eyl. tutuklamak, yakalamak
Gefühl (n) a. duygu
Gegebensein a. verilmiþlik
gegen sft. karþý
gegeneinander blt. birbirine karþý
gegensatzlosen sft. karþýtlýksýz
gegenseitig sft. karþýlýklý
Gegenseitigkeit a. karþýlýlýk
Gegenstand (m) a. nesne
gegenständlich sft. nesnel
Gegenteil (n) a. karþýt
gegenüber blt. karþýt olarak, yüz yüze
gegenüberstehen eyl. (birbirine) karþý durmak
gegenüberstellen eyl. birbiri karþýsýna koymak
Gegenwart (f) a. bulunuþ; þimdiki (zaman)
gegenwärtig blt. bugün,
þimdi; bulunan, varolan, þimdiki, yürürlükteki
Gehalt (m) a. içerik; iç
deðer
Gehaltlos a. içeriksiz
gehaltvollste gehaltvoll:
sft. içerikli
Gehäuse (n) a. kýlýf, kasa
geheim sft. gizli; özel, kiþisel
Geheimnis (n) a. giz
Geheimnisvolle a. gizemli
olan
gehen eyl. gitmek
gehören eyl. ait olmak
gehörig sft. ait; uygun
Geist (m) a. tin; an
geistig sft. tinsel
Geiz (m) a. pintilik
gelangen eyl. ulaþmak,
eriþmek
geläufig sft. sýk görülen,
alýþýldýk, tanýdýk
Geläufigkeit (f) a. kolaylýk, akýcýlýk
gelb sft. sarý
Geldstück (n) a. bozuk
para
gelegen sft. yerleþmiþ; uygun
Gelegenheit (f) a. fýrsat,
uygun durum
gelegentlich blt. arada bir,
raslantýsal, olumsal;
zaman zaman; yeri
geldikçe
gelehrt sft. bilgili
Gelehrtsein a. bilgililik
gelingen eyl. baþarmak
gelten eyl. geçerli olmak;
yürürlükte olmak; sayýlmak
geltend sft. geçerli, yürürlükte
Gemälde (n) a. resim,
tablo
gemäß sft. uygun; blt. —e
göre, —e uygun olarak,
ile uyum içinde
Gemäßheit (f) a. uyum,
uygunluk
gemein sft. ortaklaþa; sýradan, genel, olaðan
Gemeinde (f) a. topluluk
Gemeinheit (f) a. sýradanlýk, kabalýk, bayaðýlýk
gemeinhin blt. genellikle,
çoðunlukla
gemeinsam sft. ortak
Gemeinsamkeit (f) a.
ortaklýk
Gemeinschaft (f) a. topluluk, ortaklýk, birlik
Gemeinsinn (m) a. ortak
kaný, saðduyu, ortak
duyu
Gemüt (n) a. an, ruh,
yürek, huy
genau sft. saðýn, tam; blt.
saðýn olarak, tam olarak
geneigt sft. eðilimli
Genialität (f) a. deha
Genie (n) a. deha
genießen eyl. yararlanmak,
haz almak
11
genug sft. yeterli
Genuß (m) a. yararlaným;
haz
genügen eyl. yeterli olmak,
karþýlamak, doyurmak
genügend sft. yeterli
Geognosie a. yerbilimi
geographische sft. coðrafi
geometrisch sft. geometrik
gerade sft. tam; doðru; blt.
dosdoðru, tam olarak
geradezu blt. doðrudan
doðruya
geradlinig sft. doðrusal
geraten eyl. düþmek
gerecht sft. haklý, doðru,
yasal
Gerechte a. doðru, haklý
gerechtfertigt sft. aklanmýþ, haklý
Gerechtigkeit (f) a. doðruluk, haklýlýk
Gerede (n) a. konuþma,
söylenti
gereicht es gereicht ihm
zur Ehre: bu onurunu
yükseltir
Gericht (n) a. yargý; mahkeme
geringe sft. küçük, önemsiz, ufak
Geringfügigkeit a. önemsizlik
geringschätzen eyl. küçümsemek
gern blt. isteyerek, dileyerek, seve seve
Geruch (m) a. koku
gesamt sft. bütün, toplam
Gesang (m) a. þarký, ezgi
Geschäft (n) a. iþ
geschehen eyl. olmak, yer
almak
Gescheitheit (f) a. saðgörülülük, bilgililik
Geschichte (f) a. tarih
geschichtlich sft. tarihsel
Geschick (n) a. yazgý
Geschiedensein a. ayrýlmýþlýk; bkz. scheiden
gesellen eyl. katýlmak,
baðdaþmak, eþlik etmek
Gesellschaft (f) a. toplum
Gesetz (n) a. yasa
Gesetzgeber (m) a. yasamacý
Gesetzmäßigkeit a. yasallýk, yasaya uygunluk
Gesichtspunkt (m) a.
12
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
bakýþ açýsý
Gesinnung (f) a. tutum;
kafa yapýsý, görüþ, yatkýnlýk
gespannt sft. gergin
Gespräch (n) a. söyleþi
Gestalt (f) a. þekil
gestaltlose sft. içeriksiz
Gestaltung (f) a. þekillenme, oluþum; þekil
gestatten eyl. izin vermek;
hoþgörmek
Gestirn (n) a. yýldýz
gesund sft. saðlam
getreu sft. baðlý, güvenilir
getrübt sft. bulanýk, bulutlu
geübt sft. becerikli, deneyimli, alýþkýn; bkz. üben
Geübtheit (f) a. beceri
Gewähr (f) a. güvence;
güvenlik
gewähren eyl. sunmak,
vermek, saðlamak
Gewalt (f) a. güç; yetke;
denetim; zor, þiddet
gewaltsam blt. zoraki
gewärtig sft. bekleyen
Gewebe (n) a. doku; dokuma
Gewehr (n) a. silah
gewesen sein (yardýmcý
eylem)
Gewicht (n) a. aðýrlýk,
tartý; (eðr.) önem
gewiesen von der Hand g.:
eyl. yadsýmak
Gewinn (m) a. kazanç
gewinnen eyl. kazanmak,
elde etmek
gewinnen eyl. kazanmak;
elde etmek
Gewinnung (f) a. kazaným
gewiß sft. pekin
gewisse blt. belli, kuþkusuz;
hiç kuþkusuz,
Gewissen (n) a. duyunç
Gewissensrat a. duyunç
öðüdü
gewissermaßen bir bakýma, deyim yerindeyse
Gewißheit (f) a. pekinlik
Gewohnheit (f) a. alýþkanlýk
geworfen bkz. werfen;
über den Haufen w.:
eyl. devirmek, alt üst
etmek
gewöhnen eyl. alýþmak
gewöhnlich blt. genellikle,
alýþýldýðý gibi, geleneksel olarak; sýradan,
ortalama, genel, bayaðý
Gips (m) a. alçý
glänzen sft. parlak
Glaube (m) a. inanç
glauben eyl. inanmak
Glaubenslehre (f) a.
inanç öðretisi, dinsel
öðreti
gläubige sft. inanan, inançlý
Gläubiger (m) a. alacaklý
gleich sft. özdeþ, eþit, benzer
gleichbedeutend sft. eþanlamlý, eþ imlemli
gleichbleibend sft. özdeþ
kalan
gleicherweise blt. benzer
olarak
gleichfalls blt. benzer olarak
gleichgültig sft. ilgisiz
Gleichheit a. eþitlik, özdeþlik, benzerlik
gleichsam bðl. bir bakýma
gleichsetzen eyl. eþitlemek
gleichwohl bðl. gene de,
bununla birlikte
gleichzeitig sft. eþ zamanlý,
zamandaþ, çaðdaþ
Glied (n) a. örgen; eklem;
terim, halka
Glimmer (m) a. mika
Glück (n) a. talih
glücklich sft. þanslý, talihli
Glückseligkeit (f) a. mutluluk
Gnade (f) a. kayra
Gold (n) a. altýn
Gott (m) a. Tanrý
gottlos sft. tanrýsýz
gönnen eyl. izin vermek
Göttergestalten (f) a.
Tanrý þekilleri
göttliche sft. tanrýsal
Göttlichkeit (f) a. tanrýsallýk
Götzendienst (m) a. putperestlik
Grad (m) a. derece
Grammatik (f) a. dilbilgisi
grandiosen sft. büyük,
görkemli, muhteþem
Granit (m) a. granit
grausen sft. ürkütücü
Gravitation (f) a. çekim
greifen eyl. kavramak
Greis (m) a. yaþlý adam
Grenze (f) a. sýnýr
groß sft. büyük; yüksek
Größe (f) a. büyüklük;
yükseklik
Grube (f) a. çukur
Grund (m) a. zemin
Grundbegriff a. temel
kavram
Grundbestimmung a.
temel-belirlenim
Grundform a. temel biçim
Grundkraft a. temel kuvvet
Grundlage (f) a. temel
Grundmangel a. temel
eksiklik
Grundsatz (m) a. temel
önerme, ilke
Grundstück (n) a. toprak
parçasý
Grundtäuschung a. temel aldanýþ
Grundton (m) a. ana ton
Gruppierung (f) a. kümeleþme
grün sft. yeþil
gründen eyl. temellendirmek
gründlich sft. tam, saðlam,
derin; kapsamlý; kökten
Gunst (f) a. kayra, kayýrma; yandaþlýk,
Gut (n) a. iyi
gut sft. iyi
Gutdünken (n) a. görüþ,
deðerlendirme
gültig sft. geçerli, yürürlükte
Gültigkeit (f) a. geçerlik
günstig sft. kayýran, yandaþ,
destekleyen
Güte (f) a. iyilik
gütig sft. iyi, iyiliksever
H
Haar (n) saç
haben y. eyl. iye olmak;
Habsucht (f) a. hýrs
haften eyl. yapýþmak
halb sft. yarý(m)
Halt (m) a. destek
halten eyl. tutmak; (birþeyi
þöyle ya da böyle) düþünmek, saymak, görmek; kapsamak; durdurmak; sürmek
haltlos sft. desteksiz, temelsiz, güenliksiz, dayanýksýz
Haltlosigkeit a. desteksizlik, dayanýksýzlýk,
temelsizlik
Hand (f) a. el
handeln eyl. eylemde bulunmak, davranmak; h.
von ya da über: ilgili
olmak; es handelt sich
um: sorun þudur ki
handgreiflich a. ele gelir,
elle tutulabilir
handhaben eyl. kullanmak, iþletmek, uygulamak
Handlung (f) a. eylem
Handlungsweise (f) a.
davranýþ biçimi, eylem
biçimi
hängen eyl. asýlmak, baðlý
olmak; bkz. zusammenhängen: biraraya
baðlý olmak, baðýntýlý
olmak; abhängen von:
baðýmlý olmak
harmlos sft. zararsýz
Harmonie (f) a. uyum
harmonisch sft. uyumlu
hart sft. katý, sert; güç
Härte a. güçlük; sertlik
harthörig sft. güç iþitir
hartnäckig sft. dikkafalý
Hartnäckigkeit (f) a. dikbaþlýlýk
Haufen (m) a. yýðýn; deyim: über den H. werfen: alt üst etmek
häufen eyl. yýðmak, biriktirmek
häufig blt. sýk sýk, yineleyerek, çoðunlukla,
Hauptarten a. ana tür
Hauptinhaltes a. baþlýca
içerik
Hauptinteresse (n) a.
ana ilgi
Hauptmangel (m) a. ana
eksiklik, baþlýca eksiklik
Hauptsache (f) a. ana
nokta
hauptsächlich sft. baþlýca,
en önemli, özsel; blt.
özsel olarak, baþlýca
Hauptsatz (m) a. ana
önerme, temel önerme
Hauptseit a. baþlýca yan,
ana yan
Hauptsinn a. ana nokta,
ana anlam
Hauptsphäre a. ana alan
Hauptstufen a. Haupt:
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
ana; Stufe: basamak
Hauptwirkung a. baþlýca
etki, ana etki
Hauptzüge a. ana çizgiler
Haus (n) a. ev; von H. aus:
en baþýndan, temelden
Hausbedarf (m) a. günlük gereksinimler, ev
gereksinimleri
Haut (f) a. deri, zar
Hebel (m) a. kaldýraç
heben eyl. yükseltmek; bkz.
aufheben
Heerführer (m) a. baþkomutan
heften eyl. baðlamak
heidnisch sft. putperest
heilen eyl. iyileþtirmek
heiligen sft. kutsal
heilsam sft. iyileþtirici,
saðaltýcý, yararlý
Heilsamkeit a. saðlýða yararlýk
heimgegeben eyl. (heimzahlen: retaliate) ödetmek, karþýlýðýný vermek
heimisch sft. doðal, yerel
Heirat (f) a. evlilik
heißen eyl. demek; demek
istemek; buyurmak;
adlandýrmak
helfen eyl. yardým etmek;
yararlý olmak
hell sft. açýk, parlak
Helligkeit (f) a. parlaklýk,
ýþýk yeðinliði
hemmen eyl. durdurmak,
engellemek
Hemmung (f) a. engel
her blt. burada, buraya
herab blt. aþaðýya; bkz.
herabsetzen, herabzuziehen
herabsetzen eyl. indirgemek
herabzuziehen eyl. indirmek (herab: aþaðý;
ziehen: çekmek)
Heraldik (f) a. heraldri,
hanedan armacýlýðý
herantriten eyl. yaklaþmak
heraus blt. dýþarýya, dýþarý
doðru
herausbilden eyl. (birþeyden) ortaya çýkmak,
geliþmek
herausbringen eyl. ortaya
çýkarmak, üretmek
herausfinden eyl. bulmak,
ortaya çýkarmak
Herausgabe (f) a. yayým
herausgeben eyl. geri vermek
herausgehen eyl. ortaya
çýkmak, ortaya koymak
herausheben eyl. kaldýrmak, yükseltmek; öne
çýkarmak, ortaya çýkarmak
herausklauben eyl. ayýklamak
herauskommen eyl. ortaya
gelmek, çýkmak, ortaya
çýkmak
herausnehmen eyl. almak,
çekmek, koparmak
heraussetzen eyl. ortaya
koymak
heraustreten eyl. çýkmak;
dýþarý çýkmak, sapmak
herbeibringen eyl. saðlamak; (buraya) getirmek
herbeiführen eyl. ortaya
çýkarmak, saðlamak;
götürmek
herbeischaffen eyl. buraya
getirmek, taþýmak; saðlamak
Herde (n) a. ocak; fýrýn
Herdenken Hin- und
Herdenken: a. ileri geri
düþünme
herkommen eyl. buraya
gelmek; yaklaþmak
Herkunft (f) a. köken,
kök
hernehmen eyl. almak,
çýkarmak
Heros (m) a. kahraman
Herr (m) a. efendi
Herrlichkeit (f) a. görkem
Herrschaft (f) a. egemenlik, güç, yetke
herrschen eyl. egemen
olmak, denetlemek;
yürürlükte olmak
Herrschsucht (f) a. güç
tutkusu, yönetim tutkusu
herrühren eyl. köken almak, türemek
herstammen eyl. türemek,
gelmek, köken almak
herstellen eyl. koymak;
kurmak; ortaya çýkarmak, üretmek
herum blt. çevrede
herumspazieren eyl. herum: çevrede; spazieren: gezinmek
herumtreiben eyl. dolanýp
durmak
herumwerfen eyl. atmak,
atýlmak
herunterfallen eyl. aþaðý
düþmek
herunterkommen eyl. aþaðý inmek; bozulmak,
kötüleþmek, çökmek
herüber blt. bu yana, buraya
herübergehen eyl. buraya,
bu yana gitmek
herübertreten eyl. geçmek; herüber: bu yana;
treten: yürümek,
çýkmak
hervorbringen eyl. ortaya
çýkarmak; üretmek,
doðurmak, yaratmak
hervorgehen eyl. ortaya
çýkmak
hervorheben eyl. öne
çýkarmak, göz önüne
sermek; vurgulamak
hervorschaffen eyl. ortaya
çýkarmak, yaratmak
hervortreten eyl. ortaya
çýkmak
hervortun eyl. öne çýkmak
Herz (n) a. yürek
herzählen eyl. saymak,
sýralamak
Heuchelei (f) a. iki yüzlülük
heute blt. bugün
heutig blt. bugün, bugünün, þimdiki, modern
heutigentags blt. bugün,
bugünlerde
heutzutage blt. bugün,
bugünlerde, günümüzde
hier blt. burada
hieran blt. bunun üzerine,
bu noktada, bununla
hierauf blt. bunun üzerine, bunda, bundan
sonra, sonra
hieraus blt. buradan, bu
yüzden, bununla
hierbei blt. böylelikle, bunu yapmakla, bu baðýntýda, bu sýrada, bu durumda
hierdurch blt. bu yolla,
bununla, böylelikle
hierfür ilg. bunun için,
bunun yerine
hierher blt. buraya, buna
hierhin blt. buraya, buna
13
hierin blt. burada, bunda
hiermit blt. böylelikle,
bununla, bunun üzerine, bu yüzden
hiernach ilg. bunun üzerine, buna göre
hiernächst blt. bundan
sonra
hierüber blt. bunun üzerine
hiervon blt. buradan,
bundan
hierzu blt. buna, buraya
Hilfe (f) a. yardým, çare
Hilfszeitwort a. yardýmcý
eylem sözcüðü
Himmel (m) a. gök
Himmelskörper a. gök
cismi
himmlisch sft. göksel
hin blt. oraya, uzaða
hinaus blt. buradan, dýþarýya, ileriye
hinausgehen eyl. terketmek, gitmek; h. über:
geçmek, aþmak;
hinauskommen eyl. (dýþarý) çýkmak, ötesine
geçmek
hinausläufen eyl. sonuçlanmak, varmak
hinausreichen eyl. uzanmak, geniþlemek
hinausschicken eyl. öteye
göndermek, öteye gitmek
hinausschreiten eyl. öteye
ilerlemek
hinaussetzen eyl. dýþýna
atmak
hinaustreiben eyl. dýþarý
sürmek, dýþa itmek
hinausweisen eyl. hinaus:
öte; weisen: göstermek
Hinblick in (ya da im) H.
auf: ilg. açýsýndan, ile
ilgili olarak
hindeuten eyl. imlemek
hindurch blt. boyunca;
sýrasýnda
hindurchgehen eyl. içinden geçmek, yayýlmak
hineinbringt eyl. hinein:
içeri; bringen: getirmek
hingegen ilg. öte yandan;
tersine; buna karþý
hingehen es mag h.: sft. geçebilir, geçerli olabilir
hinlänglich sft. yeterli
hinreichen eyl. eriþmek,
14
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
ulaþmak
Hinsicht in dieser H.: bðl.
bu bakýmdan
hinsichtlich ilg. açýsýndan;
ile ilgili olarak
hinstellen eyl. koymak,
yerleþtirmek
Hintansetzung a. gözardý
etme
hinten blt. arkada, geride
hinter blt. arkadan, sonradan
Hintergrund (m) a arkatasar
hinterher blt. arkada, arkadan
Hinundhergehen a. ileri
geri gitme
hinüber blt. oraya, o yana
hinübergehen eyl. geçip
gitmek
hinweg blt. uzaða
hinwegfallen eyl. yitmek,
uzaklaþmak
hinweglassen eyl. uzaklaþtýrmak, bir yana býrakmak
hinwegräumen eyl. uzaklaþtýrmak, süpürmek
hinweisen eyl. göstermek,
belirtmek, dikkat çekmek
hinzu blt. ek olarak, bunun
yanýnda
hinzufügen eyl. eklemek
hinzutun eyl. eklemek
Hirngespinst (n) a. kuruntu, uydurma, düþlem
Historie (f) a. tarih
Historiker (m) a. tarihçi
historisch sft. tarihsel
hob bkz. heben; hervorheben
hoch sft. yüksek; soylu;
yüce; önemli
hochgebildeten eyl. hoch:
yüksek; bilden: geliþmek
Hochmut (m) a. kendini
beðenmiþlik, kibir, gurur
Hof (m) a. saray
Hofdame (f) a. hanýmefendi
hoffärtig sft. kibirli, kendini beðenmiþ
hoffen eyl. umudetmek
Hoffnung (f) a. umut,
beklenti
Hofkavalier (m) a. beyefendi
hohl sft. kof
holen eyl. alýp getirmek
Holz (n) a. tahta
höchst sft. en yüksek, en
üst; en çok
höher sft. daha yüksek; bkz.
hoch
hören eyl. duymak, iþitmek
Hund (m) a. köpek
hundert sft. yüz
hüben blt. bu yanda
Hülle (f) a. örtü
hüten eyl. dikkat etmek,
uyanýk olmak
Hymn (f) a. ilahi
hypotasieren eyl. tözselleþtirmek
Hypothese (f) a. önsav
hypothetisch sft. varsayýmlý
I
Ich (n) adl. ben
Ideal (n) a. ideal
Idealisieren a. idealleþtirme
Idealismus (m) a. Idealizm
Idealität (f) a. ideallik
Idee (f) a. Idea
Ideellen a. ideel, düþünsel
Identischsetzen a. özdeþle(þtir)me
Identität (f) a. özdeþlik
Inbegriff (m) a. toplam,
özet
Inder a. Hintli; Hindu
Indifferenz (f) a. ilgisizlik;
ayrýmsýzlýk
Individualität (f) a. bireysellik
Individuum (n) a. birey
Induktion (f) a. tümevarým
Inhalt (m) a. içerik
Inhaltlosigkeit (f) a. içeriksizlik
Inkommensurabilität (f)
a. eþölçümsüzlük
Inkonsequenz (f) a. tutarsýzlýk
Innere (n) a. iç
Innerlichkeit a. içsellik
In-sich-beruhens a. kendi
içinde kalan
In-sich-gehen a. kendi
içine giden
In-sich-sein a. kendi içinde olma; kendi-içinvarlýk
Instinkt (m) a. içgüdü
Instrument (n) a. alet
Intelligenz (f) a. Anlýk,
Anlak
Intension a. yeðinlik
Intensität (f) a. yeðinlik
Intentionen (f) a. niyet
Interesse (n) a. ilgi
Ironie (f) a. ironi
Irregularität (f) a. düzensizlik
Irritabilität (f) a. irkilebilirlik, uyarýlabilirlik
Irrtum (m) a. yanlýþlýk
ich adl. ben
idealisieren eylem idealleþtirmek
idealistisch idealist, idealistik
ideel sft. ideal
identifizieren eyl. özdeþleþtirmek
identisch sft. özdeþ
ignorieren eyl. gözardý
etmek
ihrerseits blt. onun yanýndan
immanent sft. içkin
immer blt. her zaman
immerhin bðl. buna karþýn,
gene de, gerçi
imperative a. buyuru
imponieren sft. etkileyici,
çarpýcý
inadäquat sft. yetersiz
indem bðl. çünkü, bundan, þundan
indes bðl. bu arada; bununla birlikte, gene de
indifferent sft. ilgisiz
indirekten sft. dolaylý
individuell sft. bireysel
ineinander blt. birbiri içine
infinitum sft. sonsuz
infizieren eyl. bulaþmak;
bulaþtýrmak
inhaltlos sft. içeriksiz
inhaltslos sft. içeriksiz
inhaltsvoll sft. önemli,
anlamlý; içerikli
inhärieren eyl. ilintili olmak
inhäriert sft. ilintili
inne blt. içerde
inner sft. iç
innerhalb blt. içersinde,
içersine
innerlich sft. içsel; blt. içsel
olarak
innerst sft. en iç
innewohnen eyl. ýrasalý
olmak, özünlü olmak
innewohnen sft. özünlü,
ilintili
innig sft. içten
insbesondere blt. özellikle
insofern blt. ... oldukça
instinktartig sft. içgüdüsel
integrieren eyl. bütünleþmek
intellektuell sft. anlýksal,
düþünsel
intensive sft. yeðin
interessant sft. ilginç
interessieren eyl. ilgilenmek
intuitiven sft. sezgisel
involvieren eyl. ilgili olmak,
karýþmak
inwiefern sft. hangi düzeye
dek
ionischen sft. Iyonyalý
irgend sft. herhangi bir
irgendwie blt. herhangi bir
yolda, her nasýlsa
irrational sft. usdýþý
irrigerweise blt. yanlýþlýkla
isolieren eyl. yalýtmak
ist dir
J
ja evet
Jahr (n) a. yýl
Jahrhunderts (n) a. yüzyýl
Jahrtausende (n) a. binyýl
jede sft. her bir
jedenfalls blt. her durumda, her zaman
jedermann adl. herhangi
biri
jedesmal blt. her kez, her
seferinde, her zaman
jedoch bðl. gene de
jeher von jeher: blt. tüm
zamanlarda, eskiden
bu yana
jemand adl. biri, herhangi
biri
jene adl. o, onlar
jenseitig blt. öte yanda, öte
dünyasal
Jenseits (n) a. öte dünya
jenseits blt. öte yanda, öte
dünyada
jetzig blt. þimdiki, yürürlükteki
Jetzt a. þimdi
jetzt blt. þimdi
Journal (n) a. gazete;
dergi
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Jude (m) a. Yahudi
Jugend (f) a. genç; gençlik
Jugendbildung a. gençliðin eðitimi
Julie a. Temmuz
Jurisprudenz (f) a. tüze
bilimi
Jurist (m) a. tüzeci
jüdische sft. Ibrani, Yahudi
K
Kadaver (m) a. kadavra
Kahlschweif a. kel kuyruk:
kahl=kel, Schweif kuyruk
Kaiser (m) a. imparator
Kali (n) a. alkali
Kalk (m) a. kalsiyum
Kalkül a. kalkülüs
Kamel (n) a. deve
Kampf (m) a. kavga, döðüþ
kannegießern eyl. yüksekten atmak, aðýz kalabalýðý etmek
Kanon (m) a. Kanon
Kanton (m) a. kanton
Kategorie (f) a. kategori
Kategorientafel a. kategori tablosu
kategorisch sft. kategorik,
kesin
katholischer sft. Katolik
kaum blt. güçlükle, ancak,
hemen hemen hiç
Kausalität (f) a. nedensellik
Kausalnexus (m) a. nedensel baðlantý
kehren eyl. dönmek
Keim (m) a. tohum
kein adl. hiçbiri
keineswegs blt. hiçbir biçimde
kennen eyl. bilmek, tanýmak, anlamak
kennenlernen eyl. bilebilmek, tanýyabilmek
Kenntnis (f) a. bilgi
Kind (n) a. çocuk
kindische sft. çocukça
kindliche sft. çocuksu
Kirche (f) a. kilise
Kirchenvater (m) a. kilise
babasý
Klage (f) a. yakýnma
klagen eyl. yakýnmak
klar sft. açýk, duru, parlak
Klarheit (f) a. duruluk,
açýklýk
Klasse (f) a. sýnýf
klassifizieren eyl. sýnýflandýrmak
klauben eyl. seçmek, ayýklamak
Klaue týrnak
Kleidung (f) a. giysi
klein sft. küçük
kleinliche sft. deðersiz,
sýradan, önemsiz
Klima (n) a. iklim
Kluft (f) a. yarýk, açýklýk
klug sft. yetenekli, becerikli
Klugheit (f) a. saðgörü,
bilgelik, kavrayýþlýlýk
Knabe (m) a. çocuk
knechtisch sft. kölece
Knechtschaft (f) a. kölelik
knirren eyl. çatýrdamak
Knochen (m) a. kemik
Knotenlinie a. düðümlü
çizgi
knüpfen eyl. baðlamak
Kohlenstoff (f) a. karbon
Kolleg (n) a. dersler
Kollege (m) a. meslektaþ
kommen eyl. gelmek; olmak, yer almak
Komplement (n) a. bütünleyici, tümleyici
Komplex (m) a. karmaþa
Komplikationen (f) a.
karýþýklýk
kompromittieren eyl. zarar
vermek; tehlikeye atmak
konkret sft. somut
konsequent sft. tutarlý
Konsequenz (f) a. tutarlýlýk; sonuç
konservieren eyl. saklamak
konstant sft. deðiþmez,
sürekli olarak
konstatieren eyl. bildirmek; saptamak
konstituieren eyl. oluþturmak, kurmak
konstruieren eyl. kurmak,
tasarlamak, yapýlaþtýrmak
Konstruktion (f) a. yapýlaþtýrma; çizim
kontinuieren eyl. sürdürmek
kontinuierlich blt. sürekli
olarak
Kontinuität (f) a. süreklilik
Kontraktion (f) a. kasýlma
konträr sft. aykýrý, karþýt
koordinieren eyl. eþgüdümlemek
Kopf (m) a. kafa
Kopula (f) a. koþaç
Korkbaum a. mantar meþesi
Korrektion a. düzeltme
korrespondieren eyl. karþýlýk düþmek
korrigieren eyl. düzeltmek
Kosmologie (f) a. evrenbilim
kosmologisch sft. evrenbilimsel
kosten eyl. (þu kada para)
tutmak, etmek
Kozmologie a. evrenbilim
können yardýmcý eylem
(yapabilmek)
Körper (m) a. cisim
Kraft (f) a. kuvvet
kraft blt. dolayýsýyla, aracýlýðýyla
Kraftäußerung a. kuvvet
beliriþi
krank sft. hasta
krankhaft sft. hastalýklý
Krankheit (f) a. hastalýk
Kreatur (f) a. yaratýk
Kredit (m) a. güven, güvenilirlik
Kreis (m) a. çember
Kreisbogen a. çember yayý
Kreislauf (m) a. dönüþ,
döngü, yörünge
kreuzen eyl. içiçe geçmek,
kesiþmek, dolaþmak
Krieg (m) a. savaþ
Kristall (m) a. kristal
Kriterium (n) a. ölçüt
Kritik (f) a. Eleþtiri
Kritische a. Eleþtirel
kritische sft. eleþtirel
kritisieren eyl. eleþtirmek
krumm sft. eðri
Krumme (f) a. eðri çizgi
Kuh (n) a. inek
kuhn sft. yürekli, korkusuz
Kultus (m) a. kült
kund sft. bilinen, tanýnan;
kundgeben: blt. bildirmek, göstermek,
ortaya sermek
kundgeben eyl. bildirmek,
duyurmak, ortaya sürmek; kendini göstermek, bildirmek
Kunst (f) a. sanat
Kunstprodukt a. sanat
15
ürünü
Kunstschönen a. sanat
güzelliði
Kunstwerk (n) a. sanat
yapýtý
Kupfer (n) a. bakýr
Kuriosität (f) a. merak
kurz sft. kýsa; blt. kýsaca
Küchensalz a. mutfak
tuzu
künsteln sft. iyice iþlenmiþ,
inceltilmiþ
Künstler (m) a. sanatçý
künstlerisch sft. sanatsal
künstlich sft. yapay, düzmece
L
Lächeln (n) a. gülümseme
lächerlich sft. gülünç
Land (n) a. ülke
lang sft. uzun
Länge (f) a. uzunluk; süre
längst blt. çok önceden,
çoktandýr
langweilig sft. sýkýcý
Langweiligkeit (f) a. sýkýcýlýk
lassen eyl. býrakmak, terketmek; izin vermek,
Last (f) a. yük
Lateinischen a. Latince
laufen eyl. koþmak; yürümek; iþlemek (makine); devinmek, dönmek; akmak
Laune (f) a. keyif, geçici
heves
lauten eyl. okunmak, kulaða ... gelmek, duyulmak
Leben (n) a. yaþam
leben eyl. yaþamak
lebendig sft. dirimli, yaþayan
Lebendigkeit (f) a. dirilik,
dirimsellik
lebenserfahrene sft. yaþam
deneyimli
Lebenserfahrung a. yaþam
deneyimi
Lebensfunktion a. yaþam
iþlevi
Lebensgefühls a. yaþam
duygusu
Lebenszwecke a. yaþam
ereði
leblos sft. dirimsiz
Leder (n) a. deri
lediglich blt. yalnýzca
16
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
leer sft. boþ
Leerheit a. boþluk
legen eyl. koymak, yerleþtirmek
Lehre (f) a. öðreti
lehren eyl. öðretmek
Lehrer (m) a. öðretmen
Lehrsatz a. sav, kuram
Leib (m) a. beden
leiblich sft. bedensel, cisimsel
Leiblichkeit (f) a. bedensellik
leicht sft. hafif; kolay
Leid (n) a. incinme, zarar
leiden eyl. (bir etkiye)
uðramak; taþýmak, katlanmak; acý çekmek
Leidenschaft (f) a. tutku
leider ünl. ne yazýk ki!
leise sft. yumuþak, ince
leisten eyl. yerine getirmek,
yapmak
Leistung (f) a. baþarým;
edim, yapýlan, yerine
getirilen þey
leiten eyl. yönlendirmek,
yönetmek; bkz. ableiten
(türetmek)
Leiter (m) a. iletken
Leitung a. önderlik, yönetim, kýlavuzluk
lenken eyl. döndürmek,
sürmek, gütmek, yönlendirmek
lernen eyl. öðrenmek,
çalýþmak
lesen eyl. okumak
Leser (m) a. okur
letzt sft. son
letztlich blt. son olarak,
sonunda
leuchten eyl. parlamak,
ýþýmak; bkz. einleuchten
leugnen eyl. yadsýmak
liberaler sft. daha özgür,
daha serbest
Licht (n) ya da (m) a. ýþýk
Lichtpartikeln a. ýþýk parçacýðý
Liebe (f) a. sevgi
lieben eyl. sevmek
liefern eyl. saðlamak, üretmek; teslim etmek, vermek
liegen eyl. (bir yerde) bulunmak, yatmak, durmak
ließ bkz. lassen; gelten
lassen: eyl. izin vermek,
kabul etmek
Linie (f) a. çizgi
links blt. sola, solda
List (f) a. liste
listig sft. kurnaz
Logik (f) a. mantýk
Logiker (m) mantýkçý
logisch sft. mantýksal
Logisch-Reellen a. mantýksal-olgusal
lose sft. gevþek
losmachen eyl. gevþetmek,
çözmek; kurtulmak,
baþýndan atmak, uzaklaþtýrmak
Lot a.dik; 10 gramlýk aðýrlýk birimi
löblich sft. övgüye deðer,
salýk verilebilir
lösen eyl. çözmek
Löwe (m) a. aslan
Luft (f) a. hava
Lust (f) a.kösnü; haz
lügnerisch sft. yalancý
lyrisch sft. lirik
M
machen eyl. yapmak
Macht (f) a. güç, erk
mächtig sft. güçlü
Magen (m) a. mide
Magenscwäche a. mide
aðrýsý
Magnet (m) a. mýknatýs
Magnetismus (m) a. manyetizma
Makel (m) a. leke
Mal (n) a. kez; blt. bir kez
Maler (f) a. ressam
man adl. biri, herhangi
biri, kiþi (belirsiz üçüncü kiþi adýlý)
manch sft. bir kaç, bir çok
mancherlei sft. her tür,
çeþitli
Mangel (f) a. eksiklik
mangelhaft sft. eksik, bozuk
mangeln eyl. eksik olmak,
yoksun olmak
mangetisch sft. manyetik
Manier (f) a. yol, yordam
Manifestation (f) a. sergileniþ, beliriþ
manifestieren eyl. sergilemek, belirmek
Mann (m) a. erkek
mannigfach sft. çeþitli
mannigfaltig sft. çeþitli,
çoklu
Marmor (m) a. mermer
Marmorblock a. mermer
blok
martern eyl. iþkence etmek
Maß (n) a. ölçü
Masse (f) a. kütle; yýðýn
maßlos sft. ölçüsüz
Maßstab (m) a. ölçüt,
denektaþý
matematisch sft. matematiksel
Material (n) a. gereç, özdek
Materialismus (m) a. özdekçilik
Materialität (f) a. özdeksellik
Materie (f) a. özdek
Materiel a. gereç, özdek
materielle sft. özdeksel
Mathematik (f) a. matematik
Mathematiker (m) a. matematikçi
Mechanik (f) a. mekanik,
düzeneksellik
mechanisch sft. mekanik,
düzeneksel
Mechanismus (m) a. düzenek
Medizin (f) a. týp; ilaç
Mediziner a. týpçý
Meer (m) a. deniz
mehr sft. daha çok
mehrfältig sft. birçok
Mehrzahl (f) a. çoðunluk
Meile (f) a. mil
mein sft. benim
Meinen a. saný, sanma;
bkz. meinen
meinen eyl. demek istemek, sanmak
Meinung (f) a. saný
meist sft. en çok
Menge (f) a. çokluk
Mensch (m) a. insan
Mensch-an-sich a. kendinde insan
Menschensinne a. ‘insankafasý’; anlayýþ, kavrayýþ
menschlich sft. insansal
Menschlichkeit (f) a. insansallýk
Merkmal (n) a. ayýrmaç,
ýra, ýrasal
merkwürdige sft. dikkate
deðer
Messe (f) a. kütle
messen eyl. ölçmek
Metall (n) a. metal
Metallität (f) a. metallik
Metapher a. eðretileme
Metaphysik (f) a. metafizik
Metaphysiker a. metafizikçi
metaphysisch sft. metafiziksel
meteorologische sft. meteorolojik
Methode (f) a. yöntem
Methodenlehre (f) a.
yöntem öðretisi
methodisch sft. yöntemli
mich (Acc. ‘ich’) beni,
bana
minder sft. daha az, daha
küçük
mindest sft. en küçük, en az
Mineralog a. mineralog
Minimum (n) a. minimum
minus sft. eksi
mir dativ ‘ich’; beni, bana
Misologie (f) a. us nefreti
Mißbrauch (m) a. kötüye
kullanma
Mißkredit (m) a. gözden
düþme; güvensizlik
mißliebig a. sevilmeyen
Mißverstand a. yanlýþ anlama
mißverstehen eyl. yanlýþ
anlamak
mit ilg. ile
miteinander ilg. birbiri ile
Mitleid (n) a. þefkat, acýma
Mitte (f) a. orta, özek
mitteilen eyl. iletmek,
geçirmek
Mittel (n) a. araç
mittel sft. orta; ortalama
Mittelalter (n) a. orta
çaðlar
Mittelding (n) a. ara-þey
Mittelglieder (n) a. orta
terim
Mittelmäßigkeit (f) a.
bayaðýlýk, sýradanlýk
Mittelpunkt (m) a. orta
nokta, özek
mittels ilg. aracýlýðýyla
Mittler (n) a. aracý
mittler sft. orta; aracý
mitwirken eyl. iþbirliði
yapmak, katkýda bulunmak
Modalität (f) a. kiplik
Mode (f) a. kip
modern sft. çaðdaþ
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Mohammedaner (f) a.
müslüman
mohammedanische sft.
müslüman
Moleküle (n) a. molekül
Moment (m) a. kýpý
momentan sft. anlýk, kýpýsal
Monade (f) a. monad
Mond (m) a. ay
Moral (f) a. ahlak
moralisch sft. ahlaksal
Moralität (f) a. ahlaksallýk
Morast (m) a. batak
Morgen (m) a. sabah;
þafak; doðu; arazi ölçüsü
morgen a. yarýn, ertesi gün
Morgenröte (f) a. þafak
mosaischen sft. Musa’dan, Musa’nýn vb.
Motive a. güdü
mögen eyl. istemek, dilemek; yardýmcý eylem =
yapabilmek
möglich sft. olanaklý
Möglichkeit (f) a. olanak
Multiplikation (f) a. çarpma
Mund (m) a. aðýz
munter sft. neþeli, dinç,
canlý
Musik (f) a. müzik
musizieren eyl. müzik yapma, çalma
Muskel (m) a. kas
Mühe (f) a. çaba
mühsam sft. güç, yorucu
müßig sft. boþ, yararsýz, kof
mystisch sft. gizemsel
Mythe (f) a. mit
Mythologie (f) a. mitoloji
mythologisch sft. mitolojik
N
nach blt. sonra, ardýndan;
—e doðru; —a göre, —
ile uyum içinde
Nachbildung (f) a. eþlem,
öykünme
nachdem blt. sonra, ardýndan; je n.: duruma göre
Nachdenken (n) a. derin
düþünme, üzerine düþünme
nacheinander blt. birbiri
ardýna
nachfolgend sft. sonraki,
izleyen
nachher blt. daha sonra
nachherig sft. sonraki
Nachlässigkeit (f) a. dikkatsizlik, özensizlik,
savsaklýk
nachsprechen eyl. yinelemek
nächst sft. sonraki; en
yakýndaki
nächstbeste sft. ikinci en
iyi; sonraki en iyi
nächstfolgenden sft. en
yakýndan izleyen, hemen sonraki
Nacht (f) a. gece
nacht blt. gece(leyin)
Nachteil (m) a. sakýnca,
eksiklik, engel
nachweisen eyl. göstermek, tanýtlamak; bulmak, saptamak
nackt sft. çýplak
nah sft. yakýn
naheliegen eyl. açýk olmak
naheliegend sft. yakýndaki,
yakýnda yatan
näherbringen eyl. yaklaþtýrmak
näherstehenden sft. daha
yakýnda duran
Nahrungsmittel (f) a.
besin
naiv sft. saf
Name (m) a. ad
namentlich blt. özel olarak,
özellikle
nämentlich blt. özellikle
nämlich bðl. yani, eþ deyiþle
Nässe (f) a. ýslaklýk
Nation (f) a. ulus
Natron (n) a. sodyum
Natur (f) a. doða
Naturalismus (m) a. doðalcýlýk
Naturforscher (m) a.
doða araþtýrmacýsý
Naturforschung (f) a.
doða araþtýrmasý
Naturgebiet a. doða alaný
Naturgeschichte (f) a.
doða tarihi
Naturgesetz (n) a. doða
yasasý
Naturkraft (f) a. doða
kuvveti
Naturphänomene a. doða fenomeni
Naturprodukte a. doða
ürünü
Naturprozesse a. doða
süreçleri
Naturwesen a. doðal var-
lýk, doða varlýðý
natürlich sft. doðal; blt.
doðallýkla, doðal olarak
Natürlichkeit a. doðallýk
Nebel (m) a. sis
Nebelgestalten a. puslu
þekiller
neben blt. yanýnda, yanýna
nebeneinander blt. yan
yana
nebst blt. yanýsýra, yanýnda
nebulos sft. bulanýk, puslu
Negation (f) a. olumsuzlama
negativ sft. olumsuz
Negativität (f) a. olumsuzluk
negieren eyl. kabul etmemek, reddetmek,
olumsuzlamak
nehmen eyl. almak, ele
almak, kabul etmek
Neid (m) a. kýskançlýk
neiden eyl. kýskanmak
neidisch sft. kýskanç
Neigung (f) a. eðilim,
yatkýnlýk
nennen eyl. adlandýrmak;
söz etmek
Nennung (f) a. adlandýrma; söz etme
Nerv (m) a. sinir
neu sft. yeni
neutral sft. yansýz, yüksüz
Neutralisation (f) a. yansýzlaþtýrma, yüksüzleþtirme
neutralisieren eyl. yüksüzleþtirme, yansýzlaþtýrma
nicht kþç. deðil
Nicht-Begreifen a. kavramama
Nichtbestehen a. kalýcýolmayan, kalýcý-olmama
Nichtblau a. mavi olmayan
Nichtendliche a. sonlu
olmayan
Nichtgebrauch (m) a.
kullanmama
Nichtgegebenen a. verili
olmayan
Nicht-Ich a. ben-olmayan
Nichtidentität a. özdeþ
olmama, özdeþsizlik
nichtig sft. hiç, boþ, hiçbirþey
Nichtigkeit (f) a. hiçlik
Nicht-Letztes a. ensonolmayan
17
Nichts (n) a. yokluk, hiçbirþey
nichts adl. hiçbirþey
Nichtseiende a. belirli
olarak varolmayan
Nichtsein a. hiçlik, yokluk
nichtssagend sft. anlamsýz,
önemsiz, boþ
nie blt. hiçbir zaman
nieder sft. alt, aþaðý, sýradan
niederlegen eyl. yatýrmak
(depolamak, toplamak)
niedrig sft. düþük, aþaðý, alt
niemand adl. hiç kimse
Nimbus (m) a. hale
nirgend blt. hiçbir yerde
nirgends blt. hiçbir yerde
Niveau (n) a. düzey; ölçün
noch blt. henüz
nordischen sft. kuzey
Nordpol (m) a. kuzey
kutbu
normal sft. normal
Not (f) a. gereksinim,
sýkýntý
notwendig sft. zorunlu
Notwendigkeit (f) a. zorunluk
Nous a. Nous
nötig sft. zorunlu, gerekli
nötigen eyl. zorunlu kýlmak, yükümlü kýlmak
Nötigung (f) a. zorlama
null (f) blt. hiç, hiçbirþey,
sýfýr
Numerieren a. numaralama
numerisch sft. sayýsal
nun blt. þimdi
nunmehr blt. bundan
böyle, artýk
nur blt. yalnýzca, ancak,
salt
Nutzen (m) a. kullaným,
yarar
nützlich sft. yararlý
Nützlichkeit a. yararlýk
O
ob blt. acaba; üstünde
üzerinde
oben blt. yukarýda
Oberfläche (f) a. yüzey,
alan
oberflächlich sft. yüzeysel
Obersatz a. büyük öncül
obgleich bðl. gerçi
obig sft. yukarýdaki, yukarýda sözü edilen
18
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Objekt (n) a. nesne
objektiv sft. nesnel
objektivieren eyl. nesnelleþtirmek
Objektivität (f) a. nesnellik
Obliegenheit (f) a. yükümlülük
obrigkeitlich sft. yönetsel;
hükümeti ilgilendiren
obschon bðl. gerçi
Obst (n) a. meyva
obwalten eyl. yürürlükte
olmak, geçerlik kazanmak
obwohl bðl. gerçi
oder bðl. ya da
Ofen (m) a. soba
offen sft. açýk, doðrudan,
açýk sözlü
offenbar sft. görünürde,
açýk, apaçýk
offenbaren eyl. ortaya
sermek, açýða sermek,
bildirmek
Offenbarung (f) a. (tanrýsal) bildiriþ
oft blt. sýk sýk
ohne —siz; — olmaksýzýn
ohnehin bðl. bunun yanýnda, dahasý; gene
de, buna karþýn
Ohnmacht (f) a. güçsüzlük
ohnmächtig sft. güçsüz,
zayýf
Ohrläppchen (n) a. kulak
memesi
Ontologie (f) a. varlýkbilim
ontologisch sft. varlýkbilimsel
Operation (f) a. iþlem
Opfer (n) a. adak, kurban
ordinär sft. sýradan, olaðan
ordnen eyl. düzenlemek
Ordnung (f) a. düzenleme; düzen
Organ (n) a. örgen
Organisation (f) a. örgütleme; örgüt
organisch sft. örgensel
Organismus (m) a. örgenlik
Organon Organon
orientalisch sft. doðuya
özgü
Ort (m) a. yer
Ortsveränderung a. yer
deðiþimi
Ost (m) a. Doðu
lasyon
öffnen eyl. açmak
Philosophie (f) a. felsefe
öfter bkz. oft; blt. yine- philosophieren eyl. felsefe
leyerek; daha sýk olarak
yapmak
Ökonomie a. ekonomi
philosophisch sft. felsefi
Physik (f) a. fizik
P
physikalisch sft. fiziksel
paar (n) sft. benzer; bir Physiker (m) a. fizikçi
kaç
Physiologie (f) a. fizyoloji
Pädagogik (f) a. eðitbilim physisch sft. fiziksel
Pantheismus (m) a. ka- Physischen a. fiziksel
mutanrýcýlýk
(physisch) olanlar, fizik
pantheistisch sft. kamuile ilgili olanlar
tanrýcý
Plan (m) a. tasar
Pantheon a. Pantheon
Planet (m) a. gezegen
Papier (n) a. kaðýt
plastisch sft. yoðrumsal,
Papst (m) a. Papa
yontusal, plastik
Paradies (n) a. cennet
platt sft. düz, yavan, bayaðý
paradox sft. paradoksal
Platz (m) a. yer
Paralogismus a. bozuk- plausible sft. usayatkýn
vargý
Pleonasmus (m) a. pleoPartei (f) a. yan, parti
nazm (gereksiz sözcükpartikulär sft. tikel
lerin kullanýmý)
Partikularität (f) a. tikellik plus sft. artý
passen eyl. uymak
Pneumatologie a. ruhpassend sft. uygun
bilim için eski bir ad
passiv sft. edilgin
Poesie (f) a. þiir
Pathos duygu; duygulan- Poet (m) a. þair, ozan
dýrma niteliði
poetisch sft. þiirsel
pedantisch sft. bilgiççe
Pol (m) a. kutup
Pedantismus a. bilgiçlik polar sft. kutupsal
düþkünlüðü
Polarität (f) a. kutupsallýk
perennierend sft. sürekli Polemik (f) a. polemik
Peripherie (f) a. çevre
polemisch sft. polemiksel
permanent sft. sürekli
Politik (f) a. politika
Person (f) a. kiþi
politisch sft. politik
persönlich sft. kiþisel
populär sft. halksal
Persönlichkeit (f) a. kiþilik Pore (f) a. gözenek
Petrefakt (n) a. fosil
Porosität (f) a. gözenekPferde (n) a. at
lilik
Pflanze (f) a. bitki
porös sft. gözenekli
Pflanze-an-sich a. ken- Porphyr a. porfir
dinde bitki
positiv sft. olumlu
pflegen blt. (mastarla kul- Positivität (f) a. olumlanýldýðýnda) genelluluk
likle, alýþkanlýkla, ço- Posten (m) a. yer, konum
ðunlukla vb.
Postulat (n) a. konutPflicht (f) a. ödev
lama
pflichtwidrig sft. ödeve postulieren eyl. konutlaykýrý
amak
Pfropf (m) a. mantar, Postwesen (n) a. posta
tapa
iþleri
Phänomen (n) a. fenomen Potenz (f) a. güç; gizillik
Phänomenologie (f) a. Prädikat (n) a. yüklem
Görüngübilim
prädizieren eyl. yüklemPhantasie (f) a. düþlem
lemek
Philologie (f) a. filoloji
pragmatisch sft. pragmaPhilosoph (m) a. filozof
tik
Philosophem (n) a. felse- Praktiker (m) a. pratik
fi sonuç, felsefi formüinsan; uzman
praktisch sft. kýlgýsal, kýlgýn
Prämisse (f) a. öncül
präsent sft. bulunan, varolan
präsentieren eyl. sunmak
prästabilieren eyl. önceden saptamak
Praxis (f) a. kýlgý
Präzision (f) a. saðýnlýk
Prediger (m) a. vaiz
Predigt (f) a. vaaz
preisen eyl. övmek
preisgeben eyl. teslim olmak, vazgeçmek; adamak
Preiskurant a. eder listesi
Priester (m) a. rahip
primitiv sft. ilkel
Prinzip (n) a. ilke
priori sft. önsel
problematisch sft. belkili
Produkt (n) a. ürün
Produktion (f) a. üretim
produzieren eyl. üretmek
Profession (f) a. meslek
Progreß (m) a. ilerleme
provozieren eyl. kýþkýrtmak; çaðýrmak
Prozeß (m) a. süreç
prozeßlos sft. süreçsiz
prüfen eyl. sýnamak, yoklamak, denetlemek
Prüfstein a. denektaþý
Prüfung (f) a. sýnama,
yoklama
Psychologe (m) a. ruhbilimci
Psychologie (f) a. ruhbilim
psychologisch sft. ruhbilimsel
Publikum (n) a. kamu
Punkt (m) a. nokta
pure (pur) sft. arý
Q
Quadrat (n) a. kare
Quadratmeilen a. mil kare
Qualität (f) a. nitelik
qualitativ sft. nitel
Quantität (f) a. nicelik
quantitativ sft. nicel
Quantum (n) a. nice
Quarz (m) a. kuartz
Quell (f) a. kaynak
R
räsonieren eyl. uslamlama
yapmak (kurgul deðil,
ama sýradan)
Räsonnement a. (sýra-
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
dan) uslamlama, akýl
yürütme
rastlos sft. dinginliksiz
Rastlosigkeit (f) a. dinginliksizlik
rational sft. kesirli
rationell sft. ussal
Ratschluß (m) a. karar
Raum (m) a. uzay
räumlich sft. uzaysal
Raumpunkten a. uzay
noktasý
reagieren eyl. tepkimek
Reaktion (f) a. tepki
real sft. olgusal
realisieren eyl. olgusallaþtýrmak
Realisierung (f) a. olgusallaþtýrma
realistische sft. gerçekçi,
olgusalcý
Realität (f) a. olgusallýk
realiter blt. olgusal olarak
rechnen eyl. saymak, hesaplamak
Rechnungsart (f) a. hesaplama türü, iþlem
türü
Recht (n) a. hak; tüze
recht sft. sað; doðru
Rechtfertigung (f) a. aklama
rechtlich sft. yasal, tüzel
rechts blt. saðda, saða
Rechtsstreit (m) a. dava
Rechtstitel a. yasal hak
rechtwinklig sft. dikaçýlý
Rede (f) a. konuþma, söyleþi, söz
reden eyl. konuþmak
Redner (m) a. konuþmacý
Reduktion (f) a. indirgeme
reduzieren eyl. indirgemek
reell sft. olgusal, gerçek
reflektieren eyl. üzerine
düþünmek
Reflexion (f) a. üzerine
düþünme, derin düþünme
Reflexionsform a. derin
düþünce biçimi
Reformation (f) a. Reformasyon
Regel (f) a. kural
Regen (m) a. yaðmur
regieren eyl. yönetmek
Regierer a. yönetici
Regiertwerden a. yönetilme
Regierung (f) a. hükümet
Region (f) a. bölge, alan
Reich (n) a. krallýk, ülke
reich sft. varsýl
reichen eyl. ulaþmak
Reichsstadt (f) a. imparatorluk kenti, özgür
kent
Reichtum (m) a. varsýllýk,
gönenç
Reihe (f) a. dizi
reihen eyl. dizmek, sýralama
rein sft. arý
Reinheit (f) a. arýlýk
reinigen eyl. arýtmak, temizlemek, durulaþtýrmak
Reise (f) a. gezi, yolculuk
reißen eyl. parçalamak;
çekip çýkarmak
Reiz (m) a. çekicilik; uyarý
rekurrieren eyl. yinelemek
Relation (f) a. iliþki
relativ sft. göreli
Relativität (f) a. görelilik
Religion (f) a. din
Religionslehre a. din öðretisi
Religionssatz a. dinsel
önerme
Religiosität (f) a. dindarlýk
religiös sft. dinsel, dindar
repellieren eyl. itmek
Reproduktion (f) a. üreme
reproduzieren eyl. yeniden üretmek
Republik (f) a. cumhuriyet
Repulsion (f) a. itme
repulsiv sft. itici
Repulsivkraft a. itme kuvveti
respektables sft. saygýdeðer
Resultat (n) a. sonuç
resultieren eyl. sonuçlanmak
Retort (f) a. imbik
retten eyl. kurtarmak
Rettungsmittel a. çare
Rezeptakulum a. kap
richten eyl. ayarlamak,
düzeltmek
Richter (m) a. yargýç
richtig sft. doðru
Richtigkeit (f) a. doðruluk
Richtung (f) a. yön
riechbar sft. koklanabilir
Riechstoff (m) a. koku
gereci
Rinde (f) a. kabuk
roh sft. ham, iþlenmemiþ
roherweise blt. hamlýkla
Rolle (f) a. rol
Rom a. Roma
Roman (m) a. roman
Rose (f) a. gül
Rot (n) a. kýrmýzý
rot sft. kýrmýzý
routinierter sft. deneyimli
Römer (m) a. Romalýlar
Römerzeit a. Roma zamaný
römischen sft. Roma
Rubrik (f) a. baþlýk
Ruf (m) a. ün
ruhend sft. durgun, dingin
ruhig sft. dingin
Ruhm (m) a. ün, þan
Rückblick a. (m) geriye
bakýþ; in R. auf: geriye
bakarsak
Rücken (m) a. arka, geri
Rückgang (m) a. gerileme, bozulma, çözülme
Rückkehr (f) a. geri dönüþ
Rücksicht (f) a. bakýþ,
irdeleme; in dieser R.:
bu bakýmdan
rücksichtlich blt. açýsýndan
rückwärts blt. geriye
rügen sft. kýnamak, eleþtirmek
rühmen sft. övmek, yüceltmek
S
Sache (f) a. þey; olgu;
sorun
Sache selbst asýl sorun;
sorunun kendisi
sachlich sft. olgusal
sagen eyl. söylemek, demek
Sait a. tel
Sakrament (n) a. ayin
Salzsäure a. klorik asit
sammeln eyl. toparlama
Sammlung (f) a. yoðunlaþma
samt ilg. ile birlikte
sämtlich sft. tam, bütün;
blt. tümüyle, toplu olarak, tümü de
Sandbank (f) a. kumsal
Sandstein (m) a. kumtaþý
sanktionieren eyl. onaylamak
Satz (m) a. önerme
Sauerstoff (m) a. oksijen
Säugetiere a. memeli
19
Säule (f) a. sütun
Säure (f) a. asit
saure sft. acýlý, zor
Schaden (m) a. zarar,
ziyan
schaffen eyl. yaratmak
schal sft. düz, bayat, ruhsuz, sýradan
Schale (f) a. kabuk
Schallstoff a. ‘söz özdeði‘
(Schall: ses; Stoff: gereç, özdek)
Scham (f) a. utanma
schamlos sft. utanmasýz
Scharfsinn (m) a. uyanýklýk, görüþ keskinliði
schartig sft. kör, körelmiþ
Schatten (m) a. gölge
schauderhaft sft. korkunç, ürkütücü
schauen eyl. görmek, bakmak
Schaukelsystem a. Schaukel: salýncak; System:
dizge
scheiden eyl. ayrýlmak
Scheidung a. ayrýlma,
boþanma
Schein (m) a. görünüþ,
yanýlsama; ýþýma
scheinbar sft. görünürde,
görünüþte
Scheinbarkeit (f) a. görünür olmak; görünürdelik, görünüþtelik
Scheinbeweise a. düzmece tanýtlar, görünüþte tanýtlar
scheinen eyl. görünmek;
ýþýmak
Schema (n) a. þema
scheuen eyl. ürkmek, korkmak
schicken eyl. göndermek
Schicksal (n) a. yazgý
schieben eyl. itmek, sürmek; auf ihn s.: (bir
suçu vb.) ona yýkmak,
yüklemek
schief sft. çarpýk, eðri
Schlacht (f) a. çarpýþma,
savaþ
schlafen eyl. uyumak
schlagen eyl. vurmak; atmak; (yürek) atmak
Schlange (f) a. yýlan
schlecht sft. kötü
schlechthin blt. bütünüyle, kesinlikle, saltýk
olarak, yalýn olarak
[überhaupt, ganz und
20
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
gar, volkommenen,
typisch, absolut, ohne
Einschränkung]
schleichen eyl. (içeri) süzülmek, girivermek
schleudern eyl. atmak
schließen eyl. kapamak;
kapsamak; bitirmek,
sonlandýrmak; anlaþmak; s. auf: çýkarsamak
Schluß (m) a. tasým; bkz.
schließen
Schlußsatz (m) a. vargý,
çýkarsama
Schmelztiegel (m) a.
pota
Schmerz (m) a. acý
Schmied (m) a. kurucu,
yaratýcý
schneiden (f) eyl. kesmek
Scholastik (f) a. skolastik
Scholastikus a. Skolastik
scholastisch sft. skolastik
schon blt. daha þimdiden,
önceden
schön sft. güzel
Schönheit (f) a. güzellik
schöpfen eyl. çekmek
Schöpfer (m) a. yaratýcý
schöpferisch sft. yaratýcý
Schöpfung (f) a. yaratý
Schranke (f) a. sýnýr
schrankenlos sft. sýnýrsýz
Schreck (m) a. korku,
ürkü, yýlgý
schreiben eyl. yazmak; bkz.
zuschreiben
Schreibfeder (f) a. yazý
kalemi
schreiten eyl. adýmlamak;
ilerlemek
Schrift (f) a. yazý, elyazýsý
Schriftsteller (m) a. yazar
Schritt (m) a. adým
Schuh (m) a. ayakkabý
Schuld (f) a. borç; yükümlülük; suç
Schuldner a. borçlu
Schule (f) a. okul
Schulgeschwätz a. Schul:
okul; Geschwätz: boþ
konuþma
Schulweisheit a. kitap
bilgeliði
schwanken eyl. yalpalamak
Schwärmerei (f) a. taþkýnlýk; coþku
Schwefel (m) a. kükürt
Schwefelsäure (f) a. sül-
firik asit
Schweif (m) a. kuyruk
Schweiß (m) a. ter
Schweizer a. Isviçreli
Schwelle (f) a. eþik
schwer sft. aðýr; güç
Schwere (f) a. aðýrlýk;
yerçekimi
schwierig sft. güç
Schwierigkeit (f) a. güçlük
schwimmen eyl. yüzmek
Schwindel (m) a. baþ
dönmesi
Schwingung (f) a. titreþim; salýným
scottischen sft. Iskoçyalý
Seele (f) a. ruh
Seelendinge a. ruh-þey
Seelenkräften a. ruh kuvvetleri
sehen eyl. görmek, bakmak
Sehnsucht (f) a. özlem
sehr sft. çok
Sein (n) a. varlýk
sein eyl. olmak; sft. onun
Sein für Anderes baþkasýiçin-varlýk
seinerseits blt. onun yanýndan
seinig adl. onunki
seinsollenden sft. olmasý
gereken
seit ilg. —den bu yana
Seite (f) a. yan; sayfa
seiten von s.: blt. yanýndan,
açýsýndan, —den yana
seither blt. —den bu yana;
þimdiye dek
sekundär sft. ikincil
selbe sft. ayný
selbst a. kendi
selbständig sft. baðýmsýz
Selbständigkeit (f) a.
baðýmsýzlýk
Selbstbestimmen a. özbelirlenim, kendini
belirleme
selbstbewußt sft. özbilinçli
Selbstbewußtsein (n) a.
özbilinç
Selbstdenken a. kendini
düþünme
Selbsterhaltung (f) a. özsakýným
Selbstgenuß a. öz-haz,
kendinden haz duyma
Selbstheit (f) a. kendilik,
benlik
selbstisch sft. bencil
selbstlose sft. bencil olmayan, çýkarsýz; ‘kendi’siz
Selbstsucht (f) a. bencillik
selbsttätig sft. kendiliðinden etkin
selig sft. kutsal, kutlu
Seligkeit (f) a. kutsanmýþlýk
selten sft. seyrek, alýþýlmadýk
seltsam sft. yadýrgatýcý,
tuhaf
Sensibilität (f) a. duyarlýk,
duyusallýk
setzen eyl. koymak, ortaya
koymak, konutlamak
sich a. kendi, kendisi
Sichaufheben a. kendini
ortadan kaldýrma
Sichbestimmens a. kendini belirleme
Sichbewegen a. özdevim
sicher sft. güvenilir, emin
Sicherheit (f) a. güvenilirlik
sichtbar sft. görülebilir,
görülür, açýk
Sichübersetzen a. kendini çevirme
sie (f) adl. o
Sie adl. o; siz
Silber a. gümüþ
sind dirler (yardýmcý eylem)
singulär sft. tekil
Singularität (f) a. tekillik
Sinn (m) a. duyu; anlam
Sinnesart (f) a. kafa yapýsý
Sinnesweise a. anlayýþ yolu
Sinneswerkzeug a. duyu
örgeni
sinnig sft. anlayýþlý, duyarlý,
akýllýca
sinnlich sft. duyusal
Sinnlichkeit (f) a. duyusallýk; duyarlýk
sinnlos sft. anlamsýz, saçma
sinnvolle sft. duyarlý; anlamlý
Sitte (f) a. töre, gelenek
sittlich sft. törel
Sittlichkeit (f) a.törellik
Situation (f) a. durum
Sitz (m) a. yer
Skeptiker (m) a. kuþkucu
skeptisch sft. kuþkucu
Skeptizismus (m) a. kuþkuculuk
Sklave (m) a. köle
Sklaverei (f) a. kölelik
so blt. böylece
social sft. toplumsal
sodann blt. sonra, bundan
sonra, böylece, bunun
üzerine
soeben blt. tam þimdi, az
önce
sofern —dikçe
sofort blt. hemen, birdenbire
sogar blt. giderek, üstelik
sogenannt sft. sözde; —
denilen
Sohn (m) a. oðul
solange —dikçe
solch sft. böyle, þöyle, öyle
Soldat (m) a. asker
soll gerek
Sollizitation a. kýþkýrtma,
uyarýlma
sollizitieren eyl. kýþkýrtmak, uyarmak
somit blt. böylece, buna
göre
sonderbar sft. tuhaf, alýþýlmadýk
sondern bðl. tersine; ama
Sonne (f) a. güneþ
Sonnensystem (n) a. güneþ dizgesi
sonst bðl. baþka türlü;
yoksa; bunun dýþýnda,
dahasý
sonstig sft. baþka, öteki;
geri kalan
Sophist (m) a. sofist
Sophisterei (f) a. sofistlik
Sophistik a. sofistlik (öðretisi)
sosehr blt. ne denli çok
(olsa da)
soundsoviel blt. þu denli çok
soviel — düzeye dek, —
dikçe, — denli çok;
soweit —dikçe
sowenig — düzeye dek, —
dikçe, — denli az;
sowie sft. týpký
sowohl — ... als auch: sft.
hem ... hem de
sozial sft. toplumsal
sozusagen bðl. deyim yerindeyse
spanische sft. Ispanyol
spannend sft. gerilimli,
heyecanlý
spartanischen sft. Sparta(lý)
spät sft. geç
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
später blt. sonra; daha
sonra
Speise (f) a. besin, yiyecek
Spekulation (f) a. kurgu;
kurgulama
spekulativ sft. kurgul
Sperling (m) a. serçe
Spezifikation (f) a. tikelleþme
spezifisch sft. belirli, tikel
spezifizieren eyl. tikelleþtirmek
Sphäre (f) a. alan; erim
spiegeln eyl. parlamak;
yansýtmak
Spiel (n) a. oyun
spielen eyl. oynamak
Spielerei (f) a. oyun
Spielraum (m) a. oyun
alaný, oyun yeri
Spitze (f) a. doruk; baþ
spontan sft. kendiliðinden
Spontaneität (f) a. kendiliðindenlik
spotten eyl. alay etmek
Spottnamen a. takma ad
spottweise blt. alaycý bir
biçimde
Sprache (f) a. dil
Sprachforschung a. dil
araþtýrmasý
Sprachgebrauch (m) a.
dil kullanýmý
sprechen eyl. konuþmak
Spreu (f) a. saman
Sprichwort (n) a. özdeyiþ
spröde sft. çekingen
Spruch (m) a. hüküm,
karar; deyiþ
Sprung (m) a. sýçrama
Spur (f) a. iz, belirti
Staat (m) a. devlet
Staat an sich a. kendinde
devlet
Staatsmann (m) a. devlet
adamý
Staatsrechts (n) a. devlet
tüzesi
Staatswirtscaft a. devlet
ekonomisi
Stadt (f) a. kent, kasaba
Stand (m) a. duracak yer;
konum; sýnýf, katman
Standpunkt (f) a. duruþ
noktasý, bakýþ açýsý
stark sft. güçlü, kuvvetli
starr sft. devimsiz, durgun,
dingin, katý
Statistik a. istatistik
statt ilg. — yerine
Stätte (f) a. yer, konum
stattfinden eyl. yer almak,
olmak
Statue (f) a. yontu
staubig sft. tozlu
stecken eyl. saklanmak,
gizlenmek, gizli yatmak
stehen eyl. durmak
stehenbleiben eyl. durup
kalmak;
stehlen eyl. çalmak
steif sft. katý, bükülmez,
kaba
steigern eyl. yükseltmek,
arttýrmak, yeðinleþtirmek
Steigerung (f) a. yükseltme, arttýrma, yeðinleþtirme
Stein (m) a. taþ, kaya
steinern sft. taþtan
Steinformation a. kaya
oluþumu
Stelle (f) a. yer, konum
stellen eyl. koymak, saptamak; bkz. aufstellen;
vorstellen
Stellung (f) a. konum, yer
Stengel (m) a. gövde
Sterben (n) a. ölüm
sterben eyl. ölmek
sterblich eyl. ölümlü
Sterblichkeit (f) a. ölümlülük
Stern (m) a. yýldýz
stets blt. sürekli olarak,
düzenli olarak, her
zaman
Steuerwesen (n) a. vergiler; vergilendirme;
vergi iþleri
Stickstoff (m) a. azot
Stier (m) a. boða
Stimme (f) a. ses
stimme eyl. ayarlamak; bkz.
übereinstimmen; zustimmen
Stimmung (f) a. huy; ansal durum
Stoff (m) a. gereç, özdek,
töz
Stoiker (m) a. Stoacý
Stolz (m) a. gurur
stolz sft. gururlu
Stoß (m) a. itme, itiþ
stoßen eyl. itmek; çarpmak, çatmak
stören eyl. rahatsýz etmek,
karýþmak, bozmak
störend sft. rahatsýz edici
Störung a. bozukluk
Strafe (f) a. ceza
Straße (f) a. sokak
sträuben eyl. gönülsüz
durmak; direnmek,
karþý çýkmak
streben eyl. çabalamak
Streit (m) a. tartýþma,
çekiþme
strenge sft. katý, sýký, sert
Stroh (n) a. saman
studieren eyl. incelemek,
çalýþmak
Studium (n) a. inceleme;
eðitim
Stufe (f) a. basamak
Stufenfolge (f) a. basamaklar dizisi
Stück (n) a. parça
stümperhaft sft. kaba saba, beceriksiz
stürzen eyl. yýkýlmak, çökmek
stützen eyl. desteklemek
Stützungspunkt a. destek
noktasý
Subjekt (n) a. özne
subjektiv sft. öznel
Subjektivität (f) a. öznellik
subordinierte sft. altgüdümlü
subordinierten sft. altgüdümlü
Substantialität (f) a. tözsellik
substantiell sft. tözsel
Substantiv (n) a. ad
Substanz (f) a. töz
Substrat (n) a. dayanak
subsumieren eyl. yüklemek; kapsamak, altýna
almak
suchen eyl. araþtýrmak,
aramak
summarisch blt. özet olarak
Sumpf (m) a. çamur, bataklýk
Südpol (m) a. güney kutbu
Sündenfall (m) a. Cennetten Düþüþ
Sündhaftigkeit (f) a. günahkarlýk
süß sft. tatlý
Syllogismus (m) a. tasým
Symbol (n) a. simge
synthetisch sft. bireþimli
System (m) a. dizge
Systematik (f) a. dizgesel
21
sunuþ
systematische sft. dizgesel
systematisieren sft. dizgeselleþtirmek
T
Tag (m) a. gün
täglich blt. her gün; günlük, gündelik
Talent (n) a. yetenek
Taler (m) a. para birimi
tapfer sft. yürekli
Tat (f) a. olgu, edim; in
der Tat: gerçekte
tätig sft. etkin
Tätigkeit (f) a. etkinlik
Tatsache (f) a. olgu, sorun
tatsächlich sft. olgusallýk
Taufe (f) a. vaftiz
täuschen eyl. aldanmak
Täuschung (f) a. aldanmaca, aldatma
Tausend (f) a. bin
tausend sft. bin
tausendjährige blt. binlerce yýl
tausendmal blt. bin kez
Tautologie (f) a. geneleme
tautologisch sft. genelemeli
technisch sft. uygulayýmsal
Teich (m) a. göl
Teil (m) a. bölüm
teilbar sft. bölünebilir
Teilbarkeit (f) a. bölünebilirlik
Teilbestimmung a. Teil:
parça, bölüm; Bestimmung: belirlenim
Teilchen (n) a. parçacýk
teilen eyl. bölmek
teilhaftig sft. katýlan, pay
alan
teils blt. bölümsel olarak,
bir yandan; zum teil:
bölümsel olarak, belli
bir düzeye dek
Teilung (f) a. bölümleme,
bölme, bölünüþ
Teleologie (f) a. erekbilim
teleologisch sft. erekbilimsel
Tempel (m) a. tapýnak
Temperatur (f) a. ýsý
Temperaturgrad a. ýsý derecesi
Tendenz (f) a. eðilim
Terminologie (f) a. terminoloji
22
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
teuer sft. deðerli, pahalý
Theodizee (f) a. Teodezi
(Tanrý üzerine felsefi
inceleme)
Theologie (f) a. tanrýbilim
Theorem (n) a. teorem
theoretisch sft. kuramsal
Theorie (f) a. kuram
Thermometer (n) a. ýsýölçer
These (f) a. sav
tief sft. derin
Tiefe (f) a. derinlik
Tier (n) a. hayvan
tierisch sft. hayvansal
Tiersein (f) a. hayvanlýk
Tisch (m) a. masa
Titel (m) a. baþlýk, san
Tod (m) a. ölüm
tolerieren eyl. hoþgörmek,
hoþgörü göstermek
Ton (m) a. ses; nota
Tor a. kapý
tot sft. ölü
totale sft. bütünsel, bütün
Totalität (f) a. bütünlük
töten eyl. öldürmek
träg sft. tembel
tragen eyl. taþýmak; desteklemek
Träger (m) a. taþýyýcý
Trägheit (f) a. tembellik
Tragödie (f) a. trajedi
Träne (f) a. gözyaþý
transitorisch sft. geçici
transzendent sft. aþkýn
transzendental sft+sft. aþkýnsal
Traube (f) a. üzüm
trauen eyl. güvenmek
Traum (m) a. düþ
traurig sft. üzüntülü, acýlý
Treber (pl) a. küspe
treffen eyl. çarpmak; etkilemek, ilgilendirmek;
karþýlaþmak
treffend sft. yerinde, uygun; çarpýcý
Treiben (n) a. etkinlikler
treiben eyl. itmek; devime
geçirmek; uyarmak;
neden olmak, yaratmak
trennbar sft. ayrýlabilir,
bölünebilir
trennen eyl. ayrýlmak,
bölünmek
Trennung (f) a. ayrýlma,
bölünme
treten eyl. çýkmak; ortaya
çýkmak, kendini göstermek, görünmek; zu
nahe zu treten: çiðnemek, gölge düþürmek
Treue (f) a. baðlýlýk
Trichotomie a. üçlülük
(beden, ruh, tin)
Trieb (m) a. içgüdü, dürtü
Triebfedern a. güdü
trinken eyl. içmek
trivial sft. basmakalýp,
önemsiz
trivialerweise blt. basmakalýp bir yolda
trocken sft. kuru
tropfbar sft. sývý
Trost (m) a. avunç, avutma
trostlos sft. avunçsuz
trostreich = trostbringen:
a. avutucu
trösten eyl. avutmak
trüb sft. bulanýk
Trübung (f) a. bulanýklýk,
karanlýk
Tugend (f) a. erdem
tugendhaft sft. erdemli
Tun (n) a. edim
tun eyl. yapmak, etmek
tüchtig sft. yetkin, becerikli; iyi çok iyi, deðerli
Tür (f) a. kapý
türkische sft. Türk
Typus (m) a. tip
U
umändern eyl. deðiþtirmek, baþkalaþtýrmak
Umarbeitung (f) a. toparlama, deðiþtirme, yeniden þekillendirme, yeniden iþleme (modification, adaptation, remodelling, recasting, revision)
Umbeugung (f) a. çevre
(surroundings, vicinity,
environs)
umbilden eyl. dönüþtürmek
Umbildung (f) a. deðiþim, yeniden yapma,
dönüþtürme (change,
reconstruction, transformation; modification)
Umfang (m) a. çevre;
erim, alan (circumference, circuit, periphery)
umfassen eyl. kucaklamak;
kapsamak
umformend eyl. yeniden
modellendirmek; dönüþtürmek
umgeben eyl. kuþatmak,
çevrelemek
umgeben eyl. kuþatmak,
çevrelemek (surround,
encircle)
Umgehung (f) a. yandan
dolaþma
umgekehrt sft. evrik, tersi,
aykýrý
umgestalten eyl. deðiþtirmek, dönüþtürmek
umher blt. çevresinde,
aþaðý yukarý, oraya buraya
umhin nicht umhin kann:
eyl. kendini alamamak,
yapmanýn önüne geçememek
umkehren eyl. geri dönmek; mit umgekehrter
Hand: elinin tersiyle
Umkreis (m) a. çevre,
çeper
Umlauf (m) a. dönme,
döngü, dönüþ; im U.
bringen: ortaya atmak,
dolaþýma koymak
Umschlag (m) a. (birdenbire) dönme, deðiþme (revulsion, ‘sudden’
change)
umschlagen eyl. çevirmek,
döndürmek
Umstand (m) a. durum,
koþul
Umsturz (m) a. devrilme;
devrim (downfall, ruin,
overthrow; upheaval,
revolution)
umstürzen eyl. devirmek,
yýkmak
unabhängig sft. baðýmsýz
Unabhängigkeit (f) a.
baðýmsýzlýk
unangefochten sft. tartýþmasýz; engelsiz
unangemessen sft. yetersiz, elveriþsiz, uygunsuz
unaufgelösten sft. çözümsüz, çözülmemiþ
unbeantwortet sft. yanýtsýz
unbedenklich blt. düþünmeden, duraksamadan
Unbedeutendste a. en
anlamsýz; bedeutend:
anlamlý, imlemli
Unbedingt a. koþulsuz
unbedingt sft. koþulsuz
Unbedingtheit a. koþulsuzluk
unbefangen sft. saf, yansýz,
çýkarsýz
Unbefangenheit (f) a.
saflýk, yansýzlýk
unbefriedigend sft. doyurucu olmayan
unbefriedigt sft. doyumsuz, doyurulmamýþ
unbegreiflich sft. kavranmaz
unbegrenzt sft. sýnýrsýz,
sýnýrlanmamýþ
Unbegrenzte a. sýnýrsýz
unbegriffenen sft. kavranmayan
unbegründet sft. temelsiz
unbekannt sft. bilinmeyen, tanýnmayan
unbekannten sft. bilinmeyen
unbequem sft. uygunsuz,
elveriþsiz
Unbequeme a. uygunsuz,
yersiz
Unberechtigtes a. aklanamaz; berechtigen: eyl.
aklamak, haklý çýkarmak
unbeschadet blt. —e zarar
vermeksizin
Unbeschränkten a. sýnýrsýz
unbestimmt sft. belirsiz
Unbestimmtheit (f) a.
belirsizlik
unbestraft sft. cezasýz
unbeweisbar sft. tanýtlanamaz
unbewiesenen sft. tanýtlanmayan
unbewußt sft. bilinçsiz
unbrauchbar sft. kullanýþsýz
und bðl. ve
undankbar sft. minnettarlýk bilmez, nankör
unendlich sft. sonsuz
Unendlichkeit (f) a. sonsuzluk
unentbehrlich sft. vazgeçilmez
unenthüllte sft. açýlmamýþ, ortaya çýkmamýþ
unentschieden sft. kararlaþtýrýlmamýþ; bkz. entschieden
unentwickelt sft. geliþmemiþ
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
unerachtet blt. bakmaksýzýn, bakýlmaksýzýn
unerfreulich sft. nahoþ,
tatsýz, rahatsýz edci
unerkanntes sft. bilinmeyen
unerkennbar sft. tanýnamaz, bilinemez
unerkennbare sft. bilinemez
Unerkennbarkeit (f) a. tanýnamazlýk, bilinemezlik
unerträglich sft. dayanýlmaz, hoþgörülemez
unfähig sft. yeteneksiz
Unfähigkeit (f) a. yeteneksizlik
unfehlbar sft. yanýlmaz;
bðl. hiç kuþkusuz
Unförmlichkeit (f) a. biçimsel olmama, doðallýk; biçim kötülüðü
unfrei sft. baðýmlý, özgürlüksüz
Unfreiheit (f) a. özgürsüzlük
Unfrieden (m) a. geçimsizlik, sürtüþme
Unfug (m) a. yaramazlýk,
uygunsuzluk
ungeachtet blt. bakýlmaksýzýn, bakmaksýzýn, —e
karþýn
Ungebildet a. eðitimsiz
ungebildet sft. eðitilmemiþ, eðitimsiz, kaba
saba
Ungebühr (f) a. uygunsuzluk, yersizlik; zur U.:
blt. yersiz olarak
Ungeduld (f) a. dayançsýzlýk
ungefähr sft. raslantýsal;
blt. yaklaþýk olarak, aþaðý yukarý
Ungeheur (n) a. canavar
ungeheur sft. çok büyük,
olaðanüstü
ungehindert sft. engelsiz,
engelsizce
ungehörig sft. uygunsuz,
yersiz
ungeistig sft. tinsel olmayan
ungenau sft. saðýn olmayan
ungenügend sft. yetersiz,
elveriþsiz, doyurucu
olmayan
ungereimt sft. saçma
ungeschickt sft. beceriksiz, yetersiz; uygunsuz, elveriþsiz
ungestört sft. dingin
ungetrennt sft. ayrýlmamýþ; ayrýlmamacasýna
Ungetrenntheit (f) a.
ayrýlmazlýk, bölünmezlik, bölünmemiþlik
ungetrübt sft. açýk, duru;
tasasýz, kaygýsýz
Ungewohntheit (f) a.
alýþkanlýk yoksunluðu
ungleich sft. eþitsiz, özdeþsiz, benzemez
Ungleichheit (f) a. özdeþsizlik, benzemezlik
unglückselig sft. mutsuz,
talihsiz
Ungunst (f) a. uygunsuzluk
ungültig sft. geçersiz
universell sft. evrensel
Universum (n) a. evren
unkritisch sft. eleþtirel
olmayan
Unmittelbar a. dolaysýz
(immediate)
unmittelbar sft. dolaysýz
Unmittelbarkeit (f) a.
dolaysýzlýk
unmoralischen sft. ahlaka
aykýrý
unmöglich sft. olanaksýz
Unmöglichkeit (f) a. olanaksýzlýk
unnötig sft. gereksiz
Unordnung (f) a. düzensizlik
unorganisch sft. örgensel
olmayan
unpassend sft. uygunsuz,
uymayan
unpersönlich sft. kiþisel
olmayan
Unrecht (n) a. haksýzlýk
unrecht sft. haksýz
unrechtlichste sft. en haksýz
unreflektiert sft. yansýmamýþ
unrichtig sft. yanlýþ
Unrichtigkeit (f) a. yanlýþlýk
Unruhe a. dinginsizlik,
kaynaþma
uns blt. bizi, bize
Unsagbar a. söylenemez
Unschuld (f) a. suçsuzluk
unselbständig sft. baðýmlý
unser blt. bizim, bize
unsereiner adl. içimizden
biri
unsicher sft. güvenilmez
unsittlichste sft. töreye en
aykýrý
unsrige adl. bizimki
unsterblich sft. ölümsüz
Unsterblichkeit (f) a.
ölümsüzlük
untätig sft. etkinliksiz
unteilbar sft. bölünmez
unten blt. altýnda
unter blt. altýnda
Unterbrechung (f) a.
kopukluk
untereinander blt. birbiri
altýna, birbiri altýnda
Untergang (m) a. çökme,
yýkýlma, batma
untergehen eyl. batmak,
yitmek, yokolmak
untergeordnet sft. altgüdümlü
untergraben eyl. zayýflatmak, yozlaþmak
unterm unter dem: blt.
altýnda
unternehmen eyl. üstlenmek
unterreden eyl. söyleþide
bulunmak
Unterredung (f) a. söyleþi
Unterricht (m) a. öðretim
unterrichten eyl. öðretmek, eðitmek
Untersatz (m) a. küçük
öncül
unterscheiden eyl. ayýrdetmek, ayýrmak, ayrýmlaþtýrmak
Unterscheidung (f) a.
ayýrdetme, ayrýmlaþtýrma, ayrým
unterschieben eyl. el altýndan sürmek, yutturmak
Unterschied (m) a. ayrým
Unterstützung (f) a. destek, yardým
untersuchen eyl. araþtýrmak, yoklamak
Untersuchung (f) a. yoklama, araþtýrma
unterwerfen eyl. alta almak, boyun eðdirmek;
konu etmek
Unterwerfung (f) a. boyun eðme
23
untrennbar sft. bölünmez
Untrennbarkeit (f) a.
ayrýlmazlýk
ununtersucht blt. yoklanmaksýzýn
unübersteigbar sft. aþýlmaz
unüberwindlich sft. yenilmez, üstesinden gelinemez
unveränderlich sft. deðiþmez
unverändert sft. deðiþtirilmemiþ
unvereinbar sft. baðdaþmaz
unvermischt sft. katýþýksýz
unvermittelt sft. dolaysýz
unvermögend sft. yeteneksiz
Unvermögenheit (f) a.
yeteneksizlik
Unvernunft (f) a. us olmayan, us dýþýlýk
unverrückt blt. deðiþmeden, devinmeden; kesintisiz olarak, sürekli
olarak
unverständlich sft. anlaþýlmaz
unverträglich sft. geçimsiz,
baðdaþmaz, uzlaþmaz
unvollkommen sft. eksiksiz olmayan, eksik, kusurlu
unvollkommen sft. tam
deðil, eksiksiz deðil
unvollständig sft. eksik,
tam deðil
Unwahr a. gerçek olmayan
unwahr sft. gerçek olmayan
Unwahrheit (f) a. gerçek
olmama
unwandelbar sft. deðiþmez
unwesentlich sft. özsel
olmayan
unwiderstehlich sft. direnilmez
unwirksame sft. etkin olmayan
unwürdig sft. deðersiz
unzählbar sft. sayýlamaz
unzählige sft. sayýsýz
unzertrennlich sft. ayrýlmaz
Unzufriedenheit a. hoþnutsuzluk
unzugänglich sft. eriþilmez, ulaþýlmaz
unzulänglich sft. yetersiz
unzulässig sft. girilemez,
24
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
übersetzen eyl. çevirmek
Übersicht (f) a. görüþ,
gözlem, gözetim
übersinnlich eyl. duyulurüstü
Übertragung (f) a. aktarma
überwinden eyl. yenmek,
üstesinden gelmek
Überwindung (f) a. utku, yengi
Überzeugtseins (f) a. kanmýþlýk, kaný taþýyor olma; überzeugen: eyl.
inanmak, kanmak
Überzeugung (f) a. kaný
üblich sft. geleneksel, olaðan, alýþýldýk, sýradan
übrig sft. geriye kalan, arta
kalan
übrigbleiben eyl. geriye
Ü
kalmak, arta kalmak
übel (n) sft. kötü, fena
übrigens bðl. geri kalaný
üben eyl. (etki vb.) uyguiçin; baþka bakýmlarlamak, yaratmak
dan; yoksa
über blt. üstünde, üzerinde Übung (f) a. uygulama,
überall blt. her yerde
alýþtýrma
überein bkz. übereinstimmen, —kommen V
übereinstimmen eyl. bað- vag sft. bulanýk, belirsiz
daþmak, uyuþmak
Varietät (f) a. türlülük
Übereinstimmung (f) a. Vaterland (n) a. anavatan
baðdaþma
Vegetation (f) a. bitkiler
überfliegen eyl. üzerinden verächtlich sft. küçümseuçmak
yici; küçümsenebilir
Überfluß (m) a. aþýrý bol- Verachtung (f) a. küçümluk; gereksizlik
seme
überflüssig sft. gereksiz
veränderlich sft. baþkaÜbergang (m) a. geçiþ
laþabilir
übergehen eyl. geçmek
verändern eyl. baþkalaþübergreifen eyl. yayýlmak
mak
überhaupt blt. genel ola- Veränderung (f) a. deðirak, genellikle, bütüþim, baþkalaþým
nünde
veranlassen eyl. neden
überlassen eyl. býrakmak,
olmak, vesile olmak,
terketmek
ortaya çýkarmak
übernehmen eyl. kabul Veranlassung (f) a. duetmek, almak, üstlenrum, vesile
mek
veranschaulichen eyl. örüberschätzen eyl. aþýrý
neklendirmek
deðer vermek; abart- verargen ihm etwas v.: eyl.
mak
onu birþeyden ötürü
überschreiten eyl. öteye
kýnamak
geçmek, aþmak
verbannen eyl. sürmek,
Überschreitung (f) a.
sürgüne göndermek
aþma, sýnýr aþma, çið- verbergen eyl. gizlemek,
neme
saklamak
übersehen eyl. bakmak, verbessern eyl. iyileþtirmek
gözlemek, gözden ge- verbinden eyl. baðlamak,
çirmek; gözardý etmek,
birleþtirmek
atlamak
verbindlich eyl. baðlayýcý
yasak
Unzulässigkeit a. uygunsuzluk
unzureichend sft. yetersiz
Urheber (m) a. yaratýcý
Urkraft (f) a. kök kuvvet
Ursache (f) a. neden
Ursprung (f) a. köken
ursprünglich sft. kökensel
Urteil (n) a. yargý
urteilen eyl. yargýlamak,
yargýda bulunmak
Urteilskraft (f) a. yargý
yetisi
Urteilsvermögen (n) a.
yargý yetisi
Urteilsweisen a. yargý türleri
Urwahren a. kök gerçek
Verbindlichkeit (f) a.
baðlayýcýlýk, yükümlülük
Verbindung (f) a. baðlantý, birlik
verbleiben eyl. kalmak,
kalmayý sürdürmek
verborgen sft. gizli, saklý
verboten sft. yasak
verbrauchen eyl. kullanmak, tüketmek
Verbrechen (n) a. suç
Verbrecher (m) a. suçlu
verbringen eyl. harcamak,
tüketmek, geçirmek
(zaman)
verdanken eyl. (doðuþunu vb. birþeye) borçlu
olmak
verdauen eyl. sindirmek
Verdauung (f) a. sindirim
verdecken eyl. örtmek
Verderben (n) a. bozulma,
yozlaþma, yoketme
verderben eyl. bozmak,
yýkmak, yoketmek
verderblich sft. zararlý,
yokedici; yokolabilir
verdeutlichen eyl. durulaþtýrma
verdienen eyl. kazanmak;
hak etmek, deðmek
Verdienst (m) a. yarar;
(n) deðer, deðim
verdientermaßen blt. haklý
olarak, yerinde bir
biçimde
verdoppeln eyl. çiftlemek
Verdoppelung (f) a. çiftleme
verdrehen eyl. bükmek;
çarpýtmak
verdunkeln eyl. karartmak, bulanýklaþtýrmak
verehren eyl. tapýnmak
Vereinfachung (f) a. yalýnlaþtýrma
vereinigen eyl. birleþtirmek
Vereinigung (f) a. birleþtirme
vereinzeln eyl. yalýtmak,
tekilleþtirmek
vereinzelt eyl. tekil, yalýtýlmýþ; bkz. vereinzeln
Vereinzelung (f) a. tekilleþme
vereiteln eyl. boþa çýkmak,
düþkýrýklýðýna uðramak
verendlichen eyl. sonlulaþtýrmak
Verendlichung a. sonlulaþtýrma
Verfahren (n) a. iþlem
yolu, yöntem
verfahren eyl. davranmak,
iþ görmek; ele almak
verfallen eyl. bozulmak,
çürümek; — auf: raslamak, karþýlaþmak
Verfassung (f) a. yazý; durum, koþul; anayasa
verfehlen eyl. kaçýrmak,
baþaramamak
verfertigen eyl. yapmak,
üretmek
verflüchtigen eyl. buharlaþmak, yitip gitmek
verfolgen eyl. izlemek
vergangen sft. geçmiþ
Vergangenheit (f) a. geçmiþ (zaman)
vergänglich sft. geçici
vergeben eyl. baþýndan
atmak, vermek; boþa
çýkmak
vergehen eyl. yitmek
Vergesenheit (f) a. unutkanlýk
vergessen eyl. unutmak,
gözardý etmek, atlamak
vergleichen eyl. karþýlaþtýrmak
Vergleichung (f) a. karþýlaþtýrma
verglimmen eyl. sönüp
gitmek
Vergrößerung (f) a. büyüme
Verhalten (n) a. tutum,
yaklaþým, davranýþ
verhalten eyl. geri tutmak,
bastýrmak; davranmak;
verhält sich so: sorun
þudur ki
Verhältnis (n) a. iliþki
verhandeln eyl. tartýþmak,
görüþmek, ele almak
Verhandlungen (f) a.
görüþme, tartýþma, irdeleme
verharren eyl. kalmak,
sürmek, dayanmak
verhelfen ihm zu einer
Sache —: eyl. ona bir
þey için yardým etmek;
saðlamak, üretmek
Verherrlichung (f) a. yüceltme
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
verholzen eyl. odunlaþmak
verhungern eyl. açlýktan
ölmek
verhüllen eyl. örtmek
Verirrung (f) a. sapýnç,
yalnýþlýk
verkehren eyl. saptýrmak,
sapmak
verkehrt sft. sapýk; bkz.
verkehren
Verkehrung (f) a. sapma
verkennen eyl. yanýlmak,
tanýmamak, yanlýþ anlamak
Verklärung (f) a. aydýnlatma; þekil deðiþtirme
verkleinern eyl. küçültmek
Verkleinerung (f) a. küçültme
verknöchern eyl. kemikleþmek
verknüpfen eyl. baðlamak,
baðýntýlamak
Verknüpfung (f) a. baðlantý, baðlama
verkommen eyl. bozulmak, çürümek, kötüleþmek
verkümmern eyl. bozmak;
sönmek; yozlaþmaku
Verlangen (n) a. istek,
özlem, istem
verlangen eyl. istemek
verlassen eyl. býrakmak,
terketmek
Verlauf (m) a. süreç, ilerleme
verlaufen eyl. geçmek;
daðýlmak
verlegen eyl. aktarmak,
taþýmak; ertelemek
verleihen eyl. ödünç vermek; vermek, baðýþlamak
verleiten eyl. yanýltmak,
ayartmak
verletzen eyl. incitmek,
yaralamak, zarar vermek, çiðnemek
Verletzung (f) a. zarar,
incitme; çiðneme
verlieren eyl. yitirmek
Verlust (m) a. yitiþ
verlustig einer S. — gehen:
eyl. bir þeyi yitirmek
vermehren eyl. arttýrmak
Vermehrung (f) a. arttýrma
vermeiden eyl. kaçýnmak,
sakýnmak, kaçmak
Vermeinigens a. benimkileþtirme; ver (eylem
oluþturan önek) meinige = benimki
vermeintlich sft. sözde
verminderbar sft. azaltýlabilir, azalabilir
vermindern eyl. azaltmak
Verminderung (f) a. azaltma
vermischen eyl. karýþtýrmak
Vermischung (f) a. karýþým
vermissen eyl. kaçýrmak,
görmeyi baþaramamak
vermitteln eyl. aracýlýk
etmek, dolaylý kýlmak
vermittels blt. aracýlýðýyla
Vermittlung (f) a. aracýlýk,
dolaylýlýk
vermöge blt. dolayýsýyla; —
e göre;
Vermögen (n) a. yetenek,
sýða, güç
vermögen eyl. yapabilmek
vernehmen eyl. algýlamak,
öðrenmek, duymak,
anlamak
vernehmen eyl. ayrýmsamak; iþitmek; sorgulamak, yoklamak
verneinend sft. olumsuz;
verneien: eyl. yadsýmak,
olumsuzlamak
vernichten eyl. yoketmek
Vernichtung (f) a. yoketme, ortadan kaldýrma
Vernunft (f) a. us
Vernunftbegriff (m) a. us
kavramý
Vernunftgesetz a. us yasasý
Vernunftkritik a. us eleþtirisi
vernunftlosen sft. ustan
yoksun
Vernunftschluß a. us tasýmý
vernünftig sft. ussal
vernünftig sft. ussal
Vernünftigkeit (f) a. ussallýk
verpflichten eyl. yükümlü
olmak
Verpflichtung (f) a. yükümlülük, ödev, sorumluluk
verraten eyl. ele vermek,
açýða vurmak, ihanet
etmek
verrückt sft. sapýk, çýlgýn
Verrückte (m,f) a. deli,
çýldýrmýþ
Verrücktheit (f) a. çýlgýnlýk
versammeln eyl. toparlamak, toplamak
verschaffen eyl. saðlamak,
bulmak, vermek
Verschiebung (f) a. yer
deðiþtirme
verschieden sft. ayrý, deðiþik
Verschiedenheit (f) a.
türlülük
verschließen eyl. kapamak, kitlemek
verschlingen eyl. yemek,
yutmak
verschmähe eyl. küçümsemek
Verschmähung (f) a. küçümseme, dudak bükme
verschreien eyl. adýný kötüye çýkarmak
Verschwendung (f) a.
savurganlýk
Verschwinden (n) a. yitiþ
verschwinden eyl. yitmek
versehen eyl. saðlamak,
donatmak
versetzen eyl. aktarmak,
taþýmak
versichern eyl. ileri sürmek,
doðrulamak, güvence
vermek
Versicherung (f) a. inanca
versinken eyl. batmak,
gömülmek
versöhnen eyl. uzlaþmak
Versöhnung (f) a. uzlaþma
versperren eyl. engel olmak, önüne geçmek
versprechen eyl. söz vermek
Verstand (m) a. anlak
Verstandeschluß a. anlak
tasýmý
Verstandesform a. anlak
biçimi
Verstandeslogik a. anlak
mantýðý
verständig sft. anlayan,
anlayýþlý; anlak düzeyinde, anlýksal
verständigen eyl. bir anlayýþa ulaþmak; bkz. verständig
Verständigung (f) a. anlaþma; bilgi, açýklama
verständlich sft. anlaþýlýr
25
verstehen eyl. anlamak
versteinerte sft. taþlaþmýþ
verstellen eyl. kurmak;
ayarlamak; gizlemek,
(kendini) olduðundan baþka türlü göstermek; (metinde: yerinden etmek)
Verstellung (f) a. ayarlama; yapmacýk; gizleme
Versuch (m) a. giriþim,
deneme
versuchen eyl. denemek,
giriþmek, çabalamak
versunken eyl. batmak,
gömülmek
versündigen eyl. haksýzlýk
etmek
vertauschen eyl. deðiþ
tokuþ etmek, yer deðiþtirmek
verteidigen eyl. savunmak,
aklamak, desteklemek
verteilen eyl. daðýtmak,
bölmek
vertiefen eyl. derinleþmek
Vertiefung a. derinleþtirme
Vertrag (m) a. anlaþma,
sözleþme, baðýt
vertrauen bkz. anvertrauen; eyl. güvenmek
vertraut sft. iyi tanýnan,
yakýn
Vertreibung (f) a. kovulma
vertrieben eyl. uzaklaþtýrmak, sürmek, kovmak;
daðýtmak
verunreinigen eyl. kirletmek
vervollständigen eyl. tamamlamak
verwahren eyl. gözetmek,
kollamak; karþý çýkmak
verwandeln eyl. dönüþtürmek
Verwandlung (f) a. deðiþim, dönüþüm, dönme, baþkalaþým
ver wechseln eyl. karýþtýrmak, birbirinin yerine almak
Verwechslung (f) a. karýþtýrmak, yanlýþlýk
ver weilen eyl. kalmak,
oyalanmak
ver weisen eyl. göndermede bulunmak, iliþkilendirmek; sürmek,
sürgüne göndermek
Ver weisung (f) a. gön-
26
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
derme; sürgün
verwenden eyl. kullanmak
Ver wendung (f) a. kullaným, uygulama
verwerfen eyl. atmak; yadsýmak, reddetmek
verwerflich sft. karþý çýkýlabilir, reddedilebilir
Verwerfung (f) a. yadsýma, geri çevirmek,
reddetme
verwickelt sft. karýþýk
Verwicklung (f) a. karýþýklýk
verwirklichen eyl. edimselleþtirmek
Ver wirklichung (f) a.
edimselleþtirme
verwirren eyl. karýþmak
Verwirrung (f) a. karýþýklýk
Verworrenheit (f) a. karýþýklýk
verwundern eyl. þaþýrtmak
verzehren eyl. tüketmek
verzeihung eyl. baðýþlamak; (f) a. baðýþlama
verzichten eyl. yadsýmak,
terketmek, vazgeçmek
Verzichtung (f) eyl. yadsýma
Verzweiflung (f) a. umutsuzluk
viel sft. çok fazla, birçok
Vieleck (n) a. çokgen
vieleckiger sft. çokgen
vielerlei sft. çeþitli
vielfach sft. çok, pekçok;
sýk sýk
vielfältig sft. pekçok, birçok, çeþitli
Vielheit (f) a. çokluk
vielleicht bðl. belki de
vielmehr bðl. dahaçok,
tersine
Vielnamigen a. çok adlý
vier sft. dört
Viereck (n) a. kare, dörtgen
vierte sft. dördüncü
Vierteiligkeit (f) a. dörtlülük
vindizieren eyl. aklamak,
doðrulamak
Volk (n) a. ulus
voll sft. tam, dolu, bütün
vollbringen eyl. baþarmak,
yerine getirmek
vollenden eyl. bitirmek,
tamamlamak
vollends blt. tam olarak,
bütünüyle
Vollendung (f) a. tamlýk
vollführen eyl. yerine getirmek
Vollführung (f) a. yerine
getirme
vollkommen sft. eksiksiz,
tam
Vollkommenheit (f) a.
tamlýk, eksiksizlik
vollständig sft. tam, bütün
Vollständigkeit (f) a. tamlýk, bütünlük, tamamlanmýþlýk
voneinander sft. ayrý; birbirinden
voran blt. önde, önce
vorangehen eyl. önden
gitmek, önce gelmek
voranstellen eyl. öne koymak
Vorarbeiten a. ön çalýþma
voraus blt. önceden, önden
Vorausseiendes a. voraus:
önceden; sein: olmak
voraussetzen eyl. varsaymak, öngerektirmek
Voraussetzung (f) a. varsayým, sayýltý
Vorbegrif a. ön kavram
vorbereiten eyl. hazýrlamak
vorbringen eyl. ortaya sürmek, ortaya getirmek,
üretmek
vorerst blt. herþeyden önce
vorfinden eyl. hazýr bulmak, önünde bulmak,
karþýlaþmak
Vorgang (m) a. iþlem,
süreç
vorgängigen sft. ön; bkz.
vorgehen
vorgeben eyl. — gibi görünmek, göstermek
vorgehen eyl. önden gitmek, öncelemek; ilerlemek
vorhaben eyl. göz önünde
tutmak, amaçlamak,
tasarlamak
vorhalten ihm etwas v.: eyl.
onu birþeyle suçlamak
vorhanden sft. elde; bulunan, varolan
Vorhandensein (f) a. bulunuþ
Vorhang (m) a. perde
vorher blt. daha önce
vorhergehen eyl. önceden
gitmek, öncelemek
vorhergenannten eyl. vorher: önceden; nennen: sözünü etmek
vorherrschend sft. baþat
vorhin blt. daha önce
vorige sft. daha önceki
vorkommen eyl. bulunmak, karþýlaþýlmak; olmak; görünmek
vorläufig sft. geçici, ön
vorläufig sft. ön, geçici
Vorläufigkeit (f) a. geçicilik; vorläufig: sft. geçici, ön
vorlegen eyl. ortaya koymak, göstermek, sunmak
vorliegend sft. bulunan,
varolan; eldeki
vormalige sft. önceki, eski
vormals sft. önceki, önceden; blt. bir zamanlar
vornehmen eyl. üstlenmek, ele almak
Vornehmheit (f) a. yüksekgönünlülük, incelik
vornehmlich sft. baþlýca
Vornehmtun a. büyüklenme
vornherein blt. daha baþtan
Vorrecht (n) a. özel hak,
ayrýcalýk
Vorrede (f) a. önsöz
vorsagen eyl. söylemek,
anlatmak, söz etmek
Vorsatz (m) a. amaç, tasar, niyet
Vorschein zum v. kommen: a. aydýnlýða çýkmak
vorschlagen eyl. ortaya
sürmek, önermek
vorschreiben eyl. buyurmak
vorschreiten eyl. ilerlemek
vorschweben eyl. göz
önüne getirmek
Vorsehung (f) a. Kayra
vorsetzen eyl. öne koymak
vorstehen eyl. önde durmak; baþta durmak;
vorstehend: yukarýda
verilen
vorstellen eyl. tasarýmlamak; düþünmek; temsil etmek
Vorstellung (f) a. tasarým
Vorteil (m) a. üstünlük
vortragen eyl. ortaya getirmek, ortaya sürmek
vortrefflich eyl. eþsiz, yüksek, üstün
Vorurteil (n) a. önyargý
vorüber blt. boyunca
vorübergehend sft. geçici
vorwärts blt. ileri doðru,
ileriye
vorworfen ihm etwas v.:
eyl. onu birþeyle suçlamak
Vorwurf (m) a. kýnama,
suçlama
Vorzeigung (f) a. gösterme; gösteri; vorzeigen: göstermek
vorziehen eyl. yeðlemek;
çekmek; ortaya sürmek
Vorzug (m) a. öncelik;
üstünlük; ayrýcalýk
vorzugsweise blt. öncelikle, baþlýca
völlig sft. tam, bütün
W
Wachstum (n) a. büyüme, artma
Wagen (m) a. araba
wagen eyl. göze almak
Wagenrades a. araba tekeri
Wahl (f) a. seçim, seçme
Wähl (f) a. seçme
wählen eyl. seçmek
wahr eyl. gerçek
während blt. bu sýrada, bu
arada
wahrhaft sft. gerçek
Wahrheit (f) a. gerçeklik,
gerçek
Wahrheit (f) a. gerçeklik,
gerçek
wahrheitsloses sft. gerçeklikten yoksun
wahrnehmbar sft. algýlanabilir
Wahrnehmbarkeit (f) a.
algýlanabilirlik
wahrnehmen eyl. algýlamak
Wahrnehmung (f) a. algý
wahrscheinlich sft. olasý
Währung (f) a. geçerli
para, nakit
Wald (m) a. koru
walten eyl. yönetmek, denetlemek, egemen olmak
Wand (f) a. duvar
wankend sft. kararsýz, oy-
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
nak, yalpalayan
Wärme (f) a. ýsý; sýcaklýk
Wärmestoff a. ýsý özdeði
wärmt sft. sýcak
Warnung (f) a. uyarý
warten eyl. beklemek
warum blt. niçin, neden
was ne; göreli adýl; sözdizim sözcüðü
Wasser (n) a. su
Wasserstoff (m) a. hidrojen
Wechsel (m) a. almaþ,
almaþým, deðiþtirme
(Ýngi: alternation, change), deðiþim (ama takas
deðil)
Wechselbewegung a. almaþ(ým) devimi
wechseln eyl. deðiþ(tir)mek
Wechselwirken a. karþýlýklý
etkileme, etkileþim
Wechselwirkung (f) a.
etkileþim, karþýlýklý
etki
weder bðl. ne de
Weg (m) a. yol; frisch von
der Kopfe weg: sft.
dosdoðru
wegen bðl. o nedenle
weglassen eyl. dýþarda býrakmak, çýkarmak, uzaklaþtýrmak; atlamak
Weglassung (f) a. atlama,
dýþarda býrakma
Wehmut (f) a. keder
Weib (f) a. kadýn
weigern eyl. reddetmek
weil bðl. çünkü
Weinflasche a. þarap þiþesi
Weinstock (m) a. asma
Weise (f) a. yol, kip, yordam
weise sft. saðgörülü, akýllý
weisen eyl. göstermek,
belirtmek
Weisheit (f) a. bilgelik
weiß sft. beyaz; bkz. wissen
weit sft. geniþ
weiter sft. daha öte; daha
geniþ
weiterführen eyl. sürdürmek
weitergehen eyl. sürdürmek
weiterhin blt. gelecekte,
bundan böyle; dahasý
weitläufig sft. geniþ, ferah;
uzun uzadýya
weitschweifig sft. ayrýntýlý,
uzun uzadýya
Weizen (m) a. buðday,
mýsýr
Weizenkorn a. buðday
taneciði
welch hangisi; belirsiz adýl
Welle (f) a. dalga
Welt (f) a. dünya, evren
Weltanschauung (f) a.
dünya görüþü
Weltbildner a. evren biçimlendirici
Weltereignisse a. dünya
olaylarý
weltlich sft. dünyasal
Weltregierung (f) a. dünya hükümdarlýðý
Weltvorstellung (f) a.
evren tasarýmý
Weltzustand a. dünya
durumu
wenden eyl. çevirmek,
döndürmek
wendend bkz. wenden;
sich an ihm w.: eyl. ona
baþvurmak
Wendung (f) a. dönüþ
wenig sft. az, biraz
weniger sft. daha az; bkz.
wenig
wenigst sft. en az
wenigstens blt. en azýndan, hiç olmazsa
wenn bðl. eðer; iken
wenngleich bðl. gerçi
wer adl. kim
Werden (n) a. oluþ
werden eyl. olmak, oluþmak; yardýmcý eylem
werfen eyl. atmak
Werk (n) a. iþ, yapýt, çalýþma
Werkmeister (m) a. usta
Werkzeuge (n) a. iþ aleti,
araç
Wert (m) a. deðer
wert sft. deðerli; deðer
Wesen (n) a. öz; varlýk
wesenhafte sft. özsel,
özünlü
Wesenheit (f) a. özlük,
özsellik
wesenlos sft. özsüz
wesentlich sft. özsel
Wesentlichkeit a. özsellik
weshalb blt. niçin, hangi
nedenle; bu yüzden, ve
öyleyse
West (m) a. Batý
wichtig sft. önemli
Wichtigkeit (f) a. önem
wider sft. karþý, aykýrý
widerfahren eyl. olmak,
baþýna gelmek
widerlegen eyl. çürütmek
Widerlegung (f) a. çürütme
Widerrechtlich a. tüzeye
aykýrý
Widerschein (m) a. yansýma
widersinnig sft. anlamsýz,
saçma
widersprechen eyl. çeliþmek
Widerspruch (m) a. çeliþki
widerstandslose sft. karþýtlýksýz, dirençsiz
widerstehen eyl. direnmek, karþý çýkmak
Widerstreben (n) a. karþýtlýk, direnç
widerstreiten eyl. çatýþmak, karþý olmak
widmen eyl. adamak
wie ilg. nasýl; gibi, benzer;
iken
wieder blt. yine, yeniden,
bir kez daha
Wiedererwachen a. yeniden uyandýrma
wiederholen eyl. yinelemek
Wiederholung (f) a. yineleme
wiederkehren eyl. geri
dönmek; yinelemek
wiederum blt. yine, yeniden; öte yandan, tersine; karþýlýk olarak
Wiese (f) a. çayýr
wieviel blt. ne denli
wilde sft. yabanýl, kaba
Wille (m) a. istenç
Willenskraft (f) a. istenç
gücü, istenç yetisi
Willensvermögen a. istenç
yetisi
Willkür (f) a. özenç
willkürlich sft. özençli,
keyfi, baþýna buyruk
wir adl. biz
Wirken (n) a. etki; bkz.
wirken
wirken eyl. neden olmak,
ortaya çýkarmak
wirkend sft. etkin, iþleyen
wirklich sft. edimsel
27
Wirklichkeit (f) a. edimsellik
Wirksamkeit (f) a. etkililik,
etkerlik
Wirkung (f) a. etki
Wirtschaft (f) a. ekonomi
Wissen (n) a. bilgi, bilme
wissen eyl. bilmek
Wissenschaft (f) a. bilim
Witz (m) a. kavrayýþ keskinliði
wo blt. nerede, nereye
wobei blt. o yolla, öylelikle
wodurch (=durch welches)
blt. o yolla, onun yoluyla
wofür (=für welches) ilg.
onun için; ne için
wogegen (=gegen welches)
bðl. ona karþý; oysa, öte
yandan
woher blt. nereden
wohingegen bðl. oysa, öte
yandan, buna karþý
Wohl a. gönenç; bkz. wohl
wohl sft. daha iyi; bðl. hiç
kuþkusuz
Wohlbekanntes a. iyi tanýdýk; bkz. bekannt
wohlgemeint sft. iyi niyetli
Wohlgeschmack (m) a.
hoþ tat
Wohlsein (n) a. tinsel
erinç, saðlýk
wohlwollende sft. iyiliksever
wohnen eyl. yaþamak,
oturmak
Wolken (f) a. bulut
Wollen (n) a. istenç; bkz.
wollen
wollen eyl. istekli olmak;
istemek; (yardýmcý eylem) istemek
womit (= mit welchem) blt.
onunla, öylelikle
wonach (=nach welchem)
blt. onun üzerine, ona
göre
woran (= an welchem) blt.
onda, onunla, ona
karþý
worauf (=auf welchem)
blt. onun üzerine, ondan sonra
woraus (=aus welchem)
blt. ondan
worein blt. ona, oraya
worin (=in welchem) blt.
onda, orada
28
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Wort (n) a. söz, sözcük
worunter (=unter welchem)
blt. onun altýnda, onlar
arasýnda
wovon (=von welchem)
blt. ondan, ona iliþkin
wovor (=vor welchem) blt.
ondan, ondan önce
wozu (=zu welchem) blt.
ona, o amaçla, onun
için
wozwischen blt. aralarýnda
Wunde (f) a. yara
Wunder (n) a. tansýk
wunderbar sft. hayranlýk
verici
wundern eyl. þaþýrmak
wundervolle sft. harika
Wunsch (m) a. dilek
Wurzel (f) a. kök
wünschen eyl. istemek
Würde (f) a. onur, deðer;
bkz. werden
würdig sft. deðerli, deðer
Würdigkeit (f) a. deðerlilik
Würdigung (f) a. deðerlendirme
wüst sft. karýþýk, düzensiz
Z
Zahl (f) a. sayý
zählbar sft. sayýlabilir
zählen eyl. saymak
Zahn (m) a. diþ
Zärtlichkeit (f) a. þefkat
zehn sft. on
zeigen eyl. göstermek
Zeit (f) zaman
Zeiterfüllung a. Zeit: zaman; erfüllen doldurmak
Zeitlang (f) a. bir süre, bir
süre için
zeitlich sft. zamansal
Zeitlichkeit (f) a. zamansallýk
Zeitungswesen (n) a. basýn, gazetecilik
zentral sft. özeksel
Zentralität (f) a. özeksellik
Zentrum (n) a. özek
zerfallen eyl. daðýlmak; mit
ihm z.: bozuþmak
Zergliederung a. ayrýþtýrma
zerlegen eyl. kesmek; ayrýþtýrmak, çözümlemek
zerquetschen eyl. ezmek
zersplittern eyl. daðýtmak,
parçalamak
zerstören eyl. yoketmek,
yýkmak
zerstreuen eyl. daðýtmak
zerstreut sft. daðýnýk
ziehen eyl. çekmek; yetiþtirmek; dikmek, kurmak; bkz. abziehen
Ziel (n) a. hedef
Zierat (m) a. süsleme
Zimmer (n) a. oda
Zirkel (m) a. çember
Zitat (n) a. alýntý
Zoll (m) a. gümrük
Zoologie (f) a. hayvanbilim
zoologischen sft. hayvanbilimsel
Zorn (m) a. öfke, kýzgýnlýk
zu blt. —e doðru
zuallererst blt. herþeyden
önce
zubleiben eyl. (kapalý)
kalmak
Zucker (m) a. þeker
zudem zu dem
zueinander blt. birbirine
zuerst blt. ilkin, ilk olarak
Zufall (m) a. þans, raslantý
zufallen eyl. payýna düþmek
zufällig sft. olumsal, raslantýsal
zufälligerweise blt. raslantýsal olarak, olumsal
bir yolda
Zufälligkeit (f) a. olumsallýk
Zuflucht (f) a. sýðýnak
zufolge blt. —in sonucu
olarak
zufrieden sft. hoþnut,
doyumlu
Zufriedenheit (f) a. hoþnutluk, doyum
Zug (m) a. çekme, germe;
anahat, özellik, çizgi vb.
zugänglich sft. açýk; girilebilir
zugeben eyl. kabul etmek,
izin vermek, tanýmak,
onaylamak
zugehen eyl. kapamak; —
e doðru gitmek; olmak,
geçmek
zugleich blt. ayný zamanda
zugrunde blt. zemine; z.
gehen: eyl. yokolmak
Zugrundelegung (f) a.
temel alma
zugute z. kommen: eyl. —
den yararlanmak, —
nin üstünlüðünü taþýmak
Zuhörer (m) a. dinleyici
zukommen z. auf: eyl. —e
gelmek, yaklaþmak;
ihm z.: ona uluþmak,
onun payýna düþmek,
ona özgü olmak
Zukunft (f) a. gelecek
zulassen eyl. kabul etmek,
izin vermek
zulässig eyl. kabul edilebilir, izin verilebilir
Zulässigkeit (f) a. kabul
edilebilirlik
zuletzt blt. sonunda, en
sonunda
zumal blt. herþeyden önce,
özellikle; ayný zamanda,
eþzamanlý olarak
zumuten eyl. beklemek,
istemek
zunächst blt., sft. ilkin, ilk
olarak; en yakýn
zunichte z. machen: eyl.
yoketmek
zureichen eyl. yeterli olmak
Zuruf (m) a. çýðlýk, haykýrýþ
zurück blt. geri, geriye
zurückführen eyl. geriye
götürmek
zurückgeblieben eyl. geriye kalmak
zurückgebogen sft. yansýmýþ, geri dönmüþ
zurückgehen eyl. geri gitmek, geri dönmek; gerilemek, çekilmek
zurückgeworfen eyl. geri
atmak; püskürtmek
zurückkehren eyl. geri
gelmek, geri dönmek
zurückkommen eyl. geri
gelmek, geri dönmek
zurücksinken eyl. geri batmak, geri düþmek
zurücktreten eyl. çekilmek, geri çekilmek
zurückziehen eyl. geri çekilmek, gerilemek
zusammen blt. biraraya,
birlikte
zusammenbringen eyl.
biraraya getirmek, birleþtirmek
zusammenfallen eyl. çökmek, düþmek; çakýþmak
zusammenfassen eyl. kapsamak; birleþtirmek
Zusammenfassung (f) a.
toparlama, birleþtirme, özet
zusammengehen eyl. birlikte gitmek; birbirine
uymak, birbirine eþlik
etmek
zusammengesetzt sft. bileþik; bkz. zusammensetzen
Zusammenhalt (m) a.
birarada tutma; tutarlýk
zusammenhängen eyl.
biraraya baðlanmak;
baðýntýlý olmak
zusammenschliesen eyl.
birleþtirmek
zusammensetzen eyl.
biraraya koymak; bileþtirmek; oluþmak
Zusammensetzung (f) a.
bileþim
zusammensinken eyl. yýðýlmak, çökmek
Zusammenzählen a. toplama
zusammenzählen eyl.
birarada toplamak
zusammenziehen eyl.
biraraya çekmek; sýkýþtýrmak, kýsaltmak, yoðunlaþtýrmak
Zusatz (m) a. ek
Zuschauer (f) a. seyirci
zuschreiben eyl. yüklemek
zusehen eyl. bakmak, gözlemek
zusgestehen eyl. kabul
etmek
zuspitzen eyl. sivriltmek
Zustand (m) a. durum
zustande z. bringen: eyl.
baþarmak, yerine getirmek; z. kommen: olmak, yer almak, ortaya
çýkmak
zustehen eyl. —e özgü
olmak; —e izin vermek;
—e düþmek; hak olarak tanýnmak
zustimmen eyl. anlaþmak,
onaylamak, baðdaþmak
Zustimmung (f) a. anlaþma, baðdaþma
zutage eyl. gün ýþýðýna açýk;
z. bringen: aydýnlýða
çýkarmak
zuteil ihm z. werden: eyl.
payýna düþmek; özgü
olmak
HEGEL METÝNLERÝ ÝÇÝN ALMANCA-TÜRKÇE SÖZLÜK
Zutrauen (n) a. güven
zuvörderst blt. herþeyden
önce
zuweilen blt. zaman zaman, kimi zaman, arada bir
zuweisen eyl. yüklemek;
salýk vermek
zuwider sft. karþý, aykýrý
zuwiderlaufend eyl. aykýrý
olmak
zürückführen eyl. geri
götürmek
zwar bðl. hiç kuþkusuz;
dahasý
Zweck (m) a. erek, amaç
Zweckbegriff a. erek kavramý
Zweckbestimmung a. erek
belirlenimi
Zweckbeziehung a. erek
iliþkisi
Zweckinhalts a. erek içeriði
zweckmäßig sft. amaca
uygun, ereðe uygun;
ereksel
Zweckmäßigkeit (f) a.
ereksellik, ereðe uygunluk, amaca uygunluk
zwei sft. iki
zweideutig sft. iki anlamlý
zweierlei sft. iki tür
Zweifel (m) a. kuþku
zweifelhaft sft. kuþkulu,
sorgulanabilir
zweifeln eyl. kuþkulan-
29
mak, kuþku duymak
Zweifelslehre a. kuþku
öðretisi
Zweig (m) a. dal
zweihundert sft. iki yüz
zweit sft. ikinci
zweitens sft. ikinci olarak
Zwiebel (f) a. soðan
Zwietracht a. çekiþme,
anlaþmazlýk
zwingen eyl. zorlamak
zwischen blt. arasýnda(ki)