Bogazköy Kilicinin Üzerindeki Akadca Adak Yaziti Hakkinda Yeni

Bogazköy Kilicinin Üzerindeki Akadca Adak Yaziti Hakkinda Yeni

ΝίΜΕΤ ÖZGÜC'E ARMAÖAN
ASPECTS OF ART AND ICONOGRAPHY:
ANATOLIA AND ITS NEIGHBORS
STUDIES IN HONOR OF NIMET ÖZGÜg
Edited By
Machteid J. Mellink
Edith Porada
Tahsin Özgü?
TÜRK TARIH KURUMU BASIMEVt - A N K A R A 1993
Table of Contents
Page
Robert L. Alexander-Iowa
The Storm-God at Yazihkaya: Sources and Influences
Sedat Alp-Ankara
Der Palast in den Ma§at-Briefe
Ruth Amiran-Jerusalem
The Kinneret Gold Plaque and the Alaca Royal Tombs again
Cetin Anlagan-tstanbul
A Vessel in the Form of a Partridge from the Sadberk Hamm Museum
1-13
15-22
23-24
25-26
Alfonso Archi-Rome
The God Ea in Anatolia
Joan Aruz-New York
Crete and Anatolia in the Middle Bronze Age: Sealings from Phaistos and Karahöyük
Hat$e Baltacioglu-Ankara
Four Reliefs from Alacahöyük
Oktay Belli-tstanbul
Der Beschriftete Bronzehelm des Königs Menua aus der Festung Burmagept bei Tunceli.
Dominique Beyer-Strasburg
Quelques Sceaux-Cylindres Syro-Hittites Inedits ou peu Connus
M.R. Behm-Blancke-München
Einige Überlegungen zum Ende der Späten Urukzeit an Euphrat und
27-33
35-54
55-60
61-67
69-74
C i& £
a
a
Rainer M. Boehmer-Berlin
Glyptica Anatolica
Evelyn Klengel-Brandt-Berlin
Zu Einigen Siegelabrollungen auf Kültepe-Tafeln im Vorderasiatischen Museum, Berlin»
Hans-Günter Buchholz-Giessen
Kämpfende Stiere
Charles Burney-Manchester
The God Haldi and the Urartian State
Jeanny Vorys Canby-Bryn Mawr
A Glyptic Question
Dominique Collon-London
Another Old Assyrian Document from Sippar
Ursula Moortgat-Correns-Berlin
Ein Kleiner Reliefierter Bronze-Teller aus der Hethitischen Grossreichs-Zeit
Ali Μ. Dincol-tstanbul
Interessante Beispiele von Schreibersiegeln aus Bogazköy
75-80
81-83
85-90
91-106
107-110
111-115
117-119
121-126
127-130
VI
T A B L E O F CONTENTS
Veysel Donbaz-tstanbul
Some Remarkable Contracts of lb Period Kültepe Tablets I I
Refik Dura-Istanbul
Burdur Bölgesinden Yeni Bir Idol Tipi, Kemik Ba§h idoller
Refik Duru-lstanbul
A New Variety of Idol from the Burdur Region: The Bone-Head Idol
Richard S. Ellis-Bryn Mawr
A Curious Lightning Symbol from Hellenistic Anatolia
Kutlu Emre-Ankara
New Lead Figurines and Moulds from Kültepe and Kizdhamza
Ufuk Esin-tstanbul
Copper Beads of A§ikh
Elizabeth Williams-Forte-New York
Symbols of Rain, Lightning, and Thunder in the Art of Anatolia and Syria
Marcella Frangipane-Rome
New Groups of Clay-Sealings from the 4 Millennium Levels of Arslantepe-Malatya .
David French-Ankara
Acemhöyük, Colonia Archelais and Road-Knots
Paul Garelli-Paris
Remarques sur les Sceaux des Tablettes "Cappadociennes"
Hatice Gonnet-Paris
Systems de Cupules, de Vasques et de Rigoles Rupestres dans la Region de Beyköy
en Phrygie
Hans G . Güterbock-Chicago
Sungod or King?
Rolf Hachmann-Saarbriicken
Ostraka mit Eingeritzten und Eingestempelten Zeichen aus Kämid El-Löz (Libanon),
Probleme der Phönkischen Buchstabenschrift und der Ugaritischen Keilschrift
J. David Hawkins-London
The Historical Significance of the Karahöyük (Elbistan) Stele
Karl Hecker-Münster
Schultexte vom Kültepe
Barthel Hrouda-München
"Dexiosis" Schon bei den Assyrern?
K.R. Maxwell-Hyslop-Oxford
A Note on the Techniques used by Jewellers at Carchemish
Ahmet tlash-Afyon
A Hittite Statue Found in the Area of Ahurhisar
Martha Sharp Joukowsky-Province, Rhode Island-New York
Prehistoric Aphrodisias: A Sondage in the Acropolis Theater
Hans-Jörg Kellner-München
Ein Assyrischer Beutehelm?
Aharon Kempinski-Tel-Aviv
A Syrian Cylinder Seal from Tomb 984 at Tel Kabri
Jutta Börker-Klähn-Berlin
Noch Einmal Iflatun Pinar
Wolfram Kleiss-Berlin
Kurangun, die Burganlage am Elamischen Felsrelief in Sudwest-Iran
von Manfered Korfmann-Tübingen
Ein Hinweis auf Kriegerische Zeiten in dem Späten Abschnitt der Epoche von Troia V I ,
th
131-154
155-157
158-160
161-167
169-177
179-183
185-190
191-199
201-207
209-213
215-224
225-226
227-272
273-279
281-291
293-295
297-299
301-308
309-324
325-331
333-338
339-355
357-360
361-370
T A B L E O F CONTENS
VII
Peter Ian Kuniholm-Cornell
A Date-List for Bronze Age and Iron Age Monuments Based on Combined Dendrochronological and Radiocarbon Evidence
Hartmut Kühne-Berlin, Wolfgang Röllig-Tübingen
Ein Assyro-Babylonisches Roll Siegel aus Tall Seh Hamad
Barbara Mallowan-London
Assyrian Tempel Furniture
Paolo Matthiae-Rome
Α Stele Fragment of Hadad from Ebla
Stefania Mazzoni-Rome
Cylinder Seal Impressions on Jars at Ebla: New Evidence
James Mellaart-London
The Present State of "Hittite Geography"
Machteid J. Mellink-Bryn Mawr
Aspects of Minor and Major Arts in Kanish and Acemhöyük
Oscar White Muscarella-New York
The Metamorphoses of a Stone Cosmotic Container
Peter J. Neve-Berlin
Ein Hethitisches Hausmodell aus Bogazköy-Hattusa
Masako Omura-Tokyo
A Stamp Seal from Kaman-Kalehöyük
R. Mayer-Opificius-Münster
Die Götter von Alaca Höyük
Gönül öney-lzmir
Thoughts on Glass Beaker Fragments Found During the Samsat (Samosata) Excava­
tions
Engin Özgen-Ankara
An Early Bronze Burial at Oylum Höyük Near Kilis
Tahsin Özgü$-Ankara
Studies on Hittite Relief Vases, Seals, Figurines and Rock-Carvings
Süleyman özkan-tzmir
The Seal Impressions of Two Old Assyrian Kings
Aliye öztan-Ankara
Three Seals in Syrian Style at Sadberk Hamm Museum in Istanbul
Dominique Parayre-Paris
Vers Une Definition de la Culture des Royaumes Amorites de Haute Mesopotamie:
Les Particularites Septentrionales de la Glyptique de Tell Leilan a L'epoque PaleoBabylonienne (Ca. 1807-1728 av. J.C.)
Edith Porada-New York
A Cylinder Seal for Discussion with Nimet Özgüq
Heinrich Otten und Christel Rüster-Mainz
"Ärztin" im Hethitischen Schrifttum
Mirjo Salvini-Rome
Reflections about the Urartian Shrines of the Stelae
G. Kenneth Sams-North Carolina
Gordion and the Near East in the Early Phrygian Period
Ursula Seidl-Berlin
Urartäische Bauskulpturen
Veli Sevin-lstanbul
An Urartian Lion from Geva§, Van
371-373
375-381
383-387
389-397
399-414
415-422
423-433
435-438
439-444
445-451
453-459
461-466
467-472
473-499
501-502
503-506
507-534
535-537
539-541
543-548
549-555
557-564
....
565-567
VIII
T A B L E O F CONTENTS
Elizabeth Simpson-New York
A Carved Stretcher from the Big Tumulus at Gordion
Peter Z. Spanos-Eva Strommenger-München-Berlin
Zu den Beziehungen Zwischen Nordwestanatolien und Nordsyrien/Nordmesopotamien
im III. Jahrtausend vor Christus
Gerd Steiner-Marburg
Acemhüyük=Kärum Zalpa "im Meer"
Beatrice Teissier-Oxford
The Ruler with the Peaked Cap and other Syrian Iconography on Glyptic from
Kültepe in the Early Second Millennium B.C
Tahsin Özgü$-Raci Temizer-Ankara
The Eskiyapar Treasure
önhan Tunca-Liege
Des Inscriptions de Sceaux-Cylindres Diverses Provenant d'Acemhöyük
David Ussishkin-Tel-Aviv
A Hittite Stele from Atabey Köyü Near Malatya
Ahmet Ünal-München
The Nature and Iconographical Traits of "Goddess of Darkness"
Klaas R. Veenhof-Leiden
On the Identification and Implications of Some Bullae from Acemhöyük and Kültepe.
Lamia Al-Gailani Werr-London
The Diyala Region and Old Assyrian Evidence from the Seals
Jak Yakar-Tel-Aviv
The Ethnicity of the Halaf Culture West of the Balikh River
Pirhia Beck-Tel-Aviv
A Sealing from Tel Aphek, Israel
Kutlu Emre-Aykut Qnaroglu-Ankara
A Group of Metal Hittite Vessels from Kinik-Kastamonu
J. David Hawkins-London
A Bowl Epigraph of the Official Taprammi
Ahmet Ertekin-tsmet Ediz-Corum
The Unique Sword from Bogazköy/HattuSa
Ahmet Ünal-München
Bogzköy Kihcmin Üzerindeki Akadca Adak Yazisi Hakkinda Yeni Gözlemler
Plates
Color Plates
569-572
573-578
579-599
601-612
613-628
629-633
635-637
639-644
645-657
659-662
663-669
671-673
675-713
715-717
719-726
727-730
1-147
A-D
BOÖAZKÖY KILICININ ÜZERINDEKI A K A D C A A D A K YAZISI HAKKINDA
YENI GÖZLEMLER
A H M E T ÜN A L - Münih
Bogazköy'de Arslanh Kapi'nin 750 m. güney-batisinda bulunmu§ olan küicin yazitini yayinlami^im . Ancak, ο zaman bütün kaynaklan sunmak, bazi konulan incelemek ve en önemlisi, metnin
kopyasini vermek imkänini bulamami§tim. Burada onlar üzerinde durulacaktir. Metnin geviri yazisi ve
Türkge gevirisi:
1
m
I - NU-ΜΑ
D U - U T - H A - L I - Y A L U G A L . G A L KUR
GiR^
AN-NU-TIM A - N A I§KUR BE-Ü-SU U - S E - L I
URU
A-AS-SU-WA
U-HAL-LIQ
IA
D
"Büyük kiral Duthaliya Assuwa ülkesini yerle bir ettigi zaman, bu kihglan efendisi Firtma Tannsina adak olarak sundu".
2
Daha önce de agikladigimiz gibi , kihgtaki ςίνί yazisi i§aretleri tun$ tabletin tekniginde, ucu sivri, tungtan daha sert madeni bir u?la yazdmijtir . Bu teknik ayncahklardan ötürü, kil tabletlerle madeni tabletler veya diger eserler üzerine yazilan ςίνί yazisi i§aretleri arasmdaki önemli farkhhklar, kihcm yazitmda da görülmektedir. En ba§ta yatay, dü§ey ve kö§e gengelleri daha sathidir ve dolayisiyla
φΛ ba§lan daha az belirgindir.
3
4
A y n niteliklere sahip Anitta han^eri di§mda Asur Ticaret Kolonileri £agina ait, Diyarbakir
bölgesinde bulundugu büdirilen küicin üzerinde de eski Asurca adak yaziti vardir . Bu yazitta §imdiye kadar ba§ka metin yerlerinden büinmeyen Azizum'un oglu Luluanum isimli biri, bu kiha kendi
hayati ve ogullannin hayati igin efendisi ve Hutesalum beyi tannya adak olarak sundugunu söylemektedir. Bu ΰς eser de üniktir.
5
τ ά ί <T ifv 1 H Ή ε » Mr V « t f f - Μ +- # H I K I M * * *
If Η Τ - Τ W ~< > Μ
at*
§ekil olarak Bogazköy kihcinin tipkisi, yakla§ik olarak onun yansi, yani 42 cm. uzunlugunda
bir Ιαίις veya mizrak ucu 1992 sonbahannda Kastamonu Arkeoloji Müzesine intikal etmi§tir . Ba§ka
benzer tipler Ege/Miken dünyasmdan, Misir'dan ve Dogu Akdeniz sahillerinden taninmaktadir. Ugarit fildi§i plakati üzerindeki kabartmada Ugarit kirahmn bir tutsagin ba§ini kesmek üzere sol elinde
tuttugu kill? bizim kihca benzemektedir . Kilian, elinde tutan insanla olan orantiya bakihrsa, uzunlu6
7
1
Müze-Museum, sayi 4 (1991) 48-49, 51-52.
Müze-Museum 4 s. 48.
H. Otten, Die Bronzetafel aus Bogazköy. Ein Staatsvertrag Tuthalijas IV. 1988, 1, 3.
T. Özgüc, Anitta Hanceri - The Dagger of Anitta, Belleten 77, 1956, 29-36.
H. G. Güterbock, AS 16, Fs Landsberger (1965) 197-198, lev. XIII-XV.
Eylül 1992'de bana bu eseri göstermek lütfunda bulunan Kastamonu Müzesi Müdürü sayin Nureddin Cakir'a tesekkür ederim.
C. F.-A. Schaeffer, Ugaritica III (1956) 276, flg. 239.
2
3
4
5
6
7
Α. ÜNAL
728
gunun yakla§ik olarak 50 cm. oldugu tahmin edilebilir. V No.lu salonda bulunan kihcin da bizimkine
benzer taraflan vardir .
8
Bazi ςίνί yazisi i§aretler Orta Hitit devri özellikleri göstermektedir ki, bunlann ba§inda D U , L I ,
Ή Μ gelmektedir . Aynca genellikle tenuis Τ ile yazilan Tuthaliya yerine media D ile yazdan
Duthaliya yazümi§ olmasi da bizi Hitit tmparatorluk Devri öncesi Tuthaliya'lardan birine götürmektedir (Müze-Museum 4, s. 48). Cogunlukla imparatorluk devri öncesi Tuthaliya'ya i§aret eden
Duthaliya yazdi§lan §unlardir: KBo 3.3 ü 4 1 ; KBo 9.83 öy. 2; KBo 15.10+ f 8, üi 3; KBo 20.27:3;
KBo 22.10 üi 8; KUB 10.11 öy. i 29, ay. iv 22; KUB 13.20 iv 7; KUB 14.23 i 19; KUB 21.7 in
11; KUB 23.2 i 4; KUB 26.24 iv 5; KUB 32.133 i 2; KUB 36.90 öy. 15; KUB 36.118:12; KUB
36.119:3; KUB 56.28 ay. 18; VBoT 44:10; Α Ι . Β i 9; Kup. i 29; LS 1 ay. 46, 49; HFAC 78:10;
Bo 6171:7; 1307/z ii? 11. Ancak kabul etmek gerekir ki, IV. Tuthaliya da bazen Duthaliya olarak
da yazdmaktadir, ancak bunlar sayilacak kadar azdir . Ayni §eküde I . Tuthaliya ίςίη Tuthaliya yazih§lan da gok nadirdir. Babasi III. Hattusüi'nin ilk kez uygulamaya koydugu gelenege uyarak kendisini ta I . Tuthaliya'ya geri götüren uzunca secereler kullanan IV. Tuthaliya'nin aksine, Ιαίις üzerindeki
secere 50k kisadir ve Imparatorluk devri öncesi kirallar ίςίη tipiktir. Tuthaliya Ιαίις üzerindeki yazitta
LUGAL. G A L L U G A L KUR H a t t i sifatlanm dahi kullanmamaktadir. Burada secerelerle ügili
metin yerlerine daha yakindan bakmakta yarar vardir. IV. Tuthaliya §u metinlerde uzun seceresiyle
kar§imiza ?ikmaktadir: KBo 11.43 i 1 vd.; KUB 11.35 i l v d . f KUB 20.63 i lvd.; KUB 23.15 öy.
2vd.; KUB 23.58 öy. lvd.; KUB 25.19 ay. vi 21vd.; KUB 26.1 i lvd.; KUB 26.43 öy. lvd.; KUB
56.48 öy. i lvd.; ABoT 56 öy. i 6vd.; Bo 86/299 öy. i lvd. Bu uzun secere ίςίη tipik bir örnek
olarak Bo 86/299 (tun? tablet) öy. i 1-5'i alahm: U M M A Tabarna Tuthaliya L U G A L . G A L L U ­
G A L KUR H a t t i UR. SAG D U M U Hattusili L U G A L . G A L L U G A L KUR H a t t i UR.SAG
DUMU.DUMU-SU SA Mursiii LUGAL. G A L L U G A L KUR H a t t i UR. SAG DUMU.DUMU.
DUMU-SU SA Suppüuliuma LUGAL. G A L L U G A L KUR H a t t i SA.BAL.BAL SA Tuthaliya
LUGAL. G A L L U G A L KUR H a t t i UR. SAG. Buna kar§m i/Tuthaliya'nin kuUandigi secerenin
90k kisa oldugu hemen dikkati gekmektedir: U M M A Tabarna Tuthaliya LUGAL. G A L . Bununla
beraber, kabul etmek gerekir ki, kihg üzerine hak edilen böyle kriptik bir yazitta qok uzun bir secere
beklemek yersizdir. Ancak kihg üzerinde yeteri kadar yer mevcut oldugundan, Tuthaliya en azmdan
kendisinin "büyük kiral ve Hatti ülkesüün kirah" oldugunu belirtebilirdi.
9
10
11
URU
URU
URU
URU
URU
URU
1 2
Eseri tarihlemekte 50k önemli bir unsur da, yazitm iferdigi tarihi haberin, Tuthaliya Ydhklan
olarak bilinen ve yeniden tarihlenen bir grup metinle üi§kiye geiirilebilmesidir . Bu metinlere
13
8
14
15
Yuk. eser s. 277 vd., levha. X.
Kr§. Chr. Rüster, Hethitische Keilschrift-Paläographie, StBoT 20 (1972); E . Neu-Chr. Rüster, Hethitische Keilschrift
-Paläographie ü, StBoT 21 (1975).
K U B 26.43 öy. 1; KUB 56.48 i 2; Hart, iv 77.
A. Ünal, HattuSili III., Texte der Hethiter 3 (1974) 29 altnot 3 ve H. Orten, Die Genealogie HattuSilis ΙΠ. nach
KBo VI 28 Z A 61 (1971) 234-238.
K U B 13,9 i 1; KUB 23.27 öy. 1.
E . Laroche, CTH 142.
Bu konudan bibliyografya söyledir: A. Goetze, The Predecessors of Suppiluliumas of Hatti, JAOS 72 (1952) 6772S; Ph. H. J. Houwink ten Cate, The Records of the Early Hittite Empire (C. 1450-1380 B.C., 1970); R. Bin-Nun, The
Office of GAL.MESEDI and tuhkanti in the Hittite Kingdom, R H A 31 (1973) 5-25; O. Carruba, Die Annalen Tuthalijas
und Arauwandas, Fs. H. Orten (1973) 37-46; A. Kammenhuber, Die Vorgänger Suppiluliumas I. Untersuchungen zu einer
neueren Geschichtsdarstellung Η. Ottens, Or 39 (1970) 278-301; ayni yazar, Orakelpraxis, Träume und Vorzeichenschau
bei den Hethitern, T H 7 (1976) passim; G. F. del Monte, Le "istruzioni militari di Tuthalija", SCO 24 (1975) 127-140:
H. Gönnet, La titulature royale hittite au lie millenaire avant J . - C , Hethitica 3 (1979) 43; S. Heinhold-Krahmer ve digerleri, Probleme der Textdatierung in der Hethitologie, T H 9 (1979) 51f.; O. R. Gurney, The Anointing of Tudhaliya, Studia
Med. Fs Meriggi (1979) 213-223; j . Freu, Les archives de Ma§at Höyük, Thistoire du moyen empire hittite et la geographie
du pays Gasga (1983); V. Haas, Betrachtungen zur Dynastie von Hattusa im Mittleren Reich, AoF 12 (1985) 269-277; E .
Neu, Zum mittelhethitischen Tuthaliia-Annalen (CTH 142), Fs Öberhuber (1986) 181-192; T. Bryce, Ahhiyawans and
Mycenaeans - An Anatolian Perspective, Oxford Journal of Archaeology 8 (1989) 297-31, Α. Ünal, Two People on Both
Sides of the Aegean Sea: Did the Achaeans and the Hittites Know Each Other?, Essays on Ancient Anatolian and Syrian
Studies in the 2nd and 1st Millennium B. C , BMECCJ iv (1991) 16-44.
K U B 13.9+KUB 40.62; KUB 23.11, 14; KUB 26.91. Müze-Museum 4, s. 48.
9
1 0
11
1 2
1 3
1 4
15
729
KILICIN ÜZERINDEKt A K A D C A ADAK YAZISI
16
göre yazittaki inuma/enuma'mn Hitit?e kar§ihgi man (ma-a-an) "..digi zaman", halaqu "yikümak,
mahvolmak" fiilinin D-kahbi olan hulluqu "yikmak, mahvetmek"'in Hititge kar§iligi harnink- "mahvetmek, tahrip etmek"tir; sülü (elü'nun S-kahbi, pret. 3. tekil §ahis) ise Hititge appa(n) tarna-, veya
daha az bir ihtimalle (sara) tittanu-'nun Akadca tercümesidir. I . Hattusili'nin Akadca-Hititge yüliklannda da Akadca hulluqu'nun kar§ihgi olarak Hititge harnink- , ύ-se-li'nin kar§ihgi olarak da peda
"götürmek, ta§imak, getirip sunmak" fiili verilmi§tir, kr§. Akadca A-Na U T U ( T Ü L - n a ) u-se-li
"Arinna'mn Güne§ tannsina sundum" ve buna kar§in Hitit9e na-as A - N A U T U
T U L - n a pie-da-ah-hu-un "ve onlan (ganimet e§yasi) Arinna'mn Güne§ tannsina ta§iyip (sundum)" . Güter­
bock tarafindan yaymlanan kill? ise ύ-se-ri-ib (erebu(m) "girmek" fiilinin S-kahbi 3. tekil §ahis pret.
§ekli "igen getirmek, sunmak") fiilini kullanmi§tir. Kihgta sözü edilen Assuwa zaferiyle Tuthaliya'nin
yilliklan ve bir fermamndaki kayit arasindaki benzerlik, qok belirgindir: U M M A Tabarna Tuthaliya
LUGAL.GAL (2) man Assuwa harninkun . . . ve [ma]n KUR Assuwa harninkun . Yazitta
dikkati ?eken bir özellik te, bir temporal cümle ba§iatan inuma/enuma'dan sonra beklenen subjunktif
ekinin mevcut olmamasidir, yani uhalliqu . Bogazköy Akadgasimn Orta Hitit devrindeki kullamh§i
haklonda fazla bir §ey bilmedigimizden, bu durum belki de Mari'deki Eski Babilcede kar§imiza gikan
istisnalar vasitasiyla agiklanabilir .
17
18
19
20
D
21
URU
D
URU
22
URU
23
URU
24
25
26
Müze-Museum 4, s. 49'da da asikladigimiz gibi, II. Tuthaliya Hitit tarihinde amansiz bir sava§ςι, Bati Anadolu fatihi ve Imparatorluk topraklanmn Arzawa, Kaska ve Hurrili dü§manlara kar§i savunucusu olarak hakii bir üne sahiptir. Bu ünü yüzünden ada§i ve ahvadi IV. Tuthaliya (M.Ö. 12451220) tarafindan bir steli dikümek suretiyle §ereflendirilmi§tir .
27
Müze-Museum 4, s. 49'da belirtildigi gibi, I I . Tuthaliya yilhklannda, babasi ölünce Arzawa
(Bati Anadolu) ülkesi kiraiinin büyük bir koalisyonla Hititlere kar§i saldinya gcqtigim yazmaktadir .
Kendisi tahta oturur oturmaz hemen kar§i saldinya ge5mi§, Arzawa, Apkuisa, Seha Irmagi Ülkesi,
Pariyana, Hapalla, Arinna , Wallarimma, Halatarsa'yi yendigini ve silah gücüyle qok sayida ganimeti
ba§kenti Hattusa'ya ta§idigim ifade etmektedir . Hattusa'ya dönünce Kispuwa, Unaliya, Dura, Halluwa,
Huwallusiya, Adadura, Parista, Warsiya, Kuruppiya, Pahurina Dagi, Pasuhalta, Wilusa, Taruisa ve
adlan metinde kinlmi§ olan daha bir qok Bati Anadolu ülkelerinin ordulanm toplayip Hititlere kar§i
saldinya ge?tiklerini, ancak kendisinin gece yürüyü§ü taktigi kullanarak dü§man karargahini ku§atti|im
ve tannlanmn da yardimiyla onlan yendigini anlatmaktadir . l§te kihgtaki yazitta sözü edilen zafer
tarn budur. Tuthaliya bu savagta kendisine yardim eden tannlar arasmda Arinna'mn Güne§ Tann?asi,
Gögün Firtina Tannsi, Koruyucu Tann ( L A M M A ) , ZABABA, iSTAR ve Lelwani'yi saymaktadir.
Görüldügü gibi bu piran huwai listesinde Firtina Tannsi ikinci sirada yer almaktadir. Galip Kiral
Tuthaliya muhakkak ki diger tannlara da sava§ta gördügü ilahi yardimm etkinlik derecesine göre Ιαίις
veya ba§ka adak e§yasi sunmu§ olacaktir, ancak metinde bunlardan bahis yoktur ve de beklenemez.
28
29
30
31
32
16
17
18
19
2 0
2 1
2 2
2 3
2 4
2 5
2 6
2 7
2 8
2 9
3 0
31
3 2
Bk. biraz a§agida.
Türk$e'deki heläk olmak".
KBo 10.1 öy. 2vd. ve passim.
KBo 10.2 öy. 5vd. ve passim.
KBo 10.2 ay. 4, 10, 14, 17.
KBo 10.2 ay. 4, 10, 14, 17.
KBo 10.1 öy. ii 37, ay. iii 5, 26, 28; KBo 10.3 öy. i 9-10, (11), 13-14.
K U B 13.9+KUB 40.62 i 1-2.
KUB 23.11 ü 33.
Bk. W. von Soden, G A G (1969) §83, 116b, 163, 169, 170d.
G A G §163.
H. Gönnet, apud P. Neve, Anatolica 14 (1987) 69-71.
KUB 23.27.
Bu Arinna Kuzey Anadolu'dakinden farkh olup Likya'da Xanthos'daki Arinna ile aynidir.
KUB 23.11 ii Iff.
KUB 23.11 ii 13ff. ve aynca KUB 13.9+KUB 40.62. i 1 vd.
Müze-Museum 4, s. 49. Hitit inancina göre tannlann "önden yürüyerek yol acmalan, yardim etmeleri".
tt
Α. ÜNAL
730
33
Bu tip küiilann men§elerinden birisinin Ege/Miken dünyasi oldguna yukarda deginmi§tik .
Assuwa'nin Bati Anadolu'da cografi konumu tarü§ma konusudur. Bazüan onu Lidya, £anakkale veya Bahkesir illeri i9inde, Troya bölgesinde veya Marmara Denizi'nin güneyinde aramaktadirlar . Bazüan da ASYA isminin Assuwa'dan geldigine inanmaktadirlar .
34
35
Metinierde kihglann agirhgi hakkmda kesin bügüerin olmadigini yazmigtik (Müze-Museum 4, s.
49); ancak bir GiR. URUDU'nun agirhgi olarak 5 G i N (takr. 40 g r . ) ve 10 G i N (takr. 70 g r . )
verilmektedir. Ancak Bogazköy küicimn 680 gr., Diyarbakir kihcinin da yakla§üc 5 kg. oldugu
dü§ünüldügünde metmlerdeki bu kayitlann sadece bi^ak ve hangerlerle Ugüi oldugu kendüiginden anla§ümaktadir.
36
37
Degindigimiz ufak bir gramer hatasi ve seceredeki kisa bir eksiklik di§mda filolojik agidan küi­
cin otantik olmadigma i§aret eden bir delü §imdilik yoktur.
3 3
Kr§. aynca P. Neve'nin gene ünik bir Hitit desteresi icin gösterdigi Girit kökenli eserler, Neve, Eine hethitische
Bronzesäge aus Hattusa-Bogazköy, IM 39 (1989) 399-406.
Müze-Museum 4, s. 49. Kaynaklar icin bk. G. F. del Monte, R G T C 6 (1978) 52vd.
H. Th. Bossert, Asia (1946) lvd. ve passim; D.J. Georgacas, The Name of Asia for Continent: Its History and Origin
(1969) Names 17 1-90; ayni yazar, The Names for the Asia Minor Peninsula and a Register of Surviving Anatolian PreTurkish Placenames, Beiträge zur Namensforschung NF BH 8 (1971); del Monte, l o a cit; Müze-Museum 4, s. 49.
K U B 2.2 iv 8.
KUB 28.87 Öy. 3.
3 4
3 5
3 6
3 7