trakya birlik

2013-2014 GÜZ DÖNEMİ
DERSİN ADI
: TARIMSAL ÖRGÜTLENME
 DERSİ VEREN
: DR. O.ORKAN ÖZER
 KONU
: TRAKYA BİRLİK
 HAZIRLAYANLAR : AYSUN AYDOĞAN
RABİA OKUMUŞ
PİRAYE KATİPOĞLU

TRAKYA YAĞLI TOHUMLAR TARIM SATIŞ
KOOPERATİFLERİ BİRLİĞİ
TRAKYA BİRLİK TARİHİ

Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği
kısa adı ile Trakya Birlik olarak tanınmaktadır.

1966 yılında Babaeski, Edirne ve Lüleburgaz Yağlı
Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri’nin bir araya gelmesi
ile kurulmuştur.

Kuruluşunda 3 olan Kooperatif sayısı bu gün Marmara,
Ege ve İç Anadolu Bölgelerinde faaliyetlerini
sürdürmekte olan 48 Kooperatife yükselmiştir.

Kuruluşunda 2.103 olan ortak sayısı ise günümüzde
59.000’e çıkmıştır.

Trakya Birlik ülkemizde üretilen ayçiçeğinin yılda
ortalama %30-%50’sini mübaya etmektedir.

Trakya Birlik 1976 yılında Karacabey yağ fabrikasını
satın almıştır.

1982 yılından itibaren ise Entegre Tesisler kademeli
olarak üretime geçmiştir.
AMAÇ VE ÇALIŞMA KONULARI

Birliğin amacı; ortak kooperatiflerin ürünlerini daha iyi
şartlarla değerlendirmek, bunların müşterek menfaatlerini
korumak ve çalışmalarını koordine etmektir.

Çalışma konuları;
1) Ortak kooperatifler tarafından satın alınan ürünlerin en
iyi şartlarla değerlendirilmesi için her türlü tedbiri almak,
2) Bağlı kooperatif ortaklarının ve ortak olmayan üreticilerin
tarımsal üretim faaliyeti ile ilgili girdi niteliğindeki her türlü
ihtiyaçlarını yurt içinden ve yurt dışından tedarik etmek, bu
amaçla doğrudan üretmek, ithal etmek, bayilik almak,
dağıtmak, kiralamak ve benzeri yöntemlerle karşılamak,
gerektiğinde ortaklarını kredi ile desteklemek konularında
çalışır.





3) Gerektiğinde bağlı kooperatif ortağı olmayan üreticilerden ve
serbest piyasadan ürün alımında bulunmak, bu ürünlerin iç ve
dış piyasalarda değerlendirilmesini sağlamak,
4) Satın alma, depolama, standartlaştırma, işleme,
ambalajlama, nakletme veya benzeri işleri yapmak, bu
konularda en uygun tedbirleri almak,
5) Üreticilerin mesleki bilgilerini artırmak, bu amaçla kurslar
açmak, seminerler düzenlemek, diğer birliklerle ve yabancı
ülkelerdeki benzeri kuruluşlarla işbirliği yapmak, tanıtıcı ve
eğitici faaliyetleri yapmak veya yaptırmak
İŞLETMELER

Entegre Tesisleri
TEKIRDAĞ ENTEGRE TESISLERI



Tekirdağ’a bağlı Çorlu ilçesinin Şerefli çiftliği mevkiinde bulunan
Entegre Tesislerimiz 1975 yılında 40 bin tonluk yağ tankı,
doldurma ve boşaltma pompaları yaptırılarak ilk adım atılmıştır.
1982- 1985 yılları arasında kademeli olarak işletmeye
açılmıştır.
Entegre tesisleri 180.000 ton/yıl ay çiçek işleme, 75.000
ton/yıl rafine, 30.000 ton/yıl margarin, 144 bin ton/yıl yem
üretim kapasitesine sahiptir.
KARACABEY YAĞ FABRIKASı

Bursa iline bağlı Karacabey ilçesinde bulunmaktadır.

1976 yılında Trakya Birlik tarafından satın alınmıştır.

Ağırlıklı olarak Trakya Birlik’in Marmara Bölgesinde bulunan
Kooperatiflerine hizmet vermektedir.

Karacabey Yağ Fabrikası 80.000 ton/yıl ayçiçek işleme, 27.000
ton/yıl rafine yağ, 100.000 ton/yıl fenni yem üretim
kapasitesine sahip olup, atık arıtma ünitesi kanalıyla çevreye
saygılı üretim yapmaktadır.
ÇALIŞMA BÖLGELERİMİZ

Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Bursa, Balıkesir, Çanakkale,
İstanbul, Sakarya, Ankara, Kütahya, Afyon, Kocaeli, Aydın
AYÇIÇEĞININ PAZARLANMASı VE
TRAKYA BIRLIĞIN ROLÜ
Ayçiçeği, Türkiye genelinde Marmara bölgesinde ve
özellikle Trakya bölgesinde üretilir. Türkiye ayçiçeği
üretiminin yaklaşık % 60’ı Trakya bölgesinde gerçekleştirilir.
Özellikle Edirne ve Tekirdağ illerinde yüksek miktarda
üretilen ayçiçeği Kırklareli ilinde ise daha az üretilmektedir.
Ayçiçeğinin yıllara göre üretim miktarları incelendiğinde her
üç ilde de üretimde dalgalanmalar görülmektedir.
Üretim genelde 700-800 bin ton civarında
gerçekleşmektedir. Ayçiçeği üretimi ülke ihtiyacını
karşılayamadığından üretim miktarına yakın bir miktar
yurtdışından ayçiçeği ve hamyağ olarak ithal edilmektedir.
Yurtiçinde üretimi yapılan ayçiçeğinin önemli bir kısmı
Trakya birlik tarafından satın alınmaktadır.
Trakya birlik, kooperatifleri aracılığıyla üreticilerden satın
aldığı ayçiçeğini kendisine ait yağ fabrikalarında işleyerek
ham yağ olarak sanayiciye, rafine yağ olarak da toptancılara
ve perakendecilere satmaktadır.
Trakyabirliğin ayçiçeği piyasasında en büyük alıcı olması
ve kuruluş amaçları içerisinde yer alan; "üreticilerden
ürünleri dengeli bir fiyat politikası izleyerek satın alma"
politikası gereği, her yıl kendi işleme kapasitesinin üzerinde
ayçiçeğini üreticilerden satın almaktadır.
Her yıl değişmekle birlikte Trakyabirliğin yaptığı ayçiçeği
alımları ortalama 300 bin tonlar civarında seyretmektedir.
Trakyabirliğin ayçiçeği işleme kapasitesinin yılda 150-160
bin ton olduğu
düşünülürse, her yıl önemli bir miktar ayçiçeğinin işlenmek
veya satılmak üzere depolanması
gerekmektedir.
TRAKYA BÖLGESI TARıMıNıN SORUNLARıNı
ÇÖZMEK VE TARıMı GELIŞTIRMEK IÇIN
ALıNABILECEK ÖNLEMLER:
Bölge iklim ve toprak koşulları açısından tarıma son
derece elverişlidir. Bölgede önemli bir sorun verimli tarım
arazilerinin tarım dışı amaçla kullanılmasıdır.Sanayi tesisleri
ve yazlık konutlar I. ve II. sınıf tarım topraklarının ve su
kaynaklarının azalmasına, neticede çevre kirliliğine yol
açmaktadır. Bu gelişim mutlaka önlenmelidir
Tarım arazileri dağınık, çok parçalı ve erozyona
maruzdur. Erozyon yüzünden Trakya
topraklarında organik madde oranı % 1’in altına düşmüştür.
Mera olması gereken meyilli ve hatalı sürülmüş araziler
oldukça fazladır. Bu arazilerde binlerce yılda oluşmuş üst
toprak ortadan kalkmış, ana kaya ortaya çıkmıştır.Meraların
bakımı yapılarak
yem kapasiteleri artırılmalıdır. Dağınık ve parçalı araziler,
toplulaştırma ve engebeli arazilerin
tesviyesiyle işlemeye daha uygun hale getirilmelidir.
Üreticilerde toplulaştırmaya karşı olan
psikolojik tepkinin aşılması için çiftçi eğitimi önemli bir
araçtır.
Yağışın yıl içerisindeki dağılımı
düzensizdir.sulama ve drenaj yatırımlarına
ağırlık verilmelidir.
Tarımsal ürünlerin pazarlama
kanallarının çokluğu ve yüksek maliyetle
çalışan çok sayıda aracının bu kanallarda
çalışması pazarlama organizasyonunu
olumsuz etkilemekte ve son ürün bedelinin
küçük bir kısmının üreticinin eline
geçmesine neden olmaktadır.
SONUÇ
Sorunların çözümü için üreticilerin ürün ya da ürün
grubu bazında tarım kooperatifleri kurarak örgütlenmeleri
ve mevcut kooperatiflerin uluslararası kooperatifçilik
ilkelerine göre çalıştırılmaları gerekir. Kooperatif üst
örgütlerinin Almanya ve ABD’de olduğu gibi bir Kooperatifler
Bankası kurmaları halinde kooperatiflerle ortakların kredi
ihtiyacı kolayca karşılanabilir.
Devlet, yağlı tohum üretim ve destekleme
politikalannda sürekli değişim ve istikrarsızlık göstererek
sektörün dalgalanmasına sebep olmaktadır.
Öte yandan haksız rekabetin bir diğer ayağı ise
yağlardaki KDV oranıdır. Hemen hemen bütün temel gıda
maddelerinde KDV oranı %1 iken yağlarda uygulanan
%8'dir. Buna karşın zeytin yağında ise KDV %1'dir. Yağ
sektöründe aşın sayıda üretici vardır ve pazarda ciddi bir
rekabet hüküm sürmektedir. Bu bakımdan kâr marjlan çok
düşüktür.
Kanşım yağlarının üretimine izin verilmesi ciddi bir
sorundur. Ambalajlann etiketlerinde doğru olarak kanşıma
giren yağlann isimleri ve oranla yazılmamaktadır. Bu
durum, tüketiciyi zor durumda bırakmış, kolza, palm ve
pamuk gibi yağlann kullanımını arttırmıştır.
Bitkisel yağ sektörünün temelinde yatan en önemli
sorun, yağlı tohumlann üretim azlığıdır. Bu konuda atılan
adımlara (hibrit tohum, sulama vs.) rağmen üretim eksikliği
halen devam etmektedir. Ayçiçeğinde fazla miktarda
yabancı madde içeriği, yağ üretiminde verimliliği
düşürmektedirHammadde yetersizliğinin temelinde
ayçiçeği, pamuk ve soyanın ekim alanlannın gittikçe
daralma göstermesidir. Bunu doğuran nedenler uygulanan
üretim ve fiyat politikalandır.
KOOPERATİF AÇISINDAN:

Ayrıca kooperatiflerin ortaklarına gerekli hizmeti
götürdükleri halde ortakların kooperatifçilik
bilgilerinin yetersiz olması ve kooperatifi
benimsememeleri nedeni ile kooperatif-ortak
ilişkilerinin gelişmediği tespit edilmiştir.
Ortakların kooperatifçilik eğitimine önem
verilmesi ile kooperatife sahip çıkan ortak sayısı
ve genel kurul toplantılarına katılım artacaktır.
Genel kurul toplantılarındaki talep ve tercihlerin
işletme politikasına yansıması demokratik
yönetimi de geliştirecektir.
Kooperatiflerin yöneticilerin aldığı karar ve
uygulamalarla yönetilmesi ve devlet müdahalesinin
olmaması, kooperatifçilik ilkelerinden demokratik ortak
kontrolü ilkesinin kooperatiflere yerleşmesini sağlayacaktır.
Risturn dağıtılması, ortakların ürettiği ürünün tamamını
kooperatife teslim etmesini ve kooperatif ve daha çok alış
veriş yapmasını sağlayacaktır. Risturn dağıtıldığında
ortakların kooperatife ekonomik katılımı da artacaktır.
Genel kurul toplantılarından önce kooperatifin mali durumu
ile ilgili bilgilerin ortaklara dağıtılması, ortakların mali
konulara ilgi duymasını sağlayacak ve ortaklar kooperatifin
ekonomik durumu ile daha fazla ilgileneceklerdir. Bu da
ortakların kooperatif ile aktif bir ilişki içersine girmelerine
yararlı olacaktır.
2001 yılına kadar devlet tarafından belirlenen
destekleme politikasının uygulayıcısı durumundaki Trakya
Birlik'in sektördeki konumu 2001 yılı Haziran ayında
çıkanlan bir kanunla değişmiştir. Bu kanunla Trakya Birlik
özerk bir yapıya kavuşmuştur. İşletme
faaliyetlerinde devletin finans desteğine dayalı avantajını
kaybetmesi nedeniyle Trakya Birlik'in öz kaynaklannı verimli
kullanma zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Pazar payı açısından
Trakya Birlik'in ürettiği kalite nedeniyle perakende düzeyde
sektördeki büyük ölçekli firmalann gerisindedir. Trakya
Birlik'in etkin çalışması için profesyonel yöneticilere ihtiyacı
vardır. Trakya Birlik'in verimli yönetilmesi, ayçiçeği
üreticisinin haklannı korurken, diğer yağ sanayicileriyle
rekabet ederek piyasada dengenin sağlanmasına da
yardımcı olacaktır.
ÜRÜNLERİMİZ







Biryağ
Birma
Bima
Biröz
Şefim
Trakyağ
Trakyem
KAYNAKÇA

http ://www.tek.org.tr /(TÜRKİYE EKONOMİ
KURUMU)
Dünya Gazetesi, 2003. Dünya Gazetesi. Trakya
Birlik Özel Eki. 10 Ocak
 2003. İstanbul.

Aziz satana – türkiye ve trakyada bitkisel yağ
üretimi
 www.trakyabirlik.com.tr/‎
