plc eğitim notları

Transkript

plc eğitim notları

ABC ENSER
OTOMASYON ve GÜVENLÝK
TEKNOLOJÝLERÝ A.ª.
EH-150 EÐÝTÝM DÖKÜMANI
(BASIC-INTERMEDIATE)
HAZIRLAYANLAR :
i
GÖKÇEN BABAOÐLU
LEVENT BAYRAM
MERVE TONGEL
ÝÇÝNDEKÝLER
1 EH 150 PLC DONANIM VE FONKSÝYONEL ÖZELLÝKLER .............................................1
1.1 Eh-150 Özellikleri ...........................................................................................................1
1.2 Fonksiyon Özellikleri.......................................................................................................3
1.2.1 Temel Fonksiyonlar : ................................................................................................3
1.2.2 Ayarlar ve Görüntü ...................................................................................................3
1.2.3 I\O Noktasý Sayýsý .....................................................................................................3
1.2.4 Kullanýcý Program Hafýzasý .......................................................................................4
1.2.5 Kontrol Metodu.........................................................................................................4
1.2.6 Run\Stop Kontrol......................................................................................................5
1.2.7 Operasyon Parametereleri .........................................................................................6
1.2.8 Online Deðiºiklik ......................................................................................................6
1.2.9 Forced set\reset (CPU Stop konumunda ) ..................................................................7
1.2.10 Forced output ..........................................................................................................7
1.2.11 Takvim ve Saat Fonksiyonu ....................................................................................7
1.2.12 Dedicated Port.........................................................................................................7
1.2.13 General-Purpose Port ..............................................................................................7
1.2.14 Modem Kontrol.......................................................................................................7
1.2.15 Self-diagnosis .........................................................................................................8
1.2.16 Anormal Durumlarýn Tespiti ...................................................................................8
1.2.17 Komut .....................................................................................................................8
2 GÝRÝª / ÇIKIª NUMARALANDIRMA .................................................................................9
2.1 Harici Giriº / Çýkýº Adresleme .........................................................................................9
2.1.1 Bit Modül Adresleme ................................................................................................9
2.1.2 Word Modül Adresleme..........................................................................................10
2.2 Korunabilir Hafýza .........................................................................................................10
2.3 Özel Dahili Çýkýºlar .......................................................................................................11
3. KOMUT UYGULAMALARI .............................................................................................12
3.1 Komut Sýnýflandýrma .....................................................................................................12
3.1.1. Temel komutlar......................................................................................................12
1 Normalde Açýk / Normalde Kapalý Kontak [Logical Operation Start (LD,LDI n) ] ....12
2 Kontak Seri Baðlantý [ Contact Series Connection (AND,ANI n) ] ............................13
3 Kontak Paralel Baðlantý [ Contact Parallel Connection (OR,ORI n) ] ........................13
4 Yükselen Kenar Sezinleme [ Rising Egde Detection (AND DIF, OR DIF n)] ............14
5 Alçalan Kenar Sezinleme [ Falling Edge Detection (AND DFN,OR DFN n) ]...........15
6 Çýkýº [Coil Output (OUT n) ] ....................................................................................15
7 Set / Reset [Set/Reset Coil Output (SET / RES n) ] ...................................................16
8 Master Kontrol [ Set/Reset Master Control (MCS MCR n) ] ....................................17
9 Lojik Seri Baðlantý [ Logical Block Series Connection (ANB) ]................................18
10 Lojik Paralel Baðlantý [ Logical Block Parallel Connection (ORB) ] .......................18
11 [ ] Ýºlem Kutusu Baºlatma ve Bitirme......................................................................19
12 Gecikme ile Bobini Enerjilendir [ On Delay Timer (TD n) ]....................................19
13 Gecikme ile Bobinin Enerjisini Kes [ MONO-STABLE TÝMER (MS n t s) ] ..........20
14 Ýletim Gecikmeli Saklayan Zamanlayýcý [ ÝNTEGRAL TÝMER (OUT TMR n t s) ] 21
15 Watch Dog Timer (OUT WDT n t s1 s2).................................................................23
16 Tek Pals Çýkýºlý Timer [ Single shot (SS n t s) ].......................................................25
17 Sayýcý [ Counter (CU n s) ]......................................................................................26
18 Yukarý Aºaðý sayýcý [Up/Down Counter (CTU n s/CTD n) ]....................................27
3.1.2 Aritmetik Komutlar.................................................................................................30
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : ii
1 Ýfade Atama [ Substitution Statement (d=s) ].............................................................30
2 Binary toplama [Binary Addition (d=s1+s2) ] ..........................................................30
3 BCD toplama [ BCD Addition (d=S1 B+S2) ]..........................................................31
4 Binary çýkarma [Binary Substraction (d=s1 – s2) ] ....................................................31
5 BCD çýkarma (d=S1 B-S2)........................................................................................32
6 Binary Çarpma [Binary Multiplication (d=S1*S2) ] ..................................................33
7 BCD Çarpma [ BCD Multiplication (d=S1 B*S2) ]...................................................34
8 Binary Bölme [ Binary Division ( d=S1/S2 ) ]..........................................................34
9 BCD Bölme [ BCD Division ( d=S1 B/S2 ) ] ............................................................35
10 Logical Veya [ Logical OR (d =S1 OR S2) ] ...........................................................36
11 Logical Ve [ Logical AND (d =s1 AND s2 ) ] .........................................................37
12 Özel Veya [ Exclusive OR ( d=S1 XOR S2 ) ] ........................................................38
13 “=” Ýfade Karºýlaºtýrma [ Relational Expression ( d=S1==S2 ) ] ..............................38
14 “  ” Ýfade Karºýlaºtýrma [ Relational Expression ( d=S1<> S2 ) ] ...........................39
15 “ < “Ýfade Karºýlaºtýrma [ < Relational Box(d=S1<S2) ]..........................................39
16 “ ” Ýfade Karºýlaºtýrma [  Relational Expression (d=S1 <= S2 ) ] .........................40
3.1.3 Uygulama Komutlarý ..................................................................................................42
1 Bit Set [ BSET (d,n) ]................................................................................................42
2 Bit Reset [ BRES(d,n) ].............................................................................................43
3 Bit Test [ BTS(d,s) ]..................................................................................................44
4 Saða Taºýma [ Shift Right (SHR(d,n)) ].....................................................................45
5 Sola Kaydýrma [ Shift Left (SHL(d,n)) ]....................................................................47
6 Saða Döndürme [ Rotate Right (ROR(d,n)) ].............................................................48
7 Sola Döndürme [ Rotate Left (ROL (d,n)) ]...............................................................49
8 Lojik Saða Taºýma [ Logical Shift Right (LSR(d,n)) ] ...............................................50
9 Lojik Sola Taºýma [ Logical Shift Left (LSL(d,n)) ] ..................................................51
10 BCD Saða Taºýma [ BCD Shift Right (BSR(d,n)) ] .................................................52
11 BCD Sola Taºýma [ BCD Shift Left (BSL(d,n)) ] ....................................................53
12 Sola Blok Taºýma [ Batch Shift Left (Shift Left Block) (WSHL(d,n)) ] ...................54
13 Saða Blok Taºýma [ Batch Shift Right (Shift Right Block) (WSHR(d,n)) ] ..............55
14 Sola BCD Blok Taºýma [ Batch BCD-Shift Left (WBSL (d,n)) ] .............................56
15 Saða BCD Blok Taºýma [ Batch BCD Shift Right (WBSR(d,n)) ] ..........................57
16 Blok Transferi [ Block Transfer (Move) (MOV (d,s,n)) ] ........................................58
17 Copy [ (COPY (d,s,n)) ] ..........................................................................................59
18 Karºýlýklý Yer Deðiºme [ Exchange (XCG (d1,d2,n) ].............................................60
19 Deðil [ Not (NOT (d)) ]...........................................................................................61
20 Negatif [ Negate (NEG (d)) ]...................................................................................61
21 Mutlak Deðer [Absolute (ABS (d,s))]......................................................................62
22 Binary BCD Dönüºtürme [Binary, BCD Conversion (BCD (d,s)) ] .........................63
23 BCD Binary Dönüºtürme [BCD, Binary Conversion (BIN(d,s)) ]............................64
24 Kodlama [ Decode (DECO (d,s,n)) ] .......................................................................65
25 Encode [ (ENCO (d,s,n)) (Kod Çözme) ].................................................................65
26 Bit Sayma [ Bit Count (BCU (d,s)) ] .......................................................................66
27 Bitlerin Yer Deðiºtirmesi [ Swap (SWAP (d)) ].......................................................67
28 FIFO Initial [ (FIFO INITIALIZE) (FIFIT (P,n)) ] ..................................................67
29 FIFO Write [ (FIFWR (P,s)) ] .................................................................................68
30 FIFO Read [ (FIFRD (P,d)) ]...................................................................................69
31 Birleºtirme [ UNIT (UNIT (d,s,n)) ] ........................................................................71
32 Daðýtma [ Distribute (DIST(d,s,n)) ] .......................................................................72
3.1.4 Kontrol Komutlarý.......................................................................................................74
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : iii
1 END (Normal Çevrim sona erdirme).........................................................................74
2 Koºulla Sona Erdirme [ Scan Conditional End (CEND(s)) ]......................................74
3 Koºulsuz Atlama [ Unconditional jump (JMP n) ] .....................................................75
4 Koºullu Atlama [ Conditional Jump (CJMP n(s)) ]....................................................76
5 Etiket [ Label (LBL n) ] ............................................................................................77
6 Alt Program Çaðýrma [ Call subroutine (CAL n) ].....................................................78
7 Alt Program Baºlatma [ Start Subroutine Program (SB n) ] .......................................78
8 Alt Program Bitirme [ End of subroutine program (RTS) ] ........................................79
4 ACTWIN 3.24......................................................................................................................80
4.1 ActWin Genel ve LD (Merdiven Diyagramý) Ýle Programlama,......................................80
4.2 Yeni Bir Projenin Oluºturulmasý ....................................................................................81
4.3 Hardware(Donaným) Konfigürasyonu ............................................................................84
4.4 Giriº ve Çýkýº Sembollerinin Ýsimlendirilmesi................................................................86
4.5 Merdiven Diyagramýnýn ( Ladder Program ) Oluºturulmasý............................................88
4.5.1 Bir kontak oluºturulmasý .........................................................................................88
4.5.2 Sembol ve Adres Tanýmlama ..................................................................................88
4.5.3 Sembollerin Ýsimlerinin Yazýlmasý ..........................................................................89
4.5.4 Seri Baðlantý yapmak ..............................................................................................91
4.5.5 Paralel baðlantý yapmak ..........................................................................................92
4.5.6 Yeni bir Çýkýº Oluºturulmasý...................................................................................93
4.6 Sistem Kütüphanesi (The System Library) .....................................................................95
4.7 Fonksiyonlarýn Oluºturulmasý ........................................................................................96
4.8 Sembollerin Tanýtýldýðý Alan..........................................................................................97
4.9 Satýrlara Açýklama Eklenmesi ......................................................................................100
4.10 Komut Seçimini Kullanarak Program Yapýsýný Oluºturulmasý ....................................101
4.11 Projeden Çýktý Alýnmasý.............................................................................................101
4.12 Sembol Penceresinin Ýçeriðinin Taºýnmasý .................................................................103
4.13 Ayarlarýn Deðiºtirilmesi.............................................................................................104
4.14 Satýrlarýn ve Açýklamalarýn Kesilmesi / Yapýºtýrýlmasý / Hareket Ettirilmesi ...............105
4.15 Adreslerin Açýklanmasý..............................................................................................106
4.16 Adreslerin Taºýnmasý .................................................................................................107
4.17 On – Line Programming.............................................................................................108
4.18 Monitor Windows ......................................................................................................109
4.19 On – Line Deðiºiklik..................................................................................................111
4.20 Fonksiyon Bloklarýnýn ve Fonksiyonlarýn Oluºturulmasý ............................................111
4.21 Bir Fonksiyon Bloðun Oluºturulmasý .........................................................................112
4.22 Tanýmlý Fonksiyonlarýn Kullanýlmasý .........................................................................115
4.23 Sayfalarýnýn Çýktýsýnýn Alýnmasý ................................................................................116
4.24 Birden Fazla Programýn Kullanýlmasý ........................................................................117
4.25 Kullanýcý Kütüphanesi................................................................................................118
5 UYGULAMA.....................................................................................................................119
5.1 Sayma Programý ..........................................................................................................119
5.2. Band Otomasyonu ......................................................................................................120
5.3. Display Programý ........................................................................................................122
5.4 Amiral Battý.................................................................................................................125
5.5 Bilgi Yarýºmasý ............................................................................................................129
5.6 Çamaºýr Makinasý ........................................................................................................131
5.7 Adým Motorlarýn Hitachi PLC ile kontrolu...................................................................136
5.8 Doðrusal Hareket Eden Malzeme Uzunluðunun Sýnýr Anahtarý Kullanýlarak Ölçülmesi
..........................................................................................................................................144
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : iv
1 EH 150 PLC DONANIM VE FONKSÝYONEL ÖZELLÝKLER
1.1 Eh-150 Özellikleri
Kompakt ve küçük ürün
EH-150’nin 128 I\O kapasiteli PLC’sinin ölçüleri: 100(en)*372.5(boy)*109(derinlik) olmak
üzere modüllerin ölçüleri ve ledleri standarttýr.
Hem asýlabilir ve sabitlenebilir, hem de DIN Raya monte edilebilir yapýdadýr.
Ýki haberleºme portu CPU’nun üstündedir.
EH-150 de standart olarak iki adet seri, PC ile haberleºebilen haberleºme portu ( seri port-1 ve
seri port-2 ) vardýr. Bu haberleºme portu ile H serisi PLC’ler için geliºtirilen görüntüleme ve
programlama cihazlarý kullanýlabilir.
Seri port-1 genel amaçlý bir port ( general purpose port) olup bu portun ayarlarý kullanýcý
tarafýndan deðiºtirilebilir. Bu porta baðlanacak özel bir cihazla (yazýcý, barkod okuyucu v.b.)
haberleºmeyi saðlayacak protokolün, kullanýcý tarafýndan yaratýlmasýna imkan saðlanmýºtýr.
Modem baðlantý arayüz fonksiyonu vardýr.
Bu fonksiyon sayesinde EH-CPU 208\308\316 Model CPU’lar port-1’e baðlanan bir modemle
ticari hatlardan uzak bir mesafeyle haberleºme yapabilir.
RS422\485 arayüz fonksiyonu vardýr.
Dahili özel çýkýºýnýn set edilmesiyle port-1 RS422\485 arayüzü olarak kullanýlarak haberleºme
yapýlabilir. RS-485 arayüzü kullanýlarak küçük data link sistemi oluºturulabilir ve bir çok CPU
yada PC (1:N baðlantýsýyla) birbirine baðlanarak haberleºmesi saðlanabilir. (EH-CPU308\316)
En son teknoloji ve fonksiyonlar kompakt ve küçük bir yapýya sýðdýrýlmýºtýr.
32-bit RISC iºlemci ile yüksek hýzlý iºlem gücü saðlanmýºtýr.
Kullanýcý programý “FLASH memory” de saklandýðýndan pilin bitmesi durumunda programýn
silinmesi önlemiºtir. Zaten PLC’nin içindeki pil data hafýzasýnýn yedeklenmesi için
kullanýlmýºtýr.
EH-150’de kullanýlan ladder yazýlýmlarý H-serisinde kullanýlan yazýlýmla aynýdýr.
Bütün H-serisi PLC’ler ve EH-PLC’ler modelden baðýmsýz ayný yazýlýmý kullanýr. Fakat seçilen
CPU’ya göre kullanýlabilen fonksiyonlarýn sayýsý deðiºebilmektedir. Bu yüzden EH-PLC
özelliklerinde belirtilen fonksiyonlar açýklanýrken hangi CPU’lar için kullanýlabileceði
ayrýca belirtilmiºtir.
de
Memory board fonksiyonlarýný destekler.
EH-CPU308\316 yeni hafýza kartlarýný (EH-MEMP\MEMD) kullanabilir. EH-MEMP kartý 16k
steps uzunluðunda programý hafýzasýnda saklayabilir. Ayrýca program transfer fonksiyonu ile
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 1
program kopyalanabilir ve bunun için ara bir ekipman kullanýlmaz. EH-MEMD kartý max. 38 k
word data saklayabilir.
Memory board’ýn içindeki programda deðiºikliklerin yapýlabilmesi için önce programýn transfer
fonksiyonu ile CPU içine alýnmasý gereklidir. (CPU308\316)
PID operasyonu uygulamalarýný destekler.
PID kontrolü ilave modül ilavesine gerek duyulmadan gerçekleºtirilir. Analog I\O modülleri
kullanýlarak deðiºik I\O’larýn PID kontrolü yapýlabilir. Bu fonksiyon kullanýlarak sýcaklýk, akýº
ºiddeti gibi hareketli kontrol unsurlarý hýzlý ve yumuºak bir ºekilde kontrol edilebilir. (EH-CPU
308\316)
Diðer cihazlara adepte edilmesi gayet kolaydýr.
DIN raya monte edilebilmesiyle kolay montaj ve servis imkaný saðlanmýºtýr.
Sistemde pil kullanýlmamasý durumunda bile kullanýcý programý saklanabilir.
EH-150 PLC RUN konumunda çalýºýrken online olarak deðiºiklikler yapýlabilir ve yapýlan
deðiºiklerin etkileri yine online olarak görülebilir.
Standart I\O Modüllerinde ayrýlabilir terminal bloklarý kullanýlýr. Böylece modülde bir sorun
olduðu taktirde terminal, vidasýyla
modülden sökülerek yeni modüle takýlabilir. Bu durum
servisi çabuklaºtýran ve kolaylaºtýran bir unsurdur. PLC üzerindeki LED'ler standart olarak
operasyon durumunu gösterir. I\O modülleri üzerinde standart baðlantý ºemasýnýn gösterilmesi
hatayý azaltan bir unsurdur. Pilin deðiºtirilebilmesi için CPU yerinden çýkartýlmasý gerekmez,
pil CPU kapaðýnýn açýlmasýyla kolaylýkla takýlabilir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 2
1.2 Fonksiyon Özellikleri
1.2.1 Temel Fonksiyonlar :
PLC’nin temel fonksiyonu kontrol cihazlarýndan sinyalleri alýp, bu sinyalleri CPU içine
kullanýcý tarafýndan
yazýlan programýn lojiðine göre deðerlendirerek, sonuçlarýný output
sinyalleri olarak vermesidir. Ayrýca iºlem sonuçlarý ve datalar kendi içindeki çýkýº bölgesinde
(internaloutputarea)saklanabilir.
Sistem elektrik kesilene kadar yada sistem durdurulana kadar yukarýdaki gibi çalýºamaya
devameder.
CPU içinde saklanan bilgiler çýkýº portuyla dýºarýya alýnabilir yada programda belli bir amaç
için kullanýlabilir. Kullanýcý isterse bu bilgileri kalýcý adreslerde saklayabilir.
Sistemin çalýºma durumu güç kaynaðýnýn,
ekipmanlardaki LED’lerden anlaºýlabilir.
CPU’nun, I\O kartlarýnýn ve cihaza baðlanacak
1.2.2 Ayarlar ve Görüntü
1. Ayar Anahtarlarý (CPU Modül): CPU Modülündeki anahtarlar vasýtasýyla çalýºma modu ve
haberleºme fonksiyonu ayarlarý gerçekleºtirilir. Ayrýca CPU’nun
RUN
ve STOP modu
ayarlanýr.
LED Görüntü ( Güç Kaynaðý, CPU Modülü, I\O Modülü) : güç sistemi durumunu, çalýºma
durumunu, Aktif I\O durumunu gösterir.
Konnektör (CPU Modülü, ana ºase, I\O kontrolörü): RS 232C ile harici cihazlarý CPU’ya
baðlar. I\O modüllerinin geniºlemesi (expansion) için kullanýlýr.
Terminal Blok ( Güç Kaynaðý, I\O Modülü ): Bu bölüm güç kaynaðýný baðlamak ve I\O
kontrolörden bilgi alýp vermek için kullanýlýr.
1.2.3 I\O Noktasý Sayýsý
External I\O : 64 noktalý modül kullanýldýðýnda CPU 108 için max. 64*8=512 nokta, CPU
208\308\316 max. 64*16=1024 noktaya kadar çýkýlabilmektedir. Giriº noktalarý X.WX, DX ile,
çýkýº noktalarý Y,WY,DY ile ifade edilir.
Internal Output: Bu bölgeler geçici olarak bilgi depolamak için kullanýlýr. Bu bölgeler M, WM,
DM, R, WR, DR olarak ifade edilir.
Zaman sayýcýsý CPU’nun içine yerleºtirilmiºtir.
Dizi giriº ,çýkýºlar kullanýlýrken (( )) parantez kullanýlýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 3
1.2.4 Kullanýcý Program Hafýzasý
Program kontrol lojiðinin ve fonksiyonlarýnýn tanýmlandýðý kayýt yeridir. Program kaydetme
kapasitesi CPU’nun modellerine göre deðiºkenlik gösterir.
 CPU’nun içindeki bilgiler pil olmasa bile silinmez. Bu yüzden bazý olumsuzluklarý önlemek
için ilk kullanýlacak CPU’unun initialize edilmesi gerekmektedir. Initialize iºlemi satýlan
ürünün ilk kez kullanýlmasý durumunda gerekli olup, ladder yazýlýmýndan kullanýlan
modüllerin tanýtýlýp CPU’ya yüklenmesiyle tamamlanmýº olur.
 CPU’nun Progranlamasý Ladder Editor Programlama Yazýlýmý ve bu programý yükleyecek
cihazla (PC ile)
gerçekleºtirilir.
ªu anda DOS altýnda çalýºan Actsip-H ile Windows
altýnda çalýºan Actwin isimli programlar kullanýlmaktadýr.
 Kullanýlabilecek
fonksiyonlar
H-Serisi
Ladder
Editor
Programlama
Yazýlýmýnda
tanýmlanmýºtýr. Tanýmlanan bu fonksiyonlar dizayn edilerek ve gerekli parametreler
kullanýlarak program oluºturulur.
 Programýn saklanmasý için pil gerekli olmayýp, kullanýcý yazdýðý programý diskete alarak
yedeklemesi tavsiye edilir. Ayrýca Actwin yazýlýmýnda program yazarken periyodik olarak
kaydedilmesi saðlanabilir.
1.2.5 Kontrol Metodu
PLC Programýnýn çalýºma metodu önce programýn baºýndan sonuna kadar I\O ve bilgilerin son
durumlarýný tarar ve grup halinde günceller. Eðer external I\O ‘dan herhangi biri tarama
ortasýnda güncellenmesi gerekiyorsa refresh komutu kullanýlýr. Aºaðýda programýn bir iºlem
(scan cycle) sürecinde hangi aºamalardan geçtiði gösterilmiºtir.
Giriºleri
Okur
Programý
Ýºletir
Çýkýºlara
Yazar
Ýºlem
Mesajlarý
Sistem Ýçi Kontrol
(Self-diagnosis)
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 4
Normal program iºleyiºinin dýºýnda kullanýcý isterse interrupt komutlarýný kullanarak
belli
zaman aralýklarýnda (10,20,40 ms ) periyodik olarak normal tarama prosedürü kesilerek
interrupt tarama prosedürü iºletilebilir.
Kullanýcý programý her seferinde programýn en baºýndan sonuna, sonra tekrar en baºa doðru
ilerler.
 Bu sýrada programýn akýº yönünde bütün giriºler okunarak güncellenir;
 Program iºletilerek zaman röleleri, sayýcýlar, komutlar ve fonksiyonlar iºletilir;
 Ýºlem mesajlarýnda haberleºelecek cihazlarla haberleºilir;
 Self-diagnosis ile sistem içi kontroller yapýlarak hata mesajlarý verecek yada sistemi
durduracak hatalarýn oluºup oluºmadýðý kontrol edilir.
 Ýºletilen programýn sonuçlarý iç (internal ) ve dýº (external) çýkýºlara yazýlarak bir iºlem
süreci tamamlanýr.
1.2.6 Run\Stop Kontrol
CPU modunun Run yada Stop olarak deðiºtirilmesi normalde kullanýcý tarafýndan yapýlabilir.
PLC’nin programý iºletmesi için CPU modunun Run konumunda, programýn durdurulmasý için
CPU’nun Stop konumunda olmasý gerekir.
Ayar anahtarlarýndan birinci anahtar ON yapýlýrsa CPU Remote moda ayarlanmýº olur. Bu
mod’da CPU’nun Run\Stop modu PC’den ladder programýyla deðiºtirilebilir.
Eðer sistem Run konumunda çalýºýrken sistemde herhangi bir hata bulunursa sistem kendini
Stop moduna alýr ve verdiði çýkýºlarý keser.
Eðer sistemde elektrik kesilmiº ve tekrar gelmiº ise sistem terkrar çalýºmaya devam eder. Böyle
durumlarda kullanýcýya elektrik kesildiðinde PLC’nin de enerjisinin kesilmesi, sahadan gelen
giriºlerin enerjilerinin kesilmesi , elektrik geldiðinde önce giriºlerin sonra PLC’nin enerjisinin
verilmesi tavsiye edilir.
PLC Run modunda çalýºmaya baºlayýnca kullanýcýnýn kalýcý olarak muhafaza etmek istemediði
bütün bilgiler silinir. Stop moduna alýndýðýnda bütün son bilgiler nasýl ise öylece býrakýlýr.
Eðer enerji kesilmesi yüke baðlý olarak deðiºen dayaným süresini aºarsa sistem enerji kesildiðini
algýlar ve programý en baºýndan çalýºtýrýr. Fakat çok kýsa süreli bir kesilme olmuº ise sistem
kaldýðý yerden devam eder. Hatalý bir durumdan korunmak için enerji kesildiðinde enerjiyi 1
dakika ya da biraz daha uzun bir süre verilmemesi uygun olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 5
1.2.7 Operasyon Parametereleri
EH-150’nin yürüttüðü aºaðýda belirtilen iºletme durumlarýnda operasyonel parametrelerin
deðiºtirilmesi ile CPU, RUN Modunda normal olarak çalýºmaya devam edebilir.
 Operasyon I\O bilgisi eºleºmediðinde devam edebilir.
 Overload (Aºýrý Yük) durum parametresi ayarlanarak “overload error” hatasý geciktirilebilir.
 Bu parametre deðiºtirilmez ise 100 ms olarak ayarlýdýr. Programýn bir tarama süresi (scan
time) örneðin 100ms olan Overtime süresini aºarsa Overload error verilir.
 Operasyon “overload error” gelse bile devam etmesi saðlanabilir.
 Elektrik kesildiðinde kalýcý olarak kalmasý istenen bilgilerin saklandýðý dahili çýkýº
bölgesinin (internal output area) boyutu ve zaman röleleri hafýzasý ayarlanabilir.
Ve aºaðýda belirtilen ayarlamalar da kullanýlabilir.
 Kullanýcý programa isim vererek programa iºleyebilir.
 Programa ºifre koyarak çalýnmasý ya da görevli olmayan kiºiler tarafýndan deðiºtirilmesi
önlenebilir.
Kullanýcý programýnda kullandýðý
I\O’larý kullanabilmesi için bu I\O modüllerinin CPU’ya
tanýtýlmasý gerekmektedir. Zaten programlarda tanýmlanmayan modüle iliºkin I\O yazýlmasýna
izin verilmez. Sistemde fiziki olarak bulunan bu kartlar ladder yazýlýmýyla okutulup, CPU’ya
tanýtýlabilir.
1.2.8 Online Deðiºiklik
Program CPU RUN konumundayken PC’ye çekilemez (upload) yada PC’den yüklenemez
(download). Fakat
programýn istenen kýsmý online çalýºma moduna geçildikten sonra Run
konumunda çalýºýrken deðiºtirilebilir. Bu deðiºikler programýn o anki taramasý sona erdikten
sonra derhal iºleme sokulur ve sistem yeni program çalýºmaya devam eder. Oluºan son durum
yine online olarak görülür.
Programda kontrol komutlarý kullanarak deðiºiklik yapýlacaksa, bu komutlarýn sonuçlarý önce
sistemde gözlenmeli, daha sonra sistemin emniyetli olarak çalýºtýðý görüldükten sonra
kullanýlmalýdýr.
Online olarak program deðiºtirildiðinde sistem baºlamadan evvel bir duraklama zamaný
oluºabilir.
Bu durum, deðiºikliði yapýlan komutun ilgili modülünün çalýºmamasýndan
kaynaklanabilmektedir. Bu duraklama süresi boyunca sahadan giriº sinyali alýnmasý mümkün
deðildir. Dolayýsýyla belirtilen sebeplerden dolayý online deðiºikliklerde biraz süre toleransý
býrakýlmalýdýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 6
1.2.9 Forced set\reset (CPU Stop konumunda )
Forced set ve reset komutlarý kullanýlan I\O larý harici olarak deðiºtirilebilmesini saðlar ve
sadece CPU’ya baðlanan programlama cihazýyla (PC) ile yapýlabilir.
1.2.10 Forced output
Programda kullanýlan
çýkýºlar
programlama cihazý tarafýndan program harici olarak
deðiºtirilebilmektedir. Programda kullanýlmayan çýkýºlar kapalýdýr ve deðiºtirilemezler.
1.2.11 Takvim ve Saat Fonksiyonu
EH-CPU208\308\316 Takvim ve Saat Fonksiyonu vardýr.
Yýl, ay, tarih, haftanýn günü, saat, dakika, saniye ayarlanabilmektedir.
30 saniyelik süreler haline düzeltme yapýlmasýný saðlayan fonksiyonu vardýr.
Pilin takýlmamasý yada bitmesi durumunda enerji kesildiðinde takvim ve saat bilgisi hafýzada
tutulamaz, enerji verildiðinde takvim ve saatin tekrar ayarlanmasý gerekir.
1.2.12 Dedicated Port
Bu tip port CPU ile haberleºmek için kullanýlan dedicated protokolünü kullanýr. Haberleºme
komutlarý bu port için tanýmlanan task kod’larý çaðýrarak iºlevlerini yürütür.
Programlama cihazlarý bu tip porta baðlanabilir.
Port-1 ve port-2
dedicated port olarak kullanýlabilir. Port-1 de dedicated protokolünün
kullanýlabilmesi için 5’inci ayar anahtarýnýn ON olmasý gerekmektedir. Haberleºme hýzý ve
diðer özellikler diðer ayar anahtarlarýyla gerçekleºtirilir. Ýki porttan da programlayabilmek ve
Online deðiºikler yapabilmek
için 1,3,5 anahtarlarý ON
konumunda) konumunda olmasý gerekir.
PHL anahtarýný high ( yukarý
1.2.13 General-Purpose Port
Bu port kullanýcýnýn kontrol edebildiði genel amaçlý bir porttur. Deðiºik haberleºme ayarlarý,
bilgi alma ve gönderme prosedürlerini kullanýcý ayarlayabilir.
kendine protokol yaratabilmektedir. Port-1
programýnda tanýmlayarak
bu amaçla 5’inci ayar anahtarýnýn OFF
konumundayken kullanýlabilir.
1.2.14 Modem Kontrol
Modem harici olarak CPU-208\308\316’ya baðlanabilmektedir. Bu modemle dýºarýdan bir bilgi
geldiðinde bu port iºlevini yerine getirerek haberleºme task kodunu çalýºtýrýr.
Dýºarýya bilgi gönderildiðinde port yine General-Purpose port olarak tanýmlanýr ve port-1
kullanýcý tarafýndan oluºturulan program vasýtasýyla baðýmsýz olarak kontrol edilebilir. Port-1
bu amaçla kullanýlmasý için ayar anahtarlarýndan 2’incisi ON konumunda olmasý gerekir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 7
1.2.15 Self-diagnosis
Self-diagnosis testleri aºaðýda belirtilen kontrolleri gerçekleºtirir:
 Mikrocomputer kontrolü
 Sistem program bölgesinin kontrolü
 Memory kontrolü
 Kullanýcý programýnýn kontrolü
 Dahili hafýza bölgesi ( internal output area) kontrolü
 Takýlý I\O kontrolü
1.2.16 Anormal Durumlarýn Tespiti
Anormal bir durum oluºtuðunda anormalliðin ne olduðunu bildiren error kodu WRF000
adresindeki bitler vasýtasýyla hex sayý olarak belirtilir. Ayrýca error LED’ler v.s. ile kullanýcýya
belirtilir. Eðer error seviyesi yüksek ise CPU Stop konumuna geçebilir yada kullanýcý
ayarlarýyla sistem devam edebilir.
Eðer birden fazla error oluºmuº ise yüksek seviyeli alarm belirtilir.
Error kodlarýnýn kayýtlarý R7EC bitinin 1 yapýlmasýyla silinebilir.
1.2.17 Komut
Çeºitli amaçlarla yazýlan programlar komut dilinden ve ladder satýrlarýndan oluºur.
Not: EH-150 PLC bütün H-Serisi fonksiyonlarýný kullanmamaktadýr. Bunun için kullanýlacak
fonksiyonlar önceden tablodan kontrol edilmelidir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 8
2 GÝRÝª / ÇIKIª NUMARALANDIRMA
2.1 Harici Giriº / Çýkýº Adresleme
Harici giriº / çýkýº adresleme bit veya word’ün ºasi üzerindeki slot pozisyonuna göre belirlenir.
2.1.1 Bit Modül Adresleme
Bit giriº
Bit çýkýº
X
Y
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
Bit sayýsý (0-15)
slot pozisyon
Basic base (temel kasa) : 0......8
Expansion base(geniºletilmiº kasa) : remote modda : 0...7
remote modsuz :0...9
unit no / remote istasyon no
temel modül (0)
geniºletilmiº modül
remote modülsüz 1
remote modüllü (0-7)
remote host istasyon
remote modülsüz 0
Örnek adresleme :
X0
X100
X700
X1000
X715
SL
7
X1015
C
SL
P
0
U
X1100
X1700
Giriº
Güç
Kay
C
P
U
X15 X115
SL
SL
0
1
........
Unit 0
Çýkýº
Güç
Kay
X1115
X171
SL
SL
1
...... 7
Unit 1
Y0
Y100
Y700
Y1000 Y1100
Y1700
Y15
Y115
Y715
Y1015 Y1115
Y1715
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 9
2.1.2 Word Modül Adresleme
Word giriº
Word çýkýº
X
Y
0 0 0 0 0
0 0 0 0 0
Word numarasý : 0...7
Basic base (ana kasa) : 0...8
Expansion base(geniºletilmiº kasa) : 0...7
unit no / remote istasyon no
temel modül (0)
geniºletilmiº modül
remote modülsüz 1
remote host istasyon
remote modülsüz 0
Örnek Adresleme
WX0
WX10
Giriº
WX7 WX17
Güç C
SL
SL
Kay P
0
1
U
WX70
WX77
SL
........ 7
Unit 0
Çýkýº
WX100 W X110
Güç
Kay
WX170
WX107 WX117
WX177
C
SL
SL
SL
P
0
1
...... 7
U
Unit 1
WY0
WY10
WY70
WY100 WY110
WY170
WY7
WY17
WY77
WY107 WY117
WY177
2.2 Korunabilir Hafýza
Enerji kesilmesinde hafýzadaki bazý bilgiler CPU içerisinde bulunan batarya tarafýndan
korunabilir. Bunun için aºaðýda belirtilen, korunmasý istenen bilgileri içeren Giriº/Çýkýºlarýn set
edilmesi gerekir.
Giriº / Çýkýº Sýnýfý
Set aralýðý
R
R0-R7BF
WR
WR0-WR3FF
WM
WM0-WMFF
TD,SS,CU,CTU
TD,...TD0-TD511
DIF
DIF0-DIF127
DFN
DFN-DFN127
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 10
2.3 Özel Dahili Çýkýºlar
Özel dahili çýkýºlar, özel dahili bitleri (R7C0 – R7FF) ve özel dahili wordleri (WRF000 –
WR1FF) içine alýr. Aºaðýdaki fonksiyonlara ve amaçlara sahiptirler:
Fonksiyon
1. Sistem
durumunu
kontrol etme
2. Sistem
durumunu
kaydetme
Amaç
CPU Fonksiyonlarýnýn
yürütülmesine izin verme
CPU Operasyonunun start ve
stop için ºartlarýn ayarlanmasý
Sistem durumunu kaydetme
ABC ENSER Otomasyon
Örnek
Remote Run Enabled (R7C3)
Debug Enabled (R7C5)
Tarama zamanýnýn aºýlmasý boyuca
iºlemin devam ettirilmesi (R7C0)
Kendini kontrol etme hatasý (R7DB)
Kendini kontrol etme hata detaylarý
(WRF000)
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 11
3. KOMUT UYGULAMALARI
3.1 Komut Sýnýflandýrma
: 18 çeºit
Temel komutlar
Aritmetik komutlar
: 15 çeºit
Uygulama komutlarý : 32 çeºit
Kontrol komutlarý
: 8 çeºit
3.1.1. Temel komutlar
1 Normalde Açýk / Normalde Kapalý Kontak [Logical Operation Start (LD,LDI n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
   
n
Double Word
WR
WX
RCU,CT
WY
WL
DR,
TC
DX
WM
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
LD komutunda kontaðýn iletimde olup olmadýðýna bakýlýr
Ýletimde ise normal olarak açýk kontak kapanýr ve mantýk akýºýna izin verir.
Eðer iletimde deðilse normalde açýk kontak olduðu için mantýk akýºýna müsaade etmez
LDN komutunda tarama esnasýnda kontaðýn iletimde olup olmadýðýna bakýlýr.
Ýletimde deðilse kapalý durumda kalýr ve mantýk akýºýna izin verir.
Ýletimde ise açýlýr ve mantýk akýºýný keser.
Örnek :
LD
OUT
LDI
OUT
X00001
Y00100
X00002
Y00101
X00001 On olduðunda Y00100 aktif olur.
X00002 Off durumundayken Y00101 aktif olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 12
2 Kontak Seri Baðlantý [ Contact Series Connection (AND,ANI n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
   
n
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM
Örnek :
LD
X00001
AND
R0
OUT
Y00100
LDI
X00002
ANI
R1
OUT
Y00101
X00001 giriºi ve R0 ayný anda aktif (On) olduklarýnda Y00100 çýkýºý On olur.
X00002 giriºi On olduðunda R1 Off konumundaysa Y00101 çýkýºý On olur.
3 Kontak Paralel Baðlantý [ Contact Parallel Connection (OR,ORI n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
   
ABC ENSER Otomasyon
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
Sayfa No : 13
LD
X00001
OR
X00002
ORI
X00003
OUT
Y00100
4 Yükselen Kenar Sezinleme [ Rising Egde Detection (AND DIF, OR DIF n)]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
RCU,CT
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
DL,
Sabit
Bit
DM

n
Giriº sinyalin yükselmesini algýlar ve bir çevrim için iºlem sonucunu korur.
Zaman diyagramý
X00010
R123
1 çevrim zamaný
Örnek :
ABC ENSER Otomasyon
LD
X00001
AND
DIF0
OUT
R123
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 14
5 Alçalan Kenar Sezinleme [ Falling Edge Detection (AND DFN,OR DFN n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
Sabit
Bit
DL,
DM

n
Giriº sinyalinin düºmesini algýlar ve bir çerim için iºlem sonucunu korur.
Zaman diyagramý
X00010
R123
1 çevrim zamaný
Örnek :
LD
X00001
AND
DFN0
OUT
R123
6 Çýkýº [Coil Output (OUT n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
  
Double Word
WR
WX
WY
RCU,CT
WL
DR,
TC
WM
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
Bu komut PLC’ye baðlý bir iç elemaný, bir iç çýkýºý veya çýkýº modülünde bulunan bir
çýkýºý yönetmek için kullanýlýr.
Giriº aktif edilirse belirtilen çýkýº iletime geçer.
Çýkýº iletime geçtiðinde kendisine ait adres bilgisini taºýyan bütün normalde açýk
kontaklarýný kapatýr, normalde kapalý olan kontaklarý da açar.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 15
Örnek :
LD
X00001
OUT
Y00100
LD
X00002
OUT
Y00101
OUT
Y00102
X00001 giriºi On durumuna getirildiðinde Y00100 çýkýºý aktif olur.
X00002 giriºi On durumuna getirildiðinde Y00101 ve Y00102 çýkýºlarý aktif olur.
7 Set / Reset [Set/Reset Coil Output (SET / RES n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
 
n
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
RCU,CT
WY
WL
WM
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
Bir çýkýº bir defa aktif olmuºsa ve bunu saðlayan kontaklarýn durumu deðiºse bile aktif
kalmasý isteniyorsa SET komutu kullanýlýr.
Aktif durumda tutulan çýkýºý aktif durumdan çýkarmak için RESET komutu kullanýlýr.
X00000
X00001
Y00100
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 16
Örnek :
LD
X00000
SET
Y00100
LD
X00001
RES
Y00100
X00001 giriºi aktif edildiðinde Y00100 çýkýºý On konumuna gelir ve X00001 giriºi Off
konumuna geçse de çýkýºýn deðeri deðiºmez.
X00002 giriºi On konumuna geldiðinde Y00100 çýkýºý Off konumuna çekilir.
8 Master Kontrol [ Set/Reset Master Control (MCS MCR n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
RCU,CT
WY
WL
DR,
TC
WM
n
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

Merdiven satýrlarýnda bir grubun etkinleºtirilmesinde kullanýlýr
MCS komutunun bulunduðu satýrda mantýk sürekliliði varsa MCR komutunu taºýyan
satýra kadar bütün satýrlar dikkate alýnýr.
Eðer mantýk sürekliliði yoksa MCS ile MCR komutlarý arasýnda bulunan iºlemler
gerçekleºtirilmez.
X00000
X00001
Y00100
X00002
Y00101
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 17
Örnek :
LD
X00000
MCS1
LD
X00001
OUT
Y00100
MCR1
X00000=0
ise
X00001=1
olsa bile
Y00100=0 dýr
X00000=1
ise
X00001=0
ise
Y00100=0
X00000=1
ise
X00001=1
ise
Y00100=1 olur
LD
X00002
OUT
Y00101
9 Lojik Seri Baðlantý [ Logical Block Series Connection (ANB) ]
LD
LD
OR
ANB
LD
AND
OR
ANB
X00001
R10
R11
OUT
Y00110
M20
M21
M22
10 Lojik Paralel Baðlantý [ Logical Block Parallel Connection (ORB) ]
LD
LD
LD
AND
ORB
OR
ANB
OUT
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
X00001
R10
R11
R12
X00002
Y00115
Sayfa No : 18
11 [ ] Ýºlem Kutusu Baºlatma ve Bitirme
LD
X00001
[
WY0010=WX0030
]
Baºlangýç koºulu gerçekleºtikten sonra kutu içindeki iºlemleri yapar.
12 Gecikme ile Bobini Enerjilendir [ On Delay Timer (TD n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
t
Zaman çarpani
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

 


Eðer satýrda mantýk sürekliliði varsa zamanlayýcý (timer) belirli bir zaman birimi ile
saymaya baºlar ve sayý belirtilen (s) deðere ulaºýnca çýkýº aktifleºtirilir.
Bu çýkýº programýn gerekli satýrlarýnda normalde açýk veya normalde kapalý kontak
olarak kullanýlabilir.
Zamanlayýcýnýn mantýk sürekliliði her hangi bir nedenle kesilecek olursa içeriði
kendiliðinden sýfýrlanýr.
Timer’ýn akan (current) deðeri TC0-TC255 e word olarak atanýr.
Timer’ýn set deðeri çalýºma (run) durumunda deðiºtirilmek isteniyorsa set deðeri word
olarak tanýmlanýr.
Kullanýlabilir timer sayýsý TD ve SS toplam 256 (TD0,SS0-TD255,SS255)dýr
Zaman çarpaný (timer base,t) 0,01-0,1 ve 1 (s) olmak üzere 3 kademedir
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 19
Zaman diyagramý
Örnek :
LD
X00001
OUT
TD0 0.01s 12345
LD
TD0
OUT
R100
.
13 Gecikme ile Bobinin Enerjisini Kes [ MONO-STABLE TÝMER (MS n t s) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
t
Zaman çarpani
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
WM
RCU,CT
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 


Bu komut bir çýkýºýn iletimden kesilmesini belirli bir zaman gecikmesi ile yapar
Baºlangýç ºartýnýn yükselen kenarý algýlandýðýnda zamanlayýcý saymaya baºlar ve çýkýºý
hemen iletime geçer.
Sayýlan süre set deðerine eºit olduðunda baºlangýç koºulu ON durumunda kalsa bile
zamanlayýcýnýn içeriði sýfýrlanýr.(Çünkü monostable timer yükselen kenar tetiklemelidir.)
Bir dahaki baºlangýç ºartýnýn yükselen kenar tetiklemesinde zamanlatýcýnýn çýkýºý yine
ON durumuna geçer ve sayma iºlemi sýfýrlanarak tekrar baºlatýlýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 20
Eðer mono-stable timer set deðerine ulaºmadan baºlangýç koºulundan tetikleme alýrsa,
bu tetiklemeyi ihmal eder ve set deðerini saymaya devam eder.Çýkýºý ON konumunda
korur.
Zaman diyagramý
LD
X00001
OUT
MS12 0.1S 5425
LD
MS12 0.1S 5425
OUT
R102
14 Ýletim Gecikmeli Saklayan Zamanlayýcý [ ÝNTEGRAL TÝMER (OUT TMR n t s) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
t
Zaman çarpani
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

 


Baºlangýç ºartýnýn ON olmasýyla birlikte zamanlayýcý saymaya baºlar.
Baºlangýç ºartý OFF olduðunda saymayý durdurur fakat saymayý sýfýrlamaz
Baºlangýç ºartý tekrar ON olduðunda saymaya kaldýðý yerden devam eder.
Sayýlan geçen süre set deðerine eºit veya büyük ise rölesi çekecek CLn gelen dek ON
durumunda kalacak.
Geçen süre TCn içinde saklanýr.Max. 65535 (onluk düzende) kadar sayýlabilir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 21
Timer numarasý olarak 0..255’e kadar onluk düzende bir sayý seçilebilir.
Sayýlan süreyi deðiºtirmek için aritmetik komutlar kullanýlabilir.
RUN durumundayken bu deðer deðiºtirilirse anýnda yeni deðerden iºleme sokulur.
Örnek :
LD
X00001
OUT
TMR13 0.1S 45678
LD
TMR13
OUT
R103
LD
X00002
OUT
CL13
Aºaðýdaki örnekle set deðeri I/Q word ile deðiºtirilmektedir.
LD
R7E3
[
WR0013 = 45678
]
LD
X00013
OUT TMR13 0.1S WR0013
ABC ENSER Otomasyon
LD
TMR13
OUT
R103
LD
X00004
OUT
CL13
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 22
1. X13 ON olduðunda zaman sýfýrlanarak tekrar sayýlmaya baºlanýr.
2. X13 OFF olduðunda sayýlan zaman durdurulur ve saklanýr.
3. X13 tekrar ON olduðunda zaman tekrar sayýlmaya baºlanýr.
4. Sayýlan zaman set deðerine eºit veya büyük olduðunda TMR13 ON olur.
5. CL13 ON olana kadar TMR13 ON olarak kalýr.
6. CL13 ON olduðunda sayýlan zaman sýfýrlanýr ve TMR13 OFF durumuna geçer.
7. CL13 ON olduðu sürece baºlangýç ºartýnýn gerçekleºmesi ihmal edilir.
8. CL13 sayýlan zaman sýfýrlanýr.
15 Watch Dog Timer (OUT WDT n t s1 s2)
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
t
Zaman çarpani
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

S1
Set deðeri 1
 


S2
Set deðeri 2
 


Sayýlan geçen zaman baºlangýç ºartý ON olduðunda sýfýrlanýr ve tekrar sayýlmaya
baºlanýr, OFF olmasýyla birlikte sýfýrlanýr.
Röle CLn geldiðinde röle ON olmayacaktýr.
Geçen zaman Watch Dog Timer TCn içinde saklanýr, max deðeri 65535’tir.
Timer numaralarý 0..255’e kadar olabilir.Kullanýlan numara tekrar kullanýlmamalýdýr.
Sayýlan geçen süreyi deðiºtirmek için aritmetik komutlar kullanýlabilir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 23
RUN durumundayken bu deðer deðiºtirilirse anýnda yeni deðerden iºleme sokulur.
Örnek : Set deðeri I/Q word olarak deðiºtirilmektedir.
LD
R7E3
[
WR0014=
20000
WR0015=
40000
]
LD
X00004
OUT WDT 1S WR0014 WR0015
LD
X00005
OUT
CL14
LD
WDT14
OUT
R104
Zaman diyagramý
1. X00004 ON olduðunda sayýlan zaman sýfýrlanýr.
2. Ýºlem 1. set deðerini geçip 2.set deðerinden evvel CL14 geldiðinden normal çalýºma durumu
oluºmuºtur (R104 OFF)
3. X00004 OFF olduðunda sayýlan zaman ve R104 sýfýrlanýr.
4. Sayýlan zaman 1. set deðeri aºmadan baºlangýç ºartý OFF olduðundan R104 OFF ve sayýlan
zaman 0 olur.
5. Sayýlan zaman 2.set deðeri aºmadan CL14 ON olduðundan sistem anormal bir durum algýlar
ve R104(WDT14) ON yapar.Sayýlan zaman deðiºmeden kalýr.
6. Sayýlan zaman 2.set deðeri aºtýðý halde CL14’ün ON olmamasý anormal bir durum olarak
algýlanýr ve R104(WDT14) ON yapar. Sayýlan zaman saymaya devam eder.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 24
7. 2. Set deðerini aºýp R104 (WDT14) ON olduktan sonra CL14 ON olmasýný sistem ihmal
eder.
16 Tek Pals Çýkýºlý Timer [ Single shot (SS n t s) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
t
Zaman çarpani
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

 


Baºlangýç koºulu gerçekleºtirilen bir çevrim zaman sonra timer çýkýºý lojik “1” olur ve
set deðerine ulaºtýktan sonra çýkýº “0” olur.
Yükselen kenar tetiklemelidir.
Tetikleme geldiðinde zaman sýfýrlanýr.
Geçen zaman set deðerine gelmeden tetiklenirse zaman sýfýrlanýp tekrar saymaya baºlar
burada çýkýº ON durumunda kalýr.
Örnek :
ABC ENSER Otomasyon
LD
X00001
OUT
SS11 0.1S 12345
LD
S11
OUT
R0
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 25
17 Sayýcý [ Counter (CU n s) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Timer sayýsý
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

 


Bu komutla sayýcýnýn içeriði ilgili satýrýn mantýk sürekliliðinin her bir kesilip yeniden
saðlanmasý ile bir artýrýlýr.
Set deðerine ulaºtýðýnda çýkýºýný aktif yapar
Sayýcýnýn akan (current) deðeri TC0-TC511 e word olarak atanýr.
Sayýcýnýn set deðeri çalýºma (run) durumunda deðiºtirilmek isteniyorsa set deðer word
olarak tanýmlanýr.
Kullanýlabilir sayýcý sayýsý CU0-CU511
Örnek :
ABC ENSER Otomasyon
LD
X00005
OUT
CU15 4
LD
X00006
OUT
CL15
LD
CU15
OUT
R105
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 26
18 Yukarý Aºaðý sayýcý [Up/Down Counter (CTU n s/CTD n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
n
Sayýcý sayýsý
s
Set deðeri
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
WM
RCU,CT
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 


CTU komutu, baºlangýç ºartýnýn sürekliliðinin her bir kesilip yeniden saðlanmasý ile bir
artýrýlýr. Set deðerine ulaºýldýðýnda çýkýºýný aktif yapar.
CUD komutu, sayma iºlemini öngörülen sayýdan aºaðý doðru yapar. Sýfýra ulaºýnca çýkýº
iletime geçer.
Örnek :
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
LD
X00007
OUT
CTU17 4
LD
X00008
OUT
CTD17
LD
X00009
OUT
CL17
LD
CT17
OUT
R107
Sayfa No : 27
Uygulama :
Zaman diyagramý aºaðýdaki gibi verilen bir kumanda devresine iliºkin bir program yazýnýz.
X0000 giriºine uygulanan iºaret deðerinin 0’dan 1’e geçiºinde, Y0010 deðerini almakta ve
X0000 = 0 yapýldýðýnda Y0010 = 1 deðerinde kalmaktadýr. X0001 giriºine uygulanan iºaretin
ikinci kez 0’dan 1’e geçiºinde Y0010 = 0 olmaktadýr.
Y0010 = 1 iken, X0001 giriºine uygulanan iºaretin 0’dan 1’e geçiº sayýsý 3 olduðunda Y0010
= 1, 4 olduðunda Y0010 = 0 deðerini almakta Y0010 = 1 olduðu sürece bu çalýºma biçimi
sürdürülmektedir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 28
ABC ENSER Otomasyon
LD
OUT
OUT
X00000
CU0 2
CU1 1
LD
OUT
OUT
CU0
CU0.CL
CU1.CL
LD
OUT
CU1
Y00010
LD
AND
OUT
OUT
Y00010
X00001
CU3 4
CU2 3
LD
ORI
OUT
OUT
CU3
Y00010
CU2.CL
CU3.CL
LD
OUT
CU2
Y00011
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 29
3.1.2 Aritmetik Komutlar
1 Ýfade Atama [ Substitution Statement (d=s) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
  
s
WR
WX
WY


 

 
()
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT
 
d
Double Word
DM


DL,
Sabit
Bit
 
    
Bu iºlemde eºitliðin sað tarafý eºitliðin sol tarafýna atanýr
Ýfade atama iºleminde s ve de ayný boyutta olmalýdýr.
LD
X00000
[
WY0010
=WX0000
]
2 Binary toplama [Binary Addition (d=s1+s2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
s1
s2
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
s1 ile s2 adreslerindeki bilgiler toplanýr
Elde edilen deðer d’ye atanýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 30
Örnek :
LD
AND
[
WY0010=
]
X00001
DIF0
WX0000+WM05F
WX0000 ve WM05F iki binary bilgi toplanarak binary bilgi olarak WY0010’a atanýr.
3 BCD toplama [ BCD Addition (d=S1 B+S2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
s1
s2
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 
 



DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 BCD kodda olan iki bilgi toplanarak sonuç BCD kodda d adresine yazýlýr.
 Ýºlem sonucunda bir basamak yükselirse C bayraðýnýn deðeri “1” olur aksi durumda deðeri
“0” olur.
LD
X00001
AND DIF0
[
WY0010=WX0000 B+WM05F
]
WX0000 ve WM05F hex. Kodda iki bilgi toplanarak BCD olarak WY0010’a atanýr.
4 Binary çýkarma [Binary Substraction (d=s1 – s2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s1
s2
ABC ENSER Otomasyon
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



EH-150 Eðitimi 11/01/2005
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
Sayfa No : 31
 s1 adresindeki binary bilgiden s2 adreslerindeki binary bilgi çýkartýlýr ve çýkan sonuç d
adresine binary olarak yazýlýr.
 Çýkan sonuçt bir basamak düºükse C (R7F0) bayraðýnýn deðeri “1” olur, aksi durumda “0”
olur.
Örnek :
LD
X00001
[
WY0010 = WX0000 – WM05F
]
WM0000 ve WM05F iki binary bilgi çýkarýlarak binary bilgi olarak WY0010’a atanýr.
5 BCD çýkarma (d=S1 B-S2)
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 adresindeki BCD bilgiden s2 adreslerindeki BCD bilgi çýkartýlýr ve çýkan sonuç d adresine
BCD olarak yazýlýr.
 Çýkan sonuç bir basamak düºükse C (R7F0) bayraðýnýn deðeri “1” olur, aksi durumda “0”
olur.
Örnek :
LD
X00001
[
WY0010 = WX0000B – WM05F
]
WX0000 ve WM05F iki binary bilgi çýkarýlarak binary bilgi olarak WY0010’a atanýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 32
6 Binary Çarpma [Binary Multiplication (d=S1*S2) ]
TD,SS,
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
Word
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
s1
s2
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 ve s2 adreslerindeki binary bilgiler çarpýlýr ve sonuç d+1 (yüksek basamak) ve d (düºük
basamak) adreslerine binary olarak atanýr.
MSB
0
MSB
0
s1
s2
MSB
0
d+1
d
LD
X00001
AND
DIF0
[
WY0014 = WR0010 * WR0012
]
WR0010 ve WR0012 iki binary çarpýlarak binary bilgi olarak WY0014 ve WY0015 atanýr.
(d, d+1)’e atanýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 33
7 BCD Çarpma [ BCD Multiplication (d=S1 B*S2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
s1
s2
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 
 



DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 BCD kodda olan s1 ve s2 adresindeki bilgiler çarpýlýr ve sonuç d+1 (yüksek dijit) ve d (alçak
dijit) adreslerine yazýlýr.
 s1 veya s2 adresindeki bilgiler BCD formatýnda hatalý ise DER (R7F4) bayraðýnýn deðeri “1”
olur.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
WR0007= WR0010 B*WR0012
]
*
WR0010
WR0012
WR0008 WR0007
WR0010 ve WR0007 hex. kodda iki bilgi çarpýlarak BCD bilgi olarak WR0007 ve WR0008
(d, d+1) ‘e atanýr.
8 Binary Bölme [ Binary Division ( d=S1/S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 adresindeki bilgi s2 adresine bölünür ve bölüm d adresine binary kodda yazýlýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 34
 Kalan ise özel bir iç adrese WRF016 (double word ise DRF016) yazýlýr.
 Ýºlem sonucu bir hata olmasý durumunda veya s2’nin deðerinin “0” olmasý durumunda DER
bayraðýnýn deðeri “1” olur.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
WY0007= WR0010/WR0012
]
WR0010
-
WR0012
WR0007
WRF016
Bölme iºleminde WR0010 bölünen, WR0012 bölen, WR0007 bölüm, WRF016 kalan
d, s1, s2 binary bilgidir.
9 BCD Bölme [ BCD Division ( d=S1 B/S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 
 



DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 adresindeki BCD bilgi s2 adresindeki BCD bilgiye bölünür ve bölüm d adresine BCD
kodda yazýlýr.
 Kalan ise özel bir iç adrese WRF016 (double word ise DRF016) yazýlýr.
 Ýºlem sonucu bir hata olmasý durumunda veya s2’nin deðerinin “0” olmasý durumunda DER
bayraðýnýn deðeri “1” olur.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
WR0007= WR0010B/WR0012
]
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 35
Bölme iºleminde hex. kodda yazýlan BCD bilgilerinden WR0010 bölünen WR0012 bölen WR0007
bölüm WRF016 kalandýr.
10 Logical Veya [ Logical OR (d =S1 OR S2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
 
  
  
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 ve s2 adresindeki bilgilere OR komutu yürütülür ve sonuç d adresine yazýlýr.
s1
0
0
1
1
s2
0
1
0
1
d
0
1
1
1
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
WR0007= WR0010 OR WR0012
]
WR0010
WR0012
00000011111111
11000000001111
WR0007
11000011111111
Bu iºlemde
s1 ve s2
bit ise d bit
s1 ve s2
word ise d word dür.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 36
11 Logical Ve [ Logical AND (d =s1 AND s2 ) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M
 
  
  
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM

 
 



DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 ve s2 adresindeki bilgilere Ve iºlemi yürütülür ve sonuç d adresine yazýlýr.
s1
0
0
1
1
s2
0
1
0
1
d
0
0
0
1
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
WY0010=WX0000 AND WR0012
]
WR0010
WR0012
0000011111111
1000000001111
WR0007
0000000001111
Bu iºlem s1 ve s2
s1 ve s2
bit ise d bit.
word ise d word dür.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 37
12 Özel Veya [ Exclusive OR ( d=S1 XOR S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
 
  
  
d
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 
 



DL,
Sabit
Bit
DM

 
    
    
 s1 ve s2 adresindeki bilgilere XOR iºlemi yürütülür ve sonuç d adresine yazýlýr.
s1
0
0
1
1
Örnek :
s2
0
1
0
1
d
0
1
1
0
LD
X00001
AND
DIF0
[
WY0010=WX0000 XOR WR0012
]
WR0010
WR0012
0000011111111
1000000001111
WR0007
1000011110000
Bu iºlemde s1 ve s2 bit ise d bit
s1 ve s2 word ise d word dür.
13 “=” Ýfade Karºýlaºtýrma [ Relational Expression ( d=S1==S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
 
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM
RCU,CT
 
 


DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
    
    
 Bu iºlemde s1 ve s2 karºýlaºtýrýlýr ve s1 = s2 ise d=1 aksi takdirde d=0 olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 38
 s1 ve s2 word ise d bit tir.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
Y0010=WX0000==WR0012
]
14 “  ” Ýfade Karºýlaºtýrma [ Relational Expression ( d=S1<> S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
 
d
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
 
 
s2
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
s1
Double Word


DL,
Sabit
Bit
DM
    
    
 Bu iºlemde s1 ve s2 karºýlaºtýrýlýr ve s1  s2 ise d=1 aksi takdirde d=0 olur.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
Y0010=WX0000<>WR0012
]
15 “ < “Ýfade Karºýlaºtýrma [ < Relational Box(d=S1<S2) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
 
s1
s2
ABC ENSER Otomasyon
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM
RCU,CT
 
 


EH-150 Eðitimi 11/01/2005
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
    
    
Sayfa No : 39
 Bu iºlemde s1 ve s2 karºýlaºtýrýlýr s1<s2 ise d=1 aksi taktirde d=0 olur.
Örnek :
LD
X00001
AND
DIF0
[
Y0010=WX0000 < WR0012
]
16 “ ” Ýfade Karºýlaºtýrma [  Relational Expression (d=S1 <= S2 ) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
 
s1
s2
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT
 
 


DL,
Sabit
Bit
DM
    
    
 Bu iºlemde s1 ve s2 karºýlaºtýrýlýr s1<=s2 ise d=1 aksi taktirde d=0 olur.
LD
X00001
AND
DIF0
[
Y0010=WX0000<=WR0012
]
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 40
Uygulama :
Zaman diyagramý verilen kumanda devresine iliºkin bir program yazýnýz.
Zaman diyagramý incelendiðinde Y00100 çýkýºýnýn, X00000 =0 ve X00001 =0 için durumunu
koruduðu; X00000 =0 ve X00001 =1 için Y00100 =1; ve X00000 =1 ve X00001 =0 için
Y00100 =0 olduðu görülür.
Bu koºullarý saðlayan lojik fonksiyon ;
Y00100 = (X00000)'(X00001+Y00100) biçiminde yazýlabilir.
Y00101 çýkýºýnýn aldýðý deðerler, Y00100 ve X00002 giriºine uygulanan iºaret darbelerinin
sayýsýna baðlý olarak deðiºir. X00002 giriºine uygulanan iºaretlerin her 5 darbelik periyodu
içinde ayný çýkýº deðerleri elde edildiðinden, önce periyodik çalýºmayý saðlayan bir program
parçasý yazýlýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
LD
X00001
SET
Y00100
LD
X00000
RES
Y00100
LD
X00002
OUT
CU0 5
LD
Y00100
LD
(3 <= CU0.TC)
AND
(CU0.TC <= 5)
OUT
Y00101
Sayfa No : 41
3.1.3 Uygulama Komutlarý
1 Bit Set [ BSET (d,n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
L,
Y
M
Word
TD,SS,
WR
WDT,MS,
TMR,CU,
WX
TC
DX
WM

 
n
DR,
WL
WY
RCU,CT
d
Double Word
DY
DL,
Sabit
Bit
DM




 

“n”nin en düºük seviyeli 4 bitinin desimal karºýlýðýna göre “d”nin o sayýya karºýlýk gelen
bitini “1” yapar.
W(word) veya DW’nin (double-word) diðer bitlerini deðiºtirmez.
d
n+1 n
n-1
5
4
3
2
1
0
1
“1” set ediliyor
Örnek :
WR00000 = 16#FF3
LD
X00000
AND
DIF0
[
BSET
(WR0001,WR0000)
]
WY10
= WR00001
WR0000=HFF3 ise en düºük seviyeli 4 bit deðeri “0011”dir (desimal 3). Buna göre ;
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4
WR0001 =
3 2 1 0
(bit)
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 = H0008 olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 42
2 Bit Reset [ BRES(d,n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
DX
WM

 
DY
DL,
Sabit
Bit
DM




 

“n”nin en düºük seviyeli 4 bitinin desimal karºýlýðýna göre “d”nin o sayýya karºý gelen bitini
“0” yapar.
W veya DW’nin diðer bitlerini deðiºtirmez.
d
..............
n+1 n
n-1
5
4 3
2
1 0
0
“0” yazýlýr
Örnek :
WR00000 = 16#FF3
WR00001 = 16#FFF
LD
X00000
AND
DIF0
[
BRES
(WR00001,WR00000)
]
WY10 = WR00001
WR0001 = HFFFF ve WR0000 = HFF3 ise
WR0000’ýn en düºük seviyeli 4 bit “0011” (desimal 3) olduðuna göre
15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
WY0010 =
1 1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 0111
ABC ENSER Otomasyon
= HFFF7 (65527) olur.
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 43
3 Bit Test [ BTS(d,s) ]
TD,SS,
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
Word
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
DX
DY
WM

 
DL,
Sabit
Bit
DM




 

“n”nin en düºük seviyeli 4 bitinin desimal karºýlýðýna göre “d”yi kontrol eder
Desimal sayý karºýlýðý bit “0” ise C’yi (C özel dahili çýkýºý R7F0) “0” ; “1” ise C’yi “1” yapar.
d
n+1 n n-1
0
5
4
3
2 1 0
C (R7F0)
Örnek :
WR00000 = 16#FF3
WR00001 = 16#A641
LD
X00000
AND
DIF0
[
BTS
(WR00001,WR00000)
]
Y00100 = R7F0
WR0001 = HA641 (42561) ve WR0000 = HFF3 (4083)
WR0000’ýn en düºük seviyeli 4 biti “0011”(desimal 3) buna göre;
15 14 13 12 11 10
WR0001 =
1
0
1
0
0
9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1
(bit)
3.bit “0” olduðu için C “0” olur.
WR0000 = H0006 ise en düºük seviyeli 4 bit “0110” (desimal 6) buna göre
WR00001’ün 6. biti “1” ve C “1” olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 44
4 Saða Taºýma [ Shift Right (SHR(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
TD,SS,
R,
X
Y
Word
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
WM

 
DX
DY
Sabit
Bit
DL,
DM




 

“n”nin en düºük seviyeli 4 bitinin desimal karºýlýðýna göre “d”nin o sayýya karºý gelen
bitlerini saða taºýr.
Bu esnada soldan boºalan bitlerin yerleri doldurulmak istenirse bu yerlere SD(R7F2) adresine
girilmiº bit deðeri atanýr.
Baºlangýç durumunda SD = 0 ise ve yerine önceden bir atama yapýlmamýºsa “d”de boºalan
bitlerin yerine “0” yazýlýr.
“d”nin en son kaydýrýlan bitinin “0” ya da “1” olduðu C (R7F0) adresinden öðrenilir.
En yüksek seviyeli bit SD (R7F2), en düºük seviyeli bit ise C (R7F0)’da depolanýr.
d
Ýºlemden önce
n bits
SD
B
SD
SD (R7F2)
C (R7F0)
Ýºlemden sonra
SD
SD
SD
SD
SD
B
n bits
Örnek :
WR00000 = 16#FF3
WR00001 = 16#1234
R7F2
= 1
LD
X00000
AND
DIF0
[
SHR
(WR00001,WR00000)
]
WY10 =
WR00001
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 45
WR00001 = H1234(4460) ve WR00000 = HFF3 (4083)
WR00000’ýn en düºük seviyeli 4 biti “0011”(desimal 3),
SD = 1 buna göre WR00001’ün 0,1,2 ve 3’üncü bitleri saða taºýnýr ve WR00001 = HE246(57926)
C = 1 olur.

WR0010 = HA00F(40975) ve WR00000 = H0079(121) ise en düºük seviyeli 4 bit
“1001”(desimal karºýlýðý 9), SD = 0 buna göre WR00001’in bitleri saða doðru dokuz kere
kaydýrýlacak olursa ;
WR00001 = H0090(144), C = 0 olur.
Uygulama :
16 istasyonlu ve saða doðru hareket eden ve sol tarafýnýn sonunda da hatalý ürünleri tespit eden
sensörü olan bir konveyör hattýmýz olsun.
Konveyör saða doðru bir istasyon ilerleyerek X00001’e darbe giriºi kaydeder.Konveyörün sonundaki
sensör hatalý ürün tespit ettiðinde X00000’ý aktif yapar.
X00000 (sensör giriºi) ve X00001 (konveyör hareketi) sinyalleri aºaðýdaki gibidir :
Konveyör saða doðru hareket ederken data da bir bit kaydýrýlýyor. Konveyörün sonundaki sensörden
gelen bilgiye göre selonoid valf (Y00100) tetiklenir ve hatalý ürün konveyör hattýndan uzaklaºtýrýlýr.
LD
OUT
LD
AND
[
SHR
]
LD
OUT
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
X00000
R7F2
X00001
DIF1
(DR0000,1)
R7F0
Y00100
Sayfa No : 46
5 Sola Kaydýrma [ Shift Left (SHL(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
Word
TD,SS,
WR
WDT,MS,
WX
TMR,CU,
M
Double Word
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT

 
d
n


DL,
Sabit
Bit
DM


 

WR0100’ün en düºük seviyeli son dört bitinin desimal karºýlýðý kadar WX0000’ýn bitleri sola
kaydýrýlýr.
Bu esnada saðdan boºalan bitlerin yerleri doldurulmak istenirse bu yerlere R7F2 adresine
girilmiº bit deðeri atanýr.
WX0000’ýn son kaydýrýlan bitinin “0” ya da “1” olduðu R7Fo adresinden öðrenilir.
d
Ýºlemden önce
n
SD
B
Ýºlemden sonra
B
SD
SD
SD
SD
SD
n
Örnek :
WR00000 = 16#1234
LD
X00000
OUT
R7F2
LD
X00001
AND
DIF1
[
SHL
(WR00001,1)
]
LD
R7F0
OUT
Y00100
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 47
X00000’ýn On/Off olmasý sola kaydýrma iºleminde WR00001’in deðerinin deðiºmesine sebep olur.
 WR00001 = H1234(4660), d =1 ve X00000 = 1 için;
SD = 1,WR00001 = H2469(9321) ve C = 0 olur. Bu durumda Y00100 çýkýºý aktif olmaz.
 X00000 = 0 için;
SD = 0, WR00001 = H2468(9320) ve C = 0 olur.
6 Saða Döndürme [ Rotate Right (ROR(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
Word
TD,SS,
WR
WDT,MS,
L,
WX
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
n
Double Word
WY
DR,
WL
TC
DX
DY
DL,
WM

 
Sabit
Bit
DM




 

n’nin en düºük seviyeli 4 bitinin desimal karºýlýðýna eºit olan sayý kadar d’nin bitleri saða
doðru döndürülür.
d’nin en son kaydýrýlan bitinin “0” veya “1” olduðu R7F0 adresinden öðrenilir.
d
Ýºlemden önce
n
B3
B
B2
B1
C(R7F0)
Ýºlemden sonra
Bn-1
B3
B2
B1
C
Bn
n
Örnek :
WR00000 =
WR00001 =
LD
AND
[
ROR
]
WY10
=
R0
=
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
16#5678
16#FFF1
X00001
DIF1
(WR00000,WR00001)
WR00000
R7F0
Sayfa No : 48
 WR00000 = H5678(22136) ve WR00001 = HFFF1(65521) ise WR00000 = H2B3C(11068)
ve C = 0 olur
 WR00000 = H5678 ve WR00001 = H000A(10) ise WR00000 = H3C55(15445) ve C = 1 olur.
7 Sola Döndürme [ Rotate Left (ROL (d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
DX
DY
WM

 
DL,
Sabit
Bit
DM




 

n’nin en düºük seviyeli son dört bitinin desimal karºýlýðýna eºit olan sayý kadar d’nin bitleri
sola doðru döndürülür.
d’nin en son kaydýrýlan bitinin “0” veya “1” olduðu R7F0 adresinden öðrenilir.
d
Ýºlemden önce
n
B1
B1
B1
B
C(R7F0)
Ýºlemden sonra
Bn
C
B1
B2
B3
Bn-1
n bits
En düºük seviyeli bit
En yüksek seviyeli bit
Örnek :
WR00000 =
WR00001 =
LD
AND
[
ROL
]
WY10
=
R0
=
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
16#1234
16#0003
X00001
DIF1
(WR00000,WR00001)
WR00000
R7F0
Sayfa No : 49
 WR00000 = H1234(4460) ve WR00001 = H0003 ise X00001’in aktif olmasý durumunda;
WR00000 = H91A4(37280) ve C = 0 olur.
 WR00000 = H1234 ve Wr00000 = HFFF4(65524) ise X00001’in aktif olmasý durumunda ;
WR00000 = H2340(9024) ve C = 1 olur.
8 Lojik Saða Taºýma [ Logical Shift Right (LSR(d,n)) ]
Word
TD,SS,
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
WR
WDT,MS,
L,
WX
TMR,CU,
M
Double Word
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT

 
d
n
Sabit
Bit
DL,
DM




 

saða doðru kaydýrýlýr.
Kaydýrma esnasýnda ilk bit R7F0 adresine yazýlýrken soldan kayan bit yerine “0” yazýlýr.
d’nin ilk kaydýrýlan bitinin “0” veya “1” olduðu R7F0 adresinden öðrenilir.
d
Ýºlemden önce
n
0
B
C(R7F0)
Ýºlemden sonra
0
0
0
0
0
B
(R7F0)
n
Örnek :
WR00000
WR00001
LD
AND
[
LSR
]
WY10
R0
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
= 16#C007
= 16#00F3
X00001
DIF1
(WR00000,WR00001)
=
=
WR00000
R7F0
Sayfa No : 50
WR00001 = H00F3(243) ve WR00000 = HC007(49159) ise X00001 aktif olduðunda en düºük
seviyeli bitlerin desimal deðeri 3 olduðundan ,
WR00000 = H1800(6144) ve C = 1 olur.
9 Lojik Sola Taºýma [ Logical Shift Left (LSL(d,n)) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
Double Word
WR
WDT,MS,
WX
TMR,CU,
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT

 
d
n
DL,
Sabit
Bit
DM




 

sola doðru kaydýrýlýr.
Kaydýrma esnasýnda soldaki ilk bit R7F0 adresine yazýlýrken saðdan kayan bit yerine “0”
yazýlýr.
d
Ýºlemden önce
n
B
C(R7F0)
Ýºlemden sonra
B
0
0
0
0
0
n
Örnek :
WR00000
WR00001
LD
AND
[
LSL
]
WY10
R0
= 16#C007
= 16#00F3
X00001
DIF1
(WR0000,WR0001)
= WR00000
= R7F0
WR00001 = H00F3(243) ve WR00000 = HC007(49159) ise X00001 aktif olduðunda;
WR00001’in en düºük seviyeli 4 bitinin desimal deðeri 3 olduðundan WR00000 = H0038(56) ve
C= 0 olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 51
10 BCD Saða Taºýma [ BCD Shift Right (BSR(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 


DL,
Sabit
Bit
DM


 

d’nin içeriði n basamak kadar saða ötelenir (1 basamak 4 bittir)
En yüksek seviyeli n basamak biti “0” yapýlýr.
Saða ötelenen en düºük seviyeli n basamak kaybolur.
d
Ýºlemden önce
n
B
Ýºlemden sonra
0
0000
içeriði kaybolur
0000
n
Örnek :
WR00000
WR00001
LD
AND
[
BSR
]
WY10
R0
= 16#1234
= 16#0001
X00001
DIF1
(WR00000,WR00001)
= WR00000
= R7F0
WR00001 = 1 ve WR00000 = H1234(4460) ise X00001 aktif olduðunda WR00000 adresi 1 basamak
(4bit) kadar saða ötelenir.Bu durumda en düºük seviyeli 4 bitin deðeri silinir ve en yüksek seviyeli 4
bite “0000” yazýlýr.
Bu iºlemlerden sonra WR00000 = H0123(291) olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 52
H
1
2
3
4
0001
0010
0011
0100
BSR iºleminden sonra
H
0
1
2
3
0000
0001
0010
0011
silinir
11 BCD Sola Taºýma [ BCD Shift Left (BSL(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
n
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
DX
WM

 


DY
DL,
Sabit
Bit
DM


 

d’nin içeriði n basamak kadar sola ötelenir (1 basamak 4 bittir)
En düºük seviyeli n basamak biti “0” yapýlýr.
Sola ötelenen en yüksek seviyeli n basamak kaybolur.
d
Ýºlemden önce
n basamak
Ýçeriði
kaybolur
Ýºlemden sonra
0000
0000
0
n
Örnek :
WR00000 = 16#1234
WR00001 = 16#0001
LD
X00001
AND
DIF1
[
BSL
(WR00000,WR00001)
]
WY10
= WR00000
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 53
WR00001 = 1 ve WR00000 = H1234(4660) ise X00001 aktif olduðunda WR00000 adresi 1 basamak
(4bit) kadar sola ötelenir.Bu durumda en yüksek seviyeli 4 bitin deðeri silinir ve en düºük seviyeli 4
bite “0000” yazýlýr.
Bu iºlemlerden sonra WR00000 = H2340 (9024) olur.
H
1
2
3
4
0001
0010
0011
0100
BSL iºleminden sonra
H
2
3
4
0
0010
0011
0100
0000
silinir
12 Sola Blok Taºýma [ Batch Shift Left (Shift Left Block) (WSHL(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M

d
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
WM
RCU,CT
 
n
Double Word
DY
DL,
Sabit
Bit
DM





n word (bit) d’den d+n-1’e sola doðru ( I/Q numaralarýnýn büyüdüðü yöne doðru ) bir word
(bir bit) kadar ötelenir.
 n sayýsý word’ün 8 bit (b0.....b7) içeriði ya da desimal bilgi olarak 0...255’e word’lere
(bit’lere) kadar ötelenebilir
n kadar word (bit) öteleme aralýðý
iºlemden önce
d+n-1’in içeriði
kaybolur
iºlemden sonra
d
d+n-1
0
0
0
d+n-1
d
Örnek :
LD
X00001
AND DIF0
[
SHL (WR0100,WM0000)
]
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 54
WM0000’ýn içeriði 4 ise X1 tetiklendikten sonra;
-
WR100’ün içeriði WR101’e ötelenip WR100’ün içeriði sýfýrlanýr.
WR101’in içeriði WR102’ye
WR102’ninki WR103’e ötelenir. WR103’ün içeriði kaybolur.
13 Saða Blok Taºýma [ Batch Shift Right (Shift Right Block) (WSHR(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
WR
WX
WY
 
n
WL
DR,
TC
DX
WM
RCU,CT

d
Double Word
DY
DL,
Sabit
Bit
DM





n word (bit) d’den d+n-1’e saða doðru (I/Q numaralarýnýn küçüldüðü yöne doðru bir word (bir
bit) kadar ötelenir.
n sayýsý word’ün 8 bit (b0....b7) içeriði ya da desimal bilgi olarak 0....255 olabilir.
n kadar word (bit) öteleme aralýðý
d+n-1
d
iºlemden önce
d’nin içeriði kaybolur
d+n-1
0
d
Örnek :
LD X0001
AND DIF0
[
SHL(WR0100,WM0000)
]
WM0000’ýn içeriði 4 ise X1 tetiklendikten sonra;
-
WR100’ün içeriði silinir ve WR101’in içeriði WR100’e
WR102’in içeriði WR101’e, WR103’ünki de WR102’e ötelenir.
WR103’ün içeriði sýfýrlanýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 55
14 Sola BCD Blok Taºýma [ Batch BCD-Shift Left (WBSL (d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
Word
TD,SS,
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
d
 
n
Double Word


DL,
Sabit
Bit
DM


n kadar word d’den d+n-1’e sola doðru (I/Q numaralarýnýn büyüdüðü yöne doðru) 4 bit kadar
(bir basamak kadar) ötelenir.
“n” sayýsý word’ün 8 bit (bo...b7) içeriði ya da desimal bilgi olarak 0...255 olabilir.
n kadar word öteleme aralýðý
d+n-1
d
iºlemden önce
d+n-1’in içeriði
kaybolur
iºlemden sonra
Örnek :
0000
0
0
d+n-1
d
LD X00001
AND DIF0
[
SHL(WR0100,WM0000)
]
WR100’ün ve WR101’in içeriði birer basamak (4’er bit) sola ötelenerek yerlerine 0 konur.
-
WR101’in en yüksek 4 biti kaybolur
WR100’ün en yüksek 4 biti WR101’in en düºük 4 bitine ötelenir.
WR100 1111.0000.1111.0000
0000.1111.0000.0000
1111.0000.0000.0000
WR101 0000.1111.0000.1111
1111.0000.1111.1111
0000.1111.1111.0000
X1 tetiklenir
X1 tetiklenir
Not : WM0000’ýn içeriði 2 olduðundan WR100 ve WR101 dikkate alýnmýºtýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 56
15 Saða BCD Blok Taºýma [ Batch BCD Shift Right (WBSR(d,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
d
 
n
Double Word


DL,
Sabit
Bit
DM


n kadar word d’den d+n-1’e saða doðru (I/Q numaralarýnýn küçüldüðü yöne doðru)4 bit kadar
(bir basamak kadar) ötelenir.
“n” sayýsý word’ün 8 bit (b0....b7) içeriði ya da desimal bilgi olarak 0...255 olabilir.
iºlemden önce
n kadar word öteleme aralýðý
d+n-1
d
d’nin deðeri silinir
0000
iºlemden sonra
0
d+n-1
d
Örnek :
LD
X00001
AND DIF0
[
WBSR (WR0100,WM0000)
]
WR100’ün ve WR101’in içeriði birer basamak (4’er bit) saða ötelenerek yerlerine 0 konur.
-
WR101’in en düºük 4 biti WR100’ün en yüksek 4 bitine ötelenir.
WR100’in en düºük 4 biti kaybolur
WR100 1111.0000.1111.0000
1111.1111.0000.1111
0000.1111.1111.0000
WR101 0000.1111.0000.1111
0000.0000.1111.0000
0000.0000.0000.1111
X1 tetiklenir
X1 tetiklenir
Not : WM0000’ýn içeriði 2 olduðundan WR100 ve WR101 dikkate alýnmýºtýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 57
16 Blok Transferi [ Block Transfer (Move) (MOV (d,s,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M


d
s
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
WM
RCU,CT
 
n
Double Word



DY
DL,
Sabit
Bit
DM


s’den s+n-1’e kadar olan word (bit) d’den d+n-1’e transfer edilir. s’den s+n-1’e kadar olan n
word’ün (bit’in) içeriði deðiºmez.
n sayýsý word’ün 8 bit (b0...b7)içeriði ya da decimal bilgi olarak 0...255’tir.
n kadar word (bit)
S+n-1
S
d+n-1
Örnek :
LD X00001
AND DIF0
[
MOV (WR0100,WM0000,2)
]
WM0000 ve WM0001’in içerikleri WR0100 ve WR0101’in içeriklerine transfer edilir. WM0000 ve
WM0001’in içerikleri deðiºmez.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 58
17 Copy [ (COPY (d,s,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WX
TMR,CU,
M
DR,
TC
WL
DX
WM
  
s
WY
RCU,CT

d
WR
WDT,MS,
L,
Double Word
n
DL,
DM

 
 
DY
Sabit
Bit






s’nin içeriði d’den d+n-1’e “n” sayýsý kadar kopyalanýr.
s’nin içeriði ayný kalýr.
Bitler bit olarak, word’ler word olarak kopyalanýr.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
d+n-1
n word (bit)
Örnek :
LD X00001
AND DIF0
[
COPY (WR0100,WM0000,2)
]
WM0000
0000000000000111
0000000000000111
WR0100
WR0101
WR0102
0000000000000000
0000000000000000
0000000000000000
Ýºlemden önce
0000000000000111
0000000000000111
0000000000000000
Ýºlemden sonra
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 59
18 Karºýlýklý Yer Deðiºme [ Exchange (XCG (d1,d2,n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M


d1
d2
n
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
DR,
TC
WL
DX
WM
RCU,CT
 



DY
DL,
Sabit
Bit
DM


n kadar word (bit) “d1” ve “d2” arasýnda yer deðiºtirir.d1 ve d2 word olduðunda n kadar
word, bit olduðunda n kadar bit yer deðiºtirir.
d1 ve d2 arasýnda en az n kadar word (bit) boºluk olmasý gerekir.
n sayýsý sonradan deðiºtirilmek isteniyorsa word olarak atanabilir (b0...b7 kullanýlýr)
n word (bit)
d1+n-1
d1
d2+n-1
d2
Örnek :
LD
X00001
AND DIF0
[
XCG (WL000,WL1000,WM0000)
]
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 60
19 Deðil [ Not (NOT (d)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
WR
WX
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT
 
d
Double Word

Sabit
Bit
DL,
DM

 
Bu iºlemde word’ün içindeki bitlerin deðili alýnýr.
iºlemden önce
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
iºlemden sonra
0
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1
1
1
1
Örnek :
LD
X00001
AND DIF0
[
NOT (WR0025)
]
WR0025 = H1234 “Not” iºleminden sonra WR0025 = HEDCB olur. Deðil iºlemini tekrarlarsak
WR0025 = H1234’e eºit olur.
20 Negatif [ Negate (NEG (d)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM


DL,
Sabit
Bit
DM
 
d’nin içeriðinin ikili tabanda tümleyenini bulmak için kullanýlýr.
Bu iºlem için ilk önce d’nin deðil’i alýnýr ve bulunan sonuca 1 eklenir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 61
iºlemden önce
1
1
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
1
0
1
0
0
0
1
1
0
0
1
1
1
1
1
0
0
1
0
1
+
1
iºlemden sonra
0
0
1
1
0
0
1
1
1
1
1
0
0
1
1
0
Örnek :
LD X00000
AND DIF1
[
NEG (WR0030)
]
WR0030 = H1234 ise X0 tetiklendikten sonra WR0030 = HEDCC olur.
WR0030 = HEDCC ise X0 tetiklendikten sonra WR0030 = H1234 olur.
21 Mutlak Deðer [Absolute (ABS (d,s))]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 


DL,
Sabit
Bit
DM
 
    
s’nin deðeri “0” veya “pozitif” ise d’de depolanýr ve C (R7F0) “0” olur.
s’nin deðeri “negatif” (en yüksek seviyeli biti 1) ise iki tümleyeni olarak d’de depolanýr.
Örnek :
LD
X00000
AND DIF1
[
ABS (WY0000,WX0000)
]
WX0000 = H4C1A (0 veya pozitif) ise WY0000 = H4C1A olur
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 62
d
s
R7F0
WX0000
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
1
0
1
0
0
WY0000
d
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
1
0
1
0
0
 WX0000 = HCC1A (negatif) ise WY0000 = H33E6 olur
d
s+1
WX0000
0
1
0
0
1
1
0
0
0
0
0
1
0
0
1
1
0
0
1
1
1
1
1
s
R7F0
0
1
0
1
0
0
1
0
1
s
0
+
1
WY0000
d
0
0
1
1
0
0
1
1
1
1
1
0
0
1
1
0
1
22 Binary BCD Dönüºtürme [Binary, BCD Conversion (BCD (d,s)) ]
Word
TD,SS,
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
s
Double Word
WR
WX
WY
DR,
WL
TC
DX
DY
WM

 
DL,
Sabit
Bit
DM


 
    
Bu iºlemde Hex. kodda yazýlan binary bilgi BCD bilgiye dönüºtürülür.
s H270F’den küçük veya eºit ise DER (R7F4) = 0 normal ;
s H27F0’dan büyük ise DER = 1 binary bilgi hatasý oluºur.
iºlemden önce s
C
1
iºlemden sonra
d
1
C
0
0
1
1
6
0
1
1
0
0
0
0
9
1
0
ABC ENSER Otomasyon
1
0
A
0
1
1
0
9
0
1
1
0
1
0
Binary
CC1A=6991
0
1
(BCD)
1
0
1
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
0
0
Sayfa No : 63
Örnek :
LD
AND
[
BCD
]
X00000
DIF1
(WY0000,WX0000)
WX0000 = H1B4F ise X00000 tetiklendiðinde WY0000 = H6691 olur.
Not : BCD veya BIN komutlarýnda s ve d kombinasyonlarý aºaðýdaki gibidir.
d
Word
Double word
s
Word
Double word
23 BCD Binary Dönüºtürme [BCD, Binary Conversion (BIN(d,s)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
Double Word
WR
WX
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT

 
d
s


DL,
Sabit
Bit
DM
 
    
Bu iºlemde hex. kodda yazýlan BCD bilgi binary bilgiye dönüºtürülür.
s’nin bütün dijitleri 0-9 ise DER = 0 normal
s A-F arasýnda ise DER = 1 BCD bilgi hatasý oluºur.
iºlemden önce s
6
9
9
1
(BCD)
0
1
1
0
1
0
1
iºlemden sonra d
0
1
1
0
B
0
1
0
0
4
0
1
1
1
F
Binary
0
0
0
1
1
0
1
1
0
1
0
0
1
1
Örnek :
LD
X00000
AND DIF1
[
BIN (WY0010, WX0000)
]
WX0000 = H6691 ise X00000 tetiklendiðinde WY0010 = H1B4F olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 64
Not : BCD veya BIN komutlarýnda s ve d kombinasyonlarý aºaðýdaki gibidir.
d
Word
Double word
s
Word
Double word
24 Kodlama [ Decode (DECO (d,s,n)) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M

d
Word
TD,SS,
WR
WDT,MS,
WX
TMR,CU,
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
 
s
Double Word

Sabit
Bit
DL,
DM



n
s’nin en düºük seviyeli n kadar biti 0 ise d “1” olur; 1 ise “1” kalýr.
s’nin en düºük seviyeli n kadar bitinde en az bir 1 varsa d “0” olur; 0 ise “0” kalýr.
b7
d+2n-1
b0
s
d+B
0
OBH
d
1
n bit (n=1 – 8)
0
0
2n
Örnek :
LD
X00000
AND DIF0
[
DECO (R000,WX0000,4)
]
25 Encode [ (ENCO (d,s,n)) (Kod Çözme) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
d
s

Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM


DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

n
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 65
s+2n-1
s+B
0
1
s
0
b15
b7
b0
0
OBH
d
2n
n bit (1-8)
Örnek :
LD
X00000
AND DIF0
[
ENCO (WR0000,R0000,4)
]
26 Bit Sayma [ Bit Count (BCU (d,s)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
d
s
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM

 


DL,
Sabit
Bit
DM
    
s’in içindeki “1” deðerli bitlerin sayýsýný sayarak d word’ünün içine set eder.
15
5
0
d
15 (32)
s
0 -32
...
0
1 ... 1 1 ... 1 ... 1 .... 1 .... 1 1 .... 1
“1”e set edilmiº bitlerin sayýlarý
Örnek :
LD
X00002
AND DIF2
[
BCU (WR0000,WX0000)
]
WX0000 = HA714 = 1010 0111 0001 0100 ise X00002 tetiklendiðinde WR0000 adresinin içeriði 7
olur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 66
27 Bitlerin Yer Deðiºtirmesi [ Swap (SWAP (d)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WR
WDT,MS,
L,
WX
TMR,CU,
M
Double Word
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM
RCU,CT

d
DL,
Sabit
Bit
DM

d içindeki yüksek seviyeli 8 bit ile düºük seviyeli 8 bit karºýlýklý yer deðiºtirir.
iºlemden önce d
iºlemden sonra d
0
0
0
1
1
1
0
1
0
1
1
0
1
1
0
1
0
1
1
0
1
1
0
1
0
0
0
1
1
1
0
1
Örnek :
LD
AND
[
SWAP
]
X00000
DIF0
(WR0010)
:
WR0010 = H1234 ise SWAP komutundan sonra WR0010 = H3412 olur.
28 FIFO Initial [ (FIFO INITIALIZE) (FIFIT (P,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
P
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
WM

s
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

FIFO (first in first out ) : ilk giren ilk çýkar düzeninin kýsaltmasýdýr.
Data bu düzene göre giriº sýrasýna göre hafýzaya alýnýp sýralanýr, okunacaðý zaman da ilk
kaydedilen ilk okunur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 67
I/O sayýsý
P
P-1
P-2
Set deðeri
n
0
1
2
FIFO’nun boyutu
P+n-1
n
FIFIT (P,n) : Bu fonksiyon FIFO’yu düzenleyip aktifleºtirir.
P
n
-
: FIFO’nun en yüksek I/O numarasýný set eder.
: FIFO’nun boyutunu belirler
Eðer 0 < n < 256 ise n P’nin içeriðine set edilir.
n > 257 ise n P’ye 256 olarak set edilir.
P+n-1 ifadesinde n’nin ilk deðeri olarak 0 konulduðunda bulunan P1 FIFO’nun sayýcýsýný
saklar. FIFO’nun boyutu n+2 word kadardýr.
29 FIFO Write [ (FIFWR (P,s)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
P
s
WL
DR,
TC
WM
RCU,CT
P
 
s
Double Word


DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM


: Ýçeriðine data set edecek FIFO’nun ilk I/O adresini gösterir.
: Eðer sayýcý CNT < n ise P+CNT+2 adresine s’nin içeriði set edilir ve CNT’ye 1 eklenir.
Eðer CNT > n DER (R7F4) 1 olur ve hiç bir data yazýlmaz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 68
I/O numarasý
P
P+1
P+2
n (FIFIT tarafýndan set edilir)
CNT+1
1
2
Kaydedilen data
P+CNT+1
P+CNT+2
CNT
CNT+1
P+n-1
n
s
30 FIFO Read [ (FIFRD (P,d)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
TC
WM
RCU,CT
P

s
WL
DR,


DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

1 < CNT < n olduðunda:
-
P+2’nin içeriði okunur ve d’ye yazýlýr.
P+3 yani P+CNT+2’nin içeriði bir önceki I/O numaralý adrese kendiliðinden transfer
edilir.
-
P+CNT+2’nin içeriðine sýfýr yazýlýr.
CNT’nin içeriðinden 1 çýkartýlýr.
CNT > n veya CNT = 0 olduðunda;
-
Hiçbir data okunmaz ve DER (R7F4) “1” olur.
Not : Eðer P+n+1 I/O limitleri içinde kalmýyorsa DER (R7F4) “1” olur ve hiçbir data yazýlýp
okunamaz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 69
I/O sayýsý
P
n (FIFIT tarafýndan set edilir)
FIFO Boyutu
FIFO CNT Sayýcýsý
CNT-1
1
2
P+CNT+1
CNT-1
P+CNT+2
CNT
P+n+1
n
0
Örnek :
LD
[
FIFIT
]
LD
AND
[
FIFWR
]
LD
AND
[
FIFRD
]
WR0000
10
WR0001
3
R7E3
(WR0000,10)
X00000
DIF0
(WM0000,WR0100)
X00001
DIF1
(WM0000,WL000)
FIFO (n); FIFO’nun boyutu belirtilir.
CNT sayýcýsý; içeriðine yazýlan I/O adreslerini sayar
Giriº ºartý X0 gerçekleºtiðinde WR0100, WR0101 VE WR0102’nin içerikleri FIFO’ya set edilir.
WM0002
WM0003
WM0004
WR0100
WR0101
WR0102
WR0100’ün içeriði set edilmiºtir
WR0101’in içeriði set edilmiºtir
WR0102’nin içeriði set edilmiºtir
X1 gerçekleºtiðinde FIFRD komutu aktif hale gelir. FIFRD kullanýldýðýnda CNT bir azalýr.
-
WM0002’nin içeriði WL00’a atýlarak ilk kaydedilen sayý okunmuº olur.
WM0002’nin içeriðine WM0003’ün içeriði kaydýrýlýr.
FIFIT fonksiyonunda kullanýlan 15 sayýsý da 15 tane word’ü FIFO’ya set edebileceðimizi tanýmlar.
Bu sayý geçilmek istendiðinde yani 16’ýncý sayý set edilmek istenirse FIFO’da kayýt edilecek yer
ayrýlmadýðý için 16’ýncý sayý set edilemeyecek dolayýsýyla bu sayý okunamayacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 70
31 Birleºtirme [ UNIT (UNIT (d,s,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY

s
WL
WM
RCU,CT
d
Double Word


n
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM

UNIT komutu n adet “s” word’ün en düºük seviyeli 4 bitini alarak “d” word’ünü oluºturur.
n = 4 ise
Yüksek seviye
Düºük seviye
d
B3
B2
B1
B4
b3
4 bit
s
-
B1
s+1
B2
s+2
B3
s+3
B4
n = 0 ise d’nin B1’den B4’e kadar “0” set edilir
n = 1 ise d’nin B2’den B4’e kadar 0 set edilir
n = 2 ise d’nin B3’den B4’e kadar 0 set edilir
n = 3 ise d’nin B4’ü 0 set edilir.
Örnek :
4-dijitli BCD giriº display ürünü WY0010 çýkýºýna baðlý ve her dijit WR0000 - WR0003’de baðýmsýz
olarak görüntülenir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 71
LD
X00001
AND DIF1
[
UNIT (WR0010,WY0030,4)
]
32 Daðýtma [ Distribute (DIST(d,s,n)) ]
Kullanýlabilen I/O
Word
TD,SS,
R,
X
Y
WDT,MS,
L,
TMR,CU,
M
RCU,CT
d
s
Double Word
WR
WX
WY
DR,
TC
WL
DX
DY
WM

 
DL,
Sabit
Bit
DM





n
S word’ü 4’er bit parçalayarak “n” adet “d” word’ün en düºük seviyeli 4 bitine yerleºtirir.
 n = 4 ise ;
yüksek dijit
s
B4
düºük dijit
B3
b3
B2
B1
4 bit
d
d+1
d+2
d+3
ABC ENSER Otomasyon
B1
B2
B3
B4
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 72
Örnek :
4 dijitli anahtar WX0010 baðlanýr ve her dijit bilgisi WR0000-WR0003 adreslerinde baðýmsýz olarak
depolanýr.
LD
X00001
AND DIF1
[
DIST (WR0000,WX0010,4)
]
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 73
3.1.4 Kontrol Komutlarý
1 END (Normal Çevrim sona erdirme)
Normal çevrimin sonuna konur ve çevrimi sona
erdirir
.
Normal Çevrim
Eðer alt program veya kesme çevrimi
kullanýlmamýº ise END kullanýlmasý
gereksizdir.
END
Alt Program
Kesme Çevrim
END komutu programda bir kere kullanýlmalýdýr ve önüne baºlangýç ºartý konulmamalýdýr.
CPU Hata Kodu Özel çýkýº
34
WRF001
Hata Kodu
H0010
H0022
H0032
Açýklama
Programda END komutu yok
Ýki veya daha fazla END komutu var
END için baºlangýç ºartý kullanýlmýº
2 Koºulla Sona Erdirme [ Scan Conditional End (CEND(s)) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
s
  
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
RCU,CT
Double Word
WR
WX
WY
WL
WM
DR,
TC
DX
DY
DL,
Sabit
Bit
DM
Koºul bitinin deðeri “1” ise normal çevrim sonlandýrýlarak, “0” olduðunda ise END komutuna kadar
devam ettirilerek programýn baºýna dönülür.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 74
R000 On olduðunda normal
çevrimin baºýna dönülür
Program baºlangýcý
normal çevrim programý
R000 Off olduðunda bir sonraki komut
yürütülür
R001 On olduðunda normal çevrim
. programýnýn baºýna dönülür
CEND(R000)
CEND(R001)
R001 Off olduðunda bir sonraki komut yürütülür.
END
CEND(s) komutu gerektiði kadar kullanýlmalý
CEND(s) komutu normal tarama alaný içinde kullanýlabilir.
CEND(s) komutunun önüne baºlangýç ºartý konabilir. Bu durumda hem s hem de baºlangýç
ºartý saðlandýðýnda fonksiyon gerçekleºtirilir.
34
WRF001
Hata Kodu
H0023
Açýklama
CEND komutu END komutundan sonra
yer alýyor
3 Koºulsuz Atlama [ Unconditional jump (JMP n) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
RCU,CT
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
DL,
Sabit
Bit
DM

n
Baºlangýç ºartý On olduðunda ayný numaralý
JMP n
LBL n’e (etiket) atlar ve aradaki programý
yürütmez.
Baºlangýç ºartý Off olduðunda aradaki program
Program
yürütülür.
LBL n
Özel Ýç Çýkýºlar
R7F3 = 1
Hata Kodu
H0015
WRF015
H0040
ABC ENSER Otomasyon
Açýklama
LBL n programda yok
Atlama(Jump) baºka bir program alanýnda çalýºýyor
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 75
4 Koºullu Atlama [ Conditional Jump (CJMP n(s)) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DM

n
  
s
DL,
Sabit
Bit
Baºlangýç ºartý ve R000 atlama koºulu On
olduðunda program ayný numaralý LBN n’ye
CJMP n(R000)
atlar. Aradaki program yürütülmez.
Koºullarýn her ikisi de On olmadýðýnda atlama
(jump) gerçekleºmez ve CJMP ile LBL komutlarý
Program
arasýndaki program yürütülür.
LBL n
JMP komutu kullanýldýðý alan dýºýna atlama yapamaz. Aºaðýda bununla ilgili hatalý uygulamalar
gösterilmiºtir.
Bu örnekte JMP1 kapalý alan JMP
Program Baºlangýcý
JMP1
Normal çevrim
JMP7
Alaný
JMP2
LBL3
hatasýna sebep olur, çünkü LBL1 normal
çevrim alaný dýºýndadýr. Ayný hata JMP2
JMP7 için de geçerlidir.
END
SB
Alt program
Alaný
JMP3
LBL2
JMP4
RTS
SB
Alt program
Alaný
R7F3 = 1
LBL4
JMP7
LBL1
RTS
Hata Kodu
H0015
WRF015
H0040
ABC ENSER Otomasyon
Açýklama
LBL n programda yok
Atlama(Jump) baºka bir program alanýnda çalýºýyor
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 76
5 Etiket [ Label (LBL n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
WR
WX
WY
WL
WM
RCU,CT
DR,
TC
DX
DY
DL,
DM

n
  
s
Double Word
Sabit
Bit
JMP veya CJMP komutlarý ile programýn herhangi bir bölümüne atlamayý saðlamak için atlanacak
programýn baºýna getirilir.
34
WRF001
Hata Kodu
H0001
Açýklama
LBL’nin tanýmý iki kez yapýlmýº
Örnek :
R100 On olduðunda JMP 0 icra ediliyor ama JMP 1 icra edilmiyor.Bu nedenle her scan
sýrasýnda WR0000’ýn içeriði bir deðer artacak.
R100 Off olduðunda JMP 0 icra edilmeyip JMP 1 icra edilecek. Bu durumda da WR0000’ýn
içeriði her scan sonunda bir deðer azalacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 77
6 Alt Program Çaðýrma [ Call subroutine (CAL n) ]
R,
Kullanýlabilen I/O
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
RCU,CT
DL,
Sabit
Bit
DM

n
Baºlangýç koºulu saðlandýktan sonra CALL n komutu aktif olur
Kendisiyle ayný numarya sahip alt programý devreye alýr.(alt program SB ile RTS komutlarý
arasýndadýr)
Baºlangýç koºulu aktif olmadýðýnda CALL komutundan sonraki komutlar yürütülür.
R7F3 = 1
Hata Kodu
H0013
WRF015
H0041
R000
Açýklama
SB tanýmlanmamýº
Nesting hatasý
R000 aktif deðil (Off)
R000 aktif (On)
CAL n
Diðer Program
END
SB n
Alt Program
CAL n
7 Alt Program Baºlatma [ Start Subroutine Program (SB n) ]
Kullanýlabilen I/O
R,
X
Y
L,
M
Word
TD,SS,
WDT,MS,
TMR,CU,
Double Word
WR
WX
WY
RCU,CT
WL
DR,
TC
DX
DY
WM
DL,
Sabit
Bit
DM

n
Bu komut alt programýn baºlangýcýný belirtir.(proseste rol oynamýyor)
SB n ‘deki n sayýsý ayný programda birden fazla kullanýlamaz
SB n ve RTS n her zaman çift olarak kullanýlýr
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 78
SB n komutundan RTS komutuna kadar olan alt program END komutundan sonra kullanýlýr.
34
WRF001
Hata Kodu
H0004
H0013
Açýklama
SB’nin tanýmý iki yerde yapýlmýº
SB tanýmlanmamýº
END
SB 0
Alt program 0
SB 1
Alt program 1
RTS
SB0
SB1
8 Alt Program Bitirme [ End of subroutine program (RTS) ]
Bu komut alt programýnýn sonuna gelindiðini bildirir.
Bu komut iºletildiðinde program CAL n komutunun bulunduðu satýrý takip eden satýrdan
yeniden devam eder.
Baºlangýç ºartý kullanýlmaz
34
WRF001
R000
Hata Kodu
H0011
H0013
H0030
Açýklama
1
3
2
RTS tanýmlanmamýº
RTS alan kodu
RTS baºlangýç koºul hatasý
CAL 0
END
SB 0
Alt program 0
R001
CAL 1
Alt program 0
RTS
SB1
Alt program 1
RTS
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 79
4 ACTWIN 3.24
4.1 ActWin Genel ve LD (Merdiven Diyagramý) Ýle Programlama,
Bu bölümde ActWin
programý içerisindeki menüler arasýnda dolaºarak küçük projeler
oluºturulacaktýr.
Bu bölümde ayný zamanda ActWin SoftPLC simülasyon olarak çalýºtýrmak için amaçlanan projeleri
oluºturulacaktýr. Burada bazý farklýlýklar vardýr, örneðin; donaným konfigürasyonu ve adreslerin
seçimi diðer amaçlanan sistem projelerinde farklýlýk içermesine raðmen projelerin oluºturulmasýnda
kullanýlan biçim, metod ve adýmlar aynýdýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 80
4.2 Yeni Bir Projenin Oluºturulmasý
 Actwin programýný açýnýz
Böylece yandaki pencereler ekrana
gelecektir.
Bu pencerede görüldüðü üzere üç seçenek
vardýr, bunlar
Open existing project : Var olan
projeleri açmak için
Load Bes.hpg : Üzerinde çalýºýlmýº en
son projeyi yüklemek için
Create new project : Yeni bir proje
oluºturmak için kullanýlacaktýr.
 “Create new project”
mouse ile seçiniz.
 Tamam
için
Okey
týklayýnýz.
seçeneðini
butonunu
Ekrana bir seçim yapmaya yönlendirecek
olan
yandaki
diyalog
penceresi
ekrana
gelecektir;
 Liste halinde verilmiº olan
seçilebilir
target
(hedef)
sistemden ActWin SoftPLC’yi
seçiniz.
 Tamam için Okey butonuna
týklayýnýz.
Eðer yandaki gibi bir diyalog kutusu ile
karºýlaºmaz iseniz, ActWin SoftPLC tek
seçilebilir target sistemi olup otomatik
olarak seçilmiºtir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 81
Bundan
sonra
seçmek
istediðiniz
PLC
programlama dilini seçimini yapacaðýnýz yeni
pencere ekrana gelecektir.




FBD (Functional Block diagram)
IL (Instruction List)
SFC (Sequential Flow Chart)
LD( Ladder)
IEC1131-3 modunda hepsi mümkündür.
LD
seçeneðini seçiniz, ve Okey butonunu
týklayýnýz
Böylece 3 ana pencereye sahip olan aºaðýdaki ekraný göreceksiniz
1-Programlama penceresi (Function bloklarýn oluºturulduðu ve programýn yazýldýðý pencere.)
2-Proje Penceresi ( Projenin donaným ve yazýlým konfigürasyonun oluºturulmasýnda yardýmcý olan
pencere)
3-Sembol penceresi ( Giriº ve çýkýº gibi tüm sembollerin gösterildiði yer)
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 82
Yeni proje oluºturulduðunda ayný zamanda ActWin SoftPLC minimize edilmiº olarak start
menüsünde yerini alacaktýr. ActWin SoftPLC ikonunu pencerenin taskbar çubuðunda görebilirsiniz
 ActWin SoftPLC ikonunu veya Alt +Tab kýsayol tuºunu kullanarak ActWin SoftPLC’yi
açabilirsiniz.
1
2
3
4
Üst kýsa yol tuºlarýnýn görünüºü yukarýdaki gibi olacaktýr.
Aºaðýdaki gibi gruplandýrýlýrsa:
5
6
1-Dosyalamanýn yapýlmasý ve yazýcýdan çýkýº alýnmasý
2-Kesme, yapýºtýrma, geri alma vs.
3-Zoom büyütme araçlarý
4-Ladder
(
Merdiven
diyagramý )
programlanmasýnda kullanýlýr.)
için edit
menüsü
(gri semboller
5-Yardým menülerini içerir.
6-On-line ve haberleºme
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 83
özel PLC
View menüsünden Large Toolbars
seçildiðinde;
butonlara
toolbar
klavye
içindeki
ile ulaºým yolu
gösterilecektir.
(Alt+V+L)
Buton üzerinde mouse okunu butonun sol
tarafýnda basýlmadan tutulduðu zaman
buton ile ilgili bilgi alýnabilir.
Ladder (Merdiven )diyagramýnýn oluºturulmasý için gerekli edit(düzenleme) butonlarý aºaðýdaki
gibidir.
1-Seçim
2-Hat çizilmesi
3-Kontak sembolü
4-Coil sembolü
5-Aritmetik komutlar*
6-Özel karºýlaºtýrma kutusu*
7-Özel karºýlaºtýrma kutusu *
8-Portatif ve parçalanmýº
1
2
3
4
5 6
7
8
*Yalnýz SoftPLC için deðil : Özel PLC modu için de geçerlidir.
4.3 Hardware(Donaným) Konfigürasyonu
PLC
programýný
çalýºtýrmak
ve
donanýmýný oluºturmak için Hardware
configuration seçeneðini çift týklayarak
seçtiðiniz zaman ekrana <empty>(boº)
slot donanýmý görünecektir.
Bu slotu kaynak(CPU)
ABC ENSER Otomasyon
modül olarak,
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 84
yani bu slot fieldbus master olarak
tanýtýlacaktýr.
Empty
slot
mouse’un
seçeneði
sað
üzerinde
butonuna
iken
basarsanýz
ekrana yandaki gibi bir menu gelecek ve
bu menüden “Add Module” seçeneðini
seçtiðimizde
ekrana
bütün
modülleri
seçmemize yardýmcý olan bir diðer menu
ekrana gelecektir.
Buradan uygun olan master modülü
listeden seçiniz. ActWin SoftPLC için
Hilscher Fieldbus Master modülü seçilir.
Daha once Empty olan slotun ismi
Hilsher Master olarak deðiºecektir. Bu
iºlemden sonra slave modüllere baðlantý
yapabiliriz.
Ayný
iºlemleri
yani
<empty>
slot
üzerinde iken mouse’un sað tuºuna
basýlýr ve gelen menüden “Add Module”
seçeneði seçilirse,
Ekrana aºaðýdaki gibi bir menu gelecek.
Slave module yeni boº slot içine yerleºtirildiðinde aºaðýdaki gibi bir görüntü oluºacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 85
Burada Project Actwin2 dizinin alt dizini olan Hardware configuration (yukarýdaki ºekilde) yer alan,
tuºuna basarak bu dizinin alt dizinlerinin görülmemesini saðlayabiliriz.
4.4 Giriº ve Çýkýº Sembollerinin Ýsimlendirilmesi
Slave modül üzerinde mouse’un sað
tuºunu týklayýnýz ve
gelen menüden
Semboller/Adresler seçeneðini seçiniz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 86
Bu
seçeneðin
seçilmesi ile ekrana
gelen menüde; CPU
içindeki her bir adres
için
bir
sembol
tanýmlayabilirsiniz.
(Bazý
karakterlerin
girilmesine
IEC
standartlarýnca
izin
verilmez.Bu durumda
yardým menüsünden
faydalanýnýz.)
I/O module içindeki
adresler
için
semboller giriniz.
CAD, Word, Excel
programlarýndan
Kopyala/Yapýºtýr
komutu
vasýtasýyla
Name
(Ýsim
Kolonuna) semboller
aktarýlabilinir.
Ýlk hücreyi seçiniz ve
<Ctr+V> basýnýz
Buradaki
butonlarý
kullanarak
bir
modülden
diðerine
geçiº yapabiliriz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 87
4.5 Merdiven Diyagramýnýn ( Ladder Program ) Oluºturulmasý
Yukarýdaki araç çubuðundan Kontak sembolünü týklayarak veya F10 tuºuna basarak bir kontak
oluºturulur.
4.5.1 Bir kontak oluºturulmasý
Yukarýdaki çubuktan kontak sembolü seçildikten sonra mouse okunun kontak sembolü birlikte
görülecektir. Kontaðýn ekleneceði noktaya gelindiðinde mouse’un sol tuºuna basýlý tutularak baðlantý
yapýlacaðý noktaya sürüklenir. Mouse’u yaklaºýk olarak nereye baðlantýsýný yapacaksanýz oraya
sürükleyiniz. Ve sembol proje üzerinde görününceye kadar.klik edip mouse’un sol butonuna
basýnýz.Ayný iºlem klavye üzerinden kursor hareket ettirilirek yapýlýr ve Enter’a basýlýr.
4.5.2 Sembol ve Adres Tanýmlama
PLC programlamanýn en önemli bölümü sembol ve adres tanýmlamadýr. Birçok programlama
hatalarý,
hatalý
adres
tanýmlamalarýndan
ve
bazý
hatalarýn
iki
kez
kullanýlmasýndan
kaynaklanmaktadýr.ActWin programý bize maksimum rahatlýk, rehberlik ve adreslerin kontrol
edilmesine olanak tanýmaktadýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 88
Kontaklarýn tipleri belirlenir
Adreslerin ve sembollerin isimlerin araºtýrýlmasý veya tanýmlanmasý için kolaylýk saðlamak ve bir
düzene sokmak için otomatik olarak yukarýdaki menü ekranda görülecektir.
4.5.3 Sembollerin Ýsimlerinin Yazýlmasý
Sembolün ismi olmadýðý zaman ilk boº adres size önerilecektir. Bu da size yeni sembollerin daha
hýzlý bir ºekilde oluºturulmasýný saðlayacak ve adreslerin iki kez kullanýlma olasýlýðýný yok edecektir.
Semboller
yazýldýðýnda,
girilen
semboller yandaki menüde olduðu gibi
liste halinde görülecektir.
(L harfi “Local (yerel) semboller için
durmaktadýr Standart modüller için
önemsenmeyebilir.
Varolan sembolün seçilmesi:
Sembolün
isminin
yazýlmasý
yerine
listeden seçilebilir
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 89
Yeni sembolün oluºturulmasý:
Yeni sembol iki kez kullanýlmamýº ise
ve önerilen adres OK ise Enter’a
basarak yeni sembolü oluºturabilirsiniz.
Sembol için seçilmiº olan adresin
yazýlmasý:
Eðer özel bir adres oluºturmak
istiyorsanýz Memory adresi klik edip
neyi yazmak istiyorsanýz yazýnýz.Eðer
bu Input ise %I, Output ise %Q
olacaktýr. Ayný zamanda adres boº
býrakýlabilinir veya Memory adres
penceresine direk olarak numara ile
birlikte adres yazýlabilir.
Adres numarasýnýn seçilmesi:
Ýlk
boº
adres
yazmanýz
için
önerilecektir.Kabul
edebilir
veya
istediðiniz numarayý yazabilirsiniz ve
tamam için Enter’a basýnýz.
Ayný zamanda Next free butonuna
basarak
gelecek
uygun
adresi
seçebilirsiniz.
Kullanýlmýº adresler:
Önerilmemesine
raðmen
bazý
durumlarda adresin direk olarak
kullanýlmasý daha kolay olmaktadýr.
Sadece
adresi
yazýnýz.
Adreste
gösterilen
sembol
daha
sonra
kullanýlacak veya eðer bir sembol yok
ise geçiçi yeni bir sembol “_%Q1.4”
oluºturulacaktýr.
(Bütün adreslerin bir sembolü olmak
zorundadýr.)
Sembolleri böyle yazmayý denediðiniz
zaman daha çabuk yazabildiðini
görebileceksiniz.
Create Symbol area Bir iºlemde
sembollerin numaralarýný tanýmamýza
olanak tanýmaktadýr.(Daha detaylý bilgi
için aritmetik kutu içine bakýnýz.)
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 90
4.5.4 Seri Baðlantý yapmak
Yeni kontak oluºturma iºlemini tekrarlayýnýz ve ilk kontaðýn sað tarafýna bunu ekleyiniz.Yeni kontak
için sembol ve adresleri veriniz veya boº býrakýnýz.
Sonra sembol penceresinde yeni sembol görünecektir.Bu pencere bazý bilgilerde verecektir
Ladder Merdiven diyagramýnýn semboller kullanýlmaksýzýn oluºturulmasý
Her
bir
kontak
için
sembol
oluºturulmadan ladder (merdiven)
diyagramýnýn
oluºturulmasý
için
“Automatic pop up” disable edilip
tamam
için
Okey’e
basýnýz.
Böylece yeni oluºturulan kontaklar
isimsiz ve sembolsüz olacaktýr.
.
Eðer kontaðýn konumunu deðiºtirmek
istiyorsanýz
Mouse’un sol butonuna basýlý tutmadan
önce Shift tuºuna basýnýz.
Ayný iºlemi Properties Windows
menüsünden
Ýnverted seçeneði
seçilerek de bu iºlemi gerçekleºtiribilirsiniz.
(Merdiven diyagramýnýn geniºliði aldýkça
esnektir saða doðru giderek geniºlemekte
ve böylece birden fazla kontak eklenmesine
olanak kýlmaktadýr.)
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 91
4.5.5 Paralel baðlantý yapmak
Paralel baðlantýnýn yapýlmasý mouse okunu
yatay düzlemde paralel baðlantýnýn
baºlangýç noktasý olacak yere yerleºtirilmesi
ile baºlar ve mouse’un sol butonuna basýlýr
aºaðýya doðru sürüklenir taki son noktaya
kadar.
Klavye ile ayný baðlantýnýn yapýlmasý:
Klavyenin okuyla hareket edilerek baðlantý
yapýlacak noktaya kadar gidilir ve <insert>
klavyede bulunan insert butonuna basýlýr
nereye baðlantý yapýlmak isteniyorsa oraya
kadar yön tuºlarý ile hareket edilir iºlemi
sonlandýrmak için ise Enter tuºuna basýlýr.
Paralel Baðlantýnýn araya yerleºtirilmesi
Paralel baðlantýyý yapmak için yapýlan
iºlemlerin aynýsý burada tekrarlanýr.
Seri kontak baðlantýsý yapmak:
Burada mouse’un okunu seri olarak baðlantý
yapýlacak noktaya gelince mouse’un sol
tuºuna basýlarak kontak yerleºtirilir.
Sonradan iki kontak arasýna kontak eklenmesi
için mouse’un oku iki kontak arasýndaki
çizgiye getirilerek sol butonuna basýlarak
yeni eklenecek olan kontak yerleºtirilir.
Dikey çizgilerin çizilmesi için; çizim
toolbar’dan kalem butonunu seçiniz ve
nereye çizilecek çizginiz baºlangýç noktasý
oluºturulduktan sonra mouse’un sol butonuna
basýlarak sürüklenir taki çizginin son
noktasýna kadar.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 92
4.5.6 Yeni bir Çýkýº Oluºturulmasý
Yukarýdaki araç çubuðundan coil sembolü seçilir ve yeni bir kontak oluºturulmasýnda izlenen bütün
prosedür aynen burada uygulanýr.
 Paralel Çýkýº (Coil) Oluºturulmasý :
Paralel kontak oluºturulmasýnda izlenen iºlemler bu baðlantý içinde aynen geçerlidir.
 (Ayrýlmýº) Kontak veya Coillere Bir Sembol Verilmesi veya Deðiºtirilmesi
Belirlenmiº olan kontak veya coil(çýkýºý) seçiniz. Çift týklayarak veya mouse’un sað tuºuna basarak
ve çýkan menüden Properties seçeneðini seçiniz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 93
Gelen menüde Search/Enter Sembol penceresi görünecektir. Buraya yeni sembolleri yazabilirsiniz.
Sembollün oluºturulmasýnda harf sayýsý ile sýnýrlandýrýlmamýº ama pratiklik açýsýndan sembollerin
çok fazla uzun tutulmamasý faydalý olacaktýr.Yalnýzca sembollerin oluºturulmasýnda arada boºluk
býrakamýyoruz.
Eðer tasarlanmýº bir adres yok ise baºlangýçta
Next Free ve software tarafýndan ilk boº
adres bu oluºturulan sembol için atanacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 94
Tamam için Ok týklayýnýz ve coil (çýkýº) oluºturulmuº olunacaktýr.
Ayný iºlemi diðerleri içinde tekrarlayýnýz.
Ýkinci satýrýn oluºturulmasý Araç Çubuðundan Kontak
sembolü seçilir ve bunun ilk bloðun altýna sürükleyip
bu noktaya yerleºtirilirse yandaki ºekil oluºacaktýr.
Yeni oluºturulan kontak için sembol ve adres
oluºturulmasý gerekecektir.
4.6 Sistem Kütüphanesi (The System Library)
Sistem kütüphanesini açtýðýnýzda karºýnýza iki adet alt
dizin gelecektir.
Bunlardan ilki IEC Standartlarýna göre fonksiyon ve
fonksiyon gruplarýný gösterir.
Diðeri ise IEC karºýlaºtýrma fonksiyonlarý ve fonksiyon
gruplarýný gösterir.
Burada pratik uygulamalar için çok yararlý bilgiler
mevcuttur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 95
4.7 Fonksiyonlarýn Oluºturulmasý
Buradan fonksiyon butonunu seçiniz. Fonksiyonu seçmenin en kýsa yoludur.Bu seçim gerçekleºtikten
sonra ekrana seçimini yapacaðýnýz fonksiyonlarý içeren bir liste ekrana gelecektir.
Bütün fonksiyonlarýn bir de lojiksel kýsa bir ismi vardýr.
Fonksiyonu bu listeden seçmek için sað taraftaki scroll çubuðu ile aºaðýya doðru ininiz ve seçmek
istediðiniz fonksiyonu seçiniz.
Ayný zamanda fonksiyonun lojiksel kýsa
isminin baº harfini veya tamamýný Function
Format
kýsmýna
yazmaya
baºladýðýnýzda
ekrana ilgili fonksiyon gelecektir
Ayný zamanda fonksiyonun içeriði ile ilgili
olarak daha detaylý bilgi bulabilirsiniz
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 96
Burada listeden fonksiyonun seçimini
yaptýktan sonra mouse’un sol tuºuna
basýlý
tutarak
nereye
fonksiyonu
yerleºtirmek istiyorsanýz oraya kadar
sürükleyip býrakýnýz.
Ayný ºekilde fonksiyonlarý eklemenin bir
diðer yolu da Sistem kütüphanesinde yer
alan alt
dizinlerden ilgili fonksiyon
bulunur ve üzerinde iken mouse’un sol
tuºuna
basýlý
tutularak
nereye
yerleºtirilecek ise fonksiyon oraya kadar
sürüklenip býrakýlýr.
4.8 Sembollerin Tanýtýldýðý Alan
Sembollerin tanýtýldýðý yer çok önemli bir özelliktir.
Data1 ve Data100 arasýnda datalarýn hafýzada bir alanda tutulmasýný istiyorsan veya 4 analog giriºin
bir satýrda yer almasýný istiyorsanýz.
Eðer biz bir analog giriºi, analog modül ile sabit bir “1234” sayýsý ile karºýlaºtýrmak istiyorsak bir
sembol oluºturmak zorundayýz. Menüden S harfinin yer alan butonu týklayýnýz karºýnýza aºaðýdaki
gibi bir pencere gelecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 97
Burada Search/Enter penceresine sembolün adýný yazýnýz ve Symbol Type penceresinden ise
“WORD’ü” seçiniz, sonrada Next free address kýsmýndan WX’I seçiniz ve Area size kýsmýna ise 4
yazýnýz. Böylece 4 analog giriº bir satýrda oluºturulmuºtur.
4 adet Analog giriº adresi otomatik olarak oluºturulmuºtur.
Buradan listeden Analog_Input2’yi seçiniz ve mouse’un sol butonuna basýlý tutarak baðlantý
noktasýna kadar sürükleyiniz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 98
Burada sabit deðeri yazmak için mouse ile
çift týklayýnýz veya mouse’un sað tuºuna
basýnýz ve yanda çýkan menüden Properties
seçeneðini seçiniz.
Bu seçim gerçekleºtikten sonra ekrana aºaðýdaki ekran gelecektir.
Burada Symbol/Constant value olan pencereye sabit deðer girilir.Ayný zamanda mikroskop ile ilgili
deðiºkenin tanýmlanmaktadýr.
Sonuç yukarýdaki gibi olacaktýr
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 99
4.9 Satýrlara Açýklama Eklenmesi
Comment butonunu seçiniz ve mouse ile açýklama yapýlacak noktaya gidiniz ve mouse’un sol tuºuna
basýp býrakýnýz.
Yapýlmak istenen açýklamalarý yazýnýz ve Tamam için Okey tuºunu týklayýnýz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 100
4.10 Komut Seçimini Kullanarak Program Yapýsýný Oluºturulmasý
Programýn kapasitesi artýkça, programýn yapýsýný oluºturulmasýnda yardýmcý bir özelliktir. Bu
programýn bir alanýndan diðer farklý bir kýsmýna geçmeye olanak saðlayacaktýr.
Eðer Section comment penceresini seçer isek: yapýlan açýklama aºaðýdaki gibi görünecektir.
Açýklamanýn önünde yer alan
kutusunu týklattýðýmýz zaman kutu
yer alan program satýrý görünmeyecektir.
dönecek ve programýn altýnda
4.11 Projeden Çýktý Alýnmasý
Projeden çýktý alýnmasý için bir baºlýk ve alt yazý
oluºturulmasý gerekmektedir.
Öncellikle Settings – Print Settings- Footer seçeneði
seçilir.Bunun sonunda ekrana daha önceden
oluºturulmuº bir alt yazý metin formatý gelecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 101
Mouse’un sað tuºuna basýnýz ve gelen listeden seçiniz.Bütün text  iºareti ile baºlar. Burada gelen
pencerede projenin ismi, tarihini ve birim ismi yazýlýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 102
4.12 Sembol Penceresinin Ýçeriðinin Taºýnmasý
Öncellikle sembolleri sol sütünden klik Sonra diðer uygulama programlarýna yani Excel
ederek seçiniz.
MS Word veya CAD sistemine gidiniz
paste
butonunu
týklayarak
yapýºtýrýnýz
Copy butonunu týklayarak iºaretlemiº
olduðunuz sembolleri kopyalayýnýz.
Sayfa Görünüºüne Bakýlmasý:
Sayfanýn nasýl göründüðünü görmek için butonu týklayarak aºaðýda sayfa düzeninin nasýl olduðunu
görebilirsiniz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 103
4.13 Ayarlarýn Deðiºtirilmesi
Ayarlarýn deðiºtirmesi için Tools
menüsünden ActWin settings veya Driver
Setting seçilir.
ActWin settings seçeneðini seçildiðinde
ekrana Settings adlý bir menü ekrana
gelecek “PLC specific mode seçilmiº
olarak baºlayacak, bu da bize sadece
yazýlan programýn uygun olup olmadýðýný
gösterir.
Eðer IEC1131-3 programlamasýna geri
dönmek istenirse IEC1131-3 seçiniz veya
Mixed mode seçeneðini seçiniz.
Ayný menü içerisinde Language(Dil)/
Display(Gösterge)/Save(Kayýt)
Save menüsünden otomatik kayýt seçilirse
hangi aralýklarla kayýt edileceði belirtilir.
Display modundan yüksek çözünürlük
display modu seçilir.
Ayný zamanda fontun büyüklüðünü
yazabilirsiniz.
Eðer High contrast seçilirse ekranýn görünüºü aºaðýdaki gibidir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 104
4.14 Satýrlarýn ve Açýklamalarýn Kesilmesi / Yapýºtýrýlmasý / Hareket Ettirilmesi
Mouse yandaki gibi olduðunda
, hangi satýr veya açýklama iºaretlenmek isteniyorsa oraya gidilir
ve mouse’un sol tuºuna basýlýr. Eðer birden fazla satýrýn veya açýklanmanýn seçilmek istenirse Ctr
basýlý tutularak iºaretlenmek istenen yerlere gidilerek sol tuºa týklanýr ve seçilir. Seçilen satýr veya
açýklanma bir dikdörtgen ile çevrelenir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 105
Burada taºýmak istenen bir satýr iºaretlendikten sonra mouse sol tuºuna basýlý tutularak sürüklenerek
nereye taºýnmasý isteniyorsa oraya kadar gidilir.yukarýdaki örnekte olduðu gibi.
Delete veya Cut/Copy/Paste komutlarýný kullnarak satýrý silebiliriz.
4.15 Adreslerin Açýklanmasý
<Ctr+F3> adres bulmak için,
<Shift+Ctr+F3> sembolün baºka bir sembol ile deðiºtirilmesi için kullanýlýr.
Adreslerin daha çabuk bulmanýn bir diðer yolu
ise mouse sembolün üzerinde iken sað tuºa
basýnýz ve ekrana yandaki menü gelecektir.
Buradan Cross referense seçeneðini seçtiðinizde
ise bu sembolün bulunduðu bütün satýr ve durum
konumlarýný gösteren (açýk veya kapalý kontak)
bir liste ekrana gelecektir. Gelen listeden gitmek
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 106
bir liste ekrana gelecektir. Gelen listeden gitmek
istediðiniz satýrý çift týklarsanýz programda o
satýra gideceksiniz.
PLC konfigürasyonunu deðiºtirmek zorunda
kaldýðýmýzda ; konfigürasyona yeni bir modül
eklenebilir.
4.16 Adreslerin Taºýnmasý
Move ikonunu seçiniz. Ekrana
Move Address menüsü
otomatik olarak gelecektir.
Her bir grup için taºýnmak
istenen ilk ve son adresi ve
yeri tanýmlayýnýz.
Sonra Move butonuna basýnýz
ve sembolün deðiºtiðini
göreceksiniz.
Bütün adresler deðiºene kadar
devam ediniz.
Listede ve ladder
diyagramýnda yer alan bütün
I/O adresler deðiºecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 107
4.17 On – Line Programming
Communication/Transfer(Haberleºme/Transfer)
1
2
3
4
5
6 7
1RUN (Start the PLC)
2-
Stop
3-
Monitor
4-
PLC’ye programýn transfer edilmesi
567-
PLC’den programýn alýnmasý
On-line olarak haberleºme(PLC-PC arasý karºýlaºtýrý)
Programýn güncellenmesi(Program on-line olarak yazýlýrken aktif
Ayný zamanda Communication menüdende ayný iºlemleri yapabiliriz.
PLC programýnýn PLC’ye aktarýlmasý için
On – line butonuna basýnýz
: On-line tamam olduðunda buton deðiºecektir
ve transfer
butonlarý aktif olmayacaklardýr.
Bundan sonra gözlemek için
ABC ENSER Otomasyon
monitor butonuna basýnýz.
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 108
4.18 Monitor Windows
Ekranda satýrlar tarafýnda gösterilmeyen programýn deðiºik kýsýmlarýndaki bilgileri görmek
ihtiyacýnýz olabilir.
Bu nedenle bir veya daha fazla I/O Monitor tablosu oluºturulur.
Settings directörünün altýndaki Monitor
directörün üzerinde iken Mouse’un sað
butonuna basýnýz. Ekrana gelen menüden
“New monitor I/O table” seçeneðini
týklayýnýz. Otomatik olarak gelen menüye
Monitor table ismini yazar isek,
MONITOR1 gibi
Monitor
directörüsünün
oluºturulan
Monitor
içinde
yeni
table
görünecektir.Bunun içeriðini tanýmlamak
zorundayýz. Yeni oluºturulan monitor
table ikonunun üzerine gidip mouse’un
sað tuºunu týklar isek çýkan menüden ise
New
Monitor
Symbol
seçeneðini
seçelim.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 109
Gelen Monitor table for monitor1 penceresinden iki ºekilde sembol seçebilirsiniz: S butonunu
týkladýðýnýz zaman ekrana aºaðýdaki pencere ekrana gelecektir.
veya Symbols for Program main penceresinden sembol seçilir ve sürüklenerek Monitor table for
monitor1 penceresine taºýnýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 110
Oluºturulan Monitor Penceresi ekranýn herhangi bir yerine yerleºtiriniz boyutunu ayarlayýnýz.
Farklý amaçlar için deðiºik Monitor Pencereleri oluºturulabilir ve bunlarý ayný ekran üzerinde
görüntüleyebilirsiniz. Kopyalanmak suretiyle Excel ortamýna taºýnabilir.
4.19 On – Line Deðiºiklik
Off-line modunda iken PLC programýn yazýlmasýna devam edilir. Bu durumda satýr veya satýrlar
deðiºmiº ama PLC programý güncellenmemiº olacaktýr. Bu durumda Güncelleme butonu
aktif
olacaktýr. Bu butona basýldýðýnda PLC programý güncellenmiº olacaktýr ve iºaretler görünmeyecektir.
Ve güncelleme butonunu aktif olmayacaktýr.
.
4.20 Fonksiyon Bloklarýnýn ve Fonksiyonlarýn Oluºturulmasý
Programlarýn bir kýsmý ayný programýn tekrar edilmesi veya diðer bir programlarýn fonksiyon veya
fonksiyon bloklarýný içermektedir.
Fonksiyon veya fonksiyon bloklarýnýn arasýndaki fark Fonksiyon herhangi bir hafýzaya sahip
olmadýðýndan dolayý bize daima Fonksiyonun hesaplanan sonucunu söyler içeriðine bakarak
Örneðin; ADD_INT bir fonksiyon
Fonksiyon Bloðu ise bir bir tipten diðerine doðru durumu korumaktadýr.
Örneðin, TON ise bir fonksiyon bloðudur.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 111
Kullanýcý tanýmlý Fonksiyon ve Fonksiyon bloklar oluºturulabilinir.
4.21 Bir Fonksiyon Bloðun Oluºturulmasý
Proje directörüsünde iken mouse’un
sað tuºuna basýnýz ve çýkan menüden
New Function Block(Yeni Fonksiyon
Bloðu) seçeneðini seçiniz. Ekrana
gelecek olan menüde Name(Ýsim)
penceresine fonksiyon bloðunun adýný
yazýnýz.
FB bir isim giriniz.
Ýsmi girilen yeni Fonksiyon Bloðu
mevcut Proje dizinin altýnda
görünecektir.
Yeni FB üzerine çift týklandýðýnda
FB’in tanýtýlmaya baºlandýðý yeni bir
pencere ekrana gelecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 112
Uygulama esnasýnda Suyun akýºýný hesaplamak için birkaç kez kullanýyoruz. Parametreler deðiºik
pulse sayýcýlarýdýr.
Programý oluºturur gibi FB’nin içeriðini oluºtur.Mevcut programdan bir parça Kopyala/yapýºtýr ile
programdan FB’ye taºýnýr.
FB içinde fiziksel bir adres yoktur.Eðer bunlar Giriº ve Çýkýº adresleri ise tanýmlamak zorundasýnýz
veya yerel olarak FB içinde gösterilmiº ise.
Sembol penceresine gidiniz FB için
otomatik olarak oluºturulan Sembol
penceresine gidiniz.
L’yi çift týklayýnýz ekrana
Properties penceresi gelecektir.
Bu pencereden de görüleceði üzere
bütün semboller Local olarak
görülecektir. Burada sembollerin
özellikleri görülecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 113
Eðer sembolü Giriº veya çýkýº
sembolü olarak deðiºtirmek
istiyorsanýz bunu
gerçekleºtirebilirsiniz.
Ayný iºlemi diðer semboller için
tekrarlayýnýz. Ayný zamanda bu
butonlarý semboller arasýnda
dolaºmak içinde kullanabilirsiniz.
Bu durumda sadece bir tane giriº ve
bir tanede çýkýº sembolüne
ihtiyacýmýz vardýr. Diðerleri Local
olarak kalabilir.
Projenin üst kýsmýnda yer alan Main
dizinini týklayarak Main(Ana)
programa geri dönelim.
Yeni FB Project dizininde alt dizin
olarak yer almaktadýr. Yani bu
bloðu defalarca program içinde
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 114
kullanabiliriz. Bunun için FB’yi
mouse’un sol tuºuna basýlý tutularak
sürükleyip, programda bir yerde
býrakýlýr, FB bloðunun giriº ve
çýkýºlarýnýn baðlantýsý yapýlýr.
4.22 Tanýmlý Fonksiyonlarýn Kullanýlmasý
Bir fonksiyon veya FB oluºturulmasý
arasýndaki fark, Eðer bir fonksiyon
oluºturulursa bir adet Input (EN) ve bir
tane çýkýº (ENO) olacaktýr buna karºýlýk
diðerinde yalnýz bir tane çýkýº olacaktýr.
Çýkýºýn ismi Fonksiyon ismi olarak
tanýmlanacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 115
4.23 Sayfalarýnýn Çýktýsýnýn Alýnmasý
Yazýcý butonunu týklayarak bütün projenin çýktýsýný alabilirsiniz.Ayný zamanda “Print” seçeneði
seçilirse File menüsünden çýkýº ile ilgili daha çok bilgi alabilirsiniz.
Nereden çýkýº alýnmasý istiyorsanýz
orayý seçiniz ve print butonuna
basýnýz.
Sembollerden çýktý almanýn bir yolu
da aºaðýdaki araç çubuðundan ilgili
butonu seçmek.
Çýkýº listesini belirledikten sonra
Print butonunu týklayýnýz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 116
4.24 Birden Fazla Programýn Kullanýlmasý
Bir projenin içinde birden
fazla program oluºturulabilir.
Projeye baºladýðýnýz zaman,
Program Main(Ana) olarak
adlandýrýlýr ve bu program
daima CPU’nun içindedir. Bu
bir projeye baºlamanýn en
kolay yoludur.
Eðer programý deðiºtirmek
istiyorsanýz bunu menüdeki
dizininden sürükleyerek
CPU’nun içine
yerleºtirebilirsiniz.
CPU böylece bir baºka
program tarafýndan
yönlendirilecektir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 117
4.25 Kullanýcý Kütüphanesi
User Library(Kullanýcý Kütüphanesinin içerisine) Programlarý,Fonksiyonlarý,Fonksiyon Bloklarýný,
Donaným konfigürasyonunu, Monitor özelliklerini , Data hafýza sahasýný, yazýcý ayarlarýný tekrar
kullanmak üzere kayýt edebilirsiniz.
Burada User Library dizininde iken mouse’un
sað tuºuna basýldýðýnda yandaki menu ekrana
gelecek böylece bu dizinin altýnda alt dizin
oluºturulacaktýr.
Ana menüden User Library arasýnda
kopyala/yapýºtýr komutlarý ile kolayca
Programlar v.s. bu dizinin altýna taºýnabilinir.
Bu iºlemler yapýldýðýnda yandaki menu
olacaktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 118
5 UYGULAMA
5.1 Sayma Programý
0’dan HFFF ‘e kadar sayan ve bu sayýlarý BCD olarak deney setindeki çýkýºlara aktaran programý
yazýn.Sayma iºleminin hýzý deney setindeki input butonlarý tarafýndan belirlensin max hýz 100ms.
olsun.
Ýpuçlarý:
-
Ýnput ve outputlarý bir word’ün elemanlarý olarak düºünün.
Deney setindeki inputlar sýrasýyla 20 21 22 23 24 25 26 27 =HFF’i belirtir.Outputlarda ayný ºekilde
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 210 211 =HFFF’i belirtir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 119
5.2. Band Otomasyonu
Bir fabrikadaki band sisteminde start anahtarýna basýldýktan üç saniye sonra birinci band çalýºsýn
birinci band çalýºtýktan üç saniye sonrada ikinci band çalýºasýn ve ikinci band çalýºtýktan sonra da
üçüncü band
çalýºsýn,üçüncü band çalýºtýktan üç saniye sonra birinci band dursun ,birinci band
durduktan üç saniye sonra ikinci band dursun , ikinci band durduktan üç saniye sonra da üçüncü
bandýn durmasý istenmektedir.
Ayrýca devrede acil durdurma anahtarý olmasý istenmektedir.Gerekli devreyi tasarlayýnýz.
Deðiºken Atanmasý:
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 120
Devre Plan ªemasý:
Görüldüðü üzere bu devrede
yapacaðý
“sayýcýlar” kullandý. Sayýcýlarý kullanarak devrenin ne zaman ne
belirlendi ve böylece istenen koºullarý saðlandý . Reset iºleminde buton yerine anahtar
kullanýldý. Anahtara basýldýðý zaman bütün çýkýºlar resetlenecek. Ancak çevrim tamamlanmadýysa ve
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 121
çevrim süresi tekrar baºa dönmemiºse reset anahtarý açýlýrsa devre hangi konumda ise o konumda
devam edecek.
5.3. Display Programý
5 Hz aralýklarla motorun hýzýný seven segment display`e yazan programý yazýnýz. Algýlayýcý
özellikleri aºaðýda belirtilmiºtir.
Algýlayýcý ;
0 Hz `de 0V
50 Hz `de 10V çýkýº vermektedir.
Not: Devreyi deney setinde bulunan sekiz adet anahtarýn toplam deðerini göz önüne alarak
tasarlayýnýz. Anahtarlarýn hepsi basýlý iken 255 sayýsýna ulaºýlmaktadýr.
Deðiºken Atanmasý:
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 122
Devre Plan ªemasý:
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 123
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 124
5.4 Amiral Battý
Sekiz butonlu deney setinde ardýºýk üç butonu random olarak yerleºtirin.Bu ardýºýk üç butonun
kullanýcý tarafýndan en fazla dört tahminde bulunmasýný isteyin.Bu programý küçük bir amial battý
oyunu olarak düºünebilirsiniz.Eðer dört tahmin hakkýnda baºarýya ulaºýlýrsa 16 bitlik çýkýº
lambalarýný belli bir süre yakýn ve tekrar program baºýna dönün.Baºarýlý olunama-dýðýnda ise son üç
lambayý (9,10 ve 11. bitler) belirli bir süre yakýn ve tekrar program baºýna dönün.
Ýpuçlarý:
8 butonlu deney setine 3 ardýºýk buton 6 farklý ºekilde yerleºir.
16’lý ayrýk(dijital) giriº ve çýkýºlar bir word belirtir.(örneðin WX0,WY10 ºaseye sýralý dizilmiº
16lýk dijital kartlarýn word adresleridir.)
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 125
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 126
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 127
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 128
5.5 Bilgi Yarýºmasý
Üç yarýºmacýya, yarýºmayý yöneten kiºi tarafýndan sorular sorulmaktadýr. Soru biter bitmez hangi
yarýºmacý butona basarsa önündeki lamba yanacaktýr. 10sn süreyle buzzer sinyal verecektir.
Yarýºmacý soruyu yanýtladýktan sonra, yarýºmayý yöneten kiºi önündeki butona basarak sistemi
resetleyecektir (yeniden kurma). Ladder diyagramýný çizerek, devreyi çalýºtýrýnýz.
Not : Butona ilk basan yarýºmacýdan sonraki iki yarýºmacýda butona bassa da sistem
çalýºmayacaktýr.
I/O Giriº Çýkýº Tablosu :
GÝRÝª
BUTONLAR
I.OYUNCU
X00001
ÇIKIª
Y00100
ÇIKIª CÝHAZLARI
BUZZER
II.OYUNCU
X00002
Y00101
I.OYUNCU LAMBASI
III.OYUNCU
X00003
Y00102
II.OYUNCU LAMBASI
RST(RESET)
X00004
Y00103
III.OYUNCU LAMBASI
Buzer
1.Oyuncu Lambasý
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 129
2.Oyuncu Lambasý
3.Oyuncu Lambasý
Reset
Program Sonu
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 130
5.6 Çamaºýr Makinasý
Otomatik olarak çalýºan çamaºýr makinesine beyaz ve renkli olmak üzere iki program yapýlacaktýr.
A) Beyaz Çamaºýr Programý:
1. 10sn su alacak
2. 90sn su ýsýtacak
3. 90sn çamaºýr yýkayacak
B) Renkli Çamaºýr programý:
1. 60sn su boºaltacak
2. 60sn çamaºýr kurutacak
a) 30sn saða
a) 30 sn saða
b) 30sn sola
b) 30 sn sola
c) 30sn saða
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 131
Ladder diyagramý :
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 132
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 133
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 134
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 135
5.7 Adým Motorlarýn Hitachi PLC ile kontrolu
Rotoru tabi mýknatýs olan ve stator sargýlarýna uygulanan kare dalga uyartým darbeleri ile adým adým
sabit açýda dönebilen motora adým (Step) motor denir. Adým motorlarý, giriºlerine uygulanan darbe
dizilerine (bu, sayýsal giriº olarak ifade edilebilir) karºýlýk adým adým dönme hareketi yapabilen
elektro magnetik elemanlardýr. Bu özellikleri nedeni ile “dijital makine” olarak da tanýmlanýrlar.
Çalýºma prensiplerine göre rotorun n adýmlýk bir dönme hareketi yapabilmesi için faz sargýlarýnýn
sýrayla n kere uyarýlmasý gereklidir.
Adým motorlarýna uygulanacak, darbelerin süresi ya da iki darbe arasýndaki süre motorun cevap
süresine baðlýdýr. Cevap süresi, motorun giriºine bir darbe uyguladýktan sonra motorun adým
pozisyonuna yerleºmesine kadar geçen süredir. Bu süre motor parametrelerine baðlýdýr.
Motora uygulanan giriº darbeleri ile çýkýº hareketi arasýndaki senkronizasyonu bozmamak için, süre
esnasýnda iki darbe arasýndaki süre cevap süresinden kýsa olmamalýdýr. Dolayýsýyla adým motorunun
cevap süresinin kýsaltýlabilmesi motorun daha hýzlý adým atabilmesini saðlayacaktýr. Adým motorlar
uyartým sargýlarýnýn uyarýlma sýrasýna baðlý olarak ileri ve geri yönde dönerler.
Tablo 5.1 Saat ibresi yönünde
dönme için doðruluk tablosu
a
b
c
d
N
0
0
0
1
0
---
0
0
1
0
0
---
0
1
0
0
0
---
1
0
0
0
1
---
2
4
6
8
10
---
Tablo 5.2 Saat ibresi yönünün tersine
dönme doðruluk tablosu
a

0

1
0
---
b

0
1
0
0
---
c

1
0
0
0
---
d

0
0
0
1
---
N
-2
-4
-6
-8
-10
---
ªimdi 5V. uyartým gerilimi ile çalýºan dört fazlý (ªekil 7.13) 2° lik bir açý ile dönen bir adým
motorunun istenilen bir açýda ve yönde çalýºtýrýlabilmesi için gereken merdiven diyagramýný görelim
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 136
Önce adým motorunun uyartým uçlarýný ªekil 7.14 (b)’de gösterildiði gibi PLC’nin sayýsal çýkýº
modülüne baðlayarak iºe baºlayalým. ªekil 7.14 (a)’da ise dört bitlik sayýsal kod üreten bir bir kod
ºalterinin PLC’nin sayýsal giriº modülüne baðlanýºý gösterilmiºtir.
Aºaðýda,
adým
operasyonlarý
WR0,
dahili
cümlesi
kullanýlarak
gerçekleºtirilecektir.
I/O
monitöründen WR2 ile adým motorun kaç derece döndürüleceði belirtilecektir. Merdiven diyagramý
adým motor her 1s.’de bir adým atacak ºekilde hazýrlanmýºtýr.
ªimdi söz konusu merdiven diyagramýný hazýrlamak için hangi elemanlarýn gerekeceðini tespit
etmeye çalýºalým.
1. Motor 2°’lik adýmlarla döndüðü için tek sayýlý açýlarý adým olarak yakalamasý mümkün
olmayacaktýr. Örneðin; yanlýºlýkla alýnmasý gereken açý olarak 45 girilecek olursa bu açý
deðeri 44 veya 46’ya deðiºtirilmesi gerekir. Bu örneðimizde alýnmasý gereken açýyý bir alt
deðer tam sayýya dönüºtürdük. (örnek için 44).
2. Bir adýmdan diðer adýma 1s. sonra geçileceðinden bir zaman rölesi komutuna ihtiyaç
vardýr.
3. Her bir alýnan adýmý sayacak bir sayýcýya ihtiyaç vardýr.
4. Alýnmasý gereken açý deðeri I/O monitöründen girilince bu iºlemleri baºlatmak ve
durdurmak için dahili bir sayýsal R0 giriºini kullanalým.
5. R0 ve alýnacak adým deðerini (WR2) I/O monitöründen girmek gerekir.
Diyagramda;
R0 : Çalýºtýrma / Durdurma
WR2 : Alýnmasý gereken açý
WR4 : Alýnmasý gereken açý deðeri için kaç adým gerektiðini hesaplamak için kullanýlmýºtýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 137
ªekil 5.3’te çizilen merdiven diyagramýnýn 1.basamaðýnda alýnmasý gereken açý deðeri (WR2) ilk
önce ikiye bölünmüº ve tam deðeri hesaplandýktan sonra 2 ile çarpýlmýºtýr (WR2).Ýºlem kutusunda
alýnmasý gereken açýnýn deðeri tam çift sayýya dönüºtürülmüºtür (WR2). Bu iºlemlerin yapýlmasý için
bir ºart konmadýðýndan iºlem kutusu her seferinde otomatik olarak iºlem görecektir. I/O
monitöründen yanlýºlýkla alýnmasý gereken açý deðeri olarak tek tam sayý girilecek olursa bu deðer bir
alt çift tam sayýya dönüºtürülecektir.
Merdiven
diyagramýnýn
2.basamaðýnda
bulunan
R0
iç
biti
I/O
monitöründen
“1”
yapýlacak olursa TD0 zaman rölesi her bir adým alýnmasý için beklenmesi gereken sürenin geçmesini
saðlar. Bu süre 1 sn. olarak girildiðinde her bir saniyede bir kendisine ait olan 2.basamaktaki kapalý
kontaðýný açýp kendi içeriðini temizleyecek ve 3.basamaktaki açýk kontaðýný
içeriðinin
kapatarak WR0’ýn
bir bit saða kaydýrýlmasýna, 6.basamaktaki kontaðýný kapatarak 2.basamakta alýnan
adýmlarýn sayýlmasýna sebep olacaktýr. Merdiven diyagramýnýn 2.basamakta alýnan adýmlarýn
sayýlmasýna sebep olacaktýr. Merdiven diyagramýnýn 5.basamaðýndaki WR0 iç cümlesi sayýsal
çýkýºlara iletildiði için, her bir adým deðeri sayýsal çýkýºa iletilerek ve kaydýrma iºlemi sonucu bulunan
adým dizisini (Tablo 1.A) adým motorunun uyartým sargýlarýna uygulanarak bu adým için gereken
pozisyonu almasý saðlanmýº olacaktýr. Bu diyagramda 2.basamakta bulunan R0 kontaðý açýlýncaya
kadar yada CTI’ýn kapalý kontaðý açýlýncaya kadar adým motorun her 1 sn.’de bir adým yol alarak
dönmesi iºlemi devam edecektir. Eðer alýnmasý gereken açý deðeri adým motor tarafýndan kat
edilecek olursa sayýcý (CTU1) içeriði WR4 hesaplanan deðerine eºit olacaðýndan
sayýcý
2.basamaktaki kapalý kontaðýný açacak, zaman rölesinin mantýk sürekliliði kesilecek ve kendisine ait
kontaklarýný
artýk
açýk
kapamayacaktýr.
Adým
motorun
dönmesi
için
gerekli
adýmlar
hesaplanamayacaðýndan WR0’ýn en son adým deðeri devamlý çýkýºa iletilerek adým motorunun en son
adýmda kilitli kalmasý saðlanacaktýr. R0 iç kontaðýnýn her açýlýp kapanmasýna CL1 komutu ile
sayýcýnýn içeriði sýfýrlanacaktýr.
ªekil 1.3’teki adým motorunun hýzýný zaman rölesi konutunun (TD0) süresini deðiºtirerek
ayarlayabiliriz. Zaman rölesi komutunun süresini artýrarak hýzýný azaltýrýz, süreyi azaltarak ise
azaltarak ise hýzýný artýrabiliriz. Bu zaman rölesinin (TD0) süresinin deðiºtirmek için ªekil 1.2 (a)’da
gösterildiði gibi dijital giriº modülüne bir adet binary kod ºalter baðla-yalým (dijital giriºlerin adresi
WX0’dýr). Bu binary kodu zaman rölesinin süresine çarpan olarak atayalým. Hatýrlatalým ki 0‘dan 9’a
kadar olan onluk sayýlarýn ikili kod karºýlýklarýný ºalterden elde edebiliriz. Bir önceki örneðimizdeki
(ºekil 5.2) merdiven diyagramýnda basit bir deðiºiklik yaparak ºekil 5.4’teki merdiven diyagramýný
çizebiliriz.
Ýºlem kutusunda TD0 zaman rölesinin süresi WR5=WR0*1 iºlemi ile kod ºalterden girilen sayý ile
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 138
belirlenir. Kod ºalterinden 0001 girilecek olursa WR5=1*1=1 olarak bulunacak zaman her 0.01
saniyede bir zaman rölesi kontaklarýnýn açýlýp kapanmasý saðlanacak ve adým motorun her bir adýmý
almasý için geçmesi gereken süre 0.01 saniye olarak hesap edilecektir. Eðer kod ºalterinde girilen
kod deðeri artýrýlacak olursa bu koda baðlý olarak adým süresi de artacaktýr. ªekil 5.3’teki merdiven
diyagramýnda iki deðiºiklik yaparak ºekil 5.4’ teki gibi gerçekleºtirebiliriz.
Alýnacak açý deðeri (WR), I/O
monitörden tek sayý girilirse bunu
otomatik olarak çift sayýya dönüºtürür.
Her bir adým için beklenmesi gereken
süre (TD1)burada gerçekleºtirilir.
Her bir adým için gerekli olan kodlar
burada oluºturulur.
Hesaplanan adým
WR0=...10000 ise bu adým
W WR0=...0001’e dönüºtürülür.
Elde edilen kod deðerleri
Sayýsal çýkýºa iletilerek adým motor
döndürülür.
Alýnan adým sayýsý (gidilecek açý
deðerine baðlý) sayýlýr.
Her yeni açý deðeri girilmeden bir önce
alýnan adým sayýsý silinir.
Program son satýrý.
ªekil 5.3: Ýstenilen açýda ve saat yönünde adým motorun çalýºtýrýlmasý.
Eðer ºekil 5.3’teki merdiven diyagramýnda adým motorunun dönüº yönünü deðiºtirmek istersek sola
kaydýrma iºlemini saða kaydýrma iºlemine dönüºtürmemiz gerekecektir. Saða kaydýrma iºleminde
(tablo 7.10) WR0= 1000 dan baºlayarak dört adým sonunda WR0=.00000 olacaktýr. Bu adýma
ulaºýldýðýnda WR0=1000 atamasý yapýlarak yeniden adýmlarýn elde edilmesinin saðlanmasý gerekir.
Bu basit deðiºikliði yaparak merdiven diyagramýný yeniden hazýrlayacak olursak ºekil 1.4’teki
merdiven diyagramýný elde ederiz. Bu örneði de adým süresinin kod ºalterinden girileceðini
düºünerek çözdük.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 139
Alýnacak açý deðeri (WR), I/O
monitörden tek sayý girilirse bunu
otomatik olarak çift sayýya
dönüºtürür.Kod ºalterinden girilen
süre okunur.(WR5=WX0*1)
Her bir adým için beklenmesi
gereken süre (WR5)burada
gerçekleºtirilir.
Her bir adým için gerekli olan
kodlar burada elde edilir.
Eðer elde edilen adým
WR0=...10000 ise bu adým
WR0=...0001’e dönüºtürülür.
Elde edilen adým kodu sayýsal
çýkýºa iletilir.
Her yeni açý deðeri girilmeden bir
önce alýnan adým sayýsý silinir.
Program son satýrý
ªekil 5.4 Ýstenilen açýda ve hýzda saat yönünde adým motoru çalýºtýrýlmasý
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 140
Alýnacak açý deðeri (WR2),
I/O monitörden girilen tek sayýyý
çift sayýya dönüºtürür. Kod
ªalterinden girilen süre okunur
(WR5=WX0*1).
Her bir adým iºlemi için kod
ºalterinden girilen bekleme
süresi(WR5) burada
gerçekleºtirilir.
Her bir adým için gerekli olan
kodlar burada elde edilir.
Eðer elde edilen adým
WR0=…0000 ise bu adým
WR0=…1000’a dönüºtürülür.
Elde edilen adým kodu sayýsal
çýkýºa iletilir.
Atýlan adýmlar (gidilecek açý
deðerine baðlý )sayýlýr
Her yeni açý deðeri girildiðinde bir
önce alýnan adým sayýsý silinir.
Programýn son satýrý
ªekil 5.5 Ýstenilen açýda ve hýzda saat yönü tersinde adým motor çalýºtýrýlmasý
ªekil 5.4’daki ile ºekil 5.5’teki merdiven diyagramlarý birleºtirerek adým motorunu istediðimiz
yönde, açýda ve hýzda çalýºtýrmak istersek bu iºlemi de ºekil 5.6’da gösterildiði gibi
gerçekleºtirebiliriz.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 141
Alýnacak açý deðeri (WR2),
I/O monitörden girilen tek sayýyý
çift sayýya dönüºtürür. Kod
ºalterinden girilen süre okunur
(WR5=WX0*1).
Her bir adým iºlemi için kod
ºalterinden girilen bekleme
süresi(WR5) burada
gerçekleºtirilir
Saat yönünde ilerlemek için
gerekli olan adýmlar kodlarý
burada elde edilir.
Saat yönünde ilerlerken
AdýmWR0=…10000 ise bu
adýmWR0=…0001’e
dönüºtürülür.
Saate ters yönde ilerlemek için
gerekli olan adým kodlarý burada
elde edilir
Saate ters yönde ilerlerken adým
WR0=…0000 ise bu adým
WR0=…1000 e dönüºtürülür.
Elde edilen adým deðerleri
Sayýsal çýkýºa iletilir.
Her yeni açý deðeri girildiðinde
bir önce alýnan adým sayýsý
silinir.
Programýn son satýrý.
ªekil 5.6 Ýstenilen açýda, hýzda ve yönde adým motorun çalýºtýrýlmasý
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 142
Ýleri yönde döndürme iºlemi için R0, geri yönde döndürme iºlemi içinse R1 iç bitini kullanarak ºekil
7.18’deki merdiven diyagramýný çizebiliriz. ªekil 7.18’deki merdiven diyagramýna bakacak olursak
her iki diyagramda da ortak olanlar ilk dört basamakta, ileri dönmek için gerekli iºlemler 5.ve
6.basamakta, geri dönme için gerekli iºlemler 7.ve 8.basamakta toplanmýºtýr.
Not
: Söz konusu diyagramlarda deðiºiklikler yapýlarak sayýsal çýkýº modülüne baðlanan adým
motorun deðiºik ºekillerde çalýºtýrýlmasý saðlanýrken modül baðlantýlarýnda bir deðiºiklik yapmaya
gerek yoktur.Bu da PLC kullanmanýn bize saðlamýº olduðu bir kolaylýktýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 143
5.8 Doðrusal Hareket Eden Malzeme Uzunluðunun Sýnýr Anahtarý Kullanýlarak Ölçülmesi
ªekil 5.7’de gösterilen bant sisteminde taºýnmakta olan malzemelerin uzunluðunu tespit etmek için
bir merdiven diyagramý hazýrlayalým.Bu sistemde bant üzerinde geçmekte olan malzemenin boyu ºu
ºekilde hesaplanýr ;
L= V.t
Bu formülde;
L: Malzeme uzunluðu (m)
V: Bant hýzý (m/s)
T: malzemenin sýnýr anahtarýna temas etme süresi (s)
Bu sistemde malzeme bant hýzý ile hareket eder ve sýnýr anahtarý ile temasta olduðu sürece sýnýr
anahtarýnýn normalde açýk olan kontaðý kapalý kalacaktýr.Eðer hazýrlanan merdiven diyagramýnda
sýnýr anahtarýnýn kapana kontaðýnýn kapalý kalma süresi tespit edilirse malzemenin boyu formül 2.A
dan hesaplanabilir. Sýnýr anahtarýnýn baºlangýçta açýk kontaðýnýn PLC nin sayýsal giriº modülüne
baðlanmasý ªekil 5.7’de gösterilmiºtir.
ªekil 5.7 Sýnýr anahtarýnýn PLC’nin sayýsal giriº modulüne baðlantý ºekli
ªimdi malzemenin uzunluðunu tespit etmek üzere hazýrlanan merdiven diyagramý ªekil 5.8’de
verilmiºtir.Burada malzemenin gelmesi mümkün olmayacak ºekilde malzemeler arasýnda boºluk
olmalýdýr.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 144
Malzemenin sýnýr anahtarýna temas
edip etmediði kontrol edilir.
Malzemenin sýnýr anahtarý ile
temasta olma süresinin üst sýnýrýný
saptamak için kullanýlýr.
Malzemenin sýnýr anahtarýna temas
etme süresi belirlenir.
Malzemenin boyu hesaplanýr.
Bir sonraki malzeme için hazýrlýk
amacý ile cari malzemeye ait veriler
silinir.
Programýn son satýrý
ªekil 5.8 Bant üzerinden geçen malzeme boyunu ölçmek için hazýrlanan merdiven diyagramý
ªekil 5.8’de gösterilen merdiven diyagramýnýn 1. Basamaðýnda X0 kontaðýnýn durumu DIF0 komutu
(kontak kapanmasý durumunu algýlar) ile kontrol edilir.Hem X0 hem de DIF0 kontaðý kapandýðý için
bu satýrda bulunan sayýcýný (CTU0) içeriði “1” olur.
2. basamakta bulunan TD1 zaman rölesi komutu icra edilir.3. basamakta her döngüde zaman
rölesinin süresi WR0'a atanýr.4. basamakta her döngüde malzeme boyu geçen süreye baðlý olarak
yeniden hesaplanýr. Malzemenin sýnýr anahtarýný terk etmesi ise X0 kontaðýnýn açýlmasýndan
anlaºýlýr. Bu durumda 1. basamaktaki DFN 0 komutu (kontak açýlmasýný algýlar) ayný adlý iç kontaðý
kapatarak sayýcýný içeriðinin “2” olmasý saðlar. Artýk 3. basamakta zaman rölesinde geçen sürenin
WR0’a atanmasý mümkün olmayacaktýr. Bundan sonraki çevrimlerde 4. Basamaktaki iºlem
kutusunda malzemenin boyu sabit kalacaktýr. Eðer yeni bir malzeme sýnýr anahtarýnýn kontaðýný
kapatacak olursa 1. basamaktaki sayýcý içeriði “3” olacak 5. basamakta sayýcý ve zaman rölesi
içerikleri sýfýrlanacak ve yukarýda söz konusu olan iºlemler yeniden gerçekleºtirilecektir. Her
seferinde sayýcý içeriði “2” iken dahili cümle WR0’ýn içeriði malzemenin uzunluðunu verecektir.
Bu sistemde malzeme boyu bir kontaðýn kapanýp açýlmasý ile tespit edilmiºtir. Kontaðýn açýlýp
kapanmasý için geçen mekanik gecikme süresi ve malzemenin sýnýr anahtarýna temas ederken bant
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 145
üzerinden kaymasý gibi sakýncalar malzeme boyunun yanlýº hesaplanmasýna sebep olabilir.Bu
sakýncalarý ortadan kaldýrmak için sýnýr anahtarý yerine karºýlýklý tip fotosel röle kullanýlabilir (ªekil
5.9). bu amaçla merdiven diyagramýnda herhangi bir deðiºiklik yapmaya gerek yoktur.
ªekil 5.9 Karºýlýklý tip fotosel rölenin PLC sayýsal giriº modülüne baðlanýºý
Not: Herhangi bir kontaðýn kapanmasý durumunu algýlamak için DIF kontak komutu ve söz konusu
kontaðýn açýlmasý durumunu algýlamak için DFN kontak komutu vardýr.Herhangi bir sayýcý veya
zaman rölesinin komutunun içeriði TC komutu ile öðrenilebilir.Burada TC komutunun yanýna içeriði
öðrenilmek istenen sayýcý yada zaman rölesi komutunun adresi girilmelidir.
ABC ENSER Otomasyon
EH-150 Eðitimi 11/01/2005
Sayfa No : 146

plc eğitim notları

Transkript

Benzer belgeler

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ ENFORMATİK BÖLÜM

5.Sınıf Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çalışma Notları(Word

Microsoft Word 2007 Konu Anlatımı 1.Yazılı Notu

Eroğlu - Kıbrıs Postası

Bayim Olur Musun?

Otobüs Rayiç Bedelleri - izmir yüksek teknoloji enstitüsü

Facebook paylaşım detaylarını kişiselleştirme