Hadis Nedir? Neden Hadisler önemlidir?..

Hadis Nedir? Neden Hadisler önemlidir?..
Terim olarak hadis: Hz. Peygamber (sas) e ait sözler, fiiller yani hareket ve davranışlar, tekrirler
ve ona ait sıfatlardır. Diğer bir tabir ile sünnet ile eş anlamlıdır.
Hadis Nedir?
Hadis, Sözlük manası: (hadese) fiilinden alınmış bir kelimedir. Yeni, sonradan olan, yeniden
meydana gelen manalarına gelir. Tef'il babından (et-tahdîs) konuşmak, bir şeyden bahsetmek,
haber vermek anlamına gelir. Bu babdan alınmış isim olan hadis ise tek kelime ile, söz ve haber
demektir.
Terim olarak hadis: Hz. Peygamber (sas) e ait sözler, fiiller yani hareket ve davranışlar, tekrirler
ve ona ait sıfatlardır. Diğer bir tabir ile sünnet ile eş anlamlıdır.
Hadisin Önemi:
Hadisler ; bize Kur'anı açıklar, ibadetlerin yapılış şekillerin açıklar,Fıkhın (İslam hukukunun)
Kur'andan sonra en önemli ana kaynağıdır. Kur'an-ı Kerimde olmayan dini hükümleri ortaya
koyar, İslam modelini oluşturur.
Hadisin Bölümleri:
1-Sened: Hadisin ilk kaynağına (Hz. Peygamber (sas) e ulaşıncaya kadar takip ettiği yolu haber
vermektir. Senede; Tarîk (yol), vecih (tarz) da denir.
2-Metin: Hadisin ifadeleri, yani manaya gelen, bir konuyu bize aktaran sözleridir.
Hadislerin Yazı İle Tesbiti: İlk dönemlerde Hz. Peygamber (sas) Kur'an ayetleri ile karışmasın
diye hadislerin yazılmasına müsaade etmemiştir. Daha sonra bu karışıklığa meydan
vermeyecek bazı sahabeye hadis yazmalarına müsaade etmiştir. Hadislerin derlenmesi ise
Tabiin döneminde olmuştur.
İlk Hadis Kitapları:
1-Sahifeler: Sahabe ve Tabiin devrinde yazılan hadis mecmualarıdır. Pek azı bize kadar
ulaşmıştır. (Abdullah b. Amr b. el-Âs'ın sahifesi, Hemmam b. Münebbih sahifesi, Sa'd b. Ubâde
sahifesi, Semure b. Cundeb sahifesi, Caber b. Abdillah sahifesi, Abdullah b Abbas (İbni Abbas)
sahifesi.)
2-Cami(musannef) ler: Hadisleri konularına göre ayırarak yazılan hadis kitaplarıdır. Buharî ve
Müslimin el-Camiu's-Sahîh'i en meşhurlarıdır.
3-Sünenler: Yazılışları itibarı ile cami'ler gibi konularına göre hadisleri toplamakla birlikte daha
çok hükümlere ait hadisleri ihtiva eden eserlerdir. (Sünen-i Ebu Davud, Sünen-i Trimizi,
Nese'înin el-Müctebâ'ı, ed'Dare Kutnî'nin Süneni, Neyhakî'nin Sünen'i, Ebu Caferi't-Tahavi'nin
Meâni'l-Asâr'ı, ed-Darimî'nin sünen'i.)
4-Müsnedler: Hadisleri senedindeki sahabeye göre tasnif edilerek yazılan eserlerdir. Yani
hadisin ilk ravisi olan Sahabi'nin alfabetik isim sırası veya meşhur oluş sırasına göre tasnif edilir.
(Ahmet b. Hambel, Ebu Davut et-Tayâlisî, el-Humeydî, Müsedded, Ebu Bekr el-Bezzar,
1/2
Hadis Nedir? Neden Hadisler önemlidir?..
Mu'camlar 'ın Müsnedler'i)
Hadisin Sınıflandırılması:
1-Genel Sınıflandırma:
a-Nebevî Hadisler; Efendimiz (sas) e ait söz, takrir ve davranışlardır. Yani Peygambere ait
hadislerdir.
b-Kudsî Hadisler; Bunlara İlahî hadisler Rabbanî hadisler de denir ki; Manası Allah'a ait ifadesi
yani sözü Peygambere (sas) ait olan hadisledir. Bir mesele İlham veya Rüya yoluyla
Peygambere bildirilir bunu peygamber kendi lisanı ile ifade eder. Bunlar "Allah şöyle buyurdu
ki," gibi ifadelerle Allah'a nisbet edilerek rivayet edilmiştir. Kudsî hadisleri ayetten ayrılan tarafı;
Ayetin ifadesi yani sözleri de Allah(cc) a ait olmasıdır.
2-Senede Göre Sınıflandırma:
a)Senedinde kopukluk olmayan hadisler; Müsned, muttasıl, mevsîl hadisler
b)Senedinde kopukluk olan hadisler: Mürsel, munkatı, muallak, müdelles hadisler.
3-Ravi Sayısına Göre Hadisler:
a)Âlî isnad; Bir nesilden aynı hadisi çok kişinin rivayet etmesi
b)Nazil isnad; Bir nesilden aynı hadisi az kişinin rivayet etmesi
4-Metne Göre Sınıflandırma:
a)Sahih Hadis; Sağlamlığında ve Hz. Peygambere (sas) ait olmasında şüphe olmayan
hadislerdir. "Adalet ve zabt sahibi ravilerin kesiksiz bir senetle birbirlerinden rivayet ettikleri; şâz
ve illetli olmaktan uzak olan hadisdir.
b)Hasen Hadis; Adalet şartını haiz olmakla beraber zabt yönünden sahih hadis ravilerinin
derecesine ulaşmayan kimselerin, kesiksiz isnatla rivayet ettikleri ş'az ve illetten uzak
hadislerdir.
c)Zayıf Hadis; Kendisinde sahih ve hasen hadislerin vasıfları bulunmayan hadislerdir. (Bunların
ya ravilerinde adalet yoktur veya zabt yönünden kusurludur veya senedinde kesiklik vardır veya
şâzlıdır veya gizli bir kusurla illetlidir.)
Zayıf Hadisler; Mürsel,Munkatı', Mu'dal, Müdelles, Tedlîsu'ş-Şuyuh, Mu'allel, Muzdarib, Maklûb,
Şâz, Münker ve Metruk olmak üzere on gurba ayrılır.
Metin konusunu teşkil eden şahıslara göre de hadis çeşitleri
a)Merfu' hadisler; Hz. Peygamber'e (sas) ait olan söz,fiil ve takrirlerdir.
b)Mevkûf hadisler; Sahabeden rivayet edilen söz fiil ve takrirlerdir. Bunlar daha çok ibabdet dışı
konulardır.
c)Maktû hadisler; Tabi'îndan rivayet edilen söz ve fiillerdir. Bunlar maktu' hadisin içine girerler ki
dinde hüccet sayılmazlar.
NurDergi
2/2