оher çocuk özeldir

KAPAK
Copyright © Mum Yayınları
Mum Yayınlarına ait olan bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan şirketin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya
da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları Utt Yayıncılık ve Eğitim Gereçleri Tic. Aş’ye
aittir. Kitabın tamamının ya da bir kısmının, şirketimizin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile
çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması durumunda, şirketimiz yasal tüm haklarını kullanacaktır.
MUM AKADEMİ YAYINLARI
Etkinliklerle Değerler Eğitimi
Hazırlayanlar
Harun Çekiç
Mehmet AZİM
Semai Özcan
Gökhan Ciga
Saadet İşeri
Selma Yemez
Mervegül Maden
Resimleme
Abdülkadir Tamer
Baskı Tarihi
2015 - III
Baskı – Cilt
Çağlayan AŞ
TS EN ISO 9001:2008 Ser No: 300–01
Sarnıç Yolu Üzeri No.: 7 Gaziemir / İZMİR
Tel.: (0 232) 274 22 15
ÖN SÖZ
Huzurlu bir toplum için bazı değerlere sahip olmak gerekir. Sevgi, insanların her zaman ihtiyaç duyduğu değerlerin başında gelir. Yunus Emre
”Yaratılanı severiz Yaratan’dan ötürü.” diyerek yıllar öncesinden sevgiyi dile
getirmiş. Mevlana, bir sevgi çınarıdır bizim için. Sevgiyle büyür çocuklar,
kırlarda çiçekler sevgiyle açar. Bir anne, çocuğunu sevgiyle bağrına basar
ve onu hayata hazırlar. İçi sevgiyle dolu bir insan, başkalarının kalbini kırmaz. Sevginin mayalandığı gönüllerde kin ve nefret yer bulamaz.
Büyüklerine saygısı olmayan insan bu değerin kıymetini bilmiyor demektir. Dünümüzü kurup bugün bize armağan eden büyüklerimiz, saygıyı
fazlasıyla hak etmektedir. Büyüklerini saymayan, evde bulunan anne ve babasına gereken değeri vermeyen insan, gerçek bir insan olamaz.
Doğruluk ve dürüstlük toplumu hayatının en önemli değerlerindendir.
İnsan, her zaman karşısında dürüst kileri görmek ister. Hangi mesleğe sahip
olursak olalım yaptığımız işi doğru bir şekilde yerine getirmeliyiz. Doğruluğun ortadan kalktığı toplumda huzurdan bahsetmek mümkün mü? Doğruluğu ve dürüstlüğü kendine ilke edinememiş gelişmiş ve mutlu bir toplum
var mı yeryüzünde?
Herkes davranışlarında ölçülü, nazik kişilerle arkadaşlık yapmak ister.
Kaba saba insanların dostu, arkadaşı olmaz, herkes onlardan uzaklaşmaya
çalışır.
“Etkinliklerle Değerler Eğitimi” adlı kitabımızda” sevgi, saygı, doruluk,
dürüstlük, dostluk, arkadaşlık, sorumluluk, sabır, sebat, çalışkanlık, yardımseverlik, çevre duyarlılığı, temizlik, tutumluluk” gibi değerlere yönelik etkinlikler yer almaktadır. Değerin ne olduğunu bilmek yetmez, onu davranışlarımızla göstermeliyiz. İyi bir insan, değerleri hayat tarzı hâline getirerek
sağlıklı bir toplum oluşturmak için çaba sarf etmelidir.
Hiçbir gelişme, hiçbir durum, bizi değerlerden uzaklaştırmamalıdır.
İnsanlık her zaman sevgiye, saygıya ihtiyaç duyacaktır. Her zaman çalışan
toplumlar kazanacak ve gelişecektir. Nezaket her zaman insanların içinde
önemini koruyacaktır.
Değerlerin üstün tutulduğu ve davranışa dönüştüğü nice güzel günler
dileğiyle…
Komisyon
4
Sevgi ve Saygı
DEĞER EĞİTİMİ NEDİR?
Çocuk ve gençler kişilik yapılarını geliştirirken sağlıklı kişiliğin temel taşlarını oluşturan toplumsal ve ev-
rensel değerlerin kazanılması çok önemlidir. Çocuklarımızı toplumsal ve evrensel değerlerle donanmış ve bu
değerlerle yaşamayı hayat biçimi hâline getirmiş bireyler olarak yetiştirmek her anne ve babanın en büyük
isteklerinden biridir.
Değerler evrenseldir. Değerler, ideal davranış biçimleri ve yaşama amaçları hakkında yol gösteren ilkelerdir.
“Sevgi, barış, güven, dostluk, saygı” gibi temel değerlerin yanı sıra; iyi vatandaş, iyi insan olarak bu değer-
leri yaşama biçimi hâline getirmiş bireyler, yarınımızın sağlıklı toplumunu oluşturacaktır.
Hayatımızda bizleri yönlendiren pek çok değer vardır. İnsanlar hayatlarının her yerinde, her noktasında,
çoğunlukla bilinçli olmasalar da zihinlerindeki çeşitli değerleri davranışa dönüştürürler. Bu nedenle değerler,
tutumlar ve davranışlarla yakından ilişkilidir, onlara yön verir.
Değerler eğitimi, bireyin kendi kendini tanımasını, kendi ile uyum içinde, düşünüş ve hareketlerinde tu-
tarlı olmasını sağlayan özelliklerin kazandırılması için bilinçli ve planlı bir öğrenme ortamlarının oluşturulmasıdır. Değerler eğitimi, çocuklarımızın iç motivasyonlarını geliştirmelerine, neyin doğru olduğuna yönelik yorum
yapmalarına ve bunu davranışa dökmelerine imkân sağlamaktadır.
Değerler eğitiminin temel amacı; çeşitli programlar aracılığı ile öğrencilere temel insani özellikleri kazandırma,
değerlere karşı duyarlılık oluşturma ve onları davranışa dönüştürme konusunda öğrencilere yardımcı olmaktır.
Değerler eğitimi ile geçmişten gelen ve geleceğe aktarılan kültürel değerlerimizin yaşatılması, benimsenmesi
çocuklarımıza bir insan ve bir vatandaş olarak ayrıcalık kazandırarak kişiliklerini oluştururken önemli yapı taşları olacaktır.
Bireylerin, grupların kültür değerleri hakkında bilgi edinerek onların tutum ve davranışlarını büyük ölçüde
önceden kestirebiliriz.
Değerler, bir yandan bilişsel süreçleri, bireysel tutum ve davranışları etkilerken diğer yandan toplumun
kültürel kalıplarıyla etkileşimde bulunur ve onları yansıtır. Bazı değerler dinamiktir; hem toplumdan topluma
hem de zaman içinde değişir.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte küçülen dünyamızda artık insani değerlerin öğrencilerimize özümsetil-
mesi ve onlarda tutum ve davranış hâline getirtilmesi daha da önem kazanmıştır. Sevgi, sorumluluk, doğru
davranış, iç huzur, adalet, şiddetten kaçınma, insanlık onuru, hoşgörü, mutluluk, sabır, cesaret, paylaşma,
saygı, merhamet, dürüstlük... vb. gibi temel insani değerler, insanın en iyi tarafını ortaya çıkarmayı ve onun
kişiliğini bütünüyle geliştirerek insanın insanı kâmil olmasını amaçlamaktadır.
Sevgi ve Saygı
5
DEĞERLER EĞİTİMİNİN ÖNEMİ
Aileler, değer sisteminin gelişmesinde çocukları üzerindeki etkileri azaldığı için sahip oldukları değerleri,
çocuklarına yeterince aktaramadıklarını hissetmektedirler. Aileler, sosyal alanda, gençlerin tutum ve davranışlarının kendi değerleriyle uyuşmadığını gördüklerinde çok ciddi rahatsızlık duymaktadırlar. Bu durum, insanları toplumsal olarak değerler konusuna daha duyarlı hâle getirmektedir. Bunun sonucu olarak değerler eğitimini daha programlı ve sistemli bir şekilde çocuklarına vermek istemektedirler. Bu noktada, önemli bir sosyal
kurum olan okulların, bu konu üzerine eğilmelerinin önemi artmaktadır. Ayrıca, aileler değerler eğitimini en
iyi veren okullara çocuklarını kayıt yaptırmaktadırlar.
Değerlerin öğrenilmesi, rol öğrenmesi şeklinde bir sosyal öğrenmedir. Herkesin toplum içinde bir konumu
(anne, baba, erkek, memur, evli, genç, yaşlı... vb.) ve bu konumu için toplumun uygun gördüğü rolleri vardır.
Biz bulunduğumuz konumda, o konumdaki insanların neler yapması, neler düşünmesi, nelere değer vermesi
gerektiği vb. hakkında bilgilere sahip oluruz. Bu da hayatımızda küçük yaşlardan itibaren önce anne-babamızı,
sonra da yaşımız büyüdükçe diğer önemsediğimiz kişileri model olarak alma şeklinde kendini gösterir. Kısacası
değerler eğitimi en iyi yaşantıyla verilebilir. Bu konuda büyüklerin küçüklere örnek olmaları gerekmektedir.
Günümüzde çocuklarımızın değerlerinin şekillenmesinde; arkadaşlarının, İnternet’in, dvd’lerin, vcd’lerin
televizyonun, dergilerin ve hatta oyuncakların çok ciddi oranda etkileri bulunmaktadır.
Bundan daha 10 yıl önce ailece bile izleyemeyeceğimiz televizyon filmlerini şimdilerde çocuklarımızla bile
rahatlıkla seyredebiliyorsak demek ki bizi 10 küsur yıldır kurbağanın su kabında ısıtıldığı gibi değişik değişik
kaplarda ısıtmışlar ve biz bunun farkına bile varamamışız.
Çocuğun hayatında model aldığı kişiler kadar, çocuk oyuncakları ve oyunları yoluyla iletilen sosyal roller,
sosyal etkiler, sosyal davranışlar da değer sisteminin oluşmasında önemli rol oynamaktadırlar. Yeni yetişen bir
insan için hangi davranışların doğru, hangi davranışların yanlış olduğu bir insanın hayatını hangi temel değerlere yönlendirmesi gerektiği okul ders programlarında doğrudan ele alınan bir konu değildir. Sosyal ortam olan
okullarda değerler, çocukların davranış ve tutumlarının sonucunda çevrelerinden gördükleri tepki ve yorumlarla gelişir. Sınıf içinde oluşan ortak bir sosyal doku, çocukların değerlerini geliştirmesinde zemin oluşturur.
Değerler aynı zamanda öğretilebilir ve öğrenilebilen olgulardır. Günümüzde eğitim alanında değerler eği-
timi önemsenmekte, değerlerin çocuklara nasıl aktarılacağı konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Sevgi, saygı,
dürüstlük, paylaşma, iş birliği, hoşgörü, önyargısız yaklaşma, şiddetten kaçınma... vb. konuları kapsayan eğitim
programları geliştirilmeye başlanmıştır.
6
Sevgi ve Saygı
Bu programlarla amaçlanan, çocukları bu kavramlarla erken yaşlarda tanıştırmak, kendi akran grubuyla
birlikte çeşitli drama, oyun, tartışma, eğitici film, masal, hikâye ve grup etkinliklerinden de yararlanarak bu
kavramlar konusunda düşündürtmektir. Tabii, bu, daha çok bilişsel süreçlere hitap eden bir yaklaşımdır. Fakat
değerler daha önce de değindiğimiz gibi yaşantıyla öğrenilir. Bu nedenle sadece bu tarz bir eğitimle değerleri
öğretmemiz mümkün değildir. Hayatın içinde uygulamalara da ihtiyaç vardır. Velilerimiz ve öğretmenlerimiz
yaşantılarıyla çocuklarımıza örnek olmalıdırlar.
Değer aktarımı konusunda günümüz anne-babalarının geçmişteki anne-babalara göre işleri daha zor gö-
rülmektedir. Eskiden toplumun da desteklediği birçok değer, çocuklara yaşantıyla aktarılabilirken, artık sadece
yaşantı yeterli olmamakta, anne-babaların bu konuyu bilinçli olarak çocuklarına aktarmaları için çaba sarf
etmeleri gerekmektedir. Çünkü çocuğun üzerindeki tek etken artık sadece aile değildir, sadece okul ya da
arkadaş çevresi de değildir. Çocuklarımız artık bütün dünyadaki değişimleri bizden daha önce fark edip daha
çabuk etkilenmektedirler. Dolayısıyla bizim de dünyadaki gelişmeleri takip edip çocuğumuzun bunlardan nasıl
etkilendiğini araştırmamız gerekmektedir.
Unutmayın, hepimizi tek tek yöneten hayatın temel değerleridir. Bu değerlerin öğrencilerimizin ve ço-
cuklarımızın tutum ve davranışlarına yerleşmesi için olayın seyrine veya sosyal çevreye bırakmayalım, bizzat
etkin olalım.
DEĞERLER EĞİTİMİ PROGRAMININ HEDEFLERİ
Programın hedefleri;
Ü Toplum tarafından kabul gören değerleri uygun okul ortamı oluşturarak geliştirmek ve pekiştirmek,
Ü Öğrencilerin sorumluluk duygularını geliştirmek,
Ü Akademik bilgi ve gerçek hayatta rehberlik edecek ahlaki değerlerle donatılmış öğrenciler yetiştirmek,
Ü Öğrencilerin iç motivasyonlarını geliştirmek,
Ü İletişim becerileri yüksek bireyler yetiştirebilmek,
Ü Öğrencilerin kendini tanıması, yeteneklerini keşfetmesini, bu yeteneklerini hayatında doğru ve faydalı bir şekilde kullanmasını sağlamak,
Ü Öğrencilerin, vatandaşlık kurallarını ve vatandaşlığın ne demek olduğunu öğrenmelerini sağlamak
Ü Kendi zevklerini; ailesi ve vatanı için erteleyebilen ve hatta bunlardan vazgeçebilen bireyler ve liderler yetiştirebilmektir.
Sevgi ve Saygı
7
OKULDA DEĞERLER EĞİTİMİ UYGULAMALARI
Değerler eğitimi sırasında öğrenciler aktif olmalıdır. Sadece bilgi aktarımına dayalı bir değerler eğitimi işleme
şekli, öğrencide kalıcı bir davranışa veya davranış değişikliğine dönüşmez. Değerlerin uygulanmasını, bir hayat
tarzı hâline getirmek gerekir. Öğrenci hem uygulamanın içinde olmalı hem de iyi rol modeller görmelidir.
1. Okulda Yapılabilecek Etkinlikler
a. Okul afiş, özlü söz, grafik ve tablolarla süslenebilir.
b. Yapılan çalışmalar, toplum hizmetine dönüştürülebilir.
c. Veliler, yapılan programlara davet edilebilir.
ç. El ilanları, broşürler hazırlanabilir.
d. İlgili yerlere ziyaretler yapılabilir.
2. İşlenecek Değerle İlgili Filmler
a. Film seyretme ve değerlendirme etkinliği yapılabilir.
b. Film önce yetkili komisyonlarda seyredilir ve daha sonra yazılı ve sözlü bir etkinlik içinde değerlendirilebilir.
c. Öğrencilerin: senaryo, kahramanlar, filmin işlediği değerler konusunda fikirleri alınabilir, bunlar yazılı et
kinlikle değerlendirilebilir.
3. Yazılı ve Görsel Materyal Hazırlama
Değerlerle ilgili özlü sözler, sloganlar, kısa olaylar, hikâyeler, resimler gibi tanıtıcı materyaller hazırlanabilir.
Broşürler hem okulda hem de toplum içinde kullanılabilir. Görselliği ve tasarımı dikkat çekici olmalıdır.
4. Örnek Masal, Hikâye ve Şiir Etkinliği
Yazılı etkinliklerle hikâye, masal ve şiirler değerlendirilmeli. Bu etkinlik, daha çok “Öğrenci Çalışma” etkinliği
içinde ele alınabilir. Öğrenciler yazılı veya sözlü olarak bu etkinliklere katılırlar.
8
Sevgi ve Saygı
5. Yarışmalar
Sınıfların ve öğrencilerin sevilerine ve değerlere uygun şiir, asal, hikâye, mektup, makale, slogan yazma, masal
anlatma, afiş hazırlama şenlikleri veya yarışmaları yapılabilir. Burada katılan her öğrenciye ”katılım belgesi”
verilmesi esas tutulmalı. Bu belgeler, okulun uygun yerlerinde sergilenmelidir. Ayrıca derece ödülleri verilebilir.
6. Görüntülü Ürünler
a. Eğer okulun içinde kapalı devre televizyon sistemi var ise burada yapılan görüntülü bir çalışma seyrettiri
lebilir.
b. Yerel bir radyo da veya ulusal bir radyoda haftalık bir değerler programı hazırlanıp sunulabilir. Burada çevre illerde veya farklı okullarda yapılan uygulamalar paylaşılır. Şiirler okunur, küçük piyesler sergilenebilir.
7. Panolar, Duvar Gazeteleri ve Sergiler
a. Öğretmenin kontrolünden geçmiş yazılardan hareket edilerek duvar gazetesi ve pano hazırlanabilir. Bura
da, seyyar(şovalye) panolardan da yararlanılabilir.
b. Panolar veya duvar gazetesi, hikâye, sosyal sorumluluk projesi uygulamaları, şiir, atasözü, resim, fotoğraf, karikatür, ayet, hadis, tarihi olay, gerçek olay, gazete haberi, bilmece, bulmaca gibi çalışma ve materyallerle süslenmeli ve beslenmelidir.
8. Serbest Kürsü Etkinlikleri
Değerlerle ilgili olarak öğrencilerin, sınıfta arkadaşlarına hitap etmeleri sağlanabilir. Bunun için öğrencilerin
önceden hazırlanmaları istenir ya da hazırlıksız bir etkinlik de düzenlenebilir. “Beyin Fırtınası” etkinliğinden de
yararlanarak çocukların açık bir şekilde, ilgili değerle ilgili fikir ve düşüncelerini ifade etmeleri sağlanır. Birçok
insanın en önemli sıkıntılarından biri, toplum önünde konuşmada zorluk çekmeleridir. Bu etkinlik sayesinde
hem verilen değer şuuraltı olacak hem de öğrencilerin konuşma yeteneği gelişecektir.
Sevgi ve Saygı
9
9. Örnek Biyografi Etkinliği
Burada öğrencilere, örnek olarak düşündükleri hayali bir insanın biyografisi yazdırılabilir. İşlenen değerle ilgili
bir şahsiyetin biyografisi üzerinde de durulabilir. “Sevgi-Saygı” değerleri işlenirken Yunus Emre ve Mevlâna
biyografileri okunabilir veya öğrenicilere okutulabilir.
10. Şiir Dinletisi
Bazı okullarımızda yapıldığı gibi “Şiir Dinletisi” etkinliği, şiir okuma şenliği veya şiir okuma yarışması şeklinde
de düzenlenebilir.
11. Çalışma Kâğıtları
“Etkinliklerle Değerler Eğitimi” adlı kitabımızdaki etkinlikler uygulanmalıdır. Etkinlikler üzerinde öğrenciler kısaca konuşturularak farkındalık oluşturulmalıdır.
12. Toplum Hizmeti(Sosyal Sorumluluk Projeleri)
Daha çok rehber öğretmenlerle ve aile büyükleri ile birlikte sosyal hizmet projesi olarak yapılacak bir uygulamadır. O ay işlenecek değere uygun olarak sosyal sorumluluk projesi planlanmalıdır. Kardeş okul uygulaması,
fakirlere yiyecek ve giyecek yardımı, belli zamanlarda veya özel günlerde yaşlıları ziyaret, mahalledeki küçük
öğrencilere asal, hikâye anlatma, ihtiyacı olan öğrencilere ders anlatma gibi projeler düşünülebilir. Bunun için
önce yakın çevreden başlamakta fayda vardır.
13. Drama Etkinliği
Günlük hayat örnekleri içeren drama örneklerinin sergilenmesi faydalı olur. Kılavuz kitapta drama örnekleri
yer almaktadır.
14. Geziler
İşlenecek temalara uygun geziler yapılabilir.
15. Değerler Eğitimi Gecesi
Yıl boyunca yapılan çalışmalar, yıl sonu gecesinde sergilenebilir. Drama örnekleri sergilenir, şiirler okunur, çalışma yapılmışsa tiyatro örnekleri, monologlar sunulur; sosyal sorumluluk projeleri anlatılır. Ödül alan öğrencilere, ödülleri verilir.
10
Sevgi ve Saygı
KAZANIM HEDEFLERİ
Bu Değerlerle İlgili çalışmaların sonunda öğrencilerimizin;
1. Kendini sevme ve kendiyle barışık olma,
2. İnsan sevgisini, doğa ve hayvan sevgisini öğrenme ve çevresiyle paylaşma,
3. Sevgisini, olumlu duygu ve düşüncelerini ifade etme,
4. Yaptığı işleri severek yapmayı öğrenme,
5. Manevi değerler sevgisini kazanmanın yollarını öğrenme ve paylaşma,
6. Toplumsal yaşamda güler yüzlü olma,
7. İçtenlikle davranmayı öğrenme ve hayatında uygulama gibi davranışlar kazanmalarını hedefliyoruz.
TANIM
SEVGİ: TDK’ ya göre sevgi; “İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık göstermeye yönel-
ten duygu” olarak tanımlanır.
Sevgi, insan sevgisi, çocuk sevgisi, çevre-doğa sevgisi, hayvan sevgisi, anne baba sevgisi, Allah sevgisi gibi
pek çok alt başlığa da ayrılabilir.
Birçok inanç sisteminde, sevgi evrende birleştirici ilke olarak sayılmıştır. Tarihte de günümüzde olduğu gibi
bütün felsefelerin temel kavramlarından biri olarak gösterilmiştir.
Sevgi insanların ruhunda bulunan değerli ve olumlu bir yetenektir.
İlgili Olumlu Kavramlar: merhamet, şefkat, fedakârlık. İlgili Olumsuz Kavramlar: kin, nefret, bencillik.
Sevgi değerinin; hayvan sevgisi, kardeş sevgisi, bitki sevgisi, vatan sevgisi, bayrak sevgisi, arkadaş sevgi
gibi alt başlıkları vardır.
Sevgi ve Saygı
11
SAYGI: Büyük, değerli ve önemli kişilere karşı hissedilen sevgi ve bağlılık karışımı, duygu, hürmet, vefa,
nezaket, ikram, hatır, sevgi, terbiye vb. kavramlarla açıklanabilecek bir değerdir.
Saygı değerinin; insana saygı, düşünceye saygı, anne- babaya saygı, öğretmene saygı, doğaya saygı,
emeğe saygı, atalarımıza saygı, engellilere saygı, tarihe saygı, kutsa değerlere saygı, kendine saygı, topluma
saygı gibi alt başlıkları vardır.
Birinin önemsenmesinden, üstün görünmesinden kaynaklanan ve o kişiye değerini belirtecek biçimde
davranılmasına sebep olan duygu. Hatır, gözetme, hatır sayma… Bazı şeyleri önemseme ve onları zedelemekten çekinme. Değer bilmek, itibar etmek. Kutsal sayılan şeyleri yüceltme duygusu.
İlgili olumlu kavramlar: saygılı, hürmetli, nazik.
İlgili olumsuz kavramlar: saygısız, kaba.
Sevgi bir duygu çeşididir. İçerisinde birçok anlamı barındırır.
Aslında yaşayan ve var olan her şey sevgi ürünüdür ve bizi oluşturan unsurların temeli de yine sevgiyle örülmüştür.
Evet, kısaca diyebiliriz ki sevgi olmasaydı kâinat da var olmazdı. Her şeyi birbirine bağlayan elementleri birbirine birleştiren ve yeni nesnelerin meydana gelmesine sebep olan en temel duygu sevgidir.
Sevgisizlik, nefret gibi duygular ise sevgi zincirinin kopmasına sebep olur ve bu düşüncelerin hakim olduğu
yerde varlıkların hayatı tehlikeye girmiş demektir.
İnsanlar birbirlerini severek, merhamet ederek, onlarla iş birliği içerisine girerek toplumları oluşturmuştur.
Nefret ve sevgisizlik, savaşları; savaşlar ise ölüm ve yıkıntıyı getirmiştir.
Dünyada nefretin yerini sevginin alabilmesi, sevgisizliğin ve nefretin bizlere ulaşamayacağı sulh adaları oluşturma ve sevgiyi daim edebilmek için en başta bizim her canlı ve cansız her nesneyi yaratanın bir mahlûku
olarak görmeli ve sevmeli, sevgiyi baş tacı etmeliyiz. Yaratan’dan ötürü yaratılanı sevmeliyiz.
12
Sevgi ve Saygı
GÜZEL SÖZLER
üKüçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir. (Hz. Muhammed)
üSaygı ve sevgi büyüklerle küçükler arasındaki uçurumu yok eden bir köprüdür.
üOğul ! Ananı, Atanı say ! Bereket büyüklerle beraberdir. (Osman Gazi)
üGençlerin pek çoğu kabalıklarını tabiilik zannederler (La ROchefoucault)
üHiç kimse sizin izniniz olmadan sizi küçük hissettiremez. (E. Roosevelt)
üEn insani davranış, bir insanın utanılacak duruma düşmesini önlemektir. (Nietsche)
üBüyüklere saygı hem dini hem de insani bir görevdir.
üÇocuklara, saygıyı öğretmenin en iyi yolu: onlara saygı göstermektir.
üAna babanı sayarsan, oğlundan da saygı görürsün.
üSevgi birliğe, bencillik yalnızlığa götürür (Schiller)
üSevgi her zaman karşılık görür, kin de… (Dostoyevski)
üSevgi teleskoptan bakar, kıskançlık ise mikroskoptan… (Josh Billings)
üSevgi, bilmekten doğar. ( Mevlana)
üSevgin yoksa dost arama. (Sadi Şirazi )
üSevginin ölçüsü ölçüsüz sevmektir. (Spinoza)
üGerçek sevgi, iyilik gördüğünde artmayan, kötülük gördüğünde eksilmeyendir.
üSaygı düzenin anahtarıdır. (Atatürk)
üİnsanları mutlu edecek tek vasıta, onları birbirlerine yaklaştırarak onlara birbirlerini sevdirerek, karşılıklı
maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamaya yarayan hareket ve enerjidir. Dünyanın barışı içinde insanlığın gerçek mutluluğu ancak bu yüksek ideal yolcularının çoğalması ve başarılı olmasıyla mümkün olacaktır. (Atatürk)
Sevgi ve Saygı
13
DRAMA, MONOLOG VE TİYATRO OYUNU ÖRNEKLERİ
BİLGİSAYAR PROGRAMI
Müşteri: Çok fazla teknik bilgim yok. SEVGI yüklemek için ne yapmam gerekiyor
Yetkili: İlk adım olarak KALBİM dosyanızı açmanız gerekiyor. Açtınız mı?
Müşteri: Evet. Ancak Şu anda GEÇMİŞ ACILAR. EXE, DÜŞÜNDÜKÇE. EXE, HASET. EXE VE GÜCENME. EXE isimli programlar da çalışıyor. Onlar çalışırken SEVGİ yükleyebilir miyim?
Yetkili: Problem değil. Yüklediğiniz anda SEVGİ otomatik olarak sisteminizden GEÇMİŞ ACILAR. EXE’yi silecektir. Bir süre daha geçici hafızanızda kalabilir ama artık diğer programları etkilemeyecektir. SEVGİ er geç DÜŞÜK
GÜVEN. EXE’yi silerek YÜKSEK GÜVEN. EXE isimli bir parça yükleyecektir. Ancak, siz HASET. EXE ve GÜCENME.
EXE’yi mutlaka kapatmalısınız. Bu programlar SEVGİ’nin yüklenmesine engel olur. Onları kapatabilir misiniz
lütfen?
Müşteri: Tamam, kapattım. SEVGİ otomatik olarak yüklenmeye başladı. Bu normal mi?
Yetkili: Evet ama unutmayın ki bu sadece bir temel program. Üst versiyonlarının yüklenmesi için başka
KALP’lerle bağlantı kurmanız gerekiyor.
Müşteri: Ooooops... Daha şimdiden bir hata mesajı verdi. Ne yapmam gerekiyor?
Yetkili: Mesaj ne diyor?
Müşteri: HATA 412-PROGRAM İÇ SİSTEMDE ÇALIŞMIYOR. Bu ne demek?
Yetkili: Endişelenmeyin. Bu sıradan bir problem. SEVGİ programının başka KALPLERDE çalışmaya hazır olduğunu ama henüz sizin KALBİNİZDE çalışmadığını söylüyor. Şu karışık programcılık terimlerinden biri ama daha
sade bir dille “Programın başkalarını SEVEBİLMESİ için öncelikle sizin kendi sisteminizi SEVMENİZ gerektiği”
anlamına gelir.
Müşteri: Yani ne yapmam gerekiyor?
Yetkili: “KENDİNİ KABULLENME “ isimli dosyanın altındaki KENDİNİ AFFETME. doc, KENDİNE GÜVENME. TXT,
DEĞERBİLME. TXT ve İYİLİK. doc isimli dosyaların üzerine tıklayıp hepsini “KALBİM” dosyasına kopyalayın. Bir
de KENDİ KENDİNE KRİTİK. EXE‘YI tüm dosyalardan ve daha sonra da çöp kutunuzdan silerek tamamıyla yok
olduğundan emin olun.
Müşteri: Başardım. Hey! KALB’im gerçekten tertemiz dosyalarla doluyor. GÜLÜMSEME.AVI şu anda monitörümde oynuyor ve SICAKLIK.COM, BARIŞ.EXE ve MEMNUNİYET.com KALB’imin içine kopyalanıyor.
Yetkili: O zaman SEVGİ yüklendi ve çalışıyor. Şu andan itibaren her şeyle başa çıkabilmeniz gerekiyor. Yalnız
telefonu kapatmadan son bir şey...
Müşteri: Nedir?
Yetkili: SEVGİ programı ücretsizdir. Onu ve onun bütün modüllerini tanıştığınız herkese verin. Karşılığında
onlar da başkalarıyla paylaşacak ve sonucunda size tertemiz modüller geri dönecektir. Mutlu yıllar!
Müşteri: Size de!
14
Sevgi ve Saygı
OKUL VE SINIF İÇİ ETKİNLİK
FİLM KONUŞMALARI
“HER ÇOCUK ÖZELDİR” filmi izletilir.
UYGULAMA: Yukarıdaki film izletilir ve üzerinde birkaç dakika konuşulur. Öğrencilerle film analiz yapılır. Filmden etkilendikleri sahneler, filmde yapılan yanlış yaklaşımlar, olumlu yaklaşımlar, siz olsaydınız ne yapardınız,
sizlerin filmdeki gibi karşılaştığınız sorunlar vb. gibi konular üzerinde tartışma yaptırılır.
Sevginin ve saygının önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
MÜNAZARA
Saygı, kişilere ve durumlara göre değişir mi? Değişmez mi?
ü
Kendine yapılmasını istemediğin bir davranışı başkalarına yapar mısın? Yapmaz mısın?
ü
Büyüklerin düşüncelerine saygı göstermeli miyiz? Günümüzün düşüncesi daha mı önemlidir?
ü
Saygısız davrananlara saygı gösterilir mi? Gösterilmez mi?
ü
Sevgi mi önemlidir, saygı mı?
ü
GEZİLECEK YERLER
Büyüklere saygı çerçevesinde huzurevi ve yetimhaneler ziyaret edilebilir.
Doğaya sevgi ve saygı amacıyla gezi-inceleme yapılır.
Sevgi ve Saygı
15
SEYREDİLECEK FİLMLER
ÜLORENZO’NUN YAĞI
1992 yapımı bir dram filmi olup, George Miller tarafından yönetilmiştir. Yaşanmış bir öyküden alınan film;
Augusto Odone ve Michaela Odone adlı anne babanın,
amansız bir hastalık olan ADL’ye (adrenolökodistrofi)
yakalanan oğulları Lorenzo Odone’yi iyileştirme çabalarını anlatır.
ÜHER ÇOCUK ÖZELDİR
Orjinal isim: Taare Zameen Par / Like Stars on Earth /
Yerdeki Küçük Yıldızlar
Yapım: 2007 – Hindistan / Yönetmen: Aamir Khan /
Senaryo: Amole Gupte
Oyuncular: Aamir Khan (Ram Shankar Nikumbh), Darsheel Safary (Ishaan Awasthi), Tanay Chheda
(Rajan Damodaran),
Süre: 165 dakika
Filmin Özeti / Konusu:
Öğrenme zorluğu yaşayan disleksi hastası bir çocuğun yatılı okula gönderildikten sonra resim öğretmeniyle
beraber tümüyle değişen hayatı konu edilmektedir.
ÜTHE KID
Charlie Chaplin
16
ÜYUKARI BAK
Animasyon
Sevgi ve Saygı
ÖRNEK METİNLER
BABASINI DAĞA BIRAKAN ADAM
Bir adamın yaşlı bir babası varmış. Adamın hanımı, her gün söylenip duruyormuş. Bir gün hanım ”Artık
babana bakmaktan bıkıp usandım. Ya onu bir yere bırakırsın ya da alır başımı giderim bu evden.” demiş.
Adamcağız ne yapacağını, nasıl hareket edeceğini şaşırmış. “Ne yapalım hanım, o benim babam. Öldüreyim mi? Biz bakmazsak ona kim bakar?” demiş. Fakat hanımı, isteğinde çok ısrarcıymış.
Adam sonunda, babasını götürüp bir dağa bırakmaya karar vermiş. Yanına oğlunu da alarak arabayı hazırlamış. Babasına da “Babacığım, şöyle bir hava almak istemez misin? Biz torununla beraber dağa gidiyoruz,
istersen sen de gel.” demiş.
Adam arabaya bir yatak ve bir miktar da yiyecek almış, birlikte dağın yolunu tutmuşlar. İhtiyar adam, olup
bitenleri anlamış, öyle ya, tecrübeli biriymiş. Dağa doğru iyice ilerleyince ihtiyar adam:
– Oğlum, şurası iyi. Beni şuraya bırakıp gidin. Çünkü ben de babamı buraya bırakmıştım. Hem, evde hanımını fazla bekletme, ben başımın çaresine bakarım, demiş.
Bu sözleri duyan torun, babasına:
– Babacığım, insanlar ihtiyarlayınca ormana mı bırakılır? Öyleyse ben, ihtiyarladığında seni buraya bırakırım, değil mi, diye sormuş.
Adam birden, yaptığı hatanın ne kadar korkunç olduğunu anlamış. Babasını geri getirip durumu hanımına
anlatmış. Hanımı da yaptığına çok üzülmüş ve babasından özür dilemiş. Ölünceye kadar birlikte yaşamışlar,
ihtiyar adamın bir dediğini iki etmemişler.
FATİH’İN HOCASINA SAYGISI
29 Mayıs 1453 sabahı son hücum emri ile birlikte İstanbul Osmanlı’ya teslim olmuştu. Fatih, hocası Akşemseddin Hazretleri ile birlikte, coşkulu bir törenle İstanbul’a giriyordu. Bizans halkı ve kadınlar yollara dökülmüş, genç Fatih’i selamlıyor, üzerine çiçekler atarak onu tebrik ediyorlardı. Hatta Fatih İstanbul’a girerken,
yer yer Bizans halkı öndeki “Akşemseddin”i padişah zannediyor, Akşemseddin “Hükümdar arkada.” işaretini
yapınca, Fatih de edep, terbiye ve inceliği ile şöyle karşılık veriyordu: “Evet, hükümdar benim lâkin o da benim
Hoca’mdır!”
Fatih Sultan Mehmet, bir gün veziri Mahmut Paşa’yı yanına alarak hocası Akşemseddin’i ziyarete gitmişti.
Akşemseddin, Padişah içeri girdiği halde ayağa kalkmamıştı. Bir süre geçtikten sonra Akşemseddin, Fatih’in
huzuruna gitti. Padişahın yanında Mahmut Paşa da bulunuyordu. Fatih hemen ayağa kalkarak hocasına yer
gösterdi. İki olayı kıyaslayan Mahmut Paşa dayanamayıp sordu:
– Hünkârım, hocanız geldiğinde siz ayağa kalktınız. Hâlbuki siz onun yanına gittiğinizde o ayağa kalkmaz.
Sebebi ne ola?
Fatih şöyle cevap verdi:
– Hocam Akşemseddin’e saygı göstermemek elimde değil. O yanıma geldiğinde gayri ihtiyari bir heyecan
kaplar ve farkında olmadan kendimi ayakta bulurum. O ise, ilmin izzetini korumak için bana ayağa kalkmaz,
buyurdu.
Sevgi ve Saygı
17
ÇOBAN
İmâm-ı Şâfiî Hazretleri, bir çobanı görünce ayağa kalkmış. Yanındakiler, “Bu çobana hürmetinizin sebebi
nedir?” diye sormuşlar. O da, “Bu zât bana kitaplarda bulamadığım ilimden bir meseleyi öğrettiği için, yâni benim hocam olduğu için hürmet ediyorum.” buyurmuştur. Hakikati bulmamıza vesile olanlara, bize çok lûzumlu
ilimleri öğretenlere gösterilecek hürmetin önemini bilmek lâzımdır.
İmâm-ı A’zâm Ebû Hanîfe Hazretleri, hocasının evi tarafına ayağını uzatmazdı. Halbuki, aralarında yedi
sokak uzaklık vardı. Âlimler buyuruyor ki: “İlim talebesi, ilme ve ilim öğreten öğretmenine hürmet etmedikçe,
öğrendiği ilmin faydasını göremez.”
SIÇRAYAN ÇAMUR
Osmanlı padişahları öğretmenlerine saygıda kusur etmemişler, o koca Yavuzlar, Fatihler, Kanuniler bile
hocalarına saygı göstermekten geri durmamışlardır. Yavuz 5ultan Selim Han’ ın Mercidabık Zaferi’nden dönerken hocası İbni Kemal ile olan hikayesi meşhurdur. Yavuz Sultan Selim, hocasının atının ayağından sıçrayan çamurun kaftanına bulaşması üzerine tebessüm ederek, çamur lekelerinin süs olduğunu söylemiş ve bu kaftanın
öldükten sonra sandukasının üzerine örtülmesini vasiyet etmiştir.
CUMHURBAŞKANI
Mustafa Kemal Atatürk’ün bir köye yolu düşmüştü. Her zaman olduğu gibi, köyün ilkokulunu ziyaret etti.
Okul bahçesinde oynayan çocuklarla ilgilendi, oyuna katılmayan bir öğrencinin derdini dinledi. Zil çalınca öğrencilerle birlikte sınıfa girdi. Genç öğretmen, Atatürk’ü öğretmen kürsüsüne davet etti. Atatürk, arka sıralardan birine oturarak:
– Hayır! Siz yerinizi alınız, dersinizi anlatınız. Sınıfında bir öğretmen, cumhurbaşkanından daha büyüktür.”
diyerek öğretmene ne kadar önem verdiğini göstermiş oldu.
18
Sevgi ve Saygı
GÖNÜLLER YAPMAYA GELDİM
SEVELİM SEVİLELİM
Benim bunda kararım yok,
Hak cihana doludur, kimseler Hakkı bilmez,
Bunda gitmeye geldim
Onu sen senden iste, o senden ayrı olmaz.
Bezirgânım mataım çok,
Alana satmağa geldim.
Dünyaya gelen geçer, bir bir şerbetin içer,
Bu bir köprüdür geçer, cahiller onu bilmez.
Ben gelmedim da’vi için,
Benim işim sevi için,
Gelin tanış olalım, işin kolayın tutalım,
Dostun evi gönüllerdir,
Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz.
Gönüller yapmağa geldim.
Dost eşruğu deliliğim,
Yunus sözün anlar isen, mani’sin dinler isen
Aşıklar bilir neliğim
Sana iyi dirlik gerek, bunda kimseler kalmaz.
Devşuruben ikiliğim,
Yunus EMRE
Birliğe bitmeye geldim.
Yunus Emre aşık olmuş,
Ma’şuka derdinden olmuş,
Gerçek erin kapısında,
Ömrüm harcamaya geldim. bezirgan: Tüccar sev’i: Sevgi.
Yunus EMRE
mata: Mal, erzak.
eşruk: Sarhoşluk.
dav’i: Dava peşinde koşmak, kavga, dava.
devşuruben: Kaldırıp.
bitmek: Kavuşmak.
maşuk: Allah (Aşık olunan).
Sevgi ve Saygı
19
ÇOBAN
Bir kadın, kapıdan dışarı çıktığında, bembeyaz sakallı üç ihtiyarın kendi evinin önünde oturduklarını görür.
– Ben sizi hiç tanımıyorum Ama aç ve susuz olmalısınız... Lütfen içeriye gelin de sizlere bir şeyler ikram
edeyim, der
– Evin erkeği içerde mi, diye sorar adamlar.
– Hayır, şu an evin dışında, der kadın.
– O evde olmadığı sürece bizim bu eve girmemiz mümkün değil, diye cevap verirler.
Akşam olup kocası eve döndüğünde kadın olanları anlatır.
– Peki, onlara söyleyebilir misin? Ben evdeyim artık, bu eve gelebilirler, der adam.
Kadın dışarı çıkıp bu kişileri içeri davet eder.
Ama bu defa da:
– Hepimiz aynı anda içeri girmeyiz, der yaşlı adamlar.
Kadın öğrenmek ister:
– Niye giremezsiniz?
İhtiyarlardan biri açıklar:
– Onun adı ZENGİN, der bir arkadaşını göstererek.
– Diğeri BAŞARI.
– Ben ise SEVGİ.
Sonra ekler:
– Şimdi içeri gir ve kocanla konuş. Hangimizi evinizde istersiniz?
Kadın içeri girip söylenenleri kocasına anlatır. Adam duyduklarıyla neşelenerek:
– Ne güzel! Madem öyle, Zengin’i içeri çağıralım ve evimizi zenginlikle doldursun, der.
Hanımı itiraz eder:
– Canım, niçin Başarı’yı çağırmıyoruz?
Bu sırada, evin diğer köşesinde bulunan evin gelini konuştuklarını duyar. Koşarak gelir ve kendi fikrini
söyler:
– Sevgi’yi çağırsak daha iyi olmaz mı? Evimiz sevgiyle dolar!
20
Sevgi ve Saygı
Adam, hanımına:
– Gelinimizin teklifini dikkate alalım. Dışarı çık ve bizim misafirimiz olması için Sevgi’yi davet et, der.
Hanım dışarı çıkar ve yaşlı adamlara sorar:
– Hanginiz Sevgi idi? Lütfen içeri gel ve misafirimiz ol.
Sevgi ayağa kalkar ve eve doğru yürümeye başlar fakat diğer iki yaşlı adam da onu takip ederler...
Hanım şaşırmış bir hâlde Zengin ve Başarı’ya sorar:
– Ben sadece Sevgi’yi davet ettim, siz niye geliyorsunuz?
Zengin ve Başarı bir ağızdan cevap verirler:
– Eğer Zengin’i ya da Başarı’yı davet etmiş olsaydın diğer ikisi dışarıda kalırdı ama sen Sevgi’yi davet et-
tin... O nereye giderse biz de ardından oraya gideriz. Çünkü nerede Sevgi varsa, orada Başarı ve Zenginlik de
vardır!..’
HAKİKİ MUHABBET
Hz. Mevlâna : “Birisinin kalbinde taht kurmak, sevgisini kazanmak istiyorsanız, onu öylesine sevmelisiniz
ki benliğinizi bırakıp âdeta o olmalısınız.” diye anlatır hakiki muhabbeti. Evet, hakiki muhabbet gönülde yaşamaktır. Şanlı tarihimiz bunun örnekleriyle doludur. Tarihimizde, sevgiyi baş tacı etmiş ve gönüllerimizde yer
etmiş yüzlerce gönül eri vardır.
Mevlana’nın bu sözünden yola çıkarak ‘’Uzun yaşamanın sırrı gönüllerde yaşamaktır.’’ diyebiliriz. Bazıları
bu işin ancak maddî imkân, para-pul, mal-mülk ile olacağını söyleyebilir. Böyle söyleyenlere şunu hatırlatmak
gerekir: Gönüllerde yaşayanların pek çoğu zengin değildi ama dikkat edilirse dünyaya sığmayan, koca koca
saraylarda yaşayan kralların isimleri bile unutulmuş; onlar ise hâlâ gönüllerimizde yaşıyorlar ve hiçbir zaman
da unutulmayacaklar.
Sevgi ve Saygı
21
SEVGİ SOFRASI
Bir gün sormuşlar ermişlerden birine:
– Sevginin sadece sözünü edenlerle onu yaşayanlar arasında ne fark vardır?
– Bakın göstereyim, demiş, ermiş.
Önce sevgiyi dilden gönüle indirememiş olanları çağırarak onlara bir sofra hazırlamış.
Hepsi oturmuşlar yerlerine. Derken tabaklar içinde sıcak çorbalar gelmiş ve arkasından da ‘derviş kaşıkları’
denilen bir metre boyunda kaşıklar.
Ermiş sofradakilere, “Bu kaşıkların ucundan tutup öyle yiyeceksiniz.” diye bir de şart koymuş. “Peki!” deyip
içmeye teşebbüs etmişler.
Fakat o da ne? Kaşıklar uzun geldiğinden bir türlü döküp saçmadan götüremiyorlar ağızlarına. En sonunda
bakmışlar beceremiyorlar, öylece aç kalkmışlar sofradan.
Bunun üzerine, “Şimdi..” demiş ermiş:
- Sevgiyi gerçekten bilenleri çağıralım yemeğe.
Yüzleri aydınlık, gözleri sevgi ile gülümseyen ışıklı insanlar gelmiş oturmuş sofraya bu defa. “Buyurun.” denilince, her biri uzun boylu kaşığını çorbaya daldırıp sonra karşısındaki kardeşine uzatarak içirmiş. Böylece her biri
diğerini doyurmuş ve şükrederek kalkmışlar sofradan.
“İşte!” demiş ermiş ve eklemiş:
– Kim ki hayat sofrasında yalnız kendini görür ve doymayı düşünürse o aç kalacaktır.
Ve kim kardeşini düşünür de doyurursa o da kardeşi tarafından doyurulacaktır.
Şunu da unutmayın, hayat pazarında alan değil, veren kazançtadır daima.
DÜŞÜNÜN! SİZ BU SOFRADAN DOYARAK MI KALKARDINIZ
YOKSA AÇ MI?
GÖNLÜNÜZDEN VE YÜZÜNÜZDEN SEVGİ EKSİK OLMASIN!
22
Sevgi ve Saygı
ÖNEMLİ OLAN VERMEKTİR
Yıllar önce hastanede çalışırken, ağır hasta bir kız getirdiler. Tek yaşam ihtimali, beş yaşındaki kardeşinden
acil kan nakli idi. Küçük oğlan aynı hastalıktan mucizevi bir şekilde kurtulmuş ve kanında o hastalığın mikroplarını yok eden antikorlar oluşmuştu. Doktor durumu beş yaşındaki oğlana anlattı ve ablasına kan verip vermeyeceğini sordu. Küçük çocuk bir an
duraksadı. Sonra derin bir nefes aldı ve:
– Eğer kurtulacaksa, veririm kanımı, dedi.
Kan nakli yapılırken ablasının gözlerinin içine bakıyor ve gülümsüyordu.
Kızın yanaklarına yeniden renk gelmeye başlamıştı ama küçük çocuğun yüzü de giderek soluyordu...
Gülümsemesi de yok oldu. Titreyen bir sesle doktora sordu :
– Hemen mi öleceğim?
Kızın kardeşi, doktoru yanlış anlamıştı, ablasına vücudundaki bütün kanı verip öleceğini düşünüyordu
ama buna rağmen sevdiği ablası için kanını vermekten geri kalmadı.
Sevgi ve Saygı
23
“Saygı” kelimesinin hangi varlıkları veya kavramları çağrıştırdığını aşağıdaki şekilde boş
bırakılan yerlere yazınız.
“Sevgi” kelimesinden yola çıkarak örnekteki gibi anlamlı ifadeler oluşturunuz.
Baba
merhamet etmektir.
değe
r verm
ektir.
..........
..........
..........
...........
Adalet
Öğretmen
Nezaket
Dede
fedakârlık yapmaktır.
..........
...............................
İnsan
üzmemektir............
..............................
Sevgi
mektir.
bekleme
ılık............
karş
.................
............
güler
yüzle
..........
..........karşılamaktır.
hoşgörmektir.
paylaşmaktır.
Hoşgörü
.....................
Hak
SEVGİ
mektir.
gülümse
...............................
..........
Anne
Düşünce
kendinden önce
başka
sını...............
düşünmekt
...............
ir.
...........
Fikir
Nine
Kanun
her an yanında
bulun
maktır.
...............
...............
...........
kalp kırmam............
.............................
ektir.
u düşünm
mutluluğ
...........
..............................
özver
ide .........
bulunmaktır.
..................
affed
ebilm
ektir.
..........
..........
..........
...........
aktır.
Hayat
..............
SAYGI
önemsemektir.
............
.............................
5
Sevgi ve Saygı
Aşağıdaki etkinlikleri kendi hayatınıza, duygu ve düşüncelerinize göre tamamlayınız.
olsayd ım toBen bir nine veya dede
isterd im.
runlar ımla birlikt e olmak
dim.
Çünkü onları çok sever
Öğretmen olsaydım .....................................
...........................................................................
............. isterdim. Çünkü ..............................
...........................................................................
...........................................................................
bir kurumda
Kimsesiz çocukların kaldığı
......................
müdür olsaydım ......................
...............isterdim.
...........
...........
...........
...........
.............................
Çünkü .................................
....................
...........
............................................
6
Sevgi ve Saygı
Aşağıdaki ifadelerden sevgiyi çağrıştıranların kutucuğuna “SE” saygıyı çağrıştıranların kutucuğuna “SA” yazınız.
Bayramlarda büyüklerimin ellerinden öperim.
Yaşlı kimselere, elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışırım.
Evde yaşlı bir büyüğüm olsaydı
................
.................................................................
..........
............. isterdim. Çünkü .............
.................
.................................................................
..........
.................................................................
..........
Susuz kalan çiçeklere, ağaçlara su veririm.
Evde beslediğimiz hayvanların bakımı konusunda üzerime düşeni yaparım.
Konuşmacıları, sözlerini kesmeden dinlerim.
..............................
Ben bir yazar olsaydım
...............................
............................................
...............................
............ isterdim. Çünkü
...............................
............................................
...............................
............................................
Bayramlarda, aile büyüklerimi ziyaret ederim.
Ay yıldızlı bayrağımı görünce heyecanlanırım.
Vatanımdan ayrılınca içimi bir hüzün kaplar.
Özel günlerde, imkânlarım ölçüsünde aile büyüklerine hediye
Hayvanat bahçes
i sahibi olsaydım
............................
...........
............................
...................
............... isterdim
. Çünkü ..............
..............
............................
............................
.......
............................
............
...................................
..............
..............
.....
alırım.
Hastanede, otobüste, yaşlılara, çocuklu bayanlara, hastalara öncelik veririm.
Hasta arkadaşımı ziyaret ederek “Geçmiş olsun.” derim.
Kimseyi rahatsız etmeden müzik dinlerim.
Huzurevinde müdür olsayd
ım .....................
............................................
...............................
........... isterdim. Çünkü ...........
......................
............................................
...............................
............................................
...............................
Okulda, öğretmenlerimi üzmemek için elimden geleni yapmaya çalışırım.
Sokakta, kimseyi rahatsız etmeden, uygun bir ses tonuyla konuşurum.
Kuşların rahat barınması ve yaşaması için kuş evleri yapıp uygun yerlere asarım.
Yaşlı komşularımı görünce hâl ve hatırlarını sorarım.
...........
............................
Bahçıvan olsaydım
...................
............................
............................
...................
.......
.......
kü
. Çün
.......... isterdim
...................
............................
............................
...................
............................
............................
Herhangi bir konuda başarı göstermiş arkadaşımı tebrik ederim.
Bitkilere su verirken onlarla konuşurum.
Tiyatro, sinema gibi toplu program yapılan yerlerde gürültü yapmamam gerektiğini bilirim.
Başkalarının eşyasını izinsiz kullanmam.
Sevgi ve Saygı
24
7
8
Sevgi ve Saygı
Sevgi ve Saygı
s
ö
r
1
Bazen
R
Hayır
İnsanlara ve diğer canlılara değer veririm.
2
Sevdiğim insanları üzecek davranışlardan sakınırım.
3
Her canlının yaşama hakkını gözetirim.
G
h
Evet
4
Hayvanların birbirlerine saldırması karşısında üzülürüm.
5
Canlıların aç ve susuz kalması karşısında üzülürüm.
6
Kendime yapılmasını istemediğim bir şeyi başkasına yapmam.
7
Küçüklerimi sever, büyüklerimi sayarım.
8
Sevdiğimi karşı tarafa söz ve davranışlarımla gösteririm.
9
Evde beslediğimiz bitkilerin ve hayvanların bakımında gerekli
özeni gösteririm.
10
İnsanların kalbini kırmamaya özen gösteririm.
11
Sevdiklerimi mutlu etmek için çaba gösteririm.
12
Vatanımı, bayrağımı, milletimi severim.
13
İnsanlar hakkında ön yargı ile karar vermem.
P
14
İnsanların haksız yere cezalandırılmaları karşısında rahatsız
olurum.
15
İnsan hayatının her şeyden daha değerli olduğuna inanmam.
H
Z
N
T
9
Sevgi ve Saygı
N
a
E
Z
A
K
E
T
A
S
C
A
N
N
E
L
V
A
T
A
N
S
H
O
Ş
G
T
V
U
Z
M
Z
N
R
E
T
V
Ç
E
V
R
E
İ
Ü
V
C
Ö
Ğ
k
Aşağıdaki bulmacada “saygı ve sevgi” değerleri ile ilgili bazı kelimeler gizlenmiştir. Bunları bulup işaretleyiniz. Her sözcüğü boş kutulara yazınız.
Aşağıda sevgi ve saygıyla ilgili bazı ifadelere yer verilmiştir. Bunlardan, ”EVET, HAYIR, BAZEN”
cevaplarından uygun olanının kutucuğunu kendinize göre işaretleyiniz.
i
L
B
T
C
Ş
G
Ö
Z
O
M
N
V
H
A
K
Ö
R
Ü
P
G
Ğ
Ö
E
R
H
A
M
E
T
Ç
U
V
Y
S
G
Ğ
J
T
K
O
V
K
R
E
T
M
E
N
D
E
Ğ
E
R
Ş
Y
F
G
Ğ
I
D
D
R
N
H
P
U
İ
E
A
Ü
T
K
M
L
Ö
Z
V
E
R
İ
Y
Ş
J
Ö
V
C
Ç
Z
S
B
B
S
D
E
D
E
Z
Ç
C
V
D
O
Ğ
A
Ö
J
İ
U
E
Ç
İ
Ç
E
K
A
Ü
T
K
M
L
Y
Ş
Ç
O
C
U
K
F
G
Ğ
I
O
S
R
N
H
P
Y
Ş
E
F
K
A
T
NEZAKET
DEDE
10
DOĞA
b
g
T
DEĞER
ÖĞRETMEN
ÖZVERİ
A
MERHAMET
HOŞGÖRÜ
ÇEVRE
s
VATAN
ANNE
HAK
E
K
ÇİÇEK
v
ÇOCUK
ŞEFKAT
Sevgi ve Saygı
Aşağıdaki soruları “BAHŞİŞ” adlı metne göre cevaplayınız. Siz de yaşadığınız çevrede benzer
olaylarla karşılaştınız mı? Yaşadığınız benzer güzel olaylar varsa arkadaşlarınızla paylaşınız.
1.
Sizce, küçük çocuk neden çikolatalı pasta
almaktan vazgeçmiş olabilir?
.......................................................
................................................................................
A
.......................
................................
................................................................................
.......................................................
................................................................................
2. Sizce, garson neden böyle
düşünm
üş olabilir?
.................................................................
.................................................................
BAHŞİŞ
.................................................................
.................................................................
Bir pastanın otuz veya kırk kuruşa satıldığı günlerdi. On yaşlarında bir kız çocuğu pastanenin kapısından içeri girdi. Garson, hemen çocuğu güler yüzle karşıladı.
g
.................................................................
.................................................................
Çocuk:
?
.....
.....
.....
– Çikolatalı pasta kaç para, diye sordu.
Garson:
– Çikolatalı pasta 50 kuruş, diye cevap verdi.
ma
3. Sizce, küçük kız neden dondur
Çocuk, bir süre düşündü, sonra cebinden çıkardığı bozuk paraları saydı. Bir soru daha
sordu:
almaya karar vermiş olabilir?
.................................................................
.................................................................
– Peki, dondurma kaç para, dedi.
.....
....................................................
.................................................................
Pastane çok kalabalıktı, garson çocuğun soruları karşısında sabırsızlanıyordu. Çünkü o,
müşterilerin hepsine tek başına yetişmeye çalışıyordu.
.............
?
.....
...............................
.......................................
.................................................................
– Dondurma 35 kuruş, dedi.(1)
Garson, bu çocukla daha fazla vakit harcayamazdı.(2) Hâl ve hareketlerinden, çocuğun
soruları karşısında boşa vakit geçirdiğini düşündüğü ve rahatsız olduğu hissediliyordu.
T
Çocuk:
4. Sizce, garson neden duygulanmış olabilir?
– Bir dondurma alabilir miyim lütfen, dedi.(3)
Garson, dondurmayı getirdi; ödeme fişini tabağın kenarına koydu ve öteki masaya koşturdu.
................................................................................
Çocuk, dondurmasını afiyetle yedi, fişi kasaya götürdü ve ödemeyi yaptı. Daha sonra pastaneden çıktı.
................................................................................
.......................................................
.......................................................
................................................................................
Garson, masayı temizlemek için geldiğinde birden gözleri doldu. Boş dondurma tabağının
yanında çocuğun bahşiş olarak bıraktığı 15 kuruş duruyordu.(4)
Sevgi ve Saygı
Sevgi ve Saygı
11
.......................................................
12
Sevgi ve Saygı
25
Aşağıdaki karikatürden hareketle duygu ve düşüncelerinizi yazınız.
Aşağıda günlük hayatımızda karşılaştığımız bazı problemler yer almaktadır. Bu problemlere, üç
farklı çözüm önerisi sunulmuştur. Verilen bu önerileri önem sırasına göre sıralamanız istenseydi nasıl sıralardınız? Sonrasında varsa sizin öneriniz ne olurdu?
?
çalışmaktadırlar.
ına hayatlarını sürdürmeye
Problem: Yaşlılar tek başlar
Çözüm Yolları:
ım.
sıkıntılarını gidermeye çalışır
( ) Yaşlıları ziyaret edip
alarını sağlarım.
bireylerinin yanında yaşam
( ) Yaşlıların, diğer aile
ya çalışırım.
k hayatlarını kolaylaştırma
( ) Yaşlılara bakıcı tutara
..............
............................................
Benim önerim: ......................
?
?
?
Problem: Aile büyüklerini ziyarete gidiyoruz
Çözüm Yolları:
.....................................................................................................................................................
( ) Aile büyüklerinin yaşına uygun yiyecek
ve içecek götürürüm
hediyeler götürürüm.
Benim önerim: ................................................
................................
?
.....................................................................................................................................................
.
( ) Güler yüz yeterli diye düşünürü
m.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.
( ) Aile büyüklerini mutlu edecek küçük
...................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
?
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Problem: Bahçedeki çiçekler solmuş, kurumak üzereler.
.............................................................................................................................................
Çözüm Yolları:
( ) Çiçeklerin niçin kuruduğunu araştırırım.
( ) Çiçeklere hemen su veririm.
dikerim veya
( ) Solmuş çiçekleri söker, yerine yeni çiçek
.....................................................................................................................................
...............................................................................................................................
.................................................................................................................
yeni tohumlar ekerim.
..............
Benim önerim: ..................................................................
Sevgi ve Saygı
?
................................................................................................................
13
14
Sevgi ve Saygı
r
26
Sevgi ve Saygı