Dik-yapıştır yöntemiyle imal e

DİK VE YAPIŞTIR İLE TEKNE İNŞA YÖNTEMİ
1. Genel Bakış
Dik-Yapıştırın Tanımı:
Dik-yapıştır yöntemiyle imal edilmiş bir teknenin gövdesi, fiberglas bant ile birleştirilen
kontrplak panellerden meydana gelir. Gövdeye kalıpların şekil verdiği geleneksel tekne
yapımının aksine, dik-yapıştır yönteminde teknenin şeklini gövde panelleri belirler.
Hatırlanması gereken önemli bir nokta: Kontrplak panellerin kendi düzgün şekillerini
almalarına izin verilmelidir. Ahşap tekne inşa yönteminden bir diğer önemli farklılık, dikyapıştır yönteminde birleşimler fiberglas ile yapılır. Fiberglas tekne yapımında olduğu gibi,
çene, omurga, pruva vb. kısımlar fiberglastan yapılır.
İnşa Yönteminin Ana Hatları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yanlar ve taban için kontrplak panellerin kesimi
Panellerin bloklarla birleştirilmesi (butt blocks)
Çerçevelerin ve aynanın (transom) kesimi
Gövdenin birleştirilmesi: çerçeveler ve aynanın çevresine yan ve taban panellerinin
yerleştirilmesi
Yapıştırıcı birleşimlerinin üzerine fiberglas uygulanması
Oturak üst parçalarının montajı
Küpeştenin yapımı
Gövdenin macunlanması
Omurganın (skeg) montajı
Zımparalama ve boyama
Dik ve yapıştır yönteminde gövde panelleri postaların etrafında bükülür ve bu yöntem bazen
“şarpi” (sharpie) yöntemi olarak da adlandırılır.
1
Adım Adım İlerleme
1. Yan panellerin kesimi ve bağlantı bloklarıyla birleştirilmeleri
2. Yan panellerin pruvada (ya da baş) birleştirilmesi ve ayna parçasının arka uca
takılması.
3. Yan panellerin arasındaki tüm postaların yerlerine takılması
4. Gövdenin ters çevrilmesi ve alt panelin takılması
2
5. Gövdenin tekrar çevrilmesi ve iç kısımların fiberglas ile kaplanması
6. Oturakların ve ön güvertenin kaplanması, kenarların fiberglaslanması, teknenin
çevrilerek dışının fiberglasla kaplanması
7. Küpeştenin takılması
3
2. Planların Panellere Aktarılması
Panel planlarının düzgün bir şekilde kesimi için en uygun yöntem, planların kontrplağa elle
çizilerek aktarılmasıdır. Hazır şablonların plaka üzerine aktarılması hem daha zordur hem de
kâğıt şablonların %2’lik bir esneme payı vardır. Panelleri plaka üzerine aktarmak için önce
noktalar işaretlenir, ardından bu noktalar düz bir çubuk veya boru benzeri cisim yardımıyla
birleştirilir. Bu yöntem, düzgün ve hassas eğriler elde etmemizi sağlar.
Örnek bir plaka yerleşimi:
Bu yerleşimde 2 adet yan panel ve diğer bazı parçaların 2 standart plaka üzerine dağıldıkları
görülmektedir.
Yan paneller bir plakadan daha uzundur. Bunun için iki plaka bir bağlantı bloğu (butt block)
yardımıyla birleştirilir.
Dikkat edileceği üzere panelin bir kenarı düzdür ve plakanın kenarı ile çakışır. Bu düz çizgi
büküldüğünde tatlı ve düzgün bir eğri oluşturacaktır.
4
Tekne Terimleri
Noktaların işaretlenmesi
Önemli Not
Bu anlatımda verilen ölçüler örnek bir tekneye aittir. Her tekne planında kendi ölçüleri yer
almaktadır.
Panel çizimleri yan panelin ölçülerini vermektedir.
Panelin iki kenarı düz çizgi şeklindedir: köşeler işaretlenir ve noktaların arası düz bir çizgi ile
birleştirilir. Çene kısmı hafifçe eğimlidir. Bu eğriyi çizmek için noktalar işaretlenir ve tatlı bir
eğri ile birleştirilir. Noktaların yerini belirlemek için her 60 cm’de bir dik çizgi çizilir ve her
çizgi üzerinde, plakanın alt kenarından gerekli mesafe ölçülerek noktanın yeri belirlenir.
5
Bu işlem adım-adım yapılır. Önce 60 cm aralıklarla dik çizgiler çizilir.
Plakanın kenarı boyunca 60 cm’de bir işaretleme yapılır.
Dik çizgileri çizmek için diğer plaka kullanılabilir.
Bir plaka diğerinin üzerine kaydırılır. Kenarları hizalanır, kısa kenar boyunca çizgi çizilir.
6
Tüm çizgiler çizildiğinde böyle görünecektir.
Bir sonraki adımda plakalar yan yana konularak panelin çizimi yapılır.
Her dik çizgi boyunca plaka kenarından resimde belirtilen mesafe ölçülerek plaka üzerinde
işaretlenir.
7
Yukarıdaki örnekte soldaki nokta çizgiden 37,5 cm (14 ¾ inch) sağdaki nokta ise 40 cm (16
inch) mesafededir.
Tüm noktalar çizilir. 60 cm aralıklı dik çizgiler panelin ortasından itibaren çizilmeye başlandığı
için pruva ve ayna kenarlarını belirleyen noktalar standart mesafede değildir.
8
Planlar bu noktaların hangi mesafede olması gerektiğini belirtir. Bu örnekte 20 cm (8 inch
olarak verilmiştir)
Belirtilen mesafede dik bir çizgi çizilir. Bu çizgi boyunca planda belirtilen ölçüye göre nokta
işaretlenir. Resimdeki örnekte bu 12 5/8 inch’tir, bu örnekte ayna parçasının bir köşesidir.
9
Yan panelin ayna kenarını çizmek için ikinci bir noktaya ihtiyaç duyulur. Bunun için resimdeki
mesafe kullanılarak plakanın kenarında ikinci bir nokta belirlenir. İki nokta birleştirilir.
Pruva için de aynı yöntem kullanılır.
10
Şimdi, yan panelin 3 kenarı çizilmiş durumdadır. Sırada eğri kenarın çizilmesi var. İki uç ve ara
noktaların tamamı işaretlenmiş durumdadır. Eğriyi çizmek için birkaç çivi ve bir uzun bir tahta
parçası kullanılır.
İşaretli noktalara birer çivi çakılır.
Düz ve esnek bir boru kullanılarak noktaları birleştiren eğri çizilebilir.
11
12
3. Panellerin Birleştirilmesi
İlk Panelin Kesilmesi
Tüm dış hatlar çizildikten sonra ilk yan panel kesim için hazırdır.
İlk yan panel kesildiğinde ikinci panel için şablon olarak kullanılabilir. Panelin plaka içindeki
yerleşimi için planlara bakılmalıdır.
Taban Paneli
Taban panelinin çizilmesi ve kesilmesi için de aynı yöntem kullanılır. Tek farklılık noktaların
mesafelerinin plakanın kenarından değil, merkez bir hattan ölçülmesidir. Bu merkez hattın
konumu planlarda yer almaktadır. Bazı tekne planlarında taban panelinin şekli, yan paneller,
ara postalar ve aynadan oluşan bütün üzerinden ölçülebilir.
13
Taban paneli kesilir.
Artık yan ve taban panel parçaları hazır olduğuna göre sırada bunların bağlantı blokları ile
birleştirilmesi gelir.
Bağlantı Blokları Kullanılarak Uzun Paneller Elde Etmek
Uzun paneller bağlantı panelleri ile birleştirilmiş birkaç parçadan meydana gelmektedir.
Bağlantı blokları birleştirilen kontrplak ile aynı kalınlıktadır ve epoksi yapıştırıcı ile birleştirilir.
Dikkat edilmesi gereken şey panellerin birbirlerinin ayna görüntüsü olmasıdır. Bağlantı
bloklarının teknenin dışında kalmamasına dikkat edilmelidir.
14
Yapıştırıcı tatbik edilmeden önce kontrplak sıvı reçine ile astarlanmalıdır.
15
4. Epoksi Yapıştırıcı
Epoksi yapıştırıcı, sıvı epoksi reçineye ince talaş tozu katılarak “mayonez” kıvamına
getirilmesi ile elde edilir.
Bağlantı blokları bol miktarda epoksi yapıştırıcı ile kaplanmalıdır.
Epoksi yapıştırıcı kullanılırken plakaların altına kâğıt ya da plastik streç film serilmelidir.
16
Bağlantı bloklarının üzerine ağırlık konmalıdır. Ancak, epoksi yapıştırıcıya çok fazla basınç
uygulanması gerekmez. Fazla basınç uygulanırsa yapıştırıcı kenarlardan kaçar ve yapıştırma
zayıflar.
Epoksinin sertleşmesi için birkaç saat, mümkünse bir gece beklenmelidir. Bu süre zarfında
postalar ve ayna plakaları kesilebilir.
Postalar:
Yan paneller postaların etrafında şekil alır. Montajdan önce postaların çevresine
sağlamlaştırıcı takozlar yapıştırılacak ve uzun panellere dikiş için delikler delinecektir.
17
Bu örnek teknede postaların çevresine, ama bir yüzüne, epoksi yapıştırıcı ile destek takozları
yapıştırılmaktadır. Postaların bu yüzleri oturak boşluklarının iç kısmında kalacaktır.
Tahta takozların kesitleri önemli değildir. Bunlar postalara ve aynaya yapıştırılırlar. Takozların
nereye yapıştırılacağı planda belirtilmiştir.
18
5. Gövde Montajı
Gövde montajına başlamadan önce panellerin kenarları boyunca dikiş işlemi için kullanılacak
delikler delinmelidir. Bu örnekte dikişler için plastik kablo bağları kullanılacaktır. Deliklerin
boyutu ve konumu çok önemli değildir ama birbirini karşılamalıdır. Bu örnekte delikler
kenardan 1 cm içeride ve 25 cm aralıklarla delinecektir.
Çok fazla delik delinmektedir, ancak bu delikler daha sonra epoksi ile doldurulacaktır.
Dikiş işlemine iki paneli pruvada birleştirerek başlanır.
19
Artık iki yan panel pruvada birbirine dikilmiştir. Paneller kenarları üzerine kaldırılır ve aynanın
montajı yapılır.
Ayna ve Posta Montajı:
Ayna ve yan paneller dikilir. Bu aşamada bağlar sıkılmaz, henüz hassas bir şekilde hizalama
yapılması gerekmemektedir.
20
Orta oturak postalarından bir tanesi kenar panellerinin ortasına yerleştirilir.
Dikkat edilmesi gereken husus, destek takozlarının içeride kalmış olması ve bağlantı
bloklarına dayanmasıdır. Bağlantı bloğunun konumu postanın yerini belirler.
21
Diğer oturak postası da yerine yerleştirilir ve bağlantı bloğuna dayanır.
Postalar yan panellerin basıncı ile yerlerinde tutulmaktadır, ancak her posta dışarıdan
atılacak iki vida ile yerine sabitlenecektir.
Bu vidalar geçicidir ve sonra çıkarılacaktır.
Bu aşamada epoksi yapıştırıcı kullanılmaz, parçalar kuru bir şekilde birleştirilir.
22
İki posta daha, ön ve arka oturak postaları yerlerine yerleştirilir. Bu postaları yerleştirmek için
oturak üstleri kullanılacaktır. Önce oturak parçaları kesilir.
Oturak üstleri ile hizalama:
Birçok tekne planında oturak üstleri kesilmeden önce gövdenin birleştirilmesi önerilir. Ancak
bu örnekteki teknenin inşası çok basit olduğu için oturak üstleri montajdan önce kesilecektir.
Oturak üstlerinin ölçüleri planlarda verilmiştir. Pruva oturağı haricindekiler düz çizgilerden
oluşmaktadır. Yan panellerin eğimi çok az olduğu için bu parçayı eğri biçiminde kesmeye
çalışmak gereksizdir. Kenarlar fiberglass bant ile kaplanacaktır ve bu inşa yönteminde
kenarlar arasındaki boşluk olması iyidir. Bu boşluklar epoksi ile doldurularak bağlantının
güçlü olması sağlanmaktadır.
Oturak üstleri basit dikdörtgen ya da yamuk şeklindedir ve planlardaki öcüler yardımıyla
kolaylıkla kesilebilir.
Pruva oturağı ise eğimli kenarlara sahip üçgen biçimindedir. Bunun için önce bir üçgen çizilir.
Kenarların orta noktasından planda verilen ölçü kadar ileriye bir işaret konur. Üçgenin iki
köşesini oluşturan noktalar ile bu son noktadan geçen bir yay çizilir.
Tüm oturak üstleri kesilir.
23
Arka oturak üstü yerine oturtulur. Arka oturak postası üst parçaya yaslanır ve postanın kenarı
boyunca gövde üstünde bir çizgi çizilir. Bu çizgi daha sonra arka oturak postasının
hizalanması için kullanılacaktır.
Bu resimlerde taban paneli yerine yerleştirilmiş görünmektedir. Ancak uygulamada bu işlem
taban paneli yerinde olmadan yapılacaktır.
Posta ve oturak üstü gövdeden sökülür.
Aynı yönteme pruva oturağı da yerleştirilir ve işaretlenir.
24
6. Postalar ve Fiberglass
Taban Panelinin Montajı
Tekne dikkatlice ters çevrilir.
Birkaç not:
•
•
Bu resimde sadece ayna ve iki orta posta yerlerindedir. Diğer iki posta daha sonra
eklenecek ve yan panellere çizilmiş olan çizgilerle hizalanacaktır.
Orta postalar bağlantı blokları ile desteklenir.
25
Tüm postalar yerleştirildikten sonra taban paneli yan panellerin üzerine oturtulur. Panelin
üzerine ağırlık koymak ve kenarlarından mandallamak bantları yapıştırırken düzgün
durmasını sağlayabilir.
İdeal olarak, taban ve yan paneller iç kenarları boyunca birleştirilirler. Ancak birleşimin çok
hassas olması gerekmez. 1 cm’ye kadar boşluklar sorun çıkarmayacaktır. Çenenin
mukavemeti fiberglass banttan gelecektir.
26
Tüm dış bağlantılar bantlandı. Taban ve yan paneller arasında dikiş gerekmeyebilir.
Gövde yeniden çevrilir.
Postaların Gövdeye yapıştırılması:
Bir sonraki adım, tüm postaların gövdenin yan ve taban panellerine yapıştırılmasıdır. Her
seferinde bir posta yapıştırılır. Her posta için adımlar aşağıda listelenmiştir:
•
•
•
•
•
•
Postayı yerinden çıkar.
Gövdeyi epoksi reçine ile astarla.
Postanın kenar yüzeyine epoksi yapıştırıcı tatbik et.
Postayı gövdedeki yerine yerleştir.
Yapıştırılan bağlantının altından dışarı taşan yapıştırıcıyı temizle.
Yapıştırılan bağlantının üzerine bir kat daha epoksi reçine uygula.
27
Bu adımda fiberglass kullanılmamaktadır. Tüm yüzeyin yapıştırma işleminden önce epoksi
reçine ile kaplanmasına ve yapıştırılan bağlantının üzerine epoksi reçine uygulanmasına
dikkat edilmelidir. Bu sayede, yüzey düzgün olacak ve zımparalama ihtiyacı kalmayacaktır.
Her seferinde bir posta ile çalışılmalıdır. Birden fazla posta sökülürse gövde şeklini
kaybedecektir.
28
Fiberglass:
Sıradaki adım tüm iç fiberglass bağlantıların yapılmasıdır.
Fiberglass Bant ve Dolgu Filetleri
Fiberglass birleştirmeleri, fiberglass bant ve epoksi reçine kullanılarak yan ve taban paneller
arasına, pruvada ve aynanın etrafına uygulanacaktır. Bu örnekte postaların etrafına
uygulamaya gerek yoktur.
Bant uzunlukları birleşim yerinin tam uzunluğuna kesilir, daha uzun değil. Her birleşim yerine
ait bant işlem öncesinde kesilip, işaretlenmelidir.
Bantlanacak her yüzey, işlem öncesinde epoksi reçine ile kaplanmalıdır.
Birleşimler ıslak üstüne ıslak yöntemi ile yapılacaktır. Bunun anlamı, adımlar arasında epoksi
ya da dolgu malzemesinin donmasını beklenmeyeceğidir.
Islak üstüne ıslak yöntemi zımparalamayı %90 oranında azaltmaktadır.
Adımlar:
•
•
•
•
•
•
Fiberglass bantların kesilmesi
Kontrplakların epoksi ile kaplanması
Dolgunun hazırlanması: epoksi reçine ve ince talaş tozunun fıstık ezmesi kıvamında
karıştırılması.
Tüm köşelere dolgu malzemesi uygulanması. Her seferinde bir bölmede çalışılmalıdır.
Fiberglass bant ıslak dolgu üzerine uygulanır ve üzerine epoksi reçine sürülür.
Düzgün bir yüzey elde etmek için tamamlanmış birleşimin üzerine epoksi sürülür.
29
Fiberglass Bant
Epoksi dolgu filetinin üzerine uygulanmış tipik bir fiberglass bant örneği.
Pruvanın epoksi fileti.
Birkaç İpucu:
Epoksi dolguyu doktorların kullandığı dil bastırıcı ile sürünüz. Böylece mükemmel bir filet
oluşturabilirsiniz.
Islak dolgu malzemesinin üzerine fırçayla epoksi uygulayınız ve hemen ardından bandı
seriniz.
30
En iyi sonuç için aşağıdaki şekilde görülene benzer bir fiberglass yayma makarası kullanın.
31
7. Oturaklar ve Küpeşte
Oturaklar:
Oturak üstleri küçük takozlarla desteklenmektedir:
•
•
Oturak üstünü postanın üzerine yerleştirin
Bir kurşun kalemle, yan paneller üzerine yerleşim çizgisini çizin.
•
Takozları bu hattın altına epoksi ile yapıştırın. Epoksi sertleşene kadar takozlar
yerlerine maskeleme bandı ile tutturulabilir.
Takozlar epoksi yapıştırıcı ile kaplanır, oturak üstleri takozların üzerine yerleştirilir ve oturak
üstünün etrafı epoksi macun ile filetlenir.
Oturak üstü ile yan panellerin birleşimi fiberglasslanır.
Tüm oturak üstleri için aynı adımlar uygulanır.
Bütün parçaların bütün yüzeylerinin tekneye monte edilmeden önce epoksi reçine ile
kaplanması gerektiği unutulmamalıdır. Yüzeylerin her santimetresi epoksi reçine ile
doyurulmalıdır.
32
Yukarıdaki resimdeki işkenceler, bu örnekte, kıçtan takma motor montajı için eklenmiş bir
plakayı tutturmak için kullanılmaktadır: Bu, aynanın oturağın üzerinde kalan kısmına bir
parça kontrplak daha eklenerek elde edilir.
Böylece gövde içinin fiberglaslanması tamamlanmış olur.
Küpeşte:
Dış tarafın fiberglaslanmasından önce küpeştenin montajı yapılabilir.
Küpeşte bu aşamada ya da daha sonra, dış gövdenin fiberglaslanmasından sonra yapılabilir.
Küpeşte gövdenin rijitliğini büyük oranda artırmaktadır ve teknenin ters çevrilmesini
kolaylaştırmaktadır.
Bu örnekte 3 tabakadan oluşan “lamine” bir küpeşte yapısı kullanılacaktır: 3 ince tabaka
kontrplak epoksi yapıştırıcı ile birbirinin üzerine yapıştırılacaktır. Bu yöntem tek parça masif
bir küpeşte kullanımına oranla daha sağlam, şekil verilmesi daha kolay ve artık
kontrplaklardan yapılabildiği için ekonomiktir. Küpeşte 6 mm’lik kontrplaktan ~4 cm
genişliğinde olacaktır. Kullanılan kontrplağın uzunluğu önemli değildir: tüm uzunluğu
kapsayacak şekilde, birbirinin üzerine bindirmeli olarak yapıştırılan kısa parçalar kullanılabilir.
33
Resimde epoksi reçine ile kaplanmış küpeşte şeritleri görülebilir.
Kontrplak şeritleri yapıştırırken zımba ya da işkence kullanılabilir.
34
Bu resimde 7,5 cm’lik PVC borudan yapılmış ev yapımı işkenceler görülmektedir.
Küpeştenin uçları traşlanır, kenarları yuvarlatılır ve bolca epoksi reçine ile kaplanır.
Gövde şimdi dış fiberglaslanma için hazırdır.
Gövde bir sonraki işlem için ters çevrilir.
35
8. Dış Fiberglaslama ve Omurganın Montajı
Dış kısımların fiberglaslanması:
Tüm dış birleşim yerleri fiberglas bantla kaplanacaktır.
Bant uygulanmadan önce yan ve taban panelleri arasındaki küçük boşluklar epoksi dolgu ile
doldurulur. Resimdeki bölge bağlantı parçasının altında kalan boşluktur.
Yöntem, tek bir istisna dışında iç birleşimlerin bantlanmasıyla aynıdır. Dışarıda dolgu filetine
gerek yoktur. Bunun yerine tüm keskin köşeler zımpara ile 10-12 mm’lik yarıçapa yuvarlatılır.
Fiberglas gerekli uzunluklarda işlem öncesinde kesilir, kontrplak yüzeyler epoksi ile kaplanır
ve bant uygulaması yapılır. Aşağıdaki resimde pruvanın üzerindeki kumaştaki kesiğe dikkat
edilmelidir. Bunun gibi kesikler kumaşın altında hava kabarcığı bırakmadan kaplanabilesine
olanak sağlar.
36
İki adet spatula yardımıyla bant yüzeye iyice yayılır ve fazla reçine dışarı çıkarılır.
37
Düzgün bir yüzey için ıslak epoksinin üstüne plastik bir tabaka kaplanabilir (streç film). Bu iş
için sade polietilen birebirdir. Kauçuk bir makara ile plastik reçineye iyice bastırılır. Bu işlem
bandı neredeyse görünmez hale getirecek ve zımparalamaya olan ihtiyacı büyük oranda
azaltacaktır. Plastik, epoksiye yapışmaz ve reçine sertleştikten sonra sökmesi kolaydır.
Bununla birlikte gövdenin fiberglas işlemleri tamamlanmış olur.
Omurga (skeg):
Bazı uygulamalarda skeg gövde yüzeyinin macunlama işleminden sonra takılabilir. Bu
örnekteki gibi küçük teknelerde skeg’in bu aşamada takılması macunlama işlemini etkilemez.
Skeg’in ölçüleri planlarda verilmektedir ancak, aslında buna gerek yoktur.
İlk işlem skeg’i taban eğimine oturtmak olacaktır. Çok büyük hassasiyet gerekmez. Aksine
epoksinin iyi tutunması için biraz boşluk iyidir.
38
Skeg’in kesileceği plaka aynaya bir parça tahta yardımıyla tutturulur.
Bu halde iken aşağıda görülene benzer bir kurşun kalemler gövdenin eğimli yapısı skeg
üzerine çizilir.
39
Skeg’in arka kenarı aynanın uzantısı olacak şekilde işaretlenir.
Skeg bu çizgilerden kesilir ve yerinde denenir. Varsa arada kalan boşluklar sorun değildir.
Bitirmek için skeg’in alt kenarı yuvarlatılır.
40
Tüm kenarlar yuvarlatılır, skeg tabana epoksi ile yapıştırılır ve taban ile skeg birbirine
fiberglas bantla tutturulur.
41
9. Macunlama ve Zımparalama
Macunlama (Fairing):
Macunlama (bazı kaynaklarda “yoklama” olarak da kullanılmaktadır) işleminden önce tüm iç
ve dış yüzeylerin epoksi reçine ile kaplanmış olduğundan emin olunmalıdır. Macunlama
mutlaka gerekli değildir. Bir “iş teknesi” yüzey kalitesi için (work boat finish) hızlı bir
zımparalama ve boya yeterli olacaktır. Daha kaliteli bir yüzey için macunlama yapmak
gereklidir.
Macunlama iki adımlı bir işlemdir. İlk adım, gövdenin yüzeyini düzgün ve eşit hale
getirmektir. Bu aşamada, yüzeydeki dalgalanmalar giderilir. Çıkıntılar traşlanır ve girintiler
doldurulur. Nispeten daha kaba zımpara kâğıtları kullanılır, 40 ila 80 arası. Boşluklar ve alçak
noktalar macunla doldurulur.
Macun, epoksi reçine ile bir dolgu malzemesinin karıştırılması ile oluşturulabilir. Bu
yöntemde epoksi reçine kullanıldığı için macunlamanın da epoksi kullanarak yapılması
gereklidir.
Dolgu malzemesi olarak mikro kürecikler ve kolloid silika (silikon-dioksit) kullanılabilir. Silika
donduğu zaman çok sert bir kaplama haline gelir. Ancak karışımı sürülebilir hale getirmek için
gereklidir. Onsuz macun malzemesi dik yüzeylerden akar.
Hazır macunlar birkaç saatte donarken epoksi karışım ile elde edilen macunların donması için
24-72 saat beklemek gereklidir. Yüzey ancak bundan sonra zımparalamaya uygun hale
gelecektir.
Macun uygulanmadan önce yüzeyin düzlüğü kontrol edilir.
Epoksi reçine ile yapılacak macun karışımının kıvamı uygulanacak bölgeye göre ayarlanabilir.
42
Zımparalama:
Zımparalama genellikle eksantrik zımparalama makinasıyla yapılır. Bu alet, tekne
yapımcılığında muhtemelen en çok kullanılan el aletidir.
Birkaç geçişten sonra gövde düzgün ve astar boya atımı için hazır hale gelecektir.
Macunlamanın amacı boyamaya hazır bir yüzey elde etmek değil, yüzeydeki girinti ve
çıkıntıları yok etmektir.
Yüzeyi boyaya hazır hale getirmenin son adımı astar boya atmaktır. Gövdenin astar boya
atılmasına hazır olup olmadığı sizin değerlendirmenize kalmıştır.
Amin Problemleri:
Teknenin inşasında düşük amin içerikli, kaliteli bir epoksi reçine kullanıldıysa amin
probleminin yaşanması düşük bir olasılıktır. Ayrıca, ıslak üzerine ıslak yönteminde de amin
oluşumu gözlenmez.
Bazı epoksi reçinelerde, özellikle fiberglas işlemi için birkaç gün beklendiği durumlarda, amin
oluşumu gözlemlenebilir.
Aminler bazı epoksi sertleştiricilerin içeriğinde yer alırlar. Sertleşme sırasında, bu aminlerin
bir kısmı diğer bileşenlerle birleşmez ve yüzeye doğru ilerlerler (kusma).
Epoksi bağlarının oluşumu devam ettiği sürece aminler yüzeye doğru ilerlemeye devam
ederler. Reaksiyon sıcaklığa bağlı olarak birkaç gün sürebilir.
Bu da demek oluyor ki sertleşmeye başlamış ve ancak birkaç saat önce atılmış bir epoksi
katmanının üzerine yeni bir kat epoksi, amin oluşumu riski olmaksızın atılabilir. Çünkü
aminler yeni tabakaya doğru ilerlemeye devam edeceklerdir.
43
Ancak, sertleşme tamamlandıysa, örneğin 2 ya da daha fazla gün geçtiyse, yüzeyde ince bir
amin tabakası görülebilir. Bu tabaka, üzerine atılacak epoksi ya da boya katmanının yüzeye
tutunmasını zorlaştıracaktır.
Amin oluşumu.
Böyle bir durumda yüzey hafifçe zımparalanmalı ve bir bez ya da sünger kullanılarak su ile
yıkanmalıdır.
Amin oluşumu beyaza yakın yağlı bir film tabakasına benzer.
Astar Boya:
Astar boyanın epoksi reçine ile uyumlu olmasına dikkat edilmelidir. Astar boya fırça ile ya da
spreyleme ile atılabilir.
Zımparalamaya başlamadan önce birkaç kat astar boya atılmalıdır. Bu sayede yüzeydeki
küçük kusurları örtecek kadar kalınlık oluşacaktır. Astarın kuruması için birkaç saat yeterlidir.
Bir günden fazla beklenmemelidir. Astar boya birkaç gün içinde çok sertleşir, bu hale
gelmeden önce zımparalanması gerekir.
Zımparalamadan önce, astar boyanın sprey boya ile boyanması tavsiye edilir. Bunun amacı
zımparalama işleminden sonra yüksek ve alçak bölgelerin belirleyebilmektir.
44
Bu resim fiberglas bantın kenarında hala tümsek olduğunu göstermektedir. Bu bölge astar
boya ile bir miktar daha doldurulabilir (bu yöntem macunlama sırasında da kullanılabilir).
Zımparalama ilerledikçe daha hassas kâğıtlar kullanılmalıdır. Amatör tekne yapımı için 150
numara zımpara astar aşamasında tatminkâr sonuç verecektir.
45
Kapaklı oturak bölmeleri gibi detaylar son kat boya öncesinde tamamlanmalıdır.
46
10. Boya
Son Kat Boya ve Kaydırmaz Boya:
Son kat boya basit bir işlemdir fırça ya da spreyleme ile yapılabilir.
Kaydırmaz boya tabana ve ön güverteye uygulanabilir. Kaydırmaz boyanın sınırlarını
belirlemek için maskeleme bandı kullanılmalıdır. Daha sonra istenen bölgeye kaydırmaz boya
tozu katılmış boya tatbik edilir.
Katkı maddesinin miktarı ile oynayarak kaydırmaz bölgenin pürüzlülüğü ayarlanabilir.
Güzel bir görünüm için kaydırmaz boya için bir miktar koyu bir ton kullanmak ve köşeleri
yuvarlatmak iyi sonuç verir.
47
Şeridin Boyanması (Boot Stripe):
Düz bir zeminde şerit her 25 cm’de bir tabandan işaretlenir.
İşaretler maskeleme bandı ile birleştirilir.
Diğer kenar boyunca da bant çekilir ve boyanır.
48
Son olarak tüm yüzeylere birkaç kat cila (clear coat) atılır. Daha iyi bir parlaklık için cila katları
arasında zımparalama yapılır.
49