ÖZET ARKA PLAN

YER
“Çalışmayan, eğitim ve öğrenim görmeyen
(NEET) gençliğe odaklanarak Türkiye’de gençler
için beceri ve işlere yönelik yollar oluşturma”
Çalıştayı, Meyra Palace Hotel
Ankara
TARİH
18-19 Kasım 2015
ETKİNLİK ADI
ÖZET
18-19 Kasım 2015 tarihinde, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) tarafından Avrupa
Eğitim Vakfı (ETF) ile işbirliği halinde ortak bir çalıştay organize edilecektir. Bu çalıştay, Türkiye ile
ETF'nin insan kaynaklarının geliştirilmesi ile bunun ekonomik büyüme, istihdam artışı ve sosyal
kapsayıcılığa katkıları üzerine odaklanmış politika reformları konusunda uzun soluklu işbirliğinin bir
parçasıdır.
Çalıştay, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile bölgesel ve yerel düzeydeki kuruluşlar da dahil
olmak üzere ilgili kurumlar, paydaşlar ve uzmanlar için tasarlanmış olup; özellikle Türkiye'deki
çalışmayan, eğitim ve öğrenim görmeyen gençlere (NEET) odaklanacak şekilde, gençlerin okuldan işe
geçişleri konusunu tartışmayı hedeflemektedir.
Çalıştayın amacı, Avrupa Komisyonu ve Komisyonun uzman ajansı olan Avrupa Eğitim Vakfı’nın
temsilcileriyle birlikte, NEET sorununun sistemik yönlerine ilişkin bir tartışma forumu oluşturmaktır.
Çalıştayda AB’nin NEET’e ilişkin politika yaklaşımı sunulacak; Türkiye’de konuya ilişkin mevcut
politikalar ve uygulamalar gözden geçirilerek karşılaşılan zorluklar tartışılacaktır. Etkinlik ayrıca NEET
olgusunu bütünleştirici bir yaklaşımla ele almaya yönelik olarak gelecekte uygulanabilecek girişimleri
değerlendirmek için fırsat sunacaktır.
ARKA PLAN
Subject to final confirmation
Son yıllara ait trendler, Türk gençlerinin eğitime devam etme ve işgücü piyasasına katılımında iyileşme
gösterse de, genç nüfusun önemli bir kısmı işgücü piyasasının ve eğitimin dışında kalmaya devam
etmektedir. Gençlerin eğitim ve öğretimde yer alması ve iş imkanlarına erişebilmelerinin sağlanması,
Türkiye'deki politika yapıcılar ve paydaşlar için bir öncelik haline gelmiştir.
Ancak ekonomik büyüme yavaşladıkça bu olumlu trendler de yavaşlamaktadır. Türkiye için zorlu
görev, ülkenin ve halkın yararı için sosyo-ekonomik gelişimi artıracak şekilde gençlerin potansiyelini
daha yüksek seviyelere çıkarmaktır. Gençlerin yaklaşık üçte birinin işgücü piyasasının dışında kalması
durumunda bu gerçekleşmeyecektir.
Gençlerin işgücü piyasasına entegrasyonu, dünyada gözlenen yaygın bir sorundur ve genç istihdamını
teşvik etmek için farklı seviyelerde harekete geçilmesini tetiklemiştir. Türkiye bu tartışmaya, özellikle
AB ve G-20 düzeyindeki girişimler yoluyla aktif olarak katılmaktadır.
Türkiye, Avrupa ve uluslararası standartlar ve uygulamalar doğrultusunda, hem içerik ve planlama,
hem de uygulamayı geliştirerek, toplumsal ve ekonomik ihtiyaçlara daha duyarlı eğitim ve öğretim
sistemi kurmayı amaçlamaktadır. Son yıllarda gerçekleştirilen reformlar ve alınan tedbirler, zorunlu
eğitim süresinin uzatılmasına, Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi'nin geliştirilmesine, önceki öğrenmenin
tanınma ve belgelendirilmesine ilişkin kapasitenin artırılmasına, beceri geliştirme sistemlerine bir
beceri beklenti fonksiyonunun yerleştirilmesine, okul-işyeri işbirliği için daha inovatif yolların
geliştirilmesine ve yaşam boyu öğrenme fırsatlarının herkes için daha yaygın bir fırsat haline
getirilmesine odaklanmıştır.
Bir dizi yeni ulusal politika çerçevesi tasarlanmıştır: Ulusal İstihdam Stratejisi 2014-2023, Mesleki
Eğitim ve Öğretimde Ulusal Strateji 2014-2018 , Ulusal Hayat Boyu Öğrenme Stratejisi 2014-2018,
KOBİ Stratejisi ve Eylem Planı (2015-2018), Girişimcilik Stratejisi ve Eylem Planı (2014-2016) ve
Türkiye Sanayi Stratejisi (2015-2018). İnsan kaynaklarının geliştirilmesi alanında IPA 2014-2020
yatırımlarına yönelik program hazırlık aşamasındadır. Ayrıca Türkiye, genişleme ülkelerindeki AB
ekonomik yönetişimi çerçevesinde Ekonomik Reform Programı için istihdam, beceriler ve sosyal
içerme alanındaki önceliklerini tanımlamaktadır.
Yürürlükteki bu politika çerçeveleri, orta-uzun vadede NEET sorununu çözmek amacıyla kapsamlı
stratejik eylemler geliştirilmesi için bir altyapı oluşturabilir. Tartışma alanlarına örnekler şunlardır:
örneğin farklı kamusal ve özel aktörler arasında (örn okullar, istihdam hizmetleri, işgücü piyasası
aktörleri, sosyal hizmetler, vb.) koordinasyon ve işbirliğinin nasıl güçlendirilebileceği; savunmasız
gençlerin ne şekilde daha iyi belirlenip onlara nasıl ulaşılabileceği; nitelikli kariyer danışmanlığı,
öğrenme fırsatları ve istihdam hizmetlerinin nasıl zamanında sunulabileceği.
Çalıştayın Odağı
Tartışılacak önemli hususlar, Türkiye bağlamında NEET’in özellikleri, okul-işyeri geçiş yollarındaki
kurumsal ve diğer boşlukların belirlenmesi ve bu boşlukları kapatmanın yol ve yöntemleridir. Eğitim,
istihdam ve sosyal kapsayıcılık girişimlerinin bütünsel biçimde NEET sorununu hedef alma potansiyeli;
önleyici, bir araya getirici ve telafi edici perspektiflerden ele alınacaktır.
Tartışmanın esin kaynağı; bir gence, okulu bırakmasından veya işini kaybetmesinden sonraki dört ay
içinde yeni bir iş ya da öğrenme fırsatı sunulması konusunda tüm AB Üye Ülkeleri’ne eylem çağrısında
bulunan AB Gençlik Garanti Girişimi (Initiative on Youth Guarantee) olacaktır. AB Üye Ülkeleri’nin
deneyimleri şunları öne çıkartmaktadır: Gençlerin, okuldan iş hayatına geçişlerini ve istihdam
edilebilirliklerini artırmak için ne tip yapısal reformlar gerekmektedir? Bu amaca hizmet etmek için
eğitim, öğretim ve istihdam sistemleri arasında nasıl daha iyi etkileşim sağlanabilir? İşgücü piyasasının
en uzağındaki gençlere hizmetler ve hedefli programlar yoluyla nasıl ulaşılabilir?
Çalıştayda, ulusal bağlamda daha fazla ilerlemek için Türkiye’de ulusal ve bölgesel düzeyde (kamu ve
özel) devam etmekte olan girişimlerden esin kaynağı oluşturabilecek derslere ve sonuçlara yer
verilecektir. Son olarak, çalıştayda mevcutları genişletme veya yeni yaklaşımlar tasarlama seçenekleri
ile yerel, bölgesel veya merkezi seviyedeki AB IPA desteğinin potansiyelinden yararlanma seçenekleri
ele alınacaktır.
Çalıştayda Türkiye, Avrupa Komisyonu, Uluslararası Çalışma Örgütü, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma
Teşkilatı, Dünya Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve Türkiye'den bu alanda faaliyet
gösteren uluslararası kuruluşlardan yetkililer, uzmanlar ve araştırmacılar konuşmacı olarak yer
alacaktır. Seçilmiş AB Üye Ülkeleri’nden ilgili örnekler sunulacaktır.
KATILIMCILAR
Çalıştaya, kalkınma ajansları, sosyal ortaklar, iş örgütleri, akademisyenler ve araştırmacılar, sivil
toplum örgütleri ve diğer ilgili paydaşlar başta olmak üzere eğitim, istihdam ve sosyal kapsayıcılık
alanında çalışan 100’ü aşkın ulusal ve yerel yetkilinin katılması öngörülmektedir. Avrupa Komisyonu,
AB Üye Ülkeleri’nin, Uluslararası Çalışma Örgütü, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, Dünya
Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın temsilcileri tartışmalarda yer alacaktır.
Diller
Çalıştayın çalışma dilleri Türkçe ve İngilizce olacaktır.
Birinci gün
18 Kasım 2015
09:00 – 09:30

Katılımcıların gelmesi ve kayıtlar
(Kahve ikramı)
Sunum: Gülnihan Cihanoğlu
Açılış ve tanıtım konuşmaları
09:30 – 10:00
François Begeot, Müsteşar, Bölüm Başkanı, Mali İşbirliği, Altyapı, Sosyal ve
Bölgesel Projeler, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
Erhan Batur, Müsteşar Yardımcısı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Doç. Dr. Mustafa Çolakoğlu, Müsteşar Yardımcısı, Milli Eğitim Bakanlığı
1. OTURUM
Moderatör: Murat Aksoy (Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
Türkiye'de NEET profili: Bölgesel farklılıklar ve cinsiyet eşitsizlikleri dahil
olmak üzere çoklu dışlama faktörlerine göre spesifik kategoriler
Konuşmacılar:
10:00 – 10:20
Murat Aksoy, Daire Başkanı, Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı,
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Lida Kita, Mesleki Eğitim-Öğretim ve Sosyal Kapsayıcılık Uzmanı, Avrupa Eğitim
Vakfı
Bu oturumda Türkiye'deki NEET'in ana özellikleri, eğilimleri ve politika sonuçları
genel olarak ele alınacaktır.
10:20-10:40
Kahve arası
Gençlere daha iyi okul-işyeri geçişleri sağlamaya yönelik sosyal ortaklık
Panel konusu: Gençlerin okul-işyeri geçişlerinin iyileştirilmesi ile becerilerin
geliştirilmesi ve düzgün işler (decent work) için daha fazla fırsat sağlamasına
ilişkin politik gündem konusunda Türk sosyal ortakların, Mesleki Yeterlilik
Kurumu’nun ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi'nin görüşleri
Konuşmacılar:
10.40 – 11.45
1. NEET konusunda global trendler ve soruna yönelik politika ve
programlar. Sosyal Ortakların Rolü. Özge Berber Ağtaş, ILO Türkiye
Ofisi
2. Becerilerin geliştirilmesi için işbirliği halinde çalışılması. Türkiye Ulusal
Mesleki Yeterlilikler Sistemi ve yetkili belgelendirme kurumları (VoC
Test Merkezleri). Firüzan Silahşör, Başkan Yardımcısı, Mesleki Yeterlilik
Kurumu (MYK)
3. Enis Bağdadioğlu, Direktör, Araştırma Birimi, TÜRK-İŞ
4. Şahin Serim, HAK-İŞ Konfederasyonu
Soru-cevap
2. OTURUM
Moderatör: Zeynep Aydemir Koyuncu, Sosyal Politika ve İstihdam Sektör
Yöneticisi, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
Gençlik Garantisi-AB’deki NEET sorununa stratejik bir yaklaşım
Gençlik Garanti girişimi - politika, uygulama, araç setleri ve fonlar. Cristina
Mereuta, İşgücü Piyasası Uzmanı, Avrupa Eğitim Vakfı
11.45 – 12.30
NEET: İşsiz, Aktif olmayan veya Bilinmeyen - neden önemli? Sue Maguire,
Araştırma Direktörü, gençlik geçişleri konusunda İngiltere uzmanı
Soru-cevap
Oturum, AB fon desteği (Avrupa Sosyal Fonu) dahil olmak üzere gibi AB Üye
Ülkeleri’ndeki gençlik garanti programları örnekleriyle, AB Gençlik Garanti
girişimine ayrılmıştır.
Eğitimden erken ayrılma ve genç işsizliği veya ataleti ile mücadele Türkiye ve küresel perspektifler
İşgücü piyasasındaki geçişleri destekleme. Aktif işgücü piyasası politikalarının
rolü. Mehmet Aslan, Daire Başkanı, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)
NEET - Türkiye'de atalet ve işsizlikten iş hayatına geçişler. Doç. Dr. Temel
Taşkın, Ekonomist, Dünya Bankası Türkiye Ülke Ofisi
12.30 – 13.25
Türkiye ve diğer OECD ülkelerinde NEET gençliği; politikalardaki eğilimler ve
ilerlemeler, müdahalelerin etkisine ilişkin kanıtlar.Sebastian Königs, Ekonomist,
İstihdam, Çalışma ve Sosyal İşler Müdürlüğü, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma
Teşkilatı (OECD)
Soru-cevap
Bu oturumda, NEET’i hedef alan politika ve tedbirlerin kapsayıcılığı ve etkinliği
özelinde, NEET gençliğinin sosyal, eğitimsel ve istihdam durumunun nasıl
iyileştirileceği konusunda Türkiye’den ve dünyadan anahtar mesajlar tartışılıp
paylaşılacaktır.
Çalışma grupları için açıklamaların yapılması
13.25 – 13.30
13.30 – 14.30
(temalar ve salonlar)
Öğle yemeği
3. OTURUM
Aşağıdaki konularda paralel çalışma grupları
1. Gençlik Garanti Programları: Gençlerin eğitim ve istihdama
entegrasyonu için önleyici, bütünleştirici ve telafi edici tedbirler için
entegre paket geliştirme
14.30 – 17.00
Gençlik garanti programları: harekete geçiş, başarılı ve zayıf yönler.
Simon Broek, Kıdemli Danışman/Yönetici Ortak, Ockham IPS (Institute for
Policy Support), Hollanda
İrlanda’daki Gençlik Garanti Girişimi. Gençlerin İstihdamının
Desteklenmesi. Paul Carroll, İşveren İlişkileri Başkanı, Sosyal Koruma
Birimi, İrlanda
Soru-cevap. Darboğazlar ve politika cevapları üzerine tartışma
Kolaylaştırıcı: Caner Demir, Sosyal Politika ve İnsan Kaynakları Gelişimi Sektör
Yöneticisi, Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
Raportör: Onur Açıkgöz (AB uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
2. Bölgesel seviyede çalışma: Özel sektör katılımına odaklı şekilde NEET
sorununa ilişkin bölge ve il düzeyindeki potansiyel ve zorluklar; yerel
yönetimler ve paydaşların rolü
NEET sorununa yönelik çok katmanlı yaklaşımlar: inovatif progmlar veya
sıradan işletmeler. Cemal Baş, Ekonomist, Türkiye Belediyeler Birliği
Soru-cevap. Darboğazlar ve politika cevapları üzerine tartışma
Kolaylaştırıcı: Hülya Tekin (AB uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
Raportör: Özün Taşkıner (AB uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
3. İzleme ve değerlendirme: Savunmasız gençler hakkında daha fazla ve
zamanında kanıt bulma ve sağlıklı izleme ve değerlendirme yoluyla
verimli politika yapma.
Gençliğin istihdama geçişi konusunda politika performansı ve
değerlendirilme: Türkiye'deki durum (STYLE projesi, AB 7. Çerçeve). Doç.
Dr. Fatoş Gökşen, Direktör, Koç Üniversitesi Sosyal Politika Merkezi,
İstanbul, Türkiye
Gençlerde işsizlik ve ataletle mücadelede ilerlemenin izlenmesi: Gençlik
destek programlarının izlenme ve değerlendirmesinin iyileştirilmesine
yönelik Avrupa'dan örnekler. Cristina Mereuta, İşgücü Piyasası Uzmanı,
Avrupa Eğitim Vakfı
Soru-cevap. Darboğazlar ve politika cevapları üzerine tartışma
Kolaylaştırıcı: Uğurtan Taşkıner (AB uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı)
Raportör: Nagehan Köseoğlu (AB uzmanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı)
17.00
1. günün kapanışı
İkinci gün
19 Kasım 2015
09:00 – 09:30
Katılımcıların gelmesi
(Kahve ikramı)
Sunum: Gülnihan Cihanoğlu
4. OTURUM
Moderatör: Lida Kita, Mesleki Eğitim-Öğretim ve Sosyal Kapsayıcılık Uzmanı,
Avrupa Eğitim Vakfı
1. günün özeti
09:30 – 10:15
Paralel çalışma gruplarından geri bildirimler
 Soru-cevap
Gençleri güçlendirme ve geliştirme stratejileri ve çıraklık

Çıraklık için ittifaklar kurmak. Türkiye'nin taahhütleri ve öncelikleri.
Paydaşların rolü.
Özlem Kalkan, Uzman, Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Milli
Eğitim Bakanlığı

10.15 – 11.15
Gençlik, cinsiyet ve az gelişmiş bölgelerde ekonomik kapsayıcılığı
sağlamak için özel sektörün katılımı.
Mehmet Uvez, Kapsayıcılık Uzmanı - Politika Danışmanı, Baş Ekonomist
Bürosu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Ankara Ofisi

İşle ilgili pratik deneyimlerin eğitim, nitelikli staj ve çıraklık, yapılandırılmış
ve izlenen eğitimle bütünleştirilmesi için işverenlerle sürdürülebilir
ortaklıklar.
Koray Balkaya, Türk İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK);
Orhan Yazkan, Kalite Sistemleri ve Teknik Eğitim Yöneticisi, Türk Traktör
Katılımcı görüşleri
11.15 – 11.45
Kahve arası
Gelecekteki eylem noktalarına ilişkin panel tartışması

11.45 – 13:15


Melih Akın, AB Uzmanı, Program Yönetimi, İzleme ve Değerlendirme
Birimi Koordinatörü, Avrupa Birliği Koordinasyon Birimi, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Işıl Oral, Eğitim Reformu Girişimi
Çağlar Deniz, Sıfır Ayrımcılık Derneği
Katılımcı görüşleri
Ele alınması gereken anahtar eylem noktalarını özetlemeye yönelik oturum:
örneğin kurumların ve aktörlerin arasındaki eksik bağlantılar ve nasıl kapsamlı
bir yaklaşım oluşturulacağı; bir sonraki IPA paketinde NEET ve gençliğin
genel olarak nasıl ele alınması gerektiği ve ihtiyaç duyulan politika reformları
Sonuç Tespitleri
13:15 – 13.30
Konuşmacılar:
Murat Aksoy, Avrupa Birliği ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanı, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Lida Kita, Mesleki Eğitim-Öğretim ve Sosyal Kapsayıcılık Uzmanı, Avrupa
Eğitim Vakfı
Öğle yemeği
13.30 – 14.30
Çalıştay kapanışı