Untitled - 4. Bölge Müdürlüğü

MUĞLA İLİ
DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI
2013 – 2023
ÇALIŞMANIN MAKSADI
Bu çalışmanın amacı; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa
turizmi potansiyeline sahip olan İzmir’de, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne
alarak doğal kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel
ilkeleriyle planlanarak doğa turizminin geliştirilmesini sağlamaktır. Bu plan ile Muğla
İlinde doğa turizminin geliştirilmesi için amaç, hedef ve stratejiler saptanarak yapılması
gereken projeler belirlenmiştir.
Bu master plan, Muğlaİlinin doğa turizmi konusundaki üst düzey amaç ve hedeflerini
açıklamaktadır. Planda 2012-2022 yıllarını kapsayan 10 yıllık dönem için toplu bir
değerlendirme yapılmaktadır. Bu kapsamda, master plan çerçevesinde daha alt düzeyde
detaylı eylem, taktik ve stratejik planları hazırlanması gerekmektedir.
Master planın hazırlanmasında 3 temel ilke benimsenmiştir. Bunlar;

Sürdürülebilirlik

Katılımcılık

Çevreye Duyarlılık
Master planın hazırlanmasında ise aşağıdaki aşamalar sırasıyla gerçekleştirilmiştir:

Master plan ekibinin oluşturulması,

Stratejinin belirlenmesi,

Toplantı ve ön değerlendirmeler,

Örnek master planların incelenmesi,

Taslak dispozisyonun hazırlanması,

Taslak dispozisyonda yapılacak çalışma ve faaliyetlerin belirlenmesi,

Faaliyetler için görev dağılımının yapılması,

Veri toplama,

Veri değerlendirme,

Tüm verilerin bütünleştirilmesi,

Yorumlama

Grafik, tasarım ve editleme.
Çalışmanın hazırlanmasında ilk olarak mevcut literatürdenekoturizm ile ilgili genel
bilgiler derlenip özetlenirken, ulusal ve uluslararası düzeyde ekoturizm çalışmalarından
örnekler verilmiştir.
i
Çalışmanın hazırlanmasında katılımcı yaklaşım ilkesi ile uluslararası politikalara uyum
benimsenmiştir. Bu yaklaşım ile ulusal ve uluslararası politikalar paralelinde doğa
turizminin geliştirilmesi konusunda sivil toplum kuruluşlarının ve ilgili tüm kamu
kuruluşlarının görüşleri alınmış ve değerlendirilmiştir.
Bu çalışmada; kamu kurum kuruluşları ve sivil toplum örgütleri ile birebir görüşmeler
yapılmıştır. Elde edilen veriler Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla
Şube Müdürlüğü personeliyle irdelenerek sonuçlar yorumlanmıştır.
Muğla İlinde doğa turizminin geliştirilmesi ve master planın uygulanabilirliği için
tehditler, fırsatlar, güçlü ve zayıf yönler ile bir GZTF analizi ile değerlendirilmiştir.
ii
ÖNSÖZ
Ülkemizde ve dünyada turizm hareketlerinin her geçen gün büyüdüğü göz önüne
alındığında, turizmi çeşitlendirmek ve otel turizminin dışında alternatifler oluşturmak
zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Zira insanoğlunun gelişen teknoloji ve hızlı kentleşmeye bağlı
olarak turizmden beklentileri de farklılaşmaya başlamıştır. Stresli ve yoğun iş ortamında
çalışanlar dinlenmek için insanların yoğun bulunduğu yerlerden uzaklaşmayı, çalışma
yorgunluğunu doğa ile başbaşa tatil yerlerinde dinlenerek geçirmeyi tercih eder olmuşlardır.
Bu nedenlerle de ekoturizm son yıllarda artan bir ivme ile gelişimini sürdürmektedir.
Bakanımız Sayın Prof. Dr. Veysel EROĞLU’nun emirleri ve Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürümüz Sayın Ahmet ÖZYANIK’ın talimatları doğrultusunda “Muğla İli
Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanması çalışmalarına başlanmıştır.
Bu doğrultuda, Muğla Şube Müdürlüğümüzce konu ile ilgili bir uzman ekip
oluşturulmuş ve “Doğa Turizmi Master Planı” hazırlanmıştır. Söz konusu plan, Şube Müdürü
Mustafa Kamil USLU koordinatörlüğünde, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi-Turizm
İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksek Okul’ndan Yrd.Doç.Dr. Cafer TOPALOĞLU, Yrd.Doç.Dr.
Burhan KILIÇ, Arş.Gör. Filiz GÜMÜŞ,Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden Müdür
Yardımcısı Filiz MUTLU, Şube Müdürü Burhan COŞKUN, Muğla Orman Bölge
Müdürlüğünden Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Şube Müdürü Yüksel YANMADIK, Muğla
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden Çevre Mühendisi Hale USLU, Biyolog Ayhan
TOPRAK, Muğla İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden Mühendis Bahadır TAMER,
Muğla Şube Müdürlüğümüzde görev yapan Ziraat Mühendisi Erdem GÖKMEN, Çevre
Mühendisi Yusuf Metehan ÇİFTÇİ’nin katılımlarıyla oluşan proje ekibi tarafından
yapılmıştır.
Bu planla; doğal güzellikleri, tarihi ve turistik yapısı ile zengin bir doğa turizmi
potansiyeline sahip olan İzmir’de, bugünün ve geleceğin ihtiyaçlarını göz önüne alarak doğal
kaynak değerlerin, sürdürülebilirlik, katılımcılık ve çevreye duyarlılık temel ilkeleriyle
planlanarak, doğa turizminin geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Muğla İli Doğa Turizmi Master Planının hazırlanmasında katkı veren tüm paydaşlarımıza ve
Muğla Doğa Sporları ve Tenis Kulübü Derneği Başkanı Gökhan ÇAVLAV’a teşekkür
ederim.
Mustafa Kamil USLU
Muğla Şube Müdürü
iii
İÇİNDEKİLER
ÇALIŞMANIN MAKSADI ................................................................................................................... İ
ÖNSÖZ ................................................................................................................................................. İİİ
İÇİNDEKİLER.................................................................................................................................... İV
TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................................... Vİİİ
ŞEKİLLER LİSTESİ .......................................................................................................................... İX
GİRİŞ…………………………….……………………………...……………………………………...1
I.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ VE KAYNAKLAR
1.1.
DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA, SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM ALTERNATİFİ ve MUĞLA VİLAYETİNDE
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ............................................................................................ 5
1.2.
DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA .......................................... 6
1.3.
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ ............................................................................... 7
1.4.
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ ................................. 9
II.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
2.1.
KAYNAK ANALİZİ ..................................................................................................... 12
2.1.1. Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar ................................................................12
2.2.
TURİZM POTANSİYELİ ............................................................................................. 15
2.3.
TAŞIMA KAPASİTESİ ................................................................................................ 18
2.3.1. Taşıma Kapasitesinin Elemanları ..............................................................................19
III. BÖLÜM
İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
3.1.
İLGİ GRUPLARI / PAYDAŞLARI ...................................................................................... 21
iv
3.2.
İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ ......................................................................................... 21
3.3.
İLGİ GRUBU ANALİZİ ........................................................................................................ 22
3.4.
TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM ...................................................................................... 23
3.5.
YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI ........................................................ 23
3.6.
TARİHÇE ............................................................................................................................... 23
3.7.
MUĞLA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ ......................................................................... 27
3.7.1. Coğrafya ............................................................................................................................. 27
3.7.2. Ulaşım ................................................................................................................................. 28
3.7.3. Ekonomi ............................................................................................................................. 28
3.7.3.1. Endüstri ......................................................................................................................... 28
3.7.3.2. Tarım ve Hayvancılık................................................................................................... 29
3.7.4. Orman Varlığı.................................................................................................................... 29
3.7.5. İdari .................................................................................................................................... 29
3.8.
İLGİ GRUBU VE PAYDAŞ ANALİZİ ................................................................................ 30
IV. BÖLÜM
MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZM ARZI
4.1.
MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ ............................................................ 33
4.2.
MUĞLA İLİNDE DOĞA TURİZMİ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR ....................................................................................................................... 60
4.2.1. Muğla İlinde Bulunan Korunan Alanlar ......................................................................... 60
4.2.1.1. Korunan Alanların Doğa Turizmi Bakımından Değerlendirilmesi ................................... 60
4.2.1.2. Muğla İlindeki Milli Parklar ................................................................................................. 63
4.2.1.7.1.Marmaris Milli Parkı .......................................................................................................63
4.2.1.7.2.Saklıkent Milli Parkı ........................................................................................................66
4.2.1.3. Muğla İlindeki Tabiat Parkları ............................................................................................. 71
4.2.1.3.1.Bafa Gölü Tabiat Parkı....................................................................................................72
v
4.2.1.3.2.Usuluk Tabiat Parkı .........................................................................................................73
4.2.1.3.3.Güvercinlik Tabiat Parkı.................................................................................................74
4.2.1.3.4.Kovanlık Tabiat Parkı .....................................................................................................75
4.2.1.3.5.Çubucak Tabiat Parkı .....................................................................................................76
4.2.1.3.6.İnbükü Tabiat Parkı ........................................................................................................76
4.2.1.3.7.Çetibeli Tabiat Parkı ........................................................................................................77
4.2.1.3.8.Katrancı Tabiat Parkı ......................................................................................................78
4.2.1.3.9.Küçük Kargı Tabiat Parkı ..............................................................................................79
4.2.1.3.10.Ömer Eşen Tabiat Parkı ................................................................................................81
4.2.1.3.11.Ölüdeniz – Kıdrak Tabiat Parkı ...................................................................................82
4.2.1.4. Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları ............................................. 87
4.2.1.4.1.Sırtlandağı Tabiatı Koruma Alanı ..................................................................................87
4.2.1.4.2.Kartal Gölü Tabiatı Koruma Alanı ................................................................................88
4.2.1.5. Muğla İlindeki Tabiatı Anıtları ............................................................................................. 88
4.2.1.6. Muğla İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Avlaklar ......................................... 91
4.2.1.6.1.Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ....................................................................91
4.2.1.6.2.Yılanlı Çakmak Yaban Hayatı Geliştirme Sahası .........................................................92
4.2.1.6.3.Boğaziçi Örnek Avlağı .....................................................................................................93
4.2.1.7. Muğla İlindeki Sulak Alanlar ................................................................................................ 96
4.2.1.7.1.Dalaman Sulak Alanları ..................................................................................................96
4.2.1.7.2.Dalyan Sulak Alan Ekosistemi ........................................................................................97
4.2.1.7.3.Köyceğiz Gölü Sulak Alanı ..............................................................................................98
4.2.1.7.4.Metruk Tuzla ve Güllük Deltesı Sulak Alanı ...............................................................100
4.2.1.7.5.Girdev Gölü Sulak Alanı ...............................................................................................101
4.2.1.7.6.Gölköy Sulak Alanı ........................................................................................................102
4.2.1.8. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları .................................................................... 105
vi
4.2.1.8.1.Datça – Bozburum Özel Çevre Koruma Bölgesi .........................................................107
4.2.1.8.2.Fethiye – Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi ..............................................................108
4.2.1.8.3.Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi ............................................................................109
4.2.1.8.4.Köyceğiz – Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi..........................................................110
4.2.1.8.5.Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi (Muğla İli Bölümü) ............................................111
4.2.1.9. Muğla İlindeki Mesire Yerleri ............................................................................................. 113
4.3.
MUĞLA İLİNDEKİ DOĞA TURİZMİ ÇEŞİTLERİ ...................................................... 118
V. BÖLÜM
SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
5.1.
SAKLIKENT MİLLİ PARKI ............................................................................................. 120
5.2.
KOVANLIK TABİAT PARKI ............................................................................................ 125
5.3.
ÇUBUCAK TABİAT PARKI .............................................................................................. 130
5.4.
İNBÜKÜ TABİAT PARKI .................................................................................................. 136
5.5.
ÖMER EŞEN TABİAT PARKI .......................................................................................... 141
5.6.
ÖLÜDENİZ – KIDRAK TABİAT PARKI ........................................................................ 146
5.7.
METRUK TUZLA SULAK ALANI ................................................................................... 151
5.8.
BAFA GÖLÜ SULAK ALANI ............................................................................................ 157
VI. BÖLÜM
MUĞLA İLİ İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA STRATEJİLERİ
6.1.
GELİŞME STRATEJİLERİ ............................................................................................... 164
6.2.
PAZARLAMA STRATEJİSİ ............................................................................................. 164
6.3.
ZİYARETÇİ YÖNETİMİ STRATEJİSİ ........................................................................... 164
vii
6.4.
İZLEME VE DEĞERLENDİRME STRATEJİSİ (TURİZMİN ETKİLERİNİN VE
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN İZLENMESİ) .................................................................................... 164
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1.
Turizme Arz Olunabilecek Tesis Ve Yatak Sayısı (Ekim-2012)…………....
Tablo 2.
Muğla İli Doğa Turizmi Master Planı İlgi Grubu ve Paydaş Analizi……….. 30
Tablo 3.
Muğla’da Doğa Turizmi İle İlgili Faaliyet Gösteren STK’lar………………. 32
Tablo 4.
Muğla İlinde Bulunan Termal Tesisler……………………………………… 59
Tablo 5.
Korunan Alanların Doğa Turizmi Faaliyetlerine Uygunlukları…………......
Tablo 6.
Muğla İlindeki Milli Parkların Bilinirlik Derecesi…………………………. 69
Muğla İlindeki Milli Parklara ait SWOT Analizi……………………............ 69
Tablo 7.
Tablo 8.
Tablo 9.
Tablo 10.
Tablo 11.
Tablo 12.
Tablo 13.
Tablo 14.
Tablo 15.
Tablo 16.
Tablo 17.
Tablo 18.
18
62
Muğla İlindeki Milli Parklar Fırsatlar / Tehditler…………………………… 70
Muğla İlindeki Tabiat Parkları……………………………………………… 71
Muğla İlindeki Tabiat Parkları Bilinirlik Derecesi………………………….. 84
Muğla İlindeki Tabiat Parklarına ait SWOT Analizi……………………...... 85
Muğla İlindeki Tabiat Parkları Fırsatlar / Tehditler…………………….......
Muğla’da Bulunan Tabiat Anıtı Bilgileri……………………………………
Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Bilinirlik
Derecesi……………………………………………………………………...
Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtlarına ait SWOT
Analizi…………………………………………………………………….....
Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Fırsatlar /
Tehditler……………………………………………………………………..
86
89
89
90
90
Muğla İlindeki YHGS ve Avlakların Bilinirlik Derecesi………………….... 94
Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklara ait SWOT Analizi…………………….. 94
95
Tablo 20.
Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklar Fırsatlar / Tehditler…………………….
Muğla İlindeki Sulak Alanlar………………………………………………..
Tablo 21.
Muğla İlindeki Sulak Alanların Bilinirlik Derecesi…………………………
103
Tablo 22.
Muğla İlindeki Sulak Alanlara ait SWOT Analizi…………………………..
103
Tablo 23.
104
Tablo 24.
Muğla İlindeki Sulak Alanlar Fırsatlar / Tehditler…………………………..
Muğla İlinde Bulunan ÖÇK Alanları………………………………………..
Tablo 25.
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Bilinirlik Derecesi…………...
112
Tablo 26.
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanlarına ait SWOT Analizi…………
112
Tablo 27.
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Fırsatlar / Tehditler………….. 113
Tablo 19.
viii
96
106
Tablo 28.
Muğla İlindeki Mesire Yerleri………………………………………………. 113
Tablo 29.
Muğla İlindeki Mesire Yerlerinin Bilinirlik Derecesi……………………….
114
Tablo 30.
Muğla İlindeki Mesire Yerlerine ait SWOT Analizi………………………...
117
Tablo 31.
Muğla İlindeki Mesire Yerleri Fırsatlar / Tehditler…………………………. 117
Tablo 32.
Muğla İli ve İlçelerinin Öne Çıkan Doğa Turizmi Değerleri Matrisi……….
119
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1.
Muğla İli Konumu…………………………………………………………...
27
Şekil 2.
Muğla Orman Varlığı………………………………………………………
29
Şekil 3.
Türkiye’deki ÖÇK Bölgeleri………………………………………………………..
106
Şekil 4.
Muğla İli ÖÇK Dağılımı……………………………………………………………. 106
Şekil 5.
Muğla İli ÖÇK Bölgeleri Konumu……………………………………………….
107
Şekil 6.
Datça-Bozburun ÖÇK Bölgesi……………………………………………………..
107
Şekil 7.
Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi……………………………………………………….
108
Şekil 8.
Gökova ÖÇK Bölgesi………………………………………………………………
109
Şekil 9.
Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi…………………………………………………….
110
Şekil 10.
Patara ÖÇK Bölgesi………………………………………………………………… 111
ix
GİRİŞ
Ekoturizm, oldukça yeni bir kavramdır. İlk kez 1992 Rio Çevre Zirvesi'nde
sürdürülebilir bir dünya ve çevre için kriterler ortaya konulmuştur. Bu kriterler, turizme de
uyarlanarak, çevreye zarar vermeden, ondan yararlanma yöntemlerinin geliştirilmesi ve tüm
yerli halkların kültürlerini yok etmeden, onların turizm faaliyetlerinden yararlanmalarının
sağlanması şeklinde özetlenmiştir.
Günümüze kadar geçen süreç içinde, giderek "ekoturizm" kavramı ve tanımı
benimsenmiş ve 2002 yılının Mayıs ayında, Kanada'nın Quebec kentinde, 133 ülkeden gelen
1100 delegenin katılımıyla yapılan "Dünya EkoturizmZirvesi"nde, tüm ülkelerin benimsediği
ortak bir tanım saptanmıştır.
Buna göre ekoturizm, "yeryüzünün doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini güvence altına
alan, bunun yanısıra yerel halkların ekonomik kalkınmasına destek olurken, sosyal ve kültürel
bütünlüklerini koruyup gözeten bir yaklaşım ya da tavır" olarak benimsenmiştir.
Bu kavramı benimseyen ülkelerin, doğal sonuç olarak benimsemeleri gereken prensipler ve
uygulayacakları yöntemler ise şöyledir:
-Ekoturizm politikaları geliştirmek ve planlama yapmak,
-Ekoturizm için kurallar geliştirmek,
-Ekoturizm alanında ürün geliştirmek, pazarlama ve tanıtım yapmak,
-Ekoturizmin getiri ve götürülerini ( maddi ve manevi ) izleyip saptamak.
Yukarıdaki tanım uyarınca ekoturizm, herşeyden önce "çevre ve kültür değerlerinin
sürdürülebilirliğini garanti altına alan, yerel halklara maddi yarar sağlayan turizm" olarak
kavransa da, ağırlıklı faaliyet alanı olarak doğada yapılan turizm türlerini kapsamaktadır.
Buna göre, el değmemiş doğada yapılan tüm turizm çeşitleri, ekoturizmin kapsamına
girmektedir. Ekoturizmin iki önemli kriterinden biri olan , "doğal çevrenin sürdürülebilirliği"
ilkesine, bu doğa turlarında sıkı sıkıya uyulmalıdır.
Doğa turlarında seçilen rota, bu turlar için eğitilmiş uzman rehber kullanılması, turlarda
mutlaka uyulması gereken kurallar, çok önemlidir. Gerek tur düzenleyen acentaların, gerekse
tur katılımcılarının uyması gereken diğer kurallar ise şöyle özetlenebilir:
-Milli Park, Doğal koruma alanı,vb. ilan edilmiş bölgelerde, ilgili bakanlık ve kurumlarca
konulmuş kurallara kesinlikle uymak, girilmesi ya da kamp yapılması yasak ya da kısıtlamalı
bölgelerdeki yasaklara uymak,
1
-Gezilen veya kamp yapılan yerlerde belirlenmiş gezi rotaları varsa, bunlara
kesinlikleuymak, tecrübeli doğa rehberinin uyarı ve yol göstericiliğine uymak,
-Gezilen yerlerde flora ve faunaya asgari zarar verecek şekilde hareket etmek,
-Gezi faaliyeti sırasında çevreye hiçbir şekilde atık bırakmamak, doğada silinemeyecek
izlerbırakmamak,
-Özellikle nesli tehlikede bulunan hayvanların bulunduğu bölgelerde gürültü,vb. kirlilik
yaratmamak,
-Acentalar için: flora ve faunanın korunmasına özel önem verilen yerlerde gerek yıl
içinde, gerekse uzun vadede tur rotalarını, koruma ilkelerini gözeterek, sık sık
değiştirmek;yetkili resmi kurumlar tarafından doğa ve dağ rehberliği sertifikasyonu varsa,
mutlaka sertifikalı rehberler kullanmak, eğer yoksa, doğa turları konusunda uzman kurum ve
kişilerden eğitim almış tecrübeli rehberler kullanmak.
Ekoturizmin ikinci önemli kriteri olan "yerel kültürlerin sürdürülebilirliği ve yerel
halkların bu turizm faaliyetinden yarar sağlaması" ilkesi ise, iki önemli prensibi barındırıyor.
Birincisi, ekoturizm faaliyetinin yapıldığı bölgenin yerel halkının, bu faaliyetten maddi bir
pay almasıdır.
Bunu sağlamak için öncelikle, uluslararası büyük tur operatörlerinden ziyade, ülke hatta
bölge çapındaki daha küçük acentalarınekoturizm faaliyetinde yeralması arzu edilmektedir.
Bu acentaların, tur programlarını yaparken, olabildiğince tur gereksinimlerini bölgeden
sağlamaları, bölgeye maddi yarar sağlanmasının önemli bir önkoşuludur.
İkinci önemli prensip ise, bir bölgeye turizm aracılığıyla katkı sağlarken, maddi ve manevi
kültür unsurlarının bozulmaması prensibidir.
Otantik kültürlerin, ahlaki değerlerin bozulmadan yaşadığı bölgelerde, turist gruplarının
bu değerlere saygılı davranması gerekmektedir. ( kılık-kıyafet konusuna özen göstermek, dini
ve ananevi değerlere saygılı davranmak, yerel yeme-içme-eğlenme,vd. geleneklere uyumlu
davranmak ve mümkün olduğunca katılmak, vs. gibi )
Ayrıca maddi kültür eserlerine de saygılı davranmak, korumacılığı desteklemek, gerek
turizm profesyoneli, gerekse tüketici olarak, yerel dokuyla uyuşmayan modern mimari
ürünleri yerine, koruma altına alınmış otantik yapılarda hizmet veren konaklama tesislerini
tercih etmek ve desteklemek gerekmektedir.
2
Artık tüm dünyada bu çevreci tutumu benimseyen acentalar ve onların turları destek
görmekte ve tercih edilmektedir. Hatta bu anlayışla faaliyet gösteren acentalara, özel
ödüller,belgelerverilmektedir.
Gerçekten de, insanların tüm yeryüzünde birbiriyle buluşması, kaynaşması ve barış içinde
bir arada bulunmasını sağlayan turizm hareketleri, ancak böylesi bir anlayışla, var olan
değerlere zarar vermeden sürdürülebilir.
Son yıllarda ekoturizm adıyla sıkça duyduğumuz turizm çeşidi orman kaynaklarına olan
talebi artırmıştır. Doğada yapılan turizm çeşitleri toplum içinde doğa bilincini ve saygısını
geliştirirken aynı zamanda da iyi bir gelir kaynağı durumuna gelmiştir. Birçok ülke için
önemli bir gelir kaynağı olan ekoturizm yerel halkın ekonomik refahını artırmak için fırsat
niteliğindedir. Bu turizm çeşidinde müşteri durumunda olan ekoturistler deyim yerindeyse
yerel halkın ayağına kadar gider.
Bunun yanında dünyadaki doğal dengeleri ve insan yaşamını bekleyen en büyük
tehlikelerden birisi kuşkusuz bilinçsizce tüketilen doğal kaynakların yok olmasıdır. İnsan
nüfusunun hızla artması ve doğal kaynakların aynı şekilde tükenmesi nedeniyle doğal
kaynaklardan faydalanmanın bir plan dahilinde yapılması kaçınılmaz hale gelmiştir.
Planlamada bugünün net bir şekilde ortaya konularak geleceğin öngörülmesi çok
önemlidir. Planlanacak objelere genel bakış büyük plan olarak karşımıza çıkar. Büyük planda
kabaca şablon oturtulur, amaçlar, hedefler ve stratejiler ortaya konur. Bu genel plana master
plan adı verilir. Master planda hedefler ve stratejiler doğrultusunda belirlenen alt projeler
uygulama aşamasında detaylandırılarak hayata geçirilir. Planlamadaki genel çerçevenin iyi
irdelenmesi geçerliliği uzun sürecek alt projelerin oluşturulması bakımından önemlidir.
Böylece belirli bir aşamaya gelmiş veya bitmiş proje veya uygulamaların iptal edilmesine,
yeniden yapılmasına gerek kalmaz, zaman ve kaynak israfı azalır. Kaynaklarının kullanımını
planlayabilen ülkeler geleceğe daha umutla bakabilirler. Ancak, bu durum dünya için bölgesel
bir çözümdür. Çünkü dünyanın bir ucundaki dengesizliğin ve plansızlığın diğer ucunu
etkilemesi kaçınılmazdır. Muğlaİli için Doğa Turizmi Master Planı’nın hazırlanmasına
başlandığında Muğlaİl geneli için amaç, hedef ve stratejilerin belirlenmesi konusunda yeterli
temel veri olmadığı görülmüştür. Bu nedenle detaylı bir literatür taraması ve yorumlanması ile
Ar-Ge niteliği taşıyan bazı çalışmalar master plan kapsamına alınmıştır.
3
Bu plan, başta Orman ve Su İşleri Bakanlığının birimleri olmak üzere belediyeler,
kaymakamlıklar, doğa dernekleri ve konu ile ilgili kurum ve kuruluşlarındoğa turizmi ile ilgili
yapacakları faaliyetler ve yatırımlar için yol gösterici bir çalışma niteliği taşımaktadır.
4
I.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ VE KAYNAKLAR
1.1.
DOĞAL ALANLAR, YÖRE İNSANININ GELENEKSEL HAYATI, KIRSAL
KALKINMA,
SÜRDÜRÜLEBİLİR
TURİZM
ALTERNATİFİ
ve
MUĞLA
VİLAYETİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Tabiatı korumanın geleceği kırsal alanların geleceğine, kırsal hayatın korunmasına ve
sağlıklı yürüyen bir kırsal ekonomiye bağlıdır. Kırsal alanlardaki düşük ve dağınık nüfus ile
beraber yetersiz gelir söz konusu olduğunda bu alanların turizm köyleri vb. faaliyetler için
kullanılması söz konusu olacaktır. Bu tür girişimlerin önemli bir kısmı korunan alanlarda veya
dışında yapılmaktadır. Bazı etkinliklerin koruna alanlara ve tabiata çok zarar verdiği de
görülmektedir. Bu sebeple tabiatı korumakla görevli olan bizlerin çevremiz ile iyi bir proaktif
ilişkiler içinde olmamız lüzumludur. Proaktif kişi; ilişkilerde ve faaliyetlerde inisiyatifi eline
alan kişi demek olup tabiattaki faaliyetlerin kontrolü için Doğa Koruma ve Milli Parklar
Genel Müdürlüğü taşra kuruluşlarının kırsal sahalarda doğa turizminin geliştirilmesinde öncü
olması doğru bir harekettir.
Son yıllarda sivil toplum kuruluşları ve diğer kuruluşlar korunan alanlar, doğal alanlar,
kırsal kalkınma, kalkınma için işbirliği gibi konuları tamamıyla farklı bir bakış açısı ile
algılamaya başlamışlardır. Tabiat ve geleneksel kültürler üzerinde turizmin yarattığı olumsuz
tesirler ve bunların neticesinde duyulan korkular kitle turizmine karşı alternatif çevre duyarlı
turizmi ve tabiatı korumayı öne çıkarmıştır. Sürdürülebilir doğa turizmi ve ekoturizm tabiatın
korunması için bir umut olarak ortaya çıkmıştır. Algılamadaki bu değişiklik, doğal alanlar,
korunan alanlar ve çevresinin bölgesel planlamasında turizme ilişkin proje ve çalışmaların
giderek artmasına yol açmıştır. Bu sayede turizm, zaman içinde kırsal alanların
kalkınmasında, yoksulluğun azaltılması ve yöresel kültürel zenginliğinin korunmasında
anahtar bir kelime haline gelmiştir.
Sürdürülebilir doğa turizmi, kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, kırsal nüfus için yeni bir
bakış açısı yaratılması, yoksulluğun ve kırsal göçün azaltılmasında en önemli seçeneklerden
biri olarak görülmektedir. Ancak, turizmin yalnızca yerel ekonomi ile doğru şekilde
bütünleştirildiği takdirde beklentileri karşılayabileceği ve yöre halkı ile diğer ilgi gruplarına
fayda sağlayacağı unutulmamalıdır.
5
1.2.
DOĞAL ALANLAR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA
1980’li yıllardan itibaren Birleşmiş Milletler Çevre Programının (UNEP) çevre
konularına ilişkin çalışmaları giderek artan bir etki yaratmıştır. Dünya Çevre Kalkınma
Komisyonu’nun 1987 yılında tamamladığı çalışmalar sonunda “ortak geleceğimiz” adlı bir
rapor hazırlanmıştır. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, çevre ve kalkınma konularına çok
farklı yaklaşılması gerektiği bu raporda vurgulanmış olup, kalkınmanın ve insanlığın sahip
olduğu
kaynakların
sürdürülebilir
olduğuna
değinilmiştir.
Raporda
ortaya
konan
“sürdürülebilir kalkınma” kavramı, insanların elinde bulundurduğu ve onlara muhtaç olduğu
ekolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik kaynakların nadir ve eşsiz olduğu görüşüne
dayanmaktadır.
Bir sahanın sahip olduğu kaynaklar, çok farklı maksatlar için kullanılabilmektedir.
Örneğin, bir orman kereste imalatı için kullanılabilir, üzerindeki ağaçlar kesilerek tarım
toprağı olarak kullanılabilir, korunan alan olarak kullanılabilir. Alanın ve alanda yaşayan yöre
halkının özelliklerine bağlı olarak bu seçeneklerden bazıları uygulanabilirken, bazıları ise
kesinlikle uygulanamaz. Yalnızca korumacı bir yaklaşım içine girildiğinde doğru görülen
seçenek ormanın el değmemiş eski haline bırakılması olsa da yöre halkı ve diğer iş
gruplarının bu kaynakların sürdürülebilir kullanımı yaşam kalitelerini yükseltmek için
ormandan hak iddia etmeleri mevzubahistir. Bu sebeple yüzde yüz sürdürülebilir kalkınmaya
her zaman ulaşılamasa da bu hedef üzerine yoğunlaşılmalıdır.
Doğal ve korunan kırsal alanlarda, geçmişten günümüze yerel topluluklar ile arazinin
beraberliği çok önemli olmaktadır. Korunan alan ağı büyüdükçe korunan alan kavramının
anlamı da değişmeye ve gelişme göstermeye başlamıştır. Bu gelişme içinde yöre insanlarının
varlığı ve faydalanmalarının sürdürülebilirliği de öne çıkmaktadır.
Bir doğal alan ve korunan alanın ve içinde yer aldığı bölgenin sürdürülebilir kullanımı,
turizm, ekolojik tarım, hayvancılık, yeni bölgesel ürünler, sürdürülebilir ormancılık, hatta
enerji üretimindeki yatırımlarla birlikte düşünüldüğünde daha başarılı olacaktır.
Doğal alanlarda faaliyetlerin açıklanmasında Kırsal alan, Kırsal kalkınma ve
Sürdürülebilir Kalkınma gibi kavramlar değerlendirilmelidir, bu kavramlar şu şekilde
açıklanabilir;
Kırsal alan; Şehir diye tabir edilen yerleşme sahalarının dışında kalan tarımla ilgili
etkinliklerin yapıldığı alanları da içeren köy, mezra, kom vb. adlarla anılan insan
yerleşimlerinin var olduğu alanları “kırsal alan” olarak tanımlayabiliriz.
6
Kırsal kalkınma kavramı: Kırsal kalkınma, küçük toplulukların içinde bulundukları
ekonomik, toplumsal ve kültürel koşulları iyileştirmek amacıyla giriştikleri çabaların devletin
bu konudaki çabalarıyla birleştirilmesi, bu toplulukların tüm ülke insanlarının tümüyle
kaynaştırılması ve ulusal kalkınma çabalarına tam biçimde katkıda bulunmalarının sağlanma
süreci şeklinde tanımlanmıştır.
Kırsal alan kalkınması; Hem bir eğitim hem de örgütlenme işi olup kırsal alan,
toplumun gereksinimlerinin göz önünde tutulması, kırsal alan kalkınma politikası ile ilgili
planların alınması sırasında topluma zorla kabul ettirilmemesi gereken bir konudur. Toplum
istediklerini elde etmedikçe kırsal alan çalışmalarına katılmayacaktır. Tarımsal çalışmalar,
beslenme, eğitim, mesleki önderlik ve öğretim, kooperatifler, el sanatları, küçük sanayiler,
sosyal güvenlik çalışmaları, planlama ve sağlık politikaları nitelikleri kırsal alan ve ülke
planları ile bir bütünlük sağlamalıdır.
Sürdürülebilir kalkınma: ekolojik, ekonomik ve sosyo-kültürel kaynakların
sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Burada ekolojik, ekonomik ve sosyo kültürel
sürdürülebilirlik şartlarının tamamının sağlanması önemli olmaktadır.
Kırsal alanlar turizm ve boş zamanların değerlendirilmesinde önemli bir yer
tutmaktadır. Kırsal alan, turistlere sakin ve huzurlu bir seçenek sunmaktadır. 2005 yılında
Fransız vatandaşları tatillerinin %52’sini ya bir ailenin yanında ya da bir arkadaşının evinde,
%26’sı evlerinde geçirdiklerini ve %9’luk bir kısmı ise kırsal alanda ikinci bir eve sahip
olduklarını ifade etmişlerdir. Kırsal alanlar ayrıca doğa için önemli role sahiptirler.
Tabii kaynakların korunması, biyolojik çeşitliliğin sürdürülmesi, doğal felaketlere karşı
koruma, iyi hayat şartlarının korunması ve doğal manzaranın korunması doğal çevre ile ilgili
hususlardır.
1.3.
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ
Sürdürülebilir
kalkınma,
ekolojik,
ekonomik
ve
sosyo-kültürel
kaynakların
sürdürülebilir kullanımına dayanmaktadır. Sürdürülebilir turizmin gelişimi de sürdürülebilir
kalkınma ile bağlantılı bir yaklaşımdır. Sürdürülebilir turizmin gelişiminde turistlerin ve
ziyaret edilen yerlerin bugünkü ihtiyaçlarının, gelecekteki fırsatları koruyup genişleterek
karşılanması amaçlanmaktadır. Bu yaklaşım, ekonomik, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel
bütünlüğün, gerekli ekolojik süreçlerin, sosyal ve estetik ihtiyaçların, kültürel bütünlüğün,
gerekli ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve kırsal hayatı destekleyen süreçlerin
devamını içerecektedir.
7
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün tanımına göre sürdürülebilir bir turizm
gelişimi;
Çevresel kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlamalı,
Ziyaret edilen toplulukların sosyo-kültürel yapısına, gelenekselliğine saygı göstermeli,
Bütün ilgi gruplarına adil bir şekilde dağıtılan sosyo-ekonomik faydalar ile tutarlı ve uzun
vadeli ekonomik faaliyetler ortaya koymalıdır.
Buna göre sürdürülebilir kırsal/doğa turizminin gelişme ölçütleri;
a. Biyolojik çeşitliliğin korunması,
b. Ekonomik tutarlılık,
c. Kültürel zenginlik,
d. Yöre halkının refahı,
e. İstihdam kalitesi,
f. Sosyal eşitlik,
g. Ziyaretçi memnuniyeti,
h. Yetkinin yerele doğru dağıtılması,
i. Toplumun genelinin refah ve mutluluğu,
j. Fiziki bütünlük,
k. Kaynakların etkin kullanımı,
l. Çevre temizliğidir.
Korunan alanlar açısından; tabiatın seçkin parçaları olan korunan alanlar ile turizm
arasındaki bağ, korunan alanların tarihçesi kadar eskidir.
Korunan alanlar turizme, turizm korunan alanlara ihtiyaç duymaktadır. Turizm korunan
alanların kurulması ve yönetiminde göz önüne alınması gereken önemli bir bileşendir.
Aynı şekilde koruma altında olmayan flora ve faunanın tutunduğu tabiat alanlarına ve
insanın yaşadığı sahalardaki yöresel kültüre de turizm bağımlıdır. Bu bağımlılık doğa ve
kültürün bozulmaması için tedbirler gerektirir. Bu tedbirlerin neler olacağının “sürdürülebilir
kırsal kalkınma” ilkeleri çerçevesinde tespiti de lüzumludur.
8
Turizmin önemli bir ekonomik faaliyet olması ve tüm göstergelerin bu faaliyetin büyüme
eğiliminde olacağı yönünde olması önemli bir husustur. Turizmdeki büyümeyle beraber
sürdürülebilir turizm, ekoturizm gibi doğayla ilgili turizme olan talep artmış ve turizm
ürünleri ile destinasyonlar çeşitlenmiştir. Turistlerin talepleri de değişmiş ve çeşitlenmiştir.
Turistlerin talepleri konaklamada konforun sağlanması yanında, yöreye özgü kültürel değerler
hakkında bilgi edinme, yöre halkıyla iletişim, bölgenin flora ve faunası, özel ekosistemler,
doğal hayat ve bunların korunması da dahil olmak üzere daha sorumlu bir seyahat deneyimi
kazanmak da söz konusudur.
Beklenen büyüme ve yeni eğilimler turizmi o kadar stratejik bir konuma taşımıştır ki,
turizm eşiz özellikli doğal veya korunan alanların sürdürülebilirliğinin yanı sıra bu alanların
çevresinde yaşayan yöre halkının kalkınma potansiyeline de müspet etki sağlayabilmektedir.
Bu durumda turizm, doğal alanların korunması ve yöre halkı ile ziyaretçilerin çevre bilincinin
arttırılmasında kullanılabilecek çok önemli bir araç olabilmektedir. Dolayısıyla turizm
sayesinde koruma çalışmaları için gerekli mali kaynakların kazanılmasının yanı sıra
ziyaretçiler ile yöre halkına yönelik bilinçlendirme ve eğitim programlarının oluşturulması ve
uygulanması gibi hedeflere de ulaşılabilmektedir.
En önemli husus; turizm faaliyetlerinin uzun dönemde sürdürülebilir olması için geniş
kapsamlı, dikkatli, katılımcı ve paylaşımcı olarak planlaması, sürecin etkin yönetimi ve
izlenmesi de gereklidir.
Aksi takdirde, bu faaliyetlerin geri dönüşü mümkün olmayan
olumsuz etkileri ortaya çıkacak ve turizm bu alanları tahrip eden bir faktör haline gelecektir.
İşte bu nedenle bu çalışmaya “SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME
(MASTER) PLANI” çalışmasına lüzum duyulmuştur.
1.4.
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞME STRATEJİSİ
Yukarıda da bahsedildiği üzere, insan kullanımı bakımından hassas olan sahalarda
turizm söz konusu olduğunda turizmin iyi planlanması ve yönetilmesi önemli olmaktadır.
Alışılmış turizm stratejileri ile Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Stratejisi
arasındaki fark şudur; alışılmış yöntemler yukarıdan aşağıya bakış açısı ile uygulanmaktadır.
Yani kararlar merkezden alınmakta ve uygulanması için yerele taşınmaktadır. Yöre
halkı katılımcı olamamaktadır.
Sürdürülebilir turizm ise aşağıdan yukarıya bir yaklaşım için gayret göstermektedir.
Bu yaklaşımda yöre halkının beklentileri ele alınır, yönetime katılmasını sağlayıcı yapı
9
kurulur, yörenin kalkınma potansiyelini bünyesinde barındıran tabii değerlerin korunması
için kararlar ortak alınır ve karar almanın yanında uygulama ve izleme aşamalarında da yöre
halkının becerilerini, bilgisini, en uygun şekilde kullanmak esastır. Bu yaklaşım yöre halkının,
yerel otorite ve organizasyonların yetkilendirilmesine dayanır.
-Sürdürülebilir turizm gelişim aşamasında doğa ve çevresinin ortak çıkarları söz
konusudur. Konaklama ve diğer turizm altyapıları mümkün olduğunca doğal alan dışında
olmalıdır. Bu durum doğaya ve kültüre zararı en aza indirdiği gibi ev pansiyonculuğu gibi
faaliyetlerin yapılabileceği gibi yöreye faydayı arttırabilir.
-Yöre halkı ve diğer bölgesel ilgi grupları turizm gelişiminde önemli ortaklardır, söz
konusu gruplar turiste konaklama imkanı sunacaklar, sunacakları ürünün kalitesinin
korunmasında da sorumluluk alacaklardır.
-Günübirlik ziyaretçiler yerine uzun süreli konaklamaya lüzum duyan turistle
hedefleniyorsa, doğal ve kültürel mirasa dayalı çekim noktaları, el sanatları gibi faaliyetler
ortaya konmalıdır.
-Doğal alanlar genellikle çok hassastır, bu sebeple ekolojik değerler, belirli bir saha ile
sınırlı olmayacaktır. Geleneksel hayat, yerel kültür, kırsal sosyal ekonomik yapılar da aynı
zamanda turizmin temel kaynağı olmaktadır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın ilimizde/bölgemizde ve
ülkemizde doğa turizmine konu olacak sahaların tüm ilgi grupları için anlamlı ve cazip bir
bakış açısına dayandırılmasına esas olmalıdır.
- Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nda turizm doğayı koruma,
kırsal kalkınma için bir araç olarak ele alındığından, doğa turizmi yönetim planı olarak ele
alınmalıdır. Halihazırda olan turizm etkinlikleri de tartışılmalı, değerlendirilmelidir. İlde
sürdürülemez olan turizm veya gelir getirici faaliyetler de tanımlanmalıdır. Ayrıca iyi bir
yönetim için tehditler ve fırsatlar da ele alınarak bunlardan hareketle ortaya çıkacak fikirler
ortaya konmalıdır.
-Doğaya dayalı turizm yönetiminin entegre bir anlayışla (alan ve çevresinin sahip
olduğu doğal, tarihi ve sosyo-ekonomik kaynakların bütüncül ele alınması) değerlendirilmesi
de önemlidir.
-Turizm gelişimi genel olarak piyasa talebine göre yönlendirilir. Bir alanın turizm
potansiyelinin değerlendirilmesi, rekabetçi ve özgün bir destinasyon oluşturması için gerçekçi
10
beklentiler ortaya konulmalıdır. Yüksek ekolojik değerlere sahip olan sahalar yüksek turizm
değeri içermeyebilir. Turizm, ancak doğru pazar ürünlerini hedeflediği zaman başarılı olabilir.
Özellikle hassas tabiat alanlarında taşıma kapasitesi düşük iken, bu alanlardan beklenen
faydalar yüksek olmaktadır. Taşıma kapasitesinin düşüklüğü sınırlı sayıda turist demektir. Bu
sebeple taşıma kapasitesinin değerlendirilmesi de önemli olmaktadır.
-Entegre doğal alan yönetimi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı
ile doğa ve turizm yönetimi için tüm ilgi gruplarının desteğini almayı hedefler. Tüm ilgi
gruplarının etkin desteği önem taşır. Turizm gelişiminin karmaşık yapısı göz önüne alınırsa,
ilgi gruplarının etkin işbirliği oldukça önemlidir, planın herkes tarafından sahiplenilmesi
ayrıcalık olacaktır.
-Sürdürülebilir kırsal kalkınma için kapsamlı bir vizyon belirlenmesine de ihtiyaç
vardır.
-Pazarlama stratejisi de Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planı’nın bir
parçası olup, kalkınma ve rekabete açık ürün-Pazar kombinasyonu için yaratıcı yaklaşımlar
içermelidir. Pazarlar, hedef gruplar, turist sayısı, ürünler, hizmetler, yaratıcı yaklaşımlar bu
stratejide yer almalıdır.
-Turizm destinasyonu yönetimi; yaygın bir stratejik yaklaşım olup, destinasyonu
rekabete açık hale getirir, bir turizm pazarını iyi bir şekilde yönetmek, pazarlamak, bir
destinasyonu rekabetçi yapabilmek için gereken tüm unsurları içeren bir rekabetçi
yaklaşımdır.
-İyi tanımlanmış amaçlarla ve göstergelerle mantıksal bir çerçeve kurmak, ayrıntılı
bütçe, mali portre ve ilgi gruplarının tümüne açık görev ve sorumluluklar veren bir iş planı
hazırlamak gereklidir.
-Ziyaretçinin izlenmesi ve ziyaretçi yönetim planı: Madem ki doğa gibi hassas bir
sistemde çalışılıyor bu durumda turist ziyaretinin ilkelerini belirleyen bir ziyaretçi yönetim
planı lüzumludur. Aynı zamanda da hem geri bildirim temin etme, hem de taşıma
kapasitesinin kontrolü için izleme programı da olmalıdır.
Geribildirimler kalitenin arttırılması, sunumların taleplere uygun hale getirilmesi
(iyileştirilmesi) ve hizmetteki aksamaların doğadaki değişimlerin takibi için çok gereklidir.
Şu unutulmamalıdır ki; turizm, doğanın korunması için ortaya konan ana hedeflere
ulaşmak garanti edildiği takdirde teşvik edilmelidir.
11
II.BÖLÜM
SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA TURİZMİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
KAYNAK ANALİZİ
2.1.
Gelişme planı ve stratejisi için öncelikle kaynak analizi yapılması zorunludur. Bir
alanın sahip olduğu kaynaklar, o alanın kalkınması için bir sermaye veya potansiyel
oluşturmaktadır. Bu kaynakların analizi de önemli veri ve bilgi oluşturulmasını temin
etmektedir.
Ekolojik ve kültürel kaynakların yanında sosyo-ekonomik özellikler de turizm gelişimi
için önemli bir temel oluşturmaktadır. Örneğin kırsal turizmin tarımsal faaliyetleri
desteklemediği durumlarda kırsal turizmin gerçekleştirildiği bölge hem kendi sermayesini
hem de kırsal olma özelliğini kaybedecektir.
Gerek turizm potansiyeli gerekse taşıma kapasitesi turizm kaynaklarının mevcut
durumuna bağlı olduğundan kaynak envanterinin mutlaka yapılması gerekir.
2.1.1. Kaynak Analizinde Ele Alınacak Unsurlar
a) Doğal Kaynaklar ;
Turizmin gelişimi için önemli olan yöreye özgü doğal kaynaklardır. Bu kaynakların
halihazırdaki ekonomik kullanımları, korunma durumları, statüleri, iklim gibi turizm gelişimi
için potansiyel kaynakların envanterini içermektedir.
Seçkin Doğal Kaynaklar: Turizm yalnızca korunan doğa parçaları ile ilgili değildir.
Eşsiz manzaralar, dağlar ve nehirler gibi ve korunmayan türler de turizm için ilgi çekici
olmaktadırlar. Örneğin; ormandaki ağaçların üzerinde gezinen sincapları konakladığımız evin
penceresinden gözlemlemek son derece çekicidir. Bir orman öncelikli olarak odunculuk
amacıyla kullanılsa da dağ bisikleti gibi bir aktivite için ortamı çekici hale getirebilmektedir.
Seçkin
Doğal
Kaynakların
Halihazırdaki
Ekonomik
Kullanımlarının
Tanımlanması: Doğal kaynakların çok çeşitli kullanımları söz konusudur, ormanların
odunculuk amaçlı kullanımı, nehirler ve göllerin sportif balıkçılık, su sporları ve enerji
üretmek için kullanımları gibi. Bu kullanımlardan bazıları gelenekseldir ve düşük etkilere
sahiptir. Bazıları ise sürdürülebilir değildir. Bu sebeple bunlar turizm gelişimi için de uygun
değildir.
12
Kaynağın Korunma Durumu ve Statüsü: Bazı doğal kaynaklar mevcut kanunlarla
korunur. Bunların turizmde kullanımı da bu kanunlara uygun olmalıdır.
İklim; mevsimlerin dağılımı, ortalama sıcaklık, nem ve günlük ortalama optimal
güneş ışığı saatlerine bağlı olarak iklim analizi yapılmaktadır. Burada önemli olan iklimin
farklı mevsimlerde turizm için elverişli olup olmadığıdır.
Turizm Gelişimi İçin Potansiyel Doğal Kaynaklar: Potansiyel kaynakların tespiti
turizm planlaması için önemli ve özellikle yönlendirici olmaktadır. Tüm bu kaynakların
envanter çalışmalarının haritaya aktarılması, turizm ürünleri ve hizmetlerinin gelişmesi ve
altyapı ile tesislerin fiziksel planlaması için önemli olmaktadır.
b) Kültürel Kaynaklar ;
Kültürel kaynakların envanteri doğal kaynaklara ilişkin çalışmalara benzerlik
göstermektedir. Özellikle doğal ve kültürel kaynaklardan oluşan kombinasyonlar, turistler
tarafından yüksek ilgi ile karşılanmaktadır. Kültürel mirasın korunmasının önemi konusunda
farkındalık meydana getirilebilirse, sürdürülebilir turizm gelişimine ve doğa korumaya verilen
destek artacaktır.
c) Sosyo – Ekonomik Kaynaklar ;
Altyapı, insan kaynakları ve farklı ekonomik sektörlerin bileşimini içermektedir. Bu
konuda yapılacak envanter çalışması, birbiri ile bağlantılı birçok farklı unsurlar içermesi ve
bu unsurların turizm gelişimi için ilk bakışta kavranamaması mümkündür. Bölgenin kalkınma
potansiyelinde, sosyal ve ekonomik rekabet edebilirlik unsurları büyük öneme sahiptir. Yerel
nüfusun turizme yaklaşımı, turizm sektöründe çalışma isteği gibi bazı unsurların turizm ile
doğrudan ilişkisi bulunmaktadır.
Altyapı: Bir bölgenin turizmde rekabet edebilirliği ve kalkınma seviyesinin tespiti için
alatyapı kalitesi önemli bir göstergedir. Altyapının kalitesi, yerel nüfusun hayat kalitesini
ortaya koymanın yanı sıra turizim gelişimi için de zorunlu bir şarttır. Alan, güvenli içme suyu,
donanımlı sağlık tesisleri gibi temel unsurları içermiyorsa turizm gelişimi asla başarılı
olamayacaktır.
Altyapının
farklı
unsurları
için
şartlar,
kalite
ve
gelecekteki
değerlendirilmelidir. Kaynak halihazırda turizm için mi kullanılmaktadır? Sorusu
durum
hem
kaynağın turizm gelişimi için önemi konusunda hem de kaynak kalitesi hakkında göstergeleri
ortaya koyabilmektedir.
13
-
Su kaynaklarına yönelik etütler; kaliteli su kaynağının sağlanması, su kaynağının
sürdürülebilir kullanımı ve su çıkarmanın çevresel etkisini de içerir.
-
İletişim ağına yönelik etütler; turistlerin refahı ve turizm gelişimi için önemli olan cep
telefonlarının da olmak üzere telefon ve internet ağlarının kalitesine yönelik etüdleri
içermektedir.
-
Sağlık hizmetlerinin; kalite, miktar ve coğrafi dağılımı son derece önemlidir.
-
Güç kaynaklarına yönelik etütler; elektrik şebekesi, ısınma ve yemek pişirme için enerji
kaynaklarının varlığı önemlidir. Her ne kadar resmi standartlara göre planlansa ve tehlike
içermese de turistler nükleer santrallerin yakınında konaklamamaktadır.
-
Su ve toprak kirliliği etkisi olan atık su sistemleri önemli olup, bölgeye gelen turistlerin
sayısı ile meydana gelecek atık su miktarı da dikkate alınmalıdır.
-
Katı atıkların düzenli depolaması toplum için olduğu kadar çevre için de önemlidir. Katı
atıkların görüntü kirliliğine de yol açması ayrı bir menfi etkisidir.
-
Yol ağlarının durumu; çoğu turistin tercihlerini yaparken en önemli etkendir.
-
Güvenlik; kamu güvenliğini ve asayişi sağlamak turist güvenliği gibi unsurlar önemli
olmaktadır. Aşırı kar yağışı, kanyon veya dağ kurtarma timlerinin olup olmaması da çok
önemlidir.
-
Politik istikrarsızlık ve suçlar; turist için caydırıcı etki yapmaktadır.
İnsan Kaynakları: Bir bölgenin insan sermayesini ifade eden bu unsur, turizm
gelişiminde anahtar etmenlerden biridir. İnsan kaynakları hem hizmeti hem de manevi
nitelikteki kültür ve kimliği oluşturmaktadır.
İnsan kaynaklarına ilişkin etütler aşağıdaki unsurları içermelidir;
-
Yöre halkının nüfusu,
-
Göç vb. eğilimler,
-
Demografik yapı,
-
Aktif nüfus ve yapısı, eğitim seviyesi, potansiyel bilgi ve beceriler, açık fikirlilik,
geleceğe odaklanma, çalışma ahlakı,
-
Yöreye özgü geleneksel ekonomik faaliyetleri ve yöresel sanatları yapabilme,
-
Turizm gelişimine ilişkin tutum, misafir severlik duygusu, hizmete yönelim,
14
Sosyal tutarlılık, esneklik, mevcut sosyal ilişkilerin kalitesi ve aralarındaki işbirliğini
-
içeren sosyal yapı,
Yerel kurumlar, idareler, yönetişim, bürokrasiden kaçınma vb. hususlarla finansal
-
kaynaklar ve yönetimleri,
Alanın kültürü ve kimliği, alanda etkin görev alacak kişilerin ortak değerleri, ilgileri,
-
yaklaşımları, algılama şekilleri, özel ilgi ve becerileri, özgün gelenekler, o topluma ait
olma ve o toplumda yaşamaktan onur duyma gibi durumları içerir,
Farklı ekonomik sektörler; söz konusu coğrafi bölgeye ve ile yoğunlaşma durumları, firma
-
sayısı, ölçeği, ortalama karlılık, geleceğe yönelik bakış açısı, pazarları ve dış ilişkileri,
sektörler arası işbirliği son derece önemlidir, tüm sektörler turizm sektörü ile ilişkili
olabilmektedir.
Kaynak analizinin sonuçları; sürdürülebilir turizm yönetimi ve kalkınmada sermayeyi
oluşturan kullanılabilir kaynaklara genel bir bakışı sağlamakla beraber, bölgenin mevcut
kalkınma durumunu ve sürdürülebilirliğini değerlendiremeye yönelik bir resim sunmaktadır.
Analiz
aynı
zamanda;
bölgenin
sürüdürülebilir kalkınmasına
yönelik bir vizyon
oluşturulmasını ve turizm gelişiminin diğer sektörlerle bütünleştirilmesini sağlayacaktır.
2.2.
TURİZM POTANSİYELİ
Turizmin arz koşulları ile bir destinasyonun doğal varlıkları, sosyokültürel varlıkları,
altyapısı ve ulaşım durumu ifade edilmektedir. Doğal ve sosyo-kültürel varlıklar,
destinasyonun üstyapısını oluşturan faktörlerdir. Ulaşım durumu ve altyapı ise turizm
altyapısı kapsamında değerlendirilmektedir. Hiç kuskusuz ki, turizm destinasyonları eşit
imkan ve kaynaklara sahip değildir. Bazıları, doğal varlıklar acısından diğerlerine göre daha
avantajlı bir konumdadır. Çünkü doğal varlıklar diğer üretim faktörlerinden farklı olarak,
kendiliklerinden oluşan, insanların herhangi bir katkısı ve emeği olmadan meydana gelmiş
varlıklardır.
Dolayısıyla, başka hiçbir destinasyonda bulunması mümkün olamayacak olan doğal
varlıklara sahip olmak, turizm rekabet gücü acısından çok büyük bir avantaj yakalamak
demektir. Bu acıdan bakıldığında, Muğla’nın sadece Türkiye’de değil dünya genelindeki
diğer bölgelerle de kıyaslandığında çok önemli bir avantaja sahip olduğu görülmektedir.
Muğla ili kültür ve tabiat varlıkları ile turizm sektörüne arz edilebilir kaynak zenginliği
itibariyle yalnız Türkiye’nin değil dünyanın nadir bölgelerinden birisidir. Bu nedenle ilin
ekonomisinin temelini turizm sektörü oluşturmaktadır. Turizm sektörünün yanı sıra tarım
15
(narenciye, seracılık, kesme çiçek, arıcılık, su ürünleri), madencilik (mermer, kömür) ve
ulaşım (deniz, kara) sektöründe ilin önemli bir potansiyele sahip olduğu görülmektedir.
İnsanlık tarihinin ilk günlerinden itibaren yüzlerce medeniyete beşiklik yapmış
Anadolu’nun Güneybatı Ege bölgesinde, 1100 Km’yi asan kıyı şeridinde yer alan irili
ufaklı yüzlerce koyu, zengin orman varlığı Nisan ayından Ekim ayı sonuna kadar uzanan bol
güneşli enfes havası, tertemiz ve pırıl pırıl denizi, insanlık tarihinin geçirdiği her devrin adım
bası izlerinin görülebileceği muhteşem tarih ve kültür mirası ile Türk ve Dünya turizminin en
önemli merkezlerinden birisidir.
Doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle ülke turizminin lokomotifi
konumundaki Muğla, “Mavi Yolculuğu” ile unlu olmakla birlikte, ülke yat turizminin de
merkezi durumundadır. Bu karakteristik özellikleriyle il, yerli ve yabancı turistler nezdinde
“Yeryüzü Cenneti” ve “Güzelliklerin Buluştuğu Yer” olarak tanımlanmaktadır. İklim yapısı
ve sahip olduğu turizm varlıkları sayesinde, dünyadaki ve Türkiye’deki birçok bölgenin
aksine Muğla’da on iki ay turizm yapma imkanı mevcuttur. Bu nedenle, turizm faaliyetlerinin
planlı bir şekilde gelişmesi ve yürütülmesi için, ilin bazı bölgeleri Bakanlar Kurulu kararıyla
“Turizm Alanı, Turizm Merkezi, Özel Çevre Koruma Bölgesi” olarak ilan edilmiştir.
Sürdürülebilirlik olgusu, ekonominin bir alt sektörü olan turizm içinde geçerli olmakla
birlikte, her sektör için taşıdığından daha fazla bir önem arz etmektedir. Çünkü turizmin var
olabilmesi için ‘çevre’nin varlığı şarttır. Turizm, her kaynak gibi dikkatle ve sürdürülebilir bir
yaklaşımla yönetilmesi gereken bir alandır.
Kara ve deniz ulaşımının yanı sıra, Dalaman ve Milas-Bodrum Havalimanlarıyla
turizm ulaşımı kolaylaştırılmıştır. İl genelinde kültür, kıyı ve deniz, yat, su altı dalış, termal,
yayla, mağara, akarsu, dağ ve doğa yürüyüşü, yamaç paraşütü, jeep safari, binicilik, kıs ve
kongre olmak üzere on dört ayrı turizm dalıyla hizmet veren çok çeşitli, önemli ve detaylı bir
hizmet sunumu ve bunların yapıldığı mekan ve tesisler mevcuttur. Turizmde ürün
çeşitlendirmesi yapabilmek, rekabet gücü elde edebilmek içinde çok önemli bir faktör
durumundadır.
Ürün çeşitlendirmesi yaklaşımı ile piyasaya sunulan ürüne rakiplerinde olmayan bir
özellik eklenir. Bu yeni özellik diğer ürünlerde olmadığı için, farklılıktan dolayı ek bir kar
marjı elde etmek mümkün olur. Dolayısıyla Muğla ili ürün çeşitliliği açısından da diğer
bölgelere göre önemli bir avantaja sahiptir.
16
Buradan hareketle kısaca Muğla ilindeki doğal varlıkları şu şekilde sıralamak
mümkündür: Muğla’da Doğu ve Batı Menteşe, İlbir, Yaran, Gölgeli, Balaban ve Boncuk
olmak üzere 7 tane dağ; Dalaman, Esen, Yatağan, Ören, Bitez, Akcaalan, Karaova, Kızılyaka,
Gökova ve Kargın olmak üzere 10 ova; Sarıçay, Dalaman, Eşen ve Dipsiz Çayı olarak 4 vadi;
Köyceğiz, Hacat, Denizcik ve Akarcadere olmak üzere de 4 göl bulunmaktadır.
Muğla ilinde Akdeniz iklimi egemendir. İlde yazlar sıcak ve kurak, kıslar ılık ve yağışlıdır.
Ancak denizden itibaren değişenyükseklikleregöre iklim biraz karasallaşmaktadır. Yılın en
sıcak günü 41.2° C, en soğuk günü 12.6° C’dır. Yıllık ortalama sıcaklık 15° C’dir. Yıllık
ortalama yağış miktarı 1196.9 mm3’dir.
Bölge ikliminin yumuşak olması, turizm mevsiminin de uzamasına neden olarak; hem
turistik ürün çeşitliliğinin arttırılmasına sebep olur, hem de dinlenme, eğlenme, gezi ve sportif
amaçlı faaliyetlere katılacak yabancı ve yerli turistlerin yılın hemen hemen her ayında bu
bölgeye seyahat etmesine olanak sağlamaktadır.
Ayrıca Bodrum’da Karaada ılıcası ve Bodrum içmesi, Marmaris’te Gölenye içmesi,
Milas’ta Sepetçiler, Asın içmesi, Bahçeburun Maden Suyu içmesi, Köyceğiz’de ise Çavuş
ılıcası, Sultaniye ve Veli Bey kaplıcası olmak üzere il genelinde 9 adet kaplıca ve içme
bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra Muğla ve ilçelerinde toplam 39 adet kumsal bulunmaktadır. Yine
Muğla merkezde Orman, Bodrum’da Bitez, Datça’da Kumluk, Milas’ta Güllük, Ula’da
Azmak plajları vardır. Muğla’da Muğla ve ilçelerden de Bodrum, Fethiye, Marmaris, Milas
ve Yatağan’da Açıkhava müzeleri mevcuttur. Bunlar bölgede güçlü bir çekim etkisi
oluşturarak, kültür turizminin gelişmesini sağlamakta ve turizm talebine olumlu bir katkıda
bulunmaktadır.
Deniz suyunun kalitesini ve insan sağlığı acısından önemini belirten Mavi Bayraklı
plaj sayısı il genelinde toplam 57 adettir. Ayrıca, Fethiye’de üç, Marmaris’te yedi ve
Bodrum’da dört olmak üzere il genelinde toplam on dört adet marina bulunmaktadır. Benzer
şekilde Fethiye’de üç ve Marmaris’te bir olmak üzere il genelinde toplam dört adet belediye
belgeli marina bulunmaktadır.
17
Tablo 1.Turizme Arz Olunabilecek Tesis Ve Yatak Sayısı (Ekim-2012)
2.3.
TESİS SAYISI
YATAK SAYISI
İŞLETME BELGELİ TESİSLER
385
89.996
YATIRIM BELGELİ TESİSLER
140
40.412
YEREL BELGELİ TESİSLER
1.773
115.073
YAT İŞLETMELERİ
1.097
10.380
TOPLAM
3.395
255.861
TAŞIMA KAPASİTESİ
- Belirli bir sürede ( yıl, ay, hafta, gün, saat ) bir bölgenin alabileceği ziyaretçi sayısı
veya bölgenin kaynakları üzerinde istenmeyen veya planlanmamış etkilere sahip olmayan ve
sürdürülebilir kalkınmayı tehdit etmeyecek düzeyde bir alanda aynı anda bulunabilecek
ziyaretçi sayısı,
- Bir bölgenin, hayati önemde olduğu düşünülen değerleri, ekolojik süreç ve koşulları
tehlikeye atmadan ve sürdürülebilir kalkınma imkanlarını azaltmadan belirli bir süre boyunca
destekleyebileceği insan faaliyetlerinin (ağaç kesimi, avlanma, tarım) ve diğer etmenlerin
(örn: iklim değişikliği, kirlenme.vb.) baskısı,
- Ziyaret edilen bir alan veya tesisin sahip olduğu kaynaklar üzerinde koruma
amaçlarını tehlikeye atmadan, istenmeyen ve planlanmayan etkilere neden olmadan belirli bir
süre (yıl, ay, gün, an) boyunca alabileceği ziyaretçi sayısı şeklinde tanımlanmaktadır.
Taşıma kapasitesi, Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planında önemli bir
planlama aracıdır. Turizmin gelişimi ve korunmasında önemli bir kavramdır.
Taşıma
kapasitesinin analizi ve izlenmesi, yönetim kararları yönünden girdi sağlayacaktır. Taşıma
kapasitesi sayesinde kullanımı sınırlamak, en elverişli ziyaretçi sayısını tamamlayarak müspet
etkileri azamiye çıkartmak, olumsuz etkileri en aza indirmek mümkün olabilecektir. Kısaca
Doğa Turizmi Gelişme (Master) Planındaki “sürdürülebilirlik” taşıma kapasitesinin
aşılmaması ile temin edilir.
Ziyaretçi sayısı ve etkinin büyüklüğü arasında doğrudan ilişki vardır. Ancak alan
içinde tek tehdit unsuru ziyaretçiler değildir. Doğa için önemli olan tehditlerin tümünün
birleşik etkisidir.
18
2.3.1.
Taşıma Kapasitesinin Elemanları
Sosyal Taşıma Kapasitesi: Turizm için yerel tolerans limitleri olarak tanımlanmakta
olup yöre halkı üzerindeki olumsuz etkilerinden ve ziyaretçiler ile yöre halkı arasındaki
çatışmalardan kaçınılmasını içerir.Bu unsurun turizm gelişimi içerisinde anahtar rolü vardır.
Yöre halkı turizmi desteklemezse kalkınma asla olmaz.
Yerel kabulü belirleyen temel etmenler, sosyal yapı ve kültürün hassaslığı, toplumun
değişimin üstesinden gelebilme yeteneği, turizmin algılanışı, yöre halkı ile ziyaretçilerin
ilişkileri, kullanıcı grupların davranışları, birbiri ile uyumu ve paydaş olmanın ekonomik ve
toplumsal faydalarıdır.
Ekonomik Taşıma Kapasitesi: Sürdürülebilir bir turizm gelişiminde turizm,
ekonomik yapı ile bütünleşmiştir ve diğer sektörleri de desteklemektedir.
Ekonomik taşıma kapasitesi; turizm gelişimini sağlayan bir yerel ekonomi ve yerel
ekonominin sürdürülebilirliğini sağlayan bir turizm gelişimi anlamına gelmektedir. Yani
temel kıstas; turizm gelişimi ile yerel ekonomi arasındaki sinerjidir.
Ekonomik taşıma önemli olan iki unsur; Beklenen faydaları temin etmek için asgari
turist sayısı ve ekonominin üstesinden gelebileceği azami turist sayısıdır.
Ekolojik Taşıma Kapasitesi: Ekolojik taşıma kapasitesi, ziyaretçilerin/turistlerin
ziyaret edilen alandaki ekosistemler, ikamet yerleri ve canlı türleri üzerinde ortaya koyduğu
ekolojik zararlardır. Burada, ekolojik değerlerin, ziyaretçi akışlarının ve davranışlarının uzun
süreli ve sistematik olarak izlenmesi ve veri toplanması önemli olmaktadır.
İdari/fiziki Taşıma Kapasitesi: Fiziki taşıma kapasitesi aynı anda ve belirli bir
zamanda müşteri olarak alınabilecek ziyaretçi sayısıdır. Bu kapasite, alana uygun insan
sayısına, yani alanın büyüklüğü ve diğer fiziki şartlar (doğal, coğrafi koşullar ve hava şartları)
ile turizm altyapısının kapasitesine dayanmaktadır. Burada temel göstergeler; kalabalık,
kuyruklar ve trafik sıkışıklığıdır.
Fiziksel kapasite yönetiminin verimliliği ve etkinliği şu unsurlara bağlıdır;
-
Organizasyon kaynaklarının kapasitesi (insan ve ekonomik kaynaklar vb. gibi),
-
Ziyaretçi yönetiminin kapasitesi,
19
Bir sahanın ziyaretçi kullanımına/ turizm gelişimine karşı hassas olan kaynakları:
Kırmızı liste ve endemik türlerin habitatları, alanın savunmasız olan diğer kaynakları, göçe
hassas türler,
Ziyaretçi yönetimi de dahil olmak üzere yönetim amaçları ve hedefleri: Genel bir doğa
koruma planı, amaçlar, hedefler ve doğa koruma politikası, tür koruma politikaları, bölgeleme
sistemi, izleme sistemi,
Ziyaretçiler/turistler, turizm gelişimi ve etkileri üzerine veriler; tüm güzergahlar,
tesisler, konaklama ve ziyaretçi/turist için olan etkinlikler ve detaylı haritalar, ziyaretçi sayısı,
özellikleri, akımları, ziyaretçi modelleri, etkinlikler ve mevsime bağlı özelliklere ilişkin
bilgiler vb., ziyaretçiler tarafından özel olarak gerçekleştirilen faaliyetler, ziyaretçi etkilerine
ilişkin veriler, etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler, ölçütler ve
göstergeler.
Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) teknikleri ile bilgilerin gösterilmesi mümkündür.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi bir alanın belirli bir
zaman diliminde ziyaretçi deneyimleri üzerinde olumsuz etkilenmeye sebep olmaksızın
kaldırabileceği maksimum ziyaretçi sayısıdır.
20
III. BÖLÜM
İLGİ GRUBU ANALİZİ VE YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İLGİ GRUPLARI / PAYDAŞLARI
3.1.
İlgi grupları, “belirli bir koruma ve sürdürülebilir kalkınma projesi ile ilgili olarak
fayda sağlayan, projenin içinde yer alan veya söz konusu projeden olumlu ya da olumsuz
etkilenen bireyler, gruplar veya organizasyonlar” olarak tanımlanabilirler.
Paydaşlar, bir problemi çözmek için sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ve
amaçlarımıza ulaşmak için güvenebileceğimiz kişilerdir.
İlgi gruplarının hepsi sürdürülebilir doğa turizmi gelişimine ortak değildir veya
olmaları gerekmez. Çünkü bir ortağın projeye olumlu bir bakışı, tutumu olmalıdır ve amaçlara
ulaşmak için işbirliği yapmalıdır.
Bazen bir ilgi grubu projeye olumsuz bakabilir ve hatta aktif bir tehdit bile olabilir, ilgi
gruplarını işbirliği yapılanlar haline getirmek onlara paydaş değeri verilmesi ile mümkün olur.
İLGİ GRUBU KATEGORİLERİ
3.2.
Turizmde ilgi grupları;
-
Yöre halkı, kişiler ve kurumlar,
-
Alana dayalı ilin sorumlu yöneticileri,
-
Bölgesel yetkililer,
-
Ulusal yetkililer,
-
Turizm ofisleri, yerel turizm organizasyonları, konaklama ve hizmet sunanlar,
taşımacılar,
-
Turizmle ilgili sektörler,
-
Tarım, ormancılık ve balıkçılık gibi farklı ekonomik sektörlerin temsil edildiği ticaret
ve sanayi odaları ve el sanatları ile ilgili birimler,
-
İşçi sendikaları, dernekler, STK’lar,
-
Eğitim ile ilgili birimler,
21
İLGİ GRUBU ANALİZİ
3.3.
İlgi grubu analizi sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının ortaya konması ve
uygulamasında yer alan farklı taraflara ilişkin genel bir izlenim sahibi olabilmek, niyet
okumak için kullanılan bir araçtır. Yalnızca bir envanter olarak ele alınmamalıdır,
sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının planlanmasında potansiyel ortaklarımızın kimler
olduğunu ve hangi tarafla çelişkiler yaşayacağımızı bize bildirmektedir. Ayrıca projenin farklı
seviyelerinde destek temini için de son derece elverişli bir analizdir.
İlgi grupları analizine dayalı olarak sürdürülebilir doğa turizmi gelişme planının
yönetiminden sorumlu bir organizasyon oluşturulmalıdır.
Sürdürülebilir doğa turizmi gelişimi için, detaylı bir ilgi grubu analizi ilgi gruplarının;
-
Genel hedeflerini,
-
Turizmden beklediği faydaları
-
Turizmdeki rollerini tanımlamalıdır.
Bu süreç; şu adımlardan oluşur;
1. İlgi gruplarının tanımlanması,
2. Her ilgi grubunun çıkarlarının, önceliklerinin ve değerlerinin belirlenmesi,
3. Her ilgi grubunun davranışlarının belirlenmesi,
4. İlgi grubunun gücünün ve ilgi grupları arasındaki muhtemel koalisyonlarının gücünün
tahmin edilmesi,
5. İlgi gruplarının mevcut ihtiyaçlarının ne düzeyde karşılandığının değerlendirilmesi,
6. İlgi grupları ile birebir iletişimlerin başlatılması ve ilgi gruplarının güveninin
kazanılması,
7. Ortak menfaatler, sinerji ve başarı unsurlarının tanımlanması,
8. Paydaşların bir araya getirilmesi,
9. Ortak hedef ve amaçların ve onlara ulaşmak için gerekli olan stratejinin ortaya
konması,
10. Organizasyon çerçevesinin oluşturulması,
22
11. Uygulama
(zaman
çizelgesinin
ve
hedeflerin
ortaya
konması,
iletişim
organizasyonunun oluşturulması, ilgi gruplarına somut sorumlulukların verilmesi.)
12. İzleme ve geri bildirimin yapılması
TOPLUM TEMELLİ YAKLAŞIM
3.4.
Sürdürülebilir Doğa Turizmi Gelişme Planı’nın hazırlanmasında toplum temelli
yaklaşım uygulanması neticesinde;
-
Yöre halkı için sürdürülebilir geçim kaynakları ortaya koymak,
-
Toplulukların kendi yapılarını korumalarını teşvik etmek ve
-
Doğal alanların koruma hedeflerinde yerel faydayı oluşturmak mümkündür,
Toplum temelli turizmin en önemli özelliği, doğal kaynakların kalitesi ile alanın
kültürel mirasının bozulmamış ve turizmle güçlendirilmiş olmasıdır. Doğal çevre üzerindeki
olumsuz etkiler en aza indirilmeli ve yerel kültür korunmalıdır. Turizm, insanların kendi yerel
kültürlerini yaşatma ve değerlendirmeye teşvik etmelidir.
3.5.
YEREL ORGANİZASYONUN OLUŞTURULMASI
İlgi grubu analizine dayalı olarak, korunan alan ve çevresi için, Sürdürülebilir Doğa
Turizmi Gelişme Planını izlemek veya biçimlendirmek amacıyla, korunan alan yönetimi ve
tüm ilgi gruplarının resmi işbirliğine dayalı bir organizasyon oluşturulmalıdır. Sürdürülebilir
Doğa Turizmi Gelişme Planını uygulamak, desteklemek ve sorumluluklarını, karar verme gibi
hususları düzenler. (Kaynak: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar
Genel Müdürlüğü)
3.6.
TARİHÇE
Muğla tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanır. İlk çağlarda bu bölgeye Karia'lılar
yerleştiği için Karia adı verilmiş. İlin bilinen
tarihi ise Hitit'ler ile başlar. Hitit'ler bu bölgeye
Lugga
derlermiş.
İmparatorluğun
parçalanmasından sonra Frig'ler egemen olmuş,
daha sonra Lydia'lılar bölgeyi ele geçirmişler, bu
arada Dor'lar ve Ion'lar da yöreye göç etmişler.
Bölge M.Ö. 546 yılında Pers'lerin, M.Ö. 334
yılında
(Halikarnassos/Bodrum
ve
civarı)
23
Makedonya Kralı Büyük İskender’ in, M.Ö. 189 da Bergama Krallığının, M.Ö. 133 de Roma
İmparatorluğu’nun Roma’nın ikiye bölünmesiyle de, Doğu Roma İmparatorluğu'nun
hakimiyetine girmiştir. Türklerin eline geçmesi Uç Beylerden Menteşe Bey tarafından 1284
de gerçekleşmiştir.
Bölge 1391 yılında, Yıldırım Beyazıt, tarafından Osmanlı topraklarına katılmış,
1402’de Timur’un hakimiyetine geçmiş, Timur bu yöreyi tekrar Menteşe Beyliği'ne vermiş,
daha sonra
1425 de
II Murat
zamanında, Menteşe
Bölgesi
tümüyle Osmanlı
İmparatorluğu'nun egemenliğine geçmiştir. Menteşe
oğulları zamanında Yunanistan, Muğla kıyıları ve
adalarına
çıkmış,
Rodos
adasını
bir
süre
egemenlikleri altına almışlardır. Bu dönemde
Rodos adasına yerleşen Saint Jean şövalyeleri
Osmanlılar ve Menteşe oğulları ile savaşmışlar,
Bodrum kalesini de bir süre ellerinde tutmuşlardır.
Ancak 1522 de Kanuni Sultan Süleyman tarafından
hem Rodos adası hem de Bodrum Kalesi Osmanlı İmparatorluğu’na katılmıştır. Muğla ilinin
merkezi Menteşe Beyliği zamanında Milas'tı; Muğla, Osmanlı İmparatorluğu döneminde
merkez olmuştur.
“Muğla” adının nereden geldiği konusunda çeşitli söylentiler bulunur. En yaygın
söylentiye göre ilin adı, Selçuklu Sultanı Kılıçarslan’ın komutanlarından “Muğlu” Beyi
adından gelmektedir. Büyük olasılıkla burayı Muğlu Bey fethettiği için bu komutanın adı
verilmiş, "Muğlu" zamanla Muğla'ya dönüşmüştür. 1889 Aydın Vilayet salnamesinde
rastlanan "Mobella" adı ise kentin ortaçağdaki adıdır.
Kurtuluş savaşı sırasında, Muğla ve yöresini 11 Mayıs 1919 tarihinden itibaren işgale
başlayan İtalya, Menderes'in güneyinde filizlenen ulusal güçlerle pazarlık ve anlaşma yapmak
zorunda kalmıştır. İtalya, Yörük Ali Efe'nin Muğla'dan, Demirci Mehmet Efe'nin de
Nazilli'den yönlendirdikleri ulusal direniş çalışmaları karşısında silahlı bir çatışmayı göze
alamamış. İşgal üzerine tüm Anadolu'da mitinglerin düzenlenip direnme örgütlerinin
kurulması için İzmir'den gelen telgrafa, Muğlalı Kocahan Mitingi'ni düzenleyerek cevap
vermiştir. Aldığı kararların ardından Vatan Müdafaa Cemiyeti, Serdengeçtiler Müfrezesi,
Muğla KuvayiMilliyesi gibi direniş komiteleri kurulmuştur. 1920'de Ankara'da açılan 1.
Dönem BMM'’nde 6 milletvekiliyle ulusal mücadelede üzerine düşeni layıkıyla yapan
24
Muğlalı, oluşturduğu direniş gruplarında yer alan gönüllerini Yunanlılara karşı Aydın
cephesine göndermiş. Ege'de 57. Tümenden kalanlarla birleşen gönüllüler, Aydın
çarpışmalarında düşmana ağır kayıplar verdirmişlerdir.
Ege illeri arasında Muğla işgal sırasında en fazla şehit veren il olmuştur. İç durumun
karışıklığı, Yunanlılar ve işgal ettiği yörelerde ekonomik egemenlik kurma düşüncesine
dayanan İtalyan politikasını Muğla halkı işgal süresince kurnazca değerlendirmiş, iki ateş
arasında kalmaktan kurtulmuştur. Anadolu'daki durumun kötüye gittiğini anlayan İtalya, 2.
İnönü Zaferi kazanıldıktan sonra ülkesindeki iç siyasal dalgalanmalarını öne sürerek 5
Temmuz 1921'de Muğla'dan ayrılmıştır. Muğla özgürlüğüne böylece kavuşmuştur.
Türk Egemenliği Öncesi Muğla
Antik Karya Bölgesinin en eski yerleşim
alanlarından olan Muğla, sırasıyla Karya, Mısır,
İskit, Asur, Dor, Met, Pers, Makedon, Roma ve
Bizans egemenliğinde kalmıştır. 1284 tarihinde
Türk egemenliğine girmiş olan Muğla ilinin
antik adı, çeşitli bulgu ve kaynaklarda “Mobella,
Mobolia, Moğola” olarak geçmektedir.
M.Ö. 3400 tarihinde bölgeye gelen kavmin başında “Kar” adında bir önder
bulunmakta idi. Bu sebeple bölge “Karya” olarak anılmaya başlanmıştır. Karya kuzeyden
Lidya, batıdan Frigya ve güneyden Likya ile çevrilidir. Bu sınırlar kuzeyde Söke, Aydın ve
Nazilli’nin üstünden başlar, güneyde Dalaman Çayı’nın döküldüğü yerde biter. Bu sınırlar
bölgemizin bugünkü sınırlarına çok yakındır.
Karya’nın toplu yerleşim merkezleri Muğla
ve Milas’tır.
Bu çağda Karya bölgesi, Ege Denizi’nden
gelen Yunan sömürge dalgalarına sahne olur. Birinci
sömürge
dalgası
sonunda
Datça
üst
ve
alt
Knidoslarla Bodrum yerleşim birimleri oluşur. İkinci
sömürge dalgasının yaratmış olduğu bir şehir yoktur.
25
Üçüncü sömürge dalgası sonunda meydana gelen yerleşim merkezleri şunlardır: Dalaman
(Daldala), Fethiye (Telmessos, Tlos, Xhantos-Kınık, Patara-Minare, Tlos-Eşen) StratoneikaEskihisar, Nakrasa-Karakuyu ve Akassos-Bozüyük.
M.Ö. 1800-1200 yıllarında Milas ile Karya’nın adalar
komşuları Rodos ve İstanköy’de Miken ve Hitit buluş
alanlarına rastlanır.
M.Ö. 334’te Anadolu’ya geçen Büyük İskender,
Karya’ya Bodrum-Gümüşlük kapısından girmiştir.
Büyük İskender’in Karya’ya girişinde, Karya Satrapı
Ada, kardeşi Piksodaros’un isyanı üzerine Alinda’ya
çekilmiş
bulunmaktaydı.
Ada,
Alinda’da
iken
topraklarına giren Büyük İskender’e Alinda’nın anahtarlarını
gönderdi.
İskender’den kendisini “anası” olarak kabul etmesini istedi. İskender, Ada’nın bu
isteğini kabul etti; Ada’yı hem analığa, hem de KaryaSatraplığı’na tekrar getirdi.
Ada, Karya Satrabı Hecatomnus’un beş çocuğundan biridir. Ada’nın kendinden başka,
Mausolos, Hidrieus, Piksodaros ve Artemisia adlarında dört kardeşi daha vardır. Mausolos kız
kardeşi II. Artemisia, Hidrieus ise diğer kız kardeşi Ada ile evlidir.
İskender’in güvenini kazanan Ada’nın Karya Satraplığı uzun sürmedi. İskender’in
Lykia’ya
çekilmesi
üzerine,
kardeşi
Piksodaros
Ada’ya isyan ederek onu öldürdü, kendisi Karya
Satrabı oldu (M.Ö. 333). İskender, Piksodaros’un
ölümünden
sonra
haznedarı
Philotas’ı
Karya
Satraplığı’na getirdi ancak İskender’in ölümünden
sonra Karya karışıklık içine düştü. Karya’da Selevkos
ve Bergama egemenliğine kadar sürecek karanlık devir
başladı .
26
MUĞLA İLİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
3.7.
3.7.1.
Coğrafya
Türkiye'nin güneybatı ucunda yeralan kuzeyinde Aydın, kuzeydoğusunda Denizli ve
Burdur, doğusunda Antalya ile komşu, güneyinde Akdeniz ve batısında ise Ege Denizi ile
çevrilidir. Toplam uzunluğu 1124 km olan deniz kıyıları ile Muğla ülkemizin en uzun
sahil şeridine sahip ilidir.
En büyük ilçesi Fethiye ilçesidir. Muğla ilinde ayrıca iki büyük göl bulunmaktadır.
Bunlar Milas ile Aydın ilinin Söke ilçesi sınırları dahiline yayılan Bafa Gölü ile Köyceğiz
ilçesindeki Köyceğiz Gölü'dür. Önemli üç akarsuyu ise Çine Çayı (Yatağan'dan geçerken
Yatağan Çayı), Eşen Çayı (Seki
beldesinden geçerken Seki Çayı) ve
Ortaca-Dalaman arasında yer alan
ve bu iki ilçe arasında sınır olarak
kabul edilen Dalaman Çayı'dır.
Şekil 1. Muğla İli Konumu
Muğla ili, ülkemizin güneybatı köşesinde, Toros
kıvrım sistemiyle Batı Anadolu kıvrım sisteminin iç içe
girdiği dağlık ve engebeliğin Menteşe yöresinde yer
almaktadır. Şehir merkezi Karadağ, Kızıldağ, Masa Dağı,
Hamursuz Dağı ile çevrelenmiş olup Hisar Dağından
ovaya doğru yayılır. Muğla ili toprakları iki coğrafi
bölgemiz içerisinde yer almaktadır.
Marmaris, Köyceğiz, Dalaman, Fethiye ilçeleri
Akdeniz bölgesine, ilin geriye kalan büyük bölümü ise Ege
bölgesine dahildir. Kıyı girintili, çıkıntılı ve uzundur. (1.124
km.) Muğla ilinin toplam yüzölçümü 13.247 km²’dir. Muğla
ilinin % 77’si dağlar, % 12’si platolar ve % 11’i ovalarla
kaplıdır. Akdeniz ve Ege Denizinde sahilleri bulunan
Muğla’nın kıyıları dünyanın en girintili ve çıkıntılı yerlerinden biridir. Bu kıyılarda pek çok
körfez, koy, yarımada ve irili ufaklı ada vardır.
27
Muğla ili dağlık bir bölgedir. Dağ ve platolar ilin % 89’unu kaplar. Dağ ve platoların
yapısı kalkerdir. Başlıca dağları Göktepe (2234 m), Marçal Dağları (1368 m), Akdağlar (3014
m), Çiçekbağı Dağı (2295 m), Bozdağ (1175 m), Laba Dağı
(1073 m), Oyluk Dağı (1892 m), Menteşe ve
Beşparmak Dağlarıdır. İlin % 11’ini teşkil eden
ovaların
çoğu
akarsuların
dağlık
araziyi
aşındırarak meydana getirdiği ovalardır. Başlıca
ovaları ise;Yatağan, Bozöyük, Leyne, Dalaman,
Dalyan, Kumlu, Bayat, Pisiköy, Yaşyer, Tekfuranbarı, Bitez,
Ortaca,
Akçaalan, Kara, Milas, Ören, Varvil, Kızılkaya, Gök, Muğla, Dirgene, Gülağzı, Yerkesik ve
Ula’dır.
3.7.2.
Ulaşım
Muğla
ili
kara,
hava
ve
deniz
yolları
bakımından zengin sayılır. İzmir-Aydın-DenizliIsparta-Antalya yönünde uzanan E-24 karayolundan
Aydın’dan ayrılan 6 numaralı karayolu Muğla’ya
bağlanır.
İzmir-Selçuk-Kuşadası-Söke
yolu
Bodrum-
Yatağan-Muğla’ya bağlanır.
Muğla il kıyılarında çok sayıda tabiî liman vardır. Başlıca liman ve iskeleleri Bodrum,
Marmaris, Güllük, Fethiye, Günlükbaşı ve Göcek’tir. İstanbul-İskenderun arasında sefer
yapan Denizcilik Bankasına âit gemiler Bodrum, Marmaris ve Fethiye’ye uğrarlar. Marmaris
ve Bodrum’da yat limanları vardır.
Ayrıca ilde iki havaalanı; Milas-Bodrum Havalimanı ve Dalaman Havalimanı
bulunmaktadır.
3.7.3.
Ekonomi
3.7.3.1. Endüstri
İlin Yatağan ilçesinde Yatağan Termik Santralı, Yeniköy'de Yeniköy Termik Santralı,
Kemerköy'de Kemerköy Termik Santralı vardır.
İlin maden yatakları zengindir. Bu sektörde Yatağan linyit rezervleri ve Fethiye krom
yatakları ilk kalemde sayılabilir. Muğla ayrıca önemli bir mermercilik merkezidir. Bu enerji
28
ve madencilik üretim tesisleri dışında sanayiye dönük büyük girişimler bulunmamaktadır.
Ekonomi özellikle turizm ve tarıma dayalıdır. Ayrıca Dalaman ilçesinde Kağıt Fabrikası (eski
adı SEKA, yeni adı MOPAK) bulunmaktadır.
3.7.3.2. Tarım ve Hayvancılık
Muğla ili tarımsal ürünlerinin çeşitliliği ile
Şekil 2. Muğla Orman Varlığı
dikkati çeker. Türkiye'de arıcılığın en önemli
merkezlerinden biridir. Yörede hem arı hem de
çam balı bulunmaktadır. Marmaris ilçesi çam
balı ile ünlüdür. Ortaca, Fethiye, Dalaman ve
Dalyan ilçelerinde yaygın bir şekilde narenciye
tarımı (portakal, limon, mandalina, greyfurt)
yapılmaktadır.
Özellikle
Marmaris-Köyceğiz
hattına özgü bir diğer ürün günlük ağacından
elde edilen ve parfümeride ile eczacılıkta
kullanılan
sığla
yağıdır.
Zeytincilikte
il
genelinde gelişmiştir.
3.7.4.
Orman Varlığı
Muğla ili orman bakımından çok zengindir. Ormanları gür ve verimlidir. İl
yüzölçümünün % 70’i orman ve fundalıktır. 800 bin hektar orman ve 200 bin hektar
fundalıkla 1 milyon hektarlık orman varlığı vardır. Ormanlarda çam türü ağaçlar
çoğunluktadır. Dünyada çok az yerde rastlanan “günlük” ağaçları Muğla ormanlarında
bulunur. Bu ağaçların gövdelerine çentikler açılarak kap bağlanır. Bu çentikten akan sığla
yağı toplanarak sanayide kullanılır. Senelik sığla yağı üretimi 15 bin tona yakındır.
Ormanlardan defne yaprağı ile reçine gibi birçok yan ürünler elde edilmektedir.
3.7.5.
İdari
2010 TUIK verilerine göre merkez ilçeyle beraber ilde 12 ilçe, 49 belediye ve 396 köy
vardır.






Muğla (merkez ilçe)
Bodrum
Dalaman
Datça
Fethiye
Kavaklıdere






29
Köyceğiz
Marmaris
Milas
Ortaca
Ula
Yatağan
3.8.
İLGİ GRUBU VE PAYDAŞ ANALİZİ
Tablo 2. Muğla İli Doğa Turizmi Master Planı İlgi Grubu ve Paydaş Analizi
Paydaşlar ve
Özellikleri
Paydaşın Planla
İlişkisi
Paydaşın
Plandan
Etkilenme
Derecesi
(+,-,0)
Paydaşın Zayıf ve
Güçlü Yönleri
Paydaşın
Plana Etkisi
0=bilinmiyor/
1=yok/çok az
2= biraz /
3= orta
4= çok / 5=
kritik
Paydaşlara
Yönelik Olası
Eylemler
Yöre Halkı:
Doğa turizmi
faaliyetlerinin
yapılacağı yerde
yaşayan yerel halk.
-Yaşam
kalitelerinin
yükseltilmesi.
-Gelir seviyesinin
yükseltilmesi.
+
-Doğa
turizmi
konusunda yeterli
bilgiye
sahip
olunmaması.
-Yapılacak
doğa
turizmi
faaliyetlerinde yer
alma istekliliği.
5
-Halkın
bilgilendirilmesi
ve
bilinçlendirilmesi.
-Doğa turizmine
yönelik kapasite
geliştirme.
-Gelir seviyesinin
arttırılarak yerel
kalkınmanın
sağlanması.
İl Kültür ve
Turizm
Müdürlüğü:
İlin doğal, kültürel
değerlerin
korunması ve
geliştirilmesinde
yetkilidir.
-İlin doğa turizmi
kapasitesinin
geliştirilmesi.
-Turizm tesislerinin
denetlenmesi.
+
-Doğa
turizmi
konusunda yeterli
bilgiye
sahip
olunmaması.
-Doğal ve kültürel
kaynakların
sürdürülebilirliğinin
sağlanmasında
yetkili olması.
4
-Doğa
turizmi
hakkında
bilgilendirme.
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
Valilik,
Kaymakamlıklar
ve Yerel yönetim:
Sorumlu olduğu
alanların yönetimi
ve denetimi.
-Halkın
ihtiyaçlarının
karşılanması.
-Tesislerinin
denetlenmesi.
+
- Doğa turizmi
konusunda yeterli
bilgiye sahip
olunmaması.
-Doğal ve kültürel
kaynakların
sürdürülebilirliğinin
sağlanmasında etkin
olması.
4
-Doğa
turizmi
hakkında
bilgilendirme.
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
Üniversiteler:
Bilgi üreten ve
eğitim veren
kurumlar.
-Toplumun yaşam
kalitesinin
arttırılmasına katkı
vermek.
-Bilimsel
çalışmalarda
bulunmak.
+
-Doğa
turizmi
konusunda
uygulama eksikliği.
-Doğa
turizmi
konusunda yeterli
bilgiye
sahip
olunması.
4
-Planlama,
uygulama
ve
izlemede işbirliği
yapılması.
Orman Bölge
Müdürlüğü:
İlin orman
alanların yönetimi.
-Orman alanlarının
sürdürebilirliğinin
sağlanarak toplum
ihtiyaçlarının
karşılanması.
-Orman alanların
yönetimi
ve
denetimini
sağlaması.
+
-Doğa
turizmi
konusunda
birimlerinin yeterli
bilgiye
sahip
olmaması.
-Personel ve araç
bakımından yeterli
kapasiteye
sahip
olması.
4
-Doğa
turizmi
hakkında
bilgilendirme.
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
30
Paydaşlar ve
Özellikleri
Paydaşın Planla
İlişkisi
su
Paydaşın
Plandan
Etkilenme
Derecesi
(+,-,0)
Paydaşın Zayıf ve
Güçlü Yönleri
Paydaşın
Plana Etkisi
0=bilinmiyor/
1=yok/çok az
2= biraz /
3= orta
4= çok / 5=
kritik
Paydaşlara
Yönelik Olası
Eylemler
+
-Doğa
turizmi
konusunda
birimlerinin yeterli
bilgiye
sahip
olmaması.
-Personel ve araç
bakımından yeterli
kapasiteye
sahip
olması.
4
-Doğa
turizmi
hakkında
bilgilendirme.
DSİ Bölge
Müdürlüğü:
İlin su
kaynaklarının
alanlarının
yönetimi.
-İlin
kaynaklarının
yönetimi
denetimi.
İl Gıda, Tarım ve
Hayvancılık
Müdürlüğü:
İlin gıda, tarım ve
hayvancılık
faaliyetlerinin
yönetimi ve
denetimi.
-İlin gıda, tarım ve
hayvancılık
ürünlerinin
sürdürülebilirliğinin
sağlanması.
-Halkın
tarımsal
üretim
açısından
bilinç
düzeyinin
arttırılması.
+
-Doğa
turizmi
konusunda
birimlerinin yeterli
bilgiye
sahip
olmaması.
-Personel ve araç
bakımından yeterli
kapasiteye
sahip
olmaları.
4
-Doğa
turizmi
hakkında
bilgilendirme.
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
Doğa Turizmi
Firmaları:
Doğa turizmi
faaliyetlerini
gerçekleştiren
Küçük ve Orta
ölçekli kuruluşlar.
-Planın firmaların
faaliyetlerinde
yaratacağı etkiler.
+
-Doğa
turizmi
konusunda yeterli
altyapıya
sahip
olmamaları.
-Doğa
turizmi
faaliyetlerinin
geliştirilmesinde
istekli olmaları.
4
-Doğa
turizmi
konusunda
bilinçlerinin
arttırılması.
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
İldeki Turizm,
Dağcılık, atlı doğa
yürüyüşü, avcılık,
bisiklet, sualtı
sporları, çevre,
mağara araştırma
ve koruma vb.
dernekler: Doğa
ve doğal
kaynaklarını
korumak ve
bilinçlendirmek.
-Alanlarla
ilgili
yapılacak
çalışmalarda sahip
oldukları bilgi ve
deneyimlerinin
önemli
olması.Planın etkin bir
şekilde
uygulanmasında
verecekleri
katkıların önemli
olması.
+
-Doğa
turizmi
faaliyetlerinin
geliştirilmesinde
istekli olmaları.
4
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
-Halkın
bilgilendirilmesi
ve
bilinçlendirilmesi.
İl Çevre ve
Şehircilik
Müdürlüğü
Çevrenin
korunması,
iyileştirilmesi ile
çevre kirliliğinin
önlenmesinde ve
yerleşme ile
yapılaşma
konusunda yetkili
olması.
-Alanlarda
yapılacak
faaliyetlerin çevre
üzerindeki
etkilerinin
minimuma
indirilmesinde (atık
yönetimi)
etkin
olması.
+
-Doğa
turizmi
konusunda yeterli
bilgiye
sahip
olmaması
-Çevre koruma ve
iyileştirmede yeterli
bilgi
ve
teknik
yapıya sahip olması
4
-Planlama,
uygulama
ve
izlemede işbirliği
yapılması.
ve
31
-Planlama
ve
uygulamada
işbirliği yapılması.
Tablo 3. Muğla’da Doğa Turizmi İle İlgili Faaliyet Gösteren STK’lar
Genel Amaçları ve Faaliyet Alanları
Türü
Sayısı
Turizm Dernekleri
24
Dağcılık Dernekleri
4
Atlı Yürüyüş
Dernekleri
1
Bisiklet Dernekleri
2
Avcılık ve Atıcılık
Dernekleri
23
Sualtı Sporları
Dernekleri
1
İzcilik Dernekleri
2
Çevre Koruma
Dernekleri
69
Mağara Araştırma ve
Koruma Dernekleri
-
TOPLAM
126
Doğa ve doğal kaynaklarını korumak, turizm ve
turizm kaynaklarını geliştirmek, yöre insanının
yaşam seviyesini yükseltmek ve kaynakların gelecek
nesillere kalmasını sağlamak. Doğa turizmine
yönelik faaliyetler yapmak.
Dağcılık sporunu geliştirmek, doğa severleri bir
araya toplayarak dağcılık ve doğa yürüyüşü
aktiviteleri düzenlemek.
Doğa bilincini geliştirmek ve atlı doğa yürüyüşleriyle
yüksek yaylalar ve uzak köylere bilinçli ve sorumlu
doğa gezileri düzenlemek.
Bisiklet sevenleri bir araya getirerek bisiklet
sporunun gelişmesi için çalışmalar ve aktiviteler
yapmak. Doğada bisikletle bilinçli ve sorumlu doğa
gezileri düzenlemek.
Ekolojik dengeyi korumak, sağlıklı çevre ve doğal
yaşam bilincini pekiştirmek üyelerin fizik ve moral
eğitimini sağlamak, sosyal ve kültürel
gereksinimlerini karşılamak. Avcılık ve atıcılık
sporunu bilinçli faaliyetlerle geliştirmek.
Sualtı dalış sporlarını geliştirmek, sevdirmek ve
bilinçli faaliyetler düzenlemek.
İzcilik ruhunun çocuklar ve gençler arasında
benimsenmesini sağlamak. İzcilik çalışmalarını
ulusal ve uluslarası çerçevede ve izcilik prensipleri
doğrultusunda geliştirmek, yaymak bu çalışmaların
izcilik ve yurt sevgisi içerisinde gerçekleştirilmesini
sağlamak. Doğada bilinçli izcilik faaliyetlerinde
bulunmak.
Ülkemizin doğal ve kültürel mirasını korumak, bitki
ve hayvan türleri ile bunların doğal yaşam alanlarının
değerinin farkına varılmasını sağlamak. Doğanın
korunması konusunda toplumun bilinçlendirilmesi
için faaliyetlerde bulunmak.
Doğa bilincini geliştirmek. Mağaraları bilinmeyen
yönlerini keşfetmek ve güzelliklerini ortaya
çıkarmak.
Kaynak: Muğla Valiliği, İl Dernekler Müdürlüğü, 2012.
32
IV. BÖLÜM
MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZM ARZI
4.1.
MUĞLA İLİNİN DOĞA TURİZMİ DEĞERLERİ
DALIŞ
DALIŞ NOKTALARI VE ÖZELLİKLERİ
Dalış turizmi açısından Türkiye’nin önemli bölgelerinden olan Marmaris ve yakın
çevresinde günübirlik gidilebilecek 52 yarı dalış noktası vardır.
MARMARİS için dalış noktaları;
Marmaris
Limanı’ndan
günlük
yapılacak
dalışlarda görülmeye değer bazı önemli dalış noktaları
şöyle özetlenebilir;
Sarı Mehmet Burnu:
Turunç ile İçmeler arasında kalan burun ve koy
eğitim dalışları ve tecrübeli dalgıçlar için güzel bir dalış
noktasıdır. 5 m ile 21 m arası kayalık yapıya sahiptir.
Dalış
merkezlerinin çok rağbet ettiği bu noktada bol miktarda karagöz, melanur sürüler halinde
dolaşır. Ahtapot, orfoz ve müren her dalışta görülebilir. Gece dalışına çok uygun ve akıntının
olmadığı, büyük kayaların dik dik durduğu tatlı bir şekilde derinleşen dalış noktasında,
Katedral Mağarası denilen bir kovuk bulunmaktadır.
Keçi Adası Feneri:
Marmaris’ten
açık
denize
doğru
çıkılırken
Fenerin olduğu burundur. 8-10 m’den 38 m’ye kadar
inen ve tecrübeli dalgıçlara zevk veren bir dalış
noktasıdır. Şanslıysanız bol miktarda büyük balık,
karavide, müren, ahtapot ve tabii ki kırmızı renkli kardinal balıklarını her dalışta
görebilirsiniz. Ay dönümlerinde tatlı ve değişken akıntı yapar. Bol miktarda amfora kırıkları
ilginizi çekecektir.
33
İnce Burun Feneri:
Yıldız Adası’nın Marmaris koyuna bakan
tarafındadır. Açık denizdeki dalış noktalarına göre
sualtı görüşü biraz düşüktür. 3 m’den 40 m’ye
kadar, sualtı dağlarının bulunduğu, gerçek bir
tropik deniz görüntüsüne sahip dalış yeridir.
Genelde sezon sonlarında büyük akya ve sinağrit
sürüleri ve çok değişik renkli süngerler bu noktayı
sualtı
fotoğrafçıları için ilginç kılmaktadır. Ayrıca boyları 1 cm ile 4 cm
arasında değişen
ve ancak dikkat edildiğinde fark edilen çok değişik renklerdeki rengârenk Deniz Tavşanlarını
görebilirsiniz.
Hayıtlı Burun:
Marmaris çıkışında Keçi Adası Feneri’nin karşısındaki burundur. Dalgıçların reef diye
isimlendirdikleri, kolay tekne demirlenen bir noktadır. Hem
eğitim
amaçlı
kullanılan,
hem
de
tecrübeli
dalgıçların çok fazla dalış yapabildiği, ancak hala
enteresanlığını koruyabilen bu noktada az da olsa
amfora parçalarına rastlanır. 5 m ile 38 m arasında
kayalık bir zeminde 30 m’lere inildiğinde büyük
orfozları görebilirsiniz.
Abdi Reis Koyu:
Yıldız Adası’nın açık deniz tarafında, aynı zamanda
dalgıçların suyun berraklığından dolayı Akvaryum
da dedikleri çok güzel bir dalış noktasıdır.
Eğitim dalışları için uygun ve enteresan olan bu
nokta, tecrübeli dalgıçlar için uzun yüzüldüğü
taktirde
oldukça
eğlenceli
dalış
yapılabilecek
heyecan verici yerlerdendir. 0 m ile 33 m’ye kadar iner ve
genelde 12m’lerde başlayan döküntü kayalıklarda balıklar görülebilir. Fosforlu Mağara’ya
yakın olmasından dolayı çok fazla deniz trafiği vardır.
34
Yazih Kaya:
Yıldız Adası’nın açık deniz tarafından 3 m’den 30-32 m’lere inen bir dalış noktasıdır.
Genelde sabah dalışı için çok uygun olan, güzel büyük kayaların ve dik duvarların olduğu bu
nokta öğleden sonra çabuk gölge yapar. Bol miktarda saragoz, karagöz ve melanur sürüleri
dalgıçları selamlar. Renkli mağara yönüne yüzüldüğünde böcek görmek olasıdır.
Baca Mağarası:
Kesin
olarak
sualtı
fotoğrafçılarının
ilgisini çekecek, ancak mağara dalgıçları için
yeterince
Dalgıçlar
enteresan
tarafından
olmayan
bir
dalınması
noktadır.
gereken,
Marmaris’in en ünlü mağarasıdır.
5 m’den 50 m’ye kadar inen, hem eğitimdeki, hem de tecrübeli dalıcılara birlikte hitap
eden bir dalış yeridir. Tam burunda 14 m’den girilip 4 m’den çıkılan büyük bir şömineye
benzeyen konik yapısı ile bacayı andıran bir mağaradır. Mağara içinde bol miktarda kırmızı
beyaz çizgili kardinal balıkları ve küçük karidesler kesin olarak her dalışta görülebilir.
Aksu Koyu:
Yıldız adasının açık deniz tarafındadır. Dibe doğru masmavi derinleşmesi ile heyecan
vericidir. Eğitim dalışları yapanlara, tecrübeli dalgıçlara ve teknede olup da dalgıç
olmayanlara hitap edecek tek koydur. Teknenin demirlendiği yerde eğitim yapan dalgıç
adaylarıyla oynaşan bol miktarda küçük balık eğitime yarı bir zevk katmaktadır. Açığa doğru
biraz
m’lerden
yüzüldüğünde
itibaren
18-20
büyük
orfozların görüldüğü bir kayalık,
tam burunda 40 m’lere ulaşan bir
duvar ve göbeğinde
tam daire bir deliği olan Bizans
amforası her dalışta mutlaka
görülür.
35
Kütük Burnu:
0 m ile 52m’lere inen ve duvar dalışı için çok uygun olmasına karşın dip büyüsüne
kapılarak limitlerin aşılabileceği, bu nedenle daha dikkatli
olunması gereken bir dalış noktasıdır. Her dalışta kesin olarak
büyük müren ve sinaritler görülebilir. Ay dönümlerinde
değişken akıntıya sahiptir.
Kadırga Koyu:
Marmaris’e en uzak noktada, Kadırga Feneri’nin karşısında
girişteki
kayalığın bulunduğu dalış noktasıdır. 0 m’den 38-40 m’lere kadar inen güzel bir “reef”e
sahiptir. Hem eğitim alanların hem de tecrübeli dalgıçların unutulmaz dalış yapabilecekleri
ender yerlerdendir. Burada Fener binası yönünde 15 m’den başlayan Helenistik çağa ait bir
batık gemi kalıntısının bulunduğu Amfora tarlası vardır. Tamamen kaya üzerinde kalması
nedeniyle yüzlerce amfora kayalara yapışık durumdadır. Bilhassa sezon başında kayalıklarda
ve amforalar arasında eğer şanslıysanız bol miktarda böcek ve karavide görmeniz olasıdır.
dalışlarında ise dalgıçları hemen hemen her dalışta kaya sürüleri
Sezon sonu
selamlar. Amforalar arasında bulanabilecek mürenler
sualtı fotoğrafçıları için ilginç olacaktır.
FETHİYE için dalış noktaları;
Kızıl ada Feneri:
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılara uygun bir bölge. 8
mt'ye indikten sonra deniz yatağının doğal eğimini takip ederek 15 mt'ye inilir. Burada
denizaltı
topografisi
20
mt'ye
doğru
bir
amfi
tiyatro
görüntüsü
verir.
Dalyan Koyu :
Dalışa yeni başlayanlar için ideal bir koydur. Deniz
sümüklü böceği, rengârenk balıklar, süngerler, ahtapotlar
ve küçük baracuda sürülerine rastlamanız mümkündür.
36
Max derinlik 10 mt. Gece dalışı içinde çok uygun bir mekândır.
Üç Tüneller:
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max
derinlik 30 mt. Dalışa geçip 19 mt'ye ulaştığınızda tünelin
girişi loşlukta karşınıza çıkıyor. Duvar boyunca oluşmuş
mercanlar yüzünden tünele sadece iki dalıcı girebilir. 2.
tünel ilkinden daha geniş ve büyük, 3. ise 30 mt derinlikte
sona erer ve dar kanyon oluşumu sadece tek dalıcının
geçişine müsaade eder.
Baracuda Resifi :
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 25 mt, Dalyan Koyu'na
çok yakın olan bu resif 12 mt derinlikte. Eğim pek çok tip
balığı ve sualtı canlısını görme fırsatı verir. Resif küçük
bir sualtı tepeciğidir ve duvar tarafından 60 mt
derinliğe kadar iner. Muhteşem bir görüntü vardır.
Akıntı
olduğundan
sık
sık
Baracuda
görmeniz
mümkündür.
Afkule :
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Mac derinlik 50 mat dir. Fethiye’deki en
iyi dalış mekânıdır. Duvar sualtı dünyasının muhteşem renklerini yansıtır. Her fotoğraf
avcısının görmesi gereken bir yerdir. Dalışınıza eğer mağaranın içinden baslarsanız mutlaka
yanınıza fenerinizi amalisiniz. Mağaranın içerisinden spiraller çizerek aşağıya inmeniz size
mağara içindeki oluşan yumuşak mercan, Trompet anemonları, marul mercan, deniz patlıcani
ve farklı formlarda dantel mercanları daha iyi
görmenizi sağlar. Mağaranın bitişi 27 mat olup
buradan denize çekip duvarı takip ederek hemen
yakınındaki bir diğer dalış bölgesi olan Türk
Hamamı nah geçebilirsiniz. Burada max derinlik
10 mt dir. Şnorkelciler içinde harika bir dalış
noktasıdır. Mağaraya giriş 7- 10 mt dendir. Mağaraya
37
girdikten sonra yüzeye çekip mavi gökyüzünü görebilirsiniz. Özel bir yüzme havuzu gibidir.
Fotoğraf çekmek için çok çok ideal bir yer.
Piramit:
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 30mt dir. Tatlı eğim dibe
ve bir deliğin etrafına doğru iner. Bu deliğin doğal ışıkta yansıttığı renkler inanilmazdir. Bu
harika renk gösterisinin tadına varmak için dalış feneri gereklidir. Bozulmamış doğal hayat
yüzünden büyük grupsa halinde yüzücülere rastlamak mümkündür.
Soğuk Mağara :
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max
derinlik 20 mt dir. Karaya doğru uzanan bir
galeridir.
Denizle
karışan
soğuk
tatlı
su
akıntısıyla karşılaşırsınız. Bu bir isi düşmesine
sebep olur ve kesin hatlarla suyun kristalize oluşunu
gözleyebilirsiniz. Burada da dalış fenerinizi yanınıza almayı
unutmayın.
Fok Mağarası :
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge.
Max derinlik 10 mt dir. Şişirtici çıplak duvarları ve
8 dalıcının girişine izin veren çok büyük bir girişi
vardır. Mağaranın sonuna kadar uzun bir mesafe
vardır. Burada da dalış fenerinizi yanınıza almayı
unutmayın.
Amphora :
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 14 - 27 mt dir. Bu
Akdeniz'deki en eski amphora mekânıdır ve bu
amphoralar Roma dönemine, yaklaşık M.Ö 300'e
tarihlendirilmektedir. Giriş 4 mt derinlikle baslar ve
yavaş bir eğimle 60mt' ye kadar iner. Pek çok sualtı
canlısına, Mürenlere, çatalkuyruğa, ahtapota, deniz
patlıcan ve süngerlere rastlayabileceğiniz 2 büyük kaya
oluşumu vardır.
38
Şahin Burnu :
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılar için uygun
bir bölge. Max derinlik 15 - 22 mt dir. Bu dalışın
derinliği 9 - 12 mt dir. Çok zevkli bir dalış
mekânıdır. Süngerler, 3000 yıllık amphoralar, deniz
örümcekleri,
denizyıldızları
ahtapotlar ve pek
çokları görülebilir.
Akvaryum Koyu :
Tüm seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 10 dir. Bu alan bir lagün
gibidir ve birçok turuncu süngere, kum balığına, grouper'a ve ahtapotlara ev sahipliği yapar.
Kumlu ve kayalık dip kompozisyonu iyi görüşe olanak tanır. Gece dal isi için de uygun bir
bölgedir.
Tüneller :
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılar için uygun
bir bölge. Max derinlik 10 - 20 mt dir. Önce düşüş
ve sonra tüneller. 17 mt. de bir mağara vardır.
Tünel 12 mt de baslar ve 3 mt de sonlanır. Her
Buble oluşumunda veya tünelde çıkış noktalarından
gelen ışıkları görebilirsiniz. En uzun tünelin
uzunluğu 4 mt dir, ancak çok doğal ışık olduğu için
rehberliğe ihtiyaç yoktur.
Karides Kovuğu :
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge.
Max derinlik 28 mt dir. Fethiye'deki en iyi
duvarlardan biridir. 27 mt deki bir çatlak karideslerle
dolu olan bir küçük mağaracığı oluşturur. Sadece tek dalıcı
içeri
girebilir, ancak karideslerin güvenliği açısından bu önerilmemektedir.
Balaban Adası:
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 30 mt dir. Tekne
adanın en derin kısmında demirlenir. Dalıcılar adanın etrafında bir daire çizebilirler ve tekrar
39
tekneye dönebilirler. Yüzme mesafesi uzun olduğu
için hava sarfiyatı konusunda dikkatli olmak
gerekir. Genellikle görüş mesafesi, sualtı canlılığı
ve
amphora
kalıntıları
muhteşemdir.
İblis Burnu:
Orta ve ileri seviyedeki dalıcılar için uygun
bir bölge. Max derinlik 22 mt dir. Bu mekânda pek çok amphora parçası görülebilir. Çok
bakir bir sualtı hayati olduğu için Akdeniz'in tüm çeşitleri görülebilir. Büyük dalgalar
sebebiyle sabah dalışları daha uygundur.
Turgut'un Yeri:
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge.
Max derinlik 30 mt dir. Fethiye'deki en derin dalış
bölgesidir. Bir dağin içinde geçer. Tünele giriş 30mt
dedir ve 60 mt lik bir yüzüş sizi 25 mt deki çıkışa götürür.
Tünelde
karides dolu pek çok koridor vardır. Tünelde sonra 8 mt
yükseldiğinizde bir uçak motorunun kalinisini görebilirsiniz.
Aqua Point:
İleri seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 25 mt dir. Büyük antik bir
çapa ve pek çok amphora 25 mt derinlikte yatmaktadır. Antik top mermileri savaşın korkutan
hissini yansıtır.
Sarıyarlar :
Tüm seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max
derinlik 10 dir. Kumlu ve kayalık dip yapısı 30 mt lik bir
görüş mesafesine olanak verir. Kanyona benzer masif kaya
oluşumları dalıcılar için bir oyun alanı gibidir. Koyun 3
müdavim orfozu bulunmakta, akya sürülerinin içine girip
resim çekebilirsiniz. Ahtapotlar ve sübyeleri ise her tarafta
görmeniz mümkün. Gece dalışı için mükemmel bir yerdir.
40
Kızıl Ada Kanyonu:
Tüm seviyedeki dalıcılar için uygun bir bölge. Max derinlik 12 dir. Kanyon oluşumu
dalıcılara hoş bir görüntü sunar. 2 dalıcının girebileceği büyüklükte bir mağaracık vardır.
Mağaradan su yüzeyine yükselmek mümkündür.
BODRUM'daki Dalış Noktaları
Yat Turizmi, plajları, koyları ve gece yaşamı ile
kendisine Türkiye Turizminde önemli bir imaj yaratan
Bodrum, önemli dalış noktalarıyla ve 2001 yılı Eylül ayında
açılan yeni dalış yerleriyle Dalış Turizm’inde de kendisinden
söz ettirmeye başladı. Sualtı buluntularının sergilendiği tek
önemli müze olan Bodrum Sualtı müzesi de Bodrum'un
dalgıçlar için çekiciliğini artırıyor.
Bodrum çevresindeki önemli dalış noktaları şöyle
sıralanabilir:
Büyük Bango
Bölgenin sembol dalış noktalarından birisidir. Bodrum'a 20 dakikalık tekne
mesafesinde ve tepesi 4m olan bir sığlıktır.
Bodrum, Gümbet ve İstanköy taraflarında kademeli
olarak, Karaada tarafı duvar şeklinde derinleşmekte
ve sığlık çevresi
28-32m.derinliktedir. Sığlık
üzerinde ve eteklerde az da olsa amphora parçaları
görülebilir. Dalış sırasında kesin olarak akya, orfoz,
lahoz, sinağrit, müren, ahtapot ile karagöz ve sarpa
sürüleri size eşlik edecektir. Eğer şanslıysanız barakuda hatta kaplumbağa görebilirsiniz.
Küçük Bango
Büyük Bango'nun 200 m. kadar Bodrum yönündedir. Tepesi 5-6m. dört tarafı da 7-8
metrelerden itibaren dik olarak derinleşmekte ve taban 28-30m.olan bir sığlıktır. Büyük
bango'da görülen tüm canlılar burada da görülebilir. Bodrumlu dalış okullarının çok rağbet
ettiği bu iki bango;"Akdeniz'de bu kadar çeşitli ve çok balık var mıymış?" dedirtecek kadar
enteresandır ve eğer yakınından geçerseniz tepeleri net şekilde tekneden görülebilir.
41
Kargı Adası
Bodrum'a takriben 1.5 saatlik, Akyarlar
burnuna
da
500m.mesafededir.
Bodrum
bölgesinde Kos Adası'na en yakın nokta (3.5deniz
mili) bu adadır. Adanın tepesinde Deniz Feneri
vardır. Dalış noktası adanın körfeze bakan
yüzüdür, diğer taraflar dalışa uygun değildir.
Bodrum yöresinin en güzel dalış noktalarından birisidir. Kos adası yönünde 5 m ile 25 m
arasında bol miktarda amphora kırıklarına rastlanır, muhtemelen M.S.4.yy. Roma Dönemi ile
ilgili bir gemi kalıntısına ait olmalıdır. Dalış noktasında kıyıda dikitler yani dipten yüzeye
doğru uzanan kaya tepecikleri ile kıyıya 50m.mesafedeki tepesi yüzeye 17 m.olan sığlık ilgi
çekicidir. Ada'nın kıyı tarafı 20-22m. sığlık 36m.ye kadar kayalık olarak derinleşmektedir.
Kıyı ve sığlık çevresinde bir dalışta 24 tane müren
gördüğümü hatırlarım. Müren'den başka bol miktarda
orfoz, lahoz, sinarit, bilhassa barakuda sürüsü
kesinlikle her dalışta görülebilir. Bu dalış noktasının
tek dezavantajı, genellikle yılın bazı zamanlarında
Kos
Adası
yönüne
doğru
kuvvetli
akıntının
olmasıdır.
Köçek Adası
Kargı Adası'ndan Bodrum tarafında bir deniz mili mesafede, çok küçük bir kayalık
adadır. Akyarlar, Karaincir koyu ve Aspat Tepesi'ne bir mil uzaklıktadır. Bu adacığın özelliği;
su üzerinde sadece çok az kayalığın görülmesi ve
çevresinde
bol
miktarda
çeşitli
yüzyıllara
tarihlendirilebilen amphora parçalarının bulunmasıdır.
Ada'nın kara tarafı 8-10m. Bodrum ve Kargı
tarafı
20-22m.ve
Gökova
tarafı
da
32-34
m.derinliktedir. Gökova yönünde 28-30m.lerde iki tane
demir geç devir çapası kayalara kaynamış durumdadır.
Barakuda sürüsü ve gümüş renkli karagöz balıklarının en fazla
olduğu bu dalış noktasında Kargı Adası'nda görülen balıklardan başka triton ve pina gibi
kabuklu canlılara rastlayabilirsiniz.
42
Karaada-Kaçakçı Koyu
Karaada'nın arka yüzünde küçük bir koydur. Dalış
kulüpleri genelde eğitim amaçlı dalışlarında burayı tercih
ederler. Koyun dışındaki iki buruna da dalış yapmak
mümkündür. Bu koyun en önemli özelliği; koy içerisinde
suyun bir metre altında ada içerisine doğru 40-50m.giden
bir mağara'ya sahip olmasıdır. Mağara'nın ağzında içteki
geniş alana kadar olan mesafenin dar olması nedeniyle kesinlikle bir dalış eğitmeni eşliğinde
uzman dalgıçların girmesi tavsiye olunur.
Mağara'nın içindeki geniş alanda, tavandaki sarkıtlar olağanüstü görünüm arz ederler.
Ayrıca buradaki su sıcaklığı dış taraftaki deniz suyuna
göre
minimum
5
derece
daha
sıcaktır.
Karaada-Delikli Mağara
Karaada'nın Kos Adası yönünde ve orta
noktalarındadır. Özelliği iki adet sualtı mağarasına
sahip olmasıdır. Derinlik, mağaraların bulunduğu
alanda, kayalık 20-25m.lerde diğer tarafta küçük koya doğru 4045m.lere kadar iner. Birinci mağara 15m.derinlikte, ancak girişi çok dar olduğu için içeri
girilmesini tavsiye etmem. İkinci mağara ise diğerine 20-30m.mesafede, girişi çok rahat ve içi
oldukça geniştir.12-14m. Derinlikte olan bu mağara içindeki kovuklara bakarsanız iskorpit,
karavida ve istakoz görme olasılığınız fazladır. Mağaranın tavanında bir metre kadar çapında
bir delik vardır ve bu delikten çok rahat 6-7m.lere çıkılabilir. Enteresan olan, mağaranın
içinden çıktıktan sonra, üst tarafta her yerden kabarcık çıkıyor olmasıdır. Mağaranın ön
tarafında 25m.lerde kaya-erişte (yosun) başlangıcında genelde
iki adet çok büyük orfoz balığına rastlamak olasıdır.
Karaada-Aksona Burnu
İlk defa Bodrumlu bir süngerci tarafından
gösterildiği için bu adla anılmaktadır. Karaada'nın
Gökova tarafında yani güney yönündedir. Kıyıdan itibaren
üç
metreden başlayıp, önce 20 m.lere sonra kayalık sırt olarak 40-
45m.lere inmektedir. Bol miktarda arkeolojik bulguya sahip olması ile birlikte;
ahtapot,orfoz,lahoz, sinarit, barakuda, müren,şanslıysanız vatoz ve karavida görülebilecek
43
canlı türlerindendir. Sezonun bazı aylarında burna
doğru bazen zayıf bazen de kuvvetli yüzey akıntısına
sahiptir.
Yassıkaya Adası
Karaada'nın güney ucunda, Aksona Burnu'na
300-400 m mesafededir. Karaada tarafı ve kuzey tarafı
sığ ve yosun olduğu için dalışa uygun değildir. Adanın güneydoğu tarafı setler halinde kayalık
olarak,güney tarafa doğru ise kayalık sırt olarak derinleşmektedir. Bu noktada ıstakoz,
müren,ahtapot, orfoz, lahoz, sinarit ile barakuda, karagöz ve melanur sürüleri hemen hemen
her dalışta görülebilir. Ayrıca bazı dalışlarda minimum 3m.çapında bir vatoz görme
olasılığınız bile vardır. Yılın bazı aylarında yüzeyden ve dipten Knidos yönünde kuvvetli
akıntı dalgıçların dikkat etmelerini gerektirir.
Orak Ada-Burun
Bodrum'a birbuçuk saatlik mesafede ve Gökova Körfezi
içerisindeki bu nokta, günübirlik gidilebilen en uzak dalış
noktalarından birisidir. Bu nokta duvar dalışı sevenler için hayal
edilemeyecek kadar güzel sualtı topoğrafik yapısına sahiptir.
Dalış noktasındaki burnun hemen iç tarafındaki küçük koyda
demirlenir ve burundan iki yöne doğru dalış yapılabilir.
Hele burnun Gökova yönüne doğru yapılan dalış heyecan vericidir. Bu yönde,3234m.lerdeki mağara'nın içi mor süngerlerle kaplıdır. Burunun itibaren önce 25m.lere sonra da
65-70m.lere inen ve çok enteresan sualtı duvarına sahip bu noktada dalmak sanırım her
dalgıcın hayalidir. Sualtında çok fazla balık görme olasılığı olmamasına karşın, ıstakoz, orfoz,
lahoz, müren ve 2.5-3m. Çapındaki vatoz'u görme olasıdır.
Akdeniz'in en güzel ve ilginç dalış noktalarına sahip Bodrum'da 24 Eylül 2001 tarihine
kadar Akyarlar burnu ile Orak Adası arasında dalış yapılabiliyordu. Bu tarihte yayımlanan
Resmi Gazete'ye göre de Türkiye'nin birçok sahilinde olduğu gibi Bodrum Yarımadası
(Gümüşlük ve Yalıkavak arası hariç) tamamen Turistik ve Sportif Tüplü dalışlara açılmıştır.
JEEP SAFARİ
4, 6, 8’ er kişilik üstü açık 4 X 4 arazi jeepleri ile eşsiz manzaralı Bodrum koylarını ve
Marmaris’i keşfetmek, inişli çıkışlı tozlu topraklı parkurunda bir serüven yaşamak, doğa ile
44
bütünleşip asfalt yollardan ve kalabalıktan uzakta,
çamların
yeşili,
morluğunda
hem
gökyüzünün
gözlerinizi
mavisi
hem
ve
de
dağların
ruhunuzu
dinlendirmek için yapılan günübirlik gezi ve turlardır.
Tur esnasında 4X4 arazi jiplerini engebeli, el değmemiş
doğal
güzellikleri
arasındaki
patikalarda kendiniz kullanarak eşsiz sürüş macerası deneyimi ve
adrenali yaşayacaksınız...
Tüm jeepler gruplara paylaştırılarak brifing
verilir ve birlikte konvoy halinde yola çıkılır.
Bölgelerin el değmemiş büyüleyici manzarası, tertemiz
ve serin havası özellikle de mevsim yaz ise yoğun
ağustos böceği seslerinin arasında yol alınır.
Kimi zaman trekking yapılarak yürünen
patikalar, ilginç arazide bazen bir dere yatağından
tıpkı bir sürat motoru gibi suları yara yara geçen ,
bazen de 70 derece meyilli engebeler aşan 4 X 4
jeeplerle yaşanan inanılmaz adrenalin, kimi zaman
tarihin derinliklerine dalıp gideceğiniz ören yerleri ziyaretleri, kimi zaman
Toroslardaki bakir cennet doğanın imreneceğiniz ve hatta kıskanacağınız güzelliklerini
yaşayan insanlarla tanışmak, bazen de kaybeden
grubun suya düşerek sırılsıklam olduğu neşeli,
eğlenceli ve hayli çekişmeli ip çekme yarışmaları ve
diğerleri...
Köyceğiz, Dalyan, Bodrum, Marmaris ve
diğer
bölgelerimizde
jeep
safari
deneyimini
yaşayabilirsiniz.
MAĞARALAR
FOK MAĞARASI
Muğla ili Bodrum ilçesinin 5 km güneyinde,
Karaada’da bulunan Fok Mağarasının içerisinde kaynayan bir
45
kaplıca bulunmaktadır. Günümüzde çeşitli hastalıklara,
özellikle romatizmaya iyi geldiğine inanılmaktadır.
Karaada’nın kuzey kesiminde yer alan bu mağara
oldukça
ünlüdür.
Karaada’da
bulunan bu mağara, termal bir
mağara olup, her yıl yüzlerce
turistin akınına uğramaktadır. Bodrum merkezden 2 mil
uzakta yer alan bu mağara, tekne gezisi yapanlarında uğrak
yeridir.
GEBELER MAĞARASI
Muğla ili Fethiye ilçesinin 30 km güneyinde Gebeler
Mağarası bulunmaktadır. Bu mağara günümüzde yeterince araştırılmamıştır.Fethiye'ye 40
kilometre mesafede bulunan Büyük İskender'in İsli Mağarası ve Girmeler Kaplıcaları'nın
turizme açılmıştır.
Tarihi özelliği bulunan ve Büyük İskender
Mağarası olarak anılan kaplıca mağaranın diğer adı
Girmeler Kaplıcası olarak bilinmektedir.
Son yıllarda tanınmaya başlayan ve küçük
girişimlerle işletilmeye çalışılan Girmeler Kaplıcası ve
Büyük İskender'in İsli Mağarasının da turizme
kazandırılması için çalışmalar yürütülmektedir. Tarihi
özelliği bulunan 7 kilometrelik mağaranın sonu Tlos
Antik
Kenti'ne
çıkmaktadır.
Mağaranın
ön
duvarlarında bulunan aslan başları tahrip olmuş olsa
da, tavanda bulunan çeşitli figürler ziyaretçilerin ilgisini
çekmektedir. Mağara duvarlarında bulunan çeşitli
figürlerde burayı ziyaret eden turistler tarafından
fotoğraflanmaktadır.
Isparta
Süleyman
Demirel
Üniversitesi tarafından yapılan tahlillerde 128 çeşit
46
rahatsızlığa iyi geldiği tespit edilmiştir.
Dalaman havalimanına uzaklığı 80 km.
Kaplıca yolu, çam ormanları ve doğal zeytinlikler
arasından geçmektedir. Sular, üç mağaradan
kaynamaktadır.
Kaynaklardan
birine
50
basamakla inilmektedir. Derinliği 15 metredir.
Daha uzaktaki mağaraya ise 20 basamakla inilir. Derinliği 5 metredir. Bu kaynaktan 30 metre
ilerdeki mağaranın derinliği ise 3 metredir. Mağaraların dibinde doğal havuzlar vardır. Çok
rağbet görür. Bu üç kaynağın derinliğindeki değişiklik, arazinin meyilli olmasındandır.
Denizden 50 m. yüksektedir. Kaplıcanın suları, tuzlu, acı, bikarbonatlı, alkalin sulardır. Mide,
bağırsak, karaciğer, safrakesesi, deri ve romatizma hastalıklarına iyi gelir. Su sıcaklığı
36°C’dir.
UYKU VADİSİ VE MAĞARASI
Milas’tan Bodrum’a doğru 20 km
sonra (Bodrum’dan 30 km) sola Gökçeler
köyüne ayrılmaktadır. Gökçeler köyünden
yaklaşık 1 km sonra Uyku Vadisi’nin girişine (Değirmenderesi) ulaşılıyor.
Uyku vadisi ve Gökçeler mağarası Bodrum ve Milas çıkışlı günübirlik tur düzenleyen
acentaların önemli bir parkuru sayılıyor. Vadiye iki giriş vardır. Birisi alabalık çiftliğinden
yürümeye başlanıp dere boyu izleniyor ve yaklaşık 1 saat sonra mağara için yukarıya
yöneliniyor. Sık sık dereyi aşmayı gerektiren bu yol yazın keyifli olabilir.
Diğer bir yol 2 kilometrelik araç yolunu izlemeyi ve 300
metrelik inişi gerektiriyor. Bunun için alabalık çiftliğine
sapmıyor, mevcut stabilize yol ile köyden çıkılıyor, tahminen 1.5
km. sonra Manastır Dağının Vadiye bakan yamacına doğru sağa
orman yoluna giriliyor, yolun yükseldiği en üst noktadan 500 m.
sonra park ederek, vadiye doğru 300 metre inilmektedir.
Mağaranın ağzı buradadır. İsteyenler yolu araçla izleyerek
Değirmendere kıyısına kadar gidebilirler. Sonrasında dere bu
defa dere boyunca izleri belirgin olan patikayı takip ederek,
tahminen yarım saatlik bir yürüyüşten sonra suyun önünün set yapılarak şişirildiği noktaya
varmadan hemen sola 50 m.lik. bir yükselme ile mağara ağzına ulaşılmaktadır.
47
Mağaranın ağzı oldukça geniştir. Başta geniş bir salona açılmaktadır. Sola doğru
büyük bir galeri yer almaktadır. Yarasaların bolluğundan ötürü buraya Yarasa galerisi
denilmektedir. Sağa hafif bir yokuşla çıkıp sonra dar bir geçitle sarkıt ve dikitlerle, küçük
havuzcukların bulunduğu bir başka galeriye ulaşılıyor. Bu noktaya kadar herkes gidebiliyor.
Sonrası ise profesyonel mağaracılar girebilmektedir. Rehber
eşliğinde iple 7 m iniliyor, daha geniş bir galeriyle karşılaşıyor,
sonrasında ise mağaranın sonuna kadar kah sürünerek, kah eğilerek
gidiliyor. Dönüş aynı yoldan,
çünkü
başka
bir
çıkış
bulunmamaktadır.
Mağara
Doğal
Sit
alanıdır.
YERKÜPE YAYLASI VE MAĞARASI
Muğla il merkezi, Menteşe Beldesinde bulunan
Yerküpe Yaylası geniş çayırlık alanları, çağlayanı ve
mağarası ile yörenin dinlenme ve mesire yerlerinden
birisidir. Doğa sporları yönünden de yörenin ilgi
çeken turistik bölgelerindendir.
Buradaki Yerküpe Mağarası yerel belediye
tarafından ziyarete açılmış, Valilik tarafından da
aydınlatma çalışmaları yapılmaktadır. Mağara 100 m.
uzunluğunda, giriş ve çıkışı arasında 17 m. lik yükselti
farkı bulunmaktadır. Mağara içerisinde damlataşları,
sarkıtlar ve küçük su havuzları bulunmaktadır.
Doğal sit alanı olarak ilan edilmiştir.
48
MOTOKROS
Motokros kapalı alanlarda, kapalı bir parkur
dahilinde, doğal engeller kullanılarak yapılan bir
motosiklet sporudur. Parkurlar 1,5 km'den kısa 3
km'den uzun olmamalıdır. Parkurun en dar yeri 9
mt.'den az olmamalı, seyirci parkurdan en az 1 mt.
mesafede olmalıdır. Parkurlarda derin su geçişi ve
çok taşlı zeminler olmayacak ve ortalama sürat 50
Km/h'den fazla olmamalıdır. Muğla’nın ilçelerinin
tamamında eşsiz doğası eşliğinde motokros yapılabilmektedir.
ATLI SAFARİ
Geçmişte Türklerin vazgeçilmezlerinden olan atlar,
günümüzde kentlerde neredeyse hiç kalmadı. Dalyan, Ortaca,
Bodrum, Fethiye ve Marmaris size atlarla buluşma fırsatı da
sunmaktadır. At sahipleri size nasıl at binildiğini, nasıl
yönetildiğini kısa sürede öğretecektir.
TREKKİNG
Trekking; doğada, bir noktadan diğer bir noktaya
varmak amaçlı yapılan, genelde hafif tempolu sportif
yürüyüşlerdir. Köyceğiz’de çevredeki yaylalara ve
özellikle Gölgeli,
Sandras, Beşparmak Dağları ile
Cankurtaran Zirvesi’nde (bölgede rakım yaklaşık 2300
metre),
Datça'ya
üç
kilometre mesafedeki
Reşadiye
Köyü’nde, Gökova’nın verimli, yemyeşil düzlüğünden
başlayarak sırtını Sakar’ın dik yamaçlarına dayayan
Akyaka’da doğa yürüyüşleri yapılabilir.
QUAD SAFARİ
ATV ( QUAD) Safari 4 tekerlekli motosikletlerle bazen çamurlu, bazen sulu derelerde
tabii hayatın içinde, adrenalin ve heyecan sporudur.
49
Araba kullanmayı bilmenize ve ehliyet
sahibi olmanıza bile gerek kalmayan ve herkesin
yapabileceği ve eğlenebileceği bir spordur. Kısa
bir tanıtım bilgisinden sonra ve bir kaç metre
kullandıktan sonra ATV motoruna tamamen
hakim olmayı başarıyorsunuz...
ATV
(QUAD)
Safariyi
Muğla’nın
Ortaca, Fethiye ve Marmaris ilçelerinde deneyebilirsiniz.
RAFTİNG
Rafting, raft adı verilen botlarla, tepesi
yüksek nehirlerde yapılan bir nehir sporudur.
Raftingde asıl olan içinde bulunduğunuz raftı
devirmeden, kürekle yönlendirerek kayalar ve
engeller arasından geçirmektir. Rafting, 6 ile 8
kişilik takımlar halinde yapılır ve başarılı
olabilmek tek vücut gibi hareket eden bir takım
olabilmekten geçer.
Bu sporda akarsular zorluk derecesine göre altı dereceye ayrılırlar. 6. derece en zor
parkurları, 1. derece ise en kolay parkurları belirtir.
Derece 1: Çok basit akıntıya sahiptir. Küçük kolay geçişler için uygundur.
Derece 2: Akıntı azdır; düzenli bir akışa sahiptir. Küçük kayalar ve dalgalar vardır,
ancak hiçbir tehlikesi olmayan, basit geçişler için elverişlidir.
Derece 3: Orta zorluktadır. Bu sınıfta boyu bir
metreyi bulan dalgalanmalar oluşabilir. Görüş
mesafesi sınırlıdır.
Derece 4: Çok zor ve büyük rapidler
vardır.
Düşüşlerin
başlangıcını
ve
bitişini
kestirmek güçtür. Hırçın geçişler ve zorlu engellerle
dolu
bir
sınıftır.
50
Derece 5: Aşırı zor, yüksek debi ve akıntı, tehlikeli kayalar, dik yamaçlar, arka arkaya
gelen düşüşler, ilerlemede sınırlı geçişler vardır. Amatör raftingciler için önerilmeyen
parkurdur.
Derece
6: Nehrin
metrelerce
yukarıdan
dökülür; sık engellerle doludur. Geçişi uzman
raftginciler için bile zor ya da imkansız olan sınıftır.
Dalaman Çayı rafting için en elverişli
nehirdir. Farklı zorluk derecelerinde iki ayrı etabı
bulunan Dalaman
derecesinde
ve
çayının üst etabı 3. zorluk
bu
etap
rafting
botlarıyla
geçilebilmektedir. Alt bölümde kalan 2. etap ise
"river-kayaking" olarak adlandırılan küçük botlarla
geçilmekte ve ilk kez deneyenlere ve tavsiye edilmektedir. 1 zorluk derecesindeki bu etaba,
çocuklar da katılabilir. Rafting deneyimini Köyceğiz, Dalyan ve Fethiye’de yaşayabilirsiniz.
YAMAÇ PARAŞÜTÜ
Ölüdeniz, Türkiye'de ve Dünya'da ender bulunacak güzellikteki yamaç paraşütü
cennetlerinden
birisidir. Amatör
pilot
eğitimlerini
tamamlamış pilot adaylarına yönelik ileri uçuş teknikleri
eğitimi ve profesyonel pilotlar için harika bir uçuş
alanıdır. Babadağ'dan
yapılan
düz
yaklaşık
30
sürmektedir.
pilotlar,
akımlarını
değerlendirerek saatler
bir
dakika
Tecrübeli
yükselen
süren
uçuş
uçuşlar
hava
yapmak
mümkündür.
Yamaç Paraşütü aktivitesi sayesinde bir doğa harikası olan Ölüdeniz’i yaklaşık 2000
metre yükseklikten yavaş yavaş alçalarak izleyebiliyorsunuz. Bu yükseklikten sadece Patara
Plajı ve Dalaman’ı değil açık bir günde Rodos’u bile görebiliyorsunuz. Babadağ'da 3 adet
kalkış parkuru bulunmaktadır. Adrenalin tutkunları için çok eğlenceli bir aktivitedir.
51
KİTESURF
Eğlenceli bir spor olarak Kitesurfing
1980'lerde başladı, ama bin çevirmek kadar
popülerlik elde etmemişti. 2000 öncesi bir bin
uçurtma sörfçü dünya çapında daha az idi. 2005
yılında bu sayı arttı ve neredeyse 100.000.
Kitesurfing da yaygın kiteboard olarak bilinir
ve flysurfing gibi bazı Avrupa ülkelerinde.
Kitesurfing in öncül basittir: tahrik için
büyük, güçlü uçurtma kullanarak ayakta veya
ulaşım çeşit üzerinde oturan, kitesurfer yüksek
hızlara ulaşmak ve şaşırtıcı ve heyecan verici
Dublörler
gerçekleştirmek
yapabiliyor.
Kitesurfing en sık görülen formu, adından da
anlaşılacağı gibi, suyun büyük bir gövde üzerinde
surfboard kullanılarak yapılır.
Muğla’da Gökova Körfezi ve Akyaka en
önemli kitesurf alanlarından birisidir. Ancak
Bodrum, Marmaris, datça ve Fethiye sahillerinde de rahatlıkla yapılabilmektedir.
YATÇILIK
Muğla bir liman kentidir. Muğla'nın sahil şeridinin
uzunluğu 1124 kilometredir. Sahil şeridi boyunca
sayısız bakir koy ve körfez bulunmakta olup, coğrafi
yapı yat turizmi ve yatçılık için son derece
elverişlidir. Akdeniz ve Ege'nin turkuaz suları,
sayısız
koy,
ve
plajlarla
dolu
körfez
bir
hazine sunmakta ve yatçılara her gece için
değişik ve özel bir lokasyonda demirleme ve tatil
olanağı sağlamaktadır. Muğla ‘nın birçok beldesi
yatçılar için vazgeçilmez uğrak yerleridir.
52
KANO
Eşen Çayı kano için oldukça
uygun bir sudur. Sakin
aktığı için hiçbir tehlikesi
olmayan çay temiz ve
serin bir suya sahiptir.
Nehir
çevresinin
sürekli
değişen manzarası ve üzerinde
barındırdığı
bitki
örtüsü
kano
turuna
katılanları
cezbetmektedir. Çamur banyosu için mola verilen yerler
bulunmaktadır.
Çamurdan kurtulmak için tek yol Eşen çayının buz
gibi sularına kendinizi bırakmaktır. Birçok kano meraklısı
katıldığı turlardan güler yüz ve memnuniyetle ayrılmaktadır.
Eşen Çayının yanında Bafa Gölü ve Köyceğiz Gölü’nde kano aktiviteleri yapılabilmektedir.
GÜNÜBİRLİK TEKNE TURLARI
Bodrum merkez,
Gümbet, Turgut Reis,
Yalıkavak,
Türkbükü
ve Torba
gibi iskelelerden başlayıp yarımada çevresinde, Çökertmeye kadar Gökova sahillerinde güzel
koy ve plajlar, Karaada başta irili ufaklı adaları içine alan günübirlik tekne turları yapılıyor.
Yerli kaptan ve tayfalar eşliğinde bu teknelerle günün en büyük keyfi yaşanır; yol üzerindeki
en gizemli sahillerde yüzülür ve genellikle bir kıyı
restoranında öğlen yemeği yenilir. Bunların arasında
en popüler olanlarından biri de "Karaada" gezisidir.
Burada ılık pınarlar kıyıdaki bir kayadan çıkar, gölete
dökülerek
denizle
birleşirler.
Ayrıca, gerçek anlamda denize açılmayı sevenler,
motorlu ve yelkenli, konforlu yatlarla ve düzineli
gruplar halinde haftalık deniz turlarına çıkabilir.
Marmaris ve Çevre Koylara Tekne Turu; Dalyan
Tekne Turu ve akşam eğlencesi için Yemekli Mehtap Turu günübirlik tekne turu severleri için
53
idealdir.
Özellikle
Dalyan
muhteşem koylarda gezi,
Turu'na
katılarak
İztuzu Plajı (caretta
caretta), Dalyan çamur banyosu ve Kaunos antik
kentini tek seferde yaşayabilirsiniz.
Fethiye ve Göcek’ten;
Yassıca Adaları,
Hamam Koyu, Bedri Rahmi Koyu, Tersane Adası,
Göbün Koyu, Kurşunlu Koyu, Boynuzbükü, Domuz
Adası, Yavansu, Kızıl Ada ve Zeytin Adası'nda
oluşan
bu
bölge
adlandırılmakta. 12
12
Adalar
Adalar bölgesine
olarak
günübirlik
tekne turuna katılmanızı tavsiye ederiz.
MAVİ YOLCULUK
Türkiye'nin
özgün,
geleneksel
Gulet tipi tekneleriyle "mavi yolculuk"
lara keyifle yelken açmak, ayrıcalıklı bir
tatil biçimidir.
Geniş karineleri ve güverteleriyle,
geçmişte balıkçılık ve taşımacılık amacıyla
kullanılan Guletler, Günümüzde mavi yolculuğun en ideal aracı olarak ilgi görmektedir.
Çağdaş koşullara uygun biçimde donatılan kamaraları,
mutfakları,
güneşlenme
ve
dinlenme
alanlarıyla
aradığınız bütün konforu, ahşap sıcaklığı içinde
geleneksel guletlerde bulmanız mümkündür.
Mavi
vasıtasıyla
yolculuk
organize
katılabileceğiniz
gibi,
eden
yakın
acentalar
arkadaş
grubunuzla birlikte bir guleti veya motorlu yatı yalnızca
kendiniz için kiralayıp, dilediğiniz rotada gönlünüzce
tatilinizi geçirebilirsiniz.
54
Akdeniz'in mavi sularında tarih ve doğal güzelliklerle kucaklaşan şirin koyları ve adaları bir
tekne ile keşfetmek, hayal değil. Bundan 40 yıl kadar önce yalnızca denizcilerin ulaşabildiği
benzersiz güzelliklerle dolu bu koylara ve adalara,
artık dileyen herkes geleneksel - ahşap bir guletle
yelken açabiliyor. Bir yandan mavi yolculuğun
keyfini yaşarken, diğer yandan yüzerek, tüplü ya da
tüpsüz dalış yaparak, balık tutarak, jet-ski surf
yaparak hobilerinizi geliştirebilirsiniz.
Fethiye
ya
da
Göcek
limanlarından
başlayacağınız mavi yolculuğun Marmaris rotası üzerinde Tersane adası Cleopatra hamamı
koyu, ağ limanı Ekincik körfezi ve Dalyanın ünlü Kaplumbağa plajı İstuzu vardır. Dilerseniz
rotanızı Antalya yönüne çevirerek Gemiler koyu, St Nicholas adası Ölüdeniz, Belcekız Plajı,
Kelebekler Vadisi, Kalkan, Kaş ve batık kent Kekova’yı da görebilirsiniz.
BOTANİK TURİZMİ VE BİYOÇEŞİTLİLİK:
Dünya, bitki çeşitliliği açısından 37 farklı bölgeye ayrılmış durumdadır. Türkiye, bitki
çeşitliliği açısından dünyanın zengin coğrafyalarından
birinde yer almaktadır.
Flora bölgeleri ya da fitocoğrafik bölgeler
olarak da bilinen bu bölgelerden 3 tanesi, İranTuran, Avrupa-Sibirya ve Akdeniz fitocoğrafik
bölgesi Anadolu üzerinde kesişmektedir.
3.000’i endemik olmak üzere, 12.000 bitki türünün
ülkemizde
yaşamasının nedenlerinden biridir. Bitki çeşitliliğinin bir başka nedeniyse Anadolu’nun farklı
jeolojik, jeomorfolojik ve iklimsel özellikleriyle
çok farklı ekosistemlere sahip olmasıdır. Yüksek
dağlar, bozkırlar, sulak alanlar, tuz gölleri,
karışık yaprak döken ormanlar, herdem yeşil
ormanlar, orman açıklıkları, makiler ve bunların
oluşturduğu
ekosistemler
farklı
türlerde
bitkilerin yaşamasına olanak verir.
Bitki ve hayvan âlemi dışında bir başka
âlem olan mantarlar da ülkemiz coğrafyasında
55
kendilerine yer bulmuş durumdadır. Bugün ülkemizde 2.000
civarında mantar türü yaşadığı bilinmekte ve bu çeşitlilik
yeni keşiflerle her yıl artmaktadır.
Türkiye, hayvan çeşitliliği açısından da dünyanın
zengin
coğrafyalarından
birinde
yer
almaktadır.
Anadolu coğrafyasına bakıldığında Asya,
Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişme noktasında
olduğu görülür. Bu kesişme Anadolu’nun her üç
kıtaya özgü canlıları barındırmasına neden olur.
Türkiye’nin denizel türler açısından da çok zengin olduğu söylenebilir. Kuzeyinde soğuk ve
az tuzlu sulara sahip Karadeniz, güneyinde sıcak ve çok
tuzlu sulara sahip Akdeniz ve her iki denizin kesiştiği,
bir iç deniz olma özelliğindeki, Marmara Denizi
birbirinden farklı denizel türlerin yaşamasına olanak
sağlar.
Ayrıca Kızıldeniz’den gelen tropik kökenli deniz
canlılarının sayısındaki artış da tür zenginliğini artırmaktadır. Ayrıca çok sayıda göl ve akarsu
sistemleri de tatlısu balıklarının ve omurgasızlarının yaşamasına olanak verir.
Anadolu'da bulunan 12.000 türden 3.000 ‘inin endemik olmasına karşılık tüm
Britanya'da 2.000 çeşit bitkinin varlığı dikkate alınırsa ülkemizin bu konudaki zenginliği
açıkça görülecektir.
Tüm Avrupa'da 500 kadar kuş türü ve
125 sürüngen türü mevcuttur. Türkiye'de ise 413
kuş türü ve 93 sürüngen türü mevcuttur.
Ülkemizin böyle bir zenginliğe sahip olmasının
sağlayacağı avantajları yeterince kullanamaması
ise başlı başına bir sorundur.
Bir araştırmada ülkemize özgü elma çeşidi sayısı 100'ü, armut çeşidi sayısı ise 600'ü
geçmektedir. Yine tarla bitkilerinin birçoğu da ülkemize özgü olma niteliği taşımaktadırlar.
56
Bitkisel gen kaynakları yanısıra tüm dünyada
tanınan Ankara Keçisi, Ankara Kedisi, Ankara
Tavşanı ve Kangal Köpeği günümüzün en popüler
canlıları arasında yer almaktadırlar.
Ülkemiz Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’ni
imzaya
açıldığı
5
Haziran
1992
tarihinde
imzalamıştır.
Sözleşme, TBMM tarafından 29 Ağustos 1996 tarihinde 4177 sayılı Kanun ile
onaylanmış ve onay belgesinin Birleşmiş Miletlere tevdisi akabinde 14 Mayıs 1997 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. Sözleşmeye bu güne kadar 193 ülke taraf olmuştur.

BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi

Nesli Tehdit Altında Olan Yabani Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşme (CITES)

Gıda ve Tarım İçin Bitki Genetik Kaynakları Uluslararası Anlaşması (FAO)
Dünya’da her yıl 22 Mayıs tarihi Dünya Biyoçeşitlilik Günü olarak çeşitli
etkinliklerle kutlanmaktadır.2010 Ekim ayında Japonya’nın Nagoya kentinde gerçekleştirilen
BM Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (BÇS) 10. Taraflar Konferansı’nda 2011-2020 yılları
arasının
Uluslararası Biyolojik Çeşitlilik Onyılı olarak ilan edilmesine karar verilmiş ve
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2011-2020 Biyoçeşitlilik Onyılı ilan edilmiştir.
Muğla ili biyoçeşitlilik bakımından ülkemizde ve dünyada çok önemli bir konumda
bulunmaktadır. Tespit edilmiş yüzlerce tür endemik ve nesli tehlike altında olan bitki ve
hayvan türü olmasına rağmen, keşfedilmeyi bekleyen daha birçok tür bulunduğu yönünde
genel bir görüş hakimdir. Dünyada çok dar alanlarda yayılış gösteren Sığla Ağacı, orkide
57
türleri, Karakulak, Akdeniz Foku, Göcek Kara Semenderi gibi
daha
birçok
tür
Muğla
ili
sınırları
içerisinde
yayılış
göstermektedir.
Bunun yanında
önemli
yollarından
Muğla
kuş
göç
birisi
üzerinden
geçmektedir. Dalyanİstuzu Kumsalı, Çalış Sahili, Sarıgerme Sahili, Ekincik Koyu gibi
deniz kaplumbağaları (Caretta caretta) ve Nil Kaplumbağalarının
üreme sahillerine sahiptir.
MUĞLA’DA TERMAL TURİZM
Muğla’da turizmin il ekonomisine katkısı diğer tüm ekonomik faaliyetleri geride
bırakmaktadır. Nitekim Muğla denildiğinde akla gelen ilk gelen “deniz-kum-güneş”
turizmidir. Ancak il ölçeğinde düşünüldüğünde turizmin çeşitliliği göze çarpmaktadır. Termal
turizm de Muğla’daki turizm türlerinden biridir. Dalaman, Girmeler ve Sultaniye
Kaplıcalarında termal turizme yönelik hizmet sunulmaktadır.
Dalaman Kaplıcası
Muğla’nın Dalaman ilçesinde bulunan Thermemaris kaplıcası İncebel mevkii Kükürtlü
Göl kenarında bulunmaktadır. Deniz ve orman arasında oldukça güzel bir doğa alanı
içerisinde yer alan kaplıca Dalaman merkeze 10 km, Fethiye ilçe merkezine 45 km, Muğla il
merkezine ise 90 km mesafededir. En yakın havaalanı olan Dalaman Havaalanı’na ise 4 km
uzaklıktadır.
Thermemaris kaplıcasında bulunan tek tesis Thermemaris Health & Beauty Resort’tur.
Tesiste hidromasajlı kapalı termal havuz, 2 adet jakuzili kapalı termal havuz, sauna, Türk
hamamı, aroma banyosu, 2 adet şifalı çamur havuzu bulunmaktadır. Tesiste ayrıca doktor
gözetiminde thalasso terapi, anti-stres ve anti-selüloit programları, zayıflama, şifalı yosunçamur kürleri, enerji kürleri ve fizyoterapi hizmeti sunulmaktadır. Kaplıca suyunun
romatizma, deri, kalp ve kan dolaşımı, solunum yolları, kadın hastalıkları, sinir ve kas
yorgunluğu, sinirsel hastalıklar, eklem ve kireçlenme ile bağırsak hastalıklarına iyi geldiği
bilinmektedir.
58
Girmeler Kaplıcası
Kaplıca Fethiye ilçesi Kemer Bucağı sınırları içinde yer almaktadır. Saklıkent yolu
üzerinde Girmeler Köyü’nde bulunan kaplıca Fethiye ilçe merkezine 35 km, Muğla il
merkezine 160 km, Dalaman havaalanına 80 km uzaklıktadır. Girmeler Köyü muhtarlığı
tarafından işletilen tesis yaz aylarında açıktır ve daha çok günübirlik ziyaretçileri
ağırlamaktadır. Kaplıca suyunun mide, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi üzerinde etkisi
olduğu ve böbreklerde diüretik etki gösterdiği bilinmektedir.
Sultaniye Kaplıcası
Köyceğiz ilçesinde yer alan kaplıca, Köyceğiz Gölü’nün güneybatı kıyısında ve
Ölemez Dağı’nın eteklerinde bulunmaktadır. Muğla-Marmaris karayolu üzerindeki kaplıca
Köyceğiz’e 20 km, Dalya beldesine 4 km uzaklıkta, en yakın havaalanı olan Dalaman
Havaalanı’na 65 km mesafededir. Kaunos Otel ve Özay Otel bünyesinde hizmet veren tesiste
iki adet kaplıca havuzu bulunmaktadır. Çoğunlukla günübirlik ziyaretçilere hizmet sunan
kaplıca suyunun romatizma, deri, kalp ve kan dolaşımı, solunum yolları, kadın hastalıkları,
sinir ve kas yorgunluğu, sinirsel hastalıklar, eklem ve kireçlenme, göz ve ameliyat sonrası
rahatsızlıklara olumlu etkisi bulunmaktadır.
Tablo 4.1.’de Muğla’da bulunan termal tesislerin işletme izin türleri, kapasiteleri ve
bulundukları ilçe/belde yer almaktadır. Tablo’dan da anlaşılacağı gibi Muğla’da termal
turizme yönelik hizmet veren tesis sayısı ve kapasitesi oldukça sınırlıdır ve ilde termal
turizmin diğer turizm türlerinin gölgesinde kaldığı söylenebilir. Muğla’ya ait termal turizm
istatistiklerine (ortalama kalış süresi, doluluk oranı, tesise geliş sayısı ve geceleme sayısı)
ulaşılamamıştır.
Tablo 4. Muğla İlinde Bulunan Termal Tesisler
İşletmenin Adı
İzin Türü
Oda/Yatak
Sayısı
İlçe/Belde
Thermemaris Health
&Beauty Resort
Sağlık Bakanlığı Kaplıca
İşletme İzni
80/200
Dalaman
Girmeler Kaplıcası
Sağlık Bakanlığı Kaplıca
İşletme İzni
25/50
Fethiye
Sultaniye Kaplıcası
Sağlık Bakanlığı Kaplıca
İşletme İzni
82/32
Köyceğiz
59
Kaynak zenginliği açısından Avrupa’da ilk sırada yer alan Türkiye, dünyada da ilk 7
ülke arasında yer almaktadır. Doğal su çıkışı ve bol su verimi, termal suların debi ve
sıcaklıkları, eriyik maden değerinin yüksek oluşu, kükürt, radon ve tuz bakımından zengin
oluşu ve coğrafi konumundan kaynaklı diğer turizm türlerine entegrasyon kabiliyetinin oluşu
Türkiye’deki termal su kaynaklarını dünyadaki diğer kaynaklarından bir adım öne taşıyan
başlıca özelliklerdir.
4.2.
MUĞLA İLİNDE DOĞA TURİZMİ AMAÇLI KULLANILAN VE KORUMA
STATÜLÜ ALANLAR
4.2.1.
Muğla İlinde Bulunan Korunan Alanlar
Doğa turizmi faaliyetlerinin yapıldığı alanları korunan alanlar (yönetime tabi) ve henüz
doğa turizmi faaliyetlerinin kontrol edilmediği kontrolsüz alanlar olarak iki başlık altında
incelemek mümkündür.
Korunan alanlar, milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları,
doğal sit alanları, sulak alanlar, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, özel çevre
koruma bölgeleri ve benzeri koruma statüsü bulunan, biyolojik çeşitliliğin, doğal ve bununla
ilişkili kültürel kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla ilgili mevzuata
göre tespit edilen ve yönetilen kara ya da deniz alanlarıdır.
Muğla genelinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın kontrolünde olan 11 tabiat parkı, 2
yaban hayatı geliştirme sahası, 7 sulak alan, 1 örnek avlak, 71 mesire yeri, 2 kent ormanı ve
Çevre ve Şehircilik Bakanlığının kontrolünde 5 adetÖzel Çevre Koruma (ÖÇK) Alanı
bulunmaktadır.
Bu alanlardan doğa turizmi bakımından önemli olanlar olup özellikleri detaylı olarak
alt bölümlerde verilmiştir.
4.2.1.1.
Korunan Alanların Doğa Turizmi Bakımından Değerlendirilmesi
Milli Parklar: Bilimsel ve estetik bakımdan, milli ve milletlerarası ender bulunan
tabii ve kültürel kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat
parçalarıdır.
Tabiat Parkları: Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü
içinde halkın dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarıdır.
Milli parklar ve tabiat parkları söz konusu özellikleri nedeniyle doğa turizmi açısından önemli
alanlardır.
60
Tabiat Anıtları: Tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel
değere sahip ve milli park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarıdır ve bu özelliklerinden
dolayı doğa severlerin ilgisini çeken alanlardır.
Tabiatı Koruma Alanları: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye
maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların getirdiği seçkin
örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla
kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarıdır.
Tabiat anıtları ve tabiatı koruma alanları da doğal yapılarına zarar vermeyen bir faydalanma
ile doğa turizmi sektörü için çok önemli alanlardır.
Sulak Alan: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı,
acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen
derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem
taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden
itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerlerdir. Sulak alanlar,
biyoçeşitlilik açısından zengin olması nedeniyle doğa turizmi açısından önemli yerler olup,
doğaseverlerin ilgisini çekmektedir.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahası: Av ve yaban hayvanlarının ve yaban hayatının
korunduğu, geliştirildiği, av hayvanlarının yerleştirildiği, yaşama ortamını iyileştirici
tedbirlerin alındığı ve gerektiğinde özel avlanma plânı çerçevesinde avlanmanın yapılabildiği
sahaları belirtir.
Yaban hayvanları koruma sahalarında olduğu gibi yaban hayatını geliştirme sahaları
da son derece dikkatli yönetilmesi gereken alanlardır. Bu alanlar henüz gelişme aşamasında
olduğundan buralarda bulunan yaban hayvanları alanda henüz tutunamamışlardır. Bu yüzden
en küçük dış etkiden olumsuz olarak etkilenirler .ancak sahada yapılacak envanterler
sonucunda popülasyonu yeterli olan yaban hayvanlarının avlanma planları doğrultusunda av
turizmi kapsamında avlanmasına izin verilir.
Mesire yerleri genelde halkın günübirlik piknik yapacağı ve eğlenebileceği
rekreasyonel alanlar olup doğa turizmi faaliyetleri için tercih edilen önemli alanlardır. Mesire
yerleri ekoturistler için geçici konaklama, dinlenme ve ihtiyaç giderme, başlangıç ve bitiş,
toplanma noktaları olarak önem taşıyabilir. Ülkemizdeki kent ormanları da mesire alanlarına
yakın işleve sahiptir.
61
Özellikle doğa yürüyüşü, kuş gözlemciliği, bisiklet, foto safari, gem safari gibi doğa
turizmi faaliyetleri için daha büyük mesire yerlerine ve büyük ölçekli planlamalara ihtiyaç
bulunmaktadır.
Korunan alanlar doğa turizmi etkinlikleri bakımından dikkat çekici ve cezbedici
özelliklere sahiptir. Bu alanlarda kontrolsüz ve bilinçsizce yapılan doğa turizmi faaliyetleri
doğal dengenin bozulması bakımından bazı riskleri beraberinde getirir. Bu nedenle korunan
alanlarda, alanların özelliklerine göre yapılan yönetim planları doğrultusunda doğa turizmi
faaliyetleri gerçekleştirilmelidir.
Korunan alanların doğa turizmi faaliyetlerine uygunluğu uzman proje ekibi tarafından
puanlama usulü ile belirlenerek aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 5. Korunan Alanların Doğa Turizmi Faaliyetlerine Uygunlukları
Doğa
Turizmi
Faaliyeti
Doğa Yürüyüşü
Dağcılık
Bisiklet Turizmi
Agroturizm
Av Turizmi
Sportif
Olta
Balıkçılığı
Mağara Turizmi
Kuş Gözlemciliği
Foto Safari
Botanik Turizmi
Yaban
Hayatı
Gözlemciliği
Kamp Karavan
Hava Sporları
İzcilik
Festival Turizmi
Su Altı Dalış
Turizmi
Akarsu Turizm
Golf Turizmi
Kış Sporları
Turizmi
Oryantiring
Gem Safari
Milli Park
YHKS
YHGS
+
+
+
O
+
Tabiat
Parkı
+
+
+
O
+
Mesire
Yeri
+
+
+
+
Avlak
O
+
O
+
+
+
Sulak
Alan
+
+
+
O
+
O
-
O
+
+
O
+
+
+
+
O
+
O
O
O
O
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
O
+
O
O
+
O
+
O
O
-
O
O
O
O
O
O
+
O
+
+
+
+
+
+
+
+
O
+
+
O
+
-
O
-
+
-
O
-
+
+
+
-
+
-
-
O
O
+
O
+
-
+
+
+
+
+
+
+
Açıklamalar:+ (uygun), O (özel şartlar gerektirir), - (uygun değil)
Tabloda özel şartı gerektiren haller yapılacak olan gelişme ve yönetim planları
kapsamında değerlendirilmektedir. Korunma bakımından önem arz eden alanlarda bazı doğa
62
turizmi aktiviteleri özel şartlar gerektirir. Bazı alanlarda motorlu araçların çalıştırılması,
kalabalık aktiviteler, silahlı aktiviteler yaban hayatı bakımından risk taşıyabilir.
4.2.1.2.
Muğla İlindeki Milli Parklar
Muğla ilinde Saklıkent Milli Parkı ve Marmaris Milli Parkı olmak üzere 2 adet Milli
Park bulunmaktadır.
4.2.1.7.1. Marmaris Milli Parkı
Bulunduğu İl
Muğla
Kapladığı Alan
33.350 Ha.
İlan Tarihi
1996
Noktasal Koordinat
36°50'44.83''K - 28°17'52.74''D
Ort.Yükseklik
200 m.
Akdeniz, Ege bölgeleri geçiş zonunda,
Muğla ili sınırları içinde yer almaktadır. 1996
yılında ilan edilmiştir. Yüz ölçümü 33.350
hektardır. Milli parkta taban suyu yüksek olan
düzlüklerde
sığla
ağacı
toplulukları
bulunmaktadır. Alandaki yaygın ağaç türü ise
kızılçamdır. Suyun bol olduğu yerlerde çınarlar
bulunmakta,
güney
bakılarda
meşelere
rastlanmaktadır. Dere yataklarında zakkumlar
pembe çiçekleriyle yaz boyunca peyzaja renk katmaktadırlar. Milli parkta yaban keçisi, yaban
domuzu, sansar, tavşan, sincap kirpi gibi memeli hayvanlarla, ötücü kuşlar ve sürüngenler
yaşamaktadır.
Alandaki Rekreasyonel Kullanımlar
Park alanı içinde; Orientering; yön
bulma yarışmaları (orman içinde ), doğa
yürüyüşleri, yürüyüş yolları, dağ aşma
yarışmaları, paintball, çamur yarışları, dağ
bisikleti, botanik turları (endemik bitki
turları, nadir veya çiçekli bitki turları,
63
mantar turları), doğal yaşamı gözlem turları (yaban keçisi gözlem turları, orman kuşları ve
adakuşları gözlem turları vb.), kaya tırmanma, dalış turları, amatör balık avlama turları,
triatlon ; (1500 m yüzme + 40.000 m bisiklet + 20.000 m koşu olacak biçimde Ada ağzıNimara-İçmeler-Marmaris-Ada ağzı güzergahında) yapılmaktadır. Bu aktiviteler Milli Park
çevresini turizm açısından önemli hale getirmektedir.
Kaynak Değerleri:
Marmaris Milli Parkı;
Önemli Kuş Alanı, Önemli Doğa Alanı, Önemi Bitki Alanı, Önemli Memeli Alanı,
Sıfır Yokoluş Alanı ve Sıcak Bölge Alanıdır..
Kültürel Değerler
Marmaris Milli Parkının doğal kaynak değerlerinin yanısıra zengin tarihi geçmişinden
bugüne kalan ve sit alanı statüsünde olan arkeolojik kalıntılar, Amos harabeleri, Physkos
Antik kenti, Gavur Sancağı, Nimara Adası eski köy yerleşim kalıntıları ve manastır
kalıntılarıdır.
Ayrıca, doğal özellikleri açısından önem
arzedenNimara adası, Adaağzı mevkii, Günnücek
ormanı, Keçi ve Bedir Adası doğal sit alanı olarak
ilan edilmiştir. Marmaris yerleşim merkezinin
içinde eski kentin kuruluş yeri kentsel sit alanıdır.
Marmaris ilçesinin yaklaşık 2000 senelik
geçmişinden günümüze ne yazık ki çok az tarihi
eser kalmıştır. Başlıcaları; Physkos kenti, Amos
harabeleri, Gavur Sancağı ve Marmaris Kalesidir.
Physkos Kenti:
Marmaris’in
yaklaşık
2 km.
kuzeyinde,
Beldibi
yerleşiminin
batısındaki Asartepe mevkiinde yer alan antik kentten günümüze yalnızca sur duvarları
kalmıştır. 22.04.1992 tarihinde Kültür Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kurulu tarafından 1.ci derece Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.
64
Amos Harabeleri:
Turunç yerleşimi ile Kumlubük’ü ayıran Asarcık
Burnundaki tepenin üzerinde yer alan harabeler,
Helenistik devirden kalma tiyatro, tapınak ve sur
duvarlarından
oluşmaktadır.
Amos
harabeleri
14.10.1978 tarihinde I. ve III. Derece Arkeolojik Sit
Alanı olarak ilan edilmiştir.
Gavur Sancağı:
Turunç’tan Kumlubük’e ulaşımı sağlayan karayolunun sağ tarafında kalan Turunç
yerleşiminden yaklaşık 2 km. mesafedeki Sandaleyik Tepesinde yer alan kesimde, Helenistik
döneme ait bazı kalıntılar bulunmaktadır. Kalıntıların bulunduğu alan 14.10.1978 tarihinde I.
Derece Arkeolojik Sit alanı olarak ilan edilmiştir.
Marmaris Kalesi:
1557 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan kale, şu andaki Yat Limanı
ve ticaret merkezi arasında kalan tepe üzerinde yer almaktadır. Kale çevresinde eski Muğla
evlerinin
değişikliğe
uğramamış
birkaç
örneğini görmek mümkündür. Tarihi dokunun
tamamıyla olmasa bile büyük bir bölümünün
bozulduğu kale ve çevresinde yaklaşık 4
ha.’lık bir alan Kentsel Sit Alanı olarak ilan
edilmiştir.
Flora
Milli Parkta tespit edilen 514 bitki
türünden 54’ü endemik, 9’u yöresel endemik,
5’i tehlike altında, 74’ü tehlike sınıfı açısından nadir kategorisindedir.
Sığla Ağacı yöresel endemik bir türdür ve Milli Parkta kıyı
alanlarında yayılış göstermektedir. Milli Park; hem deniz hem orman
alanlarına sahip olduğundan korunması ve yönetilmesi deniz ve
karasal biyoçeşitlilik için önemlidir.
Milli parkın doğal değerleri; Kızılçam ormanları, bölgeye özgü
65
Günlük ağacı doğal yayılım alanları, orman dışı vejetasyon alanları (Maki, Frigana, Frigana
öncesi otsu bitkiler) ekolojik açıdan önemli doğal değerlerdir. Jeomorfolojik yapıya bağlı
olarak gelişen kaya blokları, mağara, dolinler, delta ağzı diğer önemli doğal değerlerdir. Saha
yer yer kızılçam ormanı olup kızılçam meşçereleri ile yüksek maki florasından oluşmaktadır.
Fauna
Milli Parkta; 213 Böcek türü, 35 Balık türü, 21 Memeli türü, 29 Sürüngen türü, 7 Çift
yaşar türü, 112 kuş türü tespit edilmiştir.
Yaban keçisi, Yaban domuzu, Tilki, Çakal, Porsuk, Karakulak, Ayı, Fare, Kirpi, Oklu
kirpi, Yılan türleri, Kertenkele türleri, Güvercin, Şahin, Atmaca, Kerkenez, Kartal, Ada
Doğanı, Kınalı keklik, Karatavuk, Ardıç kuşu, Gümüş martı, Karabaş martı, Ada martısı,
Kızılgerdan, Çıvgın, Baştankara, Serçe, Saka, İspinoz, Kara kızılkuyruk vb. olarak tespiti
yapılmıştır.
Tür olarak bakıldığında; Ağaç olarak; Kızılçam, Karaçam, Sığla, Dallı Akdeniz
Servisi,
Ağaççık olarak; Kermes meşesi, Pırnal meşesi, Boz pırnal meşesi, Bodur ardıç,
Yabani zeytin, Kocayemiş, Tespih, Defne, Sumak, Keçi boynuzu, Sandal, Menengiç,
Çalı ve Otsu olarak; Zakkum, Laden, Adaçayı, Eğrelti, Funda, Geven, Hayıt, Kekik, Rezene
vb. tespit edilmiştir.
4.2.1.7.2. Saklıkent Milli Parkı
Muğla İli Fethiye İlçesi Kayadibi Köyü ile Antalya İli Kaş İlçesi Aklar Köyü sınırları
içinde yer alan Saklıkent Milli Parkı, 1996 yılında Millipark olarak tescil edilmiştir. Milli
Park sınırları Bakanlar Kurulunun 14 Kasım 2009 tarih ve 27406 sayılı kararı ile 1643 Ha.
66
olarak daraltılmıştır. Milli Park Sahasının 87.0 Ha’ı Muğla ili sınırları içerisinde, 1556 Ha.’ı
Antalya ili sınırları içerisinde kalmaktadır.
Kaynak Değerleri
Saklıkent’e yaklaşırken kanyonun ilk görüntüleri nefes kesicidir ve Thor’un baltasıyla
ikiye bölünmüş gibi duran muazzam dağ
büyüleyicidir.
Arazi
yapısı,
düşey(dik)
yönlü
tektonizması ile derin kanyon oluşturarak iki
havza arasında uzanan özelliği ile ziyaretçilerde
hayranlık duygusu uyandırmaktadır.
Milli Parkın ana kaynak değerlerini,
1000-1100 m.yükseklikte ve oldukça dik vadi
yamaçlarına sahip Saklıkent Kanyonu oluşturmaktadır. Özellikle Saklıkent Kanyonu
içerisinde bazı kesimlerin karstik tünellerin çökmesi
sonucu
kanyon
oluşumuna
katkıda
bulunduğu
gözlemlenmektedir.
Saklıkent Türkiye’nin en uzun ve en derin
kanyonudur ve 18 km uzunluğundadır. Kanyon içindeki
şelale ve suyun çağlayan şeklindeki akışı ve derin
kanyonu görülmeye değer bir doğa harikasıdır. Tüm
kanyonu yürüyerek geçebilmek olanaksızdır. Profesyonel dağcılardan oluşan bir ekiple
birlikte gerekli malzeme ve ekipman sağlanarak Saklıkent Kanyonu geçilebilinmektedir.
Kanyon o kadar dar ve derindir ki güneş ışınları sulara kadar ulaşamaz.
Kanyon
içerisinde
16
adet
mağara
varlığından bahsedilmektedir. Mağaralarda 3000
yıl kadar önce insanların saklanmak için
buralarda yaşadığı söylenmektedir. Mağaralara
yürüyerek
ulaşılamıyor,
ancak
dağların
zirvelerinden aşağı inilerek ulaşabilmektesiniz.
Kanyonun girişi ile daha içerileri arasında 700
metrelik bir yükseklik farkı mevcuttur. Kanyonda yapılan yürüyüş esnasında dağların
yamaçlarından kopup gelmiş mineraller içeren çamur tabakalarını yüzünüze ve vücudunuza
67
sürerek rahatlama sağlayabilmektesiniz. Önünüze gelecek olan şelaleler ile bu çamurdan
kısmen
arınabilmektesiniz. Kanyonun kireç taşından oluşmuş
duvarları
dağlardan
inen
sularla
özenle
oyulmuştur.
Kanyon içinden ve asma köprü
altından akan su, köprü üzerinde yürüyüş
yapanlara
farklı
duygular
yaşatmaktadır.Bunları geride bıraktığınızda
gibi sularda çarçabuk ilerleyebilir ve dağlardan
buz
doğup çoşkuyla aşağı inen suların göz kamaştırıcı görüntüsünü izleyebilirsiniz. Bahar
aylarında su seviyesi bir hayli yüksektir ve bazı noktalarda boyunuzu aşar. Aynı zamanda
akıntı da yürümeyi zorlaştırır. Mayıs ayı ile birlikte su seviyesi ayak bileklerine kadar iner ve
kanyon içerisinde rahat bir gezintiye olanak verir.
Milli park alanında orman formasyonu
Kızılçam, Karaçam ve Sedir den meydana
gelmektedir. Bunlar sahadaki jeomorfolojik
basamakların
bulunduğu
yükseltiye
göre
sırasıyla maki, Kızılçam, Karaçam ve Sedir
şeklinde sıralanmaktadır.
Kanyon girişine yakın kesimlerde
Kızılçam yaygınlık gösterirken özellikle Milli
parkın Güneydoğu kesimlerinde 1000 m nin üzerindeki zonlarda Karaçam, Dumanlıdağ ve
yakın çevresinde ise anıt niteliğindeki Sedirler etkileyici görüntüler oluşturur. Aklar
yaylasının Güneydoğu kesimi soğanlı bitkilerin (Sıklamenlerin)
endemik olarak yerleştikleri ve yetiştikleri sahalardır.
Alandaki Rekreasyonel Kullanımlar
Saklıkent Türkiye’nin güneyinde olup, Akdeniz’in en
güzel tatil yörelerinden birisidir. Fethiye ile Kaş arasında Tlos
antik kenti yakınlarındadır. Yaklaşık 30 yıldır tatilcilerin uğrak
yeridir. Son zamanlarda konaklama ve daha fazla aktivite
imkanlarının sağlanması ile yöreye canlılık gelmiştir. Muğla ili
Fethiye ilçesi 48 km, Antalya ili Kaş ilçesi 60 km uzaklıktadır.
68
Ölemeç çorbası (ufalamaç), tingil çorbası, sündürme, leğen böreği, döndürme yörenin
yemekleri arasındadır.
Fethiye ile Kaş ilçelerinde konaklama için
uygun tesisler mevcuttur.
Ulaşım
genellikle
karayolu
ile
yapılmaktadır ancak Dalaman Havalimanı ile
hava yolunu da kullanmak mümkündür. Antalya
Muğla Burdur bağlantılı üç karayolu çam ağaçları
arasında
yapılacak
rahat
bir
yolculuk
ile
Fethiye’nin ziyaretçilerine kolay bir ulaşım
imkanı sağlar.
Fethiye’ye 48 km.mesafedeki Kayadibi köyündeki Saklıkent Milli Parkına özel
araçlarla, Fethiye merkezden kalkan Saklıkent dolmuşlarıyla ve ayrıca Saklıkent’e Güneyden
Kalkan-Yeşilova yol ayırımından Palamut köyü yolu ile ulaşılmaktadır.
Tablo 6. Muğla İlindeki Milli Parkların Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Marmaris Milli Parkı
Marmaris
Yüksek Derecede
Saklıkent Milli Parkı
Fethiye
Yüksek Derecede
Tablo 7. Muğla İlindeki Milli Parklara ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Marmaris İlçesinin giderek -Milli Parkın yerleşim yerlerine
artan turizm potansiyeli ve bitişik olması ve belli bir
girişinin bulunmayışı.
yatak kapasitesi.
Marmaris Milli Parkı
-Marmaris
Milli
Park -Mevcut uzun devreli gelişme
Müdürlüğü’nün kuruluşu ile planının günümüz ihtiyaçlarına
daha
etkin
denetim cevap vermemesi.
sağlanabilmesi.
-Arsa arzı darlığı nedeniyle
-Milli Park içerisinde 5 adet kamu kurumlarının ve şahısların
Yerel Yönetim (Belediye) taleplerinin çokluğu.
bulunaması sebebiyle idari
olarak denetim etkinliğinin
69
artması.
-Aktif ve katılımcı sivil toplum
örgütü sayısının fazla olması ve
katılımcı yaklaşımları.
-Alanın emsalsiz rekreasyonel
ve
peyzaj
değerlerinin
bulunması.
-Ülkemiz ve dünya ölçeğinde -Milli Parkın idari olarak iki
alanın önemli bir marka ayrı il (Muğla-Antalya) mülki
değerine sahip olması.
sınırları içerisinde kalması.
Saklıkent Milli Parkı
-Kanyon içerisinde yürüyüş -Uzun devreli gelişme planının
yapma imkanının yanında bulunmayışı.
dağcılık, mağaracılık ve rafting
gibi birçok doğa turizmi
aktivitesine olanak sağlaması.
-Yörede bulunan geleneksel
yaşam stilinin sergilenmesine
imkan sağlaması.
-Milli Park yakınında bulunan
birçok antik ören yerinin gelen
ziyaretçilere farklı alternatifler
oluşturması.
Tablo 8. Muğla İlindeki Milli Parklar Fırsatlar / Tehditler
Adı
Fırsatlar
Tehditler
-Kalkınma
ajanslarının
doğa
turizmi projelerini desteklemesi
-Marmaris İlçesinin giderek artan
nüfus yoğunluğu ve turizm baskısı.
-STK’ların doğa turizmine yönelik
talepleri
-Otantik ürünler ve pazarların
bulunması
-Korunan sahalara yerel
yöneticilerin korunan alan değil de
turizm alanı olarak bakmaları.
-Vatandaşların beklentilerinin bazı
bölgelerde yükseltilmiş olması,
Marmaris Milli Parkı
-STK destekleri,
Saklıkent Milli Parkı
-Halkın ve yöneticilerin
katılımcılığı,
etkin
-Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın
ödenek
gönderme
yönünde
imkanlarının olması,
70
-Turizm yatırım taleplerinin ölçüsüz
olması ve muhtemelen yönetim
planına aykırı olması,
-Beklentilerin
gerçekleşmemesi
ihtimalinin varlığı,
-Coğrafi
gelişmesi
bilgi
sistemlerinin
-Ücretsiz/ücretli
fırsatlarının olması,
-Yerel
yöneticilerin
kırsal
kalkınmada turizmi gerek ve yeter
şart olarak görmeleri,
tanıtım
Milli Parklara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi,
güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-
Saklıkent Milli Parkı UDGP çalışmalarının tamamlanarak alanı koruma kullanım
karakteristiğinin belirlenmesi.
Saklıkent Milli Parkı çevresindeki köylerin ekonomik durumunun arttırılmasına yönelik plan
ve projelerin yapılarak, halkın Milli Park üzerindeki taleplerinin en aza indirilmesi.
Sivil Toplum Örgütleri, Kalkınma Ajansları ve diğer kamu kurum kuruluşları ile sıkı bir
işbirliği içerisinde alan üzerindeki mevcut baskıların en aza indirilmesi.
Saklıkent Milli Parkında yöre halkının yapılan ekonomik faaliyetlere katılımının sağlanarak
alanın geneli üzerindeki baskılarının azaltılması çalışmalarının yapılması.
Marmaris Milli Parkında, yerel yönetimler ile sıkı işbirliğine gidilerek yapılan veya yapılması
planlanan tüm planlamaların UDGP’ye uygunluğunun sağlanması.
Milli Park içerisindeki doğa turizmi alanlarının ( Treking, bisiklet, dağcılık, jeep safari vb. )
taşıma kapasiteleri de göz önüne alınarak düzenlenmesi ve ziyaretçilerin kullanımına
sunulması.
4.2.1.3.
Muğla İlindeki Tabiat Parkları
Muğla ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla Şube
Müdürlüğü sorumluluğunda 11 Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar ;
Tablo 9. Muğla İlindeki Tabiat Parkları
TABİAT PARKI
BULUNDUĞU
İLÇE
TABİAT PARKI
BULUNDUĞU
İLÇE
Bafa Gölü Tabiat Parkı
Milas
Çetibeli Tabiat Parkı
Marmaris
Usuluk Tabiat Parkı
Bodrum
Katrancı Tabiat Parkı
Fethiye
Güvercinlik Tabiat Parkı
Milas
Fethiye
Kovanlık Tabiat Parkı
Datça
Çubucak Tabiat Parkı
Marmaris
Küçük Kargı Tabiat
Parkı
Ömer Eşen Tabiat
Parkı
Ölüdeniz-Kıdrak
Tabiat Parkı
İnbükü Tabiat Parkı
Marmaris
71
Fethiye
Fethiye
4.2.1.3.1. Bafa Gölü Tabiat Parkı
BAFA GÖLÜ
Manisa
MUĞLA-AYDIN
Milas-Bafa Beldesi
12281 Ha.
1994
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Milas- Söke karayolunun 30. km
sinde yer alan Milas İlçe merkezine 40 km
uzaklıkta Kapıkırı köyü içinde Herakleia
örenyeri çok geniş bir alanı kaplamaktadır.
Kapıkırı ve Gölyaka arasında bulunan taş
kayalıklarda Neolotik döneme ait (MÖ
6500-7500) duvar resimleri bozulmadan
günümüze kadar gelmiştir. Athena Tapınağı,Tiyatro Agora
Sur Duvarları, Endymion gibi Helenistik dönem yapıları
yanı sıra Bizans döneminde piskoposluk merkezi
olması nedeniyle Bafa Gölü içerisindeki adalarda
birçok kilise kalıntısı bulunmaktadır. Bafa Gölü Aydın
ve Muğla il sınırları içerisinde bulunan toplam 708 ha
alansal yayılıma sahip bir acı tuzlusu gölüdür. Su kotu
2m mertebesinde olup, en derin yeri 25 m dir. Bafa
Gölü’nün çevresi ılgınlık, zeytinlik ve çam ormanları
ile kaplı olup, göl kuzeyine DSİ tarafından yapılan set
boyunca okaliptus ağaçlandırması da yapılmıştır. Bu
bölgelerde suların çekildiği yaz aylarında, su sıcaklığı
hava sıcaklığına yakındır. Ilıman bölgelerde kışın
sıcaklık 0 derecenin altında yazın ise 30 C0 nin
üzerindedir.
Bafa Gölü M.S. 3. yüzyıla kadar Ege Denizi üzerinde Latmos Körfezi olarak bilinen
deniz kıyı ekosistemi durumunda iken Büyük Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlarla
kapanması nedeniyle denizden ayrılmış ve güncel göl halini almıştır. Gölün beslenişi yağışlar,
72
su kotunun düştüğü dönemlerde denizle olan
bağlantıdan gelen tuzlusu ve DSİ tarafından inşa
edilen kanal vasıtası ile B.Menderes nehrinden gelen
tatlı su tarafından sağlanmaktadır.
Kışın kuş zenginliği bakımından çok miktarda
kuşun kışladığı ve ürediği bir alandır.
Bataklık Kırlangıcı, Tepeli Pelikan, Küçük
Akbalıkcıl, Gri Balıkcıl üreyenlerden bazılarıdır.
Bu üreyen kuşlar dışında kışlamak üzere gelen
göçmen kuş ve ördek türlerinin barınma alanıdır. Bu
türlerin en önemlileri Küçük Batağan, Bahri Kara
boyunlu
Batağan,
Karabatak,
Ördek
çeşitleri,
Sakarmeke, Kaz, Pelikan, Flamingo, Kuğu, Fiyu v.b. Göl
çevresi
bitki
örtüsü
ılgınlardan,
zeytinliklerden
ve
çam
ormanlarından meydana gelir. Bafa Gölü B.Menderes’in saklı olduğu ekosistem özelliklerini
barındırmakta ve nesli tehlike altında bulunan birçok kuş türüne üreme ve kışlama olanağı
sağlamaktadır.
4.2.1.3.2. Usuluk Tabiat Parkı
USULUK Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Bodrum
14.3 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Kaynak Değerleri:
II. Derece doğal sit alanıdır. Kızılçam
ormanı ile kaplı saha Ege denizi kıyısındadır.
Saha tam kapalılıkta Kızılçam ağaçları ile kaplı,
alt bölümlerde sandal,yabani zeytin, pırnal meşe
ve diğer maki türleri ile kaplıdır. Akdeniz iklim
özellikleri karakteristik olarak görülmektedir.
73
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Sahada UDGP’na göre yapılacak konaklama tesisleri ile konaklama imkanı
sunulacaktır. Orman içerisinde yürüyüş ve deniz aktiviteleri yapılabilir.
Nasıl ulaşılabilir:
Bodrum –Milas Karayolunun 6 km sindedir.
Neler görülebilir:
Deniz –Kumsal ve kızılçam ormanı.
4.2.1.3.3. Güvercinlik Tabiat Parkı
Güvercinlik Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Milas
2.58 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Saha, Ege Denizi kıyısında ve kızılçam
ormanı ile kaplıdır. Eşsiz deniz manzarası ile
panaromik günbatımı manzarası görülmeye
değerdir.
Akdeniz
iklim
özellikleri
karakteristik olarak görülmektedir.
Kuzeyi kızılçam ormanları, doğusu
Milas-Bodrum karayolu, batısı Ege Denizi ve
Güneyi Güvercinlik Köyü yerleşim alanı ile çevrilmiş durumdadır.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Orman içerisinde yürüyüş ve deniz aktiviteleri yapılabilir.
74
Nasıl Ulaşılabilir:
Milas-Bodrum Karayolunun 30 Km.sinde yol güzergahında bulunmaktadır.
Neler Görülebilir:
Deniz ve Sahil.
4.2.1.3.4. Kovanlık Tabiat Parkı
Kovanlık Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Datça
4,21 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
11.07.2011 tarih 903 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlık Makamının olurlarıyla Tabiat
Parkı ilan edildi.Datça Yolu üzerinde bulunan Tabiat Parkı 1970 li yıllarda kurulmuş olup
4,21 Ha alana sahiptir. Datça Bozburun ÖÇK ve 2.Derece Doğal Sit alanları içerisinde
kalmaktadır. Kızılçam ve Akdeniz maki florası ile kaplıdır. 68 yatak kapasiteli 17 adet
Bungalov olarak hizmet vermektedir.
75
4.2.1.3.5. Çubucak Tabiat Parkı
Çubucak Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Marmaris
20,5 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
11.07.2011 tarih 903 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlık Makamının Olurlarıyla Tabiat
Parkı ilan edilmiştir. Marmaris-Datça kara yolunun 20 Km si üzerinde ve Hisarönü Körfezi
kıyısında 20,5 Ha alanda 1971 yılında tesis edilmiş olup, 400 çadır ve 35 karavan kapasiteli,
yaklaşık 2000 kişi kapasiteye sahiptir. Datça Bozburun ÖÇK, 1.Derece Doğal Sit ve Turizm
alanları içerisinde kalmaktadır. Kızılçam, mersin, defne ve sığla ağaçları ve Akdeniz maki
florası ile kaplıdır.
4.2.1.3.6. İnbükü Tabiat Parkı
İnbükü Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Marmaris
36.2 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
76
11.07.2011 tarih 903 sayılı Orman ve Su İşleri Bakanlık Makamının olurlarıyla Tabiat
Parkı ilan edilmştir. Marmaris-Datça kara yolunun 25 Km si üzerinde ve Hisarönü Körfezi
kıyısında 36.2 Ha. alanda 1984 yılında tesis edilmiş olup, 150 çadır ve 20 karavan kapasiteli
yaklaşık 700 kişi kapasiteye sahiptir. Datça Bozburun ÖÇK ve 1.Derece Doğal Sit alanları
içerisinde kalmaktadır. Kızılçam, Mersin, Defne ve Sığla ağaçları ve Akdeniz maki florası ile
kaplıdır. İnbükü, Çökertme ve Mağara koyu olmak üzere 3 koydan ibarettir. Çadır ve Karavan
kamp alanı olarak hizmet vermektedir.
4.2.1.3.7. Çetibeli Tabiat Parkı
Çetibeli Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Marmaris
5,00 Ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Gökova-Marmaris anakarayolu üzerinde hizmet veren Çetibeli Tabiat Parkı’nda, Ula
mimarisinin ahşap dokusu ile tesis edilmiş kır lokantası, yöresel kayrak taşı ile yapılmış
yuvarlak havuzları ve Orman Çeşmesi, Sığla (Günlük) ormanının mevcudiyeti ile çok farklı
bir ortamıs vardır Çetibeli’nin. Marmaris ve Datça’ya gidenler için yol üzerinde güzel bir anı
bırakacak mola yeridir.
77
4.2.1.3.8. Katrancı Tabiat Parkı
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Katrancı Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Fethiye/Yanıklar
20,877 ha.
11.07.2011
Flora:
Kızılçam (Pinus brutia), Mersin (Myrtus
communis), Sıtma Ağacı (Eucalyptus), Doğu Çınarı
(Platanus orientalis), Günlük Ağacı (Liguidamber
orientalis), Pırnal Meşesi (quercus ilex, Ilgın
(Tamarix smyrensisis), Zambak (Lilium), Süsen
(İris unguicularis), Siklamen (Cyclamen), Papatya
(Anthemis chia), Gelincik (Papaver
rhoeas), Geven (Astragalus). Fauna:
Keklik (Alectoris Chukar), Kırlangıç
(Hirunda
rustica),
Ağaçkakan
(Dendrocopos mayor), Sığırcık (Sturnus
vulgaris),
Ağaç
Serçesi
(Passer
montanus), Üveyik (Streptopelia turtur),
Atmaca (Accipiter nisus), Şahin (Buteo
buteo), Baykuş ( Asio otus), Saksağan
(Pica pica), Karga ( Corvus corax)
yaban domuzu (scrofa scrofa), tilki
(vulpes), tavşan (Lapus aeropaeus), sincap (Sciurus vulgaris) barındırmaktadır.
Sınırlar:
Katrancı Tabiat Parkı sınırı Kuzeyde Fethiye- Muğla Karayolu, Güneyde Ege Denizi,
Doğu ve Batıda Devlet ormanı.
Peyzaj Özellikleri:
Kızılçam meşceresinden oluşan orman dokusu, Kıyı şeridinde gizlenmiş kumsal,
deniz, temiz havası.
78
İklim Bilgileri:
Akdeniz iklim tipinin karakteristik özellikleri görülür. Bölgede iklim üzerinde deniz
etkisi ve yükseltinin yanı sıra yerşekillerinin uzanışı büyük rol oynar.
Arkeolojik ve Tarihsel Değeri :
Ö.Ç.K. alanı içinde kalmaktadır. 3.
derece doğal sit alanı olarak tanımlıdır.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Çadır
kamp
ve
Karavan
ile
konaklama imkanı, günübirlik piknik ve
dinleme, su sporları ve aktiviteler.
Nasıl Ulaşılabilir:
Fethiye-Muğla karayolunun 17. km'sinde olup karayolu ile ulaşım sağlanmaktadır.
Havayolu ile Dalaman Havaalanından 28 km mesafe uzaklıktadır.
Neler Görülebilir:
Deniz, temiz hava, orman, doğa yürüyüşü, gün batımı.
4.2.1.3.9. Küçük Kargı Tabiat Parkı
Küçük Kargı Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Fethiye/Yanıklar
15,281 ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Flora :
Tabiat Parkının ana flora özelliği
endemik
bir
tür
olan
Günlük
(Liguidamber orientalis) Ağaçlarıyla
kaplı
olmasıdır.
Kızılçam
(Pinus
brutia), Mersin (Myrtus communis),
Sıtma
Ağacı
(Eucalyptus),
Çınarı (Platanus orientalis),
Doğu
Pırnal
Meşesi (quercus ilex), Ilgın (Tamarix smyrensisis), Zambak (Lilium), Süsen
79
(İris unguicularis), Siklamen (Cyclamen), Papatya (Anthemis chia), Gelincik (Papaver
rhoeas). Fauna: Keklik (Alectoris Chukar), Kırlangıç
(Hirunda rustica), Ağaçkakan (Dendrocopos mayor),
Sığırcık (Sturnus vulgaris), Ağaç Serçesi (Passer
montanus), Üveyik (Streptopelia turtur), Atmaca
(Accipiter nisus), Şahin (Buteo buteo), Baykuş ( Asio
otus), Saksağan (Pica pica), Karga ( Corvus corax) yaban
domuzu (scrofa scrofa), tilki (vulpes), tavşan (Lapus aeropaeus), sincap (Sciurus vulgaris)
barındırmaktadır.
Sınırlar:
Küçükkargı Tabiat Parkı sınırı Kuzeyde Fethiye- Muğla Karayolu, Güneyde Ege
Denizi, Doğu ve Batıda Devlet ormanı.
Peyzaj Özellikleri: Günlük Ağaçları meşceresinden oluşan orman dokusu, kıyı şeridinde
gizlenmiş kumsal, deniz, temiz hava.
İklim Bilgileri:
Akdeniz iklim tipinin karakteristik özellikleri
görülür. Bölgede iklim üzerinde deniz etkisi ve
yükseltinin yanı sıra yerşekillerinin uzanışı büyük rol
oynar.
Arkeolojik ve Tarihsel Değeri :
Ö.Ç.K. alanı içinde kalmaktadır. 3. derece doğal
sit alanı olarak
tanımlıdır.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Günübirlik piknik ve dinleme, su sporları ve
aktiviteler.
Nasıl Ulaşılabilir:
Fethiye-Muğla karayolunun 20. km'sinde
olup karayolu ile ulaşım sağlanmaktadır. Havayolu
80
ile Dalaman Havaalanından 25 km mesafe uzaklıktadır.
Neler Görülebilir:
Deniz, temiz hava, orman, doğa yürüyüşü, gün batımı.
4.2.1.3.10. Ömer Eşen Tabiat Parkı
Ömer Eşen Tabiat Parkı
Manisa
Muğla
Fethiye/Yanıklar
4,426 ha.
11.07.2011
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Flora:
Tabiat Parkının ana flora özelliği endemik bir tür olan
Günlük (Liguidamber orientalis) Ağaçlarıyla ve Kızılçam ile
kaplı
Mersin
olmasıdır.
(Myrtus
communis),
Pırnal
Meşesi
(quercus ilex), Ilgın (Tamarix smyrensisis),
Zambak (Lilium), Süsen (İris unguicularis),
Siklamen (Cyclamen), Papatya (Anthemis chia),
Gelincik (Papaver rhoeas). Fauna: Keklik (Alectoris Chukar), Kırlangıç (Hirunda rustica),
Ağaçkakan (Dendrocopos mayor), Sığırcık (Sturnus vulgaris), Ağaç Serçesi (Passer
montanus), Üveyik (Streptopelia turtur), Atmaca (Accipiter nisus), Şahin (Buteo buteo),
Baykuş ( Asio otus), Saksağan (Pica pica), Karga ( Corvus corax) yaban domuzu (scrofa
scrofa), tilki (vulpes), tavşan (Lapus aeropaeus),
sincap (Sciurus vulgaris) barındırmaktadır.
Sınırlar:
Ömer Eşen Tabiat Parkı sınırı Kuzeyde
Fethiye- Muğla Karayolu, Güneyde Ege Denizi,
Doğuda Küçükkargı Tabiat Parkı ve Batıda Devlet
ormanı.
81
Peyzaj Özellikleri:
Günlük
Ağaçları
ve
Kızılçam
meşceresinden oluşan orman dokusu, kıyı
şeridinde gizlenmiş kumsal, deniz, temiz
hava.
İklim Bilgileri:
Akdeniz iklim tipinin karakteristik
özellikleri görülür. Bölgede iklim üzerinde deniz etkisi ve yükseltinin yanı sıra yerşekillerinin
uzanışı büyük rol oynar.
Arkeolojik ve Tarihsel Değeri :
Ö.Ç.K. alanı içinde kalmaktadır. 3. derece doğal sit alanı olarak tanımlıdır.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Bungalov evlerde konaklama imkanı
Nasıl Ulaşılabilir:
Fethiye-Muğla karayolunun 20. km'sinde olup karayolu ile ulaşım sağlanmaktadır.
Havayolu ile Dalaman Havaalanından 25 km mesafe uzaklıktadır.
Neler Görülebilir:
Deniz, temiz hava, orman, doğa yürüyüşü, gün batımı.
4.2.1.3.11. Ölüdeniz – Kıdrak Tabiat Parkı
Tabiatı Parkının Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Ölüdeniz - Kıdrak Tabiat
Parkı
Manisa
Muğla
Fethiye/Ölüdeniz
950 ha.
01.12.1983
Flora:
Kızılçam (Pinus brutia), Mersin (Myrtus communis), Pırnal Meşesi (quercus ilex),
Zambak (Lilium), Siklamen (Cyclamen), Papatya (Anthemis chia), Gelincik (Papaver rhoeas),
Geven (Astragalus). Fauna: Keklik (Alectoris Chukar), Kırlangıç (Hirunda rustica),
Ağaçkakan (Dendrocopos mayor), Sığırcık (Sturnus vulgaris), Ağaç Serçesi (Passer
82
montanus), Atmaca (Accipiter nisus), Şahin (Buteo buteo), Baykuş ( Asio otus), Karga (
Corvus corax), yaban domuzu (scrofa scrofa),
tilki (vulpes), tavşan (Lapus aeropaeus),
barındırmaktadır.
Sınırlar: KıdrakTabiat Parkı sınırı Kuzeyde
Akdeniz, Güneyde Devlet ormanı, Doğu
Ölüdeniz-Faralya köy yolu ve Batıda Akdeniz.
Peyzaj Özellikleri:
Kızılçam meşceresinden oluşan orman
dokusu, Kıyı şeridinde gizlenmiş kumsal, deniz, sarp kayalıkların oluşturduğu doğal peyzaj
değeri ve alan içerisinde yer alan arkeolojik kalıntılar.
İklim Bilgileri:
Akdeniz iklim tipinin karakteristik özellikleri görülür. Bölgede iklim üzerinde deniz
etkisi ve yükseltinin yanı sıra yerşekillerinin uzanışı büyük rol oynar.
Arkeolojik ve Tarihsel Değeri :
Ö.Ç.K. alanı içinde kalmaktadır. Doğal sit ve arkeolojik alanı olarak tanımlıdır.
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler:
Günübirlik dinleme.
Nasıl Ulaşılabilir:
Fethiye merkeze 12 km uzaklıkta olup karayolu ile ulaşım sağlanmaktadır. Havayolu
ile Dalaman Havaalanından 60 km uzaklıktadır.
83
Neler Görülebilir:
Deniz, temiz hava, orman, doğa yürüyüşü, gün batımı, Dünyanın en önemli yamaç
paraşütü pistine sahip Babadağından süzülen paraşütlerin seyri.
Tablo 10. Muğla İlindeki Tabiat Parkları Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Bafa Gölü Tabiat Parkı
Milas
Yüksek Derecede
Usuluk Tabiat Parkı
Bodrum
Yüksek Derecede
Güvercinlik Tabiat Parkı
Milas
Yüksek Derecede
Kovanlık Tabiat Parkı
Datça
Yüksek Derecede
Çubucak Tabiat Parkı
Marmaris
Yüksek Derecede
İnbükü Tabiat Parkı
Marmaris
Yüksek Derecede
Çetibeli Tabiat Parkı
Marmaris
Orta Derecede
Katrancı Tabiat Parkı
Fethiye
Yüksek Derecede
Küçük Kargı Tabiat Parkı
Fethiye
Yüksek Derecede
Ömer Eşen Tabiat Parkı
Fethiye
Yüksek Derecede
Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat Parkı
Fethiye
Yüksek Derecede
84
Tablo 11. Muğla İlindeki Tabiat Parklarına ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Dünyada ve Türkiye’de
çevre bilincinin giderek
artması, koruma alanlarına
olan ilginin ve bilincin
yükselmesi.
-
Bafa Gölü Tabiat Parkı
-
Usuluk Tabiat Parkı
-
Güvercinlik Tabiat
Parkı
-
Kovanlık Tabiat Parkı
-
Çubucak Tabiat Parkı
-
İnbükü Tabiat Parkı
-
Çetibeli Tabiat Parkı
-
Katrancı Tabiat Parkı
-
Küçük Kargı Tabiat
Parkı
-
Ömer Eşen Tabiat Parkı
-
Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat
Parkı
-Tabiat
Parklarının
tamamının peyzaj değeri
yüksek ormanlık alanlar ile -Usuluk Tabiat Parkı dışındaki
denize
sıfır
konumda Tabiat Parklarında gelişme
planlarının bulunmayışı.
bulunması.
-Çetibeli ve Güvercinlik Tabiat
-Çubucak, İnbükü, Katrancı
Parklarının, Tabiat Parkı
Tabiat Parklarının çadır yeri,
özelliğinden çok Mesire Yeri
kamping ve plaj hizmetlerini özelliği göstermesi.
bir arada verebilmesi.
-Usuluk, Kovanlık, İnbükü,
-Kovanlık, Ömer Eşen ve Çubucak, Ömer Eşen, Küçük
Usuluk Tabiat Parklarının Kargı, Katrancı, Ölüdeniz –
konaklamalı üniteleri ile Kıdrak Tabiat Parklarının I. ,
hizmet
verebilme II. ve III. Derece Doğal Sit
Alanları ile Arkeolojik Sit
olanaklarının bulunması.
Alanları içerisinde bulunması.
-Tabiat
Parklarının
tamamının
geleneksel -Tabiat Parklarının birçoğunda
yapılan tesislerin çok eski ve
müşteri kitlesinin olması,
günün ihtiyaçlarına cevap
ulaşım yönünden avantajlı
veremeyecek nitelikte olması.
olması.
-Tabiat
Parkları
ve
çevrelerinin flora ve fauna
yönünden zengin olması.
-Tabiat Parkları çevresinde
tarihi ve kültürel değerlerin
fazlalığı.
85
Tablo 12. Muğla İlindeki Tabiat Parkları Fırsatlar / Tehditler
Adı
Fırsatlar
Tehditler
 Bafa Gölü Tabiat Parkı
 Usuluk Tabiat Parkı
-STK destekleri,
 Güvercinlik Tabiat Parkı
 Kovanlık Tabiat Parkı
 Çubucak Tabiat Parkı
 İnbükü Tabiat Parkı
 Çetibeli Tabiat Parkı
 Katrancı Tabiat Parkı
 Küçük Kargı Tabiat
Parkı
 Ömer Eşen Tabiat Parkı
-Alan Kılavuzluğu Kursu
açılması,
-Halkın ve yöneticilerin etkin
katılımcılığı,
-Orman ve Su İşleri
Bakanlığı’nın ödenek
gönderme yönünde
imkanlarının olması,
-Coğrafi bilgi sistemlerinin
gelişmesi
-Ücretsiz/ücretli tanıtım
fırsatlarının olması,
 Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat
Parkı
-Vatandaşların beklentilerinin
bazı bölgelerde yükseltilmiş
olması,
-Turizm yatırım taleplerinin
ölçüsüz olması ve muhtemelen
yönetim planına aykırı olması,
-Beklentilerin
gerçekleşmemesi
varlığı,
ihtimalinin
-Yerel yöneticilerin kırsal
kalkınmada turizmi gerek ve
yeter şart olarak görmeleri,
-Korunan
sahalara
yerel
yöneticilerin korunan alan
değil de turizm alanı olarak
bakmaları.
Tabiat Parklarına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi,
güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-Muğla İlindeki Tabiat Parklarının Gelişim Planlarının en kısa zamanda tamamlanarak gerekli
yatırımların yapılması ve en uygun şekilde koruma kullanma dengesi gözetilerek hizmete
sunulması.
-Farklı koruma statüsüne sahip alanların en uygun şekilde yönetiminin sağlanması.
-Tabiat Parklarının farklı özellikleri göz önünde bulundurularak etkin şekilde tanıtımlarının
yapılması.
-Alanlarda bulunan tüm bina ve tesislerin gözden geçirilerek günümüz mevzuatlarına
uymayanlarının yıkılarak günün gereklerine uygun bir şekilde yeniden tesis edilmesi, bakım
onarım ile modernize edilebileceklerin yapılması ve bununla ilgili yeterli kaynak aktarımı
sağlanması.
-Denetim ve kontrol ile yetkili olan taşra birimlerinin teknik personel ve araç gereç yönünden
yeterli düzeye getirilmesi.
86
4.2.1.4.
Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları
Muğla ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla Şube Müdürlüğü
sorumluluğunda iki adet Tabiatı Koruma Alanı bulunmaktadır. Bunlar; Milas ilçesi sınırları
içerisinde bulunan Sırtlandağı Tabiatı Koruma Alanı ve Köyceğiz ilçesi sınırları içerisinde
bulunan Kartal Gölü Tabiatı Koruma Alanıdır.
4.2.1.4.1. Sırtlandağı Tabiatı Koruma Alanı
Tabiatı Koruma Alanının
Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Sırtlan Dağı (Halep Çamı)
Manisa
Muğla
Milas
760 Ha.
17.08.1988
Sırtlandağı Halep Çamı Tabiatı Koruma Alanı 17.08.1988 yılında Bakanlık Makamının
olurlarıyla, Milas İşletmesi Hudutları dahilinde bulunan Sırtlan dağı mevkii 760.0 Ha. bölümü
Halep Çamının (Pinus Halep Ensis) ülkemizde nadir bir ekosistemi olması nedeniyle Tabiatı
Koruma Alanı olarak ilan edilmiştir.
87
4.2.1.4.2. Kartal Gölü Tabiatı Koruma Alanı
Tabiatı Koruma Alanının
Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
4.2.1.5.
Kartal Gölü
Manisa
Muğla
Köyceğiz
1.343 ha.
Muğla İlindeki Tabiatı Anıtları
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’na göre tabiat ve tabiat
olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere
sahip ve milli park esasları dahilinde korunan tabiat
parçalarına tabiat anıtı denir ve tescillenir.
Muğla ili sınırları içinde yaş, çap ve boy bakımından
oldukça büyük, tarihi değeri olan 5 adet ağaç, Orman ve Su
İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla Şube
Müdürlüğü tarafından tabiat anıtı olarak korunmaktadır.
88
Tablo 13. Muğla’da Bulunan Tabiat Anıtı Bilgileri
Yöresel Adı
Alanı
(m2)
Tescil Tarihi
Yaşı
Söğüt Köyü Çınarı
1500
21.02.1995
250
Bayır Servi Ağacı
Bayır Çınarı
1500
1500
21.02.1995
21.02.1995
250
300
Ulu Meşe
1500
21.02.1995
-
Bitez Yalısı Zeytin
Ağacı
2500
29.09.1995
300
Mevki
Marmaris-Bayır-Kahve
Yanı
Marmaris-Bayır
Marmaris-Bayır
Fethiye- Hastane Yanı
Mah.
Bodrum - Bitez
Bunun yanında Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Muğla Tabiat
Varlıklarını Koruma Kurullarınca da tescillenmiş birçok anıt ağaç bulunmaktadır.
Tablo 14. Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Bilinirlik
SırtlandağıTabiatı Koruma
Alanı
Milas
Orta Derecede
Kartal Gölü Tabiatı Koruma
Alanı
Köyceğiz
Az Derecede
Söğüt Köyü Çınarı
Marmaris-Bayır-Kahve Yanı
Az Derecede
Bayır Servi Ağacı
Marmaris-Bayır
Bayır Çınarı
Marmaris-Bayır
Ulu Meşe
Fethiye- Hastane Yanı Mah.
Bitez Yalısı Zeytin Ağacı
Bodrum - Bitez
89
Az Derecede
Az Derecede
Az Derecede
Az Derecede
Tablo 15. Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtlarına ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Kartal Gölü TKA’nın her türlü
yerleşim
ve
kullanım
baskısından uzak olması.
Sırtlandağı Tabiatı Koruma
Alanı
Kartal Gölü Tabiatı Koruma
Alanı
-Sırtlandağı TKA.’nın turizm
-Kartal Gölü TKA’nın bakir ve merkezleri
yakınında
flora
açısından
emsalsiz bulunması.
değerler taşıması.
-Sırtlandağı TKA.’ya ulaşım
-Halep Çamının bölge için imkanının kolay olması.
endemik olması ve sadece bu
- Yetersiz personel,
bölgede bulunması.
-Sırtlandağı TKA’da doğal
sınırlayıcılar nedeniyle alanın
korunmasının kolaylaşması.
Söğüt Köyü Çınarı
Bayır Servi Ağacı
Bayır Çınarı
Ulu Meşe
-Köy yerleşim ve tapulu alanlar
içerisinde kalmasından dolayı
ek bir koruma gereksiniminin -Yerleşim merkezleri içerisinde
bulunmayışı.
olmasından ve bu alanlardaki alt
-Yöre halkının duyarlı olması yapı eksikliğinden dolayı
ve inanılan masalsı hikayeler koruma riski.
nedeniyle sahip çıkması.
Bitez Yalısı Zeytin Ağacı
Tablo 16. Muğla İlindeki Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtları Fırsatlar / Tehditler
Adı
Sırtlandağı Tabiatı Koruma
Alanı
Kartal Gölü Tabiatı Koruma
Alanı
Söğüt Köyü Çınarı
Bayır Servi Ağacı
Bayır Çınarı
Ulu Meşe
Bitez Yalısı Zeytin Ağacı
Fırsatlar
Tehditler
-Artan
doğa
turizmi
eğiliminden dolayı gerek merak
gerekse de bilimsel amaçlar
için bu alanlara olan talebin
artması.
-Yöre halkının bu doğal
değerlerin ekonomik getiriye
dönüştürülmesi
yönünde
bilinçli olması.
-Bu doğal değerlerin tanıtımı
sırasında yöresel kültür ile
yöresel ürünlerin pazarlama
olanağının bulunması.
-Alanlarda genel olarak yangın
tehlikesinin bulunması.
-Tabiat Anıtlarının bulunduğu
bölgelerde turizm potansiyelinin
yüksek olmasına bağlı arsa satışı
ve nüfus yoğunluğunun artması.
90
Tabiatı Koruma Alanları ve Tabiat Anıtlarına dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü
yönlerin daha geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve
tehditlerin önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik
kararlar;
-Tabiatı Koruma Alanlarını denetiminin daha düzgün sağlanabilmesi amacıyla personel sayısının
arttırılması.
-Tabiat Anıtlarının korunmasını sağlamada gerekli önlemlerin alınması.
4.2.1.6.
Muğla İlindeki Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Avlaklar
Muğla ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla Şube
Müdürlüğü sorumluluğunda iki adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası bulunmaktadır. Bunlar,
Köyceğiz YHGS ve Yılanlı-Çakmak YHGS’dir.
Köyceğiz Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
4.2.1.6.1.
Köyceğiz YHGS
4. Bölge Müd./Manisa
Muğla
Köyceğiz
31.483,00 Ha
16.10.2005
Sahanın Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Flora :
Pinus brutia (kızılçam) , liguidambar orientalis (sığla) maki ve frigana bitki
topluluğuna sahiptir.
Fauna :
Başta hedef tür Yaban Keçisi olmak
üzere Türkiye’de nadir görülen Karakulak, Boz
Ayı, ayrıca Yaban domuzu, Tavşan sıkça
görülebilenlerdendir.
91
Gerçekleştirilebilecek Faaliyetler
- Av Turizmi ( Yaban Keçisi )
- Doğa yürüyüşleri
- Jeep Safari
Nasıl Ulaşılabilir?
Muğla Fethiye Karayolu üzerinde bulunan
Kızılyaka Köyünden Yaklaşık 30 km mesafede
stabilize orman yolu ile 45 dk, ayrıca Muğla Fethiye Karayolu Köyceğiz İlçesi Hamitköy
Köyünden 23 km asfalt 17 km stabilize orman yolu olmak üzere toplam 40 km gidilmek
suretiyle Köyceğiz Yaban Hayatı Gelişim Sahasına varılabilir.
Yılanlı Çakmak Yaban Hayatı Geliştirme Sahası
4.2.1.6.2.
Sahanın Adı:
Bölge Müdürlüğü:
İl
İlçe/Köy
Kapladığı Alan
İlan Tarihi
Yılanlı-Çakmak YHGS
4. Bölge
Muğla
Merkez/Çakmak
1.509 Hektar
07.09.2005
Kaynak Değerleri
- Saha peridotit ve kalker yerli kaya mostraları ile alüvyon, yamaç molozu ve birikinti
konisi gibi çöküntü elemanlarından meydana gelmektedir.
- Yörede Akdeniz İklimi egemendir.
-
Ağaç olarak kızılçam, karaçam, meşe bulunmaktadır. Ağaççık olarak pırnal meşesi, bodur
ardıç, yabani zeytin, tesbih, sumak, keçiboynuzu- harnup ve menengiç bulunmaktadır. Çalı ve
ot olarak zakum, adaçayı, eğrelti, funda, geven, hayıt, kekik, rezene vb. türler bulunmaktadır.
Yosun, mantar, ve liken olarak kuzu göbeği ve çıntar bulunmaktadır.
92
- Sahada yaban keçisi- dağ keçisi, yaban domuzu, tilki, çakal, kurt, porsuk, ayı, sincap,
kirpi, tavşan ve ada tavşanı, kınalı keklik tahtalı güvercin, leylek, şahin vb. türler
bulunmaktadır. Sahada hedef tür Yaban Keçisi- Dağ Keçisi (Capra aegagrus)’dir.
- Doğusunda Sarnıç Sırtları, batısında Örmece Sırtları, kuzeyinde Yemişendere KöyüMortuma Çayı, güneyinde Çakmak Köyü bulunmaktadır.
Nasıl Ulaşılabilir?
Saha Muğla-Denizli Karayolu üzerinde ve Muğla’ya yaklaşık 30 dakika uzaklıktadır.
Neler Görülebilir?
Sahada hedef tür olan Yaban Keçisi- Dağ Keçisi (Capra aegagrus) görülebilir. Sahada
insan baskısı fazla olmadığından bozulmamış bir orman varlığı bulunmaktadır. Ayrıca
bölgede bulunan akarsuların oluşturduğu kanyonlar da görülebilir.
4.2.1.6.3.
Boğaziçi Örnek Avlağı
Sahanın Tescil Tarihi :
31.06.2008
Alanı :
8.325 Ha.
Avına
İzin
Verilen Yaban Domuzu
Hayvanlar :
93
Tablo 17. Muğla İlindeki YHGS ve Avlakların Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Köyceğiz YHGS
Köyceğiz
Orta Derecede
Yılanlı – Çakmak YHGS
Merkez / Çakmak
Az Derecede
Boğaiçi Örnek Avlağı
Fethiye
Orta Derecede
Tablo 18. Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklara ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
-Yönetim Planının olması.
Zayıf Yönler
-Alan çevresinde çok sayıda
avcı bulunması.
-Köy
Tüzel
Kişilikleriyle
koruma
protokollerinin -Sahanın yerleşim
bulunması.
yakın olması.
Köyceğiz YHGS
yerlerine
-Av turizmi faaliyetlerinin -Sahanın önemli bir kısmının
yapılması için yeterli kaynak Marmaris Milli Parkı ile
değerlerinin bulunması.
çakışması.
-Sahanın her yıl envanterinin -Karadan ulaşımın bulunmadığı
yapılması.
bölgelerde deniz yoluyla gelen
-Yaban Keçisi varlığının ve kaçak avcılara müdahalede
yetersizlik.
trofe kalitesinin yüksekliği.
-Yerleşim yerine uzaklığı.
Yılanlı – Çakmak YHGS
-Ulaşımın kolay olmaması.
-Köy
Tüzel
Kişilikleriyle
protokol imzalanmaması.
-Yönetim
-Sahanın her yıl envanterinin
bulunmaması.
yapılması.
Planının
-Av turizmi faaliyetlerinin
yapılması için yeterli kaynak
değerlerinin bulunması.
Boğaziçi Örnek Avlağı
-Sahanın her yıl envanterinin -Yerleşim yerlerine yakın
yapılması.
olması.
-Av turizmi faaliyetleri için
yeterli talebin bulunması.
-Ulaşım kolaylığı.
94
Tablo 19. Muğla İlindeki YHGS ve Avlaklar Fırsatlar / Tehditler
Adı
Köyceğiz YHGS
Yılanlı – Çakmak YHGS
Fırsatlar
-Coğrafi bilgi
gelişmesi,
sistemlerinin
-Mali imkanların teknolojik
-Mevzuatta herhangi bir engel
gelişimleri takip ve satın alma
bulunmadığından madencilik ve
için yeterli olması
enerji
yatırımlarıyla
ilgili
taleplerin
bulunması.
-Avlak
şirketlerinin
kurumsallaşma çabaları,
-Av sayısının artma eğilimi,
Boğaiçi Örnek Avlağı
Tehditler
-Kaçak avcılık.
-Yırtıcı türlerin çokluğu.
-Av köşkü yapımı için köylerde
çok sayıda uygun boş ev
bulunması.
YHGS ve Avlaklara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha
geliştirilmesi, güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin
önlenmesine ve doğa turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
Av turistlerinin konaklama ihtiyacının nitelikli pansiyon ve benzeri küçük
kapasiteli butik otellerle giderilmesi iyi bir çözüm olacaktır,
Butik otel/pansiyon tarzı yapıların köylerde yapılmasının teşvik edilmesi önemli
kırsal kalkınma için uygun olacaktır, bu oteller yayla turizmi ve diğer turizm çeşitlerinin
de konaklama altyapısını temin edeceklerdir.
Yerel profesyonel av kılavuzu ihtiyacının IV. Bölge Müdürlüğü imkanları ile
eğitim yapılarak giderilmesi, eğitilenlerin seyahat acentelerinde staj imkanlarının olması,
yabancı dil eğitimini konuşma seviyesinde almaları faydalı görülmektedir,
Muğla İl Şube Müdürlüğü’nün yaban hayatı bölümü mezunu personel bakımından
güçlendirilmesi gerekmektedir.
Avlaklarda av sayısının artırılması için doğada av üretimi metodlarının tatbiki
yapılmalıdır.
Avlaklarımızın ve av kaynağının fuarlar, yaban televizyonu, av dergileri ve benzeri
kaynaklarda tanıtılması, yerli ve yabancı av turizmi acenteleri ile görüşme yapılması
gerekmektedir.
Hedef tür olan yaban keçisinin korunması ve geliştirilmesini engelleyen yırtıcılarla
mücadele yapılmalıdır.
95
4.2.1.7.
Muğla İlindeki Sulak Alanlar
Muğla ilinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı IV. Bölge Müdürlüğü Muğla Şube
Müdürlüğü sorumluluğunda 7 adet Sulak Alan bulunmaktadır. Bunlar;
1
Tablo 20. Muğla İlindeki Sulak Alanlar
SULAK ALAN
BULUNDUĞU İLÇE
Dalaman Sulak Alanları
Dalaman
2
Dalyan Sulak Alan Ekosistemi
Ortaca
3
Köyceğiz Gölü Sulak Alanı
Köyceğiz
4
Metruk Tuzla Sulak Alanı
Milas
380
5
Girdev Gölü Sulak Alanı
Fethiye
520
6
Gölköy Sulak Alanı
Bodrum
1,5
7
Güllük Deltası Sulak Alanı
Milas
800
8
Bafa Gölü Sulak Alanı
Milas
12.281
ALANI (ha.)
28.400
20.000
8.000
4.2.1.7.1. Dalaman Sulak Alanları
İdari olarak Muğla ilinin Dalaman İlçesi sınırları içerisindedir. Dalaman Sulak Alanları
Akdeniz Bölgesinin Batı ucunda, Dalaman Havalimanının
doğusundan başlayan termal nitelikteki kükürtlü göller ve
bu göller etrafında bulunan sazlık alanlardan oluşmaktadır.
Kocagöl ve Kükürtlü Göl suyu hafif kükürtlü ve
çevresindeki
kaplıcalardan
karışmaktadır.
Toplamda
28.400 ha. alana sahip tatlı su gölü ve etrafındaki irili
ufaklı
termal
kaynak
göletlerinden
ve
sulu
dere
yataklarından oluşmaktadır.
Derinliği 1-20 mt. Arasında değişir. Etrafı dağlarla ve denizlerle çevrilidir. Sazlıklarla
kaplı doğal bir kanalla Akdenize bağlanır.
96
Flora :
Tipik Akdeniz bitki örtüsüne sahiptir. Yeterli araştırma
yapılmadığı için tür detayı bulunmamaktadır. Kızılçam
ormanları, göl etrafında sazlık alanlar, likenler, su
yosunlarının bazı türlerine görsel olarak rastlanmıştır.
Fauna:
Yaban domuzu, yaban tavşanı, çakal, tilki, kargagiller
familyasının öğeleri, göç mevsiminde çeşitli ördek türleri, bıldırcın, keklik, balıkçıl türleri,
orman çulluğu ve su çulluğu gibi türlerin popülasyonlarına rastlanmıştır.
4.2.1.7.2. Dalyan Sulak Alan Ekosistemi
Flora:
Fitoplanktonik
organizmalara
ait
Bacillariophyta’dan 16 takson, Cyanophyta’dan 5,
Chlorophyta’dan 1 ve Dinophyta’dan 4 takson olmak
üzere toplam 26 takson tespit edilmiştir.Sülüngür
Gölünde
ise;
Fitoplanktonik
organizmalara
ait
Bacillariophyta’dan 15 takson, Cyanophyta’dan 3,
Dinophyta’dan 3 takson olmak üzere toplam 21 takson
tespit edilmiştir.
Fauna:
Dalyan Gölünde Mollusca/Gastropoda’ya ait 11 tür,
Diptera/Chironomidae’den 1 tür,
Crustacea’dan 1 tür,
Crustacea/Amphipoda’dan 2 ve Lamellibrachiata’dan 2 tür
olmak üzere toplam 17 tür tespit edilmiştir. Sülüngür
Gölünde;
Mollusca/Gastropoda’ya
Diptera/Chironomidae’den 1 tür,
ait
11
tür,
Insekta/Diptera’dan 1
tür, Crustacea’dan 2 tür, Crustacea/Amphipoda’dan 1 ve
Lamellibrachiata’dan 2 tür olmak üzere toplam 18 tür tespit
edilmiştir.Kefal, levrek, çipura ve mırmır türleri de
bulunmaktadır.
97
İklim:
Karakteristik
Akdeniz
iklim
özelliklerine sahiptir.
Rakım :
1-5 m. dir
Koruma stratejisi:
Dalyan kanalları ve Sülüngür Gölü,
Köyceğiz-Dalyan Özel Çevre Koruma Alanı
içerisinde kaldığından dolayı, ÖÇK Kurumu
tarafından yapılan yönetim planı çerçevesinde düzenlenen plan hükümlerine göre kurumlarca
yönetilmekte ve korunmaktadır.
Kuş gözlemciliği ve fotoğrafçılığı, göl gezileri, kano ve diğer su spor faaliyetleri,
deniz kaplumbağası üreme sahili olan İstuzu Plajında üreme faaliyetleri gözlemciliği ile her
türlü deniz aktivitesi Dalyan Sulak Alanlarında yapılabilir.
Dalyan Sulak Alanlarına Ortaca İlçesi merkezinden Dalyan Beldesine asfalt karayolu
ile ulaşım imkanı bulunmaktadır.
4.2.1.7.3. Köyceğiz Gölü Sulak Alanı
İdari olarak Muğla ilinin Köyceğiz ve Ortaca
ilçeleri sınırları içerisindedir. Köyceğiz Gölü Akdeniz
Bölgesinin batı ucunda, ilçe hudutları içerisinde, suyu
hafif tuzlu ve çevresindeki kaplıcalardan karışan kükürtlü
bir göldür. Gölün, önü alüvyonlarla tıkanmış eski bir
körfezden türediği sanılmaktadır. 8.000 ha. Alana sahip
tatlı su gölüdür. Derinliği 20-60 m. Arasında değişir. Göl
içerisinde 4 adet irili ufaklı ada mevcuttur. Etrafı
dağlarla
çevrili
olup,
yükseği Ölemez Dağı’dır. Sazlıklarla kaplı doğal
bir kanalla göl Akdenize bağlanır. Bu tür göllere
yani denize doğal bir kanal vasıtası ile birleşen
göllere ayaklı göl adı verilir. Dünyada bu tür
98
en
göllerin sayısı Köyceğiz Gölü ile beraber sadece 7 tanedir.
Flora:
Köyceğiz Gölü ve etrafını çevreleyen alanda
110 familyaya ait 470 cins, 924 tür ve tür altı takson
tespit edilmiştir.
Fauna:
Toplam 23 tür tespit edilmiştir. Yapılan
incelemelerde Köyceğiz Gölü’nde en fazla Mollusca/Gastropoda’ya ait 13 tür tespit
edilmiştir. Bu türlerden baskın olan türler ise Micromelania caspia, Melanoides tuberculatus,
Thedoxus fluvialitis olarak bulunmuştur. Başlıca balık türleri; Diplodus sargus, Sardinella
aurita, Remora remora, Alepes djedaba, Solea solea, Gobius niger, A. Anguilla (Yılanbalığı),
E.aeneus (Lahoz), S.cretense (İskaroz), S.solea (Dilbalığı), ve C.bergamae, Mugilidae
familyasından özellikle Mugil cephalus, Chelon labrosus ve Liza ramada türleri, diğerlerine
göre daha fazla pazarlanmaktadır. Kefal, levrek, çipura ve mırmır türleri de bulunmaktadır.
İklim:
Karakteristik Akdeniz iklim özelliklerine sahiptir.
Rakım :,
5-10 m. dir
Koruma stratejisi :
Köyceğiz Gölü, Köyceğiz-Dalyan Özel
Çevre Koruma Alanı içerisinde kaldığından dolayı,
ÖÇK Kurumu tarafından yapılan yönetim planı
çerçevesinde düzenlenen plan hükümlerine göre
kurumlarca yönetilmekte ve korunmaktadır.
Kuş gözlemciliği ve fotoğrafçılığı, göl gezileri,
kano ve diğer su spor faaliyetleri yapılabilir.
Köyceğiz Gölü, Köyceğiz ilçe merkezinde bulunmaktadır.
99
4.2.1.7.4. Metruk Tuzla ve Güllük Deltesı Sulak Alanı
Tuzla 2001 yilinda (IBA Important Bird Area) Önemli Kuş Alani olarak taninmistir.Tuzla
Gölünün ve güllük Dalyanının hafif tuzlu acimsi suyu kuslarin yasamsal besin kaynagi olan
balık, deniz yosunları ve küçük canlıları barindirir. Tuzla ve Güllük her yil 3000 filamingo ya
ev sahipliği yapmaktadır.Özellikle sürü halinde havalandıklarında pembe ve siyah
kanatlariyla gerçekten görülmeye deger bir manzara olustururlar. Nadir kuslardan Dalmaçyali
(45 adet)ve Beyaz Pelikan burada gözlemlenebilir. Balik Kartali,Gri Balikçil(400'ün
üzerinde), Ak Balikçil,bir çok ördek çesidi ve kazlar yine Tuzla'da görülebilecek kuslarin
sadece birkaçidir. Çamurlu bölgelerde Yagmurçunlara rastlamak mümkün, yine ayni
familyadan çok nadir türlerinden Terek düdükçünü burada gözlenmiştir.
Kuş gözlemciliği, fotoğraf çekimi, doğa yürüyüşü yapılabilir.
Metruk Tuzla Sulak Alanı, Milas-Bodrum Karayolunun 20 km sinde yol güzergahından
görülebilinir.
100
4.2.1.7.5. Girdev Gölü Sulak Alanı
Flora:
Göl ve Yakın Çevresinde 21 familya ya ait 41
bitki türü tespit edilmiştir.
Kardelen(Galantuhus
(doronicum
elwesii),Sarı
cordatum),Emzik
otu
Papatya
(Onosma
faurica),Tükrükotu (Ornithogalum montanum), Antalya
çiğdemi ( Crocus antalyensis), İki Çiçekli çiğdem (Crocus
biflorus),
Göz
çiğdemi-Acı
çiğdem
(Colehicum
cilicrcum),Arapsümbülü (Muscari comosum),Yıldız sümbülü-Orman sümbülü (Secila
bifolia), Sıklamen-Deli menevşe (Cyclamen coam), Sarmaşık yapraklı sıklemen (Cyclamen
hederifolium),Kanavaotu (Adonius anmua),Manisa lalesi-dağlalesi-Yoğurtçiçeği ( Anemone
blanda), Basurotu (Ranun culus ficaria), Yabani Defne (Dobhne oleoides), Küçük Menekşe(
viola kitaibeliana)
Fauna:
Göl ve çevresinde 119 kuş türü bulunmaktadır.
Nesli
tehlike
altında
olan
Çeltikçi
(plegadis
falcinellus), nesli tehlikeye maruz Küçük Ak Balıkçıl
(Egietta garzetta), Kılkuyruk ( Anas acuta), Küçük
Kartal (Aquila pennata). Tehdit altında olanlar:
Leylek (Ciconia ciconia),Saz Delicesi (Circus aeruginusus),İshak Kuşu (Otus scops), Ev
Kırlangıcı (Delichom uibica). Kuşların yerleşme durumları 53 adet yerli, 46 adet yaz
ziyaretçisi, 4 adet Göçmen, 11 Adet kış ziyaretçisi, bir adet göçmen yada kış ziyaretçisi. 4
adet göçmen 4 adet yaz ziyaretçisi (Göçmen olan
türlerden olabilir.)
Saha I ve III. Derce Arkeolojik sit statüsündedir.
Peyzaj:
Göçmen Kuşların uğrak yeri, Kuş gözlemi ve
doğal göl manzarasının yanı sıra sayha has endemik bitki
örtüsü görülmeye değerdir.
101
İklim:
Karasal iklime sahiptir.
Rakım :
1730 m. Dir
Girdev gölü Fethiye İlçe Merkezine 100 Km.
dir. Alana karayolu ulaşımı mevcut olup karayolu Seki Beldesine kadar (70 Km. ) asfalttır.
Seki Beldesinde itibaren (30 Km.) bozuk orman yoludur.
Yöreye has endemik flora ve fauna doğal göl manzarası görülmeye değerdir. Yörede
bol miktarda pınar ve üç adet yöreye yerleşmiş turna bulunmaktadır.
4.2.1.7.6. Gölköy Sulak Alanı
Gölköy
yerleşimi
ile
Göl
limanı
koyunu
çevreleyen arazininbir bölümünü kapsamakta olup
1.5 Ha alanı kapsamaktadır. Kuzey doğusunda
Sivritepe (189 m.), güneyde Göltepe (221 m.),
Karadağ(609 m.)batı- kuzey batıda Çamtepe(180
m.)rölyefi ile çevrilmektedir. Gölköy taban arazisi
tektonik çöküntü alanıdır ve ovayı çevreleyen
yamaçlar dik eğimlere sahiptir. Gölköy çöküntü çukurunun içinde bulunan Akdeniz Gölü ve
çevresindeki bataklık alan, bir yandan yamaçlardaki yüzey suların drenajı ile bir yandan da
yapıdaki akiferlerden çıkan kaynaklarla beslenerek varlığını ve devamlılığını sürdürmektedir.
Kızılçam ile karışık maki topluluğu havzaya bakan yamaçları örtmektedir .Koca Dere
havzasının bataklık alanındaki bitki örtüsü Bataklık Sazı(Scirpus palustris),Göl Sazı(Scirpus
lacustris), Ilgın(Tamarix), Gölköy Hurması(dünyada yalnızca Girit Adası ve Güneybatı
Anadoluda Datça yarımadasında bulunan ve
doğal yetişen Phoenix teophrasti popülasyonu).
Alan Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma
Kurulu KARARI İLE 28.04.2002 TARİH VE
1322 SAYILI Kararıyla 1.Derecede Doğal Sit
Alanıdır ilan edilmiş daha önceki 1987 yılında
alınan kararlarda III.Derece arkeoloji sit olarak
tescil edilmiştir.
102
Tablo 21. Muğla İlindeki Sulak Alanların Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Dalaman Sulak Alanları
Dalaman
Yüksek Derecede
Ortaca
Yüksek Derecede
Dalyan Sulak Alan
Ekosistemi
Köyceğiz Gölü Sulak
Alanı
Bilinirlik
Yüksek Derecede
Köyceğiz
Metruk Tuzla Sulak Alanı
Milas
Yüksek Derecede
Girdev Gölü Sulak Alanı
Fethiye
Yüksek Derecede
Gölköy Sulak Alanı
Bodrum
Güllük Deltası Sulak Alanı
Milas
Yüksek Derecede
Bafa Gölü Sulak Alanı
Milas
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
Tablo 22. Muğla İlindeki Sulak Alanlara ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
Dalaman Sulak Alanları
Dalyan Sulak Alan
Ekosistemi
-Sulak alanlarla alakalı bir İl
Köyceğiz Gölü Sulak Alanı
Metruk Tuzla Sulak Alanı
Girdev Gölü Sulak Alanı
Gölköy Sulak Alanı
Güllük Deltası Sulak Alanı
Bafa Gölü Sulak Alanı
Şube
Müdürlüğü
ve
Zayıf Yönler
DSİ
teşkilatlarının bulunması,
-Muğla İlinin kuş göç yolları
üzerinde olması
-Bafa Gölü Tabiat Parkı ve
Sulak Alanının Uzun Devreli -Girdev Gölü, Dalaman Sulak
Alanları,
Gölköy
Sulak
Gelişme Planının bulunması.
Alanlarının yönetim planlarının
-Köyceğiz ve Dalyan Sulak bulunmayışı.
Alanlarında ÖÇK tarafından
yapılmış yönetim planlarının
bulunması.
-Metruk Tuzla ve Güllük
Deltası Sulak Alan Yönetim
Planlarının 2013 yılı sonunda
tamamlanacak olması.
103
Tablo 23. Muğla İlindeki Sulak Alanlar Fırsatlar / Tehditler
Fırsatlar
Tehditler
-Dünyada ve Türkiye’de çevre
-Özellikle Metruz Tuzla, Güllük
Deltası, Dalaman Sulak
Alanları, Köyceğiz Gölü,
Dalyan Sulak Alanı çevresinde
artan turizm, konut ve yerleşim
baskısı.
Adı
Dalaman Sulak Alanları
Dalyan Sulak Alan
Ekosistemi
Köyceğiz Gölü Sulak Alanı
Metruk Tuzla Sulak Alanı
Girdev Gölü Sulak Alanı
Gölköy Sulak Alanı
Güllük Deltası Sulak Alanı
bilincinin
giderek
artması,
koruma alanlarına olan ilginin
ve bilincin yükselmesi,
-Atıksu arıtma projelerinin
olması
-Sulu tarım yapılması, aşırı su,
tarımsal ilaç ve gübre
kullanılması,
-Derelerin sıvı ve katı atıklar ile
kirletilmesi
-Doğa eğitimleri ile çocukların
bilinçlendirilmesi,
-Usulsüz ve plansız avlanma,
-Sulak alanlarda buharlaşma ve
drenaj nedeniyle suların azalarak
tuzluluğun oluşması,
Bafa Gölü Sulak Alanı
-Sulak alanı besleyen su
kaynaklarının kontrolsü
kullanımı.
Sulak Alanlara dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi,
güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-İç Sular ve kıyılarda sportif balıkçılığa uygun yerlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl
Müdürlüğü ile Orman ve Su İşleri İl Şube Müdürlüğü tarafından detaylı olarak
planlanması gerekmektedir.
-Sahalara uygun nitelikli sportif balıkçılık iskeleleri ve kuş gözlem kuleleri yapılmalıdır.
-Broşür basılarak turistlerin istifadesine sunulmalıdır.
-Sportif balıkçılık ve kuş gözlemciliği gruplarına ulaşılarak bu sahalarda da çalışmalar
yapılmalıdır.
- Derelerin katı ve sıvı atıklarla kirlenmesinin önlenmesi amacıyla ilgili idareler tarafından
düzenli katı atık bertaraf tesisleri ve atık su arıtma tesislerinin biran önce kurulmasının
sağlanması.
- Sportif balıkçılık ve sulak sahalara yönelik turizm çeşitlerinde yöre insanının kırsal
kalkınmasını temin maksadıyla öncelikli olarak yöre insanının rol alacağı uygulamalara
yer verilmelidir.
104
4.2.1.8.
Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları
Doğal kaynakların korunması ve devamlılığının sağlanması, 21. Yüzyılda insanlığın
en önemli sorunlarından biri olmaya devam etmektedir. Dünya nüfusundaki hızlı artışa karşın,
doğal kaynakların hızla tüketilmesi, düzenli yerleşim alanlarının daralması, çevre kirliliği ile
ilgili problemler, ülkeleri ortak çözüm arama yolunda giderek daha sıkı bir işbirliğine
yöneltmektedir. Çevrenin, doğal ve kültürel kaynakların korunması amacıyla yapılan
çalışmalar uluslararası sözleşme ve antlaşmalarla hukuki bir zeminde ve bilimsel
araştırmaların ışığında yürütülmektedir.
Bu bağlamda ülkemiz özellikle son on beş yıl içerisinde biyoçeşitliliğin korunması
amacıyla bir çok uluslararası antlaşmaya taraf olmuştur. Bern Sözleşmesi olarak bilinen
Avrupa’nın Yaban Hayatının ve Habitatlarının Korunması Sözleşmesiyle, nesli tehdit ve
tehlike altında olan türlerin korunması taahhüt edilmiştir. Söz konusu türler ve habitatların
korunması “Barselona Sözleşmesi” ile de koruma altına alınmıştır. Bu sözleşmenin ek
protokollerinden birini ise “Akdeniz’de Özel Koruma Alanları Kurulması” protokolü
oluşturmaktadır.
Bu sözleşmeler neticesinde, 1989 yılında 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile
Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı kurulmuştur. Kuruluş amacı, Bakanlar Kurulunca
“Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilân edilen alanlardaki çevre değerlerini
korumak ve ona yönelik tedbirleri almaktadır. Özel Çevre Koruma Bölgeleri; tarihi, doğal,
kültürel v.b. değerler açısından bütünlük gösteren ve gerek ülke gerek dünya ölçeğinde
ekolojik önemi olan alanlardır. Bu alanlar; özelliklerinin geleceğe ve gelecek nesillere
ulaştırılmasını ve doğal kaynakların korunarak kullanılmasını teminen, 2872 sayılı Çevre
Kanununun 9. maddesine ve ülkemizin taraf olduğu “Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarına
ilişkin” protokol gereğince Bakanlar Kurulu tarafından ilân edilir. Bu Protokol kapsamında
ülkemizdeki ilk Özel Çevre Koruma Bölgesi 1989 yılında Bakanlar Kurulu Kararıyla ilan
edilmiştir.
Bütün Dünya da olduğu gibi, ülkemizde de Çevre Koruma için temel prensip:
“Tedaviden Önce Koruma, Koruyarak Kullanma ve Geliştirerek Koruma” olmalıdır. Bunun
için en rasyonel yaklaşımı, kalkınma hareketi ile çevre değerleri ve bilhassa ekolojik denge
arasında uzun vadede kurulması gereken KORUMA-KULLANMA dengesini teşkil
etmektedir. Yukarıda izah edilen amaçlara ulaşılması için Kurum, esas itibariyle Çevre
Koruma ve Plânlama fonksiyonlarını yerine getiren bir tarzda teşkilâtlanmış ve buna göre
görevlendirilmiştir. Bölgelerde gelişmeler, koruma kararlarının ekolojik boyutunun Plânlama
105
Sistemlerinin aktarılması ve bu planların uygulanmasıyla denetim ve kontrol altına
alınmaktadır.
Şekil 3. Türkiye’deki ÖÇK Bölgeleri
Tablo 24. Muğla İlinde Bulunan ÖÇK Alanları
Bölge İsmi
İlan Tarihi
Alanı (km2)
Türkiye Yüzdesi
Gökova
05.07.1988
576.9
%0,01
Köyceğiz-Dalyan
05.07.1988
461.46
%0,04
Fethiye-Göcek
05.07.1988
805.37
%0,14
Patara
02.03.1990
197.10
%0,03
Datça-Bozburun
21.11.1990
1443.89
%0,03
Şekil 4. Muğla İli ÖÇK Dağılımı
106
Şekil 5. Muğla İli ÖÇK Bölgeleri Konumu
4.2.1.8.1. Datça – Bozburum Özel Çevre Koruma Bölgesi
A- Genel Bilgiler
Resmi Gazeteİlan Tarihi
21.11.1990
Alanı (Km2)
1443.89
Türkiye Yüzdesi
%0,03
Şekil 6. Datça-Bozburun ÖÇK Bölgesi
107
4.2.1.8.2. Fethiye – Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi
A- Genel Bilgiler
Resmi Gazete İlan Tarihi
05.07.1988
Alanı (Km2)
805.37
Türkiye Yüzdesi
%0,14
Şekil 7. Fethiye-Göcek ÖÇK Bölgesi
Fethiye-Göcek ÖÇKB Muğla İlinin Akdeniz Bölgesi sınırlarında 805.37 km2 lik
alanda 16 yerleşim yerini içine alır. Bölgede kıyı boyunca küçük koylar ve körfezler
bulunmaktadır ve bunun en özgün örneği Göcek Koyudur. Belceğiz Koyundaki Ölüdeniz
Lagünü sakin bir görünüm arz eder. Turunç Pınarı, Kalemya Koyu, Samanlı ve Boncuklu
Koyları bölgede önem arz etmektedir.
Bölgede bitki örtüsü makiler ve yüksek yerlerde Konifer Ormanlarından meydana
gelir. Ayrıca taban suyu yüksek olan dere içleri ve deltalarda endemik tür olan Günlük Ağacı
Ormanları bulunmaktadır. Günlük Ağacından elde edilen sığla yağı kozmetik ve ilaç
sanayinde kullanılmaktadır.
Akdeniz havzası ıçinde 5 türle temsil edilen deniz kaplumbağalarından 3 tür Caretta
caretta, Chelonia cydas, Dermochelys coriacea ülkemiz sularında tespit edilmiştir. Caretta
caretta, Chelonia mydas türlerinin üreme alanlarından bir tanesi de Fethiye Kumsalıdır. 1988
yılında Barselona Sözleşmesi gereğince Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilen bölge aynı
zamanda sit alanıdır.
108
4.2.1.8.3. Gökova Özel Çevre Koruma Bölgesi
A- Genel Bilgiler
Resmi Gazete İlan Tarihi
05.07.1988
Alanı (Km2)
576.9
Türkiye Yüzdesi
%0,01
Şekil 8. Gökova ÖÇK Bölgesi
Gökova ÖÇKB Muğla ilinin güney batısında olup 576.9 km2’lik bir alanı
kaplamaktadır. Bölge içinde yer alan önemli yerleşim birimlerinden biri olan Akyaka beldesi
kuzeyinde ani yükselen ormanla kaplı bir topoğrafya, doğusunda Kadın ve Akçapınar
azmakları arasında Eşsiz ovası yer almaktadır. Tüm bölge genelinde olduğu gibi, dere
yatakları bir azmakla denize açılmaktadır. Bölgede önemli alanlardan biri de Sedir Adasıdır.
Ada Gökova körfezinin güney kesiminde olup, Helenistik ve Roma devrine ait yazıtlar ihtiva
etmektedir.
Gökova ÖÇKB flora ve faunasıyla ekolojik yönden öneme sahip bir bölge olup, Kızılçam
(Pinus brutia) ve Günlük Ormanları (Liquidambar orientalis) büyük bir değer taşımaktadır.
Bunun yanı sıra Karaçam, fıstık, sedir, ardıç, meşe, sandal, piren, akçakesme, defne çitlenbik
ve keçiboynuzu gibi ağaçlar ve ağaçcıklarda mevcuttur. Ayrıca bölge bir çok türü içine alan
zengin bir faunaya da sahiptir. Gökova kıyılarında özellikle azmaklarda su samuru (Lutra
lutra) tespit edilmiş olup, bölgede yer alan Boncuk Koyu Kum Köpekbalığının (Carcharhinus
plumbeus) Akdeniz’de ki tek yavrulama alanıdır.
109
4.2.1.8.4. Köyceğiz – Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi
A- Genel Bilgiler
Resmi Gazete İlan Tarihi
05.07.1988
Alanı (Km2)
461.46
Türkiye Yüzdesi
%0,04
Şekil 9. Köyceğiz-Dalyan ÖÇK Bölgesi
Bütünüyle Muğla ili içerisinde bulunan bölge 461.46 km2 lik alanda 17 adet yerleşim
yerini içine almaktadır. Bölgenin önemi, temelde sucul ekosistem yapısına dayanmakta ve
hidrobiyolojik açıdan hemen hemen bütün sucul habitat tiplerini içermektedir.
Köyceğiz Gölünün Dalyan ağzıyla denize açıldığı alanın doğusunda yer alan İztuzu
kumsalı ve batısında yer alan Dalyan Kumsalı Caretta caretta türü deniz kaplumbağasının
Akdenizdeki en önemli üreme alanlarından biri olarak bilinmektedir. Dalyan Estuarini ve
kanalları bu ekosisitemin diğer önemli bir parçası olan geniş sazlıklarla kaplıdır ve ayrıca
kanallarda nesli tehlike altında olan Yumuşak Kabuklu Nil Kaplumbağası (Trionyx triunguis)
yaşamaktadır. Zengin balık türlerinin yanında Mavi Yengeç (Callinectes sapidus) de kanal ve
göllerde yaşayan Akdeniz’e özgü değerli su ürünleri arasındadır.
Köyceğiz-Dalyan sulak alan kompleksi kuş yaşam alanı olarak 180 kuş türünü
barındırmaktadır. Bölge, İzmir Yalıçapkını ve Alaca Yalıçapkını gibi Türkiye de sayıları
giderek azalan iki türün de üreme alanıdır.
110
4.2.1.8.5. Patara Özel Çevre Koruma Bölgesi (Muğla İli Bölümü)
A- Genel Bilgiler
Resmi Gazete İlan Tarihi
02.03.1990
Alanı (Km2)
197.10
Türkiye Yüzdesi
%0,03
Şekil 10. Patara ÖÇK Bölgesi
Patara Özel Çevre Koruma Bölgesinin büyük bir kısmı Antalya ili Kaş ilçesi, diğer
kısmı ise Muğla ili sınırları içerisinde yer almakta ve 197.10 km2 lik bir alanı kaplamaktadır.
Bölge tarihi ve kültürel eserlere, eşsiz doğal zenginliğe ve güzelliğe sahiptir. Özellikle
Türkiye'nin Akdeniz kıyı sahillerinde deniz kaplumbağaların 17 yumurtlama ve üreme
sahasından biri olan Patara Kumsalı, 1.derece önemli yumurtlama ve üreme alanı olarak
koruma altındadır.
Bölgedeki en tipik doğal yapılardan birisi de hareketli kum tepeleridir. Bu tepelerin bir
kısmında bulunan tuzcul bitkilerin korunması ve rüzgar erozyonunun önlenmesi için gerekli
çalışmalar yürütülmektedir. Bölgede Akdeniz'e özgü "garig" adı verilen makiler yaygındır.
Kıyı bölgelerinde ise alçaklarda defne, akça kesme ile incir ve kokuca ağaçlarına
rastlanmaktadır. Kekik, nane, lavanta gibi tıbbi ve aromatik bitkiler ile çok sayıda soğanlı
bitkiler bölgenin biyolojik zenginliğini oluşturmaktadır.
Patara gerek arkeolojik değerleri, gerekse doğal özellikleriyle antik çağlardan
günümüze kadar önemini sürdürmüştür.
111
Tablo 25. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Bilinirlik Derecesi
Adı
İlçesi
Bilinirlik
Datça – Marmaris
Yüksek Derecede
Fethiye
Yüksek Derecede
Gökova ÖÇK Bölgesi
Akyaka
Yüksek Derecede
Köyceğiz Dalyan ÖÇK
Bölgesi
Köyceğiz
Yüksek Derecede
Patara ÖÇK Bölgesi
Fethiye
Datça – Bozburun ÖÇK
Bölgesi
Fethiye Göcek ÖÇK
Bölgesi
Yüksek Derecede
Tablo 26. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanlarına ait SWOT Analizi
Adı
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Nesli Tehlike altındaki türler
içinde olan Akdeniz Foku’nun
Uluslararası
sözleşmelerle
koruma altında olması.
-1991 yılından itibaren tüm
-Datça – Bozburun ÖÇK yapılaşma Özel Çevre Koruma
Bölgesi
Kurumu Başkanlığı(ÖÇKKB),
yeni adı Tabiat Varlıklarını
-Fethiye
Göcek
ÖÇK Koruma Genel Müdürlüğü
kontrolü altında olduğundan
Bölgesi
yüksek
derecede
-Gökova ÖÇK Bölgesi
korunmaktadır.
-Köyceğiz
Bölgesi
Dalyan
-Patara ÖÇK Bölgesi
-Koruma alanlarının eleman
yetersizliği nedeniyle gerektiği
gibi denetlenememesi.
-Günübirlik tur
kontrolsüzlüğü.
teknelerinin
-Bir kısım alanlarda henüz
onaylı çevre düzeni planının
ÖÇK -Deniz Kıyı Koruma Alanları bulunmayışı, bazı planlarda bir
Projesi kapsamında kontrollü takım hataların bulunması.
avlanma yasağı olduğundan
zengin balık popülasyonlarına -Flora ve fauna açısından yeterli
düzeyde veri bulunmaması.
sahiptir.
-Yönetim planları ve çevre
düzeni planları ile koruma
sağlanmaktadır.
112
Tablo 27. Muğla İlindeki Özel Çevre Koruma Alanları Fırsatlar / Tehditler
Fırsatlar
Adı
Tehditler
ve
Şehircilik
-Datça - Bozburun ÖÇK -Çevre
Bakanlığının
alanın
Bölgesi
korunmasına yönelik alt yapı,
-Fethiye - Göcek ÖÇK üst
yapı
ve
araştırma
Bölgesi
faaliyetlerine
kaynak
aktarabilmesi.
-Gökova ÖÇK Bölgesi
-Sanayileşme ve turizm baskısı.
-Kaçak avcılık baskısı nedeniyle
ekosistemde meydana gelen
tahribat.
-Sürdürülebilir
balıkçılık
-Köyceğiz - Dalyan ÖÇK
-Nüfus artışına paralel olarak
metotlarının uygulanması ile
arsa talebi.
Bölgesi
zengin balık popülasyonlarına
sahip deniz sularının olması.
-Patara ÖÇK Bölgesi
ÖÇK Bölgelerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi,
güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-Bu alanlar içerisinde göçmen türler veya yerli türler için önemli habitat alanlarının korunmasına
yönelik tedbirlerin arttırılması.
-Bütün alanlardaki planlama çalışmalarının tamamlanarak kamuoyunun alandan beklentileri
karşılayacak ve aynı zamanda koruma stratejilerinin geliştirilmesi sağlanmalıdır.
-Tür koruma konusunda Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile gerekli iş birliğinin
sağlanması gerekmektedir.
4.2.1.9.
Muğla İlindeki Mesire Yerleri
Muğla ilindeki mesire yerleri Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü,
Muğlar Orman Bölge Müdürlüğü sorumluluğu altındadır. Muğla ilinde A, B, C, D tipi olmak
üzere 73 adet Mesire Yeri bulunmaktadır.
Tablo 28. Muğla İlindeki Mesire Yerleri
MESİRE YERLERİ
TİPİ
A
B
C
D
TOPLAM
SAYISI
1
1
69
2
73
113
Mesire Yerleri ve Mesire Yerleri Teknik İzahnamesi’ne göre;
Mesire Yeri: Rekreasyonel ve estetik kaynak değerlerine sahip alanlarda halkın
günübirlik ve/veya geceleme ihtiyaçlarını karşılayan ve arazi kullanma özelliklerine göre
gerekli yapı, tesis ve donatılarla kullanıma açılan veya açılmak üzere Orman Genel
Müdürlüğünce ayrılan orman ve orman rejimine tabi sahalar ile Orman Genel Müdürlüğü’nün
özel mülkiyetinde olup, işletilmesi Genel Müdürlüğe verilmiş sahaları,
a) A Tipi Mesire Yeri: Yüksek ziyaretçi potansiyeline sahip, çadır, karavan, motorkaravan ve bungalov tipi tesislerle sadece geceleme ve/veya gecelemenin yanında günübirlik
kullanım imkanı da sağlayan sahaları,
b) B Tipi Mesire Yeri: Yerleşim merkezlerinin yakın çevresinde veya rekreasyonel
kaynak değerlerine ve ziyaretçi potansiyeline sahip, sadece günübirlik kullanım imkanı
sağlayan sahaları,
c) C Tipi Mesire Yeri (Orman içi dinlenme yeri): Halkın günübirlik dinlenme ve
piknik ihtiyacını karşılamak amacıyla düzenlenen alanları,
d) Kent ormanı (D Tipi): Geleneksel piknik anlayışının dışında, daha çok ormanların
sağlık, spor, estetik, kültürel ve benzeri gibi sosyal fonksiyonlarını halkın hizmetine sunmak,
aynı zamanda teknik ormancılık faaliyetleri ile yöredeki flora ve faunanın da tanıtılması
amacıyla metropoller, iller ve büyük ilçeler gibi yerleşim yerleri bitişiğinde veya civarında
düzenlenen alanları tarif eder.
Tablo 29.
Adı
Muğla İlindeki Mesire Yerlerinin Bilinirlik Derecesi
İlçesi
Bilinirlik
Yüksek Derecede
CAMLİK
BODRUM
SİRALİK
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
AKKAYA
Yüksek Derecede
DALAMAN
Yüksek Derecede
ELCİK
DALAMAN
GUNLUK PARK
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
GURKOY
Yüksek Derecede
KAPİKARGİN
114
Yüksek Derecede
KİRCAGEDRE
Yüksek Derecede
SEREFLER
Yüksek Derecede
TERSAKAN
PİRENLİK
DATCA
Yüksek Derecede
AKSAZLAR
Yüksek Derecede
AKTAS
Yüksek Derecede
BOGALAR MES. YER.
Yüksek Derecede
BUYUK SAMANLIK KOYU
Yüksek Derecede
CAMKOY KOYU
Yüksek Derecede
CAY GOZU
Yüksek Derecede
CİFTLİK
Yüksek Derecede
CONBUS
Yüksek Derecede
DEGİRMENBASI
Yüksek Derecede
DEMİRLER
Yüksek Derecede
ESENKOY
ESKİ GOCEK ORMAN
DEPOSU
Yüksek Derecede
FETHİYE
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
GERİSBURNU
Yüksek Derecede
KARACAOREN
Yüksek Derecede
KARACULHA KAYİKSEKİ
Yüksek Derecede
KARAKOY
Yüksek Derecede
KARGİ KOYU
Yüksek Derecede
KİZİLCAKAYA
Yüksek Derecede
KORUBUKU
Yüksek Derecede
KUCUK SAMANLIK KOYU
Yüksek Derecede
KULELİ
Yüksek Derecede
KUMLUOVA
Yüksek Derecede
OLUKLU
115
Yüksek Derecede
YANİKLAR KOYU
Yüksek Derecede
YAYLA ESENKOY
Yüksek Derecede
DOSEME TEPE
KAVAKLIDERE
KAVAKLİDERE
Yüksek Derecede
MENTESE
Yüksek Derecede
DEGİRMENBASİ MES.YER.
KAZANCİ
KOYCEGİZ
Yüksek Derecede
BUCAK
MARMARİS
Yüksek Derecede
BEYPİNARİ
MİLAS
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
OREN
Yüksek Derecede
YİLANLİ YORUK ORMANI
Yüksek Derecede
CİTLİK
Yüksek Derecede
DAMLA DERESİ
Yüksek Derecede
DEVEGOMEN
Yüksek Derecede
KİZİLDAG
MUĞLA
MUGLA
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
SAKARTEPE
Yüksek Derecede
SOGUKSU
Yüksek Derecede
YARAS
Yüksek Derecede
YENİCE
Yüksek Derecede
AKİF ERSOY
ASİ KOYU
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
TURGUT SELALESİ
KOCATEPE
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
YUNUS EMRE
İNCEKUM
Yüksek Derecede
ORTACA
Yüksek Derecede
Yüksek Derecede
AZMANDERESİ
116
Yüksek Derecede
KARGİCAK
Yüksek Derecede
MUSALAR TEPE
Yüksek Derecede
OKCULAR
Yüksek Derecede
UZUNBEND
Yüksek Derecede
YERBELEN
Yüksek Derecede
AKYAKA
Yüksek Derecede
CORUS
Yüksek Derecede
GEYİK KANYONU
GOKTEPE
Yüksek Derecede
ULA
Yüksek Derecede
OYRU
Yüksek Derecede
SALMAN
Yüksek Derecede
SOGUK SU MES. YER.
Tablo 30. Muğla İlindeki Mesire Yerlerine ait SWOT Analizi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
-Kent
halkının
kırsal -Sahaların küçük olması.
rekreasyon
ihtiyacını
giderebilecekleri
özelliklere -Yeterli planlama bulunmaması.
sahip olması.
Tablo 31. Muğla İlindeki Mesire Yerleri Fırsatlar / Tehditler
Fırsatlar
-Yerleşim
olması.
yerlerine
Tehditler
yakın -Zaman
zaman
taşıma
kapasitesinin üzerinde ziyaretçi
alınması.
Mesire Yerlerine dayalı doğa turizmi uygulamalarında güçlü yönlerin daha geliştirilmesi,
güçlü yönler ve fırsatlardan yararlanarak zayıflık ve tehditlerin önlenmesine ve doğa
turizminin geliştirilmesine yönelik stratejik kararlar;
-Orman Genel Müdürlüğü’ne bağlı mesire yerlerinin iyileştirilmesi gerekmektedir.
117
4.3.
MUĞLA İLİNDEKİ DOĞA TURİZMİ ÇEŞİTLERİ



















Kuş Gözlemciliği
Doğa Yürüyüşü (Trekking)
Yayla ve Festival Turizmi
Mağara Turizmi
Av Turizmi
Sualtı Dalış Turizmi
Hava Sporları Turizmi
Sportif Olta Balıkçılığı
Akarsu Turizmi
Atlı Doğa Yürüyüşü
118
Bisiklet Turizmi
Botanik Turizmi
Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği
Foto Safari
Tarım ve Çiftlik (Agro) Turizmi
Kamp Karavan Turizmi
Kayak Turizmi
Oryantiring
Dağcılık
Milli Park
vb’nde Konaklama (MPK)
Aktif Kış Sporları Merkezi
Şelale Görme İmkanı
Estetik göl/baraj olan yerler
Botanik Gezisi İmkanı
Tescilli avlak sahası
Yabana hayatı geliştirme
sahası
Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemi
Sualtı Yaşamı Gözleme İmkanı
Bakir Küçük Koylar
Endemik Bitkilerin Gözlemi
Köy Pazarları
(Orman meyvelerinden reçel
marmelat, kurutulmuş meyve
satılması kaydıyla)
Bakir doğa parçaları keşif
gezisi (Bakir vadi ve bakir
orman gibi gizli kalan değerleri
keşfetme gezileri)
Gastronomi gezisi (Gezi günü
belirlenir.
Gezi
günü
ziyaretçilerle yöresel yemekler
yapılarak yedirilir) (GG)
Tarihi eserler, sit alanı
Oryantiring
Bakir orman gezisi
Atla geziye uygun
Agroturizm
Hava Sporları (Balon, Yamaç
Paraşütü
İzcilik
Festival Turizmi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
17
17
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Yatağan İlçesi
Ula İlçesi
Ortaca İlçesi
23
X
X
X
7
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
17
X
Milas İlçesi
Marmaris İlçesi
18
X
X
X
Merkez
Köyceğiz İlçesi
27
X
X
X
Kuş Gözlemciliği
Milli Park vb Sahalar (MP)
17
X
32
X
X
X
X
X
X
X
X
X
17
Fethiye İlçesi
14
X
Datça İlçesi
15
Kavaklıdere İlçesi
Değerler toplamı
Kanyon Görme İmkanı
Mağaracılık
Dağ Bisikletçiliği
Dağcılık
Denizel değerler
Dağ-yayla gezisi imkanı
Peyzaj güzelliği/foto safari
Kamping
Düzenlenmiş doğa gezisi rotası
Pansiyonculuk
Kır havasında şehir merkezleri
Dalaman İlçesi
Aktivite/
Değer
Bodrum İlçesi
Tablo 32. Muğla İli ve İlçelerinin Öne Çıkan Doğa Turizmi Değerleri Matrisi
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
119
X
X
X
X
X
X
X
X
V. BÖLÜM
SEÇKİN VE YÜKSEK DEĞER TAŞIYAN (X) YILDIZ ALANLARIN
DEĞERLENDİRİLMESİ VE POTANSİYELİNİ GELİŞTİRME İMKANLARININ
ORTAYA KONULMASINA İLİŞKİN ANALİZLER
5.1.
Saklıkent Milli Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Foto safari
- Botanik Turizmi
-Dağcılık
-Mağara Turizmi
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 297.116 kişi
Para harcama
yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 10 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %50
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %35
Diğerleri : %10
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi
-----
Orta derecede yakın; 1 saat (1-2 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati: Ulaşım imkanları
yeterlidir.
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Yetersiz
Yeterli
x
x
x
x
x
120
İyi
Açıklama
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
10
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 10
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yeterli
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Mevcutta yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
Orta
Kamp alanı
Mevcutta yok
Diğerleri: Pansiyon
Mevcutta yok
1
20
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Var-Yok
Var
Neler?
Akarsu ve Kanyon
Var
Orman yapısı
Var
Manzara Bütünlüğü ve
Rafting
Tlos Antik Kenti, Yaka
Park, Leton
Antik Kentler ve Ören
Yerleri bulunmaktadır.
1.Siklamen
2.
121
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Yaban Domuzu, Tilki,
Çakal
Kelebekler
Bilinmiyor
Endemik bitkiler,
Bilinmiyor
Kartal, Şahin.
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Memeliler
Kuşlar
Yaban Domuzu
Şahin
Açıklama
Tilki
Çakal
Yetersiz
Yeterli
x
İyi
Durum Açıklaması
Uzun Devreli Gelişme
Planı yapılıp
uygulamaya geçmesi
gerekiyor
x
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
122
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Saklıkent Milli Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping & piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
x
x
Müspet
Müspet
Müspet
Menfi
Müspet
x
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
Müspet
x
x
x
Müspet
x
x
x
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun olarak
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
1
123
2
3
4
5
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1. Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
2. Yaban Hayatı gözlemi için noktalar belirlenmelidir.
3. Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
4. Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
5. Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri,bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
6. Netice olarak, Saklıkent Milli Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike
işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret levhaları
ayrıca iyi bir ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
taşıma araçları
Park etme
Akış
Yer sayısı
Biletleme
Yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
124
Kapasite
1
2
x
x
3
4
toplu
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
5
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
Aktiviteler
Çalışanlar
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Milli Parkın uzun devreli gelişme planının olmaması yatırım yapma ve ziyaretçi
ihtiyaçlarını karşılamada problemlere sebep olmaktadır.
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur.
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmeli ve atık su arıtma tesisi kurulmalıdır.
4-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.2.
Kovanlık Tabiat Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Sportif Olta Balıkçılığı,
- Bisiklet Gezileri,
- Kamping
- Foto safari
- Deniz Aktiviteleri
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 9.605 kişi
Para harcama
yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 40 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %80
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %10
Diğerleri : %5
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi, Deniz Turizmi
125
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
-----
Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
x
x
x
x
İyi
Açıklama
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
1
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 1
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yeterli
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Mevcutta yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
İyi
Kamp alanı
İyi
Diğerleri: Pansiyon
17
Mevcutta yok
126
68
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Var-Yok
Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Neler?
Yok
Manzara Bütünlüğü
Var
İnbükü Tabiat Parkı
Datça İlçesi
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1.
Yaban Domuzu
Kelebekler
Bilinmiyor
Endemik bitkiler,
Bilinmiyor
2.
Tilki
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Domuzu
Tilki
Yetersiz
Yeterli
x
İyi
Durum Açıklaması
x
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
127
1
2
3
4
x
5
x
x
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Kovanlık Tabiat Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping & piknik
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
x
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Su sporları
Rafting
128
Kabul
edilemez
Etki
Kabul edilebilir ancak;
Belirtilen yerler
dahilinde
gerçekleştirilmelidir.
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
x
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun olarak
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1. Kovanlık Tabiat Parkı’nda özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2. Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
3. Flora ve faunanın henüz turizmden etkilendiği görülmektedir.
4. Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
5. Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri,bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
6. Netice olarak, Kovanlık Tabiat Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir
tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret
levhaları ayrıca iyi bir ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
129
Kapasite
1
2
x
3
x
toplu
4
5
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Tabiat Parkı’na giriş yolları düzgün ve yeterlidir.
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmelidir,
4-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.3.
Çubucak Tabiat Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Sportif Olta Balıkçılığı,
- Bisiklet Gezileri,
- Kamping
- Deniz Aktiviteleri
130
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 103.368 kişi
Para harcama
yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 15 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %60
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %30
Diğerleri : %5
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi, Deniz Turizmi
-----
Orta derecede yakın; 2,5 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
x
Yeterli
İyi
Açıklama
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
1
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
131
Açıklama
Yeterli
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Mevcutta yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
Mevcutta yok
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
İyi
Mevcutta yok
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Var-Yok
Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Neler?
Yok
Manzara Bütünlüğü
Var
İnbükü Tabiat Parkı
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1.
Yaban Domuzu
Kelebekler
Bilinmiyor
Endemik bitkiler,
Bilinmiyor
2.
Tilki
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Domuzu
Tilki
Yetersiz
Yeterli
x
x
132
İyi
Durum Açıklaması
Diğerleri
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Çubucak Tabiat Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
133
Faaliyet
Kamping & piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
x
Belirtilen yerler
dahilinde
gerçekleştirilmelidir.
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun olarak
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Çubucak Tabiat Parkı’nda özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2- Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
3- Yaban Hayatı gözlemi için noktalar belirlenmelidir.
4- Flora ve faunanın henüz turizmden etkilendiği görülmektedir.
5- Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
134
6- Netice olarak, Çubucak Tabiat Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike
işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret levhaları ayrıca iyi
bir ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Kapasite
1
2
x
x
3
4
5
toplu
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Tabiat Parkı’na ulaşım ve alan içerisindeki binalar yeterlidir.
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmelidir,
4-Personelin donanımı yeterlidir.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
135
5.4.
İnbükü Tabiat Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Sportif Olta Balıkçılığı,
- Bisiklet Gezileri,
- Kamping
- Foto safari
- Deniz Aktiviteleri
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 31.047 kişi
Para harcama
yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 15 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %60
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %30
Diğerleri : %5
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi, Deniz Turizmi
-----
Orta derecede yakın; 2,5 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(-)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Yetersiz
x
Yeterli
x
x
x
x
x
x
x
x
x
136
İyi
Açıklama
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yetersiz
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Mevcutta yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
Mevcutta yok
Kamp alanı
Diğerleri: Pansiyon
İyi
Mevcutta yok
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Var-Yok
Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Var
Var
Neler?
Orman yapısı, İnbükü
ve Çökertme Koyları
Manzara Bütünlüğü
Çubucak ve Kovanlık
Tabiat Parkları
1.
Yaban Domuzu
2.
Kelebekler
….. tür
Endemik bitkiler,
……. tür
137
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Domuzu
Yetersiz
x
x
Yeterli
İyi
Durum Açıklaması
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
138
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- İnbükü Tabiat Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping & piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
x
Belirtilen yerler
dahilinde
gerçekleştirilmelidir.
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun olarak
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
139
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- İnbükü Tabiat Parkı’nda özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2- Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
3- Yaban Hayatı gözlemi için noktalar belirlenmelidir.
4- Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
5- Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
6- Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
7- Netice olarak, İnbükü Tabiat Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike işareti
vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret levhaları ayrıca iyi bir
ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
140
Kapasite
1
2
x
3
4
x
toplu
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
5
Çalışanlar
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Tabiat Parkı’nın ulaşım yeterli seviyededir. Ancak alan içerisindeki binalar ihtiyaçları
karşılayamacak seviyededir.
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmelidir,
4-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.5.
Ömer Eşen Tabiat Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Sportif Olta Balıkçılığı,
- Foto safari
- Botanik Turizmi
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 13.639 kişi
Para harcama
Yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 200 TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %50
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %35
Diğerleri : %10
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi
-----
Orta derecede yakın; 2 saat (1-3 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
141
Ziyaretçinin Genel ulaşım
Toplu taşıma
(-)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
x
Yeterli
İyi
Açıklama
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
1
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yeterli
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Mevcutta yok
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
İyi
Kamp alanı
Mevcutta yok
Diğerleri: Pansiyon
Mevcutta yok
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Var-Yok
Yok
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
Var
142
Neler?
Sığla Ormanı
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Manzara Bütünlüğü
Var
Küçük Kargı ve
Katrancı Tabiat Parkı
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1.
Yok
Kelebekler
Bilinmiyor
Endemik bitkiler,
Var
2.
Yok
Sığla
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Yetersiz
Yeterli
x
x
Açıklama
İyi
Durum Açıklaması
Gelişme Planı yapılıp
uygulamaya geçmesi
gerekiyor
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
143
1
2
3
4
x
x
x
x
x
x
x
5
x
x
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Ömer Eşen Tabiat Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping & piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
144
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Bilimsel geziler
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1. Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
2. Biyolojik atıksu arıtma tesisi yapılmalıdır.
3. Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
4. Netice olarak, Ömer Eşen Tabiat Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir
tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret
levhaları ayrıca iyi bir ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Kapasite
1
2
x
x
toplu
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
145
3
4
5
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Tabiat Parkı’nın gelişim planının olmaması yatırım yapma ve ziyaretçi ihtiyaçlarını
karşılamada problemlere sebep olmaktadır,
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmelidir,
4-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.6.
Ölüdeniz – Kıdrak Tabiat Parkı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyeli ve yapılabilecek aktiviteler;
- Doğa Yürüyüşü,
- Sportif Olta Balıkçılığı,
- Bisiklet Gezileri,
- Kamping
- Foto safari
- Botanik Turizmi
-Hava Sporları
-Deniz Aktiviteleri
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi
sayısı (2012)
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : 21.872 kişi
Para harcama
yeme-içme, piknik vb.
Kişi başına ortalama en az 30 TL harcama yapılmaktadır
146
Ziyaretçi Profili
Bireysel gezginler : % 5
Aileler : %50
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %35
Diğerleri : %10
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Stres Atma, Dostlarla vakit geçirme, Doğa Turizmi
-----
Orta derecede yakın; 3 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
(X)
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
Yeterli
x
x
x
x
İyi
Açıklama
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
30
Yüksek standartlı yemek sunanlar :
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar :
Kategori
Kuruluş Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Hosteller (Misafirhaneler)
Yatak&kahvaltı oteli
İyi
Mevcutta yok
İyi
147
Açıklama
Yeterli
Yatak Sayısı
Rota üstü kulübeler
Mevcutta yok
Bungalov tarzı
Mevcutta yok
Kamp alanı
İyi
Diğerleri: Pansiyon
Mevcutta yok
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Var-Yok
Var
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Evet
Neler?
Ölüdeniz lagünü
Var
Orman yapısı
Var
Manzara Bütünlüğü
Var
Ovacık, Hisarönü,
Kayaköy
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
1.
Yaban Domuzu, Tilki
2.
Kelebekler
Var
Kaplan Kelebeği
Endemik bitkiler
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime bağlı
olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Yaban Domuzu
Tilki
Yetersiz
Yeterli
x
x
Taşıma Kapasitesi Analizi
148
İyi
Durum Açıklaması
Gelişme Planı yapılıp
uygulamaya geçmesi
gerekiyor
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi
Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4Çoğunlukla Sağlanamıyor 5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Ölüdeniz – Kıdrak Tabiat Parkı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir
problem yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Korunan alan
üzerindeki etki
149
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
Kamping & piknik
Müspet
x
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık
Müspet
x
Müspet
x
Su sporları
Müspet
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
Müspet
x
x
Müspet
x
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Belirtilen yerler
dahilinde
gerçekleştirilmelidir.
Belirlenen parkurlarda
yapılmalıdır.
Belirlenen parkurlarda
yapılmalıdır.
Patikalar dışına
çıkılmamalıdır
Belirtilen yerlerde ve
kurallara uygun olarak
1-Tamamen doğru, 2- Genel olarak doğru, 3- Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yollarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat Parkı’nda özellikle katı atık sorunu görülmektedir.
2-Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları kullanılmalıdır.
3-Yaban Hayatı gözlemi için noktalar belirlenmelidir.
4-Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
5-Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
6-Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri,bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
7-Netice olarak, Ölüdeniz-Kıdrak Tabiat Parkı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir
tehlike işareti vermemektedir. Ancak, alan kılavuzu, saha görevlisi, uyarı ve işaret levhaları
ayrıca iyi bir ziyaretçi yönetim programı ile olumsuzluklar önlenebilecektir
150
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Yer
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Kapasite
1
2
3
x
x
4
5
toplu
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Tabiat Parkı’nın gelişim planının olmaması yatırım yapma ve ziyaretçi ihtiyaçlarını
karşılamada problemlere sebep olmaktadır,
2- Tabela, bilgi panosu, ikaz vb. işaretlemeler lüzumludur,
3- Sahada tuvalet vb. temel ihtiyaçların sağlıklı bir şekilde karşılanması için altyapı
çalışmalarına ağırlık verilmelidir,
4-Personelin donanımı arttırılmalıdır.
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.7.
Metruk Tuzla Sulak Alanı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler;
151
- Kuş Gözlemciliği,
- Doğa Yürüyüşü,
- Bisiklet Gezileri,
- Foto safari
-Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği,
-Botanik Turizmi
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …….kişi
sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : …………. kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş
veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az …………… TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : %30
Eşler: %10Aileler : %10
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %50
Diğerleri : %............
1- Kuş Gözlemciliği
2- Doğa Gezileri,
3- Foto safariler,
4- Botanik gezileri,
5- Yaban Hayatı Fauna Gözlemciliği,
6- Doğa Eğitimi Programları
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Orta derecede yakın; 2 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
( )
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, atlı
vb.)
Ulaşım için problemler:
152
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
Yetersiz
x
Yeterli
İyi
Açıklama
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
5
Yüksek standartlı yemek sunanlar:
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar: 5
Kötü standartta yemek sunanlar:
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
İyi
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta Yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta Yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta Yok
Bungalov tarzı
Mevcutta Yok
Kamp alanı
Mevcutta Yok
Diğerleri: Pansiyon
1
Bilinmiyor
İyi
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Var-Yok
Var
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
Var
153
Neler?
Kuş varlığı
Biyolojik çeşitlilik
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Güvercinlik ve Usuluk
Tabiat Parkı ile Güllük
Deltası ve Gölköy
Sulak Alanı
1.
Flamingo
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
2.
Ak balıkçıl
Kelebekler
Endemik bitkiler
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Flamingo, Deniz Kırlangıcı
(Sumru), Gümüşi Martı,
Akdeniz Martısı, Cüce
Karabatak, Yeşilbaş Ördek,
Angıt, Tepeli Pelikan, Hazar
Deniz Kırlangıcı, Karagagalı
Sumru, Bataklık Kırlangıcı,
Kocagöz, Küçük Beyaz
Balıkçıl, Uzunbacak ve
Sakarmeke
Tilki, Yaban Domuzu,
Gelincik, Kirpi, Yılan,
Saz Kedisi
Akkuyruklu Kartal
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Yetersiz
Yeterli
x
x
x
Taşıma Kapasitesi Analizi
154
İyi
Durum
Açıklaması
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak
Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Metruk Tuzla Sulak Alanı’nda usulsüz ve kaçak olarak yapılan yapılaşmalar nedeniyle
sorunlar yaşanmaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3- Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı
sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Menfi
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
x
x
155
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Müspet
x
Belirlenen alanlarda
Kontrollü olarak
yapılabilir.
Müspet
Müspet
x
x
Belirlenen alanlarda
Belirlenen alanlarda
Müspet
x
Belirlenen alanlarda
Müspet
x
Uzman kişiler eşliğinde
1-Tamamen doğru, 2-Genel olarak doğru, 3-Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
x
x
3
4
5
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Metruk Tuzla Sulak Alanının tanıtımına önem verilmeli,
2- Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
3- Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
4- Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
5- Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
6- Netice olarak, Metruk Tuzla Sulak Alanı’nda yapılaşma ve nüfus artışı nedeniyle ortaya
çıkan göstergeler önemli bir tehlike işareti vermemektedir.
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Altyapı
Yer
Kapasite 1
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki toplu
156
2
3
x
x
4
5
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Kolaylık tesisleri
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
x
x
x
x
x
x
x
x
Tuvaletler
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
Seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Ziyaretçilerin yeme içme ihtiyaçlarını karşılayacak tesislerin kurulması
2- Saha içerisinde gezinti araçlarına gereksinim duyulmakta
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
5.8.
Bafa Gölü Sulak Alanı
Sahanın Doğa Turizmi Potansiyelinin öne çıktığı ve sunduğu aktiviteler;
- Kuş Gözlemciliği,
- Doğa Yürüyüşü,
- Bisiklet Gezileri,
- Foto safari
157
-Yaban Hayatı (Fauna) Gözlemciliği,
-Botanik Turizmi
Sahanın Turizm Talebi Değerleri tablosu
Halihazırda ki ziyaretçi Sahayı gezmek maksatlı gelen ve konaklayan: …….kişi
sayısı
Ziyaretçi (konaklamayanlar) : …………. kişi
Para harcama
Ziyaretçi Profili
Gelişlerinin İlk 5 Sebebi
Konaklama, yeme-içme, yanında yöresel el sanatı ve yöresel kurutulmuş
veya konserve ürünler alınarak para ödeme şekilleriyle
Kişi başına ortalama en az …………… TL harcama yapılmaktadır
Bireysel gezginler : %30
Eşler: %10Aileler : %10
Tur grupları (tanıdık ve benzer talepteki kişilerin bir araya gelmesi
şeklinde) : %50
Diğerleri : %............
1- Kuş Gözlemciliği
2- Doğa Gezileri,
3- Foto safariler,
4- Botanik gezileri,
5- Yaban Hayatı Fauna Gözlemciliği,
6- Doğa Eğitimi Programları
Kıyaslanabileceği saha
Ulaşılabilirlik Analizi
Sahanın Uluslararası
havaalanına yakınlığı
Alana Ulaşım
Orta derecede yakın; 2 saat (2-4 saat arasında)
Özel taşıt
(X)
Toplu taşıma
( )
Diğerleri
(X)
(Bisiklet, motosiklet, yürüyüş, atlı
vb.)
Ziyaretçinin Genel ulaşım
kanaati:
Ulaşım için problemler:
Altyapı Analizi
Taşımacılık ağı
Yerel ağ(toprak, asfalt)
Anayollara bağlantı
Yerel genel taşımacılık
Programlar
Ücretler
Ring patikaları
İşaret levhaları
Genel yer işaret levhaları
Bilgi panoları
Araçlar için park
Yetersiz
x
Yeterli
x
x
x
x
x
x
x
x
x
158
İyi
Açıklama
kapasitesi
Bilgi alma ve tercüme
kolaylıkları
Restoran sayısı
x
x
Yeme içme konaklama analizi
Restoranların durumu
Yemek Standartları
Barınma imkanları
Kategori
Sayısı
Turistik
Yerel
Yüksek standartlı yemek sunanlar:
Yeterli ve yöresel standartta yemek sunanlar:
Kötü standartta yemek sunanlar:
Kategori
Kuruluş Sayısı
Açıklama
Yatak Sayısı
(iyi-kötü-orta)
Oteller
Orta
Hosteller (Misafirhaneler)
Mevcutta Yok
Yatak&kahvaltı oteli
Mevcutta Yok
Rota üstü kulübeler
Mevcutta Yok
Bungalov tarzı
Mevcutta Yok
Kamp alanı
Mevcutta Yok
Diğerleri: Pansiyon
Mevcutta Yok
2
Sahanın kendine has seçkin ve diğer önemli özellikleri;
Sunduğu değerlerden
Alan turist ziyaret
döngüsüne girecek şekilde
turistlerin ilgisini çekecek
diğer alanlara yakın mı?
Alandaki yabanıl varlıklar
Var-Yok
Var
Tek-eşsiz olanlar
var mı?
Biraz farklı ama
değerli olanlar
Diğer ilgi çeken
yerlere benzer
olanlar
Bayrak türler
Diğer ilginç yaban
hayatı (fauna)
Var
Neler?
Kuş varlığı
Biyolojik çeşitlilik
1.
2.
Var
Sığır Kuyruğu
Kelebekler
Endemik bitkiler,
Tatmin edici yaban hayatı izleme imkanı (Varsa)
159
Tatmin edici yaban
hayatı izleme imkanı
Garanti edilen türler var
mı?
Genellikle rastlanma
ihtimali
Kuşlar
Memeliler
Açıklama
Deniz Kırlangıcı (Sumru),
Gümüşi Martı, Akça Cılıbıt,
Akdeniz Martısı, Cüce
Karabatak, Yeşilbaş Ördek,
Angıt, Tepeli Pelikan, Hazar
Deniz Kırlangıcı, Karagagalı
Sumru, Bataklık Kırlangıcı,
Kocagöz, Küçük Beyaz
Balıkçıl, Poyraz Kuşu,
Uzunbacak ve Sakarmeke
Tilki, Tavşan, Yaban
Domuzu, Gelincik,
Kirpi, Yılan, Saz
Kedisi
Şans veya mevsime
bağlı olanlar
Alanda bulunan tesisler
Sahadaki tesisler
Rekreasyonel tesisler
Spor tesisleri
Diğerleri
Yetersiz
Yeterli
İyi
Durum
Açıklaması
x
x
x
Taşıma Kapasitesi Analizi
Sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi Değerlendirme Şekli: 1- Tamamen Sağlanabiliyor, 2- Genel Olarak
Sağlanıyor, 3- Veri Yok, 4- Çoğunlukla Sağlanamıyor
5- Hiç Sağlanamıyor
Göstergeler
Tüm ilgi grupları turizmden elde edilen gelirden eşit pay alırlar
Tüm ilgi grupları turizm gelişimine oranlı bir miktar para yatırımı
yapabilir
Yerel ekonomi için turizm faydaları açıktır
Turizm gelişimiyle ilgili paydaşların ihtiyaç,istek ve önerileri ele
alınıyor
Tüm ilgi gruplarına önem veriliyor
İlgi gruplarının birbiriyle olan ilişkileri iyi
Beraber çalışmanın önemi biliniyor
İyi bir işbirliği içindeler
Belirli kararların alınma amacı saklanmıyor
Yerel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Bölgesel ilgi grupları karar almada söz sahibi
Diğer sektörler de turizm gelişimine fayda sağlıyor
160
1
2
3
4
5
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Turizm kırsal ekonomiye destek veriyor
Geleneksel faaliyetler ve üretim türleri turizm gelişiminden sonra
gelişme gösterdi
Turizm gelişimi istihdamı artırma beklentilerini karşılıyor
Yerel halk, özellikle gençler için yeni iş imkanı ortaya çıktı
Kendi turizm işini kurmak isteyenlere yeterli destek veriliyor
Turizm işi kurmak için eğitim ve öğretim veriliyor
Planlı turizm uygulaması yapılıyor
Yerel köyler ve kamusal alanın özelliği turizmden sonra zarar
görmemiştir.
Turizm temel olarak yerel mal ve hizmetlerden faydalanır
Bölgemizi ziyaret eden turist sayısı yeterlidir
Turizm kültürel mirasın devamına yardımcı oluyor
Turizm endüstriyel mirasın sürdürülmesi için yardımcı oluyor
Turizm gelişimi peyzaj dokusuna zarar vermiyor
Turizm doğanın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm kültürel manzaranın korunmasına yardımcı oluyor
Turizm hayat kalitesini artırıyor
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Sosyal ve Ekonomik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Bafa Gölü Sulak Alanı’nda sosyal ve ekonomik taşıma kapasitesi yönünden bir problem
yaşanmamaktadır.
2- Ekonomik beklentiler ve turizme hazırlıklar mevcuttur, bu sürecin iyi yönetilmesi gerekir,
3-Ekonomik kaynak ayrılmalı, kaynakların turizm gelişimi için yerinde kullanımı
sağlanmalıdır.
Ekolojik taşıma kapasitesi analizi
Faaliyet
Kamping&piknik
Ahşap Hediyelik
eşyaların satılması,
Dağcılık,trekking
Su sporları
Rafting
Olta balıkçılığı
Normal spor
etkinlikleri
Yeme içme
Doğa yürüyüşü
Mağaracılık
Kanyoning
Yaban hayatı
gözlemi
Bilimsel geziler
Genel
etkiler
Müspet
/menfi
Müspet
Müspet
Korunan alan
üzerindeki etki
Kabul
edilebilir
Etki
Kabul
Kabul edilebilir ancak;
edilemez
x
x
Müspet
x
Müspet
x
Belirlenen
kontrollü
yapılabilir.
Müspet
Müspet
x
x
Belirlenen alanlarda
Belirlenen alanlarda
Müspet
x
Belirlenen alanlarda
Müspet
x
Uzman kişiler eşliğinde
161
alanlarda
olarak
1-Tamamen doğru, 2-Genel olarak doğru, 3-Veri yok, 4- Çoğunlukla yanlış, 5- Hiç yok
Ekolojik taşıma kapasitesinin etkileri;
Ekolojik göstergeler
Bitkiler turizm artışından etkilenmemektedir
Yürüyüş yolarından yürümeyen turistler bitkilere çok zarar veriyor
Turizmden dolayı daha fazla toprak erozyonu meydana gelmektedir
Korunan alanın suları gözle görünür şekilde kirlenmektedir
Turizm gelişimi sebebi ile balık miktarı azalmıştır
Korunan alanın yer altı suları içme suyu olarak kullanılabilir
Turistler yaban hayatı için rahatsız edici bir faktördür
Turizmden dolayı flora ve faunada ölümler artmıştır
1
2
x
x
3
4
5
x
x
x
x
x
x
Ekolojik Taşıma Kapasitesi Verilerini Değerlendirme Sonuçları;
1- Bafa Gölü Sulak Alanının tanıtımına önem verilmeli,
2-Doğa Yürüyüşü için patikalar belirlenmeli, uyarı, bilgilendirme ve yön levhaları
kullanılmalıdır.
3-Flora ve faunanın henüz turizmden etkilenmediği,
4-Patika dışına çıkan turistlerin olduğu, bunların zararlara sebep olabileceği, uyarı,
işaretlemeler ve alan kılavuzu sistemi ile bunların çözülebileceği,
5-Turistlerin yaban hayatını az da olsa rahatsız ettikleri, bunun da etkin denetim, alan
kılavuzu, uyarılar, otokontrol gibi mekanizmalar ile çözülebileceği düşünülmektedir.
6-Netice olarak, Bafa Gölü Sulak Alanı’nda ekolojik göstergeler henüz önemli bir tehlike
işareti vermemektedir.
Fiziki/idari Taşıma Kapasitesi İncelemesi ve Değerlendirmesi;
(1-Akıcı, yeterli 2- İyi, 3- Fena değil, 4- Kötü, 5- Çok Kötü)
Fiziki/idari taşıma kapasitesi
Yiyecek içecek temini
Ticaret
Yer
Kapasite 1
Korunan alana giriş yolları
Korunan alandaki yol ağı
Korunan alan içindeki toplu
taşıma araçları
Park etme
akış
Yer sayısı
Biletleme
yönlendirme
İşaret levhaları
Yetkililer
Ziyaretçi merkezi
Ofisler
Basılı ve görsel materyal
Tedarik
Seçenekler
Kolaylık tesisleri
Tuvaletler
Altyapı
Park girişi
Park yeri imkanları
Bilgi imkanları
162
2
3
x
x
4
x
x
x
x
x
x
x
5
Patika ağı
Yaban hayatı izleme noktaları
Aktiviteler
Çalışanlar
Atıkların toplanması
Yeterlilik durumu
Sayısı ve uygunluğu
seçenekler
Paket doğa turları
Bisiklet kiralama
Araç kiralama
At-katır kiralama
Yeterli sayıda
Donanımlı
x
Fiziki/idari taşıma kapasitesi yönünden yapılan değerlendirme;
1- Ziyaretçilerin yeme içme ihtiyaçlarını karşılayacak tesislerin kurulması
2- Saha içerisinde gezinti araçlarına gereksinim duyulmakta
Psikolojik Taşıma Kapasitesi: Psikolojik taşıma kapasitesi ile alakalı değerlendirmede ise
herhangi bir problem yaşanmadığı görülmektedir. Bunun sebepleri arasında; Türk insanının
hoşgörüsü önemli bir husustur, aynı zamanda doğa turistlerinin fazla lükse düşkün
olmamaları, taleplerinin ziyadesi ile karşılanabilmesi sebebiyle sorun yaşanmamaktadır.
163
VI. BÖLÜM
MUĞLA İLİ İÇİN SÜRDÜRÜLEBİLİR DOĞA STRATEJİLERİ
6.1. Gelişme Stratejileri
Strateji 1. Muğla’da Doğa Turizmi yatırım projelerini uygulanmak için gerekli teşviklerin
sağlanarak yatırımların arttırılması.
Strateji 2. Sürdürülebilir doğa turizmi ürünlerinin, turistik kalkınma sürecinde zarar görmek
yerine, faydalı olan yerel çevre, toplum ve yöre kültürüyle uyum içinde işlenmesi.
Strateji 3. Yüksek potansiyele sahip ilçelerde yerel kalkınmada doğa turizmin güçlü bir araç
olarak öne çıkarılması.
Strateji 4. Doğa Turizmi ürün (faaliyet) çeşitliliğinin arttırılarak gelirlerin artırılmasının
sağlanması.
6.2. Pazarlama Stratejisi
Strateji 1. Uluslararası, Ulusal, bölgesel ve yerel ölçekte önemli doğal ve kültürel kaynak
değerlere sahip alanların algılanan değerinin dolayısıyla ekonomik katma değerlerinin
arttırılması amacıyla markalaşmanın sağlanması.
Strateji 2. Doğa turizmi ürünlerinin her bileşeninde toplam kalite yönetimi ile sertifikasyonun
etkin kılınması.
Strateji 3. Toplumun farklı kesimlerine uygun fiyatta, kaliteli turistik ürün alternatiflerinin
sunulması.
Strateji 4. Doğa Turizmi faaliyetleri için satış ve tutundurma (tanıtım, reklam, halkla ilişkiler
alanlarında) çabalarının belirlenmesi.
6.3. Ziyaretçi Yönetimi Stratejisi
Strateji 1. Koruma ilkeleri ve ziyaretçi yönetim kriterlerinin yaygınlaştırılması, bunun
yanında halkın istek ve beklentilerini dikkate alan hizmet alan odaklı sürdürülebilir ziyaretçi
yönetiminin sağlanması
6.4. İzleme ve Değerlendirme Stratejisi (Turizmin etkilerinin ve sürdürülebilirliğin
izlenmesi)
Strateji 1. Turizmin etkilerinin izlenmesi için, izleme birimlerince göstergelerden yararlanılması.
164
6.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların doğa turizmi açısından kapasitelerini geliştirmek
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Öncelik
Açıklama
Eylem no
Eylem
1
1
Ekoturizm eğitimi
Yerel halkının ekoturizm hakkında eğitimi,
Ekoturizme sunulabilecek ürünlerin
geliştirlmesi ürünleri geliştirilmesi
konusunda eğitilmesi.
İTM, OSİM,
Üniversiteler,
Valilik,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler.
Ekoturizm
Dernekleri.
2013
2
1
Doğa koruma
eğiticileri yetiştirmek
Doğa koruma eğitimi için görev alacak
eğitimcilerin eğitilmesi.
OSİM,
Üniversiteler.
STK,
Kaymakamlıklar.
2013
3
1
Yöre halkının doğa
eğitimi
Doğayı anlatmak için yöre halkın eğitilmesi
( ayrıca çocukların eğitimi)
OSİM,
Üniversiteler.
Yerel Yönetimler,
Halk Eğitim
Müdürlükleri,
STK
2013
4
1
Ekoturizm Derneği ve
Ekoturizm Geliştirme
Kooperatiflerinin
kurulması.
Hizmet ve Ürün
kalitesinin
geliştirilmesi
Ekoturizmde hedef birliğinin sağlanarak
faaliyetlerin sürdürülebilirliğinin
sağlanması.
İTM, Kişiler, Özel
girişim
2014
Ekoturizm hizmetlerinin kademeli olarak
geliştirilmesi için bir yerel nitelikler
standardı oluşturulması, Geleneksel köy
evlerinin pansiyona dönüştürülmesi
projelerinin yapılması.
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
İTM, OSİM,
Ekoturizm
Dernekleri,
Girişimciler.
Muhtarlıklar,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
STK
Üniversiteler,
Halk Eğitim
Müdürlükleri
Alan Kılavuzu eğitimi
Tamamı yöre halkından olmak üzere plan
döneminde Alan Kılavuzu yetiştirilmesi.
OSİM,
Üniversiteler,
Kaymakamlıklar,
Milli Eğitim Müd.
STK
2014
5
1
6
2
165
2014
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.1 .KAPASİTE GELİŞTİRME Amaç: ilgili paydaşların doğa turizmi açısından kapasitelerini geliştirmek
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Öncelik
Eylem no
Eylem
7
2
Haritaların
oluşturulması
Ekoturistler için rotaların yer aldığı
haritaların oluşturulması ve basımı.
OSİM, İTM,
Kaymakamlık,
Belediye
Orman Bölge
Müd.,
Üniversiteler,
STK
2014
8
2
Üniversitelerle
işbirliği
OSİM, İTM,
STK
2013
9
2
Yerel profesyonel av
kılavuzu eğitimi
Her türlü faaliyetin planlanma, geliştirme
ve uygulama safhalarında üniversitelerden
bilimsel destek alınması için işbirliği
yapılacaktır.
Av turizmine profesyonel yaklaşım
sağlanacaktır.
OSİM,
Kaymakamlık,
HEM,
Üniversiteler
STK
2014
10
2
Kurtarma Timlerinin
kurulması
2014
3
Yabancı dil eğitimi
Yerel Yönetimler
2014
12
3
Deneyim paylaşımı
OSİM, AFAD,
Kaymakamlıkla,
Belediyeler
OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye, HEM,
STK
Üniversiteler.
Yöre halkı,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler, İTM,
Özel girişimciler
STK
11
Dağ, kanyon ve mağara kurtarma
Timlerinin kurulması sonucunda
ziyaretçilerin güvenliği sağlanacaktır.
Yerel halkın yabancı ziyaretçilerle iletişim
sağlaması için dil eğitimi verilecektir.
STK
2014
Deneyim paylaşım programları
oluşturulacaktır, kıyaslama bölgeleri ile ve
ülke düzeyinde deneyim paylaşımı için
karşılıklı gezi düzenlenecektir.
166
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek ve geliştirmek
Eylem
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
13
1
Alan düzenleme
14
1
Atık yönetimi
1
Hizmet üniteleri geliştirme
16
1
Turizm Bilgilendirme
Merkezleri kurulması
17
1
Korunan alanların
sayısını attırmak.
18
1
Patika düzenlemeleri
(doğa yürüyüş ağı
oluşturma ve düzenleme)
15
Açıklama
Kamping alanlarının
ve günübirlik
alanların düzenlenmesi, uygun yerlerde,
ilçe planına uygun olmak üzere alan
düzenlemesi yapılacaktır.
Üretim ve kullanım faaliyetleri sonucu
ortaya çıkan, insan ve çevre sağlığına zarar
verecek şekilde doğrudan veya dolaylı
biçimde alıcı ortama verilmesi sakıncalı
olan her türlü maddenin (atık su, katı atık
vb.)
yönetimi için gerekli projelerin
yapılması sağlanacaktır.
Favori İlçelerde alan içinde kalan, atıl
binaların onarımı ve turizmde kullanımı
sağlanacaktır.
Kaymakamlıklar,
Belediye, İTM
STK, ÇŞM
2014
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
Muhtarlıklar, ÇŞM
STK,
Üniversiteler
2014
Kaymakamlıklar,
Belediye, İTM,
OSİM, Özel girişim,
Kooperatifler
STK
2014
Favori ilçelerde bilgilendirme
merkezleri kurulacaktır, Bu
merkezlerin atıl okul binaları veya köy
evlerinin kiralanması veya
restorasyonu ile oluşturulması.
Doğal ve kültürel kaynak değerleri
açısından yüksek potansiyele sahip
alanlarda Milli Park ve Tabiat Parkı
oluşturulması.
Doğa yürüyüş güzergahı olarak tespiti
edilen sahalarda patika düzenlemeleri
ve her türlü tanıtıcı, bilgilendirici
elemanların yapımı ve yerine konması
sağlanacaktır.
Kaymakamlıklar,
Belediyeler, İTM,
OSİM
STK
2014
OSİM
OGM, İTM,
Yerel
Yönetimler
2013
Kaymakamlıklar,
Belediyeler, İTM,
OSİM
STK,
Muhtarlıklar
2013
167
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek ve geliştirmek
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
19
1
Dağ bisikleti
parkurlarının yapılması.
Belirlenen alanlarda dağ bisikleti
patikası ağı için altyapı, araştırma ve
organizasyonun tamamlanması.
OSİM, İTM,
Kaymakamlık,
Belediyeler
STK
2014
20
1
Atlı doğa yürüyüşü
parkurları yapılması.
Belirlenen alanlarda atlı doğa
yürüyüşü parkuru ağı için altyapı,
araştırma ve organizasyonun
tamamlanması.
OSİM, İTM,
Kaymakamlık,
Belediyeler
STK
2014
21
1
Foto safari yapılabilecek
alanlarda düzenlemeler
yapılması.
Kuş gözlem kulelerinin
yapılması.
Belirlenen alanlarda foto safari için
altyapı, araştırma ve organizasyonun
tamamlanması.
Uygun sulak alanlara kuş gözlem
kuleleri yapılarak kuş gözlemciliği ve
kuş gözlemciliğine dayalı turizm
altyapısı oluşturulmuş olacaktır.
Sportif olta balıkçılığı meraklılarına
ve sportif olta balıkçılığı turizmine
altyapı oluşturulmuş olacaktır.
OSİM, İTM,
Kaymakamlık,
Belediyeler
OSİM
STK
2014
STK, yerel
yönetimler
2014
OSİM, İl Gıda
Tarım Hayvancılık
Müdürlükleri, DSİ,
Yerel Yönetimler
Kaymakamlıklar,
Belediyeler, İTM,
OSİM
STK
2014
STK
Muhtarlıklar
2014
STK
2014
22
1
23
1
Sportif olta balıkçılığı
yapılan alanlarda
düzenlemeler yapılması.
24
2
Kamp ve karavan yerleri
oluşturulması.
Belirlenen alanlarda Karavan ve
taşınabilir ev organize kamp yerleri
oluşturulması.
25
2
Yamaç paraşütü
yapılabilecek alanlarda
düzenlemeler yapılması.
Belirlenen alanlarda yamaç paraşütü
için altyapı, araştırma ve
organizasyonun tamamlanması.
OSİM, İTM,
Kaymakamlık,
Belediyeler
168
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.2. FİZİKSEL ALTYAPININ OLUŞTURULMASI Amaç; altyapıyı güçlendirmek ve geliştirmek
Eylem
Açıklama
Eylem no
Öncelik
2
Ziyaretçi merkezleri
kurulması
27
2
Kırsal kesimlerdeki yol
kalitesinin arttırılması
28
2
Ulaştırma imkanlarının
arttırılması
29
2
Doğa Müzesi kurulması
Favori ilçelerde Doğa Müzesi
kurulması için çalışmalar yapılacaktır.
30
2
Butik otel ve
pansiyonların arttırılması.
İl ve ilçelerde butik otel ve
pansiyonculuğun arttırılması ile
ziyaretçilerin konaklama ihtiyaçları en
üst seviyeye getirilecektir.
Uygun alanlara manzara
seyir noktası ve seyir
terasları yapılması
Turizm alanlarına kuru
tuvalet yapılması
Uygun alanlarında seyir noktası ve
seyir terasları yapılarak cazibe
arttırılacaktır.
Yaya, atlı ve bisikletli doğa gezi
güzergahları üzerinde uygun yerlere
kuru tuvaletler yapılarak gezi
parkurlarında atık yönetimi sorununa
çözüm getirilmiş olacaktır.
2
32
2
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
26
31
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
Ziyaretçi merkezi vizyonunun
katılımcılıkla oluşturulması, favori
ilçelerde ziyaretçi merkezlerinin
kurulması için çalışmalara
başlanacaktır.
Köy ulaşım yollarının ve orman yangın
yollarının iyileştirilmesiyle
ziyaretçilere kaliteli ulaşım imkanı
sağlanacaktır.
Havaalanı ve her türlü ulaşım
seferlerinin arttırılmasıyla ziyaretçilere
kolay ulaşım imkanı sağlanacaktır.
İTM, OSİM,
Kooperatifler,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
Muhtarlıklar
Valilik, OGM,
OSİM,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
Valilik,
Karayolları Müd.,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
OSİM, İTM,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler
Turizm
İşletmeleri, İTM,
Kaymakamlıklar
Belediyeler,
Muhtarlıklar
Belediyeler,
Kaymakamlıklar,
OGM, OSİM
Kaymakamlık,
Belediyeler,
kooperatifler,
OSİM
169
STK,
Muhtarlıklar
2015
2014
2014
TK,
Üniversiteler
2015
STK
2014
STK
2014
STK
2014
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
63. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm
ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
33
1
Kültürel ürün envanteri
ve ürünleri sunuma hazır
hale getirme
34
1
Doğal ürün envanteri ve
ürünleri sunuma hazır
hale getirme
35
1
Yerel, bölgesel, Ulusal ve
Uluslararası seviyede
tanıtım
36
1
Ekolojik ürün satış
merkezleri
Geleneksel hayat tarzı, kültüre ilişkin
olarak doğadan toplanan, üretilen gıda
maddeleri veya doğal materyalden
üretilen el sanatları vb. Değerlerin
tespiti, satılabilir hale getirilmesi,
sözlü değerlerin envanteri, bunların
turizme sunulabilir hale getirilmesi.
Doğada gizli kalmış, henüz
keşfedilmemiş olan turizme
sunulabilecek değerlerin ortaya
çıkarılması ve sunuma hazır hale
getirilmesi, bunların basılı katalog
haline getirilmesi sağlanacaktır.
Kaymakamlıklar
Belediyeler, İTM,
OSİM, HEM, Özel
girişim.
STK,
Üniversitele
r
2014
OSİM, Tarım il
Müdürlüğü,
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
Özel girişim.
girişimciler
STK,
Üniversitele
r
2014
Sunuma ve tanıtıma ait senaryonun
katılımcılıkla oluşturulması ve
çerçevede Milli ve Milletlerarası
düzeyde tanıtım materyallerinin
basımı(1 WEB sitesi, yeterli miktarda
broşür, rota haritası, CD, tanıtım filmi
vb.)
Favori ilçelerde yöre insanının ürettiği
ekolojik ve doğadan toplanan ürünlerin
satışına yönelik her ilçede satış
yerlerinin oluşturulması, vatandaşların
üretim ve satış için yönlendirilmesi.
Valilik, OSİM,
İTM,
Kaymakamlıklar
Belediyeler, Özel
girişim.
STK,
Üniversitele
r
2014
Kaymakamlık,
İTM, İl Tarım
Md, Belediyeler,
Özel girişim.
STK
2014
170
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
63. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm
ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
37
1
Ev Pansiyonculuğu
38
1
Tur operatörlerine saha
tanıtımı
39
1
Ortaklıklar oluşturma
40
2
Müşteri beklenti ve
memnuniyet anketleri
Favori ilçelerde aynı kalite
standardındaki Pansiyonların
pazarlama ağı içine alınması
sağlanacak.
Tur operatörlerine sahanın
gezdirilerek tanıtımı, görüşlerinin
alınması, isteklerinin
değerlendirilmesi, destinasyon
şekillendirmelerinin yapılması, bu
destinasyonlar üzerinde hizmet kalitesi
ağı kurulması, destinasyonları
destekleyici, olumlu etkileyici eklerin
tespiti.
Alan dışından hizmet sunucularıyla
alam yönetimi ve alan içinden hizmet
üreticileri arasında daha kaliteli ve
düzenli hizmet sunumu amacıyla
ortaklıklar oluşturma. Dış paydaş
oluşturmak için arayışlar
sürdürülecektir.
Ziyaretçilerin beklentileri ve verilen
hizmetlerden memnuniyetinin periyodik
olarak ölçülmesi.
İTM, Belediye,
Kaymakamlık,
Özel Girişim.
STK
2014
İTM, OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye
STK
2014
Valilik,
İTM, OSMİ, Tic.
ve San Odası,
Kaymakamlık,
Belediye, Özel
Girişim.
Dernekler,
Pansiyoncular.
2014
İTM, OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye, Özel
Girişim,
Dernekler.
Üniversitele
r STK
2013
171
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm
ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
41
1
Yerel standardı koruma
42
1
Sertifika/kalite standardı
programı
43
2
44
2
Eko-turizm hizmetlerinin kademeli
olarak geliştirilmesi için bir yerel
nitelikler standardı oluşturulması, bu
şekilde orijinalliğin korunması ile
bozulma ve kültürel melezleşmenin
önüne geçilmesi.
Pansiyonculara, lokantalara, ekolojik
ürün üreticilerine yönelik sertifika ve
kalite standardı programının
hazırlanması ve uygulanması.
Kaymakamlıklar
Belediyeler,
İTM, OSİM,
Üniversiteler,
Özel Girişim
Muhtarlıklar
Belediyeler,
Kaymakamlıkla,
İTM, HEM,
OSİM, özel
girişim.
Satış-Tutundurma
çalışmaları
Ekoturizm değerleri dağıtım programı
yapılacaktır. Ekoturizm tutundurma
programı hazırlanacaktır. Bu amaçla,
gerekli kişisel satış, reklam, tanıtım ve
satış geliştirme etkinlikleri
belirlenecektir.
Eko köy ve Eko beldeler
Saha içinde doğal ve kültürel değerleri
bozulmamış veya küçük bir çaba ile bu
değerlerinin sunumu ve korunması
kolayca başarılabilecek ve ekolojik
uygulamaların sürdürülebilirliği söz
konusu her ilçede en az 1 eko köy veya
eko belde olarak dizaynı ve sunulması,
bu konuda diğer koruma alanlarına
örnek olacak pilot uygulama yapılması.
Kaymakamlıklar
Belediyeler,
Muhtarlıklar
Dernekler,
İTM, OSİM, Tic.
ve San Odası,
Özel Girişim
Valilik, İTM,
OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye,
Muhtarlık,
Kooperatifler,
dernekler, özel
girişim.
172
STK
2014
Üniversiteler
STK
2014
STK
2013
STK
2014
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut ekoturizm
ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi, tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
45
2
Yeni ürünler ve Ürün
geliştirme
Yeni ürünlerin geliştirilmesi, yeni
dizaynlar, yerel kültür elemanlarının
figüre edilmesi, bilinmeyen veya
kaybolmaya yüz tutmuş, yöresel
yemeklerin sunulabilir hale getirilmesi
bunların kataloglar halinde basımının
sağlanması,.
İTM,
Üniversiteler,
OSİM,
Kaymakamlıklar
HEM, Belediye,
Muhtarlıklar
Özel Girişim.
46
2
İyi örnekleri öne çıkarma
47
3
Fuar, sempozyumlar,
festivaller
Yılda bir kez Örnek pansiyon, Örnek
lokanta, Örnek Ürün satış yeri seçimi,
bunlara göre kalite standartlarının
diğer aynı faaliyette bulunan kişi ve
kurumlara yaygınlaştırılması
Fuar ve sempozyumlara aktif
katılımlarla stand oluşturma,
sempozyum düzenleme, festivallerin
kültürel değerleri öne çıkaran hale
getirilmesi.
48
2
Yeni tesisler yapılması
Zamanla gelişim gösteren ve
potansiyeli artan yerlere belirlenmiş
ekoturizm standartlarına uygun yeni
eko-turizm tesisleri yapılması.
STK
2015
İTM,
OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye
Üniversiteler
STK
2015
Belediyeler,
Kaymakamlıklar
İTM, OSİM, İl
Tarım Müd.,
Dernekler
HEM, STK,
Üniversiteler
2014
Özel Girişim,
Kaymakamlık,
İTM,
Kooperatifler,
Belediyeler,
OSİM
Üniversiteler
STK
2015
173
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut
ekoturizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi,tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
49
2
Kurallar sistemi
oluşturulması
Tur Operatörlüğü, Alan Kılavuzluğu,
pansiyonculuk ve yerel ürünlerin satışı
konusunda halkın da benimsediği bir iş
düzenini ve kurallar sistemini ortaya
koyan mekanizma geliştirmek,
İTM, OSİM,
Kaymakamlık,
Belediye, Tur
oparatörleri,
Yerel halk.
Üniversiteler
STK
2014
50
1
Organik tarım
uygulamalarının
yerleştirilmesi.
Korunan alanlarda organik tarımla
üretim prensiplerinin yerleştirilmesi.
STK,
Üniversiteler
2014
51
1
Yapı sisteminin
yerelliğinin korunması.
Favori ilçelerde, köy, belde ve ilçelerde
yeni yapılacak yapıların yerel
mimariye uygun olmasının zorunlu
hale getirilmesi.
OSİM,
İl Tarım Md.,
Yerel Halk
Kaymakamlık,
Belediye
Valilik,
ÇŞM
Belediyeler
STK,
Mimarlar
Odası
2014
52
1
Avlaklarda av sayısının
arttırılması
OSİM, Avlak
İşletmecileri
Avcı
Dernekleri
2013
53
1
Avlaklarda av kaynağına
yem takviyesinin
yapılması
Avlaklarda av potansiyelini artıracak
ve av turizminin cazibesini
arttıracaktır.
Avlaklarda av potansiyelini artıracak
ve av turizminin cazibesini
arttıracaktır.
OSİM, Avlak
İşletmecileri,
Avcı Dernekleri
2013
54
1
Avlakların tanıtılması
Avlaklar ve av kaynakları fuarlar,
yabancı ve yerli televizyonlar, av
dergileri vb. kaynaklarla ya da yerli ve
yabancı av turizm acentalarıyla
görüşerek tanıtılması sağlanacaktır.
OSİM, Avcı
Dernekleri, İTM
2013
174
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.3. ENVANTER, ÜRÜN OLUŞTURMA, ÜRÜN ÇEŞİTLENDİRME VE GELİŞTİRME, SERTİFİKALANDIRMA, TANITIM VE PAZARLAMANIN YAPILMASI Amaç: mevcut
ekoturizm ürünlerinin ortaya çıkarılması, geliştirilmesi,tanıtımı ve pazarlamasını yapmak.
Eylem
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Eylem no
Öncelik
Başlangıç
tarihi
55
1
İç sularda sportif olta
balıkçılığına uygun
yerlerin belirlenmesi.
Sportif olta balıkçılığı meraklılarına
yeni alanlar belirlenmiş olacaktır.
56
1
Sportif olta balıkçılığı
alanlarının tanıtılması.
Sportif balıkçılık gruplarına ve tüm bu
aktiviteyle ilgilenenlere balıkçılık
sahalarının tanıtımı yapılmış olacaktır.
57
1
Kuş envanterlerinin
çıkarılması
58
1
Yayla Pansiyonluğu ve
yayla turizminin
geliştirilmesi
Tarım Müd.,
Kaymakamlık, İl
Kültür ve
Turizm Md.,
OSİM, DSİ
OSİM, Tarım
Müd., İl Kültür
ve Turizm Md.,
Turizm
Acentaları
STK,
Üniversiteler
2013
STK
2013
Kuş gözlemciliği gruplarından
faydalanarak alanların kuş
envanterinin çıkarılması sağlanacaktır.
OSİM,
Üniversiteler
STK, OGM
2013
Yayla turizminin geliştirilmesi
sağlanacaktır.
Kaymakamlıklar
Belediyeler,
Kooperatifler,
Muhtarlıklar
Vatandaşlar,
OGM, Turizm
Acentaları,
OSİM
STK
2014
175
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
6.4 . iZLEME VE DEĞERLENDİRMEYE YÖNELİK EYLEMLER Amaç: Ekoturizm faaliyetlerinin izlenmesine ilişkin kriterlerin belirlenmesi, izlemenin yapılması,
raporlama, değerlendirme ve geri bildirimlerin yapılması.
Eylem no
Öncelik
Eylem
59
1
Değişimin sınırlarının
belirlenmesi
60
1
Çevresel etkilerin
izlenmesi
61
1
62
Açıklama
Yapacak kişi ve
kuruluşlar
İşbirliği
ortakları
Süresi
Başlangıç
tarihi
Doğal ve kültürel değerleri etkileyen
tüm turizm faaliyetlerinin kabul
edilebilir değişimin sınırlarının
belirlenmesi, bu çalışmanın hedefi
yöresel düzeyde kabul edilebilir
sınırların tespitidir.
İndikatörlere göre izlenecektir.
OSİM, İTM,
Üniversiteler
STK
2014
ÇŞM, OSİM,
Kaymakamlıklar,
Belediyeler
STK,
Üniversiteler
OGM
2014
Ekonomik etkilerin
izlenmesi
İndikatörlere göre izlenecektir.
STK,
Üniversiteler
2014
1
Sosyal ve kültürel
etkilerin izlenmesi
İndikatörlere göre izlenecektir.
Kaymakamlıklar,
Belediyeler,
İstatistik Md,
İTM, Tarım Md,
Tic San Od.
OSİM, İTM
Üniversiteler
STK, OGM
2014
63
1
Sürdürülebilirliğin
izlenmesi
İndikatörlere göre izlenecektir.
OSİM, ÇŞM,
Üniversiteler
STK
2014
64
1
Uyumun izlenmesi
İTM, OSİM, Özel
girişimciler,
Hizmet üreten
birimler.
STK
2014
65
1
İzlemenin raporlama,
değerlendirme ve geri
bildirimlere
dönüştürülmesi
Kurallar sistemine uyumun izlenmesi,
uyumsuzluğun söz konusu olduğu
hususları inceleme, uzlaşma arayışı,
çözüm geliştirme, raporlama ve
değerlendirme, yaptırım uygulama,
Doğal ve kültürel değerlere etki yapan
Faaliyetlerin sınırlara göre durumunun
izlenmesi ve raporlama, değerleme ve
geri bildirimlerinin yapılması.
OSİM, İTM,
Üniversiteler
STK
2014
176
2
0
1
3
2
0
1
4
2
0
1
5
2
0
1
7
Bütçesi ve
Finans kaynağı
2
0
1
9
2
0
2
1
2
0
2
3
Göstergeler
HAZIRLAYAN
Mustafa Kamil USLU
Muğla İli Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
KONTROL EDEN
Mehmet İbrahim ÇOLAK
IV. Bölge Müdürlüğü Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü
Uygun Takdim
Ali Kamil BAŞAR
Muğla Vali Yardımcısı
Rahmi BAYRAK
IV. Bölge Müdürü
Doğa Turizmi Master Planının Uygulanması Uygundur.
……./03/2013
Fatih ŞAHİN
VALİ