Aks yük hesaplamaları Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili

Transkript

Aks yük hesaplamaları
Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili genel bilgi
Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili
genel bilgi
Kamyonları kullanan tüm taşıma tipleri kamyon şasisinin belli bir üstyapı tarafından
desteklenmesini gerektirir.
Aks yükü hesaplamalarının amacı şasiyi ve üstyapının yerini optimize etmektir.
Maksimum taşıma yükünü, maksimum izin verilen aks ve boji ağırlığını aşmadan,
yasal gereklilikleri ve teknik sınırlamaları göz önünde bulundurarak taşıyabilmek
çok önemlidir.
Yük optimizasyonunu taşıyabilmek için, şasi ağırlıkları ve ölçümleri ile ilgili bilgi
gereklidir.
• Bir aks üzerindeki sağ ve sol tekerlek yükleri arasındaki fark toplam aks yükünün
%3'ünü geçmemelidir. Eşit olmayan yük aracın bir tarafa eğilmesine neden olur.
• Aracın direksiyon kabiliyetinin iyi olmasını sağlamak için, en az araç ağırlığının
%20'si yönlendirm aksları üzerine gelmelidir. Ancak yerel yasalar farklı bir dağılımı gerektirebilir.
04:20-01 Yayım 1 tr-TR
1 (19)
©
Scania CV AB 2010, Sweden
Örnek
Bazı durumlarda, bir kamyon tam dolu olduğundakine oranla kısmen doluyken daha
yüksek aks ağırlıkları meydana gelebilir. Resimde, kamyon yaklaşık %65 yüklü olduğunda maksimum ön aks ağırlığının elde edildiğini göstermektedir.
Bu durumda maksimum ön aks ağırlığı, tam yükte daha az olmasına rağmen, %65
yükte izin verilenden daha yüksektir.
Örneğin çöp araçları için hesaplama yaparken, bu koşullar tersine döner. bu araçlar
arkadan dolduruldukları için tam yükten daha az yüklerde daha yüksek bir arka aks
ağırlığı meydana gelebilir.
1
7
6
F (kg)
R (kg)
9 000
7 100
7 000
6 000
3
5 000
4 000
3 000
5
4
2 000
1 000
8
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100 %
316 998
8 000
1. Ön aks üzerindeki yük (kg)
2. Maksimum ön aks ağırlığı
3. Ön aks için yük eğrisi
4. Arka aks için yük eğrisi
5. Yük boşaltırken ön aks üzerindeki en yüksek yük
6. Aracın arkadan nasıl boşaltıldığını gösterir
7. Arka aks üzerindeki yük (kg)
8. Maksimum yükün bir yüzdesi olarak yükün boyutu
12 000
11 000
10 000
9 000
8 000
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
2
2 (19)
©
Scania distribütörleri ve yetkili satıcıları yük optimizasyonu için, aks ağırlığı hesaplamalarına yardımcı olan bilgisayar tabanlı bir programa sahiptir.
6 500
3 250
1 210
15 420
Toplam
9 030
0
4 550
0
2 000
15 580
15 420
0
15 420
15 580
15 420
31 000
32 000
1 000
1 495
800
5 100
2 610
4 666
6 455
9 205
17 389
13 611
31 000
Yönlendirmeli akslar üzerindeki ağırlık
Yönlendirmeli ön akslar üzerinde
Kayma sınırı, Asfalt
Kayma sınırı, Çakıl taşlı yol
316 999
Bir aks ağırlığı hesaplamasından çıkan sonuca örnek:
Ön
Arka
Şasi ağırlığı
6 445
2 585
Ekstra ağırlık
0
0
Üstyapı ağırlığı
1 146
3 404
Ağırlık 1-4
0
0
Gövde donanımı
2 135
-135
Boş ağırlık
9 726
5 854
Yük 0
3 885
11 535
Yük 1–4
0
0
Yük ağırlığı
3 885
11 535
Boş ağırlık
9 756
5 854
3 885
11 535
Yük ağırlığı
Brüt yük ağırlığı
13 611
17 389
Azami ağırlık
14 200
19 000
Ağırlık marjı
589
1 611
955
66 %
43 %
31 %
18 %
3 (19)
©
Kaldırma prensibi
Kaldırma prensibi aşağıdaki örnekle açıklanabilir (örnekteki tekerlekli krikonun
ağırlıksız olduğu varsayılır).
100 kg
Tekerlekli krikonun iki zemin desteği bir uçta bir tekerkelten ve tekerlekli krikonun
diğer ucunu kaldıran bir insandan oluşur. Bu kişinin yanına bir yük yerleştirildiğinde,
tekerlek daha az bir kısmı yüklenirken, bu kişi yükün daha büyük bir kısmını taşımalıdır.
317 000
70 kg
Yükü tekerleğe yaklaştırdıkça, tekerleğin üzerindeki yükleme artar ve kişi daha düşük yük taşır.
100 kg
317 001
20 kg
Ağırlık tekerleğin merkezinin önüne yerleştirilirse, kişi tekerlekli krikonun ileriye
doğru devrilmesini önlemek için aracın tutma yerini aşağıya doğru bastırmalıdır.
100 kg
317 002
10 kg
4 (19)
©
Kişi için yük, aracın üzerindeki yükün yerine göre değişir.
Sistem hareket etmediğinde, tüm kuvvetlerin ve torkların toplamı 0'a eşittir. Tekerleğin merkezine doğru bir tork dengesi olduğunda, aşağıdaki denklem uygulanır.
U
TR
C
A
=
=
=
=
U (kg)
Yük
Yük (yükün kişi üzerinde etki eden kuvveti)
Tekerleğin merkezinden yükün ağırlık merkezine olan mesafe
Zemin destekleri arasındaki mesafe (tekerleğin merkezi ile kişi)
TR (kg)
U · C = TR · A
A
317 003
C
Yük (kargo) · kaldıracı = yük· kaldıracı
5 (19)
©
Konsept ve hesaplamalar
AB
BL/2
BL/2
U
Aks ağırlığı ve üstyapı hesaplamaları ststik denge temellidir,
• Aşağı kuvvetlerin toplamı, yukarı kuvvetlerin toplamına eşittir. Bunun anlamı
kamyonun tüm bileşenlerinin ve yükünün toplam ağırlığının kamyonun aks ağırlıkları kadar fazla olduğudur.
• Bir nokta etrafındaki kuvvetler tarafından uygulanan toplam tork, aynı noktanın
reaksiyon kuvvetleri tarafından uygulanan torkların toplamı ile aynıdır. Bu çnceki
kısımdaki kaldıraç prensibi ile tanımlanmıştır. Önceki örnekteki tekerleklerin yerine kamyonun ön tekerlekleri ve kişinin yerine de arka tekerlekler koyulabilir.
Ölçümler
BEP
L011
L002
L012.1
L014
AT
L015
BL
K
-
C
-
Açıklama
İlk ön aks ve ilk çekiş aksı arasındaki mesafe
Ön akstan üstyapıya kadar olan mesafe
Ön akslar arasındaki mesafe
İlk ön aks ile her iki ön aks için teorik yük arasındaki mesafe
İlk arka tahrik aksı ile boji için teorik yük merkezi arasındaki mesafe
Teorik aks mesafesi, ön ve arka teorik yük merkezi arasındaki mesafe
Yük taşıyıcının dış uzunluğu
Yük taşıyıcının merkez noktası ile yük ve üstyapı için ağırlık merkezi arasındaki mesafe
Ön yük merkezi ile yükün ve üstyapının veya ekstra ağırlığın ağırlık merkezi arasındaki mesafe
TF
TR
K
C
AT
A
L
317 004
Scania
A
AB
Q
LL
L
6 (19)
©
Ağırlıklar ve formüller
Ağırlık tipi:
T
W
N
U
=
=
=
=
Yüklü aracın toplam ağırlığı
Şasi ağırlığı
Ekstra ağırlık, örneğin vinç
Üstyapı yükü ve ağırlığı
Dağılmış ağırlık
Ön
Arka
TF
TR
WF
WR
NF
NR
UF
UR
Aşağıdaki formülleri kullanın:
T=W+N+U
C · U = AT · UR
Veya yazılı formda:
C =
AT · UR
U
U = UF + UR
Bir denge elde etmek için, yük ve üstyapının toplam ağırlığı U kaldıracı C ile çarpılarak, teorik aks mesafesi AT ile çarpılan arka aksın ağırlık merkezi UR üzerinde bulunan U orantısı ile aynı sonucu vermelidir.
Daha sonra yük yüzeyi BL'yi hesaplayabilecek şekilde C'yi hesaplayın. Yük yüzeyi
BL'nin yeri, ='a en yakın olacak şekilde genellikle sapma K tarafından belirlenir.
7 (19)
©
Aşağıdaki bilgileri bulun:
• İzin verilen aks ağırlığı
• Kamyon ağırlıkları ve aks mesafesi
• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar
Hesaplama
Ön ağırlık (kg)
Yüklü aracın toplam ağırlığı
Şasi ağırlığı
Ekstra ağırlık
Yük + üstyapı
=
TF
WF
NF
UF
Arka ağırlık
(kg)
TR
WR
NR
=
UR
Toplam ağırlık (kg)
T
W
N
=
U
Burada beş hesaplama örneği sunulmuştur.
8 (19)
©
Örnek 1: 6x4 tekerlek konfigürasyonlu traktör
Hesaplamanın amacı, optimum aks ağırlığını elde etmek için beşinci tekerleğin (C)
nerede olması gerektiğini bulmaktır.
U
Hesaplamaya aşağıdaki bilgileri elde ederek başlayın:
• Azami izin verilen aks ağırlığı
TF
AT = A + L = 4.977,5 mm
A
Hesaplama
Ön ağırlık (kg)
Toplam ağırlıka
Şasi ağırlığı
Yük + beşinci tekerlek
TF = 7.000
- WF = 4.790
= UF = 2.210
Arka ağırlık
(kg)
TR = 19.000
- WR = 3.350
= UR = 15.650
Toplam ağırlık (kg)
T = 26.000
- W = 8.140
= U = 17.860
TR
C
AT
L
317 005
A= 4.300 mm
L = 677,5 mm
a. Yüklü araç
Aşağıdaki hesaplamayı kullanarak C'yi hesaplayın:
C=
AT · UR
U
=
4 977,5 · 15 650
17 860
=4.362 mm
Maksimum izin verilen aks ağırlıklarını kullanabilmek için, beşinci tekerlek ön aksın
4.350 mm arkasına yerleştirilmelidir, bu durumda K 0'dır.
9 (19)
©
Örnek 2: 6x2 tekerlek konfigürasyonlu ve arkaya monteli vinçli
kamyon
Hesaplamanın amacı, sırasıyla ön ve arka akslardaki vincin ağırlık dağılımını belirlemektir.
N
• Vincin ağırlığı ve ağırlık merkezi
=
=
=
=
=
4.600 mm
612 mm (6x2)
A + L = 4.600 + 612 = 5.212 mm
7.400 mm
2.500 kg
NF
A
L
NR
AT
C
317 006
A
L
AT
C
N
10 (19)
©
Kaldıraç prensibini kullanarak aşağıdaki hesaplama yapılabilir:
NR =
N·C
AT
=
2 500 · 7 400
5 212
=3.550 kg
NR = 3.550 kg, şu şartla:
NF = N - NR = 2.500 - 3.350 = -1.050 kg
NF = - 1.050 kg
Ön aks üzerindeki ağırlığın negatif olduğuna, başka bir deyişle ön aks üzerindeki
ağırlığın azaldığına dikkat edin.
Tüm araçtaki hesaplamalar için, devam eden hesaplama içindeki ilgili ağırlık merkezleri NF ve NR girilir.
11 (19)
©
Örnek 3: Kabin arkasındaki vinç ve 4x2 tekelek konfigürasyonuna sahip kamyon
AB
BL
N
Hesaplamanın amacı, sırasıyla ön ve arka akslardaki vincin ağırlık dağılımını ve üstyapı için uygun bir platform ağırlığı belirlemektir.
BL/2
BL/2
U
• Vincin ağırlığı ve ağırlık merkezi
Akslar üzerindeki vinç ağırlığı dağılımının hesaplaması için örnek 2'ye bakınız.
=
=
=
=
=
AT = 4.300 mm
Vinç tanımı ve hesaplamasına göre en az 1100 mm
4.260 kg
1.848 kg
1.950 kg
Hesaplama
Toplam ağırlıka
Şasi ağırlığı
Ekipman, vinç
Yük + üstyapı
Ön ağırlık (kg)
=
TF = 7.500
WF = 4.260
NF = 1.586
UF = 1.654
Arka ağırlık
(kg)
TR = 11.000
- WR = 1.848
- NR = 364
= UR = 8.788
TF
TR
C
A
J
317 007
A
AB
WF
WR
N
Toplam ağırlık
(kg)
T = 18.500
- W = 6.108
- N = 1.950
= U = 10.442
a. Yüklü araç
12 (19)
©
Aşağıdaki hesaplamayı kullanarak C'yi hesaplayın:
C =
AT · UR
U
C=
4 300 · 8 788
10 442
= 3.619 mm
Optimum aks ağırlığı dağılımı ile mümkün olan en uzun yük yüzeyini (BL) elde etmek için mümkün olan en kısa AB ölçümünü girin.
C = AB + BL/2
3619 = 1100 + BL/2
BL/2 = 2519 mm
Optimum aks ağırlığı dağılımına sahip mümkün olan en uzun yük yüzeyi (BL)
5.038 mm'dir. 4.400 mm standart uzunluğa sahip olan damperli gövde kullanın. Önceki hesaplama damperli gövdenin vinç arkasına alanı olduğunu gösteriyor.
13 (19)
©
Optimum uzunluğa ve kabul edilebilir arka çıkıntıya sahip damperli gövdeyi seçebilmek için AB boyutunu hesaplayın.
C = AB + BL/2
3.619 = AB + 2.200
AB = 1.419 mm
Damperli gövdenin ön akstan en uzak noktası:
C + BL/2 = 3.619 + 2.200 = 5.819 mm
Bu durumda arka aksın arkasındaki çıkıntı (J) şöyledir:
(C + BL/2) - A = 5.819 - 4.300 = 1.519 mm
Devrilme aks arka aksın 1000 mm arkasındaysa, devrilme aksının arkasında 519
mm'lik çıkıntı var demektir. Bu kabul edilebilir bir değerdir ve 4400 mm uzunluğundaki bir damperli gövde seçiminin değiştirilmesine gerek yoktur.
14 (19)
©
Örnek 4: 8x4*4 tekerlek konfigürasyonlu damperli kamyon
AB
BL/2
Hesaplamanın amacı, maksimum izin verilen aks ağırlığını geçmeden yük alanı (B)
ve yeri için uygun bir uzunluk elde etmektir. Seçilen uzunluk, bu durumda iyi bir
devrilme stabilitesi elde edebilmek için de uygun bir çıkıntı sağlamalıdır.
BL/2
C
K
U
• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar
Bu örnekte, bir damperli kamyonla hesaplama, eşit dağıtılmış bir yükle yapılır
A
K
L
AT
=
=
=
=
3.350 mm
0
1.256 mm
A + L = 4.606 mm (ICD'ye göre)
Hesaplama
Toplam ağırlıka
Şasi ağırlığı
Yük + üstyapı
Ön ağırlık
(kg)
TF = 7.100
- WF = 4.870
= UF = 2.230
TF
L
A
AT
Arka ağırlık
(kg)
TR = 24.000
- WR = 4.585
= UR = 19.415
TR
317 008
Ölçüm (AB) genellikle ön aks ile üstyapının ön kısmı arasından yapılır. İzin verilen
minimum AB ölçümü farklı kabin uzunlukları için belirtilmiştir. 14 kabin için minimum AB ölçümü 320 mm olarak belirtilmiştir.
Toplam ağırlık
(kg)
T = 31.100
- W = 9.455
= U = 21.645
a. Yüklü araç
15 (19)
©
CC hesaplaması için aşağıdaki formülü kullanın:
C=
AT · UR
U
C=
4 606 · 19 415
21 645
= 4 131
En uzun yük üstyapının (BL) optimum aks ağırlığı dağılımı ile ne kadar olabileceğini
hesaplamak için aşağıdaki formülü kullanın:
C + K = AB + BL/2
4.131 = 320 + BL/2
BL = 7.622 mm
Optimum aks ağırlığı dağılımına sahip en uzun üstyapı 7.622 mm'dir.
16 (19)
©
6.200 mm standart uzunluğa sahip damperli gövde kullanın. Aşağıdaki hesaplama,
seçilen damperli gövde için yeterli yer olmadığını göstermektedir. Hangi platformun
kabul edilebilir bir çıkıntı verdiğini görmek için AB ölçümünü hesaplayın.
C = AB + BL/2
4 131 = AB + 6.200/2
AB = 1.031 mm
6200 mm'lik yük yüzeyine sahip bir damperli platform için, ön aksın damperli platformunun en arkadaki noktası aşağıdaki gibidir:
C + BL/2
4.131 + 3.100 = 7.231 mm
Boji için aks mesafesi 1.355 + 1.305'tir. Bu da aracın ICD'sinde gösterilir.
Son aksın arkasındaki çıkıntı şöyledir:
(C + BL/2) - (A + 1.355 + 1.305) = (4.131 + 3.100) - (3.350 + 1.355 + 1.305) = 7.231 - 6.010 = 1.221 mm
Devrilme aksı arka aksın 550 mm arkasındaysa, devrilme aksının arkasında 1221 550 = 671 mm'lik bir çıkıntı elde edilebilir. Bu kabul edilebilir bir değerdir ve 6.200
mm uzunluğundaki bir damperli gövde seçiminin değiştirilmesine gerek yoktur.
17 (19)
©
Örnek 5: 8x4 tekerlek konfigürasyonlu beton karıştırma kamyonu
Hesaplamanın amacı, izin verilen en yüksek aks ağırlığında beton karıştırıcının en
ideal yerini elde etmektir.
U
AB
• Kamyon şasi ağırlıkları ve aks mesafesi
• Üstyapı ağırlığı ve ilave ekipmanlar ile ilgili ağırlık merkezleri (CG).
AT = 4.005 mm
CG = 2.941 mm, üstyapının ön kenarından ölçüm
ağırlıka
Toplam
Şasi ağırlığı
Yük + üstyapı
Ön ağırlık (kg)
TF = 13.000
- WF = 6.385
= UF = 6.615
Arka ağırlık
(kg)
TR = 19.000
- WR = 2.720
= UR = 16.280
Toplam ağırlık
(kg)
T = 32.000
- W = 9.105
= U = 22.895
a. Yüklü araç
TR
TF
Q
C
AT
A
317 009
Hesaplama
18 (19)
©
Ön yük merkezine göre ağırlık merkezinin nerede olması gerektiğini bulmak için
C'yi hesaplayın.
C=
AT · UR
U
=
4 005 · 16 280
22 895
=2.848 mm
İlk ön aksa göre beton karıştırıcının yerini belirlemek için, AB ölçümü hesaplanır. C,
ön aks mesafesinin yarısı olan, ön yük merkezinden başladığından, bu durumda
1940/2 = 970 mm kullanılır.
AB = C - CG + ön aks mesafesinin yarısı = 2.848 - 2.941 + 970 = 877 mm
Beton karıştıurıcısını, ilk ön aksın 877 mm arkasına yerleştirin.
19 (19)
©

Aks yük hesaplamaları Aks yükleri ve yük hesaplamaları ile ilgili

Transkript

Benzer belgeler

Teknik özellikler

VALX Disk - İntermobil Otomotiv Mümessillik ve Ticaret A.Ş.

BRUNO BOCK

Citymood 12m Otobüs Broşürü