Bulgar göçmeni bir ailenin çocuğusunuz. Babanız

Bulgar göçmeni bir ailenin çocuğusunuz. Babanız ilk geldiğinde Sultan Hamam'da tekstil işi
ile uğraşmış. Aslında sizin de ilk işiniz tekstil ama sonra bilişim sektörüne gönül vermişsiniz.
Bugün 800'ü aşkın çalışanınızla, geçtiğimiz yıl itibariyle ile 418 milyon lira ciroya ulaşmış
Hitay Yatırım'ın başındasınız. Online iletişim sistemleri, bilgisyar hizmetleri, factoring,
finansal hizmetler, gayrimenkul gibi değişik iştirakleriniz var. Bize biraz kendinizi anlatabilir
misiniz?
1958 doğumluyum, dedemler Osmanlı döneminde Bulgaristan tarafından gelmişler. Önce İzmir'e
geliyorlar ardından babamlar İstanbul'a yerleşiyor annemle evlenip. Yani biz tüm kardeşler
İstanbul'da büyüdük. Kabataş Erkek Lisesi'ni ve arkasından Ege Üniversitesi işletmeyi bitirdim.
Üniversitede okurken hayatım hep çalışmakla geçti. Daha önce babamla yazları işe giderdik ama
üniversitede 18 yaşımdan itibaren bilgi iletişim merkezinde sistem opretörü olarak çalıştım. Daha
sonra 1 sene programcılık yaptım. O benim profesyonel yaşamım. Ardından 22 yaşımda 1980
yılında da girişimci olmaya karar verdim.
Emin bey siz girişimcilikle özdeşleşmiş bir kişiliğe sahipsiniz. Genç yaşlarınızdan beri hep
yeniliklerin peşinde koşmuşsunuz. “Start-Up”çısınız. Bir sektörde bir işin başarılı
olabileceğine inanıyorsunuz, onu keşfediyorsunuz, onun üzerine gidiyorsunuz, şirketi
kuruyorsunuz, değerlendiyorsunuz ve rantını bulduğunda da satıyorsunuz ve diğer işlere
yöneliyorsunuz. Hangi sektörün, ya da o sektörde hangi işin başarılı olabileceğine nasıl karar
veriyorsunuz?
Evet şimdi baktığımız zaman ortaklı ya da kendi başımıza 30'un üzerinde şirket kurmuşuz ama
bakıldığı zaman sanki tüm şirketlerde başarılı olmuşuz gibi bir izlenim uyanıyor. Ama aslında öyle
değil. Yani bugüne geldiğimizde geriye dönüp bakarsak bir sürü işte de başarısız olduğumuz gerçek.
Dolayısı ile her iş başarılı değil. Tüm şirketler başarılı olacak diye bir şey yok. Buna nasıl karar
veriyorum? Aslında çok fazla düşünüpte, planlar yapıpta bir işe karar verdiğimi söyleyemem. Bir
takım tesadüfler ve fırsatlar olabiliyor. Aslında hepimizin hayatında bir sürü fırsatlar önümüzden
akıp gidiyor. Önemli olan bu fırsatları görüp, yakalayıp, çıkarmak ve onu hayata geçirmek.
Sanıyorum ki “İddaa” Türk iş dünyasında sizin en çok isminizi duyurduğunuz isim oldu.
“İddaa”yı büyüttünüz. Türkiye'de Spor Toto'nun, spor bahisleri üzerine kurduğunuz şirketi
2006 yılında 80 milyon dolara Yunanlılar'a sattınız. “İddaa” fikri nasıl çıktı ve Türk insanının
hayatına nasıl yerleştirdiniz?
Aslında “iddaa” dediğimiz ve şu anda oynalınan oyun, bizim Spor Toto ihalesini aldığımızda böyle
bir oyun yoktu. Biz ihaleyi aldıktan sonra Yunanlı ortağımız kendi ülkelerinde oynattıkları oyun
olan şimdiki “iddaa”yı getirmek istediler. Biz başta “iddaa”yı oynatmıyorduk, bildiğimiz Spor Toto
oyununu oynatıyorduk. Fakat “iddaa”nın çok popüler ve çok ciro yapan oyun olduğunu söylediler
ve Yunan ortağımızın önerisi ile bunu getirerek Spor Toto'ya sunduk. Fakat Spor Toto bunun için
ayrıca ihale yapmamız gerekiyor dedi. Yani “bizim size verdiğimiz iş bu değil” dedi. Tekrar bir
ihale oldu, onu da biz kazandık ve öyle başladı. İnanılmaz bir talep geldi “iddaa” oyununa. İlk
senesinde 160 milyon dolar, ikinci senesinde 985 milyon dolar şu anda cirolar 3.5 milyar dolarlara
ulaşmış durumda.
“İddaa” ile ilgili hep Türk insanında bir endişe vardı. Çünkü yurtdışındaki iddaa rasyolarına
oranlara bizimkiler çok daha sert diye yorumlandı. Türkiyede 1.90 kazandıran bahisler
yurtdışında 2.3'e kadar çıkıyormuş. Yurdışında tek maç için oyananabilirken Türkiye'de en
az 2-3 maç oynama mecburiyti varmış. Bunlar sizi iş yapmanızda ve belki de daha sonradan
da devretmenizde gerekçeler miydi?
Hayır bunlar gerekçe değildi. Burada oyanan “iddaa”da bahislerde düşük pay verilmesi tamamen
Türkiye'deki sistemden kaynaklanıyor. Çünkü Türkiyede %50 payout var. Yani ödenen para %50
civarında olmasına göre ayarlanıyor bütün bahisler. Dolayısı ile Türkiye'deki iddaa düşük veriyor.
Yurtdışında ise devlet ile bir anlaşması yok. Tamamen oyunu kendisi oynatıyor, kazandığı para
kendisinin ve kaybettiği para da kendisinden çıkıyor. Bu nedenle çok daha yüksek oranlarda
verebiliyorlar. Türkiye'de şans oyunları vergisi ve KDV var. Oynatan yerlerin komisyonları var.
Dolayısı ile bunları topladığınız zaman ciddi bir oran ortaya çıkıyor ve payout düşük oluyor.
Payout düşük olduğu zaman da tabii “iddaa”yı oynatan firma mecburen düşük oranlar vermek
zorunda kalıyor. Bu nedenle de aslında Türkiye çok büyük vergi kaybına uğruyor. Bu aralar dikkat
ederseniz gazetelerde yazmaya başladı. E- ticaret Mailiye Bakanlı tarafından dikkatle göz altına
alınmaya başlandı. Burada sadece e-ticaret dedğimiz bir takım malların satılması değil, yasadışı
bahis sitelerinin Türkiye'de oynattığı oyunlar da göz altına alınmaya başlandı. Çünkü buradan daha
yüksek bahislerde yurtdışına internetten “iddaa” oyunu oynayanlar var. Bu paralar tamamen
yurtdışına gidiyor. Kazanılan paraların vergisi yok. Oynatan şirketin beş kuruş vergi ödediği yok ve
Türkiye'nin paraları yurtdışına gidiyor. Aslında buna önemle eğilmeleri gerekiyor. Amerika bunu bir
günde çözdü. Nasıl çözdü onu söyleyeyim. Şimdi Türkiye'de siz yasadışı “iddaa” oynarsanız onun
çok basit bir cezası var. Ama Amerika'da bu yükümlülüğü bir kanun çıkararak bankalara verdi ve
bir günde bu çözüldü. Çünkü bankalara bir kanun çıkararak, eğer yasadışı bahis sitlerinde oyun
oynanmak üzere para transferi yaparsan seni sorumlu tutarım derseniz, bankalar kesinlikle bu
transferi yapmaz ve bu iş bir günde çözülür. Türkiye'de de bir yönetmenlik, bir kanun çıkarılırsa bu
iş çözülür. Şu anda Türkiye'den yasadışı bahis sitelerine giden para 1 milyar dolar civarında.
Siz hem Endonezya Cumhuriyeti İstanbul Fahri Konsolosusunuz hem de Türkiye Endonezya İş Konseyi Başkanlık görevini de yürütüyorsunuz. Endonezya ile iş ilişkilerimiz
nasıl? Orada büyüme potansiyeli var mı? Orası Türkler için fırsat mı sizce ve
Endonezyalılar'ın Türklere bakışı nasıl?
Endonezyalılar'ın Türkler'e bakışı çok olumlu. Bir önyargı ve yanlış düşünce yok tam tersi çok
seviyorlar. Türkiye'ye bugün baktığınız zaman her iş kolunda inanılmaz yıpratıcı bir rekabet var.
Kâr marjları çok düştü. Fakat Endonezya'ya bakıyoruz bugün 240 milyon nüfus, 2 milyon kilometre
kare toprak, 3500 dolar kişi başına gelir ve 2011 sonu itibari ile Türkiye ve Holllanda'yı da geçerek
16. sıraya yerleşmiş bir ekonomiden bahsediyoruz. Geçen yıl % 6.2 büyüdüler, bu sene de hedefleri
% 6.5 civarında. Şimdi bu kadar hızlı büyüyen bir ülkede herşeye ihtiyaç var. Türkiye'nin 10-15
sene öncesini aklınıza getirin ne kadar hızlı bir büyüme oldu. Ayrıca bu ülkede doğal kaynaklar da
çok zengin. Kömür, petrol, doğalgaz ve orman ürünleri var. İş gücü ucuz. Hızla büyüyen ve
fırsatlar sunan bir ülke. Bizim de mutlaka orada bulunmamız gerektiğine inanıyorum. Özellikle
altyapı sektöründe inanılmaz fırsatlar var. Bu ülke alt yapısına 200-250 milyar dolar para
harcayacak. Limanlar, rafineriler yaptırmaya ihtiyacı var. Enerjiye ihtiyaç var ve her sene enerji
tüketimi %10 miktarında artıyor. Buna enerji üretimi şu anda yetişemiyor. Dolayısı ile ben iş
adamlarımıza buradan seslenmek istiyorum. Endonezya'yı ciddi olarak değerlendirsinler. Ben bu
her konuda kendilerine yardımcı olurum. Her zaman için kapımı çalabilirler.