21-Ayak ve Ayak Bileği

KİNEZYOLOJİ
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
1
AYAK - AYAK BİLEĞİ
2
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Ayağın en temel fonksiyonu stabilitenin sağlanması ve
devam ettirilmesidir.
Ayağın stabilite ve denge fonksiyonlarını yerine
getirebilmesi için çeşitli düzlemlerde hareket kabiliyeti
olan pek çok eklemden söz edilmelidir. Bunlar:
- Tibiotalar Eklem
- Subtalar Eklem
- Midtarsal Eklem
- Tarsometatarsal Eklem
- Metatarsofalangeal Eklem - İnterfalangeal Eklem
3
AYAK - AYAK BİLEĞİ
1) Tibiotalar Eklem; Menteşe tipi eklemdir.
Dorsifleksiyon ve plantar fleksiyon hareketlerine
izin verir. Lateral hareketlere izin vermez.
Statik ayakta duruş pozisyonunda her bir ayak
bileği eklemi vücut ağırlığını yarısını taşır. 70ºlik
dorsifleksiyon hareketinden 120-140ºlik plantar
fleksiyona izin verilir.
4
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Dorsifleksiyonun kontrolü:
a) Aşil tendonundaki gerilim
b) Kapsülün posteriorundaki gerilim
c) Kollateral bağların posteriorundaki gerilim ile
sağlanır.
5
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Plantar fleksiyonun kontrolü:
a) Ekstansör tendonlardaki gerilim
b) Kapsülün ön kısmındaki gerilim
c) Kollateral bağların ön kısmındaki gerilim ile
sağlanır.
6
AYAK - AYAK BİLEĞİ
2) Subtalar Eklem:
Talusun alt yüzü ile talusu üzerinde taşıyan
calcaneusun üç artiküler faseti arasındadır.
Eklemin esas hareketi pronasyon-supinasyondur
(20-45º).
7
AYAK - AYAK BİLEĞİ
3) Midtarsal Eklem (Chopart Eklemi=Transvers
Tarsal Eklem)
En önemli özelliği ayağı ön ve arka olmak üzere 2
kısma ayırır.
Eklem abduksiyon-adduksiyon, fleksiyonekstansiyon, pronasyon-supinasyon hareketlerine
izin verir.
8
AYAK - AYAK BİLEĞİ
4) Tarsometatarsal Eklem (Lisfrank):
Medialde 3 cuneiform kemik ilk 3 metatarsla,
lateralde ise cuboid kemik 4. ve 5. metatarsla
eklemleşir.
Hareketleri bağlarla sınırlandırılan bu eklem
stabilite sağlaması açısından önemlidir.
9
AYAK - AYAK BİLEĞİ
5) Metatarsofalangeal Eklemler:
Metatars başları ile proksimal falankslar
arasındadır.
Aktif dorsifleksiyon 50-60º ve aktif plantar fleksiyon
30-40ºdir.
10
AYAK - AYAK BİLEĞİ
6) İnterfalangeal Eklemler:
Menteşe tipi eklemlerdir.
Fleksiyon-ekstansiyon hareketlerine izin verir.
11
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Ayağın arkları;
1) Medial Longitudinal Ark: Calcaneus, talus,
navicula, 3 cuneiform, 1-2-3. metatarsal kemikler
oluşturmuştur. Apeksi naviculadır ve yerden
yüksekliği 15-18 mm’dir.
2) Lateral Longitudinal Ark: Calcaneus, cuboid, 45.metatarslar tarafından oluşturulur. Apeksi
cuboiddir ve yerden yüksekliği 3-5 mm’dir.
12
AYAK - AYAK BİLEĞİ
3) Transvers Ark:
a) Anterior Transvers Ark: 1. ve 5. metatars başları
arasındadır. İntermetatarsal bağlar ve
m.adductor hallucis’in transvers başı destekler.
b) Midtransvers Ark: 3 cuneiform ve cuboid
arasındadır. M.peroneus longus tarafından
desteklenir.
c) Posterior Transvers Ark: Cuboid ve navicula
arasındadır. M.tibialis posterior tarafından
desteklenir.
13
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Tibiotalar Eklemin Bağları:
a)
Medial Kollateral: Pronasyon hareketinde gerilerek eklemi
kontrol eder.
b)
Lateral Kollateral: Dış malleol ortasından başlar. Hem tibiotalar
hem de subtalar eklemin hareketlerini kontrol eder. Eklemi
supinasyon hareketinde gerilerek kontrol eder ve 3 kısımdan
oluşur:
-
Lig. Talofibulare Anterior: Talusun anterolateraline yapışır.
İnversiyonda en fazla kopan ligamenttir.
Lig. Talofibulare Posterior: Subtalar eklemin posterolateraline
yapışır.
Lig. Calcaneofibulare: Calcaneusun dış yüzüne uzanır.
14
AYAK - AYAK BİLEĞİ
Pes ekinovarus (Konjenital Club Foot): Ayak bileği ekinde,
subtalar eklem varusta ve ayağın ön kısmı
adduksiyondadır.
Bilateral vakalarda yürüme başladıktan sonra yana
salınımlar artar (Reel Gait: İskoç dansı salınımı).
Tedavide alçı, korreksiyon, cerrahi yöntemler, ortez ve
fizyoterapiden yararlanılır.
Akkiz olarak karşımıza çıktığında ise poliomyelit, serebral
palsi, kırıklar, charcot-marie-tooth hastalığı, tibianın distal
epifiz lezyonları, osteomyelit gibi nedenleri vardır.
15
TEŞEKKÜRLER
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
16