4-Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Bağışıklanma Durumunun

Sağlık ve Toplum Yıl:22 , Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2012
ARAŞTIRMALAR / Researches
Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Bağışıklanma
Durumunun İncelenmesi
Investigation Of The Immunization Conditions in Patients With
Chronic Diseases
1
2
Pınar BULUT , Medine YILMAZ , Yasemin TOKEM3
ÖZET
SUMMARY
Amaç: Bu araştırmanın amacı kronik hastalığı olan erişkin
bireylerin bağışıklanma düzeylerinin ve bilgilerinin incelenmesidir.
Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı olarak yürütülen araştırma
örneklemi bir toplum sağlığı merkezi'ne başvuran kronik hastalığa
sahip 145 bireyden oluşmuştur. Veri toplamada “Kronik Hastalığı
Olan Bireylerde Bağışıklanma Durumunun İncelenmesi” formu
kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin % 20'sinin kronik
respiratuvar hastalık tanısı olduğu, % 52,4'ünün aşılar hakkında
bilgi aldığı, %35,9'unun bu bilgiyi sağlık personelinden aldığı
belirlenmiştir. Bireylerin sadece % 40'ının on sekiz yaşından sonra
bir aşı yaptırdığı, aşı yaptırmayanların %34,1'inin fırsat
bulamadığı için aşı yaptırmadığı, aşı yaptıranların % 22,8'inin grip
aşısı yaptırdığı, yaptırdıkları aşı sonrası yan etki görülmediği
saptanmıştır. 18-35 yaş grubundaki bireylerin daha çok aşılandığı,
yaş arttıkça aşılanma oranının düştüğü belirlenmiştir (p<0.05).
Sonuç: Araştırma sonuçları kronik hastalığı olan bireylerin
aşılanma oranlarının düşük olduğunu, infeksiyonlar açısından
büyük risk altında olduklarını göstermektedir. Bu nedenle erişkin
aşılama kampanyaları ile bireylerin bilinçlendirilmesi ve teşvik
edilmesi son derece önemli girişimler olacaktır.
Aim: The aim of this study was investigation of the immunization
level and informations about immunization of adult persons with
chronic diseases
Method: This study was conducted as a descriptive and crosssectional. Its sample consisted of 145 persons with chronic disease
that applying to a community health center. Form of investigation of
the immunization in adult persons with chronic disease was used in
data collecting.
Results: Twenty percent of persons had chronic respiratory disease.
It was determined, that 52.4% of persons got information about
vaccines, 35,9% of them got this information from health care
personel. It was determined that only 40% of persons had
vaccinated after 18 years old age, 22.8% were had influenza
vaccines and no side effects after immunization. 34.1% of persons
had no find an opportunitiy. It was determined that persons in the
age group of 18-35 were vaccinated more than other age group, the
vaccination rate decreased slightly with increasing age (p<0.05).
Conclusion: The results of this study showed that the rate of
vaccination of persons with chronic disease was low and they are at
greater risk for infections. For this reason it will be very important
interventions that to awareness and encourage of persons with adult
Anahtar Kelimeler: Konik hastalık, bağışıklama, diyabet, kronik
respiratuvar hastalık
Key Words: Chronic disease, immunization, diabetes, chronic
respiratory disease
GİRİŞ
(immünizasyon) kronik hastalığı olan bireylerde
mortalite ile sonuçlanabilen hastalıkların, viral
ve bakteriyel enfeksiyonların önlenmesinde
etkili ve pratik bir yöntemdir (2,3).
Dünya genelinde toplam ölümlerin % 60'ını
oluşturan, morbidite ve mortaliteyi beraberinde
getiren, geçici/ kalıcı yetersizliğe neden olan
kronik hastalıklar, uygun yönetildiğinde gelişebilecek komplikasyonlar ve yetersizlikler
önlenebilir, bireylerin yaşam kalitesi artar (1).
Günümüzde geliştirilen aşıların kalitesi, güçlü
mikrobiyal ajanların kullanımı, hijyen koşullarının iyileşmesi bulaşıcı hastalıklar konusunda
önemli gelişmelerdir. Buna karşın nüfus artışı,
çalışma koşullarının değişmesi, yaşam biçimi ve
alışkanlıklarındaki değişim, hareketsiz yaşam
tarzı ve yaşlanma kronik hastalıkları giderek
toplumun en önemli sağlık sorunu haline
getirmiştir (3-5). Toplumu hastalıktan korumayı
amaçlayan bağışıklama hipertansiyon (6),
Bulaşıcı hastalıklardan korunmada temel unsur
olan aşı ile bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi
1.Hemşire, Ankara Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hematoloji
ve Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi
2.Yrd.Doç.Dr., İzmir
Katip Çelebi Üniversitesi, Sağlık
Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları
Hemşireliği AD, Çiğli- İZMİR
3.Doç.Dr., İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri
Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği AD,
Çiğli- İZMİR
30
Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Bağışıklanma Durumunun İncelenmesi
diyabet (7,8,9), kronik böbrek yetmezliği (10),
kronik hepatitler (11,12), kanser (2), astım (13)
ve KOAH (14,15) gibi kronik hastalığı olan
bireyler için son derece önemlidir.
sosyodemografik özellikleri, aşılanmaya ilişkin
bilgilerini içeren açık –kapalı uçlu toplam 19
sorudan oluşmuştur.
İstatistik Analiz
Araştırmadan elde edilen veriler SPSS For
Windows (15.0) kullanılmış, verilerin analizinde
sayı, yüzde dağılımları ve ki-kare testi
kullanılmıştır. p<0.05 istatistiksel olarak
anlamlılık kabul edilmiştir.
DSÖ'nün 1974 yılında başlatmış olduğu, 1985
yılından itibaren ülkemizde de uygulanmaya
başlanan “Genişletilmiş Bağışıklama Programı”
ile aşılama oranları hızla artarken, aşı ile
korunabilir hastalıklarda önemli oranlarda düşüş
olduğu belirlenmiştir. Erişkinlerin bağışıklanma
gereksinimi, sadece yaralanmalarda, HBV
taşıyıcısı bir hastada kullanılan enjektör
iğnesinin sağlık personelinin eline batması ya da
köpek ısırığı olduğunda kuduz aşılaması gibi
durumlarda ortaya çıkmaktadır. Oysa
erişkinlerde olumsuz sonuçlanabilecek birçok
hastalık aşı ile önlenebilir. Erişkinlerin
bağışıklanması ile ilgili en büyük sorun,
bağışıklama program ilkelerinin doğru olarak
uygulanmasındaki isteksizlik ve aşılanacak
popülasyonun sadece çocuklarla sınırlandırılmış
olmasıdır (5,16). Ülke genelinde çocukluk
döneminde bazı kişilerin aşılan(a)mamış olması,
uygulanan bazı aşıların ömür boyu bağışıklık
sağlayamaması nedeniyle erişkin dönemde
aşılama çok önemlidir. Pnömokoksik Pnömoni
ve gribin yaşlı ve risk grubu erişkinlerde (15);
ayrıca kızamık, suçiçeği, hepatit A vb. bazı
hastalıkların erişkinde daha ağır seyretmesi,
kızamıkçığın gebelerde yüksek düzeydeki
teratojenik etkisi erişkin aşılamasını daha önemli
hale getirmektedir (5). Bu doğrultuda planlanan
bu araştırmanın amacı kronik hastalığı olan
erişkin bireylerin bağışıklanma düzeylerinin ve
bilgilerinin incelenmesidir.
Araştırmanın Etiği
Araştırmanın yürütülebilmesi için hemşirelik
yüksekokulu etik kurulu'ndan etik izin,
araştırmanın yürütüleceği kurumdan yazılı izin
alınmıştır. Araştırmaya katılan bireylere
araştırmanın amacı açıklanmış ve sözel onam
alınmıştır.
BULGULAR
GEREÇ VE YÖNTEM
Kronik Hastalığı Olan Erişkin Bireylerin
Sosyo -Demografik Özellikleri
Araştırmaya katılan kronik hastalığa sahip
bireylerin sosyo-demografik özelliklerinin
dağılımı tablo 1'de görülmektedir. Kronik
hastalığı olan bireylerin % 49'unun kadın
,%51'inin erkek, büyük çoğunluğunun 18-35 yaş
grubunda (% 39.3), evli (% 66.9) ve lise mezunu
(% 53.1) olduğu belirlenmiştir. Bireylerin
meslekleri incelendiğinde daha çok işçi (%24.8),
memur (% 24.1) ve ev hanımı (% 23.4) olduğu
görülmüştür. Bireylerin gelir-gider durumları
incelendiğinde %70.3'ünün gelirinin giderine eşit
olduğu belirlenmiştir. Bireylerde en sık görülen
kronik hastalıklar Kronik Respiratuvar Hastalık
(KRH) (%20), hipertansiyon (% 16.6) ve
diabetes mellitus'tur (%13.8).
Araştırmanın Evreni ve Örneklemi
Kesitsel ve tanımlayıcı olarak 01 Ocak 2010–09
Haziran 2010 tarihleri arasında yürütülen
çalışmaya İzmir ilinde bir toplum sağlığı
merkezi'ne başvuran, en az bir kronik hastalığı
olan, araştırmaya katılmayı kabul eden 18-64 yaş
arası 145 kadın ve erkek erişkin birey alınmıştır.
Veri Toplama
Kronik hastalığı olan bireylerin % 52.4' ünün
aşılara ilişkin bilgi aldığı, bu bilgiyi daha çok
sağlık personelinden (%35.9) ve görsel basından
aldığı belirlenmiştir (Tablo 2). Araştırmaya
katılan kişilerin en çok grip (%57.2) ve tetanoz
aşısının isimlerini bildiği (%35.2); tamamının
grip aşısının, %78.6'sının hepatit B aşısının ne
amaçla yapıldığını bildikleri belirlenmiştir.
Araştırma verilerinin toplanmasında ilgili
literatür (7,17-20) doğrultusunda araştırmacılar
tarafından oluşturulan anket formu
kullanılmıştır. Anket formu bireylerin
Kronik hastalığı olan erişkin bireylerin sadece
%40'ının aşı yaptırdığı belirlenmiştir. Aşı
yaptırmayanların %34.1'i fırsat bulamadığını,
31
Sağlık ve Toplum Yıl:22 , Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2012
Tablo 1:Kronik Hastalığı Olan Erişkin Bireylerin
Demografik Özelliklerine Göre Dağılımı
Özellikler
n
Tablo 2:Kronik Hastalığı Olan Erişkin Bireylerin
Aşılarla İlgili Bilgi Alma Durumu ve Bilgi Kaynaklarına
Göre Dağılımı
%
Aşılarla İlgili Bilgilenme
Yaş grubu
18-35
57
39.3
36-45
39
26.9
46-64
49
33.8
n
%
Daha önce bilgi alma durumu (n:145)
Cinsiyet
Hayır
69
47.6
Evet
76
52.4
Kadın
71
49.0
Bilgi kaynağı (n:76)
Erkek
74
51.0
Sağlık personeli
52
35.9
Görsel basın
19
13.1
Evli
97
66.9
Bekar
48
33.1
Aile üyesi/arkadaş/akraba
3
2.1
Yazılı basın
2
1.4
Medeni Durum
Eğitim Durumu
İlk- orta öğretim
37
25.5
Lise
77
53.1
Yüksekokul/fakülte
31
21.4
İşçi
36
24.8
Memur
35
24.1
Ev Hanımı
34
23.4
Çalışmıyor /Emekli
18
12.4
Öğrenci
12
8.3
Serbest
10
6.9
Geliri giderinden az
39
26.9
Geliri giderine eşit
102
70.3
4
2.8
Kronik Respiratuvar Hastalık
29
20.0
Hipertansiyon
24
16.6
Diabetes Mellitus
20
13.8
Kronik Böbrek Yetmezliği
12
8.3
Diğer kronik hast.
49
33.8
%31.8'i bilgisi olmadığını ve %27.3'ü aşılara
güvenmediği için aşı yaptırmadığını ifade
etmiştir. Aşı yaptıran bireylerin en çok H1N1 grip
aşısını (% 22.8), tetanoz-difteri (%13.1) ve
hepatit B (%5.5) aşısı yaptırdığı belirlenmiştir.
Aşı yaptıranların %67.2'sinin yaptırdığı aşıların
rapellerini tamamladığı, bireylerin hiçbirinde aşı
sonrası yan etki görülmediği de saptanmıştır.
Kronik hastalığı olan ve aşı yaptıran bireylerde
KBY tanısı olanların aşılanma oranın en yüksek
(%20.7) olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya
katılan kadınların büyük çoğunluğunun (%77.5)
son beş yıl içerisinde hamilelik dönemi
geçirmediği, sadece %22.5'inin hamilelik
geçirdiği ve hamilelik geçirenlerin tamamının aşı
yaptırdığı saptanmıştır (Tablo 3).
Meslek
Gelir Gider Durumu
Geliri giderinden fazla
Bazı Sosyodemografik Değişkenler ile
Aşılanma Durumlarının Karşılaştırılması
Aşılanma durumu ile yaş, cinsiyet, medeni
durum, eğitim durumu ve gelir arasındaki ilişki
analiz edilmiştir. Buna göre 18-35 yaş
grubundaki bireylerin aşılanma oranının daha
fazla olduğu (%53.4) yaş grubu arttıkça aşılanma
yüzdesinin düştüğü belirlenmiştir (X2=7.28,
p=0,07). Araştırmada cinsiyet, medeni durum ile
aşılanma durumu arasında ilişki olmadığı
belirlenmiştir (p>0.05). Benzer şekilde aşılanan
bireylerin eğitim düzeyi, meslek ve gelir durumu
ile aşılanma durumu arasında anlamlı fark
olmadığı görülmüştür (p>0.05).
Kronik Hastalık Durumu (n=154)*
* Birden fazla kronik hastalığı olan kişiler (n:9)
32
Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Bağışıklanma Durumunun İncelenmesi
Tablo 3:Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Aşılanmaya
İlişkin Özelliklerinin Dağılımı
Aşılanma ile ilgili
özellikler
n
TARTIŞMA
Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde erişkin
bağışıklanmasında varolan başarısızlığın aşıların
sadece çocukluk döneminde yapılması
gerektiğine ilişkin görüş, aşıların etkinliği ve
güvenirliği konusundaki kuşkular ve aşıların
ekonomik yönü gibi çeşitli nedenleri olduğu
bilinmektedir (5,16). DSÖ'nün öncülüğünde
başlayan 1985 yılından itibaren ülkemizde de
uygulanan “Genişletilmiş Bağışıklama
Programı” ile aşılama oranları hızla artarken
beraberinde aşı ile korunabilir hastalıklarda
önemli oranlarda düşüş sağlanmıştır. Ne var ki
zaman zaman epidemiler ortaya çıkmakta,
adölesanlarda ve yetişkinlerde aşı ile korunabilir
hastalıklar ile ilgili morbidite ve mortalitede
artışlar gözlenmektedir (16). Uygulanan bazı
aşıların ömür boyu bağışıklık sağlayamaması
nedeniyle erişkin dönemde aşılama daha da önem
kazanmaktadır (5). Yaş ilerledikçe infeksiyon
hastalıklarına eğilimin arttığı gözönüne
alındığında kronik hastalığı olan erişkin yaş
grubunda immünizasyon ile enfeksiyon
hastalıklarının önlenebilmesinin önemi ortaya
çıkmaktadır (8,9).
%
18 yaşından sonra aşı yaptırma durumu
Hayır
87
60.0
Evet
58
40.0
Aşı Yaptırmama Nedeni( n=88)
Aşılara güvenmiyorum
24
27.3
Fırsat bulamadım
30
34.1
Bilgim yok
28
31.8
Alerjim var
6
6.8
Yaptırılan aşılar (n=80)*
H1N1
Tetanoz Difteri
Hepatit B
Influenza
Diğer **
33
22.8
19
13.1
8
5.5
7
4.8
13
9.0
19
32.8
39
67.2
Bu araştırmaya katılan bireylerde de KRH (%20),
hipertansiyon (%16.6) ve diyabetes mellitus 'un
(%13.8) en sık görülen kronik hastalıklar olduğu
buna paralel olarak aşılanma oranının en yüksek
KRH, diabetes mellitus ve hipertansiyonda
olduğu görülebilir. Kronik hastalıkların kendi
içinde yapılan değerlendirmede hipertansiyon
olup aşılananların oranının en düşük, en yüksek
oranda KBY olanların yarısının aşılandığı
belirlenmiştir. KRH tanılı bireylerin pnömokok
enfeksiyonları açısından risk altında oldukları
(15) bilgisinden yola çıkarak bu araştırmadaki
erişkinlerin risk altında oldukları ve araştırmanın
genelinde aşılanma oranlarının çok düşük olduğu
ve enfeksiyonlar açısından büyük risk altında
oldukları söylenebilir. Kuzey Amerika'da 2009
influenza A pandemisinde 25-64 yaş arası astımlı
bireylerin %25.5'nin aşılandığı belirlenmiştir
(13). İmmun fonksiyonları normal olmayan
diabetli bireyler pnömokok ve influenza
yönünden gelişebilecek komplikasyonlar,
hastaneye yatma ve ölüme kadar varan sonuçlar
açısından risk grubundadırlar. 2020 yılında
Sağlıklı Bireyler hedefleri içinde diabetli bireyler
gibi risk grupları için mevsimsel influenza 'da
Rapelleri tamamlama
Hayır
Evet
Aşılanma yapılan kronik hastalıklar (n:58)
Kronik Respiratuvar
Hastalık
12
20.7
Diabetes Mellitus
9
15.5
Hipertansiyon
7
12.1
7
12.1
Kronik
Yetmezliği
Böbrek
*Bir kişi birden fazla aşı yaptırmıştır
**Diğer: Pnömokok, Hepatit A, Kuduz
33
Sağlık ve Toplum Yıl:22 , Sayı: 2 Mayıs-Ağustos 2012
%90, pnömokok hastalığı için % 60 aşılama
önerilmektedir (8). Dunlap ve arkadaşlarının
(2012) çalışmasında diabetli bireylerin % 29'u
influenza, % 39'u pnömokok aşısı olmadığı, 65
yaş üzerindekilerin 65 yaş altındakilere göre daha
az aşılandıkları da belirlenmiştir (8). Younossi
ve Stepanova (2011) diabette aşılanma
oranlarının % 15-22 arasında olduğunu bildirmişlerdir (10). Bizim araştırma grubumuzdaki
diyabetli bireylerin aşılanma oranı literatürdeki
sonuçlardan düşüktür.
Gouya ve arkadaşları (2011) çalışmalarında
aşılananların DM, hipertansiyon ve KRH tanılı
olduğu, tüm yaş gruplarında H1N1 'nin en sık
ölüm nedeni olduğu bildirmişlerdir (23). Bu
sonuca göre akut olması ve mortalite oranının
yüksekliği, hastalığın ciddiye alınması, özellikle
yaşlılarda sekonder bakteriyel pnömoni, altta
yatan kronik hastalığın alevlenmesi/kötüye
gitmesi gibi nedenlerle tercih edildiği, korumaya
yönelik uzun vadeli aşıların ihmal edildiği
düşünülmektedir. Benzer şekilde hepatit B'nin
kontrol altına alınması için bebeklerle birlikte
adölesanların ve risk gruplarının aşılanmasının
kaçınılmaz olduğu belirtilmektedir (17). Tüm
Dünya'da olduğu gibi ülkemiz için de Hepatit B
kontrol programı göz önüne alındığında bu
araştırmaya katılan bireylerin Hepatit B aşılanma
oranlarının çok düşük olduğu görülmektedir.
Yapılan bir çalışmada HBV için risk grubu
kapsamında yer alanların çoğunlukla erişkin yaş
grubundaki kişiler olduğu buna karşın kişilerin
aşılanma oranlarının fazla olmadığı belirlenmiştir (19). Ülkemizde erişkinlere yönelik ülke
için belirlenen ulusal bir programın henüz
olmayışı, halkın konuyla ilgili bilgilendirilmesinin yetersizliği nedeniyle sorunlar vardır. (5).
Akut HBV vakalarının en fazla 20-29 ve 30-44
yaş grubunda görüldüğü bilgisine göre bu
araştırmadaki bireylerin aşılanma oranları
gözönüne alındığında, erişkin aşılamasına önem
verilmesinin gerekliliği bir kez daha ortaya
çıkmaktadır (19). Hepatit B aşısının ücretsiz
olarak aşı takvimine alınması toplumun geniş
kesimlerini kapsaması için önemlidir.
Bu araştırmada kronik hastalığa sahip bireylerin
hemen hemen yarısından fazlasının (% 52.4)
aşılara ilişkin bilgi aldığı buna karşın sadece
%39.3'ünün 18 yaşından sonra en az bir aşı
yaptırdığı, aşılanma oranının düşük olduğu
görülmüştür. ABD'de yapılan bir çalışmada
toplumun aşı olmama nedenleri olarak aşıya
güven duymamak, H1N1 influenzaya yakalanmayacağını düşünme, hastalığın hafif ve önemsiz
olduğu inancı ve aşılanmak için risk grubunda
olmama gibi gerekçeler bildirilmiştir (18).
Aşılarla ilgili bilgi alan kronik hastalığa sahip
erişkin bireylerin birinci sırada sağlık
personelinden (%35.9) ikinci olarak görsel
basından (%13.1) bilgi aldıkları saptanmıştır. Bu
sonuçlar aşılanma oranlarının artırılmasında
sağlık personeli yoluyla yapılacak eğitimlerin
yerinde olacağının ve ulaşılabilirliği
artıracağının bir göstergesidir. Çin'de 704 kişide
yapılan çalışmada bireylerin sağlık çalışanlarından bilgi ve öneri almalarının aşılanmayı olumlu
etkilediği belirlenmiştir (21). Kronik hastalıklı
bireylerle aşıların olumlu etkileri, yan etkileri vb.
hakkında sağlık ekibi üyeleri eğitim vererek
bireylerin farkındalıklarının artmasının bireylerin aşılanma oranlarını olumlu etkilediği bildirilmektedir (8). Diabetli 229 hasta ile yapılan çalışmada bireylerin ensefalit, viral hepatit'e karşı
aşılandıkları, aşı yaptırmayan bireylerin 1/3'ünün
aşı ile ilgili bilgisinin olmadığını ifade etmesinin
ve bireylerin %27.3'ünün aşılara güvenmemesinin aşılanma oranlarını etkilediği bildirilmiştir
(9). Rehm ve arkadaşları da (2012) pnömokok
aşısının yapılmasındaki engelleri inceledikleri
çalışmada hastalık ve aşıya ilişkin bilgi
eksikliğinin rol oynadığını belirtmişlerdir (22).
Bu araştırmada aşı yaptıranlarda aşı sonrası
hiçbir yan etki görülmemesinin bir sonraki aşı
yaptırma deneyimlerini olumlu etkilediği
düşünülmüştür. Dunlap ve arkadaşlarının (2012)
çalışmasında 65 yaş üzerindeki bireylerin hasta
olmaktan ve aşının yan etkilerinden korktukları
için influenza aşısını yaptırmadıkları belirlenmiştir (8). Tsui ve ark.'nın çalışmasında (2012)
bireylerin bir sonraki aşı uygulamalarını bir
önceki aşıda yaşadıkları yan etkilerin etkilediği
belirlenmiştir (21). Bununla birlikte Türkiye de
çok merkezli epidemiyolojik çalışmalar olmadığı
ve tüm aşılamaya ait veriler (çocuk, erişkin aşılama sonuçları) tespit edilemediği için aşılamaların
yan etkilerine ilişkin kesin veriler mevcut
değildir. Bu nedenle tüm toplumdaki aşı yan etki
oranlarıyla karşılaştırma yapılamamıştır (3).
Araştırmaya katılan bireylerin en çok oranda
(%22.8) H1N1 aşısı yaptırdığı belirlenmiştir.
34
Kronik Hastalığı Olan Bireylerde Bağışıklanma Durumunun İncelenmesi
9., Benesová D, Brandejská D, Cermáková M, Dvorková A,
Gazárková O, Jakubalová S, ve ark. Vaccination of patients
with diabetes mellitus--a retrospective study. Cent Eur J
Public Health. 2011, 19(2), 98-101.
Younossi ZM
10., Stepanova M. Changes in Hepatitis A And B Vaccination
Rates in Adult Patients with Chronic Liver Diseases and
Diabetes in the U.S. Population. Hepatology 2011, 54(4),
1167-78.
11.Mıstık R. Ülkemizde Kronik Viral Hepatitlerin
Epidemiyolojisi. 13. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve
Enfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 2007, 61-63
Shoaei P
12., Zeidabadinejad L, Hassannejad R, Ataei B, Yaran M,
Kassaian N, Nokhodian Z et al. Seroprevalence of Hepatitis
A in Patients with Chronic Hepatitis C in Isfahan Province.
Int J Prev Med. 2012, 3 (Suppl1) , 102-106.
Lu PJ
13., Callahan DB, Ding H, Euler GL. Influenza A (H1N1)
2009 Monovalent Vaccination Among Adults with Asthma,
U.S., 2010. Am J Prev Med. 2011, 41(6), 619-26.
14.Sonsuz A. Kronik Hepatit B ve C, Hepato-Bilier Sistem ve
Pankreas Hastalıkları Sempozyum Dizisi No: 58, 2007, 7990
Vila-Corcoles A
15., Ochoa-Gondar O . Pneumococcal Vaccination Among
Adults with Chronic Respiratory Diseases: A Historical
Overview. Expert Rev Vaccines. 2012, 11(2), 221-36.
16.Gür E. Adölesanlarda Bağışıklama ve Önemi. Klinik
Gelişim, 2012, 25: 12-15
17.Özmert EN. Dünya'da ve Türkiye'de Aşılama
Takvimindeki Gelişmeler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Dergisi 2008, 51 (3), 168-175.
18.Centers for Disease Control and Prevention: Intent to
Receive Influenza A (H1N1) 2009 Monovalent and Seasonal
Influenza Vaccines-Two Countries, North Carolina, 2009,
MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2009, 58, 1401.
19.Tosun S, Ayhan MS, İsbir B. Ülke Genelinde HBV
Aşılamasının Değerlendirilmesi. Viral Hepatit Dergisi
2009, 14(2): 63-68
20.Saltoğlu N. Özel Gruplarda Aşılama. Ed. N Akkaya, Y
Camcıoğlu, E Gür, R Öztürk. İçinde: Çocuk ve Erişkinlerde
Aşılama. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi
Etkinlikleri No:71, Doyuran Matbaası, 2010, İstanbul, 153167.
Tsui HY
21., Lau JT, Lin C, Choi KC. Prevalence of Seasonal
Influenza Vaccination and Associated Factors in People
with Chronic Diseases in Hong Kong. Epidemiol Infect.
2012, 23, 1-13.
Rehm SJ
22., File TM, Metersky M, Nichol KL, Schaffner W.
Identifying barriers to adult pneumococcal vaccination: an
NFID task force meeting. Postgrad Med. 2012; 124 (3), 719.
Gouya MM
23., Nabavi M, Soroush M, Haghdoust AA, Ghalehee S,
Hemmati P, Nasr Dadras M, Fallahzadeh MK, Lankarani
KB. Mortality from Pandemic Influenza A (H1N1) in Iran.
Iran Red Crescent Med J. 2011, 13(10), 698-701.
Araştırmada kronik hastalığı olanların yaş
grubuna göre aşılanma durumuna bakılmış, 1835 yaş grubundakilerin aşılanma açısından diğer
gruplara göre daha fazla olduğu, yaş grubu
arttıkça aşılanma oranının düştüğü gözlenmiştir.
Ülke genelinde çocukluk döneminde bazı
kişilerin aşılan(a)mamış olmasının bu sonucu
beraberinde getirdiği düşünülmektedir.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu araştırmada elde edilen bulgular öncelikle
erişkinlerde bağışıklanmaya daha çok önem
verilmesi gerektiğini ve erişkinlerin aşılamasındaki engellerin ortadan kaldırılabilmesinin
gerekliliğini göstermektedir. Bu araştırmanın
farklı ve daha büyük örneklemler ile
tekrarlanması bu gruba ilişkin veri sağlaması
açısından yarar sağlayacağı düşünülmektedir.
Erişkinlere yönelik aşılama kampanyalarının
düzenlenmesi, bireylerin bu kampanyalara
katılımı için teşvik edilmesi, aşı ile ilgili
bilgilendirme toplantılarının yanı sıra
bilinçlendirme ve farkına vardırma eğitimlerinin
yapılması önemli girişimler olacaktır.
KAYNAKLAR
1.İrgil E. Kronik Hastalıklar ve Epidemiyolojisi. 2006.
Hhtp://halkssagligi.uludag.edu.tr/emel irgil/ kronik Hast
Epidemiyolojisi.pdf. Erişim: 05.02.2010
2.Sucak GT. Hematoloji'de Aktif ve Pasif Bağışıklama.
XXXVII. Ulusal Hematoloji Kongresi, 19-22 Ekim 2011,
Ankara, 71-75
3.Akçakaya N. Çocuk ve Erişkinlerde Bağışıklama. İçinde:
Çocuk ve Erişkinlerde Aşılama. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp
Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri No:71, Doyuran
Matbaası, 2010, İstanbul, 7-9.
4.Yüksel Yüksel S.Kronik Börek Yetmezliği Olgularında ve
Kontrol Grubunda Pnömokok Aşısına Karşı Oluşan Antikor
Yanıtının Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi,
2010.
5.Öztürk R. Türkiye'de Enfeksiyon Kontrolü ile İlgili Son
Gelişmeler. ANKEM Derg 2011;25 (Ek 2):9-16
6.Mirici A, Gönlügür U. Pulmoner Hipertansiyonda
Medikal Tedavi. Nobel Medicus 19, 2009, 7 (1) , 6-11.
7.Taşbakan S, Pullukçu H, Sipahi H, Taşbakan I. Kronik
Obstruktif Akciğer Hastalığı Olgularında İnfluenza
Aşılanma Oranları ve Bilgi Düzeylerinin
Değerlendirilmesi. İnfeksiyon Dergisi 2007, 21(2), 89-92
Dunlap
8. AM, Rudenko AW. Evaluating the Difference in Preventive
Vaccination Uptake in Patients with Diabetes Mellitus. Ann
Pharmacother 2012, 46 (4), 609-610
Mad'ar R
35