Nick Chick - Kanatlı Bilgi

Transkript

International
Nick Chick
Beyaz Yumurtacý
BAKIM KLAVUZU
YÖNETÝM: Kazancýn anahtarý
H&N genetik ve saðlýk araþtýrma organizasyonu mükemmel üretime
sahip, yaþayabilirliði yüksek, besin deðerini koruyabilen, iyi kabuk
kalitesine ve iyi yumurta aðýrlýðýna sahip bir ýrk üretebilmek için
yýllarca çalýþmýþtýr. Bu özellikler, üreticinin kazancýný belirlemek için
ana kriterlerdir. Yetiþtirilen H&N Nick Chick ýrký ile bu genetik
potansiyele ulaþýlmýþtýr.
Bu talimatlarýn amacý, tecrübelerinde gösterdiði gibi çoðu koþul
altýnda H&N Nick Chick ýrkýndan en iyi performansý elde etmek
için yönetim uygulamalarýnýn taslaðýný oluþturmaktýr.Yönetim tavsiye
þartlarý saðlanýrsa ve eðer takip edilirse, üretici bu talimatlardaki
performans hedefini gerçekleþtirebilir.Ýyi kümes hayvaný yönetimi,
H&N Nick Chick ýrký sürüsü ile, baþarý için bir anahtardýr.
Burada ortalama veya ortalama altý performans asla kabul
edilmemelidir. Sürüdeki her bir tavuktan optimum performans elde
etmek, maksimum sonuçlarý üretmekte yardýmcý olur. Ýyi sürü
yetiþtiriciliði, biraz ekstra çaba gerektirir. Fakat bunun karþýlýðýnda
yüksek verim elde edilir. Ýyi kümes hayvaný yönetimi karmaþýk deðildir:
bu basitçe, tüm sürü ihtiyaçlarýnýn detaylarýna dikkat, basit mantýk ve
sürünün yaþam süresinin uygun bir þekilde belirlenmesini gerektirir.Bu
yönetim rehberi, sizin doðru kararlarý vermenizde yardýmcý olacak.
1
Þekil 1: H&N Nick Chick PERFORMANS
KRÝTERLERÝ
Yaþama Gücü:
0-18 Hafta - 97-98 %
18-80 Hafta - 93-96 %
Yumurta Verimi :
% 50 verime ulaþma yaþý
Pikte kalýþ süresi
Kümes performansý
Kümes performansý
% 90 ve üzeri yumurta üretimi
% 80 ve üzeri yumurta üretimi
Yem:
Hafta
21 - 60
21 - 80
Canlý Aðýrlýk:
Yumurta Aðýrlýðý:
2
140 - 150 gün
4. hafta % 94 - 96
60 haftaya kadar 250 - 255 yumurta
80 haftaya kadar 360 - 365 yumurta
30 - 32 hafta
50 - 55 hafta
Yem dönüþümü kg/kg
1,95 - 2,00
2,00 - 2,05
Hafta
19
60
80
Hafta
25
30
35
40
60
80
20 - 80
Yumurta (gr )
54 - 55
58 - 59
59 - 60
60 - 61
63 - 64
64 - 65
60 - 62
Tüketim (gr/tavuk/gün)
104 - 106 gr
106 - 109 gr
Aðýrlýk (kg)
1,205
1,708
1,728
Toplam Yumurta
Kütlesi (kg)
1,43
3,31
5,29
7,28
15,1
22,1
22,1
ÝÇÝNDEKÝLER
Yönetim: Kazancýn Anahtarý
Nick Chick Performans Kriterleri
Civciv ve Yetiþtirme Programý
Yönetimin Hedefi
Genel Hazýrlýk
Ýzolasyon ve Hijyen Þartlarý
Nem
Ýyi Baþlangýç Ýçin Civciv Alýmý
Civciv Gelmeden Önce
Mineraller
Stres Belirtileri
Su
Tablo 1: Yarkalarýn Su Tüketimi
Yem
Günlük Civciv Yetiþtiriciliðinde Aralýklý Iþýk Programý
Yerde Civciv Büyütme ve Yetiþtirme
Civciv Büyütme
Zemin Alaný
Altlýk
Yem ve Su
Civciv Bariyerleri
Koksidiozis Efensikyon Kontrolü
Kafeste Civciv Büyütme ve Yetiþtirme
Su
Yem
Þekil 2: Civciv Büyütme ve Yetiþtirme Periyodunda
Ýçme Suyu Alaný Ýhtiyaçlarý
Yemlik Alaný Ýhtiyaçlarý
Zemin (Kafes) Alaný
Isý
Zemin Alaný ve Ýhtiyaçlarý
Isý Ýhtiyaçlarý
Iþýk
Hava / Havalandýrma
Gaga Kesimi
7-10 Günlük Yaþta Gaga Kesimi
Piliçlerin Beslenmesi
Büyütme / Yetiþtirme
1
2
7
7
7
7
8
8
8
8
9
9
9
10
10
11
11
11
11
12
12
12
12
12
13
13
13
13
14
14
14
14
14
15
15
15
16
3
4
Tablo 2: Civciv/Büyütme/Geliþtirme/Yumurtlama Öncesi
Yemlerinde Tavsiye Edilen Besin Maddeleri 16
Yumurtlama Öncesi
17
Tablo 3: Tamamlanan Yem Formülleri Ýçin Tavsiye
Edilen Vitamin ve Mineral Katkýlarý
17
Tablo 4: Piliç Yem Tüketimi
18
Yem Tüketimi
18
Yem Kalitesi
18
Vücut Aðýrlýðý
19
Üniformite
19
Örnek
20
Standart
20
Yem Deðiþtirme
20
Vücut Aðýrlýðý Kazanma
20
Tablo 5: Civciv ve Büyüme Periyodu Süresince Tavsiye
Edilen Nick Chick Vücut Aðýrlýðý
21
Aþýlama ve Hastalýklardan Korunma
21
Genel Prensipler
22
Serolojik Kontroller
22
Aþýlama Programlarý
23
Þekil 6: Örnek Aþýlama Programý
23
Büyüme Dönemi Kayýtlarý
24
17 Haftalýk Iþýklandýrma Programý
24
Ýlk Ýki Hafta
24
Kapalý Çiftliklerde Civciv ve Yetiþtirme
24
Tablo 6: Minimum Iþýk Þiddeti
25
Açýk ya da Yarý Açýk Çiftliklerde Civciv ve Yetiþtirme 25
30 Derece Enlem ve Üzeri Civciv Büyütme
25
Yumurtlama Süresince Iþýk Kontrolü
25
Tablo 7: Kuzey ve Güney Yarým Kürede Gün Doðumu
ve Gün Batýmý Arasý Saatler
26
Tablo 8: Iþýk Programýndaki Azalýþ
(0-30 enlem aralýðýnda)
27
Tablo 9: Yumurtlama Süresince Iþýklandýrma
27
Yumurtlama Süresince Iþýk Yoðunluðu
28
Yumurtlama Çiftliðine Taþýma
28
Hazýrlýk
28
Yükleme
28
Taþýma
28
Kafeslere Yerleþtirme
28
Yumurtlama Programý
29
Piliçlerin Barýnýmý
29
Ekipman
29
Isý Kontrolü
29
Su Kalitesi
29
Yumurtlama Döneminde Besleme
30
Üretimin Arttýðý Periyotta ve Pik Düzey Periyodu
Boyunca Beslenme
30
Pik Periyodu Sonrasýnda Beslenme
30
Tablo 10: Yumurta Üretimi %90 ve Üzerindeki Sürülerde
Tüketilen Yeme Göre Alýnmasý Gereken Besin
Deðerleri
31
Tablo 11: Yumurta Üretimi %85 Ýle %90 Arasýndaki
Sürülerde Tüketilen Yeme Göre Alýnmasý
Gereken Besin Deðerleri
31
32
32
33
Yem kalitesi
33
Yumurtlama Döneminde Yem Kýsýtlamasý
33
Tablo 15: Ýnce ve Kalýn Taneli Kireç Taþý Saðlanmasý 33
Kalsiyum
34
Enerji Gereksinimi
34
Emmans Denklemi
34
Yemdeki Enerjinin Hesaplanmasý
35
Tablo 16: Çeþitli Durumlar Altýnda Tavuk Baþýna Alýnan
Enerji Miktarý (Kcal M.E.)
35
Ulaþýlabilinir Fosfor
36
Pik Periyodu Sonrasý Vücut Aðýrlýðý, Üretim ve
Yumurta Aðýrlýðý
36
Yumurtlama Döneminde Performans
36
Tablo 17: Uygun Çevre Þartlarýnda ve Ýyi Yönetilen
Sürülerde 80 Haftalýk Yaþtaki H&N
Nick Chicklerin Performans Kriterleri 37-38
Yumurtlama Döneminde Kayýtlar
39
Özet
39
5
Nick Chick Yumurtlama performansý
Nick Chick Yumurta aðýrlýðý
Nick Chick Vücut aðýrlýðý
40
41
42
Bu broþürdeki bilgiler, en son araþtýrmalarýmýz ve sahadan aldýðýmýz
bilgilerle hazýrlanmýþtýr. Bu Nick Chick özellikleri (sayfa 2) uygun
çevre koþullarýnda ve yönetimde elde edilebilir. Ama bu teminat ya
da performans garantisi deðildir.
6
CÝVCÝV VE YETÝÞTÝRME PROGRAMI
YÖNETÝMÝN HEDEFÝ
Yönetimin amacý, 17 haftalýk yaþta, mükemmel tavuklara dönüþecek
uygun kondisyonlu yarkalar üretmektir.
Uygun kondisyon þöyle tanýmlanýr:
. Ortalama vücut aðýrlýðý 1205 gram
. En az %85 üniformite
. Saðlýklýlýk ve hareketlilik
. Hastalýklara karþý dirençlilik
GENEL HAZIRLIK
Yüksek basýnçlý su ile eski sürü döneminden kalan tüm altlýk ve
tozun yýkanmasý ile baþtan baþa temiz ekipman ve tesis saðlanmalý.
Gübre civcivhaneden 300 metreden daha yakýn yerde saklanmamalý
ve rüzgara karþý konulmamalýdýr. Fareler, vahþi kuþlar ve diðer haþereler
uzaklaþtýrýlmalýdýr. Su hatlarýnýn ve su tankýnýn gerekli tamiri yapýlmalý,
temizlenmeli ve mikroptan arýndýrýlmalýdýr. Yem depolarýnýn, yemliklerin
ve taþýma sistemlerinin boþaltýlmasý, temizlenmesi ve mikroplardan
arýndýrýlmasý gerekir. Tesis ve içindeki tüm ekipmanlarý 10-12 gün
boyunca dinlendirip, yeni civciv alýmý yapýlmalýdýr.
ÝZOLASYON VE HÝJYEN ÞARTLARI
Ýzole bölgeye ve civciv yetiþtirme alanýna giriþ ve çýkýþýn kýsýtlý ve
kontrollü yapýlmasý sürü hastalýklarýndan korunulmasý için çok önemlidir.
Tavsiye edilen hepsi içeri / hepsi dýþarý civciv ve yetiþtirme programý,
salgýn hastalýklara karþý uygun bir temizlik ve izolasyon yapmayý çok
iyi bir þekilde saðlar. Civciv yetiþtirme alanýyla yumurta kümesi
arasýndaki sýk gidiþ - geliþlerden kaçýnýlmalýdýr.
Ýzolasyonun önemli bir bölümü, parazitlerin ve hastalýklarýn baþlýca
kaynaklarý olduðu için yabani kuþlarý, fareleri ve diðer vahþi hayvanlarý
çiftlikten uzak tutmaktýr. Yetiþkin sürü binasý ile büyüme dönemi sürü
binasý arasýnda en az 100 metre mesafe olmalýdýr. Bakýcýlar çiftlikteki
tek kümese bakmalýdýr ve önceki ya da sonraki kümeslere girmemelidir.
Tesis sahibi sürüleri kontrol ederken, kontrole en genç sürüden baþlayýp,
kontrolü en yaþlý sürüde bitirmelidir.
7
Ýçinde dezenfektan madde bulunan ayak banyo suyu, her kümesin
giriþinde bulunmalýdýr. Buradaki dezenfektan solüsyonu, günde en az
bir kez kontrol edilmeli ve sýk sýk deðiþtirilmelidir. Tesiste sadece
gerekli kiþiler bulunmalý. Tesis dýþý sürücülerin araçlarýyla tesise
girmesine izin verilmemelidir.
NEM
Baþarýlý bir civciv büyütme için nem önemli bir faktördür. Baðýl
nem %60 ile %70 arasýnda tutulmalýdýr. 6 haftalýk yaþtan sonra daha
düþük derecelerdeki ýsý yeterli nemin sürdürülmesini daha da
kolaylaþtýrmaktadýr. Daha büyük ve yaþlý hayvanlar verdikleri nefes
ile ortamdaki rutubeti saðlamak sorun olmaktan çýkar.
ÝYÝ BÝR BAÞLANGIÇ ÝÇÝN CÝVCÝV ALIMI;
CÝVCÝVLER GELMEDEN ÖNCE :
1- Gerekli ýsýnýn bina içinde her yerde ayný olduðundan emin olun.
2- Zaman saati ayarlarýný ve ýþýklar için akýmý ve sigortalarý kontrol
edin.
3- Otomatik yemlik ve suluk sistemlerinde, yemin ve suyun
her yere eþit daðýtýlmasý için gerekli ayarlarýn kontrolünün yapýlmasý
gerekir.
4- Su kaplarýnýn ve nipellerin uygun çalýþtýklarýndan emin olunmalý
ve civcivler tarafýndan rahatlýkla ulaþýlabilmesi saðlanmalýdýr.
5- Civciv üretim kuluçkahanesiyle varýþ saati hakkýnda ve teslim
edilen civcivlerin durumu ve sayýsý hakkýnda temasta bulunun ve
teslimatý onaylayýn.
MÝNERALLER :
8
Bazý üreticiler, bir kýsým minerallerin içme suyuna katýlmasýnýn
baþlangýç performansýný olumlu yönde geliþtirdiðini düþünmektedirler.
Bu seçim, yerel durumlar hakkýnda tecrübeli bir veteriner hekime
danýþýldýktan sonra yapýlmalýdýr.
STRES BELÝRTÝLERÝ
Tavuklarýn gösterdiði stres belirtileri hakkýnda hazýrlýklý bulunun.
a- Tavuklarýn hareketsiz ve yüzü koyun yatmasý, aþýrý sýcaklýðýn
iþaretidir.
b- Gürültülü cývýltý, soðuðun ya da açlýðýn iþaretidir.
c- Belli bölgelere gruplaþmak, birbirine sokulmak, aþýrý soðuðun ve
hava cereyanýnýn iþaretidir.
SU
Civcivler yeteri kadar serin, temiz ve taze suya ulaþabilmelidirler.
Bu sürüde iyi bir baþlangýç için gereklidir. Su alýmý, hiçbir koþul altýnda
kýsýtlanmamalýdýr.
Su tüketimi, tablo 1de gösterildiði gibi çevre ýsýsý arttýkça çoðalýr.
Eðer yeterli su alanlarý saðlanamazsa ya da sulama sistemlerinin
maksimum miktarý yetersiz kalýrsa, sürünün büyüme oraný ve saðlýðý
bozulur.
Tablo 1: Yarkalarýn Su Tüketimi
Tüketilen Su / 1000 Kanatlý / Gün
Yaþ (hafta)
21 C Litre
32 C Litre
2
4
6
8
10
12
14
16
18
30
77
101
118
125
134
139
144
148
35
118
169
196
216
224
232
240
246
9
YEM
Yüksek kaliteli bir rasyon kullanýn. Baþlangýç için ufalanmýþ yemler
palet halindeki yemlerden daha iyidir.
GÜNLÜK CÝVCÝV YETÝÞTÝRÝCÝLÝÐÝNDE ARALIKLI IÞIK
PROGRAMI
Günlük civciv çiftliðe geldiðinde genel uygulama; onlara, kendilerini
toparlamasý için yeteri kadar yem yemesi ve su içmesine olanak
tanýmak amacýyla geliþlerinden sonra 2-3 gün 24 saat kesintisiz ýþýk
saðlamaktýr. Bu uygulamada, civcivler ulaþtýktan sonra ve bakým
sýrasýnda bazýlarýnýn uyumaya devam ettikleri, bazýlarýnýn ise su ve
yem aradýðý gözlenebilir. Sürünün aktivitesi her zaman düzensiz
olacaktýr. Özellikle bu fazda yetiþtirici, civcivlerin davranýþlarýný ve
durumlarýný deðerlendirmekte zorluk yaþar.
Pratikte, özel belirlenmiþ bir kesintili ýþýk programý ile günü dinlenme
ve aktivite evreleri olarak bölme prensibi vardýr. Burada amaç civciv
aktivitelerini senkronize etmektir. Çiftçi, hayvanlarý grup halinde su
ve yem aramalarý için baský yaparak, sürünün durumu hakkýnda daha
iyi bir gözleme sahip olur.
Bu yüzden H&N Ýnternational, civcivler çiftliðe ulaþtýðýnda dinlenme
süresini verdikten sonra periyodik olarak 4 saat aydýnlýk, 2 saat karanlýk
programýný uygulamanýzý önerir.
KÜMESE ULAÞTIKTAN SONRA IÞIK PROGRAMI
10
4 saat aydýnlýk
2 saat karanlýk
4 saat aydýnlýk
2 saat karanlýk
4 saat aydýnlýk
2 saat karanlýk
4 saat aydýnlýk
2 saat karanlýk
Bu program, civcivlerin çiftliðe geliþinden sonra 7 veya 10 güne
kadar kullanýlýr. Sonra bir kademe düþürülerek sýradan aydýnlatma
programýna geçilir.
Takip eden ýþýklandýrma programý kullanýmý aþaðýdaki avantajlarý
saðlar:
1 Civcivler ayný anda dinlenir yada uyurlar. Civcivlerin bu davranýþýnýn
anlamý, senkronize olacaklarýdýr.
2 Zayýf civcivler, güçlü olanlar tarafýndan onlar gibi yemeye, içmeye,
davranmaya teþvik edilecektir.
3 Sürünün davranýþlarý daha üniform ve hayvanlarýn deðerlendirilmesi
daha kolay olacaktýr.
4 Sürüde ölüm oraný azalacaktýr.
YERDE CÝVCÝV BÜYÜTME VE YETÝÞTÝRME
CÝVCÝV BÜYÜTME
Ýyi bir baþlangýç için, kaliteli ve temiz altlýk ile civciv alýmý yapýn.
Civcivler gelmeden önce civcivhanenizi hazýrlayýn ve 24 saat önceden
ýsýtmaya baþlayýn.
ZEMÝN ALANI
Günümüz yüksek enerji fiyatlarý sebebiyle bazý yumurtacý tip ýrklar,
yarým civcivhanede daha sýcak bir ortamda tutuluyor. Bu
civcivhanenin geçici bariyerlerle ikiye ayrýlýp yarýsýnýn ýsýtýlmasý ve
civcivlerin tamamýnýn bu yarýsýna konmasý ile bir miktar enerji tasarrufu
saðlanýr. Civcivhanenin diðer yarýsý daha sonra açýlýr. Fakat zemin
ýsýnmasýnýn saðlandýðýndan emin olunmalýdýr.
ALTLIK
Eski altlýðýn kullanýmý tavsiye edilmez. Eski altlýkla hastalýklar
bulaþabilir ve tavuklarýn hastalanma oraný ve ölüm oranýnýn artmasýna
sebep olabilir.
11
YEM VE SU
Ýlave civciv yemlikleri, civcivler normal yemlik sisteminden yemeye
baþlayana kadar birkaç gün civcivhanede bulundurulmalýdýr. Kümeste
yeteri kadar yemlik alaný olduðundan emin olun. Civcivler, talaþ gibi
altlýkta yetiþtiriliyorsa, bu parçacýklardan bir miktar yiyeceði
unutulmamalýdýr, bunlarýn sindirimi için eritilemeyen çok küçük
taþlar (granit grit) yedirilmelidir.
Otomatik suluk sistemleri civcivler normal suluklardan su içene
kadar su kaplarýyla desteklenmelidir. Civcivlerin büyürken kullanýlan
su sistemiyle yumurtlama kümesinde kullanýlan su sisteminin ayný
þekilde olmasý önemlidir. Bu, kümeslerde daha sonra olabilecek su
kaybýný önlemeye yardýmcý olacaktýr.
CÝVCÝV BARÝYERLERÝ
Canopy tipi civciv büyütme üniteleri kullandýðýnýz zaman civciv
bariyerlerini kullanýn.(mukavva ya da hava akýmýný engelleyecek
malzemeler) Civcivlerin bulunduðu bu bariyerleri ortamda 4 metre
çapýnda halka oluþturacak þekilde yaparak baþlayýn. Bu halkayý da
birkaç günde bir geniþletin ve civcivler altý yada yedi günlük yaþa
geldiðinde tamamen kaldýrýn.
KOKSÝDÝOZÝS ENFEKSÝYON KONTROLÜ
Ýyi sürü yönetimi, koksidiozis enfeksiyonu salgýnlarýný önlemeye
yardýmcý olacaktýr. Eðer piliçler kafeslere geçirilecekse, kokosidiostat
kullanýmý tavsiye edilir. Eðer zeminde yetiþtirme yapýlacaksa, piliçlere
baðýþýklýk saðlanmasý için bir program mutlaka kullanýlmalýdýr.
Kokosidiostatlar genelde yumurtlama döneminde kullanýlmazlar.
KAFESTE CÝVCÝV BÜYÜTME VE YETÝÞTÝRME
SU
12
Uygun içme alaný mutlaka saðlanmalýdýr. Civcivler geldiðinde su
kaplarý tamamen dolu olmalýdýr. Ýlk birkaç gün, su kaplarý ve nipeller
günde birkaç kez kontrol edilmelidir. Çoðunlukla civcivlerin su alýmlarý
tek bir su kabýna ya da nipele baðlýdýr ki bu bozulduðunda ya da
çalýþmadýðýnda, çok hýzlý su kaybý oluþur. Hem büyüme hem
yumurtlama kümeslerindeki suluk sistemi tipleri ayný olmalýdýr.
YEM
Günlük civcivlerde, ýzgara tellerinin üzerine, renkli kaygan kaðýtlarý
deðil buruþturulmuþ kaðýt ya da gazete sererek baþlayýn. Böylece
civcivler rahatça yeme ve suluklara ulaþabilirler. Az bir miktar yüksek
kaliteli yemi, yere ya da yem kaplarýna koymak ve yemlikleri
olabildiðince tam dolu tutmak, civciv alýmýnda iyi bir baþlangýç
yapmakta yardýmcý olacaktýr. Emin olun ki yeterli yemlik alaný, uygun
büyümeyi ve üniformiteyi saðlamakta çok önemlidir.
Ýçme Suyu Alaný Ýhtiyaçlarý
Kanatlý / Kap / Kanatlý / Nipel / Kanatlý /
Askýlý Kafes
Kap
Kafes
Nipel
suluk
Kafes
Civciv
Büyütme
Yer
Civciv
Büyütme
2
2
100
100
20 - 24
10 - 12
25
15
2
2
Kanal Suluk
Kanatlý/cm
20 - 24
10 - 12
1,25 cm
1,25 cm
24
25
2,5 cm
2,5 cm
Yemlik Alaný Ýhtiyaçlarý
Kafes
Yer
Civciv / Büyütme
5 cm / kanatlý
Civciv / Büyütme
Civciv / Büyütme
7,5 cm / kanatlý
25 kanatlý / asma yemlik
ZEMÝN (KAFES) ALANI
Çoðu kümes sahipleri, baþlangýçta kafeslerin 1/3 veya ½ sini civcivhane
alaný olarak ayýrýr. Piliçlerin üniform büyümesini saðlamak için, uygun zamanda
boþ kafeslere taþýnmasýna ve kafes yoðunluðunun uygun olmasýna özen
gösterilmelidir. (Þekil 4)
13
ISI
Civcivlerin gelmesinden bir gün önce kümes ýsýsýnýn þekil 5 teki önerilere
göre ayarlayýn.
Þekil 4: Civciv Büyütme ve Yetiþtirme Periyodunda Zemin
Alaný ve Ýhtiyaçlarý
Kafes
2
Civciv
Büyütme
142 cm / kanatlý
2
248 cm / kanatlý
Yer
Açýk tip kümesler
Civciv
Büyütme
Kapalý tip kümesler
Civciv
Büyütme
2
13,4 m / kanatlý
2
7,2 m / kanatlý
2
21,5 m / kanatlý
2
10,8 m / kanatlý
Isý Ýhtiyaçlarý
Kafes
Baþlangýç
34 - 35 C
Yer
36 - 36 C
Ýlave ýsý ihtiyacýna gerek olmayana kadar
haftada 3 C düþürülmelidir.
Ýlave ýsý ihtiyacýna gerek olmayana kadar
haftada 3 C düþürülmelidir.
IÞIK
Civcivlerin yemin ve suyun yerini kolayca bulabilmeleri için ilk
hafta yeterli ýþýk þiddetinin saðlandýðýndan (10-20 Lux) emin olunmalýdýr.
HAVA / HAVALANDIRMA
14
Toz ve istenmeyen gazlarý uzaklaþtýrmak için yeterli miktarda taze
hava saðlanmalýdýr. Serin günlerde bile hava akýþýnýn olmasýna özen
gösterilmelidir. Özellikle sýcak günlerde yeterli hava akýþý çok önemlidir.
GAGA KESÝMÝ
Gaga kesimi kümes hayvaný yetiþtiriciliðinde özellikle fazla ýþýklý
açýk tip kümeslerde çok önemli bir uygulamadýr. Gaga kesiminde
çeþitli yöntemler kullanýlýr ki bunlar gaga büyümesini kalýcý bir þekilde
durduracaktýr. Amaç ise gagalarda saðlanan üniformitedir. Uygun
olmayan gaga kesimi genel sürü performansýna kalýcý bir hasar verebilir.
Piliçler cinsel olgunluða erken yaþta ulaþtýðýndan, gaga kesiminin
erken yaþta yapýlmasý en iyisidir. Bu, piliçlerin kaybedebileceði vücut
aðýrlýðýný telafi etmesi için yeterli zamaný saðlamak içindir. Bu sebeple
herhangi bir gaga kesimi, 10 günden sonra tavsiye edilmez. Çok sýcak
havalarda geç yapýlan gaga kesimi, çok miktarda kan kaybýna sebep
olabilir. Sürünün içme suyuna birkaç gün önceden katýlacak vitamin
K gaga kesimi kanamalarýnýn önlenmesinde yardýmcý olur.
7-10 GÜNLÜK YAÞTA GAGA KESÝMÝ
Gaga kesimi 7-10 günlük yaþta uygulanmýþ olmasý gerekir. Gaga
kesim makinesi, üç farklý delik boyutuna sahip (3.5, 4.0, 4.3) kesim
þablonuyla kullanýlmalýdýr. Üst ve alt gagalar, burun deliðinden 2mm
sonra kesilecek ve daðlanacaktýr. Gagalar bu þablon delikleri kullanýlarak
ayný anda kesilirler. Özellikle daha yaþlý civcivlerde gaga uzunluðunu
doðru ayarlamak için delik boyutunu biraz arttýrmak gerekebilir.
Gaga dikkatlice ve doðru olarak kesilip 2-3 saniye süresince
daðlanmalýdýr. Býçak kör ve yeterince sýcak deðilse (tam olarak 509595 derece) gaga uygun bir þekilde kesilip daðlanamaz. Önceden
kullanýlan gaga kesme ekipmanlarý makine dahil olmak üzere
temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Kesim makinesinin uygun bir
þekilde ayarlanmasý ve düzgün çalýþmasý çok önemlidir. Býçaklarýnýn
yeteri sýklýkta deðiþtirilmesi gerekir. Kör býçaklar gagayý düzgünce
kesmek yerine ezer ve yýrtar. Kaliteli gaga kesim operasyonu dikkate
ve ekipman bakýmýna baðlýdýr. Düzgün gaga kesim makinesi bakýmý,
kesim prosedürünü izlemek kadar önemlidir.
PÝLÝÇLERÝN BESLENMESÝ
H&N Nick Chicklerin büyümesi ve uygun yem programlarý ve
yemlerle geliþmesi, çeþitli yem bileþenleriyle saðlanýr. Tablo 2de
tavsiye edilen beslenme seviyeleri, piliçlerde iyi iskelet ve kas geliþimi
15
için gereklidir. Fazla yaðlanma piliç performansýna zarar verdiði için,
piliçlerde olabildiðince az yað bulunmalýdýr. Kafesteki tavuklara,
zemindeki tavuklara göre biraz daha farklý bir besleme programý
uygulanabilir. Çünkü kafestekiler yerde yetiþtirilenlere göre daha az
hareket ettikleri için daha aðýrdýrlar.
BÜYÜTME / YETÝÞTÝRME
Civciv/Büyüme periyodu sýrasýnda, üç yem (Tablo2deki baþlangýç,
büyüme, geliþme) H&N Nick Chick için çok elveriþlidir. Her bir
yem, tablo3te de gösterildiði gibi vitaminler ve minerallerle
desteklenmelidir. Her yem, rehberde de gösterildiði gibi hedef vücut
aðýrlýðýna ulaþýlana dek sürdürülmeli. Ulaþýldýðý noktada bir diðerine
geçilmelidir.
Tablo 2: Civciv / Büyütme / Geliþtirme / Yumurtlama Öncesi
Yemlerinde Tavsiye Edilen Besin Maddeleri
16
Baþlangýç
Yemi
Büyüme
Yemi
Canlý aðýrlýðý (kg)
Yaklaþýk yaþ
0,12
0 - 2 hf.
0,59
3 - 8 hf.
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Treonin (%)
Leucine (%)
Isolecine (%)
Linolenil asit (%)
2900
12,00
21,00
1,05
0,48
0,18
0,20
1,20
0,48
0,83
1,26
0,23
0,80
1,55
1,00
1,40
Yumurta
Geliþtirme Öncesi
Yemi
Yemi
(Ýsteðe Baðlý)
17 haftadan
1,2
9 - 17 hf. %1 üretime kadar
2750 - 2800 2750 - 2800 2750 - 2800
11,40
11,40
11,40
17,50
14,50
18,50
2,00
0,90
1,00
0,45
0,37
0,45
0,16
0,16
0,17
0,18
0,18
0,19
0,85
0,65
1,00
0,36
0,34
0,40
0,68
0,60
0,70
0,92
0,74
1,05
0,20
0,16
0,21
0,60
0,50
0,70
1,05
0,90
1,30
0,77
0,65
0,83
1,00
1,00
1,40
YUMURTLAMA ÖNCESÝ
Piliçler yumurtlama öncesi yeminden iyi yararlanýrlar. (tablo2deki)
Bu yem, düþük kalsiyum seviyesini, yumurtlama yemlerine yardýmcý
olmasý için biraz yükseltir. Eðer kullanýlacaksa, %2 kalsiyum içeren
yumurtlama öncesi yem 17 haftalýk yaþta (119uncu günde)
kullanýlmalýdýr. Yemlere kalsiyum alýmýnýn saðlanmasý için kalsiyum
kaynaðý olarak kireç taþý parçacýklarý kullanýlabilir.
Tablo 3: Tamamlanan Yem Formülleri Ýçin Tavsiye Edilen
Vitamin ve Mineral Katkýlarý
Ýlaveler / kg
Yem
Vitamin A
Vitamin D3
Vitamin E
Vitamin K3
Vitamin B1
Vitamin B2
Vitamin B6
Vitamin B12
Pantothenic Asit
Nicotonik Asit
Folik Asit
Biotin
Kolin
Antioksidan
Koksidiostat
Manganez
Çinko
Demir
Bakýr
Kobalt
Iyot
Selenyum
Baþlangýç ve Geliþtirme
Büyütme Yemi
Yemi
IU
IU
IU
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
mg
12000
2000
20 - 30
3
1
6
3
15
8
30
1
50
300
100 - 150
yeteri kadar
100
60
25
5
0,1
0,5
0,2
12000
2000
20 - 30
3
1
6
3
15
8
30
1
50
300
100 - 150
yeteri kadar
100
60
25
5
0,1
0,5
0,2
Yumurta Öncesi /
Yumurta Yemi
10000
2500
15 - 30
3
1
4
3
15
8
30
0,5
25
400
100 - 150
100
60
25
5
0,1
0,5
0,2
17
Tablo 4: Piliç Yem Tüketimi
Hafta
Yem
Günlük (gr)
Tüketilen Yem
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Baþlangýç
Baþlangýç
Baþlangýç
Baþlangýç
Baþlangýç
Baþlangýç
Baþlangýç
Büyütme
Büyütme
Büyütme
Büyütme
Büyütme
Geliþtirme
Geliþtirme
Geliþtirme
Geliþtirme
Geliþtirme
Geliþtirme
10
17
23
28
32
36
40
44
48
52
56
60
64
68
72
76
80
84
Arttýrmalý
toplam yem
Kanatlý (Kg)
0,07
0,19
0,35
0,55
0,77
1,02
1,30
1,61
1,95
2,31
2,70
3,12
3,57
4,05
4,55
5,08
5,64
6,23
YEM TÜKETÝMÝ
Tablo 4teki bilgiler tahmin edilen yem tüketimini gösterir. Tabii
ki bu deðerler çevre koþullarý sebebiyle birazda olsa yem tüketiminde
farklýlýk gösterecektir.
YEM KALÝTESÝ
18
Sadece kimyasal ve mikrobiyal kontaminasyonu olmayan taze yem
kullanýn. Eðer tesis kendi deðirmenine sahip ise tüm yapýlan yemlerden
uygun örnek alýn. Eðer tesis kendi deðirmenine sahip deðilse, her
dýþarýdan gelen yemden bir örnek alýnmalýdýr. Bu örnekler birkaç
hafta saklanmalý, eðer sürüde laboratuar analizi gerektirecek bir durum
oluþmazsa, elden çýkarýlmalýdýr.
VÜCUT AÐIRLIÐI
Vücut aðýrlýðý, 4ten 18inci haftaya kadar her haftada bir kontrol
edilmeli ki eðer sürü gerekli büyümeyi saðlayamýyorsa besleme
programý deðiþtirilebilsin. Sürünün % 1i ya da en az 100 tavuk temsil
edici örnek olarak kümesin çeþitli yerlerinden alýnýr ve sürü aðýrlýðýný
kontrol etmek için bu örnekler tartýlýr. Eðer elde edilen sonuç beklenen
ortalamadan çok yüksek ya da çok düþük çýkarsa ölçüm süreci
tekrarlanmalýdýr.
Elde ettiðiniz örneklerin aðýrlýk sonuçlarý Nick Chick vücut
aðýrlýðý rehberiyle (Tablo:5) kýyaslayýnýz. Eðer optimum performansa
ulaþýlýrsa, piliçlerin vücut aðýrlýklarý H&N rehberine uyumlu demektir.
Nick Chick lerinde 17. haftada ortalama vücut aðýrlýðýnýn 1205 g.
olmasý önemlidir. Bir 1256 g. Nick Chick optimum sonuç deðildir.
Büyüme ilerleyiþi, tablo5te gösterilen þekli takip etmelidir.
ÜNÝFORMÝTE
Üniformite deðeri, her aðýrlýk ölçümünden sonra hesaplanmalýdýr.
Sürü üniformitesini tanýmlamak için uygun prosedür þu þekilde ilerler:
1- Ortalama vücut aðýrlýðýný hesaplama,
2- Örneklerin vücut aðýrlýklarýnýn yüzde 10unu hesaplama,
3- Üniformite deðerinin üst ve alt sýnýrlarýný belirlemek için elde
edilen bu sayýyý ortalama vücut aðýrlýðýna eklenme ve çýkarýlmasý,
4- Bu sýnýrlar arasýnda kalan tavuklarý hesaplama,
5- Bu tavuklarý, tüm tartýlan tavuk sayýsýna bölüp, 100 ile çarpýlmasý.
Bu üniformitenin % deðeridir.
19
Örnek:
1- 95 piliç tartýldý toplam aðýrlýk 86260 gram. 86260, 95e bölündü
ve ortalama piliç aðýrlýðý 908 gram bulundu.
2- 908 x 10% = 91
3- 908 + 91 = 999(üst deðer) 908-91= 817(alt deðer)
4- 81 pilicin aðýrlýðý 999 ile 817 arasýnda çýktý
5- 81/95 x 100 = 85% üniformite
Standart:
17 haftalýk yaþta iken üniformitenin %85 ve daha fazla olmalýdýr.
%85ten, olasý daha yüksek deðerler daha fazla istenir. 20 gramýn
katlarý þeklinde ölçen tartýlarýn hata paylarý yüksektir. Standartlar
yükselmedikçe bu tip skala kullanýmý, yanlýþ ve yüksek üniformite
sonuçlarýna sebep olabilir.
YEM DEÐÝÞTÝRME
Eðer piliçler, yaþlarýna göre istenen aðýrlýkta iseler, tablo2 ve 4 teki
gibi özelleþtirilmiþ yemlere geçilir. Eðer sürü yaþýna göre istenilen
aðýlýðýn altýndaysa, istenilen aðýrlýða gelene kadar yem deðiþikliði
ertelenir. Örneðin, civcivlerin istenilen vücut aðýrlýðýna ulaþmasý için
uzun süre baþlangýç yemiyle beslenmesi gibi. Ancak baþlangýç yemi,
11 haftalýk yaþtan sonra verilmemelidir.
VÜCUT AÐIRLIÐI KAZANMA
20
Eðer sürü hedef vücut aðýrlýðýna ulaþmýyorsa, yem ve su tüketim
oraný yaný sýra yemlik, suluk, zemin alanlarý kontrol edilmeli. Yetersiz
kafes veya zemin alaný, yem tüketiminin azalmasýna sebep olabilir.
Eðer su kirlenmiþ ya da kötü tada sahipse su tüketimi, yem tüketimi
ile beraber düþer.
Hastalýklarda vücut aðýrlýðý azalmasýnda önemli bir faktördür. Eðer
hastalýktan þüphe edilirse olabildiðince kýsa sürede kesin bir teþhis
elde edilmelidir. Gaga kesimini yapacak kiþileri seçerken her zaman
tecrübe aranmalý. Çünkü uygun olmayan gaga kesimi, istenilen vücut
aðýrlýðýna ulaþmada sorun yaratýr. Mümkünse ýsý, civciv ve piliçlerin
rahat edebileceði gibi ayarlanmalý. Genelde 18-24 derece arasý sýcaklýk
piliçler için uygundur.
Tablo 5: Civciv ve Büyüme Periyodu Süresince Tavsiye
Edilen Nick Chick Vücut Aðýrlýðý
Yaþ
Vücut aðýrlýðý hedefi
Hafta
Gün
(g)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
7
14
21
28
35
42
49
56
63
70
77
84
91
98
105
112
119
126
65
120
175
243
325
400
500
590
665
745
825
900
960
1030
1085
1145
1205
1275
AÞILAMA VE HASTALIKLARDAN KORUNMA
Aþý uygulamalarý; belli bölgeye göre, salgýn hastalýklara göre,
bilinen patojenlerin virülensine göre çeþitlenir ve o yörenin özel
ihtiyaçlarýna göre programlanmak zorundadýrlar. Belli aralýklarla aþý
revizyonu yaný sýra hastalýklardan koruyucu yönetim tavsiyeleri almak
için tavukçuluk deneyimi olan iyi bir veteriner hekime danýþýlmalýdýr.
Yem ile birlikte antibiyotiklerin ve kokosidiostatlarýn kullanýmý, tavuk
hastalýklarý üzerine özel eðitim almýþ veteriner hekimin kontrolü
altýnda olmalýdýr.
21
Genel Prensipler
Aþýlama programlarý için bazý ip uçlarý:
1- Kalýcý sürü kayýtlarý için takip edilen bilgilerin kaydý: Aþý üreticisi,
seri numarasý, aþý zamaný, metodu, (eðer olursa) gözlenen
reaksiyonlar ve son zamanlarda kullanýlan ilaçlar.
2- Sadece saðlýklý tavuklarýn aþýlanmasý: Eðer sürü saðlýklý deðilse
ya da herhangi bir sebeple stres altýnda ise, aþýlama sürü eski
durumuna gelene kadar ertelenmeli.
3- Eksik dozda yapýlmýþ aþýlar tavuklarda immun sistem cevabý
oluþturmada baþarýsýz olabilirler. Aþýlarýn son kullanma tarihlerinin
geçmemiþ olduðundan emin olun. Tüm aþýlarý ve aþý ekipmanlarý
uygun bir þekilde temiz ve kuru biryerde saklayýn.
4- Suyla yapýlan aþýlarý için, suya 2.4kg/1000 litre oranýnda ya da aþý
eklemeden önce 2.4g/litre oranýnda yaðsýz süt tozu eklemek. Bu,
suda bulunan ve aþýdaki virüsü yok edebilecek kloru, aðýr metalleri,
asidikliði ya da alkaliliði nötralize etmekte yardýmcý olur.
5- Aþý uygulamasýnda üretici firma talimatlarýnýn izlenmesi gerekir.
Çeþitli firmalarýn özel tavsiyelerine raðmen çoðu aþý içme suyu
ile ya da sprey yolu ile uygulanabilir. Damlacýk büyüklükleri de
göz önünde bulundurulduðunda, aþý içerikleri, farklý aþý birleþimleri
ve sürü aþýlamasý konusunda farklý imalatçýlar farklý görüþlere
sahipler. Tabii ki kullanýlan ürünlerine dair en iyi bilgi kaynaðý
aþý üreticileridir.
6- Baðýþýklýk sisteminin çalýþmasýný engellememek için, aþýlama
öncesi 3 gün ve aþýlama sonrasý 1 hafta süre ile antibiyotik ve ilaç
kullanýmýndan kaçýnýlmalýdýr.
7- Aþýlý suyun tüm hayvanlarca kullanýlmasý için aþýlamadan birkaç
saat öncesinde suyun kesilmesi gereklidir. Günün sýcak saatlerinde
su kesme uygulamasýndan kaçýnmak için ideal aþýlama zamaný
sabah saatleridir.
8- Aþýnýn tüm tavuklara üniform bir þekilde daðýtýmýndan emin olmak
için aþýlamadan önce su kanallarý kontrol edilmeli ve piliçlerin
aþýlarý eþit olarak almalarý saðlanmalýdýr.
SEROLOJÝK KONTROLLER
22
17-18 haftalýk yaþta tamamlanan aþýlama programý hakkýnda serolojik
bilgilerin elde edilmesi, üretimden önce piliç sürüsünün baðýþýklýk
geliþimi görmek için iyi bir yöntemdir. Bu tip bir bilgi baðýþýklýk
sistemindeki deðiþimlerin, bölgedeki enfeksiyonlara baðlý antikor
titresinin düþüþünün gözlenmesi ve belirlenmesinde de kullanýlabilir.
Sürü sahibinin, piliçlerin yumurtlama kümesine naklinden önce 25
adet serum örneðini, sürünün üretim öncesi Mycoplasma
gallisepticum(Mg) ve Mycoplazma synoviae (Ms) gibi hastalýklardan
ari olduðunu öðrenmek için laboratuara göndermesi tavsiye edilir.
Serolojik veri birçok hastalýk etkenlerinin antikor titre seviyesiyle
ilgili deðerli bilgiler verir. Tavuk laboratuarý ile çalýþmak, aþýlama
programýndan daha iyi sonuç almanýzý ve daha dirençli bir sürü elde
etmenizi saðlar.
AÞILAMA PROGRAMLARI
Bireysel çiftlikler için spesifik aþý programýn hazýrlanmasý pek
mümkün deðildir. Fakat temel aþý programý (þekil 6) dünya çapýnda
birçok çiftliðin ihtiyacý olan çok genel bir yönlendiricidir. Koksidiosis,
laryngotrachitis, Mg, coryza ve diðer çeþitli hastalýk etkenleri için ek
aþýlara ihtiyaç duyulabilinir. Bu karar; önceki hastalýklar, coðrafik
konum, komþu çiftliklerin hastalýklarý ve aþýlamalarý, durum
düzenlemeleri ve endemik hastalýklar gibi risk faktörlerini dikkatli
bir þekilde inceleyerek verilmelidir.
Þekil 6: Örnek Aþýlama Programý
Yaþ
Aþý Tipi
1. gün
Marek Aþýsý
14. - 28. günler
(2. - 4. haftalar arasý)
56. - 84. günler
119. - 126. günler
Gumbora aþýsý
Yalancý veba aþýsý
Ý. Bronchitis aþýsý
Tavuk çiçeði aþýsý
Avian Encepholomyelit aþýsý
Ý. Bronchitis aþýsý
Yalancý veba aþýsý
Ýnaktif aþýlar
23
BÜYÜME DÖNEMÝ KAYITLARI
Sürü kayýtlarýnýn iyi tutulmasý, her bir sürü için daimi kondisyon
geliþimi ve ilerleyiþi saðlar. Bu yüzden iyi tutulmuþ kayýtlar çok deðerli
yönetim kaynaklarýdýr.
Ölüm oraný, yem ve su tüketim miktarlarý günlük kayýt edilmeli ve
haftalýk özetleri çýkarýlmalýdýr. Her bir sürünün vücut aðýrlýðý ve vücut
aðýrlýðý üniformitesi bu kayýtlara dahil olmalýdýr.
Tüm sonuçlar grafik haline getirilmelidir. Bu grafikleri kullanma,
ölüm oraný gidiþatý ve sürünün büyümesi ile ilgili analizleri geliþtirir.
Aþýlamalar, gaga kesimi, tedaviler, ýþýk deðiþimleri, ve diðer önemli
olaylarda kayýtlarda bulunmalýdýr.
17 HAFTALIK IÞIKLANDIRMA PROGRAMI
Iþýk kontrolü, genel yetiþtiricilikte ve yumurtacý sürü yönetiminde
çok önemlidir. Yapay ýþýk ile günlük ýþýk periyodunun tam kontrolü
ile yumurta üreticileri yýlýn her zamaný kümese sürü yerleþtirebilir ve
üretim için uygun yaþa getirebilirler. Uygun ýþýk yönetimi cinsel
olgunluðun kontrolünde, vücut aðýrlýðý ve yumurta aðýrlýðýný kontrol
etmekte kullanýlan deðerli bir araçtýr.
Nick Chick ler bir çok farklý ýþýklandýrma programlarý altýnda
üstün performans gösterir. Üreticinin kafeslere taþýma zamaný erken
veya geç yumurtaya sokma, küçük veya büyük yumurta gibi
ihtiyaçlarýna en iyi cevabý verir.
Fakat en tutarlý sonucun bulunmasý için geliþtirilen program, daimi
gün boyu programýdýr. Aþaðýda kullanýlan bazý baþarýlý ýþýklandýrma
programlarý vardýr.
ÝLK ÝKÝ HAFTA
Ýlk iki hafta ýþýklandýrma programý her tür için tüm sürüde aynýdýr.
Ýlk bir iki gün, civcivlere ýþýk 24 saat kesintisiz 10 Lux þiddetinde
olmalýdýr. Üçüncü günde, ýþýk süresini günde 16 saate indirilmeli ve
ýþýk þiddeti 5-7.5 Lux olarak sürdürülmeli.
Kapalý Çiftliklerde Civciv ve Yetiþtirme
24
Üçüncü haftanýn baþlangýcýnda (15 günlük yaþta), ýþýk süresi 9-10
saate indirilmelidir. Iþýk þiddeti 5-7.5 Lux olmalýdýr. Bu 17. haftaya
kadar sürdürülmeli.(119 günlük yaþa kadar.) 17. haftadan sonra ýþýk
süresi 13 saate arttýrýlmalý ve bundan sonra maksimum gün süresine
ulaþýlana kadar haftada 1 saat arttýrýlmalý. Iþýk þiddeti tablo 6da
gösterildiði gibi olmalýdýr.
Tablo 6: Minimum Iþýk Þiddeti
Yaþ
(Hafta)
(Gün)
0-2
1 - 14
2 - 17
15 - 119
17 - Yumurta periyodu sonu 199 - Yumurta periyodu sonu
Lüks
10
5 - 7,5
10
Açýk yada Yarý Açýk Çiftliklerde Civciv ve Yetiþtirme
30 derece enlem ve üzeri civciv büyütme:
Sürüye özel ýþýk düzeninin ayarlanmasý, çiftlik tipine ve hayvanlarýn
hangi ayda yumurtadan çýkacaðýna baðlýdýr. Açýk ya da kapalý
sistemlerde ýþýk filtreleri olmalýdýr. 15 günlük yaþtan yumurtaya kadar
olan ýþýklandýrma programý yumurtadan çýkýþ zamanýna baðlýdýr. Þubat
ile mayýs arasýnda yumurtadan çýkan sürünün yapay ýþýklandýrmaya
ihtiyacý vardýr ki yapay verilen ýþýk artý doðal ýþýk bize, 15 günlük
yaþtan 21 hazirana kadar olan en uzun doðal güne denk bir ýþýk versin.
Bunun için tablo 7 deki güney ve kuzey yarýmkürelerdeki gün
uzunluðunu gösteren deðerlerden faydalanabilirsiniz. Ýstenen bu ýþýk
süresi 15. gün ile 21 haziran arasý devam ettirilmelidir. 21 haziranda
yapay ýþýklandýrma tamamen doðal ýþýklandýrmaya göre düzenlenmelidir
ki bu 17 haftalýk yaþa denk gelir. 15 günlük yaþta, 16 mayýs ile 14þubat
arasýnda yumurtadan çýkan sürü için yapay gün uzunluðu, 17 haftalýk
yaþta normal gün uzunluðuna eþit ayarlanmalýdýr. Doðal gündeki ýþýk
süresini gün doðumundan gün batýmýna kadar tanýmlarken, þafak,
alaca karanlýk ve gün batýmý içinde bir saat gibi bir süre eklenmelidir.
YUMURTLAMA SÜRESÝNCE IÞIK KONTROLÜ
Ýyi ýþýk kontrolünde yetiþtirilen piliçlerin, hýzlý üretim geliþimi için
keskin bir ýþýk artýrýmýna ihtiyacý vardýr. Sürü 17 haftalýk yaþa geldiðinde
ve uygun vücut aðýrlýðýnda iken ýþýklandýrma uzunluðu en az 1 saat
arttýrýlmalý. (tablo9) Bu þekilde arttýrýlarak sonuçta 13 saat ya da daha
fazla ýþýklandýrma süresi elde edilmelidir. Fiziksel olarak mümkünse
akþam ýþýklar ayný zamanda kapatýlmalýdýr. Büyüme döneminde tam
olarak gün batýmýndan bir buçuk saat sonra. Böyle bir program yem
tüketimini harekete geçirmek için günün en serin saatlerinde ek ýþýk
saðlar.
25
Tablo 7: Kuzey ve Güney Yarýmkürede Gündoðumu ve
Günbatýmý Arasý Saatler
Kuzey
0
10
20
30
40
50
Güney
Yarýmküre s. dk. s. dk. s. dk. s. dk. s. dk. s. dk. Yarýmküre
5 Ocak
20 Ocak
5 Þubat
20 Þubat
5 Mart
20 Mart
5 Nisan
20 Nisan
5 Mayýs
20 Mayýs
5 Haziran
20 Haziran
5 Temmuz
20 Temmuz
5 Aðustos
20 Aðustos
5 Eylül
20 Eylül
5 Ekim
20 Ekim
5 Kasým
20 Kasým
5 Aralýk
20 Aralýk
26
12
12
12
12
12
12
12
12
12
22
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
7
7
7
6
6
6
6
6
7
7
7
7
7
7
7
6
6
6
7
7
7
7
7
7
11
11
11
11
11
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
12
11
11
11
11
11
34
38
44
50
58
7
14
24
31
37
41
42
41
37
32
25
17
8
1
52
44
38
35
33
10
11
11
11
11
12
12
12
12
13
13
13
13
13
12
12
12
12
11
11
11
11
10
10
59
5
19
35
49
6
25
41
56
8
17
20
19
11
59
44
26
10
53
36
20
7
59
55
10
10
10
11
11
12
12
13
13
13
14
14
14
13
13
13
12
12
11
11
10
10
10
10
17
31
52
16
38
6
35
2
26
45
0
5
1
49
29
6
40
13
46
20
55
34
19
13
9
9
10
10
11
12
12
13
14
14
14
12
14
14
14
13
12
12
11
10
10
9
9
9
27
47
19
55
28
7
49
27
2
32
53
1
55
38
9
35
55
16
37
59
21
51
29
20
8
8
9
10
11
12
13
14
14
15
16
16
16
15
15
14
13
12
11
10
9
8
8
8
14
45
32
23
11
9
8
3
54
37
9
22
14
46
2
14
16
22
26
31
36
51
18
5
5 Ocak
20 Ocak
5 Þubat
20 Þubat
5 Mart
20 Mart
5 Nisan
20 Nisan
5 Mayýs
20 Mayýs
5 Haziran
20 Haziran
5 Temmuz
20 Temmuz
5 Aðustos
20 Aðustos
5 Eylül
20 Eylül
5 Ekim
20 Ekim
5 Kasým
20 Kasým
5 Aralýk
20 Aralýk
Bazý bölgelerde doðal yüksek çevre ýsýsý sebebiyle, yumurtlama
periyodundaki ýþýk süresi sabah 03.00 ile akþam 19.00 arasý olarak
ayarlanmalý. Bu tablo yýlýn en sýcak dönemlerinde bile günün en
serin zamanýnda sürünün yem tüketmesini saðlar.
0 - 30 Güney ve Kuzey Enlemleri Arasýnda Iþýk Programý:
30 Kuzey - 30 Güney enlemleri arasýnda kalan bölgelerde bütün
yýl gece ve gündüz süresi yaklaþýk olarak aynýdýr. Sadece sýcak
dönemlerde küçük mevsim deðiþiklikleri olur. Bu olay aydýnlatma
programý yapmakta birtakým zorluklara yol açar bu bölgedeki
tavukçularýn problemi yüksek verim almak için yeterli aydýnlýk
saðlamanýn dýþýnda yem tüketimini teþvik etmek için gecenin
en serin saatlerinde aydýnlýk saðlamaktýr.
H&N 30 Kuzey ve Güney enlemleri arasýnda tavukçuluk
yapanlara daimi ve step down (kademeli artan ve azalan)
programlarý beraber uygulamayý önermektedir. Bu program:
Sürünün 15. günden itibaren toplam ýþýk süresi 14 saate eþitlenmelidir.
Suni ýþýðýn büyük bölümü sabah erken saatlerde verilmelidir. Sürünün
18. haftasýndaki doðal gün uzunluðu 14 saatten az ise sürünün 9. ve
11. haftalar arasýnda kademeli azalan ýþýk programý baþlatýlmalýdýr.
Önerilen deðiþiklikler ýþýk programýndaki azalýþ tablosunda
özetlenmiþtir.
Suni gün uzunluðundaki deðiþim 18. haftadaki doðal gün uzunluðuna
baðlýdýr. Amaç 9. haftadaki toplam gün uzunluðunu 14 saat 18.
haftadaki doðal gün uzunluðuna indirmektir. Böylece 18. hafatada
seksüel olgunluk ertelenmiþ olur. Önerilen deðiþiklikler ýþýk
programýndaki azalýþ tablosunda özetlenmiþtir.
Tablo 8: Iþýk Programýndaki Azalýþ (0-30 enlem aralýðýnda)
18 Haftalýk yaþta Azalýþ miktarý Baþlangýç yaþý Azalýþtaki deðiþim
doðal gün uzunluðu
dakika
Hafta
süresi (gün)
7
7
7
14
-
10
12
10
10
-
30
30
15
15
-
10
11
12
13
14
Tablo 9: Yumurtalama Süresince Iþýklandýrma
Yaþ
(Hafta)
(Gün)
Iþýk
(Saat)
18
19
20
21
22
23
24
126
133
140
147
154
161
168
13 yada fazla
13 1/2 yada fazla
14 yada fazla
14 1/2 yada fazla
15 yada fazla
15 1/2 yada fazla
16 yada fazla
27
YUMURTLAMA SÜRESÝNCE IÞIK YOÐUNLUÐU
Iþýklandýrma programýnda ýþýk yoðunluðu önemli bir faktördür.
Uygun kontrol tipleriyle ýþýk yoðunluðu ayarlanýlabilir. Düþük
yoðunlukta ýþýk tüketimi, enerji tasarrufu saðlar.
Bakýcýnýn kümes içinde parlak ýþýða ihtiyacý olduðunda ýþýklarýn
kýsa süre için yoðunluðunun arttýrýlmasýnýn, fazla bir etkisi olmaz.
Ayrýca H&N Nick Chick ler 17 haftalýk yaþta ýþýk yoðunluðunun
artýrýmýnda iyi anlamda cevap verirler. Yumurtlama çitliðinde en az
10 Lux ýþýk yoðunluðu olmalýdýr. Piliçler yumurtlama çiftliðine
taþýndýðýnda buradaki ýþýk yoðunluðu en az civcivhanedeki kadar
olmalýdýr. (tablo6)
YUMURTLAMA ÇÝFTLÝÐÝNE TAÞIMA
HAZIRLIK
Birkaç saat öncesinden yem verimi kesilmeli fakat su saðlanmaya
devam edilmelidir. Temiz, dezenfekte kasalar ve gerekli ekipmanlar
kullanýlmalýdýr. Hayvanlarý taþýyacak kiþiler, sürü saðlýðýný korumak
için temiz kýyafetler ve ayakkabýlar giymelidirler. Tüm ekipmanlarýn
iyi durumda olduðundan emin olunmalýdýr.
YÜKLEME
Yükleme yapan personel acele ettirilmemelidir. Kümes
havalandýrýlmasý devam ettirilmelidir. Araçlara fazla yükleme
yapýlmamalýdýr. Piliçler kanatlarýndan deðil iki bacaðýndan
yakalanmalýdýr.
TAÞIMA
Sürü gereksiz duraklamalar yapýlmadan hýzlýca taþýnmalýdýr. Aracýn
taþýma bölümü sýcak havalarda tamamen açýk olmalý, soðuk havalarda
ise tamamen kapalý olmamalýdýr.
KAFESLERE YERLEÞTÝRME
Hayvanlar araçtan çiftliðe, kafeslere taþýnýrken bacaklarýndan
tutulmalýdýr. Piliçlerin çiftliðe eþit þeklinde daðýldýðýna emin olun.
28
YUMURTLAMA PROGRAMI
PÝLÝÇLERÝN BARINIMI
Hepsi içeri - hepsi dýþarý sistemi tavsiye edilir çünkü bu hastalýklarýn
döngülerini kýrmaya yardýmcý olur. Piliçler, 18 haftalýk yaþtan önce
tamamen temizlenmiþ ve dezenfekte edilmiþ kümeslere taþýnmalýdýr.
EKÝPMAN
18 haftalýk yaþtaki ve yumurtlama dönemi boyunca her piliç için
en az 350 santimetre kare kafes zemini saðlanmalýdýr. Bu maksimum
performansla ekonomik açýdan tasarruf arasýnda bir dengedir.
Maksimum yumurta üretimi ve yumurta boyutu için yeterli yem ve su
alaný gereklidir. Kafeslerde tavuk baþýna en az 10 cm yem alaný
olmalýdýr. Kafes baþýna en az bir kap veya nipel suluk, ya da tavuk
baþýna 2.5 cm su içme alaný saðlanmalýdýr.
ISI KONTROLÜ
Yumurtacý tavuklarýn geniþ bir ýsý aralýðýnda iyi performans gösterirler.
21-27 dereceler arasýndaki ýsý deðiþimi yumurta üretimini, yumurta
boyutunu ve kabuk kalitesini minimum etkiler. Biraz yüksek kümes
ýsýsý ile yemin yumurtaya dönüþümü olumlu etkilenir ve maksimum
etkinliðe 21-27 derece arasýnda ulaþýlýr. Isý dahada yükseldiðinde, yem
tüketimi azalýr. Bu sýcak iklimdeki çiftliklerde, günlük uygun besin
miktarýnýn alýmý için yem besin deðerleri açýsýndan biraz
zenginleþtirilmelidir. (Yumurtlama döneminde beslemeye bakýnýz)
Ýyi yalýtýmlý çiftliklerde, soðuk havalarda bile uygun sýcaklýk,
tavuklarýn ürettiði vücut sýcaklýðý ile korunabilir. Uygun havalandýrma
sistemi nemi uzaklaþtýrarak sýcaklýðý koruyabilir. Kümesteki hayvanlara
uygun bir hava saðlamak için hava giriþ ve çýkýþ oranlarý önemlidir.
SU KALÝTESÝ
Taze ve temiz sistemler ile taþýnabilen su, hayvanlar tarafýndan
daima kolay ulaþýlabilir olmalý. Yeterli tüketim saðlanmalýdýr.
29
YUMURTLAMA DÖNEMÝNDE BESLEME
H&N Nick Chick farklý besleme programlarýyla kendi genetik
performansýna ulaþabilir. Yinede, yumurtlama yeminde göz önüne
alýnmasý gereken bazý önlemler olduðu akýlda bulundurulmalýdýr. Tüm
ýrklar tüketim oranlarý göz önüne alýnmaksýzýn minimum günlük besin
deðeri miktarýna ihtiyaç duyarlar, fakat onlarýn asýl ihtiyacý, enerji
gereksinimlerine dayanýr. Enerji ihtiyacý, vücut aðýrlýðý, üretim oraný,
yumurta boyutu, ortam ýsýsý, hava akýmý ve tüylenme gibi deðerlere
göre deðiþiklik gösterir.
ÜRETÝMÝN ARTTIÐI PERÝYOTTA VE PÝK DÜZEY PERÝYODU
BOYUNCA BESLEME
Eðer yumurtlama öncesi yemi uygulandý ise %1 üretimde iken pik
periyodu yemi uygulanmaya baþlanmalý. Eðer yumurtlama öncesi yem
kullanýlmadýysa 18 haftalýk yaþta pik periyodu yemi uygulanabilir. Pik
periyodu yemi, ýrklarýn %100 üretim performansý için hazýrlanan özel
bir yemdir. (tablo10) Tavsiye edilen vitamin ve iz mineral seviyeleri
tablo 3te verilmiþtir.
Sýcak iklimdeki sürüler, normal miktarda yemi tüketemeyebilirler.
Böyle sürülerin yemlerinde, gerekli besin deðeri seviyeleri yükseltilmeli,
yani yem tüketim oranýyla dengelenmelidir.
PÝK PERÝYODU SONRASINDA BESLEME
Yumurtacý ýrklar için yem formülü, maksimum üretim ve yumurta
aðýrlýðýnýn alýnmasýnda uygun besin miktarý alýmý için yem tüketim
miktarý ve yumurtlama oraný göz önüne alýnarak hazýrlanmalý. Tablo
10dan 14e kadarki verileri gözden geçirin. Pik periyodundan sonra
ki (yaklaþýk 36 haftalýk yaþta) her %5 lik üretim seviyesi düþüþünden
sonra yem birkaç haftalýðýna deðiþtirilir .
30
Tablo 10: Yumurta Üretimi %90 ve Üzerindeki Sürülerde
Tüketilen Yeme Göre Alýnmasý Gereken
Besin Deðerleri
Gr/Kanatlý/Gün:
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Sin. Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Sin . Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Sin . Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Threonin (%)
Isoleucine (%)
Linolenil asit (%)
100
3000
12,40
18,80
4,10
0,42
0,17
0,19
0,87
0,72
0,44
0,80
0,66
1,04
0,21
0,64
0,52
2,00
105
2800
11,60
17,90
3,90
0,40
0,16
0,18
0,83
0,69
0,42
0,76
0,63
0,99
0,20
0,61
0,50
1,90
110
2750
11,40
17,09
3,73
0,38
0,15
0,17
0,79
0,65
0,40
0,73
0,60
0,95
0,19
0,58
0,47
1,82
115
16,35
3,57
0,37
0,15
0,17
0,76
0,63
0,38
0,70
0,57
0,90
0,18
0,56
0,45
1,74
120
15,67
3,42
0,35
0,14
0,16
0,73
0,60
0,37
0,67
0,55
0,87
0,18
0,53
0,43
1,67
Gr/Kanatlý/Gün:
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Sin. Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Sin . Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Sin . Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Threonin (%)
Isoleucine (%)
Linolenil asit (%)
100
3000
12,40
18,28
4,10
0,41
0,17
0,18
0,85
0,70
0,43
0,78
0,64
1,01
0,20
0,62
0,51
1,94
105
2800
11,60
17,41
3,90
0,39
0,16
0,18
0,81
0,67
0,41
0,74
0,61
0,96
0,19
0,59
0,48
1,85
110
2750
11,40
16,62
3,73
0,37
0,15
0,17
0,77
0,64
0,39
0,71
0,58
0,92
0,19
0,57
0,46
1,77
115
15,89
3,57
0,36
0,14
0,16
0,74
0,61
0,37
0,68
0,56
0,88
0,18
0,54
0,44
1,74
120
15,23
3,42
0,34
0,14
0,15
0,70
0,58
0,36
0,65
0,53
0,84
0,17
0,52
0,42
1,62
* Enerji seviyesi 2600 kcal altýnda ya da 3000 kcal üstünde olursa bir yem uzmanýna
danýþýlmalýdýr.
31
Gr/Kanatlý/Gün:
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Sin. Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Sin . Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Sin . Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Threonin (%)
Isoleucine (%)
Linolenil asit (%)
100
3000
12,40
17,76
4,20
0,40
0,16
0,18
0,82
0,68
0,42
0,76
0,62
0,98
0,20
0,60
0,49
1,89
105
2800
11,60
16,91
4,00
0,38
0,15
0,17
0,78
0,65
0,40
0,72
0,59
0,94
0,19
0,58
0,47
1,80
110
2750
11,40
16,14
3,82
0,36
0,15
0,16
0,75
0,62
0,38
0,69
0,57
0,89
0,18
0,55
0,45
1,72
115
15,44
3,65
0,34
0,14
0,16
0,71
0,59
0,36
0,66
0,54
0,85
0,17
0,53
0,43
1,64
120
14,80
3,50
0,33
0,13
0,15
0,68
0,57
0,35
0,63
0,52
0,82
0,17
0,50
0,41
1,57
Gr/Kanatlý/Gün:
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Sin. Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Sin . Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Sin . Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Threonin (%)
Isoleucine (%)
Linolenil asit (%)
32
100
3000
12,40
17,23
4,20
0,38
0,16
0,17
0,80
0,66
0,40
0,73
0,60
0,95
0,19
0,59
0,48
1,83
105
2800
11,60
16,41
4,00
0,37
0,15
0,17
0,76
0,63
0,38
0,70
0,58
0,91
0,18
0,56
0,45
1,75
110
2750
11,40
15,67
3,82
0,35
0,14
0,16
0,72
0,60
0,37
0,67
0,55
0,87
0,17
0,53
0,43
1,67
115
14,99
3,65
0,33
0,14
0,15
0,69
0,57
0,35
0,64
0,53
0,83
0,17
0,51
0,41
1,59
120
14,36
3,50
0,32
0,13
0,15
0,66
0,55
0,34
0,61
0,50
0,79
0,16
0,49
0,40
1,53
Gr/Kanatlý/Gün:
Enerji (kcal/kg)
Enerji (MJ)
Protein (%)
Kalsiyum (%)
Sin. Fosfor (%)
Sodyum (%)
Klor (%)
Lizin (%)
Sin . Lizin (%)
Methionin (%)
Met + Sis (%)
Sin . Met + Sis (%)
Arijinin (%)
Triptopan (%)
Threonin (%)
Isoleucine (%)
Linolenil asit (%)
100
3000
12,40
16,71
4,30
0,37
0,15
0,17
0,77
0,64
0,39
0,71
0,59
0,92
0,19
0,57
0,46
1,78
105
2800
11,60
15,92
4,10
0,36
0,14
0,16
0,74
0,61
0,37
0,68
0,56
0,88
0,18
0,54
0,44
1,69
110
2750
11,40
15,19
3,91
0,34
0,14
0,15
0,70
0,58
0,36
0,65
0,53
0,84
0,17
0,52
0,42
1,62
115
14,53
3,74
0,32
0,13
0,15
0,67
0,56
0,34
0,62
0,51
0,80
0,16
0,49
0,40
1,55
120
13,93
3,58
0,31
0,13
0,14
0,64
0,53
0,33
0,59
0,49
0,77
0,16
0,47
0,39
1,48
YEM KALITESÝ
Her zaman yüksek kaliteli yem verme sürdürülmeli. Bu temel besin
bileþenlerinin uygun örneklenmesini, karýþtýrýlmýþ yemi ve bunlarýn
kimyasal analizlerini de kapsar.
YUMURTLAMA DÖNEMÝNDE YEM KISITLAMASI
Normalde H&N Nick Chick lerde uygun formüle edilmiþ yemle
beslendiðinde yaðlanma olmaz. Bu nedenle yumurtlama döneminde
yem kýsýtlamasý çok nadiren önerilir. Eðer yem kýsýtlamasý uygulanacak
ise, yumurta boyutu, vücut aðýrlýðý ve üretim yüzdesi çok yakýndan
takip edilmelidir. Eðer hayvanlarda yaðlanma gözükmüyorsa bu
uygulama kullanýlmamalýdýr.
Tablo 15: Ýnce ve Kalýn Taneli Kireç Taþý Saðlanmasý
Besin Tipi
% 90 ve üzeri yumurta
% 85-90 arasý yumurta
% 80-85 arasý yumurta
% 70-80 rarsý yumurta
Ýnce taneli kireç taþý Kaba taneli kireç taþý
% 35
% 30
% 25
% 15
% 65
% 70
% 75
% 85
33
KALSÝYUM
Yumurtacý tavuklarýn, iyi kabuklu yumurta oluþturabilmesi için
rasyonlarýnda kalsiyum bulunmalýdýr. Eðer yemlerinde kalsiyum
kaynaklarý 2 farklý formda ise, tavuklar kalsiyumdan daha iyi
yararlanacaklardýr. Kireç taþý gibi bir formu topraktan bulunabilir.
Diðer formu, daha büyük boyutta kireç taþý ya da istiridye kabuðu
gibi daha iri partiküllerden oluþmalýdýr. Tavuklar 40 haftalýk yaþtan
sonra eskisi gibi kalsiyumdan yararlanamazlar. Ayrýca yaþlý tavuklar
gençlere göre daha büyük yumurta üretirler ve böyle büyük yumurtaya
saðlam kabuk oluþturmak için daha fazla kalsiyuma ihtiyaç duyarlar.
Bu sebeple yaþlý sürü yemlerine daha fazla kalsiyum eklenmelidir.
ENERJÝ GEREKSÝNÝMÝ
Yetiþkin yumurtacý tavuklar için enerji faktörü, büyüme, devamlýlýk,
üretim ve çevresel ýsý gibi faktörlere baðlýdýr. Normal koþullar altýnda
tavuklar temel olarak enerji ihtiyaçlarýný karþýlayacak kadar yerler.
Günlük enerji tüketimleri Emmans denklemiyle ön görülebilir. Böylece
yemdeki besin maddesi miktarý, ihtiyaçlara göre ayarlanýlabilir.
EMMANS DENKLEMÝ
ME/Tavuk/Gün = ((140 - 2.0 x T) x BW) + (2 x EM) + (5 x BWG)
T : Derece (santigrad)
BW: vücut aðýrlýðý (kilogram)
EM: Yumurta kütlesi (gram) = yumurta aðýrlýðý x üretim oraný
BWG: Günde kazandýðý aðýrlýk (gram)
40 hafta yaþýndaki bir sürüde Emmans denkleminin kullanýmýna bir
örnek :
34
Derece: 26.67 derece
Vücut aðýrlýðý: 1.69 kg/tavuk
Üretim oraný: 91.4%
Yumurta aðýrlýðý: 60.9 g
Günde kazandýðý aðýrlýk: 0.4 g/gün
(170 - (2.2 x 26.67)) x 1.69 = 188.1 kcal/gün devamlýlýk için
2 x (91.4% x 60.9 g) = 111.3 kcal/gün yumurta üretimi için
5 x (0.4) = 2.0 kcal/gün vücut aðýrlýðý deðiþimi için
Toplam/gün= 301.4 kcal
Ek örnekler tablo 16 da gösterilmiþtir. Bu hesaplamayý yapmaktansa
sürü için özel deðerleri tablo 16yý kullanarak bulabilirsiniz. Bu
hesaplamalar ortam sýcaklýðýnýn aþýrý olduðu durumlarda daha az
baþarý saðlar fakat sýcaklýk 21-27 dereceler arasýnda olduðu zaman iyi
bir baþarý saðlanabiliyor. Bu farklýlýklara göre, hava akýmý, nem, tüy
örtüsü gibi diðer farklýlýklar, günde metabolize edilebilir enerji alýmýný
280-330 kcal/tavuk arasý deðiþtirebilir. Emmans denklemi ekstrem
durumlarda kullanýlmamalýdýr.
YEMDEKÝ ENERJÝNÝN HESAPLANMASI
Her kilogram yemde olmasý gereken metabolik enerji miktarýnýn
hesaplanmasý için formül aþaðýda verilmiþtir.
Kcal/kg: (tavuk baþýna günlük enerji alýmý/yem tüketimi gr/tavuk/gün)
x 1000g/kg
Örnek: (301kcal/104g) x 1000g/kg = 2894 kcal/kg
Tablo 16: Çeþitli Durumlar Altýnda Tavuk Baþýna Alýnan
Enerji Miktarý (Kcal M.E.)
Yumurta
Üretimi
Yumurta
Aðýrlýðý
15,5 C
Canlý Aðýrlýk
22,2 C
Canlý Aðýrlýk
39,4 C
Canlý Aðýrlýk
%
gr
1542 1633 1724 1542 1633 1724 1542 1633 1724
95
90
85
85
80
75
80
75
70
-
56
58
58
60
58
60
62
64
62
64
62
64
66
68
66
68
66
68
320
325
320
325
315
320
320
320
315
320
310
310
320
320
310
315
310
310
335
340
330
335
330
330
330
335
325
330
320
320
330
335
325
330
315
320
345
350
345
350
340
340
345
350
340
340
330
335
340
345
335
340
330
330
300
305
295
300
290
295
295
300
290
295
285
290
295
300
290
290
280
285
310
315
310
310
300
305
310
310
300
305
295
300
305
310
300
300
290
295
320
325
320
325
315
320
320
320
310
315
305
310
315
320
310
315
300
305
275
280
275
275
265
270
270
275
265
270
280
260
270
275
265
270
260
260
285
290
280
285
275
280
280
285
275
280
270
270
280
285
275
280
270
270
295
300
290
295
285
290
290
295
285
290
280
280
290
295
285
290
280
280
35
ULAÞILABÝLÝR FOSFOR
Sürü hayatý boyunca gerekli fosfor ihtiyacýnda çok az bir deðiþim
olur. Ama gerekli fosfor seviyesinin saðlanmasý önemlidir. (günde
yaklaþýk tavuk baþýna yarým gram) Çok fazla ya da çok az fosfor
tüketimi kabuk problemlerine sebep olabilir. Üretim dönemi sonunda
fosfor alýmýnýn 350 mg gibi düþük olmasý, kabuk kalitesinin geliþtirdiði
ile ilgili göz önüne alýnabilir bir araþtýrma var fakat bu riskli bir
besleme yöntemidir. Bu sebeple düþük seviye tavsiye edilmez.
PÝK PERÝYODU SONRASI VÜCUT AÐIRLIÐI, ÜRETÝM VE
YUMURTA AÐIRLIÐI
Özellikle yumurtlama erken döneminde vücut aðýrlýðý deðiþmesi,
uygun ya da uygun olmayan besin alýnýmýnýn göstergesidir ve
yumurtacýlarýn yem programýnýn bir parçasý olarak düþünülmelidir.
18 haftalýk yaþtan yaklaþýk 27 haftalýk yaþa kadar (pik periyodunun
ilk haftasý) bahsedilen vücut aðýrlýðý bize anlamlý bir bilgi vermeyebilir.
Çünkü hayvanlarda bireysel anlamda cinsel olgunluk derecesi çeþitlidir.
27 haftalýk yaþtan itibaren her 2 haftada bir vücut aðýrlýklarý ölçülmeli,
hedef ile karþýlaþtýrýlmalýdýr. (tablo 16) Amaç ise yumurta aðýrlýðýnýn
ve vücut aðýrlýðýnýn artýmýnýn devam etmesidir. Eðer vücut aðýrlýðý
artýþý yavaþça olmazsa, üretim ve yumurta aðýrlýðý kötü etkilenebilir.
36 haftalýk yaþtan sonra, vücut aðýrlýðý ortalamasý kademeli olarak
yükselme ile sabitlenmelidir. Bu þekilde azar azar vücut aðýrlýðý
kazanýmý maksimum performans için yeterli besin deðerinin tüketildiði
anlamýna gelir.
Aðýrlýðýn fazla kazanýmý, fazla miktar besin anlamýna gelir. Eðer
sürüde çok fazla vücut aðýrlýðý kazanýmý görülüyorsa rasyondaki besin
deðerleri tekrar ayarlanmalýdýr. Eðer ortalama vücut aðýrlýðý azalýrsa
bunun sebebi, üretim ve yumurta aðýrlýðý kaybýný önlemek için acilen
bulunmalýdýr.
YUMURTLAMA DÖNEMÝNDE PERFORMANS
36
Eðer daha önceden bahsedilen yönetim tavsiyeleri izlendiyse, Nick
Chick sürüsü tablo 17 deki performans verilerine uygun olmalýdýr.
Yinede yem kalitesindeki, su kalitesindeki, kümes þartlarýndaki, hava
þartlarýndaki ve çeþitli diðer durumlardaki geniþ çeþitlilik yüzünden
beklenen parametrelerde deðiþim olabilir.
Tablo 17: Uygun Çevre Þartlarýnda ve Ýyi Yönetilen
Sürülerde 80 Haftalýk Yaþtaki H&N
Nick Chicklerin Performans Kriterleri
Yaþ
Hafta
Tavuk
Birikimli
Yaþama Sayýsýna Göre Toplam Yum. Að.
Gücü Yum. Verimi Yum. adeti
(gr)
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
100,0
99,9
99,8
99,7
99,6
99,5
99,4
99,3
99,2
99,1
99,0
98,8
98,7
98,6
98,5
98,4
98,3
98,2
98,1
98,0
97,9
97,8
97,7
97,6
97,4
97,3
97,2
97,1
97,0
96,9
96,8
8,0
30,0
50,1
68,2
78,3
83,4
89,5
92,6
94,3
95,4
96,0
96,4
96,7
96,8
96,9
96,9
96,8
96,7
96,6
96,5
96,4
96,3
96,2
96,1
95,9
95,7
95,4
95,0
94,7
94,3
93,9
0,6
2,7
6,2
10,9
16,4
22,3
28,5
34,9
41,5
18,1
54,7
61,4
68,1
74,8
81,4
88,1
94,8
101,4
108,1
114,7
121,3
127,9
134,5
141,0
147,6
154,1
160,6
167,0
173,5
179,9
186,2
40,6
44,0
46,3
48,5
50,5
52,2
54,0
55,5
56,5
57,5
58,0
58,5
58,8
59,0
59,3
59,5
59,8
60,0
60,2
60,3
60,5
60,6
60,8
60,9
61,1
61,2
61,4
61,5
61,7
61,8
62,0
Yumurta
Canlý
Yem Tük.
Kütlesi (kg) Aðýrlýk (gr) gr/gün/kanatlý
0,02
0,12
0,28
0,51
0,78
1,09
1,43
1,78
2,15
2,53
2,92
3,31
3,7
4,1
4,49
4,89
5,29
5,69
6,09
6,49
6,89
7,28
7,68
8,08
8,48
8,88
9,28
9,68
10,07
10,47
10,89
1329
1394
1439
1479
1514
1539
1559
1574
1584
1589
1501
1593
1595
1597
1599
1601
1603
1604
1605
1606
1607
1608
1609
1610
1611
1612
1613
1614
1615
1616
1617
88
92
95
97
100
103
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
105
106
106
106
106
106
107
107
107
107
Yem
Dönüþümü
27,09
6,97
4,11
2,94
2,54
2,35
2,18
2,06
1,99
1,93
1,91
1,88
1,87
1,86
1,85
1,85
1,84
1,84
1,84
1,84
1,84
1,84
1,86
1,86
1,86
1,86
1,86
1,87
1,89
1,9
1,9
37
YUMURTLAMA DÖNEMÝNDE KAYITLAR
Performans ve kazanç saðlanabilirliðinin arttýrýlmasý için detaylý
yumurtlama dönemi kayýtlarý gerekir. Kayýtlarda günlük yumurta
üretimi, yumurta aðýrlýðý, yem / su tüketimi ve ölüm oraný deðerleri
olmasý gerekir. Bu bilgiler günlük yumurta aðýrlýðý, toplam yumurta
aðýrlýðý ve yem yararlanýmý gibi veriler dahil bir çok önemli veriyi
hesaplamayý saðlar. Tüm sonuçlar grafiklenmelidir. Grafikleri kullanmak
sürü performans deðerinin geliþimini analiz etmeyi kolaylaþtýrýr. Bu
þekilde büyüme kayýtlarý gibi, kafes ve/ ya da folluk sayýlarýnýn kayýtlarý
da önemlidir.
ÖZET
Bu kitapçýkta ana hatlarýndan bahsedilen yönetim þekilleri, baþarýlý
saha yumurtacý programlarýndan temel almýþtýr. Bunlarýn dikkatlice
izlenmesi, H&N Nick Chick lerin maksimum performans
kapasitesinin ortaya çýkmasýna yardým eder. Yüksek performans bilgisi,
geleneksel kafes sistemi yöntemi temellidir. Farklý yönetim sistemleri
veya kötü çevre koþullarý, besleme ya da yönetim durumlarý hatýrý
sayýlýr performans sapmalarýna sebep olabilir.
39
Yumurta Verim
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
19
21
23
25
27
31
33
35
37
39
41
43
47
49
51
53
Üretim Haftasý
45
55
57
59
61
63
65
Nick Chick Yumurtlama Performansý
29
67
69
71
73
75
77
79
40
Yumurta Aðýrlýðý
70
60
50
40
30
20
10
0
19
21
23
25
27
29
31
35
37
39
41
43
45
47
49
51
53
55
57
59
61
Nick Chick Yumurta Aðýrlýðý
33
Üretim Haftasý
63
65
67
69
71
73
75
77
79
41
Canlý Aðýrlýk
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1
6
11
16
26
31
41
Üretim Haftasý
36
46
51
Nick Chick Vücut Aðýrlýðý
21
56
61
66
71
76
42
NOT
43
NOT
44
NOT
45
NOT
46
NOT
47
NOT
48
Cumhuriyet Cd. No:12 16900
Yeniþehir / BURSA / TURKEY
Tel: +90 (224) 772 12 83 (pbx)
Fax: +90 (224) 772 17 81
e-mail: [email protected]
www.oztavuk.com.tr

Nick Chick - Kanatlı Bilgi

Transkript

Benzer belgeler

BİYOSİDAL ÜRÜN ETİKET ÖRNEĞİ (DEZENFEKTAN/KORUYUCU

Brown Nick - Kanatlı Bilgi

broyler damızlıklarda üretimin erken döneminde görülen ölümler

Amatör Tavuk Kümeslerimiz Nasıl Olmalı

İhtiyaç Listesi - Van Halk Sağlığı Müdürlüğü

Patlıcanlı Ay Çöreği - az809444.vo.msecnd.net

Şubat - Keskinoğlu

1. Laktasyonun başındaki süt ineklerinin beslenmesi

YEM KARIŞIMININ HAZIRLANMASI-22 aralık 2014

Civciv Kalitesi Değerlendirme Yöntemleri ve Civciv Kalitesinin