KOLESTEROL YÜKSEK TANSİYON İLİŞKİSİ

YÜKSEK KOLESTEROL
VE ETKİLERİ
Doç. Dr. E. Zeynep Tuzcular Vural
Kolesterol Nedir?
• Kolesterol, kan dolaşımında ve hücre yapısında
bulunan, hücrenin dayanıklılığından sorumlu,
yaşamsal açıdan önemli olan yağ benzeri bir
maddedir. Vücudun kolesterole ihtiyacı vardır.
• Kolesterol düzeyinin yüksek olması, kalp krizi ve
inme için çok önemli bir risk faktörüdür.
• Kolesterol kanda özel taşıyıcılar ile taşınır; birkaç
tipi vardır. Bunlardan ikisi kalp damar hastalıkları
için önemlidir.
Lipidlerin yapıları
Kolesterol
Fosfolipidler
Apolipoproteinler
Trigliseridler
Kolesterol esterleri
Kolesterolün fonksiyonları
• Beyin, sinir, kalp, bağırsak, kaslar ve karaciğer
başta olmak üzere tüm vücutta yaygın olarak
bulunur.
• Vücutta kolesterolden;
– hormonlar
– vitamin D ve
– safra asitleri sentezlenir.
Kan plazması kolesterol değerleri
• Yirmi yaşın üzerinde kan total kolesterol
düzeyler:
– 200 mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
– 200-239 mg/dl arası sınırda yüksektir
– 240 mg/dl'nin üstü ise yüksektir.
• Kan LDL kolesterol düzeyi
– 130 mg/dl'nin altı istenilen düzeydir.
– 130-159 mg/dl arası sınırda yüksektir.
• Kan HDL kolesterol düzeyi
– 35 mg/dl'nin altı düşüktür.
Sağlık açısından kan kolesterol
düzeyinin normal sınırlar içinde
tutulması gerekir.
Ancak bazı durumlarda bu denge
sağlanamayabilir.
Ateroskleroz
• Kanda fazla miktarda bulunan
kolesterol ve trigliseridler, kan
damarlarında birikir ve bunların
sertleşmesine ve daralmasına
(ateroskleroz) yol açar.
• Kolesterol hangi organın damarında
birikirse o organa ait hastalıklar ortaya
çıkar.
Yüksek kolesterol düzeylerinin
belirtileri nelerdir?
Genelde hiçbir belirti olmayabilir. Bu nedenle
20 yaşından itibaren kolesterol düzeyi normal
bile olsa 5 yılda bir kolesterol düzeyinize
baktırın. Ailede birinci derece yakınlarınızda
kolesterol düzeyi 300mg/dl’nin üzerinde olan
varsa, çocuklarının 20 yaşından önce
kolesterol düzeyine bakılması gerekir.
Kolesterolün Tipleri
• LDL (Kötü huylu kolesterol)
• HDL (İyi huylu kolesterol)
LDL (Kötü huylu kolesterol)
• Kan damarları duvarlarına girebilmek için
yeterince küçüktürler ve damarlara zarar
verirler. Kötü kolesterol olarak da
adlandırılırlar.
• LDL damarlara düzenli olarak kolesterol
taşıdığı için ateroskleroz risk nedenidir.
• LDL kolesterolü yüksek seviyede olanlar
damar sertliği ve kalbe yeterli kanın
ulaşmasına engel olan damar tıkanıklığı
tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu nedenle
LDL değerinin düşük olması gerekir.
HDL (İyi huylu kolesterol)
• HDL, fazla kolesterolün sindirim sistemi
ile vücuttan atılması için karaciğere
ulaşmasını sağlar.
• HDL, damar tıkanıklığına ve kan
dolaşımının yavaşlamasına neden
olan kolesterolün vücuttan atılmasını
sağladığı için iyi kolesterol olarak bilinir.
• Düşük değerlerde olması gereken
LDL’nin aksine, vücuttaki HDL
değerlerinin yüksek olması sağlığımız
için oldukça iyidir.
Yüksek Kolesterolün Sakıncaları
• Eğer kanda fazla miktarda kolesterol varsa bu kan
damarlarında birikir ve kan damarlarının sertleşmesine,
daralmasına (damar sertliği = arteroskleroz) yol açar.
• Kalbi besleyen atardamarlarda (koroner arterler)
kolesterol birikimi olursa göğüs ağrısı, kalp krizi gibi
sorunlar oluşur
• Böbrek damarlarında kolesterol birikimi yüksek tansiyon
ve böbrek yetmezliğine yol açabilir.
• Yüksek kolesterolün kontrol altına alınması ile yaşam
süresinin uzadığı, kalp damar hastalıklarına bağlı
ölümlerin azaldığı ve kalıcı sakatlıkların önlendiği kesin
olarak gösterilmiştir.
Yüksek Kolesterolün Sakıncaları
• Beyini besleyen boyun damarlarında kolesterol
birikimi olması felçlere, konuşma
bozukluklarına, dengesiz yürümeye, bilinç
kaybına yol açar.
• Bağırsağı besleyen damarları tıkayarak bağırsak
ölümüne, göz damarlarını tıkayarak körlüğe,
bacak damarlarını tıkayarak gangrene vs. yol
açabilirler.
Kolesterol yüksekliği tanısı nasıl konulur?
Kanda lipid profili denilen testle 9-12 saatlik açlık sonucu
kanda kolesterol ve trigliserid düzeylerine bakılır.
•
Trigliserid de kanda bir yağ çeşidi olup yüksekliği
pankreas hastalığı ve özellikle kadınlarda koroner arter
hastalığına yakalanma riskinin artmasına neden olur. Düzeyi
200 mg/dl’nin altına düşürülmelidir. Şişmanlık,
hareketsizlik, sigara, yüksek karbonhidratlı beslenme, aşırı
alkol tüketimi, bazı genetik hastalıklar ve ilaçlar da
trigliserid yüksekliğine neden olur.
• Koroner arter hastalarında, diyabetlilerde (kalp damar
hastalığı riski 7 misli arttığı için) ve atar damarlarımızın
etkilendiği hastalıklarda LDL düzeyi 100 mg/dl’nin altında
olmalıdır.
Yüksek tansiyon
• Kan damarındaki
basıncı yükselterek
aşınma, yırtılmalara
neden olur.
• Bu durum su borusu
içindeki basıncın
artmasına bağlı
sorunlara
benzetilebilir.
• Yüksek kolesterol de,
damar duvarında kolesterol
birikimine yol açarak
damarlarda daralma,
tıkanmalara yol açar.
• Yüksek tansiyon ve
kolesterol yüksekliği kan
damarına diğerinin verdiği
zararın şiddetini arttırır ve
ortaya çıkmasını
çabuklaştırır.
• Bu nedenle, hem kolesterol
yüksekliği hem de yüksek
tansiyon tedavi edilmelidir.
Kolesterol Düzeyleri
Düzey
mg/dL
Yorum
<200
Düşük kalp hastalığı riski için
arzulanan düzey
200-239
Sınırda yüksek risk
>240
Yüksek risk
Düzey mg/dl
Yorum
HDL >40 mg/dl
İstenilen düzey
HDL < 40 mg/dl
kalp damar hastalıkları RİSKİ
yüksek
LDL< 130 mg/dl
İstenilen düzey
LDL > 130 mg/dl
kalp damar hastalıkları RİSKİ
yüksek
Kolesterol yüksekliğinin nedenleri
•
•
•
•
•
•
•
•
Kalıtım
Kilo
Hareketsiz yaşam tarzı
Yaş ve cinsiyet
Alkol kullanımı
Stres
Sigara
sağlıksız beslenme
Kolesterol yüksekliğinin nedenleri
•
•
•
•
•
Yanlış beslenme
Tiroid bezinin yetersiz çalışması,
Karaciğer hastalıkları,
Böbrek hastalıkları,
Şeker hastalığı ve bazı ilaçlardır.
Sigara
• Sigara içenler yüksek kolesterol
seviyeleri açısından risk
grubundadırlar.
• Sigara içenlerin damar duvarlarının
yüzeylerinde düzensizlikler oluşur
ve bu düzensiz yüzey daha çok yağ
tutulumuna sebep olur.
• Sigara içenlerde HDL kolesterol
miktarları yaklaşık olarak %15
azalmaktadır.
Egzersizin Kolesterol Üzerindeki Etkisi
• Düzenli spor yapmak, bazı bireylerde HDL
kolesterolün artmasını sağlar. Yüksek HDL seviyesi ise
kalp hastalığı riskinin daha az olması anlamına gelir.
• Fiziksel egzersiz, aynı zamanda kilo, şeker ve tansiyon
problemleri yaşamanızı da önler.
• Aerobik hareketleri kalp atışı ve nefes
alıp verme hızınızı yükseltir.
Egzersizin Kolesterol Üzerindeki Etkisi
• Yürüyüş, koşu ve yüzme gibi sporları
düzenli olarak yapmak da kalbinize ve
akciğerlerinize iyi gelir.
• Kalp hastalıklarının en önemli
sebeplerinden biri: Hareketsizlik!
• Bahçeyle uğraşma, yürüyüş, temizlik
yapmak ya da dans etmek gibi basit
hareketler dahi, her gün düzenli
yapıldığında kalp hastalığı riskinizi azaltır.
Kolesterolde Beslenme
• Kolesterol düşürücü diyet uygulanırken
dikkat edilmesi gereken önemli nokta, posalı
besinlerin artırılması.
• Posa, bitkilerin sindirilmeden atılan bitki duvarı
kısmına denir.
• Yulaf, arpa, pirinç kabuğundaki bulunan posanın
karaciğerde kolesterol sentezini engelleyerek kan
kolesterolünün düşürülmesinde etkili olduğu
kanıtlandı. Posa kolesterolün vücuttan atılmasına
yardımcı olduğu için daha çok tüketmeliyiz.
Kolesterolde Beslenme
• Posa içeriği en yüksek doğal besin
grubu baklagillerdir (kurufasulye,
nohut, barbunya, soya).
• Bunları sert kabuklu yemişler,
kepeği ayrılmamış tam tahıl
ürünleri (buğday, yulaf ve çavdar),
sebzeler (bezelye, taze fasulye,
pırasa, ıspanak) ve kuru ve taze
meyveler (ayva, armut, ham muz
ve narenciye) izler.
Öneriler
Sağlıklı Beslenme
• Daha az hayvansal (doymuş) yağ tüketin.
• Alabildiğiniz en ince et dilimlerini satın
alın.
• Etten gözle görülebilen tüm yağları, ve
tavuğun derisini ayırın.
• Daha az hazır bisküvi, pastane ürünü ve
kek tüketin.
• Çoklu veya tekli doymamış yağlar
açısından zengin yağ ve margarinleri
tercih edin.
BEDEN KİTLE İNDEKSİ
BKİ =
Ağırlık (kg)
Boy² (m)
Örneğin:
Boy: 1.70 m
Kilo: 82
BKİ = 82 = 28,3'dür.
1.70²
BEDEN KİTLE İNDEKSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Vücut Ağırlığı (kg)
Zayıf
Beden Kitle İndeksi
(kg/m2)
18.5
Normal
Hafif şişman
18.5-24.9
25-29.9
1.Derecede Şişman
30-34.9
2.Derecede Şişman
35-39.9
3.Derecede Şişman
≥40
Öneriler
• Yemek pişirirken katı yağlar yerine ayçiçek yağı,
mısırözü veya zeytinyağı gibi bitkisel yağlar kullanın.
• Bu yağları ayrıca salatalarınıza sos olarak da
kullanabilirsiniz.
• Yağsız veya yarım yağlı süt, az yağlı yoğurt, ve az yağlı
peynir gibi, düşük yağ içeren günlük ürünleri tercih
edin.
• Haftada en az 2 kez balık tüketmeye özen gösterin.
• Bol bol meyve, sebze ve baklagil tüketin (mercimek
ve fasulye gibi).
SEBZELER
MEYVELER
BAKLAGİLLER
YAĞLAR
ÜLKEMİZDE EN SIK KULLANDIĞIMIZ TUZ KAYNAĞI BESİNLER
UZAK DURUN!!!!!!
Öneriler
• Tam buğday ekmek gibi işlenmemiş karbonhidratları
tercih etmeye özen gösterin.
• Sigarayı bırakın.
• Fazla kiloluysanız, kilo verin.
• Hareketlenin. Her gün 30 dakikalık fiziksel aktiviteyi
hedefleyin (bu süreç, üç adet 10'ar dakikalık
seanslardan oluşabilir). Tempolu yürüyüş ideal
olacaktır. Stresinizle başa çıkmayı ve rahatlamayı
öğrenin.
•Kolesterol yüksekliğine ilaveten şişmanlık,
yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara gibi
diğer kardiyovasküler risk faktörlerinin tedavisi
de planlanmalıdır.
•Her hasta için tedavi farklılıklar taşır.
• İlaç dışı tedaviler kesinlikle ihmal edilmemelidir.
•İlaç tedavisi, doktor denetiminde olmalıdır.
•Tedavide hedef belirlenirken LDL kolesterol
düzeyinin esas alınması tercih edilir. Hedef LDL
kolesterol düzeyi, hastada kalp ve damar
hastalığının olup olmadığına göre değişir.
Kişide kalp ve damar hastalığı yoksa,
LDL kolesterol düzeyinin 130 -160mg/dl de
takibe alınmalı 160 mg/dl üstünde ilaç
verilmelidir.
Kişide kalp ve damar hastalığı veya
şeker hastalığı varsa hedef LDL kolesterol
düzeyi, 100 mg/dl’nin altı olmalıdır. Yani kalp
krizi geçirmişseniz, koroner arter daralmasına
bağlı göğüs ağrınız varsa, koroner damar
ameliyatı geçirmişseniz, koroner arterler balon
ile genişletilmişse, beyine, böbreğe, bacaklara
giden damarlarda kolesterol birikimi varsa,
hedef LDL kolesterol düzeyi, 100 mg/dl’nin
altıdır.
İLAÇSIZ TEDAVİLER
•İlaçsız tedaviler yaşam düzeninin değiştirilmesi
olarak da isimlendirilir.
•Yüksek kolesterol tedavisinde en önemli konu,
ilaçsız tedavilerdir, kesinlikle ihmal
edilmemelidir.
•İlaçsız tedavinin ihmal edilmesi kolesterol
düşürmek amacı ile kullanılan ilaçların
başarısını da azaltır.
•İlaçsız tedavilerin başında, beslenme
alışkanlığının değiştirilmesi gelir.
Sigara kesinlikle bırakılmalıdır. Sigara da
kolesterol yüksekliği gibi bir kardiyovasküler risk
faktörüdür. Sigara ayrıca akciğer kanseri, akciğer
hastalığı, beyin kanaması ve birçok kansere de
zemin hazırlar.
Hastada yüksek tansiyon varsa, yüksek
tansiyon tedavisinde geçerli olan ilaç dışı
tedaviler ihmal edilmemelidir. Yüksek tansiyon ve
kolesterol yüksekliğinde uygulanan ilaç dışı
tedaviler birbirine benzerlik gösterir. Yüksek
tansiyonlu hastalarda, ilaveten beslenme ile
alınan tuzun da azaltılması gerekir.
Şeker hastalığı kontrol altına alınmalıdır. İnsülin
kullanmak gerekiyorsa kaçınılmamalıdır.
Şişmanlık kesinlikle kontrol
altına alınmalıdır.
Düzenli egzersiz HDL
kolesterolü (iyi kolesterol)
yükseltir, LDL kolesterolü
(kötü kolesterol) düşürür.
Hastalar, düzenli egzersiz
yapmayı alışkanlık haline
getirmelidirler. Haftada, en
az 3, tercihen 5 kez, 30-45
dakika süre ile yürüyüş,
koşu, yüzme, bisiklete binme
gibi sporlar yapılmalıdır.
Alkol HDL kolesterolü yükseltir, ancak
alkolün insan sağlığı ve sosyal yaşantı
üzerine çok sayıda olumsuz etkisi olduğu
unutulmamalıdır. Bu nedenle, alkol alımı
kesinlikle sınırlandırılmalıdır.
BESLENME
Yüksek kolesterol tedavisinin olmazsa olmaz
koşuludur. Vücut, gereksinimi olan kolesterolü,
kendisi üretebilir, bu nedenle, diyetle kolesterol
almaya gerek yoktur. Beslenme konusunda tedavi
planı, beslenme uzmanı ile birlikte yapılmalıdır.
Doymuş yağlardan ve kolesterolden fakir diyet
seçilmelidir. Sıvı yağlarda doymamış yağ daha
fazladır, bu nedenle, sıvı yağlar tercih edilmelidir.
Genel olarak sebze, meyve ve hububat tercih
edilmelidir.
•Kızartmalardan kaçınınız.
•Kırmızı et yerine beyaz eti tercih ediniz.
•Yüksek tansiyonunuz varsa kullandığınız
tuzu azaltınız.
•Karaciğer, böbrek ve beyin gibi kolesterolü
fazla olan etlerden uzak durunuz.
•Gıdaların yağ ve kalori içeriklerine de
dikkat edilmelidir.
•Yağı azaltılmış peynir, sütü tercih ediniz.
•Fındık, ceviz ve bademin kalp sağlığı
üzerine olumlu etkileri olduğu
araştırmalarla ispatlanmıştır.
•Ancak fazla tüketilmesinin de, kilo
alınmasına yol açacağı unutulmamalıdır.
• Diyet peynir, diyet süt kullansanız bile
bunları sınırlı miktarda tüketiniz.
NASIL ZAYIFLARIM
•Sağlıklı beslenme, zayıflamanın temel noktasıdır.
•Gün içinde sık ama az miktarda yenmelidir.
•1 saatte yarım kilo, 1 haftada 7 kilo, Arjantin diyeti, son
şans diyeti vb. reklamlara aldanmamak gerekir.
•Kısa sürede aşırı kilo vermek sorunlara yol açabilir.
•"Su içsem yarıyor" ifadesi ise doğru değildir, çünkü
suyun kalorisi sıfırdır.
•Kilo verirken acele etmemek gerekir. Unutmayın ki, bu
kiloyu 2 haftada almadınız, bu nedenle de, 2 haftada
vermeye çalışmayın.
•Kilo vermek için beslenme alışkanlığı değiştirilmeli ve
egzersiz yapılmalıdır.
• Kilo vermeyi kolaylaştıran ilaçlar, kesinlikle doktor
kontrolünde kullanılmalıdır.
•Kilo vermek, verilen kiloyu geri almamaktan daha
kolaydır.
•Zayıflamanın kolesterol, şeker hastalığı, ruhsal
durum, hipertansiyon üzerine de olumlu etkisi vardır.
•Tekrarlayan zayıflama ve şişmanlama, kalp hastalığı
ve ani ölüm gibi istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
•Alışkanlıkların değiştirilmesi, kilo vermenin temel
çözümüdür. Herkesin mutlaka değiştirmesi gereken ve
değiştirmesi de zor olmayan alışkanlıkları vardır.
Bu konuda yararlı olabilecek bazı ipuçları !
Gazete, kitap okurken bir şey yemeyin
Televizyon seyrederken bir şey yemeyin
Karnınız açken mutfak alışverişi yapmayın
Alışverişe çıkarken liste yapın, liste dışında
yiyecek almayın
Öğün atlamayın
Sadece açken yemek yemeye çalışın
Diyetinizi bozduğunuz için suçluluk
duymayın, önünüzde başka öğünler
olduğunu unutmayın
Gıdaların yağ, tuz, kalori içeriğine dikkat
edin
Egzersiz yapın
Açık büfe tarzı yemeklerden uzak durun
Evinize gelen misafirlere yaptığınız ikramı
azaltın
İştahlı arkadaşlarla yemeğe oturmayın
EGZERSİZ
• Vücudun insüline duyarlılığını arttırır
 İnsülin reseptör sayısını arttırır
 İnsülin reseptörlerinin duyarlılığını arttırır
• Kolesterol ve TG düzeyini düşürür
• Kas kütlesini arttırır
• Bel-kalça yağ oranını azaltır
• Kan basıncını düşürür
EVDE EGZERSİZ
•
•
•
•
•
•
•
Yerinde yürüyüş veya koşu (Yumuşak zemin üzerinde)
İp atlamak
Basamak çıkma
Kondüsyon bisikleti
Dans
Ev ve bahçe işleri
Ağırlık çalışmaları
Pratik öneriler
• Arabanızı uzağa park edin.
• Merdiven kullanın.
• Yürüyerek gidebilecekseniz araba kullanmayın.
• Alışverişinizi uzak yerden yapın.
• Otobüse bir durak sonra binin veya bir durak önce inin.
• Haftanın 3-4 günü düzenli olarak yürüyün.
Yağ metabolizması bozukluklarını düzeltmek
amacı ile çeşitli ilaçlar geliştirilmiştir.
Statinler
Safra asidi bağlayıcı reçineler
Nikotinik asit
Fibratlar
Bu ilaçlara ne zaman başlanacağı, ne kadar süre
kullanılacağı ve hedef kolesterol, LDL kolesterol,
trigliserid düzeyleri, kesinlikle doktor denetiminde
olmalıdır.
SIK YAPILAN HATALAR
1 Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti
önemsememek
2 Kolesterol düşürücü ilaç
kullanırken diyeti önemsememek
3 Kolesterol düşürücü ilaç
kullanırken diyeti
önemsememek
•Doktor randevusuna gitmeden birkaç gün-hafta
önce, diyet yapmaya başlamak
•Doktor veya beslenme uzmanına danışmadan
diyet değişiklikleri yapmak
•Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken şeker
hastalığı, yüksek tansiyon, sigara içimi gibi diğer
sorunları ihmal etmek
•Komşunun veya arkadaşın önerisi ile ilaç almak
•İlacın bitmesi, muayeneye kısa bir zaman
kalması gibi nedenlerle ilaç tedavisine kısa süreli
bile olsa ara vermek
•Kullanılan ilacın ismini hatırlamamak ve doktora
giderken ilaç kutusunu yanına almamak.
DİKKAT!!!
• Yüksek kolesterolün çok yaygın bir
hastalık olması, kamuoyu ve medyanın da
ilgisini çekmektedir.
• Gerek kamuoyunda gerek medyada,
yüksek kolesterol konusu çok
konuşulmakta ve bu konuda uzman
olmayan kişilerin de fikirleri
yansıtılmaktadır.
• Hastalar, yetkisiz ve bilgisiz kişiler
tarafından eksik ve yanlış
bilgilendirilebileceklerini unutmamalıdır.
•Kolesterol düzeylerinizi kaydetmeyi
alışkanlık haline getiriniz.
•bilinçsiz ilaç kullanımı yaygın bir sorundur,
bu nedenle yanlış ilaç kullanımından
kaçınınız.
•Bir seyahate giderken, sağlık karnenizi,
heyet raporlarınızı, ilaçlarınızı yanınıza
almayı unutmayınız.
•İlaçlarınızı düzenli kullanın,
kullanımını aksatmayın.
•Doktora giderken, kendinize ait tüm
tıbbi dökümanları (filmler, tahlil
sonuçları, hastane dosyası,
kullandığınız ilaçların kutusu) mutlaka
yanınıza alınız.
•İlaçlarınızın sadece ismine değil
dozuna da bakınız, öğreniniz ve
kaydediniz.
AKLIMIZA GELEN SORULAR VE CEVAPLARI
Hangi doktora gideyim?
•Aile hekimliği, Dahiliye, veya Kalp-Damar hastalıkları
uzmanına gidebilirsiniz.
•Doktor seçiminde en önemli nokta, sağlıklı hasta-hekim
ilişkisinin sağlanmasıdır.
•Gerekli ilaç dışı tedavileri uygulamanıza ve ilaç tedavisine
rağmen kolesterolünüz kontrol altına alınamazsa, yüksek
kolesterol konusunda deneyimli olduğunu bildiğiniz veya
öğrendiğiniz bir merkeze gidiniz.
İlaçlar kolesterol yüksekliğine yol açar mı?
• Evet. Bu nedenle bilinçsiz ilaç kullanımından kaçınılmalı ve
gerekli durumlarda, ilaçlar doktor kontrolü altında
kullanılmalıdır
Yüksek kolesterol tedavisinde kullanılan
ilaçların yan etkisi var mıdır? Her ilaçta
olduğu gibi, kolesterol düşürücü ilaçların da
yan etkileri olabilir. İlaca bağlı yan etki
düşünülen durumlarda, hasta en kısa
sürede, doktoruna başvurmalıdır.
Yaşım 70, kolesterol düşürücü ilaç
kullanabilir miyim? Evet, doktorunuza
danışmak koşulu ile.
Kolesterolüm yüksek, acaba çocuğum risk
altında mı? Evet. Çocuğunuzun beslenme
alışkanlığının sağlıklı olmasına dikkat edin.
İlaç kullanıyorum, kolesterolümü kaça
düşürmeliyim? Hedef LDL kolesterol düzeyi,
hastada kalp ve damar hastalığının olup
olmadığına göre değişir.
•Kişide kalp ve damar hastalığı yoksa, LDL
kolesterol düzeyinin 130 mg/dl’nin altına
düşürülmesi yeterlidir.
•Kişide kalp ve damar hastalığı varsa, hedef LDL
kolesterol düzeyi 100 mg/dl’nin altı olmalıdır. Yani
kalp krizi geçirmişseniz, koroner arter
daralmasına bağlı göğüs ağrınız varsa, koroner
damar ameliyatı geçirmişseniz, koroner arterler
balon ile genişletilmişse, beyine, böbreğe,
bacaklara giden damarlarda kolesterol birikimi
varsa, hedef düzeyi 100 mg/dl’nin altıdır.
Kolesterolüm ilaç kullanmama rağmen
düşmüyor, ne yapmalıyım?
Kolesterol yüksekliğine yol açan başka bir
hastalık olabilir, bu araştırılmalıdır. İlaç dışı
tedavilerinizi ihmal ediyor olabilirsiniz.
Kolesterolümün yükselmesini önleyebilir
miyim? Hastaların önemli bir kısmı
kolesterol yükselmesini önleyebilir.
Beslenme değişikliği yaparak, kilo vererek,
egzersiz yaparak kolesterol yükselmesi
önlenebilir.
Hangi sıklıkta kolesterol düzeyimi ölçtürmeliyim?
Eğer kolesterol yüksekliği saptanmışsa bu süreye
doktorunuzla birlikte karar vermeniz gerekir. Eğer
kolesterolünüz normal sınırlarda ise beş yılda bir
ölçtürmeniz yeterlidir. Ailede kolesterol yüksekliği
varsa bu süre kısalabilir. Kolesterol ölçümü sağlık
kontrolünün çok önemli bir parçasıdır. Check up
incelemelerinde ilk yapılması gereken inceleme,
kanda kolesterol düzeyi ölçümü olmalıdır.
Tuz ile kolesterol arasında bir ilişki var mı? Hayır.
Kolesterol yüksekliği ve yüksek tansiyon
kardiyovasküler hastalıklar için bir risk
faktörüdür. Tuz, yüksek tansiyon ile yakından
ilişkilidir.
• Kalp damar hastalıkları
– Koroner kalp hastalığı (KKH)
– Periferik damar hastalığı
– İnme
– Romatizmal kalp hastalığı
– Hipertansiyon
• Bu grubun en önemli bölümünü KKH
oluşturur
KDH’da temel mekanizma: Ateroskleroz
• Damarın intima tabakası hasarlanır
• Kolesterol birikir
• Bir ya da daha fazla plak, koroner
arter endoteline yapışır
• Bu durum, arter çapının
daralmasına, damar tıkanmasına
ve trombosis oluşumuna yol açar
Koroner Kalp Hastalığı
• Aterosklerozun
düzeyine göre değişik
klinik bulgularla
karşımıza çıkar
• Anjina
• Myokard
infarktüsü
• Kalp yetmezliği
• Ani ölüm
KDH Risk Faktörleri
Değiştirilemeyen risk faktörleri
Yaş, cinsiyet, aile öyküsü
Davranışsal risk fakt.
Sigara
Sağlıksız diyet
Sedanter yaşam
Sosyoekonomik ve
kültürel belirleyiciler
Yaşamın erken dönem
özellikleri
Fizyolojik RF
Hipertansiyon
Yüksek Kolesterol
Diyabet
Obezite
Sonuçlar
Koroner KH.
Vasküler hast.
İnme
Kanser
Koroner kalp hastalığı riskinin %80’i
~10% Diğer etkenler
Yüksek Kan Basıncı
~15%
Sigara ~25%
İnaktivite
Obezite
Diyabet
Yoksulluk
Stres
Homosistein vb
~40% Kolesterol / Sağlıksız diyet
Isles et al 1992; Emberson et al 2004; Unal et al 2004
NORMAL KORONER
DAMAR
Aterosklerozda plak
Sigara
•
•
•
•
•
•
•
•
LDL oksidasyonu ↑
HDL kolesterol ↓
Endotel bağımlı vasadilatasyon bozulur
CRP ↑
Fibrinojen ↑
Trombosit agregasyonu ↑
Monosit adhezyonu ↑
Korener spazm ↑
Sigara
• Üçüncü dünya ülkelerinde sigara tüketimi
yüksektir.
• İçilen sigara sayısı ile orantılı olarak kalp
hastalıkları (KAH) riski artar.
• Günlük 4 adet sigara içimi bile KAH ↑
• Sigara dumanına maruz kalmak da KAH ↑
• Sigaranın bırakılması ile myokardiyal infarktüs
riski % 65 azalır.
Diyabet
• Kalp hastalıkları riski 3-5 kat artar.
• HDL azalırken LDL kolesterol düzeyi artar
• Trigliseridlerde artış vardır.
Egzersiz
•
•
•
•
•
•
Kan basıncı ↓
Kilo kaybı
LDL ↓ , HDL ↑
Glukoza tolerans düzelir
Endotelyal disfonksiyonda düzelme
Trombosit agregasyonunda düzelme
Diyette Tuz Alımının 1gr/Gün Azaltılması
• Felçlerde %5 lik
• Kalp krizlerinde %3 lük azalma sağlar
Diyette Tuz Alımının 9 Gr/Gün Azaltılması
• Felçlerde %34 lük
• Kalp krizlerinde %24 lük azalma sağlar
TEŞEKKÜRLER!!!!