analizi - OREMDER
Transkript
analizi - OREMDER
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİSektörel BAKANLIĞI Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı MOBİLYA SEKTÖRÜ RAPORU (2012/2) SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi İÇİNDEKİLER Belge Başlığı Tablolar Listesi .............................................................................................................................. 3 Şekiller Listesi ............................................................................................................................... 3 Kısaltmalar Listesi ......................................................................................................................... 4 YÖNETİCİ ÖZETİ ............................................................................................................................ 5 1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU .................................................................................................... 5 1.1. Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu..................................................... 5 1.2. Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu ................................................................................... 7 1.3. Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen Başlıca Ürünler ..................................................... 8 1.4. Sektörün Alt Sektörleri ve Etkileşim Halinde Olduğu Diğer Sektörler ................................... 9 1.5. Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler .......................................................................... 9 1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı................................................................................................ 10 1.7. Sektörün İşyeri Sayısı ve İstihdamı ...................................................................................... 10 1.8. Sektörün Üretim Değeri ...................................................................................................... 12 1.9. Sektörün Cirosu ................................................................................................................... 12 1.10. Sektörün Katma Değeri ..................................................................................................... 12 1.11. Sektörün Ar-Ge Faaliyeti ................................................................................................... 13 1.12. Sektörün Elektrik Tüketimi ................................................................................................ 13 1.13. Sektörün Dış Ticareti ......................................................................................................... 13 1.14. Sektörün Maliyet Bileşenleri (enerji, işgücü, hammadde vb. genel değerlendirmeler, oransal veriler, tespitler vb.) ...................................................................................................... 17 1.15. Sektörün 2013–2023 Projeksiyonu ................................................................................... 19 2. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDİRMESİ .................................................................... 19 2.1. Son Dönemdeki Sektöre İlişkin Türkiye ve Dünyadaki Gelişmeler ...................................... 19 2.2. Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi ......................................................................... 20 2.3. Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi ........................................................... 21 2.4. Sektörün İhracat ve İthalat Değerlendirmesi ...................................................................... 22 2.5. Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi .............................................................................. 24 KAYNAKÇA .................................................................................................................................. 24 2 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Tablolar Listesi Belge Başlığı Tablo 1. Dünya Mobilya Sektörü .................................................................................................. 6 Tablo 2. Ülkelere Göre Dünya Mobilya Üretim ve İhracat Performansı ...................................... 7 Tablo 3. Türkiye Mobilya Sektörü Temel Verileri (Milyon $)…..................................................... 8 Tablo 4. Üretimi Yapılan Başlıca Ürün Grupları ............................................................................ 9 Tablo 5. Mobilya Sektörünün Tam Kapasite Çalışamamasının Nedenleri ................................. 10 Tablo 6. Mobilya Sektöründe Girişimci ve Çalışan Sayısı ........................................................... 11 Tablo 7. Mobilya Sektörü Üretim Değeri (TL)............................................................................. 12 Tablo 8. Mobilya Sektörü Cirosu (TL) ......................................................................................... 12 Tablo 9. Mobilya Sektörü Katma Değeri(TL).............................................................................. 12 Tablo 10. Mobilya Sektöründe AR-GE Harcaması(TL) ................................................................ 13 Tablo 11. Ağaç İşleri ve Kağıt Sanayi Sektöründe Elektrik Tüketimi.(MWh) .............................. 13 Tablo 12. Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık İhracat Rakamları ......................................... 14 Tablo 13. Mobilya Sektörü İhracatı (Bin$) .................................................................................. 15 Tablo 14. Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık İthalat Rakamları .......................................... 16 Tablo 15. Mobilya Sektörü İthalatı (Bin$) .................................................................................. 16 Tablo 16. Mobilya Ürünlerinin Yıllara Göre Bazı ülkelere Dış Ticareti (Bin$) ............................ 17 Tablo 17. Büyük Ölçekli İşletmelerin Ortalama Üretim Girdi Oranları ....................................... 18 Tablo 18. Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık Sanayi Üretim Endeksi (2005=100) .............. 20 Tablo 19. Mobilya Üretiminde Ortalama Kapasite Kullanım Oranları.(%)............................. .... 21 Tablo 20. Mobilya Endüstrisi Dış Ticaret Dengesi (Bin$).. .......................................................... 23 Şekiller Listesi Şekil 1. Türkiye Mobilya Sektörü Temel Verileri (Milyon $) ......................................................... 8 Şekil 2. Ortalama Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100) ............................................................. 11 Şekil 3. 2009–2012 Yılları Mobilya İhracatı (Milyon $) ............................................................... 15 Şekil 4. 2009–2012 Yılları Mobilya İthalatı (Milyon $)................................................................ 16 Şekil 5. Yıllara Göre Sanayi Üretim Endeksi (2005=100) ............................................................ 21 Şekil 6. Aylık Kapasite Kullanım Oranı (İmalat Sanayi Ağırlıklı) .................................................. 22 Şekil 7. Yıllara Göre Mobilya İhracatı- İthalatı Grafiği ................................................................ 23 Şekil 8. Mobilya Sanayi Ciro Endeksi (2005=100) ....................................................................... 24 3 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı Kısaltmalar Listesi AB :Avrupa Birliği ABD :Amerika BirleĢik Devletleri AR-GE :AraĢtırma ve GeliĢtirme DPT : Devlet Planlama TeĢkilatı CSIL :Centre For Industrial Studies DTM : DıĢ Ticaret MüsteĢarlığı EUROSTAT :European Community Statistical Office GSYĠH :Gayri Safi Yurt Ġçi Hasıla GTĠP : Gümrük Tarife Ġstatistik Pozisyonu ĠGEME :Ġhracatı GeliĢtirme Etüd Merkezi KOBĠ :Küçük ve Orta Boy ĠĢletme MOBDER :Mobilya Sanayicileri Ġthalat ve Ġhracatçıları Derneği MOBSAD :Mobilya Sanayi ĠĢadamları Derneği MOSDER :Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği NACE :Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin Ġstatistiki Sınıflaması OAĠB :Orta Anadolu Ġhracatçı Birlikleri OMSĠAD :Ofis Mobilyaları Sanayi ve ĠĢadamları Derneği TCMB :Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TEDAġ :Türkiye Elektrik Dağıtım A.ġ TOBB : Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TSE : Türk Standardları Enstitüsü TÜĠK : Türkiye Ġstatistik Kurumu 4 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi YÖNETĠCĠ ÖZETĠ Belge Başlığı Ġnsanların, günlük yaĢama yönelik sosyal ve kültürel temel gereksinimlerini güvenli ve konforlu bir Ģekilde karĢılamak amacıyla genelde ağaç malzemeden oluĢturulmuĢ iĢlevsel, estetik görünümlü kullanım eĢyalarının tümü mobilya olarak tanımlanır. Mobilya sanayi, yarattığı “katma değer” ile ülkemizde stratejik bir önem taĢımaktadır. Türk mobilya sanayinin sahip olduğu stratejik önem ve yüksek istihdam potansiyelinin bu açıdan dikkatle ele alınması gerekmektedir. Mobilya sektörü ülkemizdeki baĢlangıcı her ne kadar eskilere dayanmakta ise de endüstriyel üretim 1970‟li yıllarda baĢlamıĢtır. YaklaĢık 9 milyar $‟ lık iç pazar büyüklüğü olan sektörün, atıl yatırım, kapasite kullanımı, ölçeksel imalat miktarları, bilgi birikimi yetersizlikleri, branĢlaĢmama nedeniyle maliyet ve kalite sorunları vardır. Ancak, mobilya sanayi son dönemlerde hızlı bir dönüĢüm geçirerek eskiye oranla çok daha bilgi ve sermaye yoğun bir moda sektörü olma yolunda ilerlemektedir. Bu dönüĢümün arkasında yatan en önemli unsur mobilya sanayinin hızlı bir küreselleĢme süreci yaĢamasıdır. Mobilya, özellikleri bakımından tüm dünya kültürleri tarafından kullanıldığından son yıllarda artan rekabet karĢısında ekonomik ölçekte ve dünya standartlarında üretim yapan tesisler kurulmuĢ ve bayilik teĢkilatlarıyla ülke sathına ve dünyaya ürün satar konuma ulaĢmıĢ bulunmaktadır. 1. SEKTÖRÜN GENEL DURUMU 1.1 Sektörün Dünya Ekonomisi ve AB Ülkelerindeki Durumu Eurostat 2007 yılı verilerine göre AB mobilya sanayii, 130 milyar Euro‟nun üzerindeki üretim değeri, 136 milyar Euro‟yu aĢan cirosu ve yaklaĢık 41,1 milyar Euro‟luk katma değeri ile, dünya mobilya piyasasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Almanya, Ġtalya, Ġngiltere, Fransa, Ġspanya ve Hollanda, AB‟nin en büyük mobilya tüketicileri olup, toplam AB tüketiminin %77‟sini oluĢturmaktadır. Birçok AB ülkesinde mobilya imalatı temel bir endüstridir ve dünyada rekabetçi bir konuma sahiptir. 2007 yılında dünya mobilya üretiminin yarısına yakınını AB ülkeleri gerçekleĢtirmiĢtir. AB mobilya sanayiinde 150.000‟in üzerinde firma faaliyet göstermekte ve yaklaĢık 1,4 milyon kiĢi istihdam edilmektedir. GeliĢmiĢ ülkeler dünya mobilya üretiminin yaklaĢık %52‟sini yapmaktadır. Dünyanın en büyük mobilya üreticileri sırasıyla A.B.D., Ġtalya, Almanya, Japonya, Fransa, Kanada ve Ġngiltere, 131 milyar $ civarında üretim yapmaktadırlar. Az geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkeler ise dünya üretiminin %48‟ini gerçekleĢtirmektedir. Bu ülkeler arasından Çin, Polonya, Vietnam ve Brezilya özellikle son zamanlarda ihracata yönelik tasarlanan ve üretim yapan yeni tesisleri sayesinde hızlı bir üretim artıĢı göstermiĢdir. 5 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi AB‟nin en fazla mobilya ihraç ettiği ülkelerin baĢında, Ġsviçre, ABD ve Rusya gelmektedir. Belge Başlığı Mobilya üretimi, yıllık tüketimi 32 milyar $ olan orta ve düĢük gelir düzeyindeki ülkeler ile yıllık gelir düzeyi 252 milyar $ olan yüksek gelir grubu ülkelere doğru yayılmaktadır. Dünya ortalaması yıllık 77 milyar $‟dır. Tablo 1: Dünya Mobilya Sektörü ÜLKELER ÇĠN ABD ĠTALYA ALMANYA JAPONYA FRANSA KANADA ĠNGĠLTERE POLONYA TÜRKĠYE VĠETNAM MALEZYA DĠĞER GELĠġMĠġ ÜLKELER DĠĞER GELĠġMEKTE OLAN ÜLKELER GENEL TOPLAM Kaynak: CSIL–2008 Nüfus (Milyon ) Üretim (Milyon $) Tüketim (Milyon $) 1.320 302 59 82 128 62 33 61 38 74 85 27 92.185 57.616 29.228 25.822 12.122 11.520 11.194 11.176 11.111 5.636 5.281 3.531 66.414 77.884 18.568 25.861 15.698 16.481 12.357 17.825 4.705 5.184 2.017 1.326 Nüfus basına tüketim ($) 50 258 313 314 123 267 375 292 124 70 24 50 315 61.028 72.139 229 2.215 38.282 36.391 18 4.801 375.733 372.850 78 2010 yılı Dünya mobilya ihracatında Çin %29,5 ‟luk payla ilk sırayı alırken, Almanya, Ġtalya ve Polonya ise Çin‟in ardından en çok ihracat yapan ülkeler arasında bulunmaktadır. Ġthalatta ise en büyük payı 34,8 milyar $ ile ABD alırken, ABD‟yi Almanya, Fransa, Ġngiltere ve Kanada takip etmektedir. Dünya mobilya ithalatı, 2006 yılında 119,6 milyar Dolar iken 2010 yılında 134,9 milyar Dolara yükselmiĢtir. 2010 yılında dünyanın en büyük mobilya ithalatçısı 34,8 milyar dolar ile ABD olmuĢtur. Dünya mobilya ithalatının % 25‟ini yapan ABD‟yi sırasıyla Almanya (%9,3), Fransa (%6,3), Ġngiltere (%5,6) ve Kanada (%4,4) takip etmiĢtir. Türkiye ise 230 ülke arasından dünyanın en fazla mobilya ithalatı yapan 30. ülkesi olmuĢtur. Dünyada mobilya sektöründe son beĢ yılda en büyük üretici olarak Çin ön plana çıkmıĢtır. Üretim hacmi dıĢında makine üretim yetkinliğini de Ġtalyan yatırımcıların etkisiyle geliĢtiren Çin, dünyanın mobilya üretim merkezi haline gelmiĢ ve ihracat yapan ülkeler içinde Almanya ve Ġtalya‟yı geride bırakmıĢtır. Dünya mobilya üretiminin 2010 yılında 347 milyar Dolar olduğu tahmin edilmektedir. 6 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi ABD, Ġtalya ve Çin‟deki baĢlıca üreticiler ile Türkiye, Polonya, Vietnam, Brezilya gibi Belge Başlığı geliĢen merkezler rekabet etmektedir. AĢırı rekabet, bu üreticilerin üretimi daha yüksek kalite ve fiyat aralıklarına kaydırmasına neden olmuĢtur. Ġhracata eğilimi yüksek ülkeler Ġtalya, Almanya, Polonya ve Çin‟dir, bu dört ülke dünyadaki toplam ihracatın yaklaĢık yarısını yapmaktadır. Çin kendi üretim teknolojisini geliĢtirmeye baĢlamıĢtır. Enerjide dıĢa bağımlı olmayan ülkelerdeki üreticiler gün geçtikçe daha fazla avantaj kazanmaktadır. Tablo 2: Ülkelere Göre Dünya Mobilya Üretim ve Ġhracat Performansı ÜLKELER ABD Almanya Ġtalya Polonya Türkiye Çin ÜRETĠM (%) 14 6 7 2 2 32 ĠHRACAT (%) 4,8 8,5 8 5,9 1 29,5 Kaynak: CSIL-2008 1.2 Sektörün Türkiye’deki Genel Durumu Ülkemiz mobilya sanayinde, özellikle son 15–20 yıllık süreçte küçük ölçekli iĢletmelerin yanı sıra, orta ve büyük ölçekli iĢletmelerin sayısı artmaya baĢlamıĢtır. Mobilya sektörü Türkiye‟nin en eski ve en geliĢen sektörlerinden biridir, sektörde son yıllarda dünya standartlarında üretim yapan tesisler kurulmuĢ, bayilik teĢkilatlarıyla ülke sathına ve dünyaya ürün satar bir konuma ulaĢılmıĢtır. Sektör her yıl ürünlerini geliĢtirmekte ve çeĢitliliğini artırmaktadır. Mobilya sanayi katma değer açısından da ülkemizin önde gelen sektörlerinden olup ihracatta yerli kaynakları en çok kullanan ve ithal ürünlere bağımlılığı en az olan sektörlerden biri olarak ekonomiye katkısı artarak devam etmektedir. Perakende satıĢ mağazaları ile birlikte mobilya sektöründe toplam iĢletme sayısının 61.728, toplam istihdamın ise 258.213 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Mobilya iĢletmeleri genelde KOBĠ‟lerden oluĢmaktadır. Sektörde yaĢanan sıkıntılar tipik KOBĠ sıkıntıları olup, dünya çapında pazarlara açılmak için küçük firmaların birleĢip güçlenmesi ve profesyonel yapılanması önem taĢımaktadır. Sektörün, mevcut potansiyelini ve stratejik pozisyonun önemini kavrayarak yurtdıĢı tanıtım ve ihracat çalıĢmaları ile uluslararası mobilya pazarında yükselme olanağı bulunmaktadır. 7 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Tablo 3: Türkiye Mobilya Sektörü Temel Verileri (Milyon $) YIL ÜRETĠM (Milyon$) TALEP (Milyon$) ĠHRACAT(Milyon$) ĠTHALAT (Milyon$) 2007 7.800 6.600 1.020 657 2008 9.000 7.500 1.316 696 2009 10.500 8.500 1.138 518 2010 12.500 10.000 1.344 655 Belge Başlığı 2011 14.000 11.000 1.583 825 2012* 16.300 12.300 873 391 KAYNAK: 9.Kalkınma Planı-OĠK Raporu –TÜĠK (2012* Üretim ve Talep verileri tahminidir, Ġthalat ve Ġhracat verileri ilk altı aylıktır.) ġekil 1: Türkiye Mobilya Sektörü Temel Verileri (Milyon $) KAYNAK: 9.Kalkınma Planı-OĠK Raporu – TÜĠK (2012 *Ġthalat ve Ġhracat verileri ilk altı aylıktır.) 1.3 Sektördeki Üretim Eğilimleri ve Üretilen BaĢlıca Ürünler Genel konumuyla iç piyasaya dönük olan sektörde çoğunluğu geleneksel yöntemlerle çalıĢan küçük iĢletmeler ağırlıktadır. Büyük iĢletmelerin sektöre girmesiyle otomasyonlu üretim gerçekleĢtirilmeye baĢlanmıĢtır. Hem iç pazara hem de dıĢ pazara yönelen mobilya sektöründe faaliyet gösteren iĢletmelerin bir kısmında sipariĢ üretimi yapılırken büyük bir çoğunluğunda oturma grubu (sandalye, çekyat, koltuk) ve tablalı mobilya (mutfak, banyo, ofis, yatak odası, yemek odası) üretimleri gerçekleĢtirilmektedir. Sektörde fabrikasyon üretim yapan firma sayısı her geçen gün artmaktadır. Mobilya arzı ve talebi doğrudan yeni konut inĢaatlarına ve gelir artıĢına paralel bir seyir izlemektedir. Ofis mobilyaları için ise talep büyük ölçüde iĢyeri açılması ve ofis otomasyon sistemlerinin kullanımına bağlıdır. Ev ve ofis mobilyalarının toplam mobilya üretimindeki payının, dıĢ ticaret verilerine göre %85 oranında olduğu, kalan %15‟lik diliminin ise hava taĢıtlarında kullanılan türden 8 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi mobilyalar, motorlu taĢıtlardaki oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları ile mağaza mobilyaları oluĢturmaktadır. Belge Başlığı Son yıllarda artan refah seviyesi ile birlikte bina içi dekorasyon konut satıĢından daha önemli bir konuma gelmiĢtir. Mobilya talebi değiĢtirme, yıpranma gibi normal nedenlerin dıĢında estetik kaygılardan da etkilenmekte ve moda eğilimleri de ürün değiĢtirmede önemli rol oynamaktadır. Tablo 4: Üretimi Yapılan BaĢlıca Ürün Grupları Panel Mobilya Kanape-Oturma Grubu ubu Oturak-Sandalye Ofis Mobilyası Yatak Diğer Mobilya Aksam ve Parçalar Bahçe Mobilyası Mutfak Mobilyası 1.4 Sektörün Alt Sektörleri ve EtkileĢim Halinde Olduğu Diğer Sektörler Mobilya sanayi; ev, ofis, taĢıt, bahçe, gibi insan yaĢam alanlarını ilgilendiren birçok alanda sağladığı nihai ürünlerin yanı sıra, pek çok sektöre de ara mal temin eden bir sanayi dalı olarak, ekonomide önemli bir role sahiptir. Sektör ahĢap mobilya ürünleri yerine metal, plastik gibi ürünleri ahĢap görünümü kazanmıĢ ve çizilmeye hassas alanlarda değerlendirilerek kullanım alanını geniĢletmektedir. Mobilya sektörü, inĢaat, gemi sanayi, metal, plastik ve cam sanayi ile etkileĢim halinde olup yirmi alt sektörü desteklemektedir. 1.5.Sektörün Bölgesel Yapısı ve Kümelenmeler Mobilya sektörü, pazarın yoğunlaĢtığı veya orman ürünlerinin yoğun olduğu belirli bölgelerde toplanmıĢtır. Türkiye'nin neredeyse her ilinde mobilya üretimi yapan iĢletmelere rastlamakla birlikte Kayseri, Bursa (Ġnegöl), Ġzmir, Ankara, Ġstanbul ve Adana'da üretim tesislerinin sıklaĢtığı görülmektedir. Ġstanbul mobilya sektörü muhtelif yerlere dağılmıĢ olmakla beraber en önemli iki merkezi Ġkitelli Organize Sanayi Bölgesindeki Masko (778 mağaza) ve küçük sanayi sitesi Modoko (350 mağaza)‟dır. Ankara‟da mobilya sektörü Siteler semti ile özdeĢleĢmiĢtir. Ancak Ankara‟daki iĢletmelerin çoğu emek yoğun iĢletmeler olup, büyük ölçekli üretim yapan firma sayısı çok azdır. Kayseri firma baĢına düĢen 11,5 kiĢilik istihdam düzeyi ile Türkiye ortalamasının üzerinde eleman istihdam etmekte olup, büyük ölçekli firmaların yoğunlaĢtığı bir bölgedir. 9 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Bursa Ġnegöl bölgesi tarihi Ġpekyolu üzerinde olması ve hammadde kaynaklarına yakın olması nedeniyle mobilyacılıkta önemli bir rol oynamaktadır. Belge Başlığı Ġzmir‟de ise Karabağlar ve Kısıkköy sektörün yoğunlaĢtığı bölgelerdir. 1.6. Sektörün Kapasite Kullanımı Mobilya talebi büyük ölçüde yeni konut inĢaatlarına ve gelir artıĢına paralel bir seyir izlemektedir. Talep esnekliği yüksek bir tüketim ürünü olan mobilyaya olan talep ve kapasite kullanım oranları ekonomik dalgalanmalara paralel olarak iniĢli çıkıĢlı bir seyir göstermektedir. Mobilya sektöründe kapasite kullanım oranları iĢletmelere göre değiĢmekte olup, küçük ölçeklilerde %40, orta ölçeklilerde %55, büyük ölçeklilerde ise %80‟ dir. Mobilya sektöründe son dört yılda ağırlıklı kapasite kullanım oranı % 69,5 olmuĢtur. Tablo 5: Mobilya Sektörünün Tam Kapasite ÇalıĢamamasının Nedenleri Nedenler Ġç Talep Yetersizliği DıĢ Talep Yetersizliği ÇalıĢanlarla Ġlgili Sorunlar Hammadde Yetersizliği Finansman Yetersizliği Diğer Nedenler Oranı (%) 54,0 19,4 6,6 5,9 4,9 9,2 KAYNAK: Orta Anadolu Ġhracatçı Birlikleri Değerlendirme Raporu- 2008 Mobilya sektörünün tam kapasite çalıĢamama nedenlerinin %54‟ ü iç talep, %19,4‟ü dıĢ talep yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. ÇalıĢanlarla ilgili sorunlar %6,6, hammadde yetersizliği %5,9, Finansman %4,9 ve diğer nedenler %9,2 oranında etkilidir. Sektör ağırlıklı olarak iç piyasaya yönelik olmasından dolayı iç talep daralması kapasite kullanımını olumsuz etkilemektedir. 1.7. Sektörün ĠĢyeri Sayısı ve Ġstihdamı Sektörde küçük iĢletmelerin varlığına rağmen, modern tasarımın öneminin anlaĢılması tasarımcılarının yetiĢtirilmesine gereken ilginin gösterilmesi ve istihdamlarının sağlanması, sektörün geliĢimi açısından önem arz etmektedir. Ġstihdam düzeyi sıralamasına göre Ġstanbul‟u sırası ile Ankara, Kayseri, Bursa ve Ġzmir takip etmektedir. Ġstanbul mobilya sektörü iĢletme baĢına, 3,2 kiĢi, Ankara mobilya sektörü 2,7 kiĢi, Kayseri mobilya sektörü 11,5 kiĢi istihdam etmektedir. Bursa ve Ġzmir ise istihdam düzeyi olarak Ankara‟dan sonra gelmektedir 10 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Mobilya imalat sektörü 158.213 kiĢiyi istihdam etmektedir, bu alanda faaliyet gösteren iĢletme sayısı ise 29.346‟dır. Perakende firma sayısı 32.382 olup, bu sektörde çalıĢan sayısı Belge Başlığı 100.000 olduğu tahmin edilmektedir. ġekil 2:Ortalama Sanayi Ġstihdam Endeksi (2005=100.0) Kaynak: TÜİK, (NACE Rev.2 Kod 31-2012* verileri ilk dönem verileridir.) Mobilya Ġmalatı sektöründe sanayi istihdam endeksi 2009 yılında, referans olarak kullanılan, 2005 yılı değerlerinin altına inmiĢtir. Endeks, 2010 yılında yeniden yükseliĢe geçerek 100,1 puana ulaĢmıĢtır. Endeksin 2011 yılı ortalama değeri 108,2 olmuĢ ve 2012 ilk dönem verilerine göre de yükseliĢi devam etmektedir. Tablo 6: Mobilya Sektöründe GiriĢimci ve ÇalıĢan Sayısı GiriĢimci Sayısı ÇalıĢan Sayısı 2.483.300 9.526.769 320.815 2.584.773 10,7 5,1 34.427 133.464 GENEL TOPLAM Ġmalat Sanayi Ġmalat Sanayi Ġçerisindeki Payı (%) MOBĠLYA SEKTÖRÜ Kaynak: TÜĠK (2009-NACE REV-2) 2009 yılı verilerine göre imalat sanayinin, firma bazında %10,7‟sini, istihdam olarak da % 5,1‟ini mobilya sektörü oluĢturmaktadır. 11 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Mobilya Sektöründe; 249 ve üzeri eleman çalıĢtıran iĢletme sayısı 41, 99 ve üzeri eleman çalıĢtıran iĢletme sayısı 130, 50 ve üzeri eleman çalıĢtıran firma sayısı ise 274‟dür.Belge Başlığı 1.8.Sektörün Üretim Değeri TÜĠK verilerine göre mobilya sektörünün 2009 yılındaki üretim değeri 8,4 milyar TL olup Ülke geneli üretim değerine oranı ise % 0.87‟dir. Tablo 7: Mobilya Sektörü Üretim Değeri (TL) 2009 MOBĠLYA SANAYĠ TOPLAMI Ġmalat Sanayi Ġçindeki Payı (%) ĠMALAT SANAYĠ TOPLAMI Genel Üretim Değeri Ġçindeki Payı (%) GENEL ÜLKE ÜRETĠM DEĞERĠ 8.435.312.631 2,0 420.380.698.940 0,87 959.651.294.368 Kaynak: TÜĠK (2009-NACE REV-2) 1.9. Sektörün Cirosu TÜĠK verilerine göre mobilya sektörünün 2009 yılındaki cirosu 8,98 milyar TL olup, Ülke geneli cirosuna oranı ise % 0.54‟dür. Tablo 8: Mobilya Sektörü Cirosu (TL) 2009 MOBĠLYA SANAYĠ TOPLAMI Ġmalat Sanayi Ġçindeki Payı (%) ĠMALAT SANAYĠ TOPLAMI Genel Ciro Ġçindeki Payı (%) GENEL ÜLKE CĠROSU 8.988.194.963 1,9 449.456.575.288 0,54 1.640.231.919.667 Kaynak: TÜĠK (2009-NACE REV-2) 1.10.Sektörün Katma Değeri TÜĠK verilerine göre mobilya sektörünün 2009 yılındaki faktör maliyeti ile katma değeri yaklaĢık 1,9 milyar TL olup, Ülke geneli faktör maliyeti ve katma değerine oranı ise % 0.73‟dür. Tablo 9: Mobilya Sektörü Katma Değeri (TL) 2009 MOBĠLYA SANAYĠ TOPLAMI Ġmalat Sanayi Ġçindeki Payı (%) ĠMALAT SANAYĠ TOPLAMI Genel Katma Değer Ġçindeki Payı (%) GENEL ÜLKE KATMA DEĞERĠ 1.899.376.731 2,24 84.735.484.301 0,73 258.386.157.884 Kaynak: TÜĠK (2009-NACE REV-2) 12 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi 1.11.Sektörün AR-GE Faaliyeti Belge Başlığı TÜĠK verilerine göre Türkiye‟de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması 2010 yılında bir önceki yıla göre % 14,6 artarak 9.267.589.617 TL olmuĢtur.Türkiye‟de Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYĠH) içindeki payı % 0,84‟dür. Mobilya sektörüne yapılan Ar-Ge harcamasının, Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge içindeki payı 2010 yılında % 0,14 olmuĢtur. Tablo 10: Mobilya Sektöründe Ar-Ge Harcaması (TL) NACE Rev.2 Cari Harcamalar Personel Diğer Cari Mobilya Ġmalatı 7.393.568 4.758.589 Yatırım Harcamaları Makine Sabit Teçhizat Tesis 816.682 343.800 Toplam 13.312.639 Kaynak: TÜĠK (NACE REV.2 Kod:31) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı‟na 1 Ağustos 2008-26 Temmuz 2012 tarihleri arasında 163 iĢletme AR-GE merkezi için baĢvuruda bulunmuĢ ve 134 iĢletmeye AR-GE merkezi kurma yetkisi verilmiĢtir. AR-GE merkezlerinden sadece bir tanesi mobilya ile ilgili faaliyet yapmaktadır. Sektörün son yıllarda yapmıĢ olduğu atılımların paralelinde üniversite sanayi iĢbirliği çerçevesinde yapılması hedeflenen Ar-Ge ve tasarım çalıĢmaları sektöre bilgi gücü vermekte, teknolojik sorunların kısa zamanda ve etkili olarak çözülmesine yardımcı olmaktadır. 1.12.Sektörün Elektrik Tüketimi Ağaç iĢleri ve kağıt sanayi sektörünün elektrik tüketimi 2007 yılında 3.523.428 MWh olmuĢtur. Elektrik tüketimi 2008 yılına göre, 2009 yılında ise % 3,1 oranında azalarak 3.471.923 MWh olarak gerçekleĢmiĢtir. Tablo 11: Ağaç ĠĢleri ve Kağıt Sanayi Sektöründe Elektrik Tüketimi (MWh) Ağaç ĠĢleri ve Kağıt Sanayi Ġmalat sanayi içerisindeki payı (%) SANAYĠ TOPLAMI TÜRKĠYE NET TÜKETĠMĠ 2007 3.523.428 2008 3.584.052 4,7 4,7 73.794.540 74.850.263 155.135.260 161.947.528 2009 3.471.923 4,9 70.470.076 156.894.070 Kaynak: TEDAŞ 1.13. Sektörün DıĢ Ticareti Mobilya sektörü, mevcut üretim potansiyeli, kapasitesi, iĢyeri sayısı ve yarattığı istihdam bakımından önemli olmasına rağmen ihracat rakamları düĢük kalmaktadır. Mobilya sektörü, üretiminin yaklaĢık %15‟ini ihraç edebilmektedir. 13 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı Türkiye‟de mobilya sektörü 2001 yılından itibaren dıĢ ticarette fazla vermeye baĢlamıĢtır. Yıllar içinde iç piyasada yaĢanan daralmalar ve krizler ihracat ile aĢılmaya çalıĢılmıĢtır. TÜĠK verilerine göre, mobilya ihracatında son yıllarda en büyük pazar Irak olmuĢtur Bu ülkeye 2011 yılında 282 milyon $ mobilya ihracatı yapılmıĢ, 2012 yılı ilk altı aylık verilere göre de 163,7 milyon $ mobilya ihracatı gerçekleĢtirilmiĢtir. Mobilya ihraç edilen diğer önemli pazarlar ise Almanya, Libya Ġran, Azerbaycan, Fransa, Türkmenistan‟dır. 2011 yılında en fazla ihracat Irak, Almanya, Azerbeycan, Ġran ve Fransa‟ya yapılmıĢtır. 2012 yılı ilk altı aylık verilere göre, en fazla mobilya ihracatı Irak, Libya ve Almanya‟ya gerçekleĢmiĢtir. Ġhracatın bölgelerimize göre dağılımında Kayseri ve Ġstanbul‟un ardından Ġnegöl, üçüncü sırada yer almaktadır. Ġzmir sahip olduğu ulaĢım kolaylığı ve limanı ile ihracatta önemli atılımlar yapmaktadır. Ülkemizdeki toplam mobilya ihracatı, 2011 yılında 1.582.744.092 $, 2012 yılı ilk altı aylık TÜĠK verilerine göre de 873.091.064 $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Tablo 12: Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık Ġhracat Rakamları YILLAR AYLAR Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 2009 (Bin $ ) 2010 (Bin $) 2011 (Bin $) 2012(*) (Bin $) 83.937 79.853 89.273 85.409 85.469 86.788 94.966 96.257 97.961 113.819 111.076 113.609 89.777 93.280 119.174 110.002 99.972 105.619 111.728 111.762 103.258 135.592 119.320 144.961 110.120 111.941 130.150 132.084 124.129 133.627 137.110 145.364 121.418 152.407 127.614 156.775 123.384 134.228 161.784 148.612 152.971 152.108 Kaynak: TÜĠK (*2012 yılı verileri altı aylıktır.) Tablo 12‟den anlaĢılacağı üzere önceki yıllara göre, 2012 yılının ilk yarısında ihracat rakamlarının artıĢ eğiliminde olduğu görülmektedir. 14 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi ġekil 3: 2009–2012 Yılları Mobilya Ġhracatı (Milyon $) Belge Başlığı 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 2012-5 2012-3 2012-1 2011-11 2011-9 2011-7 2011-5 2011-3 2011-1 2010-11 2010-9 2010-7 2010-5 2010-3 2010-1 2009-11 2009-9 2009-7 2009-5 2009-3 2009-1 70 Kaynak:TÜİK Tablo 13: Mobilya Sektörü Ġhracatı (Bin$) MOBĠLYA SANAYĠ Ġmalat Sanayi Ġçindeki Payı (%) ĠMALAT SANAYĠ TOPLAMI 2008 2009 2010 2011 2012* 1.316.769 1 1.138.422 1,1 1.344.179 1,2 1.582.744 1,2 105.466.686 126.006.902 873.091 0,81 10.726.424 1,1 113.883.219 1,1 134.954.362 1,1 74.372.789 125.187.659 95.449.246 Genel Ġhracat Ġçindeki Payı (%) 0,9 1,1 GENEL ĠHRACAT 132.027.196 102.142.613 Kaynak: TÜİK (ISIC Rev 3)-(2012*verileri altı aylıktır.) Mobilya sektörü ihracatı 2010 yılında 1,3 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. 2011 yılında ise ihracatımız 2010 yılına göre % 17,7 oranında artarak 1,58 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. 2012 yılı ilk altı aylık verilerine göre ise ihracatımız 0,87 milyar $ olmuĢtur. AB ülkeleri mobilya ithalatımızın büyük bir kısmını sağlamaktadır. AB ülkeleri içinde en fazla ithalat yapılan ülkeler 2011 yılı için 89,4 milyon $ ile Ġtalya ve 75,2 milyon $ ile Almanya‟dır. 2012 yılı ilk altı aylık verilerine göre ilk sırada, 41,5 milyon $ ile Ġtalya yer almaktadır. Son yıllarda Çin sahip olduğu maliyet avantajı ile 2011 yılında 289,3 milyon $ ithalat ile toplam ithalatımızın % 35‟lik kısmını, 2012 yılı ilk altı aylık verilerine göre, 153,2 milyon $ ile % 39‟luk kısmını karĢılıyarak ilk sıralarda yer almaktadır. Dünya çapında büyük üretici ve ihracatçı konumundaki bu ülkelerden ürün alınması Türkiye‟de tarz ve tasarım odaklı müĢterilerin varlığını ortaya koymaktadır. 15 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Tablo 14: Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık Ġthalat Rakamları Belge Başlığı YILLAR AYLAR 2009 (Bin $ ) Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 30.134 38.804 37.488 46.932 42.996 50.732 45.860 41.589 41.983 50.299 42.787 49.083 2010 (Bin $) 2011 (Bin $) 2012(*) (Bin $) 38.079 43.482 62.419 65.483 58.275 63.324 59.752 54.400 56.113 51.018 48.763 54.047 56.344 58.790 82.624 75.433 82.264 84.096 67.870 67.150 68.990 66.937 60.971 53.580 54.970 58.491 71.764 63.768 78.956 63.644 Kaynak: TÜĠK (*) 2012 yılı verileri altı aylıktır.) ġekil 4: 2009–2012 Yılları Mobilya Ġthalatı (Milyon $) 90 80 70 60 50 40 30 2012-5 2012-3 2012-1 2011-11 2011-9 2011-7 2011-5 2011-3 2011-1 2010-11 2010-9 2010-7 2010-5 2010-3 2010-1 2009-11 2009-9 2009-7 2009-5 2009-3 2009-1 20 Kaynak: TÜİK Tablo 15: Mobilya Sektörü Ġthalatı (Bin$) 2008 2009 2010 2011 2012* 696.882 0,45 518.692 0,46 655.162 0,45 825.044 0,44 152.252.335 111.030.525 145.366.975 183.921.932 391.596 2,2 17.147.172 Genel Ġthalat Ġçindeki Payı (%) 0,34 0,36 GENEL ĠTHALAT 201.963.574 140.928.421 Kaynak: TÜİK (ISIC Rev 3)-(2012*verileri altı aylıktır.) 0,35 185.544.332 0,34 240.833.236 0,33 117.163.133 MOBĠLYA SANAYĠ Ġmalat Sanayi Ġçindeki Payı (%) ĠMALAT SANAYĠ TOPLAMI 16 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Mobilya sektörü ithalatı ekonomik krizin etkileri sonucu 2009 yılında, 2008 yılına göre % 25,5 oranında azalarak 518,6 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. 2011 yılında ise ithalatımız bir Belge Başlığı önceki yıla göre % 25,9 oranında artarak 825 milyon $, 2012 yılı ilk altı aylık verilerine göre ise 391,5 milyon $ olarak gerçekleĢmiĢtir. Tablo 16: Mobilya Ürünlerinin Yıllara Göre Bazı Ülkelere DıĢ Ticareti ( Bin $) YILLAR 2011 2012(*) FRANSA HOLLANDA ALMANYA ĠTALYA ĠNGĠLTERE Ġhracat Bin ($) 87.336 55.218 158.568 32.547 38.015 Ġthalat Bin($) 39.109 4.564 75.239 89.468 21.261 Ticari Denge Bin($) 50.227 50.654 83.329 -56.921 16.790 IRAK ÇĠN ĠRAN RUSYA FED. AZERBAYCAN TÜRKMENĠSTAN YIL TOPLAMI 282.305 711 102.732 46.960 105.267 75.564 985.223 85 289.323 103 1.238 0,8 0 520.391 282.220 -288.612 102.629 45.722 105.266 75.564 464.832 FRANSA HOLLANDA 42.825 28.527 18.555 2.863 24.270 25.664 ALMANYA ĠTALYA ĠNGĠLTERE IRAK ÇĠN ĠRAN RUSYA FED. AZERBAYCAN TÜRKMENĠSTAN YIL TOPLAMI 75.612 15.169 21.674 163.725 368 39.825 29.244 57.112 28.774 502.855 29.025 41.532 6.718 103 153.212 61 329 0,2 53 252.451 46.587 -26.363 14.956 163.622 -152.844 39.764 28.915 57.112 75.564 250.404 ÜLKELER Kaynak: TUĠK ISIC REV3-( 2012* verileri altı aylıktır.) Tablo 16„da yer alan verilerden anlaĢılacağı üzere, 2011 yılı ve 2012 yılı ilk altı ayında en fazla ihracat yapılan ülke Irak olmuĢtur. Aynı dönem içerisinde en fazla ithalat yapılan ülke ise Çin olmuĢtur. 1.14.Sektörün Maliyet BileĢenleri (enerji, iĢgücü, hammadde, vb.genel değerlendirmeler, oransal veriler, tespitler vb.) Mobilya sektöründe inovasyonla birlikte büyük iĢletmelerde otomasyona geçiĢ gerçekleĢmektedir. Bu durum, daha fazla enerji emisyonuna neden olduğundan iĢletmelerde üretim maliyetlerini etkilemektedir. 17 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Uzun vadede enerji maliyetleri ihracat maliyetlerini etkilediğinden üreticiler için dezavantaja neden olmaktadır. Belge Başlığı Ülkemizde ulaĢım ağı genelde karayolu ve demiryolu ağırlıklıdır. Mobilya ürünlerinin geniĢ hacimli, darbelere karĢı hassas olması nedeniyle ağırlığı fazla olmamakla birlikte çok alan kaplamaktadır. Ürünlerin özelliğinden dolayı, kamyon ile taĢıma yapıldığında alan sınırlamasının olması taĢıma maliyetlerini artırmakta ve rekabet gücünü olumsuz etkileyen önemli bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Mobilya sektörü üreticileri genel olarak demiryolu tesislerine ulaĢmak için ikinci bir taĢıma aracı kullanmak zorunda kalmaktadır. Aktarmalı taĢıma nedeniyle her iki taĢıma sistemi de mobilya ürünlerinin maliyetlerini etkilemektedir. Ayrıca demiryoluna oranla karayolu taĢımacılığı, maliyetleri % 20 oranında artırmaktadır. Mobilya sektörü hammadde açısından yeterli değildir, yıllık hammadde ihtiyacının yaklaĢık % 40‟ını ithal etmektedir. Mobilya üretiminde hammadde komĢu kuzey ülkelerle birlikte Afrika, Amerika ve Asya Pasifik ülkelerinden karĢılanmaktadır. Artan iĢçilik ve enerji maliyetleri, mobilya sektörünün yoğun emek isteyen bir sektör olması ve hammadde kaynaklarının azalması birçok geliĢmiĢ ülkenin yavaĢ yavaĢ sektörden çekilmesine neden olmuĢtur. Bundan dolayı geliĢmiĢ ülkeler üretimin bir bölümünü düĢükmaliyetli ülkelere kaydırmıĢ veya yeni yatırımları bu bölgelerde yapmaya baĢlamıĢtır. Son yıllarda, sektörde büyük iĢletmelerin oluĢması ve teknoloji yoğun çalıĢmaları nedeni ile kalifiye eleman sıkıntısı baĢ göstermiĢtir. 2008 yılında sektördeki toplam maliyeti etkileyen üretim girdi oranları aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir. Tablo 17: Büyük Ölçekli ĠĢletmelerin Ortalama Üretim Girdi Oranları Sınai maliyet 2008 yılı payı (%) Hammadde- malzemeler Enerji Direkt ĠĢçilik Endirekt ĠĢçilik Amortisman Ticari maliyet 55 2 8 8 2 Genel idare giderleri SatıĢ pazarlama giderleri Finansman giderleri Toplam maliyet 5 15 5 100 Kaynak: MOSDER üyesi bazı firmaları değerlendirmeleri. Tablo 17 „deki verilerden de anlaĢılacağı üzere, iĢletmelerin en fazla kaynağı hammaddemalzemeler ve satıĢ pazarlamaya ayırdığı görülmektedir. 18 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı 1.15. Sektörün 2013–2023 Projeksiyonu Mobilya sektörü, küreselleĢme, teknoloji ve bilgiye kolay ulaĢım sonucu yeni bir dönemin içinde bulunmaktadır. Ġtalya, Almanya ve Çin‟de olduğu gibi organize, sadece mobilyaya yönelik, ihtisaslaĢmıĢ üretim sahaları, entegre olmuĢ üretim ve bunlarla beraber çalıĢan AR-GE birimleri yapılması hedeflenmektedir. Üniversitelerde mobilya pazarlaması, mobilya tasarımı, genel iç mimari olarak değil tamamen mobilyaya yönelmiĢ üretim-istihdam eğitiminin sağlanması yararlı olacaktır. Mobilya sektörü ufuktaki hedefleri için 2023 yılını belirlemiĢtir, sektörün hacminin 2023‟de iç pazarda 15 milyar $, ihracatta ise 3 milyar $‟a ulaĢması planlamaktadır. Aynı büyüme rakamları devam ederse, mobilya sektörünün 2016 yılına kadar dünya sıralamasında ilk 10 ihracatcı ülke arasında olacağı tahmin edilmektedir. Mobilya sektöründe 2023 yılındaki hedefi olan toplam 18 milyar $ ciroya, markalaĢma ve yeni ihracat pazarlarının artırılması ile ulaĢılacaktır. 2. SEKTÖRÜN SON ALTI AYLIK DEĞERLENDĠRMESĠ 2.1 Son Dönemdeki Sektöre ĠliĢkin Türkiye ve Dünyadaki GeliĢmeler Türkiye'de yıllık kiĢi baĢı mobilya tüketimi 15 Euro, Avrupa ülkelerinde 60–70 Euro arası, ABD'de ise 100 $ üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Dünya genelinde ise 340 milyar $‟lık üretim yapıldığı varsayılmaktadır. Dünya mobilya ticaretinde Türkiye mobilya sektörünün % 1,5 civarında payı bulunmaktadır., Türkiye, mobilyada dünyaya farklı Ģekillerde açılmaktadır. Ġhracat yöntemlerinden biri; modern pazarlama teknikleriyle ulaĢılan yurtdıĢı müĢteriye yüksek miktarlı satıĢları kapsamaktadır. YurtdıĢında mağazalaĢarak doğrudan o ülkenin son tüketicisine ulaĢmak da bir baĢka satıĢ stratejisidir. Diğer yandan inĢaat projeleri ile birlikte ya da münferit yürütülen dekorasyon faaliyetleri de önemli bir kalem oluĢturmaktadır. Mobilya, günümüzde lüks tüketim ürünü olarak algılanmayarak, daha sık yenilenen bir ürün grubu haline gelmiĢ durumdadır. KiĢinin yaĢam tarzını yansıtması, çok fazla iĢleve sahip olmasıyla yaĢam alanlarını rahatlatması gibi unsurlar mobilyanın daha sık yenilenen bir ürün olmasını sağlamaktadır. 19 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Küresel ekonomideki dalgalanmalar tüm sektörler gibi mobilya sektörünü etkilemiĢ olsaBaşlığı da, Belge istihdam dostu bir sektör olan mobilya sektöründe yeniden iĢe alımlar baĢlarken, üretim, satıĢ ve kapasite kullanım oranları da yükseliĢe geçmeye baĢlamıĢtır. Mobilya sektörü ihracatında, 2012 yılı ilk altı aylık döneminde 2011 yılı aynı dönemine göre % 17,6‟lık bir artıĢ olmuĢtur. 31 Ocak- 04 ġubat 2012 tarihleri arasında yapılan Ġstanbul mobilya fuarına Almanya, ABD, Brezilya, Endonezya, Hindistan, Rusya, Azerbaycan, Ġran gibi dünyanın farklı ülkelerinden birçok ziyaretci katılmıĢtır. Sektör temsilcileri fuar ile birlikte mobilya sektörünün Avrupa ve Asya buluĢmasının dünyada ilk kez Türkiye‟de olduğunu ifade etmiĢlerdir. 2.2 Sektörün Üretim Endeksi Değerlendirmesi Mobilya imalatı sektöründe aylık sanayi üretim endeksi Tablo 18‟den anlaĢılacağı üzere 2011 yılı Ağustos ayında, 2010 yılı aynı dönemine göre % 29,8, Aralık ayında ise % 13,2 artıĢ göstermiĢtir. Tablo 18: Mobilya Sektöründe Yıllara Göre Aylık Sanayi Üretim Endeksi (2005=100.0) AYLAR Ocak ġubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLAR 2009 96.8 100,1 109,8 124,5 135,2 162,9 149,4 140,6 149,9 135,5 122,8 130,8 2010 127,8 123,5 134,4 144,1 159,1 146,9 148,7 134,1 110,4 150,7 119,4 135,8 2011 136,1 141,1 174,4 176,1 194,1 188,1 175,3 173,8 172,9 172,3 137,8 153,8 2012(*) 138,9 141,6 156,7 150,1 160,8 165,7 Kaynak:TÜĠK-( (*) 2012 verileri altı aylıktır.) Mobilya sektöründe aylık sanayi üretim endeksi 2011 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 56,6 artarak 172,9 seviyesine ulaĢmıĢtır. 2012 yılı ilk altı aylık dönemde 2011 yılı aynı dönemine göre ortalama % 9,5‟luk bir düĢüĢ olmuĢtur. 20 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi ġekil 5: Yıllara Göre Sanayi Üretim Endeksi (2005=100) Belge Başlığı Kaynak: TÜİK,(NACE – Rev.2 Kod 31- 2012*verileri altı aylıktır.) Mobilya sektöründe üretim endeksi, 2009 yılında küresel krizin de etkisiyle düĢüĢ eğilimi içerisine girmiĢtir. Endeksin 2012 yılı ilk altı aylık ortalaması, 2011 yılına göre % 9,5‟luk bir düĢüĢ göstermiĢtir. 2.3 Sektörün Kapasite Kullanım Oranı Değerlendirmesi Mobilya ve ahĢap sanayi, genelde küçük ölçekli çok sayıda aile iĢletmesinden oluĢmaktadır. Bu iĢletmeler düĢük kapasite kullanım oranları ile verimsiz çalıĢtıklarından üretim maliyetleri yüksek olmaktadır. Mobilya sanayi kapasite kullanım oranları; 2008 yılında % 68,5, 2009 yılında 66,9, 2010 yılında 70,4 , 2011 yılında ise % 72,5 olmuĢtur. Tablo 19: Mobilya Üretiminde Ortalama Kapasite Kullanım Oranları (%) Yıllar 2008 2009 2010 2011 2012* Üretim Değeri Ağırlıklı 68,5 66,9 70,4 72,5 69,9 Kaynak: TCMB (NACE REV.2 Kod:31-2012* verileri yedi aylıktır.) Tablo 19‟da görüleceği üzere, sektörün ortalama kapasite kullanım oranı, 2011 yılında 2010 yılına göre % 2,8 yükselmiĢtir. 21 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi ġekil 6: Aylık Kapasite Kullanım Oranı (Ġmalat Sanayi Ağırlıklı) Belge Başlığı Kaynak: TCMB (NACE REV.2 Kod:31-(2012* verileri yedi aylıktır.) 2.4 Sektörün Ġhracat ve Ġthalat Değerlendirmesi Mobilya sektörü, imalat sanayisinde firma sayısı ve istihdam açısından öne çıkmasına rağmen ihracattaki katkısı henüz istenen seviyede değildir. Mobilya ihracatı 2009 yılındaki ekonomik kriz nedeniyle yaĢanan küçük düĢüĢ dıĢında, son beĢ yıldır sürekli artıĢ göstermiĢtir. Sektörün Türkiye‟nin toplam ihracatındaki payı 2011‟da %1,2 civarındadır. Ġhracat miktarının düĢük kalmasında sektörün iç piyasaya dönük yapılanmasının yanında modern üretim tezgâhlarının yeterince kullanılmayıĢı da önemli bir etkendir. Finansman sorunları ve dıĢ pazarlar konusunda bilgi eksikliği ihracatta karĢılaĢılan diğer önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Küresel marka çalıĢmalarına hız veren ve ülkemiz sanayine önemli bir katkı veren mobilya sektörü dıĢ ticaret dengesi artı olan sektörlerimizdendir. Mobilya ihracatımızın çoğunluğu Avrupa ve Ortadoğu ülkelerine yapılmaktadır. Mobilya ithalatı yapılan ülkelerin baĢında AB ülkeleri ve Çin gelmektedir, Çin tek baĢına 2012 yılı ilk altı aylık verilerine göre toplam mobilya ithalatımızın % 39‟unu karĢılamıĢtır. Avrupa Birliği ülkeleri toplam mobilya ithalatında %50‟nin üzerinde pay alarak ağırlıklı yerini korumaktadır. Ġthal edilen baĢlıca ürün grupları; Diğer mobilyalar aksam ve parçaları, oturmaya mahsus mobilyalar aksam ve parçaları, Ģilte mesnetleri, yatak takımı eĢyaları, tıp, cerrahi ve diĢçilikte kullanılan mobilyalar olarak sıralanmaktadır. 22 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı Tablo 20: Mobilya Endüstrisi DıĢ Ticaret Dengesi ( Bin $) YILLAR ĠHRACAT (BĠN $) ĠTHALAT (BĠN $) DIġ TĠCARET DENGESĠ (BĠN $) HACĠM (BĠN $) 2007 2008 2009 2010 2011 2012* 1.020.097 1.316.770 1.138.422 1.344.179 1.582.744 873.091 657.008 696.882 518.692 655.162 825.056 391.596 370.089 619.887 619.730 689.017 757.688 481.495 1.677.105 2.013.652 1.657.114 1.999.341 2.408.000 1.264.687 Toplam 7.275.303 3.744.396 3.537.906 11.019.899 Kaynak: TUİK(* 2012 yılı verileri altı aylıktır.) 2012 yılında TÜĠK ilk altı aylık verilerine göre, ihracatımız 0,87 milyar $, ithalatımız ise 0,39 milyar $ olarak gerçekleĢmiĢtir. ġekil 7: Yıllara Göre Mobilya Ġhracatı- Ġthalatı Grafiği Kaynak: TÜİK (* 2012 yılı verileri altı aylıktır.) 23 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi Belge Başlığı 2.5 Sektörün Ciro Endeksi Değerlendirmesi Mobilya sektöründe aylık ciro endeksi 2011 yılı Haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 29,7 Ekim ayında ise % 27,2 artıĢ göstermiĢtir. Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre % 22,6 artıĢ gösteren endeks 231,6 seviyesine ulaĢmıĢtır. ġekil 8: Mobilya Sanayi Ciro Endeksi (2005=100) Kaynak: TÜİK (NACE – Rev.2.1-2012* verileri altı aylıktır.) KAYNAKÇA CSIL 2008-2010 Dünya Mobilya Sektörüne BakıĢ Raporu 2007-2013 DPT 9. Kalkınma Planı Ağaç Ürünleri ve Mobilya Sektörü Raporu Ekonomi Bakanlığı DiĢ Ticaret Verileri ĠGEME Mobilya Sektör Raporu 2009 MOBSAD Sektör Raporu (2009) MOSDER Sektör Verileri OAĠB Değerlendirme Raporu (2011) TCMB Ġmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı Aylık Toplu Sonuçları Türkiye Ġhracatçılar Meclisi 2011 Yılı Sektörel Öneriler TOBB Mobilya Sektör Meclis Raporu (2010) Türkiye Ġstatistik Kurumu Veri Tabanı 24 SANAYİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Sektörel Raporlar ve Analizler Serisi