Araştırma Yaklaşım – Desen ve Yöntemleri

12.11.2012
ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARI
ARAŞTIRMA
NİCEL
YAKLAŞIM - DESEN
ve YÖNTEMLERİ
NİTEL
KARMA
Mustafa SÖZBİLİR
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
• KARMA: Her iki yaklaşımın birlikte kullanıldığı
araştırmalardır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
3
Nicel Araştırma — Nitel Araştırma (Devam)
Nicel araştırma
Kuram ve denence ile başlar
Deney, manipülasyon ve kontrol
 Standardize edilmiş veri toplama
araçları kullanma
 Parçaların analizi
 Uzlaşma ve norm arayışı
 Verinin sayısal göstergelere
indirgenmesi
 Olay ve olguların dışında, yansız ve
nesnel

Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
Gerçeklik
Gerçeklik
Asıl
Asıl
oluşturulur
olan çalışılan durumdur
Değişkenler karmaşık ve iç-içe
geçmiştir ve bunlar arasındaki ilişkileri
ölçmek zordur
Araştırmacı olay ve olguları yakından
izler, katılımcı bir tavır geliştirir
Derinlemesine betimleme
Yorumlama

Aktörlerin perspektiflerini anlama
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
4
• Araştırma deseni, araştırmanın sorularını cevaplamak
ya da hipotezlerini test etmek amacıyla araştırmacı
tarafından geliştirilen bir plandır.
Kuram ve denence ile son bulur
Kendi bütünlüğü içinde ve doğal
 Araştırmacının kendisinin veri
toplama aracı olması
 Örüntülerin ortaya çıkarılması
 Çokluluk ve farklılık arayışı
 Verinin, bütün derinlik ve zenginliği
içinde betimlenmesi
 Olay ve olgulara dahil, öznel
perspektifi olan ve empatik


Nitel araştırma
ARAŞTIRMA DESENİ -YÖNTEMİ ?
Nitel araştırma

Nicel araştırma
nesneldir
olan yöntemdir
Değişkenler kesin sınırlarıyla
saptanabilir ve bu değişkenler
arasındaki ilişkiler ölçülebilir
Araştırmacı olay ve olgulara dışardan
bakar, nesnel bir tavır geliştirir
Genelleme
Tahmin
Nedensellik ilişkisini açıklama
• NİTEL: Bir durumun derinlemesine incelenerek
neden, niçin, nasıl gibi sorulara cevap bulmaya
çalışan araştırmalardır.
2
Nicel Araştırma — Nitel Araştırma
Nicel, Nitel ve Karma Araştırma
• NİCEL: Ne, nerede ne kadar gibi durum tespiti
yapmaya veya deney yaparak neden sonuç ilişkileri
ortaya koymaya yönelik araştırmalardır.
M SÖZBİLİR
• Araştırma yöntemi kısaca bir araştırmanın nasıl
yapıldığıdır.
5
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
6
1
12.11.2012
ARAŞTIRMA DESENİ
ARAŞTIRMA DESENİ
NİCEL
DENEYSEL
NİTEL
ETKİLEŞİMLİ
DENEYSEL OLMAYAN
•Kültür Analizi
•Olgubilim
•Örnek Olay İncelemesi
•Kuram Oluşturma
• Betimsel
• Karşılaştırmalı
• Korelasyonel-İlişkisel
•Tarama
•Zayıf Deneysel
•Tam Deneysel
•Yarı Deneysel
•Tek Denekli
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
•Kavram Analizi
•Tarihsel Analiz
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
7
ARAŞTIRMA DESENİ
M SÖZBİLİR
• Deney ve kontrol grubu belirlenir.
• Deney grubu üzerinde bir takım değişiklikler
yapılırken kontrol grubu sabit tutulur.
• Açıklayıcı-Doğrulayıcı
(Nicel  Nitel)
• Ortaya çıkan sonuçlara göre bu iki grup
karşılaştırılarak neden-sonuç ilişkisine bakılır.
• 4 alt gruba ayrılır:
• Keşfedici
(Nitel  Nicel)
–
–
–
–
• Çeşitleme
(Nicel + Nitel = Çeşitleme)
M SÖZBİLİR
9
Zayıf Deneysel
Tam Deneysel
Yarı Deneysel
Tek Denekli
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
ZAYIF DENEYSEL
TAM DENEYSEL
Deney şartlarının tam olarak
sağlanamadığı deneysel araştırmalardır.
Deney ve kontrol gruplarına seçim
seçkisiz bir şekilde yapılır. Yani bir
bireyin herhangi bir grupta olma ihtimali
eşittir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
8
DENEYSEL ARAŞTIRMA
KARMA
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
ETKİLEŞİMSİZ
M SÖZBİLİR
11
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
10
12
2
12.11.2012
YARI-DENEYSEL
TEK DENEKLİ
• Araştırmaya uygun olan bir veya
birkaç kişilik küçük bir grup üzerinde
yapılan deneysel çalışmalardır.
•Bireyler kendi içerisinde uygulama
öncesi ve sonrası durum açısından
karşılaştırılır.
Deney ve kontrol Gruplarının seçimi
seçkisiz yapılması yerine bazı ön
ölçümler ve ölçütlere göre
belirlenir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
13
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
14
DENEYSEL OLMAYAN
• Denekler ve bulundukları ortam üzerinde değişiklik yapılmaz.
BETİMSEL YÖNTEM
• Mevcut durumu tanımlamak amacıyla ölçümler ve gözlemler
yapılır.
Karakterize edilmiş kişiler veya gruplar
sayısal olarak tanımlanmaya çalışılır.
Mevcut durumun değerlendirmesi
yapılır.
• Deneysel desende olduğu gibi neden-sonuç ilişkisini göstermek
amaçlanmaz.
• 4 alt gruba ayrılır:
– Betimsel
– Karşılaştırmalı
– Korelasyonel-İlişkisel
– Tarama
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
15
KARŞILAŞTIRMALI
YÖNTEM
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
16
KORELASYONEL-İLİŞKİSEL
YÖNTEM
İki veya daha fazla grup veya olgu
arasında farklılık olup almadığı
araştırılır. Betimsel yöntemin bir
kademe ileriye götürülmüş halidir.
İki veya daha fazla grup veya olgu
arasındaki bir ilişkinin olup olmadığı
incelenir.
Pozitif Korelasyon
Negatif Korelasyon
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
17
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
18
3
12.11.2012
ETKİLEŞİMLİ NİTEL ARAŞTIRMA
• Birebir etkileşim ile veri toplama esasına
dayalı nitel araştırma desenidir.
TARAMA (SURVEY)
Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi
bilgi türlerini belirlemede kullanılır.
• 4 alt gruba ayrılır:
–
–
–
–
Geniş örneklemlerden veri toplama
amaçlanır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
19
Kültür Analizi
Kültür Analizi
Olgubilim İncelemeleri
Durum Çalışması-Örnek Olay İncelemesi
Kuram Oluşturma
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
20
Olgubilim
Tutumlar, inanışlar, görüşler gibi
bilgi türlerini belirlemede kullanılır.
Bildiğimiz fakat tam olarak
anlayamadığımız olguları araştırmayı
amaçlayan çalışmalardır.
Bir kültürün yapısı, oluşum süreci vb.
yönleri anlaşılmaya çalışılır.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
21
Durum Çalışması
M SÖZBİLİR
M SÖZBİLİR
22
Kuram Oluşturma
Bir duruma ilişkin etkenlerin (ortam,
bireyler, olaylar, süreçler vb) bütüncül
bir yaklaşımla araştırıldığı ve ilgili
durumu nasıl etkiledikleri ve ilgili
durumdan nasıl etkilendikleri üzerine
odaklanılan bir araştırma yöntemidir.
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
Sistematik olarak toplanan ve analiz
edilen verilere dayalı teori oluşturma
yöntemidir.
Olgu bilime benzer fakat olgu bilimde
olgulara ilişkin kuramlar ortaya koyma
yoktur.
23
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
24
4
12.11.2012
ETKİLEŞİMSİZ NİTEL ARAŞTIRMA
• Birebir etkileşim gerektirmeyen daha
çok dokümanlara dayalı veri toplama ve
analiz esasına dayalı nitel araştırma
desenidir.
• 2 alt gruba ayrılır:
Tarihsel Araştırma
(Historical Research)
Tarih içerisinde gerçekleşmiş
olayların dokümanlara dayalı
olarak incelenmesidir.
– Tarihsel Araştırma
– Kavram Analizi
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
25
M SÖZBİLİR
26
KARMA ARAŞTIRMALAR
Kavram Analizi
(Concept Analysis)
• Açıklayıcı-Doğrulayıcı
(Nicel  Nitel)
Bir kavramın ve özelliklerinin
etraflıca açıklanmasına dayalı
çalışmalardır.
• Keşfedici
(Nitel  Nicel)
• Çeşitleme
(Nicel + Nitel = Çeşitleme)
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
27
Bilimsel Araştırma Yöntemleri
M SÖZBİLİR
28
5