“DÜNYADA ve TÜRKİYE`DE KRUVAZİYER TURİZMİ ve KUŞADASI

“DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ ve
KUŞADASI LİMANI”
1
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
İÇİNDEKİLER
Sayfa
Sunuş……………………………………………………………………………………………………………………..
3
1. Kruvaziyer Turizmi…………………………………………………………………………………………..…
4
2. Dünyada Kruvaziyer Turizmi……………………………….……………………….……..……………..
5
3. Türkiye’de Kruvaziyer Turizmi…………………………………………………………………………….
10
4. Kuşadası Limanı………………………………………………………………………………………………...
13
4.1. Kuşadası Limanı’nın Tarihçesi………………………………………………..……….……………
13
4.2. Kuşadası Limanı ile İlgili Teknik Bilgiler………………………………………………………..
14
4.3. Kuşadası Limanı İstatistikleri.………………………………………………………………………
15
4.4. Kuşadası Limanı’nın Ticari Hayata Katkısı…………………………………………………….
19
5. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………………………….
20
EKLER
EK-A: Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliğine Üye Firmaların İletişim Bilgileri………..
22
EK-B: Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliğine Üye Firmaların Kruvaziyer Gemileri...
26
Kaynakça………………………………………………………………………………………………………………..
34
2
Sunuş
Günümüzde turizm talebi içerisinde özellikle kruvaziyer gemilerle yapılan turizme olan talepte
hızlı bir atış gözlemlenmektedir. Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği (Cruise Lines
International Association, CLIA) tarafından yayımlanan rapora göre; 1990-2009 yılları arasında
kruvaziyer gemilerle seyahat eden yolcu sayısında % 7,2 oranında bir artış söz konusudur.
2010 yılında yaklaşık 14,5 milyon kişi kruvaziyer gemilerle dünyanın çeşitli destinasyonlarına
seyahat etmiştir. 2011 yılında ise 252 gemi ve 16 milyon yolcuya ulaşması, sektörün
büyüklüğünün 30 milyar dolara ulaşması beklenmektedir.
Kuşadası, ekonomisi turizme dayanan bir ilçedir. Kuşadası ekonomisi içinde ise kruvaziyer
turizminin ve Kuşadası Limanı’nın önemli bir yeri vardır. Kuşadası Limanı, gelen kruvaziyer
gemi sayısı ve deniz yolu ile gelen turist sayısı bakımından Türkiye’de liderdir. Bu nedenle, hem
ülke ekonomisi içinde, hem de ilçemizin ekonomik ve ticari hayatında önemli bir yere sahiptir.
Bu rapor, dünyada ve Türkiye’de kruvaziyer turizmindeki son gelişmeler hakkında bilgiler
sunmaktadır. Raporun ilk bölümünde kruvaziyer turizmi konusunda bilgiler sunulmaktadır.
İkinci bölümde geçmişten günümüze dünyada kruvaziyer turizminin gelişimi ortaya
konulmakta, üçüncü bölümde ise Türkiye’de kruvaziyer turizmi ele alınmaktadır. Dördüncü
bölümde ise Kuşadası Limanı’nın Türkiye turizmindeki yeri ve ilçe ekonomisindeki önemi
ortaya konulmaktadır. Rapor; sonuç ve değerlendirmeler ile sona ermektedir.
Odamız Araştırma-Geliştirme bölümü tarafından hazırlanan bu raporun faydalı olması
dileğiyle, bol kazançlı günler dilerim.
Serdar AKDOĞAN
Yönetim Kurulu Başkanı
3
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
1. Kruvaziyer Turizmi
1942 yılında Prof. Dr. Walter Hunziker turizmi “para kazanma amacına dayanmayan ve
devamlı kalış biçimine dönüşmemek kaydıyla, yabancıların bir yerde konaklamalarından ve bir
yere seyahatlerinden doğan olay ve ilgilerin tümü” olarak tanımlamıştır. Pek çok tanımı yapılan
turizmin OECD tarafından da kabul gören tanımı bu şekildedir.
Turizm sözcük olarak Latincede “dönmek” anlamına gelen “tornus” sözcüğünden türemiştir.
Sözcük kökeninden de anlaşılabileceği gibi “Başladığı yere geri dönecek şekilde dolaşarak
yapılmış bir hareketi” tanımlamaktadır.
Turizmin pek çok dalları var. Deniz turizmi bu dallardan bir tanesidir. Kruvaziyer turizm ise,
deniz temelli turizm kategorisi içinde yer almaktadır. Kruvaziyer turizminde; liman ziyaretleri,
limana yakın yerlerde ziyaret ve alışverişlerden oluşan aktiviteler vardır. Kruvaziyer gemilerin
uğradığı limanlar ve bu limanlarda, kruvaziyer turistlere sunulan turistik hizmetler, ev sahibi
ülkelerin ağırlıkla yatırım yaptıkları alanları oluşturmaktadır. Ancak, kruvaziyer turizmin
temelinde deniz ve gemi seyahati vardır. Gemi seyahati, gemide sunulan her türlü hizmet ve
liman ziyaretlerinden oluşan bir turistik ürün olarak kruvaziyer turizm, ayrıca diğer ulaştırma
ve konaklama hizmetlerinden de yararlanmaktadır. Kruvaziyer gemi seyahati belirli
limanlardan başlar. Belirli sayıda limanlar arasında ve belirli sürede sürecek olan seyahatin
öncesinde ve sonrasında, katılımcıların ulaşımı ve konaklaması, turistik ürünü diğer
bileşenleridir.
Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği (Cruise Lines International Association, CLIA)’ne göre
kruvaziyer gemileri; “Seyahati programlanmış, derin sularda iki gün ya da daha fazla kalan, en
az 100 yolcu kapasiteli gemidir.” Bu tanıma göre yük taşıyan gemilerle kısa mesafeli tur yapan
operatörler, feribotlar ve teknelerin kapsam dışı tutulduğu görülmektedir. Mesela Yunan
adaları arasında veya Yunan adalarıyla Türkiye limanları arasında günlük yolcu taşıyan ya da
kısa tur yapan teknelerin ya da feribotların, kruvaziyer turizme dâhil olması mümkün değildir.
Wild & Dearing (2000, s.319)’e göre “kruvaziyer turizm; konukların, belli bir rotada işlemekten
ziyade değişik destinasyonları ziyaret etmek üzere, temel amacı normal olarak taşıma değil,
misafirleri ağırlamak olan bir gemiye, boş zamanlarını değerlendirmek için, bir ücret ödeyerek
binmek suretiyle yapılan seyahattir”. Buna göre, amacı taşıma veya ulaştırma değil, konukları
4
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
olan turistleri ağırlamak olan ve bu amaçla her türlü hizmet donanımına sahip bulunan büyük
gemilerle yapılan deniz seyahatleri, kruvaziyer turist ürünün ana eksenini oluşturmaktadır.
Kruvaziyer turistik ürün satın alan misafirler, gemiye hangi limanda ne zaman bineceklerini,
hangi limanları ne kadar süre içinde ziyaret edeceklerini, bu ziyaretler sırasında liman
ülkesinde, karada aktivitelere katılacaklarını, dönüşün hangi limana ne zaman olduğunu
normal koşullar altında bilirler. Örnek olarak İstanbul başlangıçlı bir kruvaziyer gemi ile bir
hafta süre ile Karadeniz de 5 liman ziyareti satın alan bir turist kendi olanaklarıyla İstanbul’a
gelir. Programlı seyahatine başlar bitince yine aynı limanda gemiden ayrılarak ülkesine geri
döner. Kruvaziyer gemiler yanaştıkları limanda ihtiyaçlarını karşılarlar. Gemi ve yolcuları için
giriş-çıkış işlemleri yapılır. Limanlarda genellikle saatli sürelerde kalınılır. Bu süre içinde;
eğlence, ziyaretler, alış-veriş ve bunun gibi olanaklar yolculara sunulur. Bu aktivitelere katılım,
genellikle kruvaziyer seyahat ücretine dâhil değildir. Yerel seyahat acenteleri önceden
anlaşılan fiyatlar üzerinden, çeşitli organizasyonları gerçekleştirirler.
Turizm amaçlı kruvaziyer gemi işletmeciliği farklı ve zor bir uğraş alanıdır. Özellikle kruvaziyer
gemiler sabit yatırımı, sermaye ve teknoloji açısından özellikli bir yatırımdır. Piyasadan talebin
iyi olduğu konjonktürde sorun olmayacak olan yatırımın geri dönüşümü, turizm gibi kırılgan bir
sektörde oldukça riskli olabilmektedir. 11 Eylül 2001 olayından sonra, genel olarak dünya
piyasalarında meydana gelen daralma, kruvaziyer turizm hareketlerine de yansımıştır. Bu
yansıma, doğal olarak işletmeleri, acenteleri, limanları ve kruvaziyer turizme hizmet veren her
kesim üzerinde hissedilmiştir.
2. Dünyada Kruvaziyer Turizmi
Deniz turizmi içinde değerlendirilen kruvaziyer gemilerle yolcu taşımacılığı ilk kez Albert Balin
tarafından 19. yy sonlarında 1890 yılında gerçekleştirilmiştir. O yıllarda yolcu ve yük gemileri
arasında tam bir uzmanlaşma olmadığından, bu yöntem dünya da büyük ilgi yaratmamıştır
(Kadıoğlu & Güler: 1988, s.44 ).
Bu tarihlerde ABD ile Avrupa arasında seyahat edecek zengin kişileri taşıma amaçlı yolcu
gemileri
çalışmaya başlamıştır.
Birinci Dünya
Savaşı’ndan
sonra
ABD’ye
göçlerin
sınırlandırılması ve uçak teknolojisinin havayolu rekabetini geliştirmesi tarifeli transatlantik
seferlere talebi azaltmıştır. “Uçak rekabeti ile birlikte transatlantikler işlevlerini yitirmeye
başlamışlardır.
Le
Havre
Southhampton-Newyork
parkurunu
3,5
günde
alabilen
5
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
transatlantikler uçakla çeyrek güne kadar inen seyahat süresi karşısında iki terminal arasında
tarifeli sefer yapmayı amaçlayan hizmet tarzlarını özde turizmi ve dinlenmeyi esas alan
kruvaziyer taşımacılığına kaydırmıştır.
“1930 yılında, kruvaziyer seferler devlet desteği sağlayan Almanya sayesinde, kruvaziyer
turizm çok büyük bir gelişme göstermiştir. Bu seferlere yoğun katılım sağlayabilmek için devlet
“Eğlen, güç kazan” (Kraft durch Freude- Strenght) sloganını yaymaya başlamıştır. Ancak II.
Dünya Savaşı’nın hemen ertesinde, Yunanistanlı armatörler, Adalar Denizi’nde kruvaziyer
seferleri başlattılar. Kruvaziyer gemi işletmeciliğinde stratejilerine ABD’lilerdeki gezme-görmedinlenme isteğini kruvaziyer turizm doğrultusunda yönlendirmede çok başarılı olmuşlardır.
Semiramis adlı gemi ile gerçekleştirilen bu seferler büyük ilgi görmüştür (Kadıoğlu ve Güler:
1998, s.44 ).
Dünyada genel olarak turizmin gelişmesini doğrusal çizgisinin kırılarak sıçrama yapıldığı
dönem, II. Dünya Savaşı sonrasına rastlar. Savaşın bitmesi, Avrupa’nın yeniden ekonomik
gelişmesinin hızlanması, yüksek gelirli sanayi toplumlarında, kitle turizmine katılım hususunda,
uygun bir zemin ortaya çıkarmıştır.
Daha sonra 1900’lü yıllardan itibaren 2. Dünya Savaşı’na değin İngiliz, Alman, Amerikan ve
Fransız şirketleri Avrupa ile Amerika kıtası arasında lüks yolcu gemileriyle en hızlı ulaşımı
sağlama yarışına girişmişlerdir. 14 Nisan 1912’de Titanic adlı 270 metre boyundaki dev
transatlantiğin buzdağına çarpıp batması ve yolcu ve mürettebattan 1502 kişinin hayatını
kaybetmesi (Ancak 705 can kurtarılabilmişti) bu hızı kesmemiştir. Hızın kesilmesi için 2. Dünya
Savaşı’nın patlak vermesi gerekecekti.
2. Dünya Savaşı’nın hemen sonrasında yolcu gemileri yeniden eski popülaritesini yakalamıştır.
Bu dönemde ABD’nin United States transatlantiği (1952 yılında hizmete girmişti) ve İngilizlerin
ünlü Queen Elizabeth II transatlantiği (1967) en ünlü transatlantikler arasında yerini almıştır.
Kruvaziyer turizm bir kitle turizmi sayılmasa da, 1950li yıllardan itibaren, genel olarak turizm
hareketlerine katılımın yoğunlaşması, modern kruvaziyer turizmin de başlangıcı sayılabilir.
Diğer taraftan, “1950li yıllarda kıtalar arası hava taşımacılığının ön plana çıkmasıyla Atlantik’te
yolcu taşımacılığına yönelik düzenlenmiş gemiler iş yapamaz hale gelmişlerdir. Bu durum
karşısında gemi şirketleri yeni bir Pazar oluşturmak zorunda kalmış ve gemilerin, gezi, tatil
amaçlı kullanılması fikrinin gelişmesiyle kruvaziyer turları doğmuştur.
6
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Kruvaziyer turizmde 1950li yıllarda başlayan gelişme, daha sonra üzerinde geniş olarak
durulacak olan, dünyada başlıca iki bölgede ortaya çıkmıştır. Bu önemli iki bölge Akdeniz ve
Karaibler’dir. 1969 yılında Karaibler’de deniz turlarına 312.000 kişinin katıldığı, Akdeniz’de de
hemen hemen bir o kadar yolcunun aynı amaçla seyahat ettiği tahmin edilmektedir (Toskay:
1983, s.247). Buna göre 1970lerin başında 600.000 civarında bir turist kapasitesinin, kruvaziyer
endüstrisine, dünya genelinde bir katılımı olduğu anlaşılmaktadır.
Ancak havayolu taşımacılığındaki gelişmeler 1960’lı yıllardan itibaren deniz yolunu yolcu
ulaşımından çok bir dinlenme/eğlenme ve turizmin kelime anlamının “başladığı yere dönmek”
olmasından hareketle gerçek bir “turizm faaliyeti” haline getirmiştir. “Kruvaziyer Turizmi”
diyebileceğimiz etkinlik de aslında dünyada 1960’lı yıllardan itibaren başlamış ve asıl
popülaritesini bu dönemden itibaren yakalamıştır.
Bu yıllarda yapılan kruvaziyer gemileri tipik olarak 180 metre boyunda; 600–700 yolcu
taşıyacak kapasitede gemilerdir. Bu seçkin gemilerde yüzme havuzları, tiyatrolar, restoranlar,
lüks yolcu kamaraları vardı. Daha sonraları kruvaziyer gemilerine artan taleple birlikte;
gemilerin de boyları ve kapasiteleri artmıştır.
Örneğin; Princess Cruises tarafından 1984 yılında inşa ettirilen “Royal Princess” adlı dev
kruvaziyer gemi; 1970 li yıllardaki atalarının neredeyse iki katına yakın; 1250 yolcu
taşıyabiliyordu. Carnival Cruise Lines tarafından işletilen “Jubilee” ve “Celebration” adlı
gemiler ise 230 metre boyunda ve 1850 yolcu kapasiteli dev kruvaziyer gemilerdi.
Royal Princess
Jubilee
Celebration
Kruvaziyer gemilerde görülen patlama; 1990’lı yıllarda da devam etmiştir. Bu yıllarda
kruvaziyer gemiler artık yüzen dev eğlence merkezleri haline gelmiştir.
7
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Freedom of the Seas
“Freedom of the Seas” adlı dev transatlantik; dünyanın en büyük kruvaziyer gemisi unvanını da
elinde bulundurmaktadır.
Freedom of the Seas denize inene kadar, dünyanın en büyük kruvaziyer gemisi unvanını 345
metrelik boyuyla Queen Mary II elinde bulunduruyordu. Freedom of the Seas, Queen Mary
II’den 6 metre daha kısadır ancak, 158 bin Gross Tonaj hacmiyle dünyanın en büyük kruvaziyer
gemisidir. Adeta yüzer bir şehir olan gemide sörf havuzu, buz pateni pisti gibi bir gemide
bulunması hayal edilemeyen ayrıntılar bulunmaktadır. Ayrıca gemide “dağcıların tırmanması
için” kayalardan oluşturulmuş yapay bir yamaç da vardır. 1850 yolcu kamarası olan geminin
toplam yolcu kapasitesi ise 4750’dir.
Yıllar itibarıyla kruvaziyer gemilerinin büyüklüklerinde ve yolcu kapasitelerindeki artış
nedeniyle de kuruvaziyer gemilerle seyahat edenlerin sayısında da önemli artışlar
gerçekleşmiştir. Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği’nin verilerine göre 1990-2009 yılları
arasında kruvaziyer endüstrisi yıllık ortalama % 7,2 oranında büyümüştür. 2009 yılında 13,5
milyon kişi, 2010 yılında ise yaklaşık 14,5 milyon kişi kruvaziyer gemilerle seyahat etmiştir.
2011 yılında ise 252 gemi ve 16 milyon yolcuya ulaşması, sektörün büyüklüğünün 30 milyar
dolara ulaşması beklenmektedir.
Aşağıdaki tablo ve grafik 1990-2009 yılları arasında kruvaziyer gemilerle seyahat edenlerin
sayısını göstermektedir. 1990 yılında 3 milyon 774 bin kişi kruvaziyer gemilerle seyahat
ederken, bu sayı 2009 yılında 13 milyon 442 bin kişiye ulaşmıştır. 2010 yılında ise 14,5 milyon
kişi kruvaziyer gemilerle dünyanın farklı destinasyonlarına seyahat etmiştir.
8
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Kuzey Amerika
3.496
3.834
4.023
4.318
4314
4.223
4.477
4.864
5.243
5.690
6.546
6.637
7.472
7.990
8.870
9.671
10.078
10.247
10.093
10.198
Diğer
278
334
362
410
486
498
493
516
625
647
668
862
1.176
1.536
1.590
1.509
1.928
2.316
2.912
3.244
(Bin Kişi)
Toplam
3.774
4.168
4.385
4.728
4.800
4.721
4.970
5.380
5.868
6.337
7.214
7.499
8648
9.526
10.460
11.180
12.006
12.563
13.005
13.442
Kaynak: 2010 CLIA Cruise Market Overview
9
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği’ne kayıtlı 26 kruvaziyer firması bulunmaktadır. Bu
firmaların iletişim bilgileri ve kruvaziyer filolarının listesi EK’te sunulmuştur.
3. Türkiye’de Kruvaziyer Turizmi
Türkiye’deki kruvaziyer turizmi; “ülkemiz insanlarının kruvaziyer gemilerini turistik gezi amaçlı
kullanması”, “ülkemizin sahip olduğu kruvaziyer gemilerle dünya kruvaziyer turizmi
pastasından pay alması”, “üç yanı denizlerle çevrili ülkemizin kruvaziyer gemilerin uğrak limanı
olarak bu pastadan pay alması” olmak üzere 3 açıdan ele alınabilir altında toplanabilir:
Son yılarda ülkemiz insanlarının seyahat tercihlerine kruvaziyer gemi seyahatini ekledikleri
dikkat çekmektedir. 2008 yılında 18 bin olan Türk kruvaziyer yolcu sayısı 2009 yılında 30 bin
olmuştur.
Ülkemizin sahip olduğu bir kruvaziyer gemisinin olmaması, Türkiye’deki kruvaziyer turizmini
“ülkemizin sahip olduğu kruvaziyer gemilerle dünya kruvaziyer turizmi pastasından pay
alması” açısından değerlendirilmesini imkânsızlaştırmaktadır. Son kruvaziyer gemilerimizden
M/V Akdeniz’in emekli olması ve M/V Karadeniz’in ise özelleştirmesinden sonra Türk
bayrağından çıkmasından sonra elimizde hiç kruvaziyer tipi gemimiz kalmamıştır.
Akdeniz Gemisi
1990-1992 yılları arasında Denizyolları İşletmesi tarafından Tura Turizm ve Alman Phoenix
Turizm Şirketi tarafından kiralanan Akdeniz gemisi, kışın Cenova kalkışlı ve dönüşlü olarak 14
günlük Kanarya Adaları-Batı Afrika Sahilleri turu; yazın ise Bremerhaven kalkışlı ve dönüşlü
olarak bir haftalık Norveç Fiyordları-Shetland adaları- İskoçya turu yapmaktaydı.
10
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Yine benzer bir şekilde kiralanmış olan M/V Karadeniz gemisi de; Denizyolları İşletmesi
tarafından özelleştirilmiş, satın alan firmada gemiyi bir Yunanlı firmaya satmıştır.
Kruvaziyer turizmi; “üç yanı denizlerle çevrili ülkemizin kruvaziyer gemilerin uğrak limanı
olarak bu pastadan pay alması açısından” incelendiğinde; Akdeniz çanağında ören yerlerine
yakın Kuşadası, Antalya, İstanbul gibi limanları ve denizlerinin temizliği ile ülkemizin önemli bir
potansiyeli olduğu görülmektedir.
Aşağıdaki grafikler, 2003-2010 yılları arasında ülkemize gelen kruvaziyer gemi sayılarını ve bu
gemilerle ülkemize gelen misafirlerimizin sayılarını göstermektedir.
2000’li yıllardan itibaren Türkiye'de kruvaziyer gemileri ile yapılan seyahatlere olan taleplerde
kayda değer bir artış gözlemlenmekte ve deniz hudut kapılarında yolcu trafiğinde geçmiş
11
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
yıllara göre yoğunluk yaşanmaktadır. Kruvaziyer gemilerinin Türkiye'de en çok uğradığı
limanlar Kuşadası, İstanbul, İzmir, Bodrum, Marmaris ve Antalya'dır.
Ulaştırma Bakanlığı’nın verilerine göre, 2010 yılında başta Kuşadası, İstanbul, Marmaris, İzmir,
Bodrum, Alanya, Antalya, Dikili ve Trabzon limanları olmak üzere ülkemize 1368 adet
kruvaziyer gemisi ile 1.719.098 yolcu giriş yapmıştır. Diğer bir ifadeyle, 2010 yılında dünyada
14,5 milyon kişinin kruvaziyer gemilerle seyahat ettiği dikkate alındığında, dünya kruvaziyer
yolcularının % 11,9’unun Türkiye’ye uğradığı söylenebilir.
Dünyaca ünlü kruvaziyer şirketlerinin programlarına Türkiye’yi de dahil etmelerinde, 2003
yılında yapılan bir düzenleme ile liman tarifelerinde kılavuzluk ve römorkörcülük dahil olmak
üzere yapılan % 50’lik indirim, kıçiteri bulunan gemilerin 2. römorkörden muaf tutulması gibi
önlemler etkili olmuştur.
Son yıllarda Türkiye'deki kruvaziyer limanlarımızın birçoğu özelleşmiş durumdadır. Bugün her
liman kendi trafiğini ve potansiyelini arttırmak için yenilenme ve yapılanma çalışmaları
içerisine girmiştir.
Mevcut şartları itibariyle özellikle İstanbul, Antalya, Alanya, İzmir ve Kuşadası yörelerinde
kruvaziyer turizmi açısından büyük bir potansiyel mevcuttur.
Aşağıdaki tablolarda 2011 yılında Limanlarımızda Türk ve yabancı bayraklı gemilerden alınan
ücretler ile yabancı bayraklı yolcu ve kruvaziyer gemilerden alınan navlun hasılat oda payı
tarifeleri gösterilmektedir.
2011 YILI YABANCI BAYRAKLI YOLCU VE KRUVAZİYER GEMİLERDEN
ALINAN NAVLUN HASILAT ODA PAYI TARİFESİ
0
GRT
5000
GRT KADAR
ÜCRETSİZ
5001
GRT
20000
GRT KADAR
50,00 $
20001
GRT
YUKARISI
100,00 $
2011 YILI T.C. BAYRAKLI GEMİLERDEN ALINAN ÜCRETLER
GEMİ GROS TONU
ÜCRET
0
500
GRT KADAR
25,00 TL
0
500
GRT KADAR
45,00 TL
501
1500
GRT KADAR
65,00 TL
1501
2500
GRT KADAR
120,00 TL
12
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
2501
5001
10001
25001
35001
50001
5000
10000
25000
35000
50000
GRT KADAR
GRT KADAR
GRT KADAR
GRT KADAR
GRT KADAR
GRT YUKARISI
180,00 TL
220,00 TL
250,00 TL
300,00 TL
350,00 TL
380,00 TL
2011 YILI YABANCI BAYRAKLI GEMİLERDEN ALINAN ÜCRETLER
GEMİ GROS TONU
ÜCRET
0
501
GRT KADAR
85,00 TL
501
1000
GRT KADAR
125,00 TL
1001
1500
GRT KADAR
160,00 TL
1501
2000
GRT KADAR
210,00 TL
2001
2500
GRT KADAR
250,00 TL
2501
5000
GRT KADAR
300,00 TL
5001
10000
GRT KADAR
330,00 TL
10001
25000
GRT KADAR
360,00 TL
25001
GRT YUKARISI
390,00 TL
4.Kuşadası Limanı
4.1. Kuşadası Limanı’nın Tarihçesi
Zengin bir tarihi geçmişi ve doğal güzelliklerin yanında turizm ile erken tanışmış olması
Kuşadası’nı diğer turizm merkezlerinden farklı kılmaktadır. Efes, Artemis Tapınağı, Meryem
Ana Evi, St. John Bazilikası, Priene, Miletus, Didim, Claros gibi pek çok tarihi ve kutsal mekâna
sadece dakikalarla ölçülen sürelerle ulaşımın sağlanabildiği Kuşadası, Akdeniz’in en önemli
kruvaziyer turizmi noktalarından birisidir. 1960’lı yıllarda inşa edilen Kuşadası limanı, 2003
yılında özelleştirilmiş ve bu tarihten itibaren Ege Liman İşletmeleri A.Ş. (Ege Ports) tarafından
işletilmeye başlanmıştır.
Kuşadası Limanın da içinde bulunduğu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı İller Bankası’nca
hazırlanmış olup 10.12.1984 ve 04.06.1985 tarihinde Belediye Meclisince uygun görülerek
20.06.1985 tarihinde Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nca onaylanmıştır.
Limanın 1. iskelesinin yapımı 1960’lı yıllarda Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğünce
gerçekleştirilmiş ve 1973 yılından itibaren hizmete açılmıştır.
13
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Ancak yoğun yolcu ve ro-ro teknelerinin yanaşma taleplerinden dolayı 2. İskelenin yapımı
gündeme gelmiştir. İkinci iskelenin de yapımına 1990 yılında başlanılmış ve 1991 yılında
tamamlanarak işletmeye açılmıştır.
Zaman içinde artan talepler doğrultusunda 1. iskelenin boyuna 25 m. 2. İskelenin boyuna 50
m. ilave yapılmıştır.
4.2. Kuşadası Limanı ile İlgili Teknik Bilgiler
Koordinatları
Enlemi 37 52' 30" K, Boylamı 27 152 42" D olan Akburun ile Enlemi 37 48' 54" K, Boylamı 27
16' 12" d mevkiindeki Narderesi ağzından, Batı istikametine çizilen hatlar ile 27 14' 00" D
Boylamının iç kısmında kalan deniz havzasıdır.
Liman Alanı
Aydın ili, Kuşadası ilçesinde bulunan Kuşadası Liman'ında Kuşadası Kadastro Müdürlüğünce
01.02.2000 tarihinde mahallinde yapılan kadastro tespit çalışmaları neticesinde hazırlanan
kadastro paftasında Maliye hazinesi adına tapuda tescilli olan Camikebir Mahallesi, 48 ada, 1
parsel 12.587 metrekare olup, 6.609,34 metrekarelik bölümü kullanılmaktadır. Ayrıca limanın
kullanımında tescilsiz 12.884,24 metrekarelik dolgu alanı bulunmaktadır. Böylelikle toplam
liman sahası 19.593,58 metrekaredir.
Limanda mendirek ve Liman geri sahasında kapalı ambar ve sintine arıtma tesisi
bulunmamaktadır.
Rıhtım Su Vanaları ve Kapasiteleri
Yeni rıhtımda 3 adet ve eski rıhtımda 2 adet su vanası olup kapasitesi 25 ve 20 ton/saattir.
Toplam Rıhtım
Uzunluğu(m)
Ortalama
Derinlik(m)
Elleçleme
Kapasitesi(Ton/Yıl)
Gemi Kabul
Kapasitesi
(Adet/Yıl)
Depolama
Kapasitesi(Ton/Yıl)
1346
10
-
2400
-
14
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Rıhtım No ve Adı
1 No'lu
2 No'lu
4 No'lu
5 No'lu
6 No'lu
7 No'lu
Tesisin adı
İdari Bina ve Yolcu Salonu
Boyu(m)
262
225
158
235
258
208
M2
591
Kat Durumu
1 kat
Derinliği(m)
9
9
10
10
12
12
Açıklama
Hizmet Birimi(Tescilli Alanda)
Liman Tesisleri
Kullanma Suyu: Kuşadası Limanı’nda 7 gün / 24 saat süreli kullanım suyu temin edilebilir.
Kullanma suyu bir iskele üzerinde bulunan 11 vanadan sağlanmaktadır. Su temin kapasitesi
100 ton/saat düzeyindedir. Su ücretinin metrik tonu 13 ABD Dolarıdır. Limanda kullanılan
kullanma suyunun analiz raporu talep durumunda verilebilmektedir.
Atık Alım Hizmeti: Atık alım hizmeti 7 gün / 24 saat verilmektedir. Tüm tekneler MARPOL
73/78’e göre tasnif edilmiş çöp vermek zorundadırlar.
Evsel Atık Su, Sintine Suyu ve Yağlı Slac: Gemi varışından 48 saat önce bildirimde bulunmak
kaydı ile hizmet verilmektedir. Evsel atık su, Sintine Suyu ve Yağlı Slac tanker kamyonlar ile
alınmaktadır.
Onarım: Limanda kompresörler, pompalar v.b. ile ilgili küçük onarım hizmetleri verilmektedir.
Klavuz Hizmetleri: Klavuz Hizmetleri, 500 Groston üzerindeki tankerler için zorunlu olup 24
saat süre ile sağlanmaktadır. Varışlarda klavuzluk hizmeti için 1 saat önceden bildirimde
bulunulması gerekmektedir. Kalkış için teknelerin tahmini kalkış saatinde 1 saat önce
bildirimde bulunmak gereklidir.
Sağlık Hizmetleri: Liman alanında 1 ambulans ve acil durumlar için diğer gerekli ilk yardım
malzemeleri ile haftada 7 gün 24 saat esaslı hizmet verilmektedir.
Güvenlik: Kuşadası Limanı, Uluslararası Gemi ve Liman Tesisleri Güvenlik Kodu (ISPS Code,
International Ship and Port Facility Security Code) ile uyum sağlayan ilk limandır.
15
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
4.3. Kuşadası Limanı İstatistikleri
Aşağıdaki tablo 2003-2010 yılları arasında Limanlarımıza uğrayan Kruvaziyer gemi ve yolcu
sayılarının yıllık gelişimini göstermektedir. 2003 yılında 883 kruvaziyer gemisi ile 581.848 yolcu
ülkemize gelmiş, bu sayı 2010 yılında 1368 kruvaziyer gemisi ile 1.719.098 kişiye ulaşmıştır.
Diğer bir ifadeyle ülkemize gelen kruvaziyer gemi sayısı son 7 yılda % 55 oranında artmış, gelen
yolcu sayısı ise 3 kat artmıştır (% 195).
Kuşadası Limanı ise, Türkiye’de gelen kruvaziyer gemi sayısı ve deniz yolu ile
(kruvaziyer+günübirlikçi) giriş yapan yolcu sayısı bakımından Türkiye’de liderdir. 2010 yılı
verilerine göre, Kuşadası’na 517 adet kruvaziyer gemisi gelmiştir. Kuşadası’na deniz yoluyla
gelen yolcu sayısı (kruvaziyer+günübirlikçi) 529.722’dir. İstanbul Limanı’na ise 2010 yılında 342
gemi ile 508.246 yolcu gelmiştir. Kuşadası Limanı ülkemize gelen kruvaziyer gemi sayısı ve
yolcusu bakımından 1. sıradadır.
Kuşadası'na deniz yoluyla gelen turistlerin büyük çoğunluğunu Amerikalılar oluştururken, ABD
vatandaşlarını sırasıyla İngiltere, Kanada, Almanya, İspanya, Fransa, İtalya, Yunanistan, Güney
Kore ve Hollanda uyruklu turistler izlemektedir.
16
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Gemi Yolcu Gemi Yolcu Gemi Yolcu Gemi
Yolcu
Gemi
Yolcu
Gemi
Yolcu
Gemi
Yolcu
Gemi
Yolcu
Alanya
63
30737
106
56139
100
70190
114
80440
124
93937
84
57000
73
50285
2
1071
Antalya
92
48012
63
51049
40
30424
32
13015
34
15680
41
25057
23
12549
41
103859
Bartın
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8
957
10
941
4
555
Bodrum
63
15416
79
33231
55
8921
66
10478
63
9892
126
52862
87
38414
89
31700
Çanakkale
23
3629
25
41191
33
7490
24
5008
23
5207
31
8776
33
8712
17
7670
Çeşme
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
1819
1
817
16
9247
Datça
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
207
3
1041
3
778
Dikili
25
16661
23
6405
19
4444
23
3990
13
2631
29
10424
13
6592
26
15401
Fethiye
22
2532
21
3682
7
3157
67
3566
4
948
13
4217
8
2615
5
879
Göcek
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
1121
10
1532
16
2274
Güllük
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
19
2747
5
1172
1
279
İskenderun
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
819
2
1884
1
106
İstanbul
199 200079 141 114390 202 176768 306
273553
340
422896
404
489554
313
476541
342
508246
İzmir
5
3271
33
75394
39
66285
105
184797
122
287357
133
318451
129
315454
159
378266
Kaş
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
600
4
1341
8
1317
Kemer
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
37
0
0
6
602
Kuşadası
337 225330 348 221417 441 301105 471
368696
613
466677
601
518872
506
462746
517
493911
Marmaris
51
32977
74
74753
97
83094
83
65265
64
60039
70
101874
74
81472
84
146531
Mersin
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
4
941
3
1583
1
106
Mudanya
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
482
4
1309
1
224
Samsun
0
0
1
257
3
1364
9
2661
8
186
5
596
9
1524
4
825
Sinop
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
6
3136
14
7861
7
7098
Taşucu
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
18
3
440
2
201
Trabzon
7
3204
13
3816
12
4351
17
4845
13
2950
15
4813
18
7369
14
7952
Tuzla
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
2
0
0
2
0
TOPLAM
887 581848 927 645264 1048 757563 1317 1016314 1421 1368400 1612 1605372 1328 1484194 1368 1719098
17
Aşağıdaki grafik, 2003-2010 yılları arasında Kuşadası Kruvaziyer Limanına gelen
kruvaziyer gemi sayılarını göstermektedir. Kuşadası limanına 2003 yılında 337
kruvaziyer gemisi gelirken bu sayı % 53,4 oranında artışla 2010 yılında 517’ye
ulaşmıştır.
KUŞADASI LİMANINA GELEN KRUVAZİYER GEMİ SAYISI
KUŞADASI LİMANINA GELEN KRUVAZİYER YOLCU SAYISI
18
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Kuşadası Limanı, Kruvaziyer gemi sayısı ve denizyolu ile gelen turist sayısı bakımından
Türkiye’de liderdir. 2010 yılı verilerine göre, Türkiye gelen kruvaziyer gemilerin % 38’i
Kuşadası’na, % 25’i İstanbul’a ve % 12’si İzmir’e gelmektedir.
4.4. Kuşadası Limanı’nın Ticari Hayata Katkısı
Kruvaziyer turizmi, Kuşadası Limanı, hem ülkemize hem de ilçemizin turizmine ve
dolayısıyla ekonomik ve ticari hayatına önemli katkılar sağlamaktadır. Her yıl yüzlerce
büyük kruvaziyer gemisi ilçemize gelmekte, bu gemiler binlerce turisti ilçemize
getirmektedir.
Kuşadası Limanının ticari hayata katkısını gelen gemilerin ihtiyaçları ve yolcular ile
gemi personelinin yaptıkları alış-veriş açısından değerlendirilebilir.
Limana gelen gemiler; içme suyu, yiyecek, içecek gibi ihtiyaçlarını ilçemizden
karşılayabilmekte, bu da ekonomik olarak Kuşadası ticari hayatına katkı sağlamaktadır.
Ancak kruvaziyer turizminin ilçemize en önemli katkısı, gemi yolcusu ve personelinin
Kuşadası çarşısından halı, kuyum, deri, hediyelik eşya gibi ürünlerin satın alınmasıdır.
Bunun dışında yerel seyahat acenteleri de kruvaziyer turlar düzenlemektedir.
19
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
5. Sonuç ve Değerlendirme
Son yıllarda dünya turizm endüstrisi içinde kruvaziyer turizminde hızlı bir gelişme
gözlemlenmektedir. Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği tarafından yayımlanan
rapora göre 2000-2009 yılları arasında dünya kruvaziyer piyasası % 7,2 oranında
büyümüştür. 2010 yılında 14,5 milyon kişi kruvaziyer gemilerle seyahat etmiştir. Bu
rakamın 2011 yılında 16 milyon kişiye ulaşması beklenmektedir.
Kruvaziyer turizminde limana gelen her gemi ülke ekonomisine döviz girdisi
sağlamaktadır. Kruvaziyer turizmi sadece yabancı değil yerli turistlere de alternatif ve
farklı bir tatil deneyimi yaşama şansını sunmaktadır. Bu bağlamda ülkemiz kruvaziyer
turizminde gelişmeye ve büyümeye çok açık bir durumdadır.
Turizm sektörünün de kruvaziyer gemilerinden azami şekilde faydalanması ve gemi
yolcularına yeni liman ve gezi olanaklarının sunulması ile beraber ülkemiz zaman
içerisinde dünyada kruvaziyer turizmine yönelik çok cazip bir merkez haline
gelebilecektir.
Kruvaziyer destinasyonlar içerisinde, son yıllara kadar Kuzey Amerika, Güney Amerika
ve tropik adalar ön planda iken, günümüzde Uzak Doğu, Kutuplar, Baltık Denizi Bölgesi,
Arap Yarımadası, Kızıldeniz, Karadeniz ve özellikle Akdeniz Bölgesi gerek pazarlama
stratejisi
gerekse
kruvaziyer
destinasyonlarında
yeni
güzergahlar
yaratması
bakımından dikkat çekmektedir. Akdeniz Çanağı kruvaziyer destinasyonları için giderek
yükselmekte olan bir yıldız olduğundan, Güney Amerika destinasyonundan sonra ikinci
sıraya yükselmiş ve son 3 yılda kruvaziyer turizmin gözdesi haline gelmiştir.
30 milyar dolarlık bir sektör olan dünya kruvaziyer turizminden ülkemizin ve ilçemizin
daha fazla pay alabilmesi için, kruvaziyer yatırımlarına ve tanıtıma önem verilmeli,
limanlarımızdaki sorunlar (hukuki, güvenlik, maliyetler - özellikle ayak bastı parasıgibi) sorunlar çözülmelidir.
Kuşadası Limanı, ilçemizin ticari ve ekonomik hayatını canlandıran en önemli
değerlerden birisidir. Limana gemi geldiğinde ilçe ekonomisi canlanmakta, gemi
yolcularının ve personelinin yaptıkları halı, kuyum, deri, hediyelik eşya gibi ürünleri
satın almaları ile ticari hayat hareketlenmektedir.
20
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Ülkemizin ve ilçemizin dünya kruvaziyer turizmi pastasından daha fazla pay almasını
sağlamak için şu önlemler alınmalıdır.
1-Ülkemize ucuz tur satın almış ekonomik seviye olarak alt grupta olan ve gemiye
ödediği ücretler dışında masraf yapmayı pek düşünmeyen kruvaziyer yolcularına ilave
olarak; lüks tüketime ve gittiği yerlerden hatıra eşyası almaya, harcama yapmaya
eğilimli üst gelir grubu kruvaziyer turistleri çekmeliyiz.
2-Turistin her yerde bulabileceği şeyleri almayacağını hesaba katarak, zaten limanda
kalış süresinin kısıtlı bir süre olduğu ve bir şeyler satın almaya çok az zamanının olacağı
da düşünüldüğünde; halı, deri vb. gibi ülkemizin karakteristik ürünlerinin özendirici
tanıtımı hedef kitleye daha gemiye binmeden yapılabilmelidir. Bunun için hedef
ülkelerde gerekli özendirici tanıtımın yapılarak potansiyelin önceden yaratılması
gereklidir.
3-Ülkemizde kaldığı az zaman süresi içerisinde yine ülkemizin karakteristik özelliklerini
taşıyan ürünlerin kolayca ve kaliteli sunumla turistlere sunulabilmesi için altyapı
kurulmalıdır.
4-Limanlarımızda can güvenliği ve acil kurtarma önlemleri arttırılmalı; yolcu
salonlarımız çağdaş görünüme kavuşturulmalıdır. Kaliteli kruvaziyer yolcusunu
ülkemize çekmenin liman tarifelerini düşürmek gibi önlemler yanında bir altyapı
meselesi olduğu unutulmamalıdır.
21
EK A: ULUSLARARASI KRUVAZİYER HATLARI BİRLİĞİ’NE ÜYE OLAN FİRMALAR VE
İLETİŞİM BİLGİLERİ
22
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
23
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
24
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Kaynak: Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği, 2010
25
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
EK B: ULUSLARARASI KRUVAZİYER HATLARI BİRLİĞİNE ÜYE FİRMALAR ve
KRUVAZİYER GEMİLERİ
(01 Ocak 2010 İtibarıyla)
Sayı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Gemi
ms Amacello
ms Amadagio
ms Amadante
ms Amadolce
ms Amadouro
ms Amalegro
ms Amalyra
ms La Marguerite
ms Swiss Pearl
ms Tolstoy
American Eagle
American Glory
American Spirit
American Star
Independence (06/10)
Queen of the West
Avalon Affinity
Avalon Artistry
Avalon Creativity
Avalon Felicity (03/10)
Avalon Imagery
Avalon Luminary (07/10)
Avalon Poetry
Avalon Scenery
Avalon Tapestry
Avalon Tranquility
M/V Santa Cruz
Royal Lotus
Victoria Anna
Victoria Jenna
Azamara Journey
Azamara Quest
Şirket
AMA WATERWAYS
AMERICAN CRUISE LINES
AVALON WATERWAYS
AZAMARA CLUB CRUISES
26
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
Gemi
Carnival Conquest
Carnival Destiny
Carnival Dream
Carnival Ecstasy
Carnival Elation
Carnival Fantasy
Carnival Fascination
Carnival Freedom
Carnival Glory
Carnival Imagination
Carnival Inspiration
Carnival Legend
Carnival Liberty
Carnival Magic (05/11)
Carnival Miracle
Carnival Paradise
Carnival Pride
Carnival Sensation
Carnival Spirit
Carnival Splendor
Carnival Triumph
Carnival Valor
Carnival Victory
Unnamed (spring 2012)
Celebrity Century
Celebrity Constellation
Celebrity Eclipse (2010)
Celebrity Equinox
Celebrity Infinity
Celebrity Mercury
Celebrity Millennium
Celebrity Silhouette (2011)
Celebrity Solstice
Celebrity Summit
Celebrity Xpedition
Unnamed (2012)
Şirket
CARNIVAL CRUISE LINES
CELEBRITY CRUISES
27
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
Gemi
Costa Allegra
Costa Atlantica
Costa Classica
Costa Concordia
Costa Deliziosa (02/10)
Costa Europa
Costa Fascinosa (spring 2012)
Costa Favolosa (summer 2011)
Costa Fortuna
Costa Luminosa
Costa Magica
Costa Marina
Costa Mediterranea
Costa Pacifica
Costa Romantica
Costa Serena
Costa Victoria
Crystal Serenity
Crystal Symphony
Queen Elizabeth (10/10)
Queen Mary 2
Queen Victoria
Disney Dream (2011)
Disney Fantasy (2012)
Disney Magic
Disney Wonder
Şirket
COSTA CRUISES
CRYSTAL CRUISES
CUNARD LINE
DISNEY CRUISE LINE
28
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
Gemi
Amsterdam
Eurodam
Maasdam
Nieuw Amsterdam (2010)
Noordam
Oosterdam
Prinsendam
Rotterdam
Ryndam
Statendam
Veendam
Volendam
Westerdam
Zaandam
Zuiderdam
Finnmarken
Fram
Kong Harald
Lofoten
Midnatsol
Nordkapp
Nordlys
Nordnorge
Nordstjernen
Polarlys
Richard With
Trollfjord
Vesteralen
Şirket
HOLLAND AMERICA LINE
HURTIGRUTEN
29
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Gemi
MSC Armonia
MSC Fantasia
MSC Lirica
MSC Magnifica (03/10)
MSC Melody
MSA Musica
MSC Opera
MSC Orchestra
MSC Poesia
MSC Sinfonia
MSC Splendida
Norwegian Dawn
Norwegian Epic
Norwegian Gem
Norwegian Jade
Norwegian Jewel
Norwegian Majesty
Norwegian Pearl
Norwegian Sky
Norwegian Spirit
Norwegian Star
Norwegian Sun
Pride of America
Insignia
Marina (01/11)
Nautica
Regatta
ms Paul Gauguin
Pearl Mist (2010)
Unnamed (2011)
Şirket
MSC CRUISES
NORWEGIAN CRUISE LINE
OCEANIA CRUISES
PAUL GAUGUIN CRUISES
PEARL SEAS CRUISES
30
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
Gemi
Caribbean Princess
Coral Princess
Crown Princess
Dawn Princess
Diamond Princess
Emerald Princess
Golden Princess
Grand Princess
Island Princess
Pacific Princess
Royal Princess
Ruby Princess
Sapphire Princess
Sea Princess
Star Princess
Sun Princess
Tahitian Princess
Seven Seas Mariner
Seven Seas Navigator
Seven Seas Voyager
Şirket
PRINCESS CRUISES
REGENT SEVEN SEAS CRUISES
31
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
Gemi
Adventure of the Seas
Allure of the Seas (2010)
Brilliance of the Seas
Enchantment of the Seas
Explorer of the Seas
Freedom of the Seas
Grandeur of the Seas
Independence of the Seas
Jewel of the Seas
Legend of the Seas
Liberty of the Seas
Majesty of the Seas
Mariner of the Seas
Monarch of the Seas
Navigator of the Seas
Oasis of the Seas
Radiance of the Seas
Rhapsody of the Seas
Serenade of the Seas
Splendour of the Seas
Vision of the Seas
Voyager of the Seas
Seabourn Legend
Seabourn Odyssey
Seabourn Pride
Seabourn Quest (2011)
Seabourn Sojourn (06/10)
Seabourn Spirit
SeaDream I
SeaDream II
Şirket
ROYAL CARIBBEAN INTERNATIONAL
SEABOURN CRUISE LINE
SEADREAM YACHT CLUB
32
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE KRUVAZİYER TURİZMİ VE KUŞADASI LİMANI
Sayı
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
Gemi
Prince Albert II
Silver Cloud
Silver Shadow
Silver Spirit
Silver Whisper
Silver Wind
Douro Queen
River Ambassador
River Baroness
River Beatrice
River Countess
River Duchess
River Empress
River Princess
River Queen
River Royale
River Tosca
Wind Spirit
Wind Star
Wind Surf
Şirket
SILVERSEA CRUISES
UNIWORLD RIVER CRUISES, INC.
WINDSTAR CRUISES
Kaynak: Uluslararası Kruvaziyer Hatları Birliği, 2010
33
KAYNAKÇA
Cruise Lines International Association, 2010 CLIA Cruise Market Overview
Güler, N. & Kadıoğlu, M. (1998): “Türkiye’nin Uluslar arası Denizyolu
Taşımacılığına Genel Bir Bakış”, Dokuz Eylül Üniversitesi, National Marine
Tourism Symposium, 15 Mayıs 1998, İzmir
Ege Liman İşletmeleri A.Ş. (http://www.egeports.com)
İstikbal, Cahit (2006): “Dünyada ve Türkiye’de Kruvaziyer Turizmi”, Denizcilik
Dergisi, sayı 27, Temmuz-Ağustos 2006.
Toskay, T. (1983): “Turizm - Turizm Olayına Genel Yaklaşım”, 1983, Der
Yayınları, İstanbul, s.21.
Üçışık, S. & Kadıoğlu, M. (2001): “Türkiye’de Kruvaziyer Turizmi Geliştirme
Şartları”, Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 3, Cilt 1, s. 83-92
Wild, P. & Dearing, J. (2000): “Development of and prospects for cruising in
Europe”, Maritime Policy and Management. Vol: 27, No:4, pp: 315-333
34
KUTO Araştırma Yayınları
Süleyman Demirel Bulvarı No:31
09400 Kuşadası / AYDIN
Tel: 0 256 612 57 63 Fax: 0 256 614 53 93
e-mail: [email protected]
http://www.kuto.org.tr
35