CNC TORNA TEZGAHLARININ PROGRAMLANMASI

CNC TORNA TEZGAHLARININ
PROGRAMLANMASI
Yardımcı fonksiyonu (soğ. sıvısı, mili on/off)
İlerleme miktarı
Blok(Satır)
numarası
Kesme hızı
Dairesel interpolasyonda yay başlangıcının yay
merkezine X,Y veya Z eksenindeki uzaklığı
X,Y veya ekseninde. hareketin yönü ve koordinatı
Hazırlık fonksiyonu (kesici, takım yolu)
Takım fonksiyonu
2
G KODLARI
 G kodları ile ifade edilen hazırlık fonksiyonları, blok içinde yapılacak işlemi belirtir.
 G kodları genel olarak şu amaçlar için kullanılırlar.
 Hareket (enterpolasyon) sistemlerini seçmek için
 Ölçü sistemlerini( milimetre veya inç) seçmek için
 Çalıma şeklini (Hızlı ve talaş alma hareketi ) belirlemek için
 Cep, ada, vida işleme, kanal açma gibi paket çevrimlerinde
 Kesici hareketlerini belirlemede
 Takım telafisi ayarlamada
 G kodları ISO tarafından standart hale getirilmiş ve tüm CNC tezgâhlarında geçerlidir.
3
G KODLARI
 Tornalama işleminde Fanuc kontrol ünitesine göre , G kodları tabloda verilmiştir.
4
G KODLARI
5
G KODLARI
6
M KODLARI
 M kodları yardımcı fonksiyonlar olarak bilinir. CNC tezgâh sistemlerinin çalışmasını
kontrol eder. Bu komutun etkisi daha çok aç/kapa şeklinde gerçekleşir. Örneğin; İş milinin
dönmesi/durması, kesme sıvısının açılması/kapanması, programın durması, vb.
 M kodları genellikle modal olup, bir blokta bir tek M kodu yazılır.
 M kodunun etkisi iki şekilde olabilir:
 Hareket komutu ile aynı anda başlaması. Ör: G01 bulunan bir blokta M03 te bulunursa,
ilerleme ile beraber iş mili de dönmeye başlar.
 Hareket komutu bittikten sonra başlaması. Ör: G01 bulunan bir blokta M05’te
bulunursa, hareket bittikten sonra iş mili durur.
7
M KODLARI
8
M KODLARI
9
KESME HIZI (S) VE İLERLEME (F) KODLARI
 Kesme hızı: Kesicinin iş çevresinde bir dakikada metre cinsinden aldığı yoldur. CNC
tezgâhlarında kesme hızı S ile gösterilir. Kesme hızı v ile dönme hızı n arasında
V=Dn/100 bağıntısı vardır.
 CNC tezgâhlarında kesme hızı [m/dak] olarak verildiği durumda, talaş kaldırma sırasında
parça çapı değişse dahi kesme hızı programlanan değerde sabit kalır. Bunun için çap değiştiği
durumda, motora verilen sinyal ile yukarıdaki bağıntıya göre n dönme hızı değişir.
 5 basamağa kadar değer verilebilir. S fonksiyonu yalnız başına değil, mutlaka M03 veya
M04 kodları ile birlikte verilmelidir.
10
T AKIM KODU (T)
 T adresi ile ifade edilen takım kodunun sayısal kısmı dört veya iki rakamdan meydana
gelir. T0202 , T02 gibi. İlk iki rakam takım telafisi olan takımın taretteki durak
numarasıdır. Son iki rakam ise takım aşınma telafi numarasıdır.
Takım aşınma telafi numarası
Taretteki durak numarası
Takım aşınma telafi numarası
Taretteki durak numarası
11
T AKIM KODU (T)
 Genelde takımların program içindeki formatı T…H…(D)… şeklindedir.
 H, kontrol belleğinde takımın telafi dosyasındaki numarasını gösteren adrestir. Genelde
uzunluk telafisi H, takım uç yarıçap telafisi ise D olarak gösterilir.
Takım değiştirmek için M06 komutu kullanılır.
12
BİRİM, BOYUT VE GEÇİCİ DURDURMA KODLARI
 Birim kodu olarak inç için G20 (ISO ve Fanuc) G70 ( ISO-C, Siemens, Heidenhain) mm
için G21 (ISO ve Fanuc) G71 ( ISO-C, Siemens, Heidenhain) kullanılır.
 Mutlak ve eklemeli koordinatlar: Mutlak boyutlar parçanın sıfır noktasına, eklemeli
boyutlar ise daha önceki noktaya göre verilir.
 G90 mutlak sistemde G91 eklemeli sistemde kullanılır. Fanuc sistemde mutlak
koordinatlar X,Z ve eklemeli koordinatlar ise U,W adresleri ile yazılır.
13
BİRİM, BOYUT VE GEÇİCİ DURDURMA KODLARI
(Devam)
 Geçici durma kodu ; G04 ile tanımlanır. Programın geçici olarak durmasını sağlar.
Durma süresi saniye veya mikro saniye cinsinden
 Çevirmeler hariç, tüm tezgahlarda X5
Çevirmeler dahil, tüm tezgahlarda P5
Yalnız torna tezgahları için, U5 şeklinde belirtilir.
 Durma zamanı saniye ile dönme sayısı arasında s=60/n bağlantısı vardır.
14
PARÇA ÜZERİNDE KOORDİNAT TAYİNİ
 CNC tezgahlarında parçayı işlemek için parça üzerinde takım yolunun tayin edilmesi
gereklidir. Takım yolu parça üzerinde önemli noktalardan meydana gelir.
 X ekseni parçanın çapı yönünde Z ekseni ise uzunluk yönündedir. Örneğin X30 Z-45
noktasında parçanın çapı 50mm uzunluğu ise, ayna yönünde 45 mm’dir.
15
PARÇA ÜZERİNDE KOORDİNAT TAYİNİ (Devam)
 Parçanın koordinatları mutlak ve eklemeli sistemde tabloya yazınız.
16
G KODLARI
HAREKET KODLARI
17
18
G KODLARI
19
G KODLARI
G00-G01-G02-G03 KODLARININ İŞ PARÇASI
ÜZERİNDE GÖSTERİMİ
G KODLARI
 Hareket kodları ile takım yolu örneği
20
PAH KIRMA VE YUVARLATMA İŞLEMİ
 Herhangi bir makine parçasının kesin köşeli olması istenmez. Genellikle yuvarlatılmış
G KODLARI
veya pah kırılmış şeklindedir.
 G01 X…. (veya Z….) C (pah değeri)
G01 X…. (veya Z….) R (pah değeri)
21
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ
Takım çap telafisi ile ilgili komutlar
Takim çap telafisi nedir?
Takim uçları teorikte görüldüğü gibi düz kenarlı değil aslında daireseldir. Takım ucu yarı çapı telafisi
kullanılmadığı zaman normal işleme esnasında o kadarlık bir hata yapılmış olur.
22
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
G40 : Telafi iptali
G41 : İlerleme yönüne göre iş parçasının sol tarafında konumlandırıldığında,
G42 : İlerleme yönüne göre iş parçasının sağ tarafında konumlandırıldığında
23
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
Kontrol sisteminde sadece takım radyüsünün tanıtılması yeterli değildir. Takımın teorik ucunun, uç
merkezine göre yönünün de belirtilmesi gerekir. Bunun için kadran numarası diye bir kavram
standartlaştırılmıştır. Uç merkezi ile teorik uç arası bir vektör olarak kabul edilirse kadran numarası bu
vektör yönündedir.
24
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
25
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
Örnek
26
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
 Takım telafisi kullanılmadığı zaman R yarı çap, a ve b değerlerinin hesaplanması
gerekir.
27
TAKIM YARIÇAP ve UZUNLUK TELAFİLERİ (Devam)
 Takim telafisi kullanıldığında yarı çap telafisi a ve b değerlerini hesaplamaya gerek kalmaz.
Eğer a ve b degerleri programda yazilirsa , takim yaricap telafisiniotomatik olarak yapar ve bir
sonraki yöne doğru hareket eder.
28
P : Başlangiç satır numarası
Q: Bitiş satır numarası
29
T0303;
M03 S1300;
G00 G54 X102 Z2;
G72 X0 Z-1 F0.15;
Z-2;
Z-3;
Z-4;
G00 X150 Z400;
M30;
30
Örnek Program
G50 S500 T01 ;
G97 M03 ;
G00 X90.0 Z1.0 T0101 ;
X82.0 Z-60.0 ;
G75 R1.0 ;
G75 X60.0 Z-20.0 P3000 Q20000 F0.1 ;
G00 X90.0;
X200.0 Z200.0 T0100 ;
M30 ;
31
Örnek Program
G97 S1000 M03;
T0100
G00 X50.0 Z5.0 T0101
G76 P021060 Q100 R100
G76 X28.2 Z-32.0 P900 Q500 F1.5
G00 X200.0 Z200.0 T0100
M30
32
G92 komutu ile de diş açma işlemi gerçekleştirilir.
Örnek Program
O1236
G00 G28 U0 W0;
T0505;
M03 S750;
G00 G54 X72 Z5;
G92 X70 Z-30.95 F3;
X69.75;
X69.5;
X69.25;
X69.0;
X68.75;
X68.5;
G00 X150 Z400
M30
33