açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939
Transkript
açıklamalı yönetim zamandizini 1929 – 1939
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 2 Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÇIKLAMALI YÖNETİM ZAMANDİZİNİ 1929 – 1939 Birgül A. GÜLER (Editör) Tekin AVANER M. Murat BASKICI Sonay BAYRAMOĞLU Tayfun ÇINAR Bülent DURU Nuray E. KESKİN Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN (c) AÜ SBF KAYAUM, Birgül A. Güler (Ed.) Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939 Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması (TİDATA) AÜ SBF Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi : 2 Ankara, 2007 Prof. Dr. Birgül Ayman GÜLER Araştırma Yöneticisi Nuray Ertürk KESKİN Araştırma Yönetici Yrd. Yrd. Doç. Dr. M.Murat BASKICI Yrd. Doç. Dr. Sonay BAYRAMOĞLU Dr. Tayfun ÇINAR Dr. Bülent DURU Tekin AVANER Ceren KALFA Barış ÖVGÜN Menaf TURAN Ozan ZENGİN ISBN: 978-975-482-743-9 1.Kamu Yönetimi 2. Türk İdare Tarihi 3. Cumhuriyet Tarihi 4. Yönetim Zamandizini I. Güler, Birgül Ayman (Ed.), II. Açıklamalı Yönetim Zamandizini: 1929-1939 Yayına Hazırlama: Serpil Hoşafçı Kapak Tasarım: Fikret Sarı Baskı Yeri: Ankara Üniversitesi Basımevi İncitaşı Sokak No:10 06510 Beşevler / ANKARA Tel: 0 (312) 213 66 55 Basım Tarihi: .29/ 06/ 2007 Yayın Yeri: AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi KAYAUM Müdürlüğü Cebeci – Ankara Tel: (0312) 595 12 85 Eposta: [email protected] Site: http://kayaum.politics.ankara.edu.tr Bu çalışma Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş ve Temmuz 2005 – Kasım 2006 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Yönetim Zamandizini II İÇİNDEKİLER Kısaltmalar..........................................................................................................v Sunuş................................................................................................................. vii Otuzlu Yıllarda Yönetim....................................................................................1 Birgül A. GÜLER 1929: Yönetimde Merkeziyetçiliğin İnşası......................................................21 Sonay Bayramoğlu ÖZUĞURLU 1930: Muhalefet ve Belediyeler Yılı...............................................................107 Nuray Ertürk KESKİN 1931: Tasarruf Yılı: Tek Partili Dönemin Başlangıcı..................................229 Bülent DURU 1932: Temmuz Kararları Çerçevesinde Planlamaya Geçiş ........................303 Tayfun ÇINAR 1933: Planlamada Sümerbank Modeline Geçiş............................................413 Ceren KALFA 1934: Devletçilik İçin Örgütlenme Yılı .........................................................521 Menaf TURAN 1935: Personel Sisteminde Barem Tartışmaları...........................................617 Tekin AVANER 1936: Parti ile Devletin Bütünleşmesi ...........................................................705 Ozan ZENGİN 1937: Anayasal Yenilenmeler ve Siyasi Müsteşarlık ...................................811 Barış ÖVGÜN 1938: Bekleyiş ve Endişe.................................................................................895 M.Murat BASKICI 1939: Yerde ve Yönetimde ‘Deprem’............................................................979 T. AVANER, N. E. KESKİN, B. ÖVGÜN, M. TURAN Genel Kaynaklar...........................................................................................1075 Araştırmacılar Hakkında.............................................................................1083 Dizin ...............................................................................................................1091 III 1936 Yılı 1936: PARTİ İLE DEVLETİN BÜTÜNLEŞMESİ YILI Ozan ZENGİN∗ İtalya’nın Habeşistan’ı, Almanya’nın Ren’i işgal ettiği ve Avrupa’nın karışmaya başladığı savaşın arefesi bir dönemde Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Atatürk’ün önderliğinde, cumhuriyetin ilanıyla her alanda başlayan gelişme hamlelerine devam etmektedir. 1936 yılı iktisadi, toplumsal, siyasi ve kültürel yönleri kapsayıcı bütüncül kalkınma politikasının, hız kesmeden uygulamaya konulduğu bir yıl olmuştur. Ekonomik Alan 1929 buhranının ortaya çıkması ve ülkede yeterli sermaye birikimin bulunmayışı gibi zorlayıcı nedenlerin etkisiyle 1930’larda benimsenen devletçilik politikası, 1936 yılında da kendini göstermiştir. 1933 yılında başlanan I. Beş Yıllık Sanayi Planı takip edilmiş, II. Beş Yıllık Sanayi Planı’nın esasları 1936 yıl içerisinde kabul edilmiştir. 1936 yılında, kömür, cam, bez, kağıt, gülyağı fabrikaları açılmış; merinos, ipek, mensucat, bakır fabrikalarının inşasına devam edilmiş ve Karabük’te büyük demir sanayi fabrikalarının kurulması için yabancı kuruluşlarla sözleşme imzalanmıştır. Mevcut bulunan dört şeker fabrikası tam randımanla üretim yapmaktadır. İktisadi kalkınma noktasında bunlara ek olarak Ege Bölgesi’nde tütün piyasasını kontrol için bir şirket kurulmuş, pamuk ve yün üretimine yönelik fabrikaların kurulmasına önem verilmiştir. Tarım sektörü de dahil olmak üzere ancak ağırlıklı olarak madencilik1, enerji gibi sanayi sektörlerinde, devlet asli yatırımcı ve üretici olarak karşımıza çıkmaktadır.2 Bu yılda, metalurji, demir-çelik, kağıt gibi yatırım malı ve ara malı üreten modern birçok fabrika kurulmuş ya da kurulu olanlar üretimlerine istenen düzeylerde devam etmişlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu yılda çeşitli alanlarda yürüttüğü faaliyetler sonucunda edindiği birikimi sanayi alanına aktarmayı tercih etmiştir. Ekonomide atılan adımlar sonucunda, bu dönemde pek çok kapitalist ülkenin milli gelirinde düşme yaşanırken milli gelirde artma gözlenmiş, dış ticaret fazlası verilmiştir. Bunun üzerine ithalattaki kontenjan rejimi gevşetilerek, genel ihracat rejimine geçilmiştir. ∗ 1 2 Ar. Gör., Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi. Madencilik, devlet için önemli bir sanayi koludur. 1936 yılı içerisinde madenlerin tespiti ve tespit edilenlerin işletilir hale getirilmesi için yoğun çabalar harcanmaktadır. Ayrıca, madencilik, başlıca döviz kaynağı olarak görülmektedir. Korkut Boratav, Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985, 6. Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1998, s. 54. 705 1936 Yılı Kendi öz kaynaklarıyla ilerleyen bu kalkınma hamleleriyle aynı zamanda kapitalizm, devlet aracılığıyla ülke içerisinde yerleşiklik kazanmaya başlamıştır. Devlet eliyle gerçekleşen bu sanayileşme faaliyetleri, çeşitli alanlardaki millileştirme uygulamalarıyla el ele gitmiştir. Millileştirme uygulamaları, özellikle ağı yurt çapında giderek yaygınlaşan, birincil ulaşım aracı demiryollarında yoğun bir şekilde görülmüştür. Şark demiryolunun imtiyazının da alınmasıyla demiryollarında yabancı işletmeci kalmamıştır. Millileştirmelerle sürekli gündemde olan demiryolunda, hizmet ağının mümkün olduğunca genişletilmesi isteği, bu yılki demiryolu siyasetinin özünü oluşturmaktadır. 1936 yılında pek çok yeni demiryolu hattı bitirilmiş, yeni hatların inşasına başlanmıştır. Ulaşımda demiryollarında yaşanan gelişmelere, hava ulaşımındaki ve denizyollarındaki gelişmeler eşlik etmiştir. Ankara-İstanbul arasında ilk hava seferi başlamıştır. Denizyollarında ise 1936 yılında pek çok düzenleme yapılmıştır. Kurumsal açıdan bir güçlendirme söz konusudur. Deniz Ticaret Müdürlüğü, genel müdürlük haline getirilmiş; liman teşkilatları genişletilmiştir. Telefon ağı, ülke içinde program dahilinde yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Vatandaşların tasarruf yapmaya yönlendirilmeleriyle bankalarda mevduat hesaplarının sayısı artış göstermiş, mali sektörü düzenlemek için bankalar kanunu çıkarılmıştır. Topraksız köylüler sorunu 1936 yılı içerisinde devlet tarafından çok önemsenen bir konu olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü, özellikle yılın sonlarına doğru bunu meclis ve ülke gündemine taşımıştır. Çiftçilerin tamamının en az geçinebileceği ve çalışabileceği kadar toprağa malik olması, ulaşılması arzulanan bir hedeftir. Ekonomik alanla ilişkilendirebileceğimiz diğer önemli bir konu da ilk iş kanununun bu sene içerisinde çıkarılmasıdır. Kendinden önceki birçok farklı tasarıdan beslenen 3008 sayılı İş Kanunu, devletçilik politikalarının hakim olduğu bir dönemde karşımıza çıkmaktadır. 1929 buhranından sonra dünyada ve Türkiye’de etkili olan ekonomik ve siyasi anlayış işgücü sorununa daha fazla eğilmeye başlamıştır. Dönemin koşulları, Türkiye’de ilk iş kanunun oluşması için gerekli altyapıyı hazırlamıştır. İş kanunu, piyasa olgusuna sıcak bakan devletçi anlayışın gereksinmelerine uygun hazırlanmıştır. Başlıca amacı, işçinin korunmasından çok toplum yararına uygun çalışma koşullarının oluşturulmasıdır.3 Çünkü, bu dönemde sınıf diye bir olgudan hiç bahsedilmemekte; sınıfa dair herhangi bir söyleme hiddetle karşı çıkılmaktadır. Egemen anlayışa göre Türkiye, sınıflı bir toplum yapısına sahip değildir; aksine Türkiye’de uyumlu, işbirliği halinde farklı kesimler bulunmaktadır. Planlı sanayileşme çabalarının, muhtemel bir sınıf çatışması nedeniyle en3 Alpaslan Işıklı, İş Hukuku, 4. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2002, s. 18. Yönetim Zamandizini 706 gellenmesi, dönemin yöneticilerinin başlıca kaygısıdır. Bu nedenle, iş kanunuyla işçi-işveren ilişkilerinde devlete koyu müdahaleci bir rol tanınmış; sendika hakkından hiç bahsedilmemiş, grev yasaklanmıştır.4 1936 yılında sosyal güvenlikle ilişkilendirebileceğimiz önemli bir gelişme de pek çok kamu kuruluşunun, çalışanları için emeklilik ve yardım sandığı kurmalarıdır. Bu yılda dikkati çeken bir nokta da toplumun farklı kesimlerini (köylüyü, tüccarı, esnafı v.b.), çeşitli mekanizmalar aracılığıyla kalkınma sürecine aktif olarak dahil etme çabasıdır. Devlet yöneticileri, farklı toplumsal kesimlerle ilişki kurmaya çalışmaktadır. İlişkinin önemli bir boyutu bilgilendirmeye ve yönlendirmeye yönelik olsa da kalkınmaya dönük toplumsal potansiyelin ortaya çıkarılması temel amaçtır. 1936 yılının iktisadi görünümü bütçe verileriyle noktalanırsa, 30.5.1936 tarihli Muvazenei Umumiye Kanunu’na göre devlet bütçesine dahil dairelerin giderleri için 212 755 580 liralık tahsisat verilmiştir. Giderlere karşılık gelir ise 212 764 000 lira olarak tahmin edilmiştir.5 Giderler içerisinde en dikkat çekici kalemlerden bir tanesi, giderlerin %21’ni oluşturan Düyunu Umumiye’dir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Osmanlı borçlarından kurtulabilmiş değildir; önceki dönemin borçlarını sırtında yük olarak taşımaya devam etmektedir. Diğer göze çarpan gider kalemi Milli Savunma Bakanlığı’na ait olandır. Kara, hava ve deniz kısımlarına ayrılan tahsisat toplamı giderlerin yaklaşık %30’nu oluşturmaktadır. Emniyet ve Jandarmaya ayrılan %6’lık payı da düşündüğümüz zaman devletin, iç ve dış güvenlik üzerinde ne kadar önemle durduğunu anlayabilmekteyiz. Nafıa (Bayındırlık) Bakanlığına ayrılan yaklaşık %7 payla da devletin, ülkenin imar ve bayındırlık işleriyle yoğun bir şekilde uğraştığını görebilmekteyiz. Bu bakanlıkların harcamalarını Maarif, Adliye ve Ziraat Bakanlıklara ait harcamalar izlemektedir. Kültürel Alan Kültür alanında da pek çok gelişme yaşanmaktadır. Ünlü yabancı bilim insanlarının da katılımıyla Güneş-Dil Teorisi merkezli 3. Dil Kurultayı düzenlenmiştir. Yüksek öğretimde yeni eğitim kurumları oluşturulmuştur. 1936 yılında, Ankara’da, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve İstanbul’da İktisat Fakültesi açılmıştır. Bu kurumlara ek olarak yine Ankara’da olmak üzere Devlet Konservatuarı açılmıştır. Aynı zamanda bu yılda, Devlet Tiyatrosunun kurulması için de yoğun çabalar harcanmaktadır. Yeni kurumların oluşturulmasının yanında bazı var olan kurumlar da Ankara’ya taşınmaktadır. Bu yıldan itibaren Harbiye Mektebi ve Siyasal Bilgiler Okulu/Mülkiye’nin mekanı Ankara olmuştur. Bu tür belirgin gelişmelerin haricinde, CHP yönlendirmeli olarak halkevleri, yoğun bir şekilde yurdun dört bir yanında çeşitli kültürel faaliyetler yürüt4 5 a. k., s. 18. Tüm kalemler için bakınız Ek 1. 707 1936 Yılı mektedir. Dönemin farklı niteliklere sahip pek çok toplumsal örgütü de etkinliklerde bulunmaktadır. Cemiyetler, birlikler, odalar kendi alanlarına ilişkin yaptıkları etkinlikler ve topluma yönelik bilgilendirme çabalarıyla toplumsal görevlerini etkili bir şekilde yerine getirmektedir. Siyasi (Uluslararası) Alan 1936 yılında uluslararası alanda önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bunlardan ilki Montreux’ta Boğazlar Konferansı’nın toplanması ve başarı timsali sayılabilecek aynı adlı antlaşmanın imzalanmasıdır. İkincisi, Hatay sorununun şiddetlenmesidir. Uluslararası alanla ilişkili sayabileceğimiz üçüncü gelişme, uluslararası ortamın hareketlenmeye başlamasıyla ordunun tedbiri elden bırakmayarak kendini olası savaşa karşı hazırlama girişimleridir. Diğer önemli gelişme, Türkiye-İngiltere yakınlaşmasıdır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin içeride yaşadığı olumlu gelişmeler, etkisini uluslararası platformda da göstermiştir. Birçok devlet, Türkiye’nin gelişimini takip etmekte ve takdirle birlikte saygı duymaktadır. Türkiye ile ilişki kurmaya çalışmakta, siyasi ve ticari birlikteliklere gitmektedirler. Türkiye, barışçıl dış politikasıyla ülkelerin dostluğunu peş peşe kazanmaktadır. Gün geçtikçe güçlenen ve olumlu politikalar güden Türkiye, 1936 yılında siyasi arenada bu duruşunun mükafatını Montreux’ta Boğazlar Konferansı’nda almıştır. Uluslararası ortamın gerilmeye başlaması ve ülkelerin silahlanma yarışına girmesi Türkiye Cumhuriyeti'ni güvenlik açısından tedirgin etmektedir. Lozan Anlaşması'yla askerden arındırılan ve birçok ülkenin katılımıyla oluşturulan komisyona teslim edilen boğazların, durumunun, değişen uluslararası ortam nedeniyle Türkiye lehine değiştirilmesi gerekmektedir. Bu tür gelişmelerden dolayı Türkiye Cumhuriyeti, boğazları kontrolü altına almak ve askerileştirmek için ilgili devletlere toplantı çağrısı yapmıştır. Gelen olumlu tepkiler sonucunda İsviçre'nin Montreux şehrinde toplanılmıştır. Toplantı, taleplerimizi tamamıyla karşılayan Montreux Antlaşmasıyla sonuçlanmıştır. Bu anlaşmayla boğazlardan geçiş ve gemi taşıyıcılığı serbestliği esası pekiştirilmiştir. Muhtemel bir savaş durumunda, Türkiye Cumhuriyeti, gerekli görürse bütün savaş gemilerine boğazları kapatabilecektir. Boğazlar bölgesi, Türkiye tarafından askerileştirilebilecektir.6 Ancak, uluslararası camiada her şey istendiği gibi de gelişmemektedir. Savaş çanının yavaş yavaş çalmaya başlamasıyla, özellikle Avrupalı ülkeler, askeri hazırlıklar yapmaya başlamışlar, ordularını güçlendirmişlerdir. Türkiye, barış yanlısı politikasına rağmen gelişmelerden tedirgin olmuştur ve askeri hazırlık kamplarına Türkiye de girmiştir. Ordu, her açıdan çağın gereklerine uygun hale getirilmeye çalışılmaktadır. Hükümet, bu hususta orduya önemli bir tahsisat ayırmıştır. Donanma, yeni gemilerle güçlendirilmiştir. Hava hakimiyetinin önem 6 Mahmut Goloğlu, Tek Partili Cumhuriyet: 1931-1938, Kalite Matbaası, Ankara 1974, s. 180185. Yönetim Zamandizini 708 kazandığı, savaş uçaklarının çok etkin hale geldiği bu dönemde, Türk Hava Kurumu ve Türkkuşu şubeleriyle pilot yetiştirmeye hız verilmiştir. Tüm bu gelişmelere binaen ordu, Trakya ve İzmir’de kapsamlı askeri tatbikatlar yapmıştır. Sorun olarak belirmeye başlayan diğer önemli konu, Hatay (Antakyaİskenderun Sancağı) meselesidir. 1921 anlaşması ve gözetim şartıyla Fransız mandasına bırakılmış olan Hatay’ı, Fransa’nın Eylül ayında Suriye’ye bırakmasıyla sorun şiddetlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne sempati duyan Hatay halkı, bu duruma başkaldırmıştır. Ancak, bu başkaldırı karşılıksız kalmamıştır. Fransız sömürge yönetimi, şiddet içeren ve ölümlerle sonuçlanan uygulamalara başlamıştır. 1936 yılının son çeyreğinde Atatürk, bu soruna el atmış ve Hatay sorununu gündeme taşımıştır. 1936 yılı sonu itibarıyla Hatay sorunu, Milletler Cemiyeti’ne götürülmüştür. Türkiye, 1936 yılında büyük devletlerden İngiltere ile sıcak temas içinde olmuştur. Karabük’te kurulacak demir-çelik fabrikası için İngiltere’den ilk defa kredi alınmıştır. Eylül ayında ilişkiler yoğunluk kazanmıştır. Eylül ayının başlarında Türkiye ile İngiltere arasında ticaret ve kliring anlaşması imzalanmıştır; ayrıca Kral VIII. Edward Türkiye’ye gelmiştir. İngiltere Kralı’nın Türkiye ziyaretinden ve İngiltere ile imzalan ticaret anlaşmasından sonra İngiliz ve Amerikan sermayedarları da Türkiye’ye gelmeye başlamıştır. Eylül ayının sonunda Fransız frangının altın esasından ayrılmasından sonra Türk lirasının kıymeti İngiliz sterlinine bağlanmıştır. Yönetsel Alan Yönetim alanında da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Devletin genel ve siyasi hayatında belirlediği amaçları daha iyi şekilde gerçekleştirmek ve Cumhuriyet Halk Partisi’ni güçlendirmek maksadıyla ‘Parti-Devlet’ modeline gidilmiştir. 1936 yılı öncesi de ‘Parti-Devlet’ modelini işaret eden pek çok söz söylenmiş, faaliyette bulunulmuşsa da bu modelin resmen gerçeklik kazanması 1936 yılında olmuştur. Parti ile devletin kaynaşmasına yönelik ilk karar CHP’nin 1935 yılındaki 4. Kurultayı’nda alınmıştır. Bu kurultayda belirlenen esaslar doğrultusunda parti ile devletin kaynaştırılması girişimleri kurultayı izleyen 1936 yılında uygulamaya dökülmüş; 1937 yılında da parti ilkelerinin anayasaya alınmasıyla tamamlanmıştır.7 CHP Genel Yönetim Kurulu kararı ve Genel Başkan Vekili İsmet İnönü’nün genelgesiyle Dahiliye Vekili (İçişleri Bakanı), partinin genel sekreteri olmuş; illerde ise valiler, parti il başkanları olmuşlardır. 1936 yılının ikinci yarısından itibaren valiler, bütün devlet işleriyle beraber parti faaliyetlerinden de sorumlu tutulmuşlardır. Umumi müfettişler, bölgeleri içinde, bütün devlet işlerinin yanında parti çalışmalarının ve örgütlerinin de denetimlerinden ve teftişlerinden sorumlu kılınmışlardır. İllerde, parti il yönetim kurullarınca seçilmiş bulunan 7 Hikmet Bila, CHP ve Sonrası, 2. Baskı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1987, s. 93-94. 709 1936 Yılı başkanların ve üye durumunu almış, atanarak ya da bölgelerince seçilerek başkanlığa getirilmiş milletvekillerinin görevlerine son verilmiştir.8 Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren devlet ile parti birlikte hareket etmiştir. Bu birliktelik uygulamada hep olagelmiştir; bir anda 1930’ların ortasında patlak vermiş bir gelişme değildir. Ancak 1936 yılı, işin resmiyet kazandığı, birinin diğerinden baskın hale geldiği bir yılı temsil eder. ‘Parti-Devlet’ bütünleşmesi aslında devletin, partiyi yutması olarak değerlendirilebilir. Parti başkanları vali değil valiler parti başkanı olmuş; parti genel sekreterliğini Dahiliye Vekili üstlenmiştir.9 1927 yılında başlanan umumi müfettişlik uygulamasına 1936 yılında da devam edilmiştir. Dördüncü Umumi Müfettişlik kurulmuş, Üçüncü Umumi Müfettişlik yoğun bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır. Yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti Devleti, yekpare bir ülke, yekpare bir devlet idealine sahipti; ancak, yurdun dört bir yanının Ankara’yla bağlantısını kurmak, asayişi sağlamak10 ve kalkınmayı tüm yurda yaymak konusunda bazı sıkıntılar yaşamaktaydı. Ankara’ya uzak illerin, yakın yönetimine ihtiyaç duyulmaktaydı. Bu ihtiyaç, yurdun belli yerlerine kurulmuş olan, oralarda yönetim olarak Ankara’yı temsil eden, valiliklerden fazla yetkilerle donatılmış umumi müfettişliklerle giderilmeye çalışılmaktadır. İdarenin iç işleyişine ayrıntılı şekilde değinilirse, 1936 yılında farklı memurluklara, makamlara pek çok atama yapılmıştır. Bakanlıkların taşra teşkilatları ve Umumi Müfettişliklere bağlı kadrolar, yılın farklı zamanlarında atamaya konu olmuştur. Bu yılda toplu diyebileceğimiz 2 kez vali, 10 kez kaymakam, 2 kez emniyet müdürü ataması söz konusudur. Hariciye Vekaleti’nde 3 kez, Adliye Vekaleti’nde de 6 kez toplu atama olmuştur. Bu toplu atamalar dışında yıl içerisinde çok fazla münferit atamaya rastlanılmaktadır. Çalışmanın yöntemi Yöntem açısından bu çalışma, bazı temel kabul edilebilecek yayınların okunmasının ardından birincil kaynaklara ulaşılarak yapılmaya çalışılmıştır. 1936 yılının resmi belgeleri, esas olarak Başbakanlık Cumhuriyet Arşivleri’nden edinilmiştir. Yılı, daha iyi anlamak için gazete taraması yapılmıştır. Taramalar, öncelikle Cumhuriyet ve Son Posta gazeteleri üzerinden yapılmıştır. Gazete taraması için TBMM ve Siyasal Bilgiler Fakültesi kütüphanesine gidilmiştir. Bunların haricinde birçok önemli kaynaktan yararlanılarak, çalışma şekillendirilmiştir. 8 9 10 a. k., s. 190-191. Resmi olarak ‘Parti-Devlet’ bütünleşmesinin ortaya çıkmasında bu gelişmeye kadar parti genel sekreteri olan Recep Peker ile Atatürk arasında yaşanan husumetin etkili olduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre husumet, idari işleyişe ilişkin fikir uyuşmazlığından kaynaklanmaktadır. Kazım Özalp ve Teoman Özalp, Atatürk’ten Anılar, İş Bankası, Ankara 1992, s. 63, 64. Cemil Koçak, Umumi Müfettişlikler: 1927-1952, İletişim, İstanbul 2003, s. 53-55. Yönetim Zamandizini 710 EK-1: 1936 YILI BÜTÇESİ A-Cetveli (Giderler) Sıra No: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. Dairesi Büyük Millet Meclisi Riyaseti Cumhur (Cumhurbaşkanlığı) Divanı Muhasebat (Sayıştay) Başvekalet (Başbakanlık) Şurayı Devlet (Danıştay) İstatistik Umum Müdürlüğü Diyanet İşleri Başkanlığı Maliye Vekaleti Duyunu Umumiye Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Gümrük ve İnhisarlar (Tekel) Vekaleti Dahiliye (İçişleri) Vekaleti Matbuat Umum Müdürlüğü Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Jandarma Umum Komutanlığı Hariciye (Dışişleri) Vekaleti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Adliye Vekaleti Maarif (Eğitim) Vekaleti Nafıa (Bayındırlık)Vekaleti İktisad Vekaleti Ziraat Vekaleti Milli Müdafaa Vekaleti (Kara Kısmı) Milli Müdafaa Vekaleti (Hava Kısmı) Milli Müdafaa Vekaleti (Deniz Kısmı) Milli Müdafaa Vekaleti (Deniz Kısmı) Harita Umum Müdürlüğü TOPLAM: 711 Lira 2 901 480 400 100 589 590 1 211 240 220 900 312 200 607 630 17 715 158 45 728 100 1 248 990 5 101 160 4 724 622 136 390 4 573 790 8 871 980 3 195 790 5 458 180 8 798 880 10 270 690 14 670 790 4 180 900 8 040 830 46 314 500 7 909 470 5 761 780 3 065 270 745 170 212 755 580 % 1,36 0,18 0,27 0,56 0,10 0,14 0,28 8,32 21,49 0,58 2,39 2,22 0,06 2,14 4,17 1,50 2,56 4,13 4,82 6,89 1,96 3,77 21,76 3,71 2,70 1,44 0,35 100 1936 Yılı B-Cetveli (Gelirler) Sıra No: Varidatın Nev’i Lira % Birinci Kısım İrad ve Servet Vergileri 1. 2. 3. 4. 5. Hayvanlar Vergisi Kazanç Vergisi Veraset ve İntikal Vergisi Madenler Rüsumu Hususi Ormanlar Rüsumu Birinci Kısım Toplam: İkinci Kısım İstihlak ve Muamele Vergileri 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Gümrük Vergileri Muamele Vergisi Dahili İstihlak Vergileri Oyun Aletleri Resmi Kara ve Deniz Av Vergileri Nakliyat Vergisi Sefineler Rüsumu Damga Resmi Tapu Harçları ve Kaydiyeler Mahkeme Harçları Pasaport ve Kançılarya Noter Harçları Diğer Harçlar Hayvan Sağlık Zabıtası Resmi İkinci Kısım Toplam: Üçüncü Kısım İnhisarlar Safi Hasılatı Tütün, Tuz, İspirto ve İspirtolu İçkiler, Revolver, Fişek ve Mevaddı İnfilakiye 2460 Numaralı Kanun Mucibince Tütün ve Müskirattan Alınacak Müdafaa Pulu Vergisi Kibrit ve Çakmak Oyun Kağıdı Üçüncü Kısım Toplamı: Dördüncü Kısım Devlete Aid Emval ve Emlak Hasılatı Devlet Ormanları İşletilen Emlak Hasılatı Emval ve Emlak Satış Hasılatı Dördüncü Kısım Toplamı: Yönetim Zamandizini 712 15 500 000 20 200 000 400 000 600 000 100 000 36 800 000 7,28 9,49 0,18 0,28 0,04 17,29 37 650 000 19 150 000 15 150 000 30 000 350 000 750 000 200 000 6 250 000 1 150 000 1 550 000 900 000 500 000 250 000 100.000 83 980 000 17,22 9,00 7,12 0,01 0,16 0,35 0,09 2,93 0,54 0,72 0,42 0,23 0,11 0,04 39,47 32 100 000 15,08 3 350 000 1,57 1 110 000 50 000 36 610 000 0,52 0,02 17,20 1 830 000 230 000 1 001 000 3 061 000 0,86 0,10 0,47 1,43 Sıra No: Varidatın Nev’i 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. Lira Beşinci Kısım Devletçe İdare Edilen Müesseseler Devlet Demiryolları ve Limanları Posta, Telgraf ve Telefon Darphane Hasılatı 5 000 Resmi Matbaalar Hasılatı 25 00 Umumi Mektebler Hasılatı 14 600 Diğer Müesseseler Hasılatı 63 200 Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hasılatı 200 000 Mülga Vergiler Bakayasından 100 000 Konya Ovası Sulama İdaresi Hasılatı 61 200 Beşinci Kısım Toplamı: 469 000 Altıncı Kısım Umumi Müesseseler ve Şirketler Hasılatından Devlet 1 056 000 Hissesi Altıncı Kısım Toplamı: 1 056 000 Yedinci Kısım Müteferrik Varidat 6 062 000 Cezalar 1 400 000 Müteferrik Hasılat 2 851 000 İstanbul Üniversitesi Hasılatı 75 000 Yedinci Kısım Toplamı: 10 388 000 Sekizinci Kısım Mukavelenamesi Mucibince Musul Petrollarından 800 000 Teberruat İktisadi Buhran Vergisi 12 000 000 Muvazene Vergisi 17 000 000 Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi 4 000 000 Buğdayı Koruma Vergisi 6 600 000 Sekizinci Kısım Toplamı: 40 400 00 Nazım Varidat Genel Toplam: 212 764 000 713 % 0,01 0,01 0,03 0,09 0,05 0,03 0,22 0,49 0,49 2,84 0,65 1,33 0,04 4,88 0,37 0 5,64 7,99 1,88 3,10 18,98 0 100 1936 Yılı 1936 YILINDA YÖNETİM G. A. Olay/Mevzuat 1 Ocak İstanbul'daki vapur idarele- İş henüz araştırma safhasındadır. Hükümetle idare C, 1 ri devletleştirilmek istenanlaşmaya çalışmaktadır. (O zaman Boğaz, Haliç ve İkincikanun mekte. Anadolu sahillerinde münakalat hakkı İstanbul Bele- 1936 diyesi'ne aitti.) 1 Ocak Üsküdar-Kadıköy su şirketinin iki aydır devam eden muamelatının tetkik edilmesinin son bulması. 1 Ocak Kadıköy Su şirketinin satın Kadıköy Su şirketinin satın alındıktan sonra ne suret- C, 1 alınmasına ilişkin rapor ha- le idare edileceğine dair bir komisyon kurulmuştu. İkincikanun zırlandı. Raporu bu komisyon hazırlamıştır. Rapor şarbaylık 1936 makamına verilmiştir; daha sonra Nafıa Vekaletine gönderilecektir. 1 Ocak Kadıköy Halkevinde resim sergisi açılması. 1 Ocak Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, Sofya'dan döndü. Sofya İstasyonu'nda Yunan, Rumen ve Yugoslav se- SP, 1 firlerle görüştü. Ancak, Bulgar hükümeti tarafından İkincikanun 1936 hiç kimse bakanımızı karşılamaya gelmemiştir. 1 Ocak Türkiye ile İspanya arasında Madrid'te ticaret anlaşması imzalandı. Anlaşma süresi iki senedir. Yeni sözleşmeye göre İs- C, 2 panya'da transit buzhanesinde bulunan 1500 sandık İkincikanun yumurta derhal İspanya piyasasına çıkarılacak, buna 1936 mukabil gümrüklerimizde bulunan İspanyol eşyaları da İstanbul piyasasına arz edilecektir. 1 Ocak İzmir'de Kültür Parkı'nın temel atma töreni yapıldı. Törende konuşma yapan Dr. Behçet Uz, parkın yal- C, 2 nızca halkın, temiz ve bol hava alması, moral bulma- İkincikanun sı açısından değil kültürel açıdan da gelişmesine kat- 1936 kıda bulunması amacıyla açıldığını belirtti. Uz, parkın içerisinde bir sağlık müzesinin ve Atatürk Devrim Müzesi'nin Kurulacağını söyledi. 2 Ocak İkinci Umumi Müfettişlikle Müşavirliklerinin Teşkilat Kadroları Hakkında 2883 Sayılı Kanun 2 Ocak Moskova'da ilk Türk Resim sergisi açıldı 2 Ocak Turizm işlerini esaslı bir Geniş bir turizm teşkilatı yapılanmaktadır. Başta C, 2 şekle bağlamak üzere bir Turing Kulüb olmak üzere turizm işleri uğraşan üç İkincikanun kanun projesi hazırlanması. müessese bulunmaktadır. Bu kulübler ülkeye, turist 1936 çekmek için uğraşmaktadır. Ancak, otel, yolsuzluk gibi noksanlar, gelişmeye köstek olmaktadır. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak Müfettişlerin raporları sonucunda şirketin senelerden C, 1 beri hükümet vergisi ile beraber kanunen safi hasıla- İkincikanun tından belediyeye vermeye mecbur olduğu hisseden 1936 para kaçırıldığı anlaşılmıştır. Yolsuzluk meblağı 1820 bin lira civarıdır. C, 1 İkincikanun 1936 BULMAÇ Açılış töreninde, Sovyet Kültür Bakanı Bubnof ve re- C, 2 fikaları, sefaret erkanı, hariciye temsilcileri, kordip- İkincikanun lomatik ve basın erkanı hazır bulunmuştur. İbrahim 1936 Çallı ve Rus sanatkarı Profesör Graber de açılışta, son on iki yılda Türkiye'de güzel sanatlar alanında büyük ilerlemeler olduğunu ifade etmiştir. 714 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 2 Ocak 2884 Sayılı Tunceli Vilaye- Bu kanunun 1. maddesine göre Tunceli Vilayeti'ne GB; UM, ti'nin İdaresi Hakkında Ka- ordu ile irtibatı baki kalmak ve rütbesinin s. 228. nun yayımlandı. selahiyetini haiz bulunmak üzere korgeneral rütbesinde bir zat, vali ve kumandan seçilmektedir. Vali olarak bir komutanın atanmasında 1930'lu yılların ilk yarısında Dersim bölgesinde meydana gelen sürekli ve geniş kapsamlı isyanların etkisi büyüktür. Tunceli Vilayeti'nin bu tarihte kurulması da Dersim olaylarından sonradır. 2 Ocak 2882 Sayılı Hava Kuvvetlerine Yardım Vergisi Kanunu. 3 Ocak 2849 Sayılı Kanunun 4. Maddesi mucibince 2490 Sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Hükümleri Haricinde Kalan Göçmenlerin Yerleştirilme ve Beslenme ve Tedarikleri İçin Acele Tedariki İktiza Eden Malzeme İle Bunların Ne Yolda Tedariki Lazım Geldiği Hakkındaki 2/3711 Sayılı Talimatname (Yönetmelik) Bu yönetmeliğe göre her türlü inşaat levazım ve bun- RG ların imaliyesi; çift hayvanları ve koşum malzemesi; ziraat aletleri ve teferruatı; hayvan yemi; her tülü gıda maddeleri ve bunların ihzarı; ilaçlar ve pansuman malzemesi (Kızılay'da bulunmayanlar için); çadır ve teferruatı; hastane tesisat ve malzemesi; tıbbi aletler; arazi ıslahı masrafları; inşaat levazımı tesisatı; tephir ve tathir levazımı; her türlü nakil ve celb işleri merkezde ve vilayetlerde 2490 sayılı kanunun 28. maddesi gereğince teşekkül etmiş olan komisyonlar tarafından yapılacaktır. Vilayet merkezlerinde bu komisyonlara bu işler için Sıhhat ve İçtimai Muavenet memurları da katılacaktır. Kazalarda da bu işler komisyonlarca yapılacaktır. Bu komisyonlara hükümet ve bulunmadığı takdirde belediye tabipleri iştirak edecektir. 3 Ocak Tunceli vilayeti halkının affına ilişkin bir kanun tasarısı hazırlandı. Bu tasarı, yeni teşkil edilen Tunceli vilayetinden olup C, 3 da zamanında nüfus ve askerlik şubelerine, müracaat- İkincikanun la kayıtlarını yaptırmamış saklılar yoklama kaçağı, 1936 bakaya ve izinsizlerin yazımı ve cezalarının affına yöneliktir. 3 Ocak Arazi ve Bina Vergilerinin vilayet hususi idarelerine (İl Özel Yönetimleri) terki hakkında kanunun uygulanması için vilayete Maliye Vekili tarafından bir izahatname gönderilmesi. Bu işe ilişkin valinin reisliğinde bir komisyon kuru- C, 3 lacaktır. Vali, defterdar ve özel idare müdürlerinden İkincikanun oluşan bu komisyon, özel idarelere devredilecek olan 1936 memurların tayin ve tespit işleriyle ilgilenecektir. Arazi ve bina vergisi muamelelerinin ve bu muamelelere ait bilumum evrak ve defterlerin özel idarelere ne suretle devredileceği ise diğer önemli konudur. 3 Ocak 1. Umum Müfettişliği kadrosuna memur alınması. 100 lira ücretle on beş katib alınması düşünülmekte- C, 3 dir. Adayların en aşağı muallim mektebi veya orta İkincikanun mekteb mezunu olması gerekmektedir. Daktilo bil- 1936 meleri şarttır. Talib olanlar İstanbul Vilayeti'ne de müracaat edebilmektedirler. 3 Ocak Atatürk'e suikasd tahkikatı karar hakimi, ilk hüküm olarak maznunlardan 8 kişi için men'i muhakeme hükmü verdi. Diğer sekizi hakkında son tahkikat açılmaktadır. Kaynak BULMAÇ 715 SP, 4 İkincikanun 1936 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 3 Ocak Üniversite komün bilgileri konferansları başladı. Hukuk Fakültesi sosyoloji ordinaryüs profesörü C, 4 Kessler, Türklerin step süvariliğinden ve fatihlikten İkincikanun fevkalade süratle şehir imarcısı ve sakini vaziyetine 1936 geçmeleri gerektiğini ifade etmiştir. 19. yy'dan sonra Avrupa'da şehir, kale ve surların, park ve seyyah ziyaretgahı haline geldiğini söyleyen Kessler, Türkiye'de İstanbul, İznik ve Kayseri şehirlerinin tarihi eserlerinin önemle imar edildiği takdirde ileride turizm bakımından fevkalade önem kazanacağını iddia etmiştir. Türkiye'de gelecekte yer tutacak olan şehir tipinin, ferah bir tarzda inşa edilmiş kasabalar olacağını söyleyen Profesör, örnek olarak Ankara ve Mersin'i göstermiştir. 3 Ocak Birinci Umumi Müfettişlikçe Güneydoğu Anadolu'daki hudut kaçakçılık durumu hakkında sunulan tezkere. Bu tezkerede Birinci Umumi Müfettiş, birçok kaçakçılık olayının işitildiğini ama bunu önleyecek mekanizmalar açısından yetersiz kalındığını belirtmiştir. İnsan kaçakçılığına ve sınırlarda köylülerin maddimanevi rahatsız edilmelerine dikkat çekmektedir. Bunları önlemek için Umumi Müfettiş, gümrük idaresi ve gümrük muhafaza teşkilatı üzerinde denetim yetkisine sahip bir müfettişin emirleri altına verilmesini istemektedir. 4 Ocak Yeniden Dokuz Kaza ve Beş Vilayet Teşkiline ve Bunlarla Otuz İki Nahiyeye Ait Kadrolar Hakkında 2885 Sayılı Kanun Borçka, Artvin, Şavşat, Hopa kazaları ile Erzurum BULMAÇ, Vilayeti'nin Yusufeli Kazası'nı ihtiva etmek ve mer- RG kezi Artvin olmak ve Çoruh Vilayeti adı ile anılmak üzere yeni bir vilayet kurulmuş ve o günkü Çoruh Vilayeti'nin Rize ve Pazar kazalarından ibaret kalan kısmına merkezi Rize olmak üzere Rize vilayeti adı verilmiştir. Şemdinli Hakari, Gevar kazaler ile Siirt Vilayeti'nin Beytüşşebab Kazası'ndan teşekkül etmek ve merkezi Çölemerik Kasabası olmak üzere Hakari Vilayeti Kurulmuştur. Muş Vilayeti'nin Bitlis, Mutki ve Van Vilayeti'nin Ahlat kazaları ile Hizan ve Kotum kazalarından teşekkül etmek ve merkezi Bitlis Kasabası olmak üzere Bitlis Vilayeti kurulmuştur. Muş Vilayeti'nin Çapakçur, Genç, Solhan ve Bingöl kazaları ile Erzincan Vilayeti'nin Kiğı Kazası'ndan teşekkül etmek ve merkezi Çapakçur Kasabası olmak üzere Bingöl Vilayeti kurulmuştur. Erzincan Vilayeti'nin Plümür Kazası ile Elaziz Vilayeti'nin Nazımiye, Hozat, Mazgird, Ovacık, Pertek, Çemişkezek kazalarından teşekkül etmek üzere Tunçeli Vilayeti kurulmuştur. İcra Vekilleri Heyeti'nce görülecek lüzuma göre başka mahalle nakledilmek üzere bu vilayetin merkezi şimdilik Elaziz Kasabası'dır. Muş Vilayeti'nin Sason Kazası Siirt Vilayeti'ne ve Ağrı Vilayeti'nin Malazgird Kazası Muş Vilayeti'ne bağlanmıştır. 4 Ocak Ziraat Bankası teavün sandığı tasfiye edildi. 4 Ocak Turing Kulüb, turizmi geTuring Kulüb, bu raporu, muhtelif vekaletlerle C, 4 liştirmek amacıyla bir rapor Türkofis ve kendi delegelerinden oluşan turizm İkincikanun 1936 hazırladı. umum komisyonuna sunmuştur. Yönetim Zamandizini Kaynak BCA: 030.10/ 70.458.1/ 77A.96 C, 4 İkincikanun 1936 716 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 4 Ocak Fransa ve İsviçre gümrüklerinin tetkikatına dair rapor hazırlandı. C, 4 İkincikanun 1936 4 Ocak Mülkiye Müfettişliği'ne Abidin Erener'in tayini. BCA: 30.11.1/ 101.1.5/ 11881 4 Ocak Kartal ve Kulp kaymakamları Hamdi ile Hüseyin'in merkeze alınması. BCA: 30.11.1/ 101.1.4/ 11880 4 Ocak Evkaf Umum Müdürlüğü Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülü Hakkındaki Kanuna Bağlı Cetvelin Değiştirilmesine Dair 2880 Sayılı Kanun. Bu kanunla Evkaf Umum Müdürlüğü memurlarının BULMAÇ, aylıklarının tevhid (birleştirilmesi) ve teadülü (denk- RG liği) hakkındaki 2221 sayılı kanunun 2. maddesine bağlı cetvel yerine bu kanuna bağlı cetvel konulmuştur. Tek memurlu kazalarda ve 17, 18, 19. derecelerden açılacak yerlerde kadrolarındaki maaş emsal hasılı kısmen veya tamamen ücret olarak verilmek üzere memur kullanılabilecektir. 4 Ocak Umumi Muvazeneye Giren Vekalet ve Daireler ile Vakıflar Umum Müdürlüğü Arasındaki Bütün Alacak ve Vereceklerin Karşılıklı Olarak İbrasına Dair 2879 Sayılı Kanun. Bu kanunla Umumi Muvazene (bütçe) dahilindeki BULMAÇ, vekalet ve dairelerle Vakıfla Umum Müdürlüğü ara- RG sında 1934 yılı sonuna kadar sakıt veya Milli Hükümet zamanlarına ait tahakkuk etmiş ve edecek ilamlı veya ilamsız bütün alacak ve verecekler karşılıklı olarak terkin ve iki tarafın zimmetleri bu borçlardan am ibra olunmuştur. 4 Ocak Muhasebei Umumiye Kanunun 99. Maddesini Değiştiren 2586 Sayılı Kanun Hükmünün Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı Askeri Kurumlar Hakkında da Tatbikine Dair 2875 Sayılı Kanun Bu kanunla 1050 Sayılı Muhasebe-i Umumiye Ka- BULMAÇ, nunu'nun 99. maddesini değiştiren 12.11.1934 tarih RG ve 2586 sayılı kanun hükmü, Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı'na bağlı askeri kurumlar hakkında da uygulanacaktır. 4 Ocak Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Olan 1219 Sayılı Kanuna Eklenen 2182 Sayılı Kanuna Ek 2876 Sayılı Kanun Bu kanunla Ankara Nümune Hastanesinde vazife BULMAÇ, görmek ve dışarıda hekimlik etmemek, hizmet süresi RG beş yılı geçmemek şartı ile üç yabancı hekim getirilecektir. 4 Ocak 1935 mali yılı Umumi Muvazene Kanununa bağlı bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2872 Sayılı Kanun Bu kanunun kabul tarihi 25.12.1935'dir. Bu kanunla, RG 1935 mali yılı Umumi Muvazenesi giren bir kısım daire bütçelerinin 1 numaralı cetvelde yazılı fasıllarından 63 417 lira indirilmiştir. İndirilen paralardan 50 425 lirası 2 numaralı cetvelde gösterilen tertiblere ilave edilmiş ve 5 000 lirası Adliye Vekaleti bütçesinin Ankara Leyli Hukuk Fakültesi masrafı faslında geliri müsait olmayan gündüzlü öğrencinin iaşe masrafları adı altında açılan 3. maddeye ve 7 992 lirası da Milli Müdafaa Vekaleti kara kısmı bütçesinde 1934 mali yılında ödenmesi lazım gelip ödenemeyen tekaüd (emeklilik) ikramiyesi adı altında yeniden açılan 809. fasla tahsisat olarak konulmuştur. 717 Kaynak 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 5 Ocak Turizme ilişkin kabul edilen kanunla bu alanda önemli gelişmelerin olmasının beklenmesi. Bu kanunun, turizm sahasındaki birçok sorunu C, 5 hallededeceği ümit edilmektedir. Hükümet tarafından İkincikanun Kamutaydan (Genelkurul) geçirilen bu kanunla li- 1936 manlarımıza gelecek özel yatlarla ticari muamelatta bulunmayan turizm vapurları ve ilmi tetkikata memur gemileri, vize, müruriye, şamandıra, demir resimler ile kılavuz ve romörker ücretlerinden muaf tutulmuş, bu gibi vapurlar için sıhhıya, fener, rıhtım resim ve ücretlerinin yüzde elliye indirilmiştir. 5 Ocak Kızılay Kurumu, memleketimize gelen muhacirlerin doyurulması ve hastalıklarının tedavisi için aşevleri ve seyyar hastaneler açtı. C, 5 İkincikanun 1936 5 Ocak Halkevi köycülük komitesi Alaşehir Halkevi bünyesinde köylülerle beraber eğlence düzenledi. C, 5 İkincikanun 1936 5 Ocak Mali Müşavirler ve Murakkibler Cemiyeti işe başladı. C, 5 İkincikanun 1936 5 Ocak Ticaret Odası sayesinde Bursa'nın ticaret sahasının genişlemesi. C, 5 İkincikanun 1936 6 Ocak Atatürk'ün Çankaya'da Afgan Hariciye Vekili Feyz Muhammed Han'ı kabulü ATCTK 6 Ocak La Turquie Moderne Dergisi'ne yayın hakkı verilmesi. BCA: 490.1/ 568.2262.2 / 2.Büro 6 Ocak Dördüncü Umumi Müfettişlik'in kurulması. 7 Ocak Devlet deniz müesseselerinin memur ve gemi adamlarının tekaüdlük kanunun Devlet Şurası umumi heyetinden geçmesi. 7 Ocak Adana Halkevinin dil sava- Halkevi, Çukurova'da bundan sonra yalnız Türkçe C, 7 İkincikanun şı açması. konuşulması için mücadele içine girmiştir. Dördüncü Umumi Müfettişlik, Orta Anadolunun doğu kısımlarında ve bilhassa Doğu halkının yoğun bulunduğu Dersim çevresinde idare ve güvenlik işlerinin esaslı surette düzenlenmesi ve hükümet kontrolünün daha yakından ifasını temin için kurulmuştur. Yeniden kurulacak Bingöl, Tunceli ve Birinci Umumi Müfettişlik mıntıkasından ayrılacak Elaziz vilayeti, bu umumi müfettişlik kapsamında yer alacaktır. (Daha sonra Erzincan ili de bu müfettişliğe katılacaktır.) Umumi Müfettişlik'e Korgeneral Abdullah Alpdoğan atandı. Kaynak BCA: 030.18.1.2/ 61.1.8/ 2\3823/ 77-4\4; UM, s. 231. C, 7 İkincikanun 1936 1936 Yönetim Zamandizini 718 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 7 Ocak Paris-Soir gazetesine yardım yapılması. Paris-Soir gazetesinin yurtdışında siyasi propagan- BCA: damızı yapmak üzere talep ettiği yardım karşılanmış- 030.10/ 84.555.3/ tır. Kaynak 85.212 8 Ocak Karabük'te kurulması önceden kabul edilen demir fabrikasının inşası için hazırlıklara başlanması. Demir ve çelik endüstrisinin memlekete 9 milyon C, 8 İkincikanun döviz kazandırması beklenmektedir. 1936 8 Ocak Tapu ve Kadastro nizamnamesinin yürürlüğe girmesi. C, 8 İkincikanun 1936 8 Ocak Yurtdışı talebi nedeniyle tiftik piyasası yükselmesi. C, 8 İkincikanun 1936 8 Ocak Kağıt ve cam gümrüğünün yüksek hadde çıkarılması. C, 9 İkincikanun 1936 8 Ocak Klering esasına istinad Madrid'te iki senelik Türkiye-İspanya Ticaret anlaşması imzalandı. C, 9 İkincikanun 1936 9 Ocak Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi açıldı TTY 9 Ocak Atatürk'e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişinin Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nde duruşmaları başladı TCSYK 9 Ocak Türk Tüberküloz Cemiyeti uyardı. 9 Ocak Bafra Halkevi açıldı. 9 Ocak Balkan Anlaşması Daimi Konseyi'nce Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya Posta, Telgraf ve Telefon İdareleri arasında posta ve telekomünikasyon alanında birlikte çalışmak için uzlaşma sağlanmıştır. 10 Ocak Umum müfettişlikler teşkilat kanunu İstanbul Vilayeti'ne tebliğ edildi. 10 Ocak Birinci Umumi Müfettiş, İkinci Umumi Müfettiş ve Veremin çok fazla yaygınlık kazanması üzerine Türk C, 9 Tüberküloz Cemiyeti, aylık toplantısı sonucunda ül- İkincikanun kede yeterli teşkilatlanmaya gidilmediğini ve önlem- 1936 lerin alınmadığını belirtti. C, 9 İkincikanun 1936 Adı geçen ülkeler posta, telekomünikasyon ve radyo RG yayını konularında ortak hükümler bulma çabasındadır. Uluslararası düzenlemeler etrafında çeşitli kriterler belirlenmiştir ve komiteler kurulmuştur. C, 10 İkincikanun 1936 Umumi müfettişler, görüşlerini, çıkartılması düşünü- BCA: len bir kanunun düzgün bir şekilde çıkarılması için 030.10/ 719 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Üçüncü Umumi Müfettişin umumi müfettişlerin kanuni yetkileri hakkındaki görüşleri. Başvekalete göndermişir. Bu görüşler, nahiye mü- 70.463.3; dürlerinin tasdiki, belediye reislerinin nasp ve azille- UM, ri, valilerin vekalet emrine alınması talebi, mıntıka s. 180-185. dahilinde hakimler harici memurların nakil ve vekalet emrine alınması, hudut gümrük muhafaza ve gümrük teşkilatında kontrol tesisi gibi konular üzerinedir. Umumi müfettişler, yetkilerinin idari hiyerarşi içinde tanımlanması ve mümkünse de genişletilmesini istemektedir. Bu istemlerini, ortak bir proje haline getirmişlerdir. (Umumi müfettişliklerin görüşünü Başvekile ileten Üçüncü Umumi Müfettiş'tir. Devlet içi resmi yazışmalar incelendiğinde umumi müfettişlerin Başbakan ya da bakanlarla irtibatını sağlamada Üçüncü Umumi Müfettiş Tahsin Uzer ön plana çıkmaktadır. Umumi Müfettişleri temsil konusunda Üçüncü Umumi Müfettiş bu sorumluluğu yüklenmiş gibi gözükmektedir.) Kaynak 10 Ocak Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 11 sayılı Para Kararnamesi'ne bağlı ihtiyaç listesinin 4. maddesine bir fıkranın ilavesi. İlave olunan (A) fıkrası şudur: navlun, sigorta ücreti, komisyon vesaire gibi herhangi bir hizmet mukabilinde verilen ücretleri serbest dövizle vermeyen memleketlerin bu kabil alacaklarına karşı aynı suretle mukabele olunmak üzere bu alacaklar Cumhuriyet Merkez Bankası'nda bloke bir hesaba kaydettirilir. BCA: 030.18.1.2/ 61.2.9/ 2\3844/ 2\4013; 3207 Sayılı RG 10 Ocak Tunceli Valiliği'ne Korgeneral Hüseyin Abdullah Alpdoğan'ın tayini. Aynı zamanda Dördüncü Umumi Müfettiş de olan Alpdoğan, valiyi aşan yetkileri haiz kılınmıştı. Vilayetin yönetiminde ve burada görev yapan memurlar üzerinde bakanların yetkisine sahipti. Gerekli gördüğünde, vilayeti oluşturan kaza ve nahiyelerin sınır ve merkezlerini değiştirebilmekte ve sadece durumu Dahiliye Vekaleti'ne bildirmekle yükümlüdür. BCA: 030.18.1.2/ 61.2.12/ 2\3847/ 71-408; UM, s. 228. 10 Ocak Türklüğe hakaret eden İstanbul'da Nazik (Takuhi) hakkında tatbikat yapılması. Bu yılda Türklüğe hakaretten dolayı 71 kişi hakkında BCA: 030.10/ tatbikat yapılmıştır. 41.261.4/ 30.1737 10 Ocak 1935 Mali yılı Umumi Muvazene Kanununa bağlı bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2886 sayılı kanun Bu kanunla 1935 mali yılı umumi muvazenesine gi- RG ren bir kısım daire bütçelerinin ilişik cetvelde gösterilen fasılları arasında 176 452 liralık aktarma yapılmıştır. 11 Ocak İktisat Vekaleti Teşkilatına Dahil İdarelerinin İş ve Vazifeleri Hakkında 2/3810 Sayılı Nizamname (Kararname) İktisad Vekaleti, bu kararnameyle vekalet ve deniz BULMAÇ, ticareti olarak iki müsteşarlığa; hususi kalem müdür- RG lüğüne, müşavirlere, Türk ve yabancı uzmanlara; mütercimlere; teftiş ve murakabe heyetlerine; iç ticaret umum, iç ticaret, şirketler ve sigortalar, kredi işleri, standardizasyon, muamelat, tarife işleri, ihracatı teşkilatlandırma, sanayi umum, maadin umum, limanlar umum, deniz nakliyatı umum, deniz mahsulleri ve avcılığı şubesi, zat işleri, levazım, umum evrak müdürlüklerine; ticari tahliller laboratuvarına; tarifeler bürosuna; sanayi tetkik heyetine; iş ve işçiler bürosuna; deniz ticareti fen heyeti reisliğine; hukuk müşavirliğine; yazı işlerine sahip bir teşkilat yapısına sahip kılınmıştır. Yönetim Zamandizini 720 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 11 Ocak Evkafta değişiklik yapıldı. Evkafta, yeni teşkilat mahiyetinde İstanbul'da bir C, 11 başmüdürlük, Kadıköy ve Beyoğlu'nda birer müdür- İkincikanun 1936 lük ihdas edilmiştir. 12 Ocak 15.000 kilo ayfon ihracına ilişkin İtalya ile ticari anlaşma yapılması. C, 12 İkincikanun 1936 13 Ocak Tunceli Vilayeti Halkından Olup da Nüfus ve Askerlik Kanunlarına Göre Kendilerine Verilmesi Lazımgelen Bazı Cezaların Affına ve Nüfus Yazımı ile Askerlik İşlerine Dair 2887 Sayılı Kanun Bu kanunla Tunçeli Vilayeti halkından olup da her BULMAÇ, ne sebeple olursa olsun şimdiye kadar nüfus kütükle- RG rine yazılmamış veya doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve kayıp vakalarını yazdırmamış olanlar hakkında 2576 sayılı kanun hükümlerine göre tayin edilen cezalar affolunmuştur. Bu kanuna göre 2576 sayılı kanunun pulsuz ve cezasız tescile dair hükümleri Tunçeli Vilayeti halkı hakkında iki yıl müddetle tatbik olunacaktır. Ayrıca, yoklama kaçağı, bakaya, saklı, firari ve izinsizlerden iki yıl içinde askerlik şubelerine başvuranların bu suçlarından dolayı haklarında takip yapılmaz. Bu kanun yayım tarihinden itibaren iki yıl müddetle geçerlidir. Bu kanunu İcra Vekilleri Heyeti yürütür. 13 Ocak Sayım vergisi indirildi. 5 milyon lira kadar tenzil edildi. 14 Ocak Tekaüt Kanununun 25. Maddesi Mucibince Tekaüt Edilen veya Tekaüt Edilmek Hakkını Haiz Bulunanların Yetimlerine Yetim Maaşı Tahsis Olunacağına Dair 923 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı BULMAÇ 14 Ocak Kırklareli Valisi Faik Üstün'ün vekalet emrine alınması. BCA: 030.18.1.2/ 61.3.8/2\38 63/ 71-410 14 Ocak Resmi daireler ve elçiliklere ait otomobillerin plaka taşımaları ve sürat haddi tayini için Dahiliye Vekaleti'ne yetki verilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 61.3.10/ 2\3865/ 236-61 14 Ocak Açık olan Maliye Vekaleti'nin Memurin Müdürlüğü'ne, Ziraat Vekaleti Muhasebe Müdürü Cemal'in terfian tayin edilmesi. RG 15 Ocak Balkan Ekonomi Konseyi'ne katılmak için heyetimiz Bükreş'e gitti. Gündemde, Balkan hava nakliyatı ve posta, telgraf SP, 16 İkincikanun anlaşmaları vardır. "Kültür Haftası" adlı yeni bir kültür mecmuası çıkmaya başladı. Yazarları, Yahya Kemal, Mustafa Şekib, Ahmed C, 15 Ağaoğlu, Ahmed Hamdi, Peyami Safa, Münir Sevim, İkincikanun Faruk Nafiz, Cahid Sıtkı, Mahmud Ragıb, Sabri Ander, 1936 Mes'ud Cemil, Nizameddin Nazif ve Elif Naci'dir. 15 Ocak Kaynak C, 14 İkincikanun 1936 1936 721 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 15 Ocak Prag Elçiliği'ne Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun tayini. BCA: 030.18.1.2/ 61.3.13/ 2\3868/ 107-93 15 Ocak Türkiye-Norveç Kontenjan ve Takas Anlaşması'nda değişiklik yapılması. BCA: 030.18.1.2/ 61.3.14/ 2\3869/ 2\4155 15 Ocak 11.3.1931 tarih ve 10776 sayılı kararnameye ek olarak Devlet Demiryolları İdaresi'ne senelik ihtiyaç ve harb stoku olarak alınması gerekli görülen kömürlerin vaktinde alınabilmesini temin için 1.12.1935 tarihinden başlamak üzere en çok dört ay müddetle mutaber olmak ve lüzumu halinde bu müddet İktisad Vekilliğince kısaltılmak kaydı ile Zonguldak Limanı'nda kömür yükleme işine ilişkin 3662 Sayılı Kararname. 16 Ocak Üçüncü Umumi Müfettişlik Başmüşavirliğine Yahya Sezai'nin tayini. BCA: 030.18.1.2/ 61.2.11/ 2\3846; RG 16 Ocak Giresun Valiliği'ne Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Muavini Feyyaz Basot'un tayini. BCA: 030.18.1.2/ 61.2.13/ 2\3848/ 71-409; RG 16 Ocak "Yeni Kültür" adlı bir terbiye mecmuası Ankara'da çıkmaya başladı. Mecmuanın sahibi, Manisa saylavı (milletvekili) Ka- C, 16 zım Nami Duru'dur. Ordu saylavı Selim Sırrı Tarcan, İkincikanun Afyon saylavı Haydar Çerçel, Kültür Bakanlığı 1936 mekteb müzeleri direktörü İsmail Hakkı, İlk Tedrisat şube direktörlerinden Hıfzırrahman Raşid, Fuad, Hayrullah daimi yazarlarıdır. 16 Ocak TBMM'ye hakaret eden Çorum'da Zehir Ali hakkında tatbikat yapılması. Bu yılda Meclis'e hakaretten dolayı 17 kişi hakkında BCA: 030.10/ tatbikat yapılmıştır. Dördüncü Umumi Müfettişlik'in yoğun bir şekilde faaliyetlere girişmesi ve Dördüncü Umumi Müfettişlik'e tepkiler gelmesi. Dördüncü Umumi Müfettişlik'in kurulmasının ardın- GB dan bölgede yollar ve köprüler yapılmasına ve karakollar kurulmasına başlandı. Bu faaliyetlere en başta Hasanan Aşiretinden Seyit Rıza ve Koçgiri Aşiretinden Alişer karşı durmuştur. İzleyen aylarda bölgede ciddi bir gerginlik doğmuş ve bu gerginlik bazı askeri tedbirle bastırılmıştır. 16 Ocak Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak Bu kararnameyle Zonguldak Limanı'nda süratli şe- RG kilde kömür yüklemeye mahsus vinçlerden karaya yakın olan ile çabuk yükleme aleti, iç piyasada harcanacak kömürlerin yüklenmesinde kullanılacaktır; Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü için kömür almaya gelen vapurlar, biraz önce bahsedilen vasıtalardan tercihan yararlanacaktır. 41.261.9/ 30.1742 722 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 16 Ocak Dahiliye Vekaleti'nde bazı atamalar yapıldı. 3848 sayılı kararnameyle açık olan Mahalli İdareler RG Umum Müdürlüğü Muavinliği'ne Vize Kaymakamı İzzettin, Nüfus İşleri Umum Müdürlüğü Muavinliği'ne Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişlerinden Muzaffer, Birinci Umumi Müfettişlik Umuru Tahririye Müdürlüğü'ne Hasankale Kaymakamı Halis tayin edilmiştir. 16 Ocak Eti Bank Genel Direktörlü- Aylık ücret 550 liradır. ğü Maden İşler Muavinliği'ne, İktısad Vekilliği Maadin Genel Direktörü Bedri Bekiroğlu'nun tayini. 17 Ocak Ereğli Kömür Havzası Maden Ocaklarında Çalışan Amelelerin İhtiyaçlarının Teminine Dair 2/3811 Sayılı Nizamname 17 Ocak Şark Demiryolu istasyonla- Kadastro İdaresi, Şark Demiryolunun istasyonlarının C, 17 rına ilişkin kadastro işleri. işgal ettiği arazi ve binalar ile atelyeler ve bizzat hat- İkincikanun 1936 tın geçtiği arazinin kadastrosunu yapmaya başladı. 17 Ocak Ali Türkgeldi'nin 1. sınıf elçiliğe tayini. 18 Ocak Hudud ve Sahiller Sıhhat Bu kanunun kabul tarihi 10.1.1936'dır. Bu kanunu RG Umum Müdürlüğü 1935 Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili uygulayacaktır. senesi Bütçe Kanunu'nun 5. maddesi ile sarfına mezuniyet verilmiş olan 300 000 liranın 450 000 liraya iblağına dair 2888 sayılı kanun. 18 Ocak İkinci Beş Senelik Sanayi Programının hazırlanması. Büyük komisyon toplantıya çağırıldı. 18 Ocak Üçüncü Umumi Müfettişi Tahsin Uzer, Doğu vilayetlerinde yeni bir hayatın uyanışına ilişkin icraatlar yapılacağını söylemiştir. Şark şimendifer yolu (demiryolu) bitirilecek, Sovyet Rusya ile müşterek yapılan Sedarıabad barajı Iğdır Ovası'nın sulayacak hale getirilecek, Trabzon'da 170 yataklı bir nümune hastanesi yapılacak, İran transit yolu yeniden ihya edilecektir. Üçüncü Umumi Müfettişiliğinin merkezi olan Erzurum'da müfettişlik dairesi, kolordu dairesi, küçük, büyük zabitlere ve Müfettişi umumilik kadrosu tamamlanmıştır. C, 18 Başmüşavirliğe Giresun Valisi Yahya Sezai Uzer, İkincikanun Maliye müşavirliğine İstanbul Maliye 1936 murakıblarından Hüsnü, Sağlık ve İçtimai Muavenet müşavirliğine müfettişlerden doktor Ahmed Enver, Bayındırlık müşavirliğine mühendis Mehmet Nuri, İktisad müşavirliğine Vekalet küçük sınıflar müdürü Saffet, askeri müşavirliğine Erkanıharb kaymakamı Ahmed Cevad, Emniyet müşavirliğine Mithat, Ziraat ikinci müşavirliğine baytar Kemal, Asayiş müşavir muavinliğine Hendek kaymakamı Sadeddin tayin edilmişlerdir. Adliye, Kültür, asayiş müşavirleri sonradan seçileceklerdir. Müdürler ve memurlar kadrosu kıymetli gençlerden tamamlanmıştır. Üçüncü Umumi müfettişlik kadrosundaki maaşlı ve ücretli memuriyetler kamilen kapatılmıştır. Kaynak RG Bu tüzük esas olarak Ereğli kömür havzası maden BULMAÇ, ocaklarında çalışan amelenin sıhhi ihtiyaçlarının te- RG minine yöneliktir. Tüzük, ayrıntılı olarak hasta olan ve kazaya uğrayan işçilerin tedavisini ve işçi ailelerinin tedavisini düzenlemiştir. BCA: 30.11.1/ 101.2.12/ 11909 723 C, 18 İkincikanun 1936 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak memurlara yirmişer veya apartman yapılacaktır. Bu meyanda bir Halkevi, bir Halk Partisi evi, bir inhisarlar dairesi, posta, telgraf ve telefon binası yapılacaktır. Doğu vilayetlerinin kendi aralarında ve ecnebi memleketlerle telefon bağlantısı kurulacaktır. 18 Ocak Artvin Valiliğine Mülkiye müfettişlerinden Orhan tayin edildi. 18 Ocak İstanbul hava tehlikesine Tedbirlerin bir an önce tatbik edilmesi için çeşitli C, 18 İkincikanun karşı müdafaasına ait alına- kollardan faaliyete geçildi. 1936 cak tedbirler tamamen tespit edildi. 18 Ocak Artvin'in, Çoruh iline merkez olması. 18 Ocak Halkevlerinin Arkitekt adlı mecmuaya abone olması. 19 Ocak Öğretici filmler için bir kanun layihası (tasarı) hazırlandı. 19 Ocak Türk köylüsünün seviyesini Teklifi yapan Kırklareli saylavı (milletvekili) doktor C, 20 yükseltmek için bir kanun Fuad'tır. Bu kanun teklifinin esaslarına göre her vila- İkincikanun teklif edildi. yet merkezinde köylerin imarı, köylülerin kültür, 1936 sağlık ve sosyal işlerinin tanzim ve temin için Valinin reisliği altında bir yardım heyeti kurulacaktır. 20 Ocak İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı'nın esasları Ankara'da toplanan Endüstri Kongresi'nde kabul edildi. AY 20 Ocak Denizyolları ve A.K.A.Y. İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar teşkilatı hakkında 2248 numaralı kanunun 8 ve 9. maddelerine tevfikan Büyük Millet Meclisi Bütçe, İktisad ve Divanı Muhasebat Encümenlerinden mürekkeb Umumi Heyetçe tetkik ve tasdik olunan Denizyolları İşletme ve A.K.A.Y. ve Fabrika ve Havuzlar Müdürlüklerinin 1936 Senesi bütçesi. Denizyolları İşletmesi Müdürlüğü'nün 1936 yılının RG gelir bütçesi 900 739 lira, masraf bütçesi 746 380 lira, muhassasatın nev'i 900 663 liradır. A.K.A.Y. İşletmesi Müdürlüğü'nün 1936 yılı gelir bütçesi 647 859 lira; masraf bütçesi 645 219 lira olarak tespit edilmiştir. Fabrika ve Havuzlar Müdürlüğü'nün 1936 yılı gelir bütçesi 119 416, masraf bütçesi 119 400 liradır. Yönetim Zamandizini C, 18 İkincikanun 1936 Artvin halkı büyük bir sevinç tezahüratı göstermiştir. C, 19 İkincikanun 1936 BCA: 490.1/ 3.14.9/ 1.Büro Sinemalar esas filmle beraber bir de öğretici film C, 20 göstermeğe mecbur edilecek, bu filmler seyyar ma- İkincikanun 1936 kinelerle köylere kadar götürülecektir. 724 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 20 Ocak Adana Belediyesi, temiz ve modern su tesisatının kurulmasına yönelik olarak Belediyeler Bankası'ndan on senelik bir istikraz (borç) yaptı. 21 Ocak 3737 sayılı kararnameyle 3737 sayılı kararnameyle Sarıyer Kaymakamlığı'na RG kaymakam atamaları yapıl- Silivri Kaymakamı Rauf, Kartal Kaymakamlığı'na dı. Bursa emniyet Müdürü Salahattin, Silivri Kaymakamlığı'na Savur Kaymakamı Raşid, İnebolu Kaymakamlığı'na Nizip Kaymakamı Şemsettin, Nizip Kaymakamlığı'na staj müddetini bitiren Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'nde Mülkiye mezunu Arif, Eceabat Kaymakamlığı'na Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'nde Mülkiye mezunu Hikmet, Kulp Kaymakamlığı'na Mülkiye mezunlarından Dumlu Nahiyesi Müdürü Ekrem, Of Kaymakamlığı'na Ankara Maiyet Memuru Mahmud, Çorlu Kaymakamlığı'na Gelibolu Kaymakamı Niyazi, Gelibolu Kaymakamlığı'na Çorlu Kaymakamı Tevfik, Turul Kaymakamlığı'na Kağızman Kaymakamı Celal, Kağızman Kaymakamlığı'na Turul Kaymakamı İhsan, Çıbık Kaymakamlığı'na Ankara Maiyet Memuru Ekrem, Pazar Kaymakamlığı'na Milas Kaymakamı Ahmed, Hasankale Kaymakamlığı'na Solhan Kaymakamı Avni, Solhan Kaymakamlığı'na Suşehri Kaymakamı Alaaddin, Suşehri Kaymakamlığı'na Pazar Kaymakamı Şakir, Vize Kaymakamlığı'na eski kaymakamlardan Necati, Burhaniye Kaymakamlığı'na Arapgir Kaymakamı İbrahim, Arapgir Kaymakamlığı'na Hadım Kaymakamı Celal, Hadım Kaymakamlığı'na Memurin Kanununun 77. maddesine tevfikan Of Kaymakamı Hazım, Savur Kaymakamlığı'na Çıbık Kaymakamı Ahmed Fevzi naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 21 Ocak Hususi mektebler talimatnamesini hazırlamakla meşgul bulunan komisyon vazifesini bitirerek talimatnameyi hazırladı ve Kültür Bakanlığı'na gönderdi. 21 Ocak 3737 sayılı kararnameyle Sivas Saylavı Hüsrev Gerede, Tokyo Büyük Elçiliği'ne tayin edildi. RG 21 Ocak Gebze'de Ticaret ve Sanayi Odası şubesi açıldı. C, 21 İkincikanun 1936 21 Ocak Dördüncü Umumi Müfettişlik Başmüşavirliği'ne Fuad Baturay'ın nakli. BCA: 030.18.1.2/ 61.5.12/ 2\3907/ 77-8 Kaynak C, 20 İkincikanun 1936 Hususi mekteblerin (özel okulların) her birine ayrı C, 21 talimatnameler uygulaması, tedrisatın murakabesini İkincikanun ve programların kontrolünü güçleştirmektedir. Bu 1936 yüzden Maarif Vekaleti, İstanbul Kültür Müdürlüğü, hususi mekteblerde tedrisi vahdeti için yeni bir talimatname hazırlıklarına girmiştir. 725 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 21 Ocak Antalya'nın Tekirova köyünde bulunan krom madeni imtiyazının Tekfurova Madenleri Limited Şirketi'ne devri. 22 Ocak 3869 sayılı kararnameyle Vilayetler İdaresi Şube Müdürlüğü'ne Adıyaman Kaymakamı Abdullah Şükrü tayin edilmiştir. 22 Ocak 3869 sayılı kararnameyle Kabul tarihi, 7.1.1936 Birinci Umumi Müfettişlik Yabancı İşler Müdürlüğü'ne İstihbarat Müdürü Cem'i Duyan ve Emniyet Müşavirliği'ne Asayiş Müdürü M. Nuri Onural tayin edilmiştir. 23 Ocak İstanbul'da yeni bir mali teşkilat kurulmaktadır. Mevcut maliye erkanı Umumi Müfettişliklerde mü- C, 23 İkincikanun şavir olmaktadır. İtalya ile tüm ticari münasebetler durduruldu. Bunun en önemli sebebi İtalya'nın uluslararası cami- C, 23 İkincikanun ayı dinlemeden Habeşistan'a savaş açmasıdır. 23 Ocak Açıklamalar Kaynak BCA: 030.18.1.2/ 61.5.14/ 2\3909/ 194-133 Kabul tarihi, 15.1.1936 RG RG 1936 1936 24 Ocak İki yabancı Türk vatandaşlığına alındı. Yabancı devlet tebaasından olduklarını söyleyerek RG vatandaşlığa alınmalarını isteyen ve yapılan tahkikatta Türkiye'de beş sene oturma müddetini doldurdukları ve vatandaşlığa alınmalarına mani kötü bir halleri olmadığı anlaşılan Zonguldak Kömür Şirketi elektrik işlerinde çalışan Jozef Oğlu Klazer Josef (Ahmed Ferdi) ile karısı Sofya (Feriha)'nın 1312 sayılı kanunun 5. maddesine göre Türk vatandaşlığına alınmaları Dahiliye Vekaletinin tezkeresi üzerine İcra Vekilleri Heyeti'nce onaylanmıştır. Bunların haricinde yıl boyunca vatandaşlığa başka alınmalar olmuştur. 18 Şubat tarihinde 6 kişi, 24 Şubat'ta yedi kişi, 3 Mart'ta 1 kişi, 12 Mart'ta 2 kişi, 21 Mart'ta 4 kişi, 23 Mart'ta 2 kişi, 8 Nisan'da 1 kişi; 14 Nisan'da 1 kişi, 17 Nisan'da 1 kişi, 18 Nisan'da 2 kişi, 2 Mayıs'ta 1 kişi, 11 Mayıs'ta 2 kişi, 10 Haziran'da 2 kişi, 26 Haziran'da 1 kişi, 18 Temmuz'da 2 kişi, 30 Temmuz'da 1 kişi, 6 Ağustos'da 1378 kişi, 19 Ağustos 1 kişi, 1 Eylül'de 3 kişi, 2 Eylül'de 2 kişi, 17 Eylül'de 6 kişi, 16 Kasım'da 1 kişi, 18 Kasım'da 2 kişi, 9 Aralık'ta 3 kişi, 12 Aralık'ta 1 kişi vatandaşlığa alınmıştır. 24 Ocak Dahiliye Vekaleti kapsamında bazı atamalar yapıldı. 3766 sayılı kararnameyle İzmir Vali Muavinliği'ne RG Hukuk Müşavirliği Muavini Cavid Ünver ve Hukuk Müşavirliği Muavinliği'ne Trakya Umumi Müfettişliği İskan Müşaviri Sabri Adal, Kızılcahamam Kaymakamlığı'na Hususi Kalem Şefi Alaeddin tayin edilmiştir. Yönetim Zamandizini 726 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 24 Ocak İkinci Beş Yıllık Plan'ı (sanayileşme programını) hazırlayacak büyük komisyon çalışmalarını bitirdi. Hazırlanan raporlar okundu ve plan için seçilen yatırımların daha da ayrıntılı biçimde incelenmesi için raportörler belirlendi. Böylece hazırlanan raporlar İktisat Bakanlığı'nca toparlanarak İkinci Beş Yıllık Sanayi Projesi olarak basılıp ilgililere dağıtıldı. Bu yeni plandaki tesisler için toplam 1012 milyon li- GB ralık yatırım yapılması gerekeceği ve toplam olarak yüz kadar tesisin hizmete sokulacağı düşünülmektedir. Bu planda yatırım yapılacak başlıca alanlar şöyle saptanmıştır: 1-Madencilik, 2-Maden kömürü ocakları, 3-Mıntıka elektrik santralları, 4-Ev yakacak sanayii ve ticareti, 5-toprak sanayii, 6-Gıda maddeleri sanayii ve ticareti, 7-Kimya sanayii, 8-Makine sanayii, 9-Denizcilik. 24 Ocak Üçüncü Umumi Müfettişlik Emniyet Müşavirliği'ne Midhat'ın tayini. BCA: 30.11.1/ 101.3.2/ 11921 25 Ocak İstanbul'da Vapurculuk Şirketi ile bütün kabotajın Denizyolları İdaresi'ne geçmesini sağlayan sözleşme imzalandı. TCSYK 25 Ocak Karagöz Gazetesi'nin alacaklarına yardımcı olunması. BCA: 490.1/ 3.12.5 25 Ocak Deniz Yolları İşletme İdaresi Nizamnamesinin Bazı Maddelerini Değiştiren 2/3882 Sayılı Nizamname (Tüzük). 25 Ocak Subaylara ve Askeri Memurlara Verilecek Elbise ve Teçhizat Bedeli Hakkında 2893 Sayılı Kanun. 25 Ocak Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu'nun 41. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2892 Sayılı Kanun Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu'nun 41. maddesi- BULMAÇ, ne şu fıkra eklenmiştir: E-Mahalli tarife bedeli ile RG kıymeti beş bin lirayı geçmeyen dikili, devrik, kesik, terkedilmiş, imal edilmiş ağaçlarla her çeşit orman mahsulatı ve her hangi bir şekilde idarece zeptedilmiş mallar. 26 Ocak Devletle kısmen veya tamamen alakadar bulunan ve devletten yardım gören imtiyazlı şirketlerle mali müesseseler memurlarının da bir bareme tabi tutulmaları kararlaştırıldı. Devletçe bir kanun projesi hazırlanmaktadır. Alaka- C, 26 dar müesseselerin mümessilleri tarafından da karar İkincikanun 1936 üzerine bir proje hazırlanmıştır. 26 Ocak Metruk arazilerin halka ve memurlara tavzi işi durduruldu. C, 26 İkincikanun 1936 Kaynak Değişiklikler, müdür başkanlığındaki encümene, ida- BULMAÇ, RG renin kuruluşuna ve işletme bölümüne ilişkindir. BULMAÇ 727 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 26 Ocak Askeri mütekaidler (emekliler) kongrelerini, Türk Hekimleri Dostluk ve Yardım Kurumu ise düzenli toplantısını yaptı. C, 27 İkincikanun 1936 27 Ocak Samsun tütün ameleleri yevmiyelerinin artmamasından dolayı grev yaptı. C, 27 İkincikanun 1936 27 Ocak Bina Vergisi Hakkındaki 1837 Sayılı Kanunun Bazı Hükümlerinin Değiştirilmesine Dair 2898 Sayılı Kanun. Bu kanunla 1837 Sayılı Bina Vergisi Kanunu'nun 3. BULMAÇ, maddesinin 9. fıkrası ile 8, 15, 18, 21, 22, 23 ve 27. RG maddeleri ve 28. maddenin 2. fıkrası ile 33, 37 ve 41. maddeleri değiştirilmiş ve 19 ve 20. maddeleri hükümleri kaldırılmıştır. 28 Ocak Trakya'nın kalkınması için bir plan yapıldı. Köylüyü terfih etmek maksadı ile zirai kredi koope- C, 28 İkincikanun ratifleri kurulmaya başlandı. Kaynak 1936 28 Ocak Evkaf Umum Müdürü (Vakıflar Genel Müdürü), yirmi senelik icarelerin ödenmesinde birçok kolaylık gösterileceğini söyledi. C, 28 İkincikanun 1936 28 Ocak Kabotaj inhisarı kurulurken denizyolları kadrosunun genişletilmesi. C, 28 İkincikanun 1936 28 Ocak Taşınması yasak olmayan silahların alım ve satımı hakkındaki tüzük yürürlüğe konuldu. 29 Ocak 2909 Sayılı Kanunla 30 Ekim 1930'da Ankara'da İmzalanan Türkiye ile Yunanistan Arasındaki İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Mukavelenamesine Zeyil TTOMAR 29 Ocak Ordu Valiliği'ne Hayri'nin asaleten tayini. BCA: 030.18.1.2/ 61.6.14/ 2\3909/ 71-411 29 Ocak Üçüncü Umumi Müfettişlik Asayiş Müşavirliği'ne Celal'in tayini. BCA: 30.11.1/ 101.3.19/ 11938 29 Ocak Trakya İkinci Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne Dr. Hasan Sabri Erbil'in tayini. BCA: 30.11.1/ 101.4.2/ 11941 Yönetim Zamandizini 3932 sayılı bu tüzük, yasak olmayan silahların alım satımının iznini, silah satın almak için gerekli şartları, mevcut silahların kaydını, silah taşıma vesikasını, yaptırımları düzenler. 728 BCA: 030.18.1.2/ 61.6.17/ 2\3932/ 2\6537; 3239 Sayılı RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 29 Ocak 2897 Sayılı Hayvanlar Vergisi Kanunu. Bu kanuna göre Türkiye Cumhuriyeti sınırları içeri- BULMAÇ, sinde bulunan koyun, kılkeçi, tiftik keçi, sığır, man- RG da, at (idiş, aygır, kısrak), katır, deve, eşek ve domuzlar bu kanun mucibince vergiye tabidir. Vergi mükellefiyeti her yıl kayıd müddetinin girmesi ile ertesi mali yıl için başlar. Mali yıl girdikten sonra yabancı memleketlerden Türkiye'ye ithal edilen hayvanlardan o yıl için vergi alınmaz. 30 Ocak Sıhhıye Vekaleti'nin, göçmen işleri hakkında bir proje hazırlaması. Proje dahilinde, göçmen sayısı belirlenmekte, gele- C, 30 İkincikanun cekler için konut planları yapılmaktadır. Kaynak 1936 30 Ocak Bir yıldan beri durmuş olan İspanya ile ticaret normal şekilde tekrar başladı. C, 30 İkincikanun 1936 31 Ocak Fatih kazasının Rami Keyfiyet dün Belediye'ye bildirildi. Yenimahallesi'ne bağlı Küçükköy'ün bu adla başlıbaşına bir köy olarak, Bakırköy kazasına bağlı Ambarlı ve Evciler köylerinin birleştirilerek Evciler adile bir köy haline konulması hakkında Belediye Daimi Encümenince verilen karar, Dahiliye Vekaleti tarafından tasvib edildi. C, 31 İkincikanun 1936 31 Ocak Trakya'da, köydeki verimi Bu büro Trakya Umumi Müfettişliği'ne bağlıdır. ve iş kudretini artırmak için bir köy bürosu kuruldu. C, 31 İkincikanun 1936 31 Ocak Bazı ilçelerde 6 yeni nahiye kurulması ve Elaziz'in Palu İlçesi'ne bağlı Sivan Nahiyesi'nin köyleriyle birlikte Bingöl'ün Genç İlçesi'ne bağlanması. BCA: 030.11.1/ 101.4.8/ 11947 31 Ocak Subaylar Heyetine Mahsus Terfi Kanunu'nun Bazı Maddelerini Değiştiren 2753 Sayılı Kanunun 2. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 2900 Sayılı Kanun. 31 Ocak 2901 Sayılı Arazi Tahrir Kanunu. 1833 sayılı ve 27.6.1931 tarihli kanun mucibince BULMAÇ, arazi vergisine tabi bulunan arazi ve arsaların tahriri RG (kaydedilmesi) ve kıymetlerinin takdiri bu kanun hükümleri dairesinde yapılacaktır. 1 Şubat Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umumi İdaresi Memurları Tekaüt Sandığı Hakkında 2454 Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum BULMAÇ, Müdürlüğü bütçesinden aylık alan ve sicille kayıtlı RG bulunan ve 2454 numaralı kanunla teşkil eden tekaüd (emekli) sandığına dahil olan daimi memur ve müs- Malazgirt Kazası'nda Karahasan, Çapakçur'da Sancak ve Fahran, Bulanık'ta Karaağıl, Solhan'da Canut ve Genç Kazası'nda Valir adları ile 6 nahiye kurulmuştur. BULMAÇ 729 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Sayılı Kanuna, 2847 Sayılı Ek Kanun tahdemlere bu kanun hükümlerine göre malüliyet veya tekaüd aylığı bağlanacak veya tazminat verilecektir. Bunların dul ve yetimlerine bağlanacak ayılıklar veya verilecek tazminat da bu kanun hükümlerine göre hesap ve tediye edilecektir. Daimi müstahdemlere gün veya saat hesabı ile verilen paranın 2847 sayılı kanun mucibince tespit edilen aylık tutarı da bu kanunda yazılı aylık mefhuma dahildir. Kaynak 1 Şubat Başmüşavir Fon der Porten'in, İktisad Vekaleti'ne bağlı müesseselerin esaslı bir şekilde tensik (düzenlemek) ve ıslahına matuf tatkikat etmesi. C, 1 Şubat 1936 1 Şubat Konya ovasının sulanması için Sarı Su barajı kanalının yapılması. BCA: 030.10/ 158.110.3/ 164.16 1 Şubat 2903 Sayılı Pamuk Islahı Kanunu. 2 Şubat Türk Mürettibler Cemiyeti Kongresi yapıldı. C, 17 İkincikanun 1936 2 Şubat Saylav, profesör, Parti ve Halkevi reisleri, muharrirlerden oluşan üç kafilenin bütün memleketi dolaşarak istiklal ve inkılab mevzuları üzerinde konferanslar vermeye başlaması. C, 2 Şubat 1936 2 Şubat İkinci Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine Maliye müfettişi Saffet tayin edildi. C, 2 Şubat 1936 3 Şubat Polis Teşkilatı Hakkındaki 2049 Sayılı Kanuna Bağlı Cetvele Eklenecek Kadro Hakkında 2905 Sayılı Kanun Polis Teşkilatı hakkındaki 30 Haziran 1932 tarih ve BULMAÇ, 2049 sayılı kanunun 44. maddesine bağlı cetvele de- RG rece, sayı ve maaşları bu kanuna bağlı birinci sınıf emniyet memuru, sivil üçüncü komiser, üniformalı birinci komiser, üniformalı üçüncü komiser, polis memuru, muamelat memuru kadroları eklenmiştir. 3 Şubat Maliye Vekaleti'nden toprak dağıtılacağına ilişkin açıklama. Milli arazi içinde veya civarında toprağa muhtaç zi- C, 3 Şubat raat erbabı mevcut ve bu toprakların alımına da talip 1936 iseler de buradaki milli araziyi artırma ile satmak uygun olamayacağı, tercih şartları gözetilmek suretiyle ziraat erbabına takdiri bedelle toprak tevzi edileceği Maliye Vekaletinden vilayetlere bildirildi. 3 Şubat Halkın Sesi gazetesine imkan nisbetinde yardım yapılması. Yönetim Zamandizini Kanun, pamuk çeşitlerini, ekilecek yerleri, alım- BULMAÇ, satım ilkelerini, cezaları v.b. ni Ziraat Vekilliği so- RG rumluluğunda düzenlemektedir. BCA: 030.10/ 84.555.4/ 85.213 730 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 3 Şubat Başbakanın direktifi doğrultusunda Giresun Vilayeti'ne bağlı köylerdeki kahvanelerin kapatılarak yerlerine spor kulübü açıldığının bildirilmesi. 3 Şubat Artırma, Eksiltme ve İhale Hakkındaki 2490 Sayılı Kanunun 28. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2902 Sayılı Kanun Artıma, Eksiltme ve İhale Kanununun 28. maddesine BULMAÇ, şu paragraf eklenmiştir: damızlık hayvanlar, lüzum RG görüldüğü takdirde, Ziraat Vekaleti tarafından mütehassıs kimseler arasından seçilecek en çok üç kişiden mürekkeb gezici bir komisyon vasıtası ile ve pazarlık sureti ile alınabilir. Damızlıkların yabancı memleketlerden alınması lazım geldiği takdirde bu komisyon İcra Vekilleri Heyeti'nce teşkil olunur. 4 Şubat Belediye müstahdemi teavün sandığı için hazırlanmakta olan projenin bitmesi. Bu projeye göre sandığa sermaye olmak üzere müs- C, 4 Şubat tahdeminin maaşından % 5 nisbetinde para kesile- 1936 cektir. Sandık kurulduktan sonra ihtiyar veyahut sakat müstahdemler emekli edilecektir. 4 Şubat Hariciye Vekaleti'nde merkeze nakiller, tayinler ve yükseltmeler yapılması. Varşova Büyük Elçiliği Müsteşarı Kadri Rıza, Paris RG Büyük Elçiliği Müsteşarı Zeki Nebil, Moskova Büyük Elçiliği Başkatibi Nureddin Pınar, Üçüncü Katib Şemsettin Arif, Cidde Kançıları Feridun dereceleri ile merkeze nakil; Moskova Büyük Elçiliği Müsteşarlığına Nureddin Ferruh, İkinci Katibliğine Hilmi Kamil, Varşova Büyük Elçiliği Müsteşarlığına Basri Reşit, Cidde Maslahatgüzarlığı konsolosluk işlerinde çalışmak üzere Talat Acar dereceleri ile tayin kılınmış; merkezde 7. derece memurlarından Atıf, Fikret, Hamit Aral, İsmail Safa 6. dereceye, 9. derece memurlarından Konsolos Hasan Rıfat, Başkatib Bedri Tahir, Cenevre'de Cemiyeti akvam işlerini görmeğe memur Bern Elçiliği Katibi Nedim Veysel, Roma Büyük Elçiliği Katiblerinden Ekrem İsmail, Atina Elçiliği Katiblerinden Kemal Nejat, Gümülcine Konsolosu İzzettin Tuğrul, Milano Konsolosu Münür Pertev 8. dereceye yükseltilmişlerdir. Merkezde 2. sınıf Elçi Ali Türkgeldi 1. sınıf Elçiliğe yükseltilmiştir. Tokyo Maslahatgüzarı Orta Elçi Nebil Tiran Maslahatgüzarlığına ve Prag Maslahatgüzarı Vasfi Menteş merkeze dereceleri ile nakil ve tayin edilmiştir. 4 Şubat Üçüncü Umumi Müfettişli- Üçüncü Umumi Müfettişlik kadrosundaki 80 lira asli RG ğe atamalar yapıldı. maaşlı İktisad Müşavirliğine 2865 sayılı kanunun 2. maddesi mucibince bu müşavirliğe muhassas 80 lira maaş karşılığı gösterilmek suretiyle 70 lira asli maaşla İktisad Vekaleti Sanayi Umum Müdürlüğü El San'atlar ve Küçük San'atlar Müdürü Saffet atanmıştır. 4 Şubat Kültür Bakanlığı'nın on bir yeni kitap bastırması. Kaynak BCA: 030.10/ 145.36. M.15/ 148.73.M Bunların hepsi tercümedir. Bunların bir kısmı lise ta- C, 4 Şubat lebesinin felsefe bilgilerini kuvvetlendirmek, bir 1936 kısmı da gerekli malumat temin etmek için yazdırılmıştır. Kitaplar şunlardır: Ulukoğlu Farabi, Hayatın Tekamülü, Tıbda Tecrübe Usulünün Tetkine Giriş, Etika, Kanttan Parçalar, Mistiklik ve Mantık, Beşeri Bilginin Prensipleri, Monadoloji, İlim ve Filozofi, Hayatın Mihaniki Telakkisi, Pastörün Hayatı. 731 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 5 Şubat Askerlik Kanunu'nun 36. Maddesinin Tadili Hakkında 2907 Sayılı Kanun RG 5 Şubat 2862 sayılı kanunla ilga edilen ve Askeri Ceza Kanunu'nun bazı maddelerini değiştiren 22/12/1934 tarih ve 2632 sayılı kanunun 5. maddesinden başka diğer maddeleri hükümlerinin meriyetinin iadesine dair 2908 sayılı kanun BULMAÇ 5 Şubat Sahte damgalı ölçü ve tartı aletlerinin piyasaya dağıldığı ortaya çıktı ve soruşturma başlatıldı BÜK 5 Şubat Türk-İtalyan Ticaret anlaşması 20 Kasım tarihinden itibaren üç ay müddetle uzatıldı. C, 6 Şubat 1936 5 Şubat 1. Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne Dr. Sadreddin Hattuza'nın tayini BCA: 30.11.1/ 101.4.13/ 11953 5 Şubat Bitlis'in Mutki İlçesi'nde İğik Nahiyesi kurulması ve bazı köylerin bu nahiyeye bağlanması. Bu köyler, İğik Cemani, İğik (nahiye merkezi), Kerho, Silint, Hersan, Turhi, Dilek, Ziyaret, Zender, Züan, Tiphi, Kolanis, Dölek, Kurtiyan, Mezraa, Kaşan, Sisar, Kayseran ve Av Harat'tır. 5 Şubat 2906 Sayılı Nebatları Hastalık ve Zararlı Böceklerden Koruma Kanunu. Bu kanun, memlekete giren veya çıkan nebatların BULMAÇ, (bitkilerin) tabi tutulacağı muameleye, memlekette RG yetişen nebat ve ürünlerin korunmasına ilişkin düzenlemeleri içerir. 6 Şubat İstanbul Çiçek Borsası Şişhane'de açıldı BÜK 6 Şubat Kiev'de modern Türk resim sergisi açıldı. C, 7 Şubat 1936 6 Şubat Rize Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü doktor Kemal İkizer sınıf ve derecesi maaşı ile Denizli Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğü'ne naklen tayin edildi. RG 6 Şubat Münhal İstanbul Posta, Telgraf ve Telefon Baş Müdür Vekili mühendis Mazhar asaleten, ondan boş kalacak mühendisliğe Fen Müşavere azasından Fuad naklen ve onun yerine Seyhan Posta ve Telgraf Baş Müdürü Bekir Vefa maaşları ile tayin edildi. RG Yönetim Zamandizini Açıklamalar 732 Kaynak BCA: 30.11.1/ 101.4.16/ 11956 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 6 Şubat Birinci, Üçüncü ve Dördüncü Müfettişliklerle müşavirliklerinin teşkilat kadroları hakkındaki kanunun ikinci maddesini değiştiren bir layiha (tasarı) hazırlanarak Meclis'e verildi. Layiha maddeyi şu şekilde değiştirmektedir: müşa- C, 7 Şubat virliklere, icabında müfettişler de tayin olunabilir. Bu 1936 takdirde emrinde oldukları umumi müfettişliğin merkezi, bu müfettişlerin mıntıka merkezi sayılır. Umumi müfettişler teşkilatına dahil maaşlı memuriyetler için tesbit olunan dereceler azami olup icab ettiği takdirde bu vazifelere kadrodaki maaşlar karşılık gösterilmek suretile daha aşağı derecelerden memur tayini caizdir. Bu takdirde kendilerine 1452 numaralı kanunun müsadi olduğu derece maaşı verilir. Bahsi geçen hükümler, Trakya Umumi Müfettişlik teşkilatı maaş, ücret ve masrafları hakkındaki 2393 sayılı kanunun birinci maddesine bağlı bir numaralı cetvele dahil maaşlı memurlara da şamildir. 6 Şubat Doğu illerinde kış sporları teşkilatı kurulması için yardım talebinin kabulü. BCA: 030.10/ 70.463.5/ 77B.22 7 Şubat Hariciye Vekaleti 1935 ma- Münakale (aktarım) miktarı, 13 000 liradır. li yılı bütçesinde münakale yapılmasına dair 2911 sayılı kanun. RG 7 Şubat Milli Müdafaa Vekaleti deniz kısmı 1935 mali yılı bütçesinde yeniden açılacak fasla tahsisat konulmasına ve 1936 yılına sari taahhüdat icrasına dair 2912 sayılı kanun. 7 Şubat 4. Umumi Müfettişlik Maliye Müşavirliği'ne Amir Süden'in tayini. BCA: 30.11.1/101 .5.6/11966 8 Şubat Atatürk, Ankara'dan trenle İstanbul'a hareket etti. ATCTK 8 Şubat Üçüncü Umumi Müfettiş tarafından bölgenin genel durum ve ihtiyaçları ile yapılacak işler hakkında sunulan rapora Adliye Bakanlığı'nı ilgilendiren kısımların incelendiği. Üçüncü Umumi Müfettiş, bakanlıkların vilayetlerle yapılan haberleşmelerinde umumi müfettişliğin aracı olmasını istiyordu. Ancak, Adliye Vekaleti, bu istemi reddetmiştir. Umumi müfettişliklerin aracı konumunun, işleri geciktireceğini düşünmektedir. 8 Şubat Maliye Vekaleti'ne bağlı Tapu Müdürlüklerinde tayinler yapıldı. Bingöl Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Murat Akgün, RG Tunçeli Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Celal Tuna, Çoruh Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Osman Ünver, Bitlis Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Hayri Akkök, Hakkari Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Tahsin Erdem, Giresun Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Lütfi Taşçı, Çorum Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Lütfi Senyücel, Erzurum Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Şükrü Bilge, Kayseri Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Cemal Ünal, Muş Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Ali Muhsin Bayrakal, Samsun Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Asım Kağan, Bolu Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Tevfik Sungur, Gümüşhane Vilayeti Tapu Müdürlüğü'ne Hasan Fehmi Tekin tayin edilmiştir. Kaynak Tahsisat miktarı, 2 100 000 liradır. Bu kanunla 1935 RG mali yılı Milli Müdafaa Vekaleti deniz kısmı bütçesinin 866. faslının gemi tamir ve inşaatla ilgili maddesine konmuş olan tahsisatın bir misline kadar 1936 mali yılına sari taahhüde girişilmesi için Milli Müdafaa Vekiline mezuniyet verilmiştir. 733 BCA: 030.10/ 70.463.6/ 77B.23; UM, s. 176. 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 8 Şubat İnkılapların korunması için parti ile hükümetin işbirliği yapması. BCA: 490.1/ 3.12.9 8 Şubat Hava Kurumu'na yardım edilmesi. BCA: 490.1/ 3.14.18/ 1.Büro 8 Şubat Parti Büyük Kurultayı'nın aldığı kararlar. 9 Şubat Memleketin her tarafında ölçü ve tartı aletleri sahtekarlığı gözlemlenmesi. SP, 9 Şubat 1936 9 Şubat Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras, Balkan Andlaşması Reisliğine seçildi. C, 10 Şubat 1936 10 Şubat Adana'da köy mümessillerinin iştiraki ile pamuk kongresi toplandı. C, 10 Şubat 1936 10 Şubat İzmit'te kurulan Bayındırlık ve Kültür Birliği, köylerden gelen murahhasların iştiraki ile köylüyü yükseltmek için ilk toplantısını yaptı. C, 10 Şubat 1936 10 Şubat Beyoğlu Kaymakamlığı'nın tezkeresi doğrultusunda, İstanbul Belediyesi, umumi evlerin açılırken bir defaya mahsus olmak üzere üç sınıf halinde küşad ruhsatiyesi istenmesine karar verdi. C, 11 Şubat 1936 10 Şubat Bazı illeri teftişe çıkan CHP milletvekillerinin işçi ve esnafın durumuna dair verdikleri raporların hulasası. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kararlar, ulusal bünyeyi kuvvetlendirme amacı doğrultusunda alınmıştır. Kurultayda, tuzun ucuzlatılması, şeker fiyatının indirilmesi, çiftçi borçlarının taksitlendirilmesi, arazinin yeniden yazılması, bina vergisinin azaltılması, hayvanlar vergisinin indirilmesi ve tarım kredi kooperatifleri ile alacakların taksitlendirilmesi kararları alınmıştır. Bu kararlara 1935 ve 1936 yılında mecliste resmiyet kazandırılmıştır. Aydın saylavının hazırladığı raporda Antalya ve Konya inceleme konusu yapılmıştır. Bu rapora göre Antalya ilinde toplu halde işçi yoktur; esnafın durumu da normaldir, teşkilata bağlanmışlardır. Konya'da işçi azdır; esnaf teşkilatlandırılmıştır. 23 esnaf cemiyeti vardır. Ancak, saylava göre bu cemiyetlerin faydaları, faaliyetleri görülememiştir. Malatya saylavının hazırladığı başka bir raporda Çanakkale, Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne ele alınmıştır. Bu rapora göre Çanakkale'de, Kırklareli'nde ve Edirne'de işçi kitlesi yoktur; esnaf ve diğer zümrelerin de teşekkülleri yoktur. Tekirdağ'da önemli oranda amele çalışmaktadır. Ancak, yoğunlaşma mevsime bağlıdır. Esnafın aralarında yardım kurumları yoktur; esnaf ufak 734 Kaynak BCA: 490.1/ 3.12.11; C, 8 Şubat 1936 BCA: 490.1/ 726.485.1/ 4.Büro G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak krediye muhtaçtır. Bu hüküm diğer iller için de geçerlidir. Gaziantep saylavı, Isparta hakkında bir rapor hazırlamıştır. Rapora göre Isparta'da sabahtan akşama kadar çalıştırılan yüzlerce işçi vardır ve bunların hepsi kadın ve çocuktan ibarettir. Çalışanların sıhhat ve gündelik durumları iyi değildir. Trabzon saylavı, Yozgat, Sıvas, Tokat ve Amasya illerine ilişkin rapor hazırlamıştır. Bu rapora göre Yozgat'ta çok farklı esnaf cemiyetleri vardır fakat faaliyet ve faydaları gözlenememiştir. Amele kitlesi yoktur. Sivas'ta esnaf teşkilatı yoktur. Demiryolu inşaatında çalışan çok sayıda amele vardır. Sağlık durumları iyi değildir; çok çalıştırılmaktadırlar. İşçileri çalıştıran şirket işçileri istismar etmektedir. Tokat'ta şeker fabrikasında amele vardır; esnaf teşkilatı yoktur. Amasya'da doğrudan doğruya ameleliği iş edinmiş kimse yoktur; esnaf teşkilatı yoktur. Bu iller haricinde, Ordu, Giresun, Çoruh illerine ilişkin de rapor hazırlanmıştır. 11 Şubat Yüksek maaşlı kadrolara memur bulunmadığı. Bu kadrolar Üçüncü Umumi Müfettişlik bünyesinde BCA: bulunmaktadır. Üçüncü Umumi Müfettiş, bu konuda 030.10/ şöyle yakınmaktadır: "… sekiz binlik yabancı işler 70.463.7 müdürlüğüne, yedi binlik istatistiğe, beş bin beş yüzlük yazı işlerine, yedişer bin kuruşluk bayındırlık müşavirliklerine başta barem ve 1700 numaralı kanunlar olduğu halde umum mevzuatı kanuniyeden dolayı adam bulamıyoruz." 12 Şubat Şehir ve kasabaların imar planlarının hazırlanması ve hava fotoğraflarının alınması amacıyla bir komisyon kurulması 12 Şubat Umumi müfettişliklerin müşavirliklerine atamalar yapılması. 12 Şubat Askeri memurlara mesken tazminatının derece maaşları üzerinden verilmesi gerektiği. BCA: 030.10/ 132.948.10 / 116.34 12 Şubat Tunçeli Vali Muavinliğine Muğla Valisi Cevad Ökmen tayin edildi. RG 12 Şubat Muğla'da maden işletme ruhsatı. BCA: 030.10/ 81.533.11/ 83.11 Birinci Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine İstan- RG bul Tahakkuk Müdürü Talat, Üçüncü Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine İstanbul Maliye murakıbı Hüsnü tayin edildi. Muğla Üzümlü'de Etibank Genel Müdürlüğü, Stanley BCA: Paterson ile B. Cemal Hünal'a verilen krom madeni 310.10.48/ 2133.2916/ işletme ruhsatı. 531.54 13 Şubat Umumi müfettişliklerin müşavirliklerine atamalar yapılması. Birinci Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet müfettişle- RG rinden doktor Ahmed Enver Akman Üçüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne, yine Sıhhat ve İçtimai Muavenet müfettişlerinden doktor Sadrettin Hattuza Birinci Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne tayin edilmiştir. Maaş 80 liradır. 735 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 13 Şubat Emniyet müdürlüklerine tayinler yapıldı. Tunceli Vilayeti Emniyet Müdürlüğü'ne Faik Köksal, RG Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü Dördüncü Şube Müdürlüğü'ne Celal Tevfik, Bursa Emniyet Müdürlüğü'ne Mahmud, Sivas Emniyet Müdürlüğü'ne Hami, Elaziz Emniyet Müdürlüğü'ne Kadri İbrahim, İçel Emniyet Müdürlüğü'ne Şükrü Ahmed, İstanbul Emniyet Müdürlüğü Dördüncü Şube Müdürlüğü'ne Fikri terfian tayin edilmiştir. 14 Şubat İstanbul Daimi Encümeni'nin kabul ettiği veçhile İtfaiye umumi hizmetlerden para alınmaması. C, 14 Şubat 1936 15 Şubat 2/4002 sayılı kararnameyle Çoruh Valiliği'ne eski Konya Saylavı Refik tayin edilmiştir. RG 15 Şubat Üçüncü Umumi Müfettişlik Maaş 55 liradır. Sıhhat Müşavir Muavinliği'ne Hendek Kaymakamı Sadettin, terfian tayin edilmiştir. RG 15 Şubat İstanbul ve İzmir Liman İşleri Müdürlüklerinin Vazifelerine ve Bunların Murakebesine Dair Nizamnamenin 18. Maddesini Değiştiren 2/4001 Sayılı Nizamname BULMAÇ 17 Şubat Atatürk'e suikast hazırlamak suçundan sanık 8 kişi, delil yetersizliğinden beraat ettiler. TCSYK 17 Şubat Belediye Memurları YarBu cemiyet, vefat eden belediye memurlarının ailele- C, 12 Şubat 1936 dım Cemiyeti senelik kong- rine yardım etmek üzere kurulmuştur. resini yaptı. 17 Şubat Kooperatifçilik Cemiyeti yıllık kongresini Ankara Halkevinde yaptı. C, 18 Şubat 1936 17 Şubat Çorum Valiliği'ne Niğde Valisi Ziya Tekeli'nin ve Muğla Valiliği'ne Tokat Valisi Recai Güreli'nin naklen tayinleri. 4073 sayılı kararname 3.3.1936 tarihinde Resmi Ga- BCA: 030.18.1.2/ zete'de yayımlanmıştır. Kaynak 62.13.19/ 2\4073/ 71-413 18 Şubat Vakıf kayıtlarının İstanbul evkaf ambarlarından Ankara'ya götürülmesi. C, 18 Şubat 1936 18 Şubat Deniz Ticaret Müdürlüğü'nün umum müdürlüğü olacağına dair kanun layihası Başvekalete geldi. Bu layihayla İstanbul Deniz Ticaret Müdürlüğü'nün C, 19 kadrosu genişletilmiş, Umum Müdürlük'e bağlı 79 Şubat 1936 limandaki teşkilatın aleddevam murakebesi için iki müfettişlik ihdas edilmiş, Yüksek Deniz Ticaret Mektebi'nin kadrosu mümasil yüksek mektebler derecesine çıkarılmıştır. Yönetim Zamandizini 736 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 18 Şubat Umumi müfettişliklerin müşavirliklerine atamalar yapılması. Dördüncü Umumi Müfettişlik mali müşavirliğine RG Üsküdar tahsil müdürü Amir Süden, Dördüncü Umumi Müfettişlik Müşavirliğine Fuat Yersel'in, müşavir muavinliğine Tevfik Dündar'ın terfian tayinleri onanmıştır. 18 Şubat Etibba Odası'nda açılan kurslarda hükümet ve belediye doktorlarına zehirli gazlar dolayısıyla konferanslar verilmeye başlandı. 18 Şubat Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 11 sayılı Kararname'nin 39. maddesine bir fıkra eklenmesi. Eklenen fıkra şudur: işbu maddede mevzuubahis döviz yerine altın getirilmesi de caizdir. Şu kadar ki döviz yerine altın getirmek isteyenler, bunun hariçten ithal edilmekte olduğunu memleket dahilinde salahiyettar makama tasdik ettirdikten sonra o tasdike müsteniden Kambiyo Müdürlüğünün veyahut maliye dairesinin bir irsaliyesi ile mezkur altınları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına veyahut onun göstereceği muhabire, resmi rayiç üzerinden satmağa mecburdurlar. Kararnamenin gerek bu maddesinde gerek diğer maddelerinde ihracat dövizlerine aid olarak mevcud ahkam altınlar hakkında da cari olacaktır. Bu değişiklik, 27.2.1936 tarih 3243 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. 19 Şubat 2/4014 Sayılı Kabuklu Yumurta İhracatı Nizamnamesi Bu tüzük, yumurta ihraç edilecek iskele ve istasyon- BULMAÇ, lar, yumurta ihraç edecek tacirler ve yumurta işlene- RG cek yerleri; ihraç edilecek yumurtaların vasıfları ve nevilerini; yumurta sandıklarını; kontrol komisyonları ve kontrolün nasıl yapılacağını düzenlemektedir. 19 Şubat Nafıa Vekaleti, şose ve köprüler layihasına ek olarak hazırlamakta olduğu layihayı tamamlamıştır. Vekalet, bu layihada yol vergisini mal kudretine C, 20 nisbet edilen bir şekle şekle koymuştur. Mevcut yol Şubat 1936 vergisi şeklinde esas bedeni mükellefiyeti nakden ödemeye çevirmiştir. Milletvekili, hakim, doktor gibi çeşitli mesleklerde ve işlerde çalışan ve kazanç vergisi veren kadınlardan yol vergisi kesilmesi de layihada yer almaktadır. 19 Şubat Üçüncü Umumi Müfettişliğin, bölgenin genel durum ve ihtiyaçları hakkında sunduğu rapor üzerine ilgili kısımların Maliye Bakanlığı tarafından incelenmesi. BCA: 030.10/ 70.463.9/ 77B.26 19 Şubat Birinci Umumi Müfettişlik Başmüşavirliğine Naci Kıcıman'ın tayini. BCA: 030.18.1.2/ 62.14.3/ 2\4078/ 77-9 20 Şubat Açık olan Varidat Umum Müdürlüğü Birinci Şube Müdürlüğü'ne Reşad'ın tayin olması. RG 20 Şubat Nafıa Vekaleti, büyük bir yol projesi hazırladı. Kaynak C, 19 Şubat 1936 BCA: 030.18.1.2/ 62.13.20/ 2\4075/ 2\4393; RG Nafıa Vekaleti, on beş senede 160 milyon lira harca- C, 21 Şubat 1936 narak 17 bin kilometre yol yapımı hedeflemektedir. 737 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 21 Şubat İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi için Almanya'dan Profesör Helman'ın getirilmesine karar verildi. 21 Şubat İzmir Havagazı Şirketi imtiyaz ve tesisatının İzmir Belediyesi'ne devri. Devir bedeli 50 liradır. 21 Şubat Arazi Vergisi Nizamnamesinin Muvakkat 4. Maddesinin Son Fıkrasının Tavzihine Dair Kararname. Arazi Vergisi Nizamnamesinin muvakkat 4. madde- BULMAÇ, sinin son fıkrasının tavzihine dair Maliye Vekilliği'n- RG den yazılan tezkere üzerine Şurayı Devlet Reisliği'nin 5.2.1936 tarih ve 2144 sayılı tezkere ile gönderilen Tanzimat Dairesi ile Heyeti Umumiye mazbataları İcra Vekilleri Heyeti'nce 4011 sayılı kararnameyle onanmıştır. 22 Şubat Bazı nahiyeler kaldırıldı. Bu nahiyeler, Hakkari'nin Şemdinan, Bitlis'in Hizan, BCA: Van'ın Havasor, Ağrı'nın Patnos, Diyarbakır'ın Eğil 30.11.1/ 101.4.18/ ve Bismil nahiyeleridir. Kaynak C, 21 Şubat 1936 BCA: 030.18.1.2/ 62.14.17/ 2\4092/ 162-72 11958; RG 22 Şubat Manisa'da idari taksimat. Manisa'nın Turgutlu İlçesi'ne bağlı Kerpiçli, BCA: Horozan, Veliler ve Süleymanlar köyleri İzmir'in 30.11.1/ 101.4.17/ Ödemiş İlçesi'ne bağlanmıştır. 11957; RG 22 Şubat 1935 Senesi Bütçesinin Bu yönetmelik, tevziatın bütçeye konulan 1000 lira- BULMAÇ, 702. Faslına Mevzu Gece lık tahsisatını geçmemek şartı ile İcra Vekilleri Heye- RG Mesai Ücreti Tahsisatının ti'nce onaylanmıştır. Liman Memurlarına Sureti Tevziine Dair 2/4032 Sayılı Talimatname 23 Şubat Halkevlerinin 5. yıldönümü. 24 Şubat Asırlardan beri sur içinde mahsur kalan Diyarbekir'in istasyonla sur arasındaki sahada yeniden kurulması planlanması. 24 Şubat Türk parası kıymetini koBu kararname, 20.11.1935 tarih ve 2/3569 sayılı ka- RG ruma hakkında 11 sayılı rarnameye ektir. kararnameye bağlı ihtiyaç listesinin yeni tadilatının tediye muvazenesi esasına müstenid Klirinkli memleketlerde tatbik olunmaması ve ihtiyaç listesine bazı ilaveler yapılmasına ilişkin hazırlanan 4013 sayılı kararname. 24 Şubat Hükümet, uluslararası sergilere resmen iştiraklare dair karar verdi. Yönetim Zamandizini Halkevlerinin 5. yıldönümü münasebetiyle memleke- C, 24 tin her tarafındaki Halkevlerinde merasim düzenlendi Şubat 1936 ve birçok kazada 32 Halkevi açıldı. C, 24 Şubat 1936 Buna ilişkin İktisad Vekaleti, bütçeye icap eden tah- C, 25 Şubat 1936 sisatları koymaya başlamıştır. 738 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 24 Şubat Teşvik-i Sanayi Kanunu Yönetmeliği'nin 21 ve 40. maddelerinin değiştirilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 62.15.20/ 2\4115/ 174-28 25 Şubat Açılacak fabrikalarla sanayi müesseselerine konan makine, motör, inbik, kazan ve sair muharrik kuvvetler için İstanbul Belediyesince yeni bir talimatname hazırlandı. Bu talimatnameye göre sanayi müesseseleri üç kısma C, 25 Şubat 1936 ayrıldı. 25 Şubat Türk Hava Yolları beynelmilel (uluslararası) seferler yapmağa başladı. Efransla müşterek çalışmak üzere bir mukavele im- C, 26 Şubat 1936 zalandı. 25 Şubat Kambiyo müsaadesi. Sıhhi ve ticari sebeplerle, tahsil ve araştırma maksat- C, 26 ları haricinde kalarak, fakat meşru ve zaruri sebeple Şubat 1936 yapıldığı bittetkik anlaşılan ve aciliyet arzeden seyahatlar için de Maliye Vekaleti makamının malumat ve tesbiti ile icab eden kambiyo müsaadesi verilmeye başlanmaktadır. 25 Şubat Askeri kadroların Maliye Vekaleti'ne ne suretle verileceği. BCA: 030.18.1.2/ 62.17.11/ 2\4146/ 39-144 25 Şubat Evkaf Heyeti Teftişiyesine aid talimatnamenin 6. maddesinin değiştirilmesine ilişkin 4035 sayılı kararname. 6. maddenin yeni şekli şudur: Muvazzaf müfettiş BULMAÇ, olabilmek için evkafta akalli bir sene müfettiş mua- RG vinliği etmek şarttır. Şu kadar ki bu müddet ikmal edilmezden evvel tayin edilecek müfettişler muavinlerden veya diğer memuruni vakfiyeden en ziyade haizi ehliyet olanlardan tayin edilebileceği gibi yüksek tahsil görmüş ve devlet hizmetinde bulunmuş olmak şartı ile hariçten de alınır. Bütçelerle tahsisat alındıkça müfettişlerin adedi tezyid ve üç sınıf üzerine tertib edilecektir. 26 Şubat Lyon Fahri Konsolosluğuna 4022 sayılı kararnameyle Albert Routier'in tayini İcra Vekilleri Heyetince onaylandı. Tayin tarihi, 12.2.1936'dır. 27 Şubat Elaziz İline bağlı Palu İlçesi merkezinin Kovancılar Köyü'ne nakledilmesi. 27 Şubat Bingöl'de idari taksimat. Kaynak RG BCA: 030.11.1/ 101.4.5/ 11944; RG Bingöl'ün Genç İlçesi merkezi Kupar Köyü'ne nakle- BCA: 030.11.1/ dilmiş ve Yayla adıyla yeni bir nahiye kurulmuştur. 101.4.6/ 11945; RG 27 Şubat Diyarbakır'da idari taksimat. Diyarbakır'da Hezan, Çünküş, Yağun, Bahamdan, BCA: Cikse, Başnik ve Zengetil adlarında 7 nahiye kurul- 030.11.1/ 101.4.7/ muştur. 11946; RG 739 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak 27 Şubat Türkiye ile İsveç arasında imzalanan Ticaret ve Kriling Anlaşması. 2/5752 Sayılı Kanun'la onaylanmıştır. TCAMA 27 Şubat İçel'de krom ruhsatı. İçel Sıraç'da Mersin Üçoklar Ltd. Şti.'ne verilen BCA: 310.10.33/ krom madeni işletme ruhsatı. 1278.1800/ 523.4.4144 28 Şubat Üçüncü Umumi Müfettişlik Müşavirliği'ne Mustafa Reşid'in tayini. BCA: 30.11.1/ 101.5.17/ 11977; RG 28 Şubat Hava Tehlikesine Karşı Korunma Komisyonu, İstanbul Vali Muavini Hidayet'in riyasetinde toplandı. C, 29 Şubat 1936 29 Şubat Van'da idari taksimat. Van'ın merkez kazası içinde Erçek, Şatak kazasında Narlı, Bitlis'in Sasun kazasında Casas ve Hakkari'nin Beytüşşebap kazası içinde Gerür adlarıyla yeni nahiyeler kurulmuş ve Van'a bağlı bazı köyler Muradiye İlçesi ve Taşrumi Nahiyesi'ne bağlanmıştır. BCA: 30.11.1/ 101.4.9/ 11948; RG 29 Şubat Diyarbekir'de idari taksimat. Diyarbekir'e bağlı Devegeçidi Nahiyesi'nin kaldırılması ile Pirinçlik, Akpınar, Hani ve Bismil nahiyelerinde ve merkeze bağlı köylerde idari düzenleme yapılmıştır. BCA: 30.11.1/ 101.4.10/ 11949; RG 29 Şubat Haftalık siyasi gazete Kaynak çıkmaya başladı. Başyazarı, Ahmed Emin Yalman'dır. C, 18 Şubat 1936 29 Şubat Çamaşır, şapka ve hazır elbiselerden istihlak vergisi alınması için vilayetlere emir verildi. C, 29 Şubat 1936 29 Şubat Devlet Tiyatrosunun kurulması için beynelmilel (uluslararası) şöhrete sahip sahne yazarlarından Karl Ebert İstanbul'a geldi. Karl Ebert, sonra Ankara'ya geçip Hükümetle temasa C, 29 geçecek ve yeni devlet tiyatrosunun esaslarını tespit Şubat 1936 edecektir. Bunun haricinde, yeni tiyatronun ilk ana kadrosunu teşkil için artistlerimizden bir kadın ve bir erkek ve Ankara Halkevi amatör san'atkarlarından da kezalik bir kadın, bir erkek staj ve tetkikat yapmak için Avusturya, Almanya ve Fransa'ya gönderilecektir. 1 Mart Vali tayinlerinde yeni bir şekil tatbik edilmeye başlandı. Şimdiye kadar mevcut valilerin ekseriyesini Mülkiye C, 1 Mart mezunları ve meslekten yetişenler teşkil etmektedir. 1936; RG Bunun dışında önceden askerlik etmiş olanlarla hukuk mezunlarından bir iki kişi de vali olmuşlardır. Bu şekle göre her Vekalet birer namzed göstermekte Başvekalet bunlardan birini seçmektedir. Bu yeni şekil etrafında, Bingöl Valiliğine mülkiye müfettişlerinden Şefik, Hakari Valiliğine Van Vali Muavini Muhtar Kemal tayin edilmiştir. Tokat Valisi Recai, Muğla Valiliğine tayin olmuştur. Tokat Valiliğine Diyarbekir Valisi Faiz'in, Diyarbekir'e adliye müfettişlerinden Ferid'in, Çorum'a Niğde Valisi Niyazi'nin, Niğdeye'de Kırklareli Valisi Faik'in tayinleri kararlaştırılmıştır. Bu tayinler 9.3.1936 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Yönetim Zamandizini 740 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 1 Mart Modern satış mağazacılığı. İnhisarlar İdaresi tarafından, İstanbul'da Beyoğlu, C, 1 Mart Beyazıd, Bahçekapı ve Karaköy'de açılan modern sa- 1936 tış mağazalarından diğer büyük şehirlerde de açılması kararlaştırıldı. 1 Mart Trakya'ya yerleştirilecek 70 bin muhaciri toprak sahibi etmek için bu mıntıkanın kadastrosu yapılmaya başlandı. 1 Mart Sebze Halinde bir hakem heyeti kuruldu. Bu hakem heyeti, esnafla aracı komisyoncular ara- C, 1 Mart sında ortaya çıkacak ihtilafları halletmek üzere ku- 1936 rulmuştur. 2 Mart Mektupçuluklara tayinler yapılması. Van'a, Erzincan'a Tokat'a, Niğde'ye, Burdur'a, Ma- RG latya'ya, Ağrı'ya, Kars'a, Sivas'a, Urfa'ya, Gümüşhane'ye, Bitlis'e birer mektubcu atanmıştır. Ayrıca, Borçka Kaymakamlığı'na Sivas Mektubcusu Fahri tayin edilmiştir. 3 Mart İkinci Umumi Müfettişliğe atamalar. Gazi Terbiye Enstitüsü Tabiiye Öğretmeni ve eski RG Ziraat Umum Müdürü Zihni İkinci Umumi Müfettişlik Müşavirliğine; Tekirdağ Baytar Müdürü Şevki Özer de adı geçen Müşavirlik Muavinliğine terfian tayin edilmiştir. 6 Mart Dördüncü Umumi Müfettişlik İktisat Müşavirliği'ne Mesud'un tayini. 6 Mart Urfa'ya bağlı 10 yeni nahiye kurulması Bu nahiyeler, Siverek Kazası içerisinde Dağbaşı, Çaylarbaşı ve Şekerli; Birecik Kazasında Büyük Göğlü; Harran Kazasında Akçakale; Hilvan Kazasında Gölcük ve Ovacık; Viranşehir Kazasında Demirci; Yaylak Kazasında Kanlıavşar ve Suruç Kazasında Mürşidpınar'dır. BCA: 30.11.1/ 102.9.18/ 12060; 6258 Sayılı RG 9 Mart Iğdır Kazası'nda yapılan iskan ve toprak dağıtımı ve temlik işinin sonuçları. Merkez kasabasında 326 evde 1639 nufüsa 134 ev, 48 ev yeri, 10 dükkan, 8 dükkan yeri, 13503 dekar arazi ve kazanın diğer köylerinde 623 evde 3473 nüfusa 673 ev, 58 ev yeri, 27 dükkan, 33523 dekar toprak tevzi ve temlik edilmiştir. Ayrıca tapular doldurularak verilmektedir. BCA: 030.10/ 70.463.10/ 77B.27 9 Mart Adli makamlara (reislik, hakimlik, müddeiumumilik v.b.) toplu atama yapılması. 90 lira maaşlı Diyarbekir Ceza Hakimliği'ne Ömer RG Cemil Güzey, 70 lira maaşlı Ceza Hakimliğine Hamdi Ünsalan, 45 lira maaşlı Ceza Hakimliklerine Mehmet Arıkan ve Aşir Aksu, 80 lira maaşlı Hukuk Hakimliğine Ahmet Galip, 40 lira maaşlı Müddeiumumi Muavinliklerine Fahri, Cemal ve Muhsin, 30 lira maaşlı Müstantikliğe Mehmet Sadık, Tunçeli Vilayeti Müddeiumumiliğine 80 lira maaşla Yusuf Hatemi tayin edilmişlerdir. 11 Mart'ta 102, 28 Eylül'de 101, 19 Aralık'ta 256, 21 Aralık'ta ise 28 atama daha yapılmıştır. 9 Mart Ereğli Kömür Havzası'ndaki işçilerden 1936 yılında Amele Birliğine % 2 aidat kesilmesi. Kaynak C, 1 Mart 1936 BCA: 30.11.1/ 102.9.14/ 12056; RG BCA: 030.18.1.2/ 62.18.10/ 2\4165/ 2\6251 741 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 10 Mart Fındık İhracatının Murakabesine Dair Teşrinisani 1931 Tarihli Nizamnamenin Bazı Maddelerini Değiştiren 2/4116 Sayılı Nizamname Bu tüzük, 29.1.1936 tarih ve 2/78 sayılı kararnameye BULMAÇ, ektir. Tüzüğün, 3, 5, 7, 8, 10, 11, 15, 16, 17, 18, 19, RG 20, 30 ve 32. maddesi değiştirilmiştir. 13 Mart Toplu kaymakam ataması. Hizan, Sivrice, Şirvan, Milas, Beypazarı, Arapsun, RG Haymana, Kotum, Ermenak, Malkara, Torbalı, Çine, Lapseki, Karakoçan, Silvan, Hendek, Ladik, Araç, Bismil, Siverek, Eminönü, Geyve, Adıyaman, Viranşehir, Gemlik, Karasu, Tosya, Kavak, Kuşadası, Kula, Yenişehir, Bergama, Salihli, Fatsa, Uluborlu, Gördes, Bozkır, Mustafa Kemal Paşa, Silifke, Orhaneli, Eğil kaymakamlıklarına tayinler yapılmıştır. 13 Mart Halkevlerine Hikmet Gür'ün eserinin gönderildiği. 14 Mart Dahiliye Vekaleti kapsamında bazı atamalar yapıldı. Diyarbekir Vali Muavinliğine Kazım, Seyhan Umuru RG Hukukiye Müdürlüğüne Dilaver, İzmir Umuru Hukukiye Müdürlüğüne Seyfettin, Edirne Umuru Hukukiye Müdürlüğüne Hilmi tayin edildi. 14 Mart Mülkiye müfettişliklerine bazı atamalar yapıldı. Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliklerine Şemsettin, RG Rauf Cavid, Hayri, Gani ve Halis tayin edilmiştir. 14 Mart Bazı atamalar. Üçüncü Sınıf İspekterliğe İstanbul Kültür RG Yardirektörü Şevket Süreyya, Birinci Genel İspekterlik Müşavirliğine Salim, Balıkesir Kültür Direktörlüğüne Emin atandı. 14 Mart Sıhhat ve İçtimai Muavenet Bingöl Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG Vekaleti kapsamında atama. lüğüne Dr. Cemal Turhan atandı. 14 Mart Emniyet müdürlüklerine toplu atama yapılmıştır. 16 Mart Üçüncü Umumi Müfettişlik Nafia Müşavirliği'ne Mehmed Nuri'nin tayini BCA: 30.11.1/ 102.8.4/ 12025; RG 16 Mart Düyun-u Umumiye kuponlarının kağıt para esası üzerinden tediyesi. BCA: 030.10/ 137.980.2/ 128.52 16 Mart İstanbul'da yayımlanan Bü- Derginin ikinci nüshasında Almanya devlet başkanı tün Dünya adlı mecmuanın aleyhine çıkan karikatürlerden dolayı dergi yasaksatışının yasaklanması. lanmıştır. Almanya'yla devlet ilişkilerinin bozulmasından çekinilmiştir. Yasak edilme işlemi, Matbuat Kanunu'nun 51. maddesine dayanılarak yapılmıştır. BCA: 030.18.1.2/ 62.20.11/ 2\4206/ 86-214 16 Mart İstanbul'da Süreyya Paşa Mensucat Fabrikası'nda 600 işçi greve gitti. GB Yönetim Zamandizini Kaynak BCA: 490.1/ 3.12.2/ 1.Büro Hakari, Bitlis, Bingöl, Çoruh, Zonguldak, Samsun, RG Rize, Edirne, Konya, Diyarbekir, Kastamonu, Seyhan, Manisa ve Çanakkale illerine emniyet müdürleri atanmıştır. 742 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 17 Mart Sıhhat ve İçtimai Muavenet Rize Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlü- RG Müdürlüklerinde atamalar ğüne Dr. Saim Orhan, Niğde Vilayeti Sıhhat ve İçtiyapıldı. mai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Saffet Köksal, Erzincan Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Cudi, Samsun Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. İbrahim Sağın atanmıştır. 17 Mart Kars, Iğdır, Erzurum, Erzincan sularının 1936 senesinde isalelerini başlatabilmek için projelerinin tamamlanması. 18 Mart 2818 sayılı kanunun 5. maddesine göre devlete intikal etmiş olan bazı maddelerin 2805 sayılı kanun hükmüne göre Eti Banka devredilmesine ilişkin 4160 sayılı kararname. Bu madenler şunlardır: Muğla Vilayetinin Fethiye RG Kazasının Günlükbaşı Kariyesinde olup işletme imtiyazı 2.11.1931 tarihli kararname ile Ahmed Kemal ve Salih Zeki uhdesine geçen ve bunlar tarafından da Fethiye Şirketi Madeniyesi Türk Anonim Şirketine icar edilen krom madeni; Muğla Vilayetinin Fethiye Kazasının Boynuz Köyünde bulunan ve işletme imtiyazı Türk Krom Anonim Şirketine icar eden krom madenidir. 19 Mart Bingöl ili belediye reisliği görevinin Bingöl Valisi'ne verilmesi. Çabakcur kazası merkezinde kurulan Bingöl Vilayeti BCA: Belediye Reisliği, 1580 Sayılı Kanunun 94. maddesi 030.18.1.2/ 63.21.1/ mucibince vali uhdesine verilmiştir. BULMAÇ Kaynak BCA: 030.10/ 70.463.12/ 77B.29 2\4216/ 82-52 19 Mart Askeri Muallim ve Hakim Yetiştirilmesi Hakkındaki Talimatnamenin 10. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik. 19 Mart Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapılmıştır. Kayseri Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG lüğüne Dr. Mustafa Zühtü Ergün, Hakari Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Vasfi Öztelli, Bitlis Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ali Remzi Tınas, Malatya Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ahmed Ali Tatar, Ordu Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Reşid Emre, Çorum Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Halid Karakaya, Balıkesir Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Muhlis Süner tayin edilmiştir. 20 Mart Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapılmıştır. Urfa Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlü- RG ğüne Dr. Fazıl Gökçeören, Bilecek Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Saffet Öney, Mardin Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Nihad Eroğlu, Tunçeli Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mahir Önbilgin tayin edilmiştir. 743 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 20 Mart Rusya'dan komünistlik propagandası yapması için gönderilen ve yurt için zararlı olduğu anlaşılan Ahmet'in Niğde'ye nakli. BCA: 030.18.1.2/ 63.21.12/ 2\4228/ 95-70 20 Mart Şavşat Kaymakamı Hayri'nin Bakanlık emrine alınması. BCA: 30.11.1/ 103.11.2/ 12085 21 Mart Memurin Kanununun Bazı 788 Sayılı Memurin Kanununun 13, 25, 64. maddele- BULMAÇ, RG Maddeleri ile Buna ri değiştirilmiştir. Müzeyyel Olan 1777 Sayılı Kanunun 3. Maddesinin Tadili Hakkında 2919 Sayılı Kanun 21 Mart Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapılması. 23 Mart Birinci Umumi Müfettişin yol, yapı, kültür tahsisatına dair Başbakanlığa yazdığı yazı. 23 Mart Bazı il kültür direktörlükle- Erzurum Kültür Direktörlüğüne Hamdi Keskin, RG rine atamalar yapıldı. Hakari Kültür Direktörlüğüne Nurettin, Çoruh Kültür Direktörlüğüne Lütfi tayin edilmiştir. 23 Mart Samsun Nafıa Direktörlüğüne Mahmut Cemil atandı. RG 25 Mart Hariciye Vekaleti 1935 ma- Münakale miktarı 41 000 liradır. li yılı bütçesinde münakale yapılmasına dair 2922 sayılı kanun. RG 25 Mart Afyon-Karakuyu ve Bozanönü-Isparta demiryolu hatları hizmete açıldı. TCSYK 26 Mart Mardin'de yeni nahiye. Kaynak Çoruh Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdür- RG lüğüne Dr. Mustafa Sabri, Elaziz Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Hikmet Fırat, Kars Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Derviş Kuntman, Afyonkarahisar Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Remzi Başkan, Manisa Vilayeti Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Zühtü Güven tayin edilmiştir. BCA: 030.10/ 70.458.3/ 77A.98 Mardin'in Cizre İlçesi'ne bağlı Amirin köyünde Dicle BCA: 30.11.1/ adıyla yeni bir nahiye kurulmuştur. 102.9.15/ 12057; RG 26 Mart Siirt'te yeni nahiye. Siirt'in Beşiri İlçesi'nde İluh ve Şimis, Pervari İlçe- BCA: si'nde ise Harhur adlarıyla üç yeni nahiye kurulmuş- 30.11.1/ 102.9.16/ tur. 12058; RG 27 Mart İkinci Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavir Muavinliği'ne Sırrı'nın tayini. Yönetim Zamandizini BCA: 30.11.1/ 102.9.13/ 12054; RG 744 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 27 Mart 161 sayılı kararnameye bağlı üç talimatnameden "şehadetnameli kaptan ve çarkçıların Türk sancağını hamil sefain ve merakipte derecat ve menatıkı istihtamlarına dair talimatname" ile 2729 sayılı kararnameye bağlı "muayene ve mesahai sefain talimatnamesi"nin vesaiti tahlisiye faslını teşkil eden (106132) maddelerinin mer'iyetten kaldırılmasına dair 4203 sayılı kararname. 27 Mart "Projektör" adlı mecmuanın toplattırılmasına dair 4205 sayılı kararname. İstanbul Bozkurt Matbaasında basılarak Sabiha Zeke- RG riya'nın mes'uliayeti altında çıkarılan ve muzır yazıları taşıdığından ötürü bu mecmua toplattırılmıştır. Bu toplattırma işlemi, Matbuat Kanunu'nun 51. maddesine göre yapılmıştır. Yine aynı kanunun 50. maddesini göre de muvakkaten tatil edilmiştir. 28 Mart Saatlerin Doğru Olarak Bir Yerden Ayarlanabilmesi İçin İstanbul Rasathanesince Hazırlanan Talimatname ve Merbutlarının Tasdikine Dair 2/4196 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik. Bu yönetmeliğe göre İstanbul Rasathanesi, Osmaniye BULMAÇ; telsiz merkezi ile her gün saat 11'de uluslararası saat BÜK; RG işaretlerini yayımlayacaktır. Bunun haricinde yönetmelik, telsiz merkezleri arasında telsiz hattının kurulmasını, işaretlerin kontrolünü de düzenlemektedir. 30 Mart Suriye'de Türklerin ve Bir sene uzatılmıştır. 4.4.1936 Tarihli 3271 Sayılı TTOMAR; RG Türkiye'de Suriyelilere Ait Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Olan Emlakine Müteallik Mukavele Müddetinin Uzatılması Hakkında 2929 Sayılı Kanun 30 Mart 2921 Sayılı İnhisarlar Umum Müdürlüğü Tekaüt (Emekli) Sandığı Kanunu. 30 Mart Hayvanlar Vergisi misil zamlarının kesri munzam hesabına ithal edilmemesi lazım geldiğine dair 932 sayılı TBMM kararı. Kaynak RG Bu kanunla İnhisarlar Umum Müdürlüğü kadrosuna BULMAÇ, dahil olup bütçeden aylık olarak ücret alan müseccel RG daimi memur ve müstahdemler için tekaüd sandığı kurulmuştur. Bunlara ve bunların dul yetimlerine bağlanacak aylık veya verilecek tazminat bu kanun hükümlerine göre hesap olunarak tahsis ve ita olunacaktır. Bu sandık, hükmi şahsiyeti haiz olup Gümrük ve İnhisarlar Vekili'nin nezaret ve murakebesi altında bir idare meclisi tarafından yönetilir. Sandıktan bağlanacak aylıklar her ay peşin olarak verilir. Emeklilik aylığına sahip olmak için 35 sene çalışmış olmak gerekmektedir. RG 745 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 1 Nisan Van'da yeni nahiye. Van'ın Erciş Kazası içindeki Ağı köyünde Kocapınar BCA: adıyla yeni bir nahiye kurulmuş ve bazı köyler bu 30.11.1/ 102.9.17/ nahiyeye bağlanmıştır. Kaynak 12059; RG 1 Nisan Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü'nün 1935 mali yılı bütçesinde münakale yapılmasına dair 2926 sayılı kanun. Münakale miktarı 86 010 liradır. 1 Nisan İstanbul Üniversitesi'nin Umumi muvazeneye alınmasına dair olan 2467 sayılı kanunun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair 2928 sayılı kanun. Bu kanuna göre yalnız diploma ve suret harçları ha- RG ricinde para alınmaz. Bu kanunla 70 lira maaşlı 20, 55 lira maaşlı 22, 45 lira maaşlı 28, 40 lira maaşlı 32 doçentlik konmuştur. Bidayeten doçentliğe tayin olanlar 40 lira maaş alacaklardır. Asistanlara kıdemlerine göre 20-30 lira, baş asistanlara 35 lira, Tıp Fakültesi asistanlarına 50-60 lira, laboratuvar asistanlarına 75 lira maaş verilir. 1 Nisan 895 Numaralı Kanun Hükümlerine Göre Teşekkül Eden Askeri Fabrikalar Teavün ve Sigorta Sandığı Talimatnamesine Bir Madde Eklenmesine Dair 2/4217 Sayılı Kanun. 3 Nisan Bazı illerde yeni teşkil edi- Bunlar, Van Vilayeti içerisinde Gürpınar, Hakari'de RG len altı kazanın hudutlarını, Şemdinli, Diyarbekir'de Bismil, Eğil, Elaziz Vilayebu kazalara bağlanacak na- ti'nde Sivrice ve Karakoçan kazalarıdır. hiye ve köyler üzerinden tayin ve tespit eden 2/3974 sayılı kararname. 4 Nisan Konya Kültür Direktörlüğü'ne Hüsnü Uluğ'un, Bingöl Kültür Direktörlüğü'ne Bahri'nin atanması. RG 4 Nisan Polis evleri dolaşarak vatandaşların soyadı almakta acele etmesini istedi. BÜK 6 Nisan Evkaf Umum Müdürlüğü 1935 mali yılı bütçesinde değişiklik yapılmasına dair 2930 sayılı kanun. 31 000 liralık münakale yapılmıştır. 7 Nisan Bazı illerde yeni teşkil edilen üç kazanın hudutlarını, bu kazalara bağlanacak nahiye ve köyler üzerinden tayin ve tespit eden 4200 sayılı kararname. Bunlar, Ağrı Vilayeti içinde Patnos, Bitlis Vilayeti RG içinde Hizan ve Kotum'dur. 8 Nisan Halkevlerinin çoçuk konulu konferanslar vermesi. Yönetim Zamandizini RG BULMAÇ RG BCA: 490.1/ 3.12.20/ 1.Büro 746 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 8 Nisan Çeşitli cemiyetlerin halkev- O dönemde halkevleri dışında gençler birliği, musiki BCA: leri bünyesinde toplanması. cemiyeti, kültür evi gibi çeşitli cemiyetler halkevleri 490.1/ bünyesine katılmaya çalışılmaktadır. Çünkü, farklı 3.12.23 kurumların birbirinden ayrı şekilde çalışılması istenmemektedir. Bu tür toplumsal kurumların halkevi çatısı altında daha verimli çalışacakları ve cumhuriyet ülküsüne daha sıkı bağlı olacakları düşünülmektedir. 8 Nisan Bazı illerin kültür direktörlüklerine atama yapılması. Çankırı Kültür Direktörlüğü'ne Fazıl, Burdur Kültür RG Direktörlüğü'ne Kaşif, Bolu Kültür Direktörlüğü'ne İhsan, Bitlis Kültür Direktörlüğü'ne Hamdi, Tunçeli Kültür Direktörlüğü'ne Kadri Güney atanmıştır. 8 Nisan İstanbul Limanı Nizamnamesinin 55. Maddesini Değiştiren 2/4279 Sayılı Nizamname Tüzük şu şekilde değiştirilmiştir: kılavuzların sıhhi BULMAÇ, pratika almadan evvel gemilere girmeleri caiz ise de RG bulaşık yerlerden geldiği anlaşılan gemilerin tabi olacakları sıhhi tedbirlere bu kılavuzlar da tabi olurlar. 9 Nisan İstanbul Telefon Şirketi devletçe satın alındı. TTY 9 Nisan Mütehassıs Tabipler, Kimyagerler ve Sair Sıhhıye Memurlarının Vesika, Ruhsatname ve Şahadetnameleri Tescil Harçlarıyle Para ile Hasta Bakan Hususi Hastanelerin Açılma Ruhsatnameleri Harçları Hakkında 2935 Sayılı Kanun. BULMAÇ 9 Nisan Artırma, Eksiltme ve İhale Eklenen fıkra şudur: belediyelere ait artırma, eksilt- RG Hakkındaki 2490 Sayılı me ve ihale bu kanunun hükümleri içinde doğrudan Kanunun 68. Maddesine doğruya belediye encümenlerince yapılır. Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2931 Sayılı Kanun 9 Nisan Gümrük Tarife Kanuniyle 1895 Sayılı Kanunda Yazılı Gazoil Hakkında 934 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı BULMAÇ 10 Nisan Askeri ve Mülki Tekaüt Kanunun Bazı Maddelerinin Tadiline ve Bazı Maddelerine Fıkra Eklenmesine Dair 2936 Sayılı Kanun 1683 Sayılı Askeri ve Mülki Tekaüd Kanunu'nun 7. BULMAÇ, maddesine mülki memurlar hakkındaki kısmına şu RG fıkra eklenmiştir: "zabitlerle askeri ve mülki memurlardan ahlak noktasından hükmen veya nizamnamesi mucibince sicillen tekaüd edilenler devlet, hususi idare ve belediye hizmetlerinde ve hususi kanunlarla teşkil edilen veya sermayesinin en az yarısı devlete aid olan banka ve müesseselerde ve menafii umumiyeye hadim cemiyetlerde istihdam edilmezler." 13. maddesi şu şekilde değiştirilmiştir: "zabitlerle askeri memurlardan hükmen veya sicillen tekaüde sevk edilenlerin hizmet müddetleri 5 sene veya daha fazla olursa bu müddet nisbetinde tekaüd maaşına müstahak olurlar. Bu gibilerin hizmet müddeti 15 seneden aşağı ise beher hizmet senesi için birer aylık hesabı ile son aldıkları maaşın emsali hasılı defaten verilerek alakaları kesilir." 747 Kaynak 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 11 Nisan Ankara Hükümeti ilgili devletlere birer nota göndererek Boğazlar Sözleşmesi'nin değiştirilmesini istedi TTY 11 Nisan 2997 sayılı kanunla Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kuruldu. TTY 11 Nisan 2/4281 Sayılı Tütün Eksperleri Nizamnamesi. 13 Nisan "Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı Umumi Kongresi"nin (Spor Kongresi) Ankara'da açılışı. ATCTK 13 Nisan Uyuşturucu Maddeler İnhi- Kadro maaş 600 liradır. sarı Direktörlüğü'ne Hamza Osman'ın tayin edilmesine ilişkin 2/4212 sayılı kararname. RG 13 Nisan 2767 sayılı kanun mucibin- 1.7.1935 tarih ve 2/2911 sayılı kararnameye ektir. ce monopol hakkı Kızılay Cemiyeti'ne verilmiş olan ilaçlar listesine Medobis adındaki müstahzarın da katılmasına ilişkin 2/4301 sayılı kararname. RG 13 Nisan Tunceli Valisi'ne verilen Dördüncü Umumi Müfettişliği yetkilerinden bazılarının Üçüncü Umumi Müfettişliğe verilmesi teklifinin çeşitli bakanlıklar tarafından kabul edilmediği. BCA: 030.10/ 70.463.18/ 77B.35 13 Nisan Halkevlerinin Çığır ve Varlık Mecmuası'na aboneliği. BCA: 490.1/ 3.12.24-25/ 1.Büro 13 Nisan Damızlık merinos koçları satın almak üzere Almanya ve Macaristan'a heyet gönderilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 63.28.9/ 2\4364/ 238-242 14 Nisan 4231 sayılı kararnameyle Hadım Kazası'na bağlı Pirlerkondu Nahiyesi'nin adının, Taşkend olması. RG Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak Bu tüzük, tütün eksperlerinin alması gereken ehliyet- BULMAÇ, nameyi düzenlemektedir. Ehliyetnamesi olmayanlar RG tütün alım ve satımı muayenelerini, tütünlerin vasıf, değer ve nevilerinin tayini işlerini yapamazlar ve tütün işletmesini idare edemezler. Eksper olmak için, Türk olmak; medeni haklarını kullanmağa ehil bulunmak ve amme hizmetlerini ifadan menedilmemiş olmak; en az orta mekteb tahsili görmüş olmak; İnhisar Umum Müdürlüğünde staj yapmak; imtihanı geçmek gerekmektedir. Maliye, Kültür, Adliye, Nafıa, Dahiliye, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletleri istisnai ve belirli bir zaman dilimi içerisinde valiye verilen yetkilerin umumi müfettişliğe verilmesinin uygun olmadığı, valilikçe yerine getirilen hizmetlerin umumi müfettişlikçe ifa edilmesinin mümkün olmadığı, yetkilerin çakışacağı gibi gerekçelerle teklifi reddetmiştir. 748 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 14 Nisan Bazı kaymakamlıklara atama yapılması. Torbalı Kaymakamlığına Halid, Çine Kaymakamlı- RG ğına Cevdettin, Akhisar Kaymakamlığına Halil, Tefenni Kaymakamlığına Bedri, İnebolu Kaymakamlığına Ahmed Baha, Şebinkarahisar Nuri, Beşiri Kaymakamlığına Rahmi, Küre Kaymakamlığına Abdurrahman tayin edilmiştir. 15 Nisan Elazığ'ın Sivan Nahiyesinin köyleriyle birlikte Bingöl'ün Genç İlçesine bağlanması. 16 Nisan Tahsin Uzer'in Erzurum bayındırlık işleri ve baş müşavirliğe atanan Yahya Sezai Uzer'in maaşı hakkında yazmış olduğu mektup. Uzer, bu mektubu, çok samimi bir uslupla Başvekalet Özel Kalem Müdürü Vedid Uzgören'e yazmıştır. Uzer, bütçenin kabulünden sonra çalışmalara başlanacağını söylüyordu. Karayolu yapımında ilerlemeler kaydedilmiştir; ancak, Uzer'e göre önemli olan Doğu ilinin dava başı olarak gördüğü Erzurum'dan demiryolu hattının geçirilmesidir. 16 Nisan Vatandaşlıktan çıkarma olayları. 1929'dan beri konsolosluğa kaydını yaptırmayan ve RG resmi izin almadan yabancı devlet tabiiyetine geçtiği anlaşılan Ali Nafiz vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Bunun dışında Hacı Abdürrezzak Kermo Zade, 17 Nisan'da vatandaşlıktan çıkarılmıştır. Bunlardan başka 24 Nisan'da 1 kişi vatandaşlıktan çıkarılmıştır. 17 Nisan Genel bütçeye Ziraat Enstitiüsü, Yüksek Mühendis Okulu ile İmar Müdürlüğü'nün alınması. 20 Nisan Askeri ve Mülki Tekaüd Kanununa 2941 Sayılı Ek Kanun 1683 Sayılı Askeri ve Mülki Tekaüd Kanunu'nun 23. BULMAÇ, maddesine şu fıkralar eklenmiştir: a) mesleki memu- RG riyet olup mebusluğa seçilenlerden gerek mebus olmazdan evvel gerek mebusluğu sırasında tekaüd müddetini dolduranlara tahsis olunacak tekaüd maaşının hesabında 125 lira asli maaş esas tutulur; b) mesleki memuriyet olup tekaüd müddetini doldurmadan mebusluktan ayrılanlar tekrar memuriyete tayin olundukları takdirde haklarında 1683 sayılı kanunun 6. maddesi hükmü tatbik olunur ve memuriyete tayin olunmayanların kendileri veya yetimleri hakkında hizmet müddetlerine göre 125 lira asli maaş esas tutularak yine mezkur kanunun hükümleri dairesinde muamele yapılır. Ayrıca Memurin Kanununun 73. maddesi kaldırılmıştır. 20 Nisan Türkiye ile İtalya Ticaret Mukavelenamesi İle Tediyatın Tanzimine Dair İtilafnamenin Temdidi Hakkında 20 Nisan 1936 Tarihli Mektuplar. 1 Şubat 1937 tarihinde 3109 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR lanmıştır. 10 Şubat 1937 Tarihli 3530 Sayılı Resmi Gazete yayımlanmıştır. 20 Nisan 2942 sayılı Hudud ve SaHudud ve Sahiller Umum Müdürlüğü'nün 1936 mali RG hiller Umum Müdürlüğü yılı masrafları 466 791 lira, varidatı (gelirleri) 682 1936 mali yılı Bütçe Kanu- 300 liradır. nu. Kaynak BCA: 30.11.1/ 103.11.11/ 12094, RG BCA: 030.10/ 70.463.21/ 77B.38; UM, s. 186. BCA: 030.10/ 132.945.14 / 115.43 749 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 20 Nisan 12650 Sayılı Kararname ile Kapatılmış Olan Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsasının Yeniden Açılması ve Merbutu Talimatnamesinin Tatbikine Dair 2/4276 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik. Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsası, geliri giderini BULMAÇ, karşılayamadığı için 24.4.1932 tarihinde kapatılmış- RG tır. Uzunköprü Ticaret ve Zahire Borsası'nda zahire, hububat, un ve diğer mahsulatı arziye üzerine muamele yapılacaktır. Bilahire borsanın teşkilatı geliştirilerek ticaret ve sanayi odası meclisinin kararı ve İktisad Vekaleti'nin uygun görüşü ile her nevi emtiai ticariye ve bilumum mamulat, masnuat (san'atkarane yapılan şeyler) ve mensucat muamelatı ifa olunacaktır. 22 Nisan Askeri ve Mülki Tekaüt Kanunun Tahsiliye Umum Müdürlüğü Memurlarına Dahi Teşmili Hakkındaki 9/12/1993 Tarih ve 2348 Sayılı Kanuna Ek 2945 Sayılı Kanun BULMAÇ 22 Nisan 2946 sayılı Tahsiliye Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı bütçe kanunu. Tahsiliye Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı masrafla- RG rı için 329 659 lira tahsisat verilmiştir. Gelir ise 390 000 lira tahmin edilmiştir. 24 Nisan Türk Ticaret Gemi Adamları Talimatnamesi. Bu yönetmelik, geminin her türlü işlerini gören çalı- BULMAÇ, şanları/gemi adamlarını tanımlar, sayı ve derecelerini RG gösterir. 24 Nisan Rize ve Erzincan'a yardım ödeneği isteği. Üçüncü Umumi Müfettiş, Başvekalet'e çektiği telgrafta Çoruh Vilayeti'nin kurulması üzerine Pazar Kazası'ndan ibaret kalan Rize Vilayeti'nin okulları, sıhhi müesseseleri v.b. işleri yerine getirmekte aciz kaldığını; kırk bin lira yardıma ihtiyacı olduğunu dile getirmiştir. İki kazasını Bingöl ve Tunç Eli vilayetlerine veren Erzincan Vilayeti'nin de yardıma ihtiyaç duyduğunu belirtmiştir. 25 Nisan Türk Ticaret Gemilerinde Bulunması İcap Eden Can Kurtaran Vasıtalarile Alınması Muktazi Can Kurtaran Tedbirleri Hakkında Talimatname Bu yönetmelik, can kurtarma vasıta ve tertibatını BULMAÇ, açıklamakta; Türk ticaret gemilerinin bu konuda uy- RG ması gereken kuralları belirtmektedir. 27 Nisan Üçüncü Umumi Müfettiş Tahsin Uzer'in bölgesindeki genel durum ve valiler hakkında görüşlerini bildiren yazı. Tahsin Uzer, Atatürk'e gönderdiği bu yazıda, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgesinde yer alan illere ilişkin idari ve topluma yönelik görüşlerini bildirmektedir. Uzer'e göre halk, bazı istisnai dönemlerde yanlışa düşse de cumhuriyet rejimine, Atatürk yoluna sıkı sıkıya bağlıdır. Uzer, bölgedeki valilerin bir kısmının halktan kopuk olmasından yakınır. Aynı zamanda, bazı valileri, isteksiz ve ilgisiz olmalarından (özellikle yaşı fazla olanları) dolayı da eleştirir. 27 Nisan Erzurum'da çıkarılacak gazete için ödenek isteği. BCA: 030.10/ 70.463.25/ 77B.42 27 Nisan 3. Sınıf Mülkiye Müfettişliği'ne Sami'nin tayini. BCA: 30.11.1/ 103.14.7/1 2151 Yönetim Zamandizini 750 Kaynak BCA: 030.10./ 70.463.23/ 77B.40 BCA: 030.10/ 70.463.24/ 77B.41 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 27 Nisan 2949 sayılı Vakıflar Umum Vakıflar Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı masrafları RG Müdürlüğü 1936 mali yılı için 2 649 242 lira tahsisat ayrılmıştır. Gelir, 2 469 bütçe kanunu. 300 lira tahmin edilmiştir. 27 Nisan Vakıf Mallarının Taksitle Satılması ve Kiraya Verilmesi ve Satış Paralarının Kullanılması ve Emaneten İdare Edilen Mülhak Vakıflardan İdare ve Tahsil Masrafı Alınması Hakkındaki 2950 Sayılı Kanun. 28 Nisan Yeniden teşekkül eden valiliklere adli ve mülki memurlarla kültür direktörlerinin gitmeleri ve görevlerine başlamaları. 28 Nisan Toplu hakim ve müddeiumumi (savcı) ataması. 28 Nisan Rize Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Saim İshak Orhan'ın istifası kabul edildi. Kaynak Bu kanuna göre 2762 sayılı Vakıflar Kanunu'nun 10 BULMAÇ, ve 12. maddelerinde yazılı hayrat vakıflar ile mazbut RG ve mülhak vakıflara ait akar ve topraklardan kıymetleri 2 000 liradan fazla olanları, bedeli azami beş senede alınmak üzere taksitle de satılabilir. Bu takdirde satılan mal, bedeli tamamen ödeninceye kadar evkaf lehine birinci derece ve sırada ipotek gösterilir. Mazbut ve mülhak vakıflara aid satış bedelinden 200 000 lirasının hayrat vakıflar satış bedeli faslına nakli ile abidatın esaslı tamirlerinde sarfına umum müdürlük mezundur. Vakıflar kanunun hükümleri doğrultusunda Vakıflar Umum Müdürlüğü tarafından niyabeten idare edilecek mülhak vakıfların emaneten idare edildiği müddet zarfındaki tahsilatın % 10 idare ve tahsil masrafı alınarak umum müdürlükçe irad olunur. BCA: 030.10/ 66.441.7/ 73.49 Bursa Asliye Hukuk Hakimliğine; Biga Asliye Ceza RG Hakimliğine; Sivas, Antalya Adli İhtisas Mahkemesi Müddeiumumiliklerine; Giresun, Bandırma, Düzce, Bartın, Aksaray, Biga, Mustafakemalpaşa, Sarıkamış, Ilgın, Trabzon, Vize, Nallıhan, Merzifon, Sürmene, Gelibolu, Gönen, Kırklareli, Çatalca, Kırkağaç, Boldan, İskilip, Nazilli, Çeşme, Çubuk, Ulukışla, Tirebolu, Sandıklı, Kalecik, Burdur Müddeiumumiliklerine; Tokat, Aksaray, Mustafakemalpaşa, Bandırma, Eskişehir, Gelibolu, Biga, Fethiye, Çanakkale, Düzce, Bartın, Gönen, Ürgüp, Zonguldak, Ünye, Mecitözü Hukuk Hakimliklerine; Balıkesir, Bolu, Zonguldak, Mustafakemalpaşa, Gelibolu, Düzce, Bartın, Aksaray, Gönen, Keskin, Edremit, Boğazlıyan, Bandırma, Diyarıbekir, Tarsus Ceza Hakimliklerine; Bursa, Çanakkale, Senirkent, Düzce, Feke, Tarsus, Bandırma, Niğde Sulh Hakimliklerine; Temyiz Mahkemesi Raportörlüğüne; İskilip, Pınarbaşı, Gaziantep, Siirt, Düzce, Sorgun, Menemen, Saideli, İslahiye, Mucur, Haymana, Ceyhan, Saray, Dursunbey, Tavas, Fethiye, Kemalpaşa, Bayındır, Sultaniye, Gürün, İnebolu, Mardin, Cizre, Pazarcık, Reşadiye, Ilgaz, Çiçekdağı, Diyarıbekir, Tefenni, Kars, Artvin, Ayvacık, Cihanbeyli, Darende, Gümüşhacıköy, Dinar, Erganimadeni, Haymana, Saimbeyli Sorgu Hakimliklerine 143 hakim atanmıştır. RG 751 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 28 Nisan Kemal Emin'in, Musahipzade Celal'in, M. Ferit Karslı'nın, İffet Halim'in, Ali Canip'in, Nasuhi Baydar'ın, Hikmet Tuna'nın, Gaffar Tataysalgır'ın, Nazım Yücelt'in, Kerim Ömer'in, Avni Candar'ın eselerinin halkevine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.12.4151, 53/ 1.Büro 29 Nisan Umumi meclis ve daimi encümen azalarının ücretlerinin artırılması. BCA: 490.1/ 3.12.43/ 1.Büro 29 Nisan Yunus Balıklarının ve Bun- Bu kanuna göre Türkiye kara sularında avlanan yu- BULMAÇ, lardan Çıkarılan Balık Yağ- nus balıklarından ve bunlardan çıkarılacak balık yağ- RG larının Av Vergisinden İs- larından av vergisi alınmaz. tisnasına Dair 2956 Dair Kanun. 29 Nisan 2395 Sayılı Kazanç Vergisi Bu kanuna göre Türkiye'de yerleşmiş olmayan ya- BULMAÇ, Kanununa Ek 2957 Sayılı bancı müesseselerle hükümet arasında 2395 Sayılı RG Kanun. Kazanç Vergisi Kanunu'nun mer'iyeti tarihinden önce yapılmış sözleşmeler gereğince ifa olunan taahhüd bedellerinden kazanç vergisi kesilmez. 30 Nisan Düyunu Umumiye taksitle- İmzalanan mukaveleye göre yarım taksit olan 42,5 C, 1 Mayıs 1936 rinin ödenme şekli hakkın- milyon frank malla ödenecektir. da Paris'te yapılan müzakereler başarıyla sonuçlandı. 1 Mayıs Türkiye Dış İşleri Bakanlığı Genel Sekreteri Numan Menemencioğlu, Moskova'ya gitti. 1 Mayıs Ereğli Bez Fabrikası'nın imarı bitti. Binası ve makine montajı tamamıyla ikmal edilmiş C, 1 Mayıs olan yeni fabrika, yakında işe başlayacak ve 1500 iş- 1936 çi çalıştıracaktır. Bu gelişme beş yıllık planın yeni bir zaferi olarak değerlendirilmektedir. 1 Mayıs Adana, Mersin, Tarsus şehirlerine içme suyu getirilmesi işi Dahiliye Vekaleti Belediyeler İmar Heyeti kararı ile ihale edildi. Bunlardan başka nüfusu 10000'den yüksek diğer 59 C, 1 Mayıs şehir ve kasabalarının da su işleri de yaptırılmaktadır 1936 1 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettişin raporu. Bu rapor, Karadeniz ve Doğu illerinde ortaokul ihti- BCA: 030.10/ yacı hakkındadır. Kaynak C, 1 Mayıs 1936 70.464.1/ 77B.44 2 Mayıs Hariciye Vekili T. Rüştü Aras'ın, Atina'da bulunması. Dışişleri Bakanı, Belgrad Balkan Konseyi'ne Yuna- C, 2 Mayıs nistan temsilcisi Başvekil Metaksas ile beraber trenle 1936 gitmiştir. 2 Mayıs Gümrüklerde ıslahat yapılması. Manifesto memurlarının halkla teması kesildi. Yönetim Zamandizini 752 C, 2 Mayıs 1936 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 2 Mayıs İstanbul Belediyesi, hem Bunun için alakadar ve uzman kişilerden oluşan bir C, 2 Mayıs 1936 seyyah celbetmek hem de komisyon kuruldu. İstanbul'u, Türkiye ve Balkan memleketlerinin yazlık bir sayfiyesi haline getirmek için geniş bir program hazırladı. 2 Mayıs Modern Alman San'atı sergisi Ankara'da açıldı. C, 3 Mayıs 1936 2 Mayıs Zürih Üniversitesi amme hukuku profesörü F. Fleiner İstanbul'a geldi. İstanbul ve Ankara'da üç konferans vermek üzere İs- C, 3 Mayıs 1936 tanbul Üniversitesi tarafından çağrılmıştır. 2 Mayıs Celal Hazım, derecesi (4. derece) ile ve orta elçi unvanı ile Paris Büyük Elçiliği Müsteşarlığına tayin edildi. RG 2 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettişin Bu yol, İsmet İnönü'nün talimatı olan İstanbul-Hopa Karadeniz'e sahil yolu hak- sahil yoludur. Tahsin Uzer, bu yolun elden ve gözden kında görüşleri. idaresi için sahil vilayetlerindeki yol elemanlarından oluşan bir fen heyetinin kurulmasını istemiştir. Bu isteğinin kabulü halinde yolun, iki sene içinde bitirileceğini düşünmektedir. BCA: 030.10/ 70.464.2/ 77B.45; UM, s. 208-209. 2 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettişin Erzurum'a okul ve hastane yapılması isteği hakkında. BCA: 030.10/ 70.464.3/ 77B.46; UM, s. 209.G381" 3 Mayıs Gümrüklerde kontenjan ve Galata ambarı Manifesto servisleri birleştirildi. C, 3 Mayıs 1936 3 Mayıs Ergani bakır şirketi tamamen millileştirildi. C, 3 Mayıs 1936 4 Mayıs Türkkuşu İstanbul Şubesi açıldı. Türk Hava Kurumu, tüm mekteblileri Türkkuşunun C, 1 Mayıs kanatları altına çağırmaktadır. Hava Kurumu, Türk 1936 çocuklarına hitaben şu beyanda bulunmuştur: "Bütün dünya milletleri kanadlandı. Devlet adamları hiç durmadan haykırıyorlar: 'Göklerimizi koruyalım. Havalardan gelecek tehlikelere karşı hazır ve uyanık duralım'" 4 Mayıs Romanya'daki Türklerin 1933 ve 1934 yıllarında yaptıkları göç bugün gelen 1600 göçmenle hız kazandı. 4 Mayıs 2958 sayılı İnhisarlar Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı bütçe kanunu Kaynak Tahsin Uzer, bu raporunu Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Refik Saydam'a yazmıştır. Erzurum hastanesinde sorun olduğunu belirtmektedir. Erzurum hastanesine yapılacak olan bölümlerin yetersiz bir mekanda olacağını söylemektedir. Erzurum'da bir türlü bitirilemeyen okul yerinin hastane, hastanenin da okul olmasını önermektedir. O'na göre mevcut tahsisatın durumu da bunu gerektirmektedir. TCSYK İnhisarlar İdaresinin 1936 mali yılı masrafları için 7 RG 421 028 lira verilmiştir. Geliri ise 43 740 000 lira tahmin edilmiştir. 753 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 4 Mayıs Sanayi Birliği'nin yerli malların ucuz satılmasına ilişkin toplantı yapması. C, 4 Mayıs 1936 4 Mayıs Trakya Umum Müfettişliğince Trakya'da arıcılık san'atının ilerlemesi için alınmakta olan tedbirlerin tatbikatına başlanması. C, 4 Mayıs 1936 4 Mayıs Kaymakamlar arasında yeni becayiş ve tayinler. Açık olan Elvari Kaymakamlığına Söke kaymakamı C, 5 Mayıs İsmail Hakkı, Söke'ye Osmaniye kaymakamı Gafur, 1936 Osmaniye'ye Ceyhun kaymakamı Celal, Ceyhun'a Çumra kaymakamı Nureddin, Çumra'ya Küçükkuyu nahiyesi müdürü Hamza, Dörtyol Kaymakamlığına Erzin nahiye müdürü Adil, Mecidözü Sındıran nahiye müdürü Sadık Silivri Kaymakamlığına Başviran nahiye müdürü İzzeddin, Savşat Kaymakamlığına eski Kulb kaymakamı Hüseyin tayin edildi. 4 Mayıs Üçüncü Umum Müfettişlik kadrosuna yeni tayinler. İstanbul Lisesi müdürü Celal Ferdi Üçüncü Umum C, 5 Mayıs Müfettişlik kültür müşavirliğine, Çanakkale Ziraat 1936 müdürü Reşad da ziraat müşavirliğine tayin edilmiştir. 4 Mayıs Kıbrıs Milletvekili Necati Özkan'ın Kıbrıs Adası Türkleri hakkında verdiği bilgi. Bu belgeye göre Kıbrıs'ta 1936 yılı itibarıyla 300 bin Rum, 65 bin Türk ve 4 bin Ermeni yaşamaktadır. Mecliste, 12 Rum, 3 Türk ve 9 İngiliz aza bulunmaktadır. Eğitim konusunda sıkıntılar yaşanmaktadır; eşitsiz muamele yapılmaktadır. Vakıflara Türkler tek başlarına sahip olamamaktadırlar. Hükümet, Türklerin taleplerini dikkate almamaktadır. Necati Özkan'ın raporuna göre sıkıntılarla boğuşan ve istediklerini yapamayan Türkler adadan göç etmeyi düşünüyor. Türk ahalisi, adada kalmanın iktisadi açıdan güçlendirilmek ile mümkün olabileceğini ifade etmektedir. Necati Özkan, Türklerin adada rahat bir şekilde yaşayabilmesi için Türklere ait fabrikaların kurulmasını, İş Bankası'nın şube açmasını, Sümer Bank'ın yerli mallar pazarı kurmasını, iş imkanlarının oluşturulmasını, tam kadrolu bir lisenin açılmasını, İngilizlerle geliştirilen dostluğun hükümete yansıtılması için çaba gösterilmesini Hariciye Vekaleti'ne tavsiye etmektedir. 5 Mayıs İktisad Vekaleti Müfettişlerince yapılan tahkikatlar sonucunda Föniks Sigorta Şirketini takiben Milli Sigorta Şirketi'nin de açığı olduğu anlaşıldı. 5 Mayıs Tütün Satışı Müttehid Şir- Ziraat ve İş Bankaları ile İnhisarlar tarafından kuru- C, 5 Mayıs keti'nin, kadrosunu tamam- lan tütün satış limited şirketi Haziran'a kadar kadro- 1936 laması. sunu tamamlamayı hedeflemektedir. Tütün mevsimi geçmiş olduğundan şirket gelecek mevsimde esaslı surette faaliyete başlayacaktır. 5 Mayıs Dört Balkan devletinin murahhasları, bir anlaşmayla Balkan Antantını bitirdi. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak BCA: 030.10/ 124.886.14 / 104.37 C, 4 Mayıs 1936 C, 6 Mayıs 1936 754 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 5 Mayıs Şeref Erdoğdu'nun, Hilmi Malik Evrenol'un, Kemal Ömer'in, Osman Bayat Tekin'in, Yusuf Şerif'in, Mehmed Halid'in, Fuat Pura'nın eserlerinin halkevine gönderildiği. 5 Mayıs Bazı kaymakamlıklara atamalar yapılması. 5 Mayıs Reşad Atala, Üçüncü Atala'nın maaşı 80 liradır. Atala, eskiden Çanakkale RG Umumi Müfettişlik Ziraat Ziraat Müdürüydü. Müfettişliğine terfian atandı. 5 Mayıs Türkiye'de Havagazı Sayaçları Ayarına ve Tamirine Elverişli Hususi Ayar İstasyonları ve Atelyeleri Tesisi İçin Talimatname. Bu yönetmelik, yazılı havagazı ayar istasyonları sant- BULMAÇ, ralinde, depolarında, dağıtma ağında ve abonelerinde RG 1000'den fazla havagazı sayaçları bulunduran müesseseleri ilgilendirmektedir. 5 Mayıs Seferberlik Müdürlüğü'ne Hüsamettin atandı. Hüsamettin, eski emniyet müfettişidir. 5 Mayıs Türkiye'de Su Sayaçları Ayarına ve Tamirine Elverişli Hususi Ayar İstasyonları ve Atelyeleri Tesisi İçin Talimatname. Bu yönetmelik, yazılı su sayaçları ayar istasyonları BULMAÇ, santralinde, depolarında, dağıtma ağında ve abonele- RG rinde 600'den fazla su sayaçları bulunduran müesseseleri ilgilendirmektedir. 6 Mayıs Adliye Vekaleti tarafından Avukatlık Kanun Layihası hazırlandı. C, 6 Mayıs 1936 6 Mayıs Tüm sigorta şirketlerinin teftişine karar verildi. Föniks ve Türkiye Milli Sigorta Şirketlerinin, mer- C, 6 Mayıs kezlerinin açık vermesi üzerine acze düştükleri anla- 1936 şılınca bütün sigorta şirketlerinin yeniden denetlenmesi kararlaştırıldı. 6 Mayıs 1935 mali yılı Umumi Muvazene Kanununa bağlı bütçelerde değişiklik yapılmasına dair 2959 sayılı kanun. 1935 mali yılı Umumi Muvazenesine giren bir kısım RG daire bütçelerinin ilgili fasıllarında 63 600 liralık münakale yapılmıştır. 6 Mayıs İnhisarlar İdaresinin memleket içindeki satış teşkilatını düzenlemek için çalışmalar yapılması. C, 6 Mayıs 1936 6 Mayıs İnhisarlar Umum Müdürlü- Münakale miktarı, 10 000 liradır. ğü 1935 Mali Yılı Bütçesinde Münakale Yapılmasına Dair 2960 Sayılı Kanun. RG Kaynak BCA: 490.1/ 3.12.63, 65, 66, 68-71/ 1.Büro Pervari Kaymakamlığına İsmail Hakkı, Feke Kay- RG makamlığına Gafur, Osmaniye Kaymakamlığına Celal, Ceyhan Kaymakamlığına Nureddin, Çumra Kaymakamlığına Hamza, Dörtyol Kaymakamlığına Adil, Mecitözü Kaymakamlığına Sadık Sıtkı, Silivri Kaymakamlığına Hayri, Genç Kaymakamlığına İzzettin, Şavşat Kaymakamlığına Hüseyin naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 755 RG 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 6 Mayıs Dahiliye Vekaleti, tarihi abidelerin tahrip edilmeyeceğine ilişkin tüm vilayetlere tamim gönderdi. 6 Mayıs İstanbul Liman İşleri Umum Müdürlüğü 1935 Mali Yılı Bütçesinde Münakale Yapılmasına Dair 2961 sayılı Kanun. 6 Mayıs Müteahhidler için ehliyet ve sicil defteri açılmasına yönelik bir talimatname hazırlandı. C, 7 Mayıs 1936 6 Mayıs Ilgaz Kaymakamı Sıtkı Uluğ, bakanlık emrine alındı. RG 6 Mayıs Sular Umum Müdürü Süleyman, Trakya Umum Müfettişliği Nafıa müşavirliğine tayin edildi. C, 7 Mayıs 1936 7 Mayıs Midyat Kaymakamı Rifat Kökel'in Bakanlık emrine alınması. BCA: 30.11.1/ 103.14.14/ 12158, RG 7 Mayıs Nafıa İşlerine Ait Eksiltmelere Girmek İsteyenlerden 2490 Sayılı Kanunun 10. Maddesinin (f) Fıkrası Mucibince Aranacak Ehliyet Vesikaları Hakkında Talimatname Nafıa Vekaletine bağlı merkez ve taşra teşkilatı ve BULMAÇ, mülhak umum müdürlükler ile müesseseler tarafın- RG dan yapılacak alelumum Nafıa inşaat ve mubayaatı taahhüdlerine girecek isteklilerden 2490 sayılı kanunun 10. maddesinin (f) fıkrası mucibince aranacak ehliyet vesikası bu yönetmeliğe göre verilir. Bu vesikalar, ehemmiyet ve aidiyetine göre ya Nafıa Vekaleti veyahut Nafıa Vekaleti'nin taşra teşkilat müdürlükleri ve mülhak umum müdürleri ile müesseseleri tarafından verilir. Nafıa Vekaleti'nin merkez teşkilatı tarafından yapılacak eksiltmeler ile taşra teşkilatında ve mülhak müdürlükler ile müesseselerde keşif bedeli 10 000 liradan yukarı olan alelumum nafıa işlerine aid ehliyet vesikaları Nafıa Vekaleti tarafından verilir. 8 Mayıs Belediye suçlarından dolayı yarım lira para cezasına çarpılıp da bu parayı veremeyecek bir halde bulunanların, bir gün hapis yatacaklarına ilişkin keyfiyet, bütün belediye şubelerine iletildi. C, 8 Mayıs 1936 8 Mayıs İş randımanları yüksek olan inhisar memurlarına ikramiye verildi. C, 8 Mayıs 1936 Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak C, 6 Mayıs 1936 Münakale miktarı, 7 500 liradır. 756 RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 8 Mayıs Sümer Bank'ın Karabük'te kuracağı demir sanayii için birçok yabancı firma İktisad Vekaleti'ne başvuruda bulundu. 8 Mayıs Sümer Bank tarafından Iğ- Bu fabrika hakkında yapılmakta olan etüdler bitiril- C, 8 Mayıs 1936 dır'da bir pamuklu fabrikası mektedir. açılması kararlaştırıldı. 8 Mayıs Ankara Fen heyeti müdürü Asım, şehircilik ve belediyecilik noktasında en fazla C, 9 Mayıs 1936 Asım'ın, Amerika ve Avru- Washington'u beğenmiştir. pa'da şehircilik hakkında tetkikatta bulunması. 8 Mayıs Balıkçılığın gelişmesi için İktisad Vekaleti yeni tedbirler almaktadır. 8 Mayıs Orman Kanunu layihasının bu sene bitirilemeyerek gecikmesi ihtimali üzerine Ziraat Vekaleti, ormanda devlet işletmesini tesis eden yeni bir proje hazırlayarak Meclis'e gönderdi. C, 9 Mayıs 1936 8 Mayıs Gençlerin Doğu'yu tanımaları maksadıyla bir gençlik seyahati tertip edilmesi hakkında Üçüncü Umumi Müfettişin yazdığı yazı. BCA: 030.10/ 70.464.4/ 77B.47 8 Mayıs Mübadele ve Tefviz İşlerinin Kati Tasfiyesi ve İntacı Hakkındaki Kanunun 4. Maddesinin 220 Sayılı Tefsiri BULMAÇ 9 Mayıs Kalpazanlığa karşı uluslararası sözleşme kabul edildi. 10 Mayıs Hükümet tarafından Emlak Bu kişi aynı zamanda banka müdür ve şeflerini hazır- C, 10 Bankası'nın faaliyet sahası- lamak amacı ile açılmış olan Mali Tedrisat Yüksek Mayıs 1936 nı genişletip tanzim etmek mektebinin umumi katibidir. için Fransa Kredi Fonsiye müdürlerinden mütehassıs M. Hanri Gotran celbedildi. 10 Mayıs İpek fiyatları düşmeğe baş- Fiyatları tutmak için Bursa'da bir Birlik kuruldu. ladı. C, 10 Mayıs 1936 10 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettiş, Başbakanlık'a umumi müfettişlerin görev ve yetkileri konusunda rapor yazdı. BCA: 030.10/ 68.452.2/ 77.2 Kaynak C, 8 Mayıs 1936 Boğazlar ve Marmara havzası haricinde sürtme ağlarla C, 9 Mayıs balık avlanmasına izin verilmesi düşünülmektedir. 1936 Ancak, bu mıntıkaları İktisad Vekaleti tayin edecektir. Bu kabul, kalpazanlığın cezalandırılmasına dair 20. RG 4.1920 tarihinde Cenevre'de tanzim ve imza edilmiş olan uluslararası sözleşme ile mertubu protokol ve nihai senede iltihak edilmesi hakkındaki 2963 sayılı kanunla olmuştur. Bu raporda, o günkü vaziyetin, müfettişliklerin ihdasına uygun olmadığı belirtilmiş; müfettişliklerin mıntıkalarındaki vilayetlerin merci olması, vilayetlerin müfettişliklere bağlı olması ve hususi idarelerin müfettişliklere göre düzenlemesi gerektiğini belirtilmiştir. 757 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 11 Mayıs 4347 sayılı kararnameyle Urfa Valiliği'ne Mardin Belediye Başkanı emekli Albay Atıf'ın tayini. BCA: 030.18.1.2/ 63.27.12/ 2\4347/ 71-415; RG 12 Mayıs Türkiye ile Çekoslavakya arasında Prag'ta "Ticaret Anlaşması" imzalanması. ATCTK 12 Mayıs Maarif (Eğitim) Vekaleti, bütün okullarda öğrencilerin ne suretle imtihan edileceğine dair imtihan talimatnamesi hazırladı. C, 13 Mayıs 1936 12 Mayıs Ülkemizde afyon imalatı için fabrika kurulması ve fabrika yapımı için verilecek tekliflerin, heyetlerce incelenmesi. BCA: 030.10/ 178.230.10 / 202.10 12 Mayıs Nutuk'un halkevlerine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.12.73 13 Mayıs Ticaret Mukavelesi ve Mödüs Vivendi Akdedmiyen Devletler Ülkesinden Türkiye'ye Yapılacak İthalata Memnuiyetler veya Tahdit veya Takyidler Tatbikine Dair Olan 2294 Sayılı Kanuna Müzeyyel 2967 Sayılı Kanun. 13 Mayıs Nahiye müdürlerinin polis komiserlerinden tayin edilmesi usulüne geçilmesi. 13 Mayıs Çok Taraflı Yeknesak Bir Deniz Balizaj Sistemine Mütedair Anlaşma imzalandı. 14 Mayıs Atatürk'ün Çankaya'da İran Elçisi Halil Fahimi'yi kabulü. 14 Mayıs 11 sayılı para kararnamesinin 48. maddesinin değiştirilmesi. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak Ticaret mukavelesi ve mödüs vivendi akdedmiyen BULMAÇ, devletler ülkesinden Türkiye'ye yapılacak ithalata RG memnuiyetler veya tahdit veya takyidler tatbikine dair olan 1873 sayılı kanuna müzeyyel (ek) 2294 sayılı kanunun 5. maddesinde gösterilen geçerlilik süresi 1.7.1938 tarihine kadar uzatılmıştır. C, 13 Mayıs 1936 27 0cak 1939 tarihinde 3592 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR lanmıştır. 15 Şubat 1939 Tarihli 4133 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. ATCTK 48. maddeye ek yapılmıştır: muayyen vadesinde hükmü infaz edilmediğinden dolayı takibata tevessül olunmak üzere Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nca kambiyo idarelerinde tevdi edilen taahhütnamelerin hükmünün temini infazı için paranın Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'na yatırılması lüzumu Kambiyo İdaresi tarafından taahhütname sahibine tebliğ olunur. Bu değişiklik, 27.5.1936 tarihinde 2/4580 sayılı kararnameyle onanmıştır. 758 BCA: 030.18.1.2/ 64.39.5/ 2\4580/ 2\5153; RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 15 Mayıs İktisad Vekaleti tarafından bütün deniz müesseselerinin tabi olacağı 'Denizbank' adlı bir bankanın kurulması için bir layiha hazırlandı. C, 15 Mayıs 1936 15 Mayıs Türkiye ile Brezilya arasındaki kahve mukavelesi yeniden uzatıldı. C, 15 Mayıs 1936 15 Mayıs Dahiliye Vekaleti Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü üçüncü şube şefliğine hukuk mezunlarından Kemal tayin edildi. C, 15 Mayıs 1936 15 Mayıs Dahiliye Vekaleti, hususi muhasebe müdürleri hakkında vilayetlere bir tamim gönderdi. Tamim, vilayet muhasebe müdürlerinin maaşlarını, C, 15 umumi meclislerinin artırması usulüne son vermek- Mayıs tedir. Tamimle, muhasebe müdürlerinin maaşlarının 1936 artırılması ve terfi ettirilmesi ancak, gelirlerine göre derecesi yüksek olan bir vilayete atanmasıyla söz konusu olacaktır. 16 Mayıs Fransız Büyükelçisi Ponsot'un Çankaya'da itimatnamesini takdimi. 16 Mayıs Artırma ve eksiltme kanunu hakkında İstanbul Belediyesi, bütün şubelere bir tamim gönderdi. Tamimde, ihale, eksiltme ve artırma muamelelerinin, C, 16 bademe münhasıran Belediye Daimi Encümeni tara- Mayıs fından yapılmasının kanunen gerektiği, bunun için 1936 şubelerin ve mülhak bütçe ile idare edilen müesseselerin ihtiyaçlarını gösterir bir liste ile encümene müracaat etmeleri ve aynı zamanda ihtiyaçları hakkında piyasadan da tahkikat yaparak encümene bildirmeleri beyan edilmektedir. 16 Mayıs Ziraat Vekaleti, beş senelik bir zirai san'atlar programı hazırladı. C, 16 Mayıs 1936 16 Mayıs Reisicumhur İngiliz ve Her iki elçi de itimadnamelerini takdim etti. Fransız elçilerini kabul etti. C, 17 Mayıs 1936 17 Mayıs Memleketin mühim bir serveti olan ormanların muhafazası için bilhassa resmi dairelerde kışın sobalarda odun yakılmamasına ilişkin İstanbul Vilayeti'nden alakadarlara tebliğ yapıldı. C, 17 Mayıs 1936 17 Mayıs Yeni memurin kanunu mucibince Başvekalette bir sicil müdürlüğü ihdas edildi. Tayinleri İcra Vekilleri Heyeti kararı ile çıkan me- C, 17 murların sicilleri bu müdürlüğe ve alakadarlara bildi- Mayıs rilmiştir. Bunların sicillerine, vali, mahrem olarak 1936 mütaleasını yazacak bu mütalealarla birlikte siciller Ankara'ya gönderilecektir. 80 liradan az maaşı olan memurların da ayrıca iki kıt'a sicil defteri tutularak bir nüshası Vilayette kalacak, bir nüshası da Başvekalete gönderilecektir. Kaynak ATCTK 759 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 17 Mayıs Bursa'da Türkkuşu şubesi açıldı. C, 18 Mayıs 1936 18 Mayıs Erzurum-Sivas demiryolu hattının temeli atıldı. TCSYK 18 Mayıs 2/1735 Numaralı Kararname ile Meriyete Konulmuş Olan Talimatname Yerine Konmak Üzere İktisad Vekaletince Yeniden Hazırlanan "Muntazam Posta Seferleri Yapan Vapurlarla veya Münhasıran Toplu Asker ve Muhacir Nakledecek Gemilerle Yapılacak Nakliyata Dair 2/4548 Sayılı Talimatname" Bu yönetmelik, muntazam posta seferlerini yapan BULMAÇ, vapurlarla muhacir ve asker naklinde aranacak şartla- RG rı, münhasıran toplu asker veya muhacır taşıyacak gemilerde aranılacak şartları düzenlemektedir. 19 Mayıs Türkiye, kıyıların ışıklanması ve işaretlenmesi konusundaki 1930 Lizbon Konferansı kararlarına katıldı. Bu katılım, 2968 sayılı kanunla gerçekleşmiştir. CK; RG 19 Mayıs 9 ilde bulunan adli ihtisas mahkemesinin 2/4560 sayılı kararnameyle kaldırılması. Kaldırılan ihtisas mahkemeleri, işlerinin miktar ve mahiyetine göre idamelerine lüzum kalmadığı anlaşılan Sivas, Trabzon, Balıkesir, İzmir, Muğla, Antalya, Malatya ve Adana ihtisas mahkemeleri ile İstanbul'daki sekizinci ihtisas mahkemesidir. BCA: 030.18.1.2/ 64.38.5/ 2\4560/ 54; RG 19 Mayıs Türkiye-Almanya arasında imzalanan 27.05.1930 tarihli Ticaret mukavelesine müzeyyel ikinci itilaf. 19 Mayıs Trabzon'da çarşaf ve peçe kalkmaktadır. Belediye Meclisi'nin verdiği son mühlet bitti. Belediye Meclisi, peçe ve çarşafların kaldırılmasına C, 19 Maönceden karar vermiş, ancak kararın tatbiki için üç yıs 1936 aylık bir mühlet bırakmıştı. 19 Mayıs İnhisarlar İdaresi'nde yeni bir teknik teşkilat vücuda getirildi. Bu teknik teşkilatla beraber tütün imalathane ve de- C, 19 Mayıs polarına da yeni bir vaziyet verilmektedir. Kaynak BULMAÇ, düstur 3. Tertip, cilt 20 1936 19 Mayıs Önceden Paris'te akdedilen anlaşmaya binaen Fransa'dan yeni bir istikraz yapılması. Osmanlı Bankası müdürü M. Boissier ile Düyunu C, 20 Umumiye Meclisi idare reisi M. Deklajier Paris'ten Mayıs müzakare için Ankara'ya geldiler. Görüşmeler sonu- 1936 cunda istikraz, beş senede ödenmek üzere 120 milyon franktır. 19 Mayıs İstanbul'un planını yapacak olan mimar Prost İstanbul'a geldi. C, 20 Mayıs 1936 19 Mayıs Türk-Alman Ticaret mukavelesi imzalandı. C, 20 Mayıs 1936 Yönetim Zamandizini 760 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 19 Mayıs 1055 sayılı Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun 30 ve 36. maddelerinin değiştirilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 65.41.9/ 2\4624/ K.3220 20 Mayıs Muvakkaten kapalı olan Sağır, Dilsiz ve Körleri Koruma Kurumu yeniden faaliyete geçti. C, 22 Mayıs 1936 21 Mayıs Nusret Kemal Köymen'in "Amerika'daki Köy Çalışmalarının Türkiye İçin Ehemmiyeti" başlıklı raporu. Recep Peker'e sunulan raporda, "süratli bir sanayileşme ile az zamanda dünyanın, sanayide en ileri ve en kalabalık şehirlerine malik bir memleketi haline geldikten sonra bugün yeniden köycülüğü ele almakta olan" Amerika'da öğrenilecek birçok şeyler olduğu belirtilmektedir. 22 Mayıs Askeri ve Mülki Tekaüt Kanunun 45. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2969 Sayılı Kanun Eklenen fıkra şudur: şehid olarak öldüğü iddia olu- BULMAÇ, nan kimselerin maaşı müstahik (hak sahibi) mirasçı- RG ları tarafından maaş tahsisi talebi ile vaki olacak müracaatlarında mahkemelerden aldıkları veraset vesikaları ile Hazine muvacehesinde olmayarak yapılmış muhakeme neticesinde aldıkları ilamlarda gösterilmiş olan şehidlik keyfiyeti resmi kayıdlara göre hakikate uygun değilse Hazine, bu vesika veya ilamdaki ölümün şehiden vukuuna dair olan hüküm ve kararın iptalini o mahkemeden taleb ve davaya salahiyetlidir. 22 Mayıs Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 11 sayılı kararnamenin 32. maddesinin değiştirilmesi. Değişiklik 2/4579 sayılı kararnameyle olmuştur. Buna göre, Türkiye'ye aldığından fazla mal satan ve Türkiye ile bir clearing veya benzeri anlaşması olmayan memleketlerden birine yapılacak ihracat mukabilinde aynı memleketten mer'i umumi ithalat rejiminde ve F.O.B. kıymeti ihracatın F.O.B. kıymetine müsavi (denk) ithalat yapılabilir. Bu memleketleri İktisad Vekaleti tayin eder. 23 Mayıs Tüccar ve ekicilerin iştiraki ile İstanbul, İzmir ve Samsun'da üç tütün ofisinin kurulmasına karar verildi. C, 23 Mayıs 1936 23 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettiş Tahsin Uzer'in Başbakan'a çektiği şahsi telgraf. BCA: 030.10/ 70.464.7/ 77B.50 23 Mayıs Köy Düğünü adlı esri halkevlerine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.12.86/ 1.Büro 24 Mayıs Üçüncü Umumi müfettişi, doğu illerinde kalkınma hareketleri doğrultusunda şimendifer inşaatlarının hız kazanacağını ve İran transit yolunun bitirileceğini beyan etti. C, 24 Mayıs 1936 761 Kaynak BCA: 490.01/570 .2268.3/1. Büro BCA: 030.18.1.2/ 64.39.4/ 2\4579/ 2\5152; RG 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 26 Mayıs Dahiliye Vekaleti müsteşarlığına İbrahim Sabri Çıtak'ın tayini. İbrahim Sabri Çıtak, Vehbi Demirel'in istifası dolayı- BCA: 30.11.1/ sıyla boşalan kadroya atanmıştır. Ziraat Vekaleti 1. Umumi müfettişlik Müşavirliğine Mustafa Faik'in terfian tayini. Mustafa Faik, Ziraat Vekili Müfettişiyken 55 lira BCA: 30.11.1/ maaş almaktaydı. Şu an ise 80 lira maaş alacaktır. Eklenen fıkra şudur: mecburi hizmet mükellefiyeti BULMAÇ, sebebi ile 2919 numaralı kanunun neşrinden evvel RG ücretli olarak istihdam edilmiş olanların da bu suretle geçen hizmet müddetleri namzedlik müddetine ve mecburi hizmetlerine mahsub edilir. 26 Mayıs Kaynak 103.15.19/ 12183; RG 103.15.14/ 12178; RG 26 Mayıs Memurin Kanunun Muaddel 64. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 2978 Sayılı Kanun. 26 Mayıs Ankara-İstanbul hava seferleri başladı. C, 26 Mayıs 1936 26 Mayıs Zonguldak'ta büyük bir elektrik santrali açıldı. C, 27 Mayıs 1936 26 Mayıs Hariciye Vekaleti Vekili Şükrü Saraçoğlu diplomasimizin başarılarına dair olarak "Sulha hizmet ederken kuvvetlenmeği ihmal etmiyoruz" şeklinde önemli bir izahat verdi. C, 27 Mayıs 1936 26 Mayıs Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeipekböceği tohumu yetiştirilmesi, muayenesi ve satılması. BCA: 030.18.1.2/ 65.43.19/ 2\4674/ 19-28 26 Mayıs Edirne Kadıgevren'de Salih Mehmet Dağlı'ya verilen linyit işletme ruhsatı. BCA: 310.10.22/ 919.1330/ 814.1.2 27 Mayıs İstanbul Maliyesi bina ve arazi vergisi ile birlikte Belediyeye devredilen Maliye memurları yeni vazifelerini tebliğe başladı. C, 28 Mayıs 1936 27 Mayıs Belediyelerde defter tutulması. 28 Mayıs İstanbul Vilayeti dahilinde nahiye müdürlerinin yerine komiserler tayin edildi. Yönetim Zamandizini Belediye riyaseti tarafından yapılması istenen işlerin C, 28 yanlış anlaşılmasına mahal kalmamak üzere bu gibi Mayıs işler hakkında daire amirlerinin birer defter tutmaları 1936 ve bunlar hakkında Belediye Reisine malumat vermeğe geldikleri vakit bu defterleri de beraberlerinde getirme lüzumuna dair Belediye şubelerine bir tamim gönderildi. C, 28 Mayıs 1936 762 G. A. Olay/Mevzuat 28 Mayıs Askeri Hastahanelere Alınacak Ahali ve Fukara Hakkındaki 2/1/1937 Tarih ve 480 Sayılı Nizamnamenin 2. Maddesinin Tadiline Dair 2/4634 Sayılı Nizamname. 29 Mayıs İktisad Vekaleti, ihracat Bunun için Ticaret Odalarına bir tamim gönderdi; ta- C, 29 mallarımız meyanında cirlerin bu husustaki noktai görüşlerinin süratle öğre- Mayıs 1936 önemli bir mevki işgal nilerek bildirilmesini istedi. eden yapağılarımızı standardize etmeğe ve ihraç edilecek yapağıların tam bir standardizasyonuna tabi tutulmuş olarak çıkarılmasına karar verdi. 29 Mayıs Atatürk'ün nezaretinde büyük bir askeri tatbikat yapıldı. 29 Mayıs Üçüncü Umumi Müfettiş Tahsin Uzer'in bölgesiyle ilgili verdiği bilgiler. 30 Mayıs İnhisarlar Tekaüt Sandığı Nizamnamesi'nin yürürlüğe konması. BCA: 030.18.1.2/ 65.45.17/ 2\4712/ 2\6282 30 Mayıs Demir İşletmeleri Genel Müdürlüğü kuruldu. CK 30 Mayıs 2985 sayılı 1936 mali yılı Muvazenei Umumiye Kanunu. 31 Mayıs İktisad Vekaleti, bir yaban- Denizyolları İdaresi'nde yapılan yeni teşkilat C, 31 cı uzman istihdam etmeye meyanında idare işletmesini yeni esaslara göre kur- Mayıs başladı. mak ve idare etmek üzere İktisad Vekaleti, Kip is- 1936 minde bir mütehassısı angaje etti. 31 Mayıs İnhisar memurlarına mahsus 5. Kurs devresi tedrisatı yapıldı. 31 Mayıs Sofya Türk-Bulgar Cemiyeti toplandı. 1 Haziran Açıklamalar Kaynak BULMAÇ C, 30 Mayıs 1936 Umumi Müfettiş, Başvekile yazdığı metinde, Erzurum demiryoluna başlanmasından; Erzurum, Kars proje ve planlarının hazırlanmakta olduğundan; İran transit yolu emniyetinin temini için tedbirler alındığından; Erzurum'daki vakıfların ıslahından; acz içinde olan belediyeye 50 bin lira yardım edilmesi gerektiğinden bahsetmiştir. BCA: 030.10/ 70.464.9/ 77B.52 Bu kanuna göre devlet bütçesine dahil dairelerin RG 1936 mali yılı masrafları için 212 755 580 liralık tahsisat verilmiştir. Gelir ise 212 764 000 lira tahmin edilmiştir. C, 31 Mayıs 1936 İki memleket arasındaki dostluğun takviyesine karar C, 1 Haziran verildi. 1936 Malatya-Yazıhan demiryolu hattı işletmeye açıldı. TCSYK 763 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 1 Haziran Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı 2991 sayılı bütçe kanunu. Bu müdürlüğün 1936 mali yılı masrafları için 23 364 RG 657 lira tahsisat verilmiştir. Gelir ise 23 370 000 lira tahmin edilmiştir. 1 Haziran Konya Ovası Sulama İdaBu kurumların şahsiyeti hükmiyeleri kaldırılmıştır. resiyle Yüksek Mühendis Mektebi ve Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsünün Muvazenei Umumiyeye Alınmasına Dair 2984 Sayılı Kanun. 1 Haziran Bina ve arazi vergilerinin Muhasebei Hususiye'ye geçmesine karar verildi. Bu sebeple Maliye memurlarından 286 kişi bugün- C, 1 den itibaren Muhasebei Hususiye emrinde çalışacak- Haziran lardır. Maliye'de uzun seneden beri çalışan ve yeni 1936 teşkilatla İstanbul Belediyesi'ne geçmiş olan bu memurlar eski haklarını muhafaza etmektedir. 1 Haziran Türk Maarif Cemiyeti'nin Ankara'da bir kolej tesis etmesi. C, 2 Haziran 1936 1 Haziran Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü 1936 mali yılı 2990 sayılı bütçe kanunu. 1 Haziran Cumhuriyet Merkez Bankası, Hazine tahvillerinin umumi ödenmesine başladı. 1 Haziran Ankara Şehri İmar Müdürlüğü 1936 mali yılı 2989 sayılı bütçe kanunu. 2 Haziran İstanbul'da içtimaları yapılan Balkan Ekonomi Konseyi müzakereleri bitti. C, 3 Haziran 1936 2 Haziran Muşlu Hilmi Yıldırım tarafından yazılıp Şam'da yayımlanan Une Voix de Kürdistan adlı kitabın yasaklanması. BCA: 030.18.1.2/ 65.46.12/ 2\4727/ 86-222 2 Haziran İstanbul'da yayınlanan Akbaba adlı mizah gazetesinin 125. sayısının toplatılması. BCA: 030.18.1.2/ 65.46.14/ 2\4729/ 86-223 2 Haziran Elazığ Güleman ve Alacakaya'da Etibank Genel Müdürlüğü'ne verilen krom madeni işletme ruhsatı. BCA: 310.10.23/ 967.1384/ 548 3 Haziran Fazıl Hüsnü'nün Mecitözü Kaymakamlığı'nda kalması, Ilgaz Kaymakamlığına Sadık Sıtkı'nın tayini. BCA: 30.11.1/ 104.16.5/ 12189; RG Yönetim Zamandizini Kaynak BULMAÇ, RG Bu müdürlüğün 1936 mali yılı masrafları için 6 374 RG 016 lira tahsisat verilmiştir. Gelir de aynı miktarda beklenmektedir. C, 2 Haziran 1936 Ankara Şehri İmar Müdürlüğü 1936 mali yılı masraf- RG ları için 160 457 lira tahsisat verilmiştir. Gelir de 160 lira tahmin edilmiştir. 764 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 3 Haziran Necmeddin'in, Malatya İli Nafıa Direktörlüğüne, Hulusi'nin de Niğde İli Nafıa Direktörlüğüne tayin olması. RG 3 Haziran Dr. Osman Oğuz Civelek Çoruh Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne, Dr. Muhlis Köknar da Edirne Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne tayin edildi. RG 3 Haziran Türk-Sovyet kültürel temasların artırılmasına ilişkin Ankara'da bir komisyon kuruldu. C, 4 Haziran 1936 3 Haziran Her hangi bir hava taarruzu ihtimaline binaen Türk ordusu bir muharebe tatbikatı yaptı. C, 4 Haziran 1936 4 Haziran Memurin Kanunun 85. Maddesinin Son Fıkrası İle 148 ve 201 Sayılı Tefsirlere Dair 947 Sayılı Heyeti Umumiye Kararı BULMAÇ 4 Haziran İstanbul'da Belediye namına esnaftan 'afişaj' ücreti toplandığı ortaya çıktı. BÜK 4 Haziran İstanbul Üniversitesi bünyesinde fizik ve kimya enstitüsünün inşasına başlandı. C, 4 Haziran 1936 4 Haziran Halkevlerinde müzik faaliyetlerinin artırılması ve Türk dili çalışmalarına ağırlık verilmesi. BCA: 490.1/ 3.12.90, 91/ 1.Büro 5 Haziran 2996 Sayılı Maliye Vekale- Bu kanun Maliye Bakanlığı'nın merkez ve taşra teş- BULMAÇ; ti Teşkilat ve Vazifeleri kilatını düzenleyen temel kanundur. İstanbul Maliye TTY; RG Hakkında Kanun. teşkilatı ayrıca düzenlenmiştir. Umumi Müfettişlikler Müşavirlikleri de bu kanun kapsamında hukuki gerçeklik kazanmıştır. Merkez teşkilatı şu birimlerden oluşur: hususi kalem, bütçe ve mali kontrol umum, muhasebat umum, varidat umum, nakid işleri umum, muntazam borçlar umum, milli emlak, darphane ve damga matbaası, tahsilat, zat işleri, levazım ve kıymetli evrak müdürlükleri; teftiş, mali tetkik heyetleri; itiraz ve temyiz komisyonları. İllerde ise defterdarın idaresi altında varidat, tahsilat ve muhasebe müdürleri ile ehemmiyetli olan illerde muhakemat ve milli emlak müdürlükleri bulunur. Bu kanunla, Maliye Vekaleti, teşkilatını mevcut muhasebe kanun ve usul- 765 Kaynak 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak leriyle uyumlaştırmıştır. Maliye Vekaletine düşen vazifelerin genişliği ve çokluğu, özellikle Hazine işleri ile maliye işlerinin ayrı ayrı uzmanlık sahibi kişiler tarafından görülmesi mecburiyetinden dolayı Vekalete, iki müsteşarlık ihdas edilmiştir. Bu kanunla tetkik büro genişletilmiş, defterdarlara daha fazla görev verilmiş, memura ait hükümlerde de değişiklikler yapılmıştır. 5 Haziran Türk Tütün Limited Şirketi hazırlığını bitirerek faaliyete geçti. 5 Haziran Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında 2997 Sayılı Kanun. Bu kanuna göre Tapu Kadastro Umum Müdürlüğü, RG gayrımenkul mallara aid akidlerle bilumum tescil, kadastro ve tapu tahrir işlerinin kanunlarına ve nizamnamelerine göre yapılmasını temin ve idare ile mükellef Maliye Bakanlığı'na bir teşekküldür. Tapu Kadastro Umum Müdürlüğü, kanunu medeni ile tapu ve kadastro ve alakalı diğer kanunların hükümleri ve idari işlerde bağlı bulunduğu Maliye Bakanlığı'ndan alacağı direktifler dahilinde gayrimenkul malların tapu, tescil, kadastro ve tapu ve tahrir işlerini emniyetle yaptırmak vazıfesi ile mükelleftir. Bu kanun kurucu kanun olarak merkez ve taşra teşkilatını düzenler; memurlarda aranacak şartları belirler. 5 Haziran 2994 Sayılı Türk Bayrağı Kanunu. Bu kanun, yapım şeklini ve ölçülerini tayin etmekte- BULMAÇ, dir. Ayrıca kullanım şekillerini ayrıntılı olarak dü- RG zenlemektedir. 5.7.1936 Tarihli 3348 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır. 6 Haziran Yugoslav Nazırı Şevki Behmen Ankara'ya geldi. 6 Haziran Ziraat Vekaleti, ormanların korunması ve maden kömürü kullanımını artırmak amacıyla Dahiliye Vekaleti'ne istekte bulundu. Ziraat Vekaleti, hem ormanları tahribattan korumak C, 6 hem de memlekette maden kömürü istihlakini artır- Haziran mak maksadı ile devlet müesseseleri nezdinde lazım 1936 gelen teşebbüste bulunması isteğini Dahiliye Vekaleti'ne bildirmesi üzerine Vekalet'in, İstanbul Belediyesi'ne gönderdiği bir tamimde bu hususun temini için şimendifer uğrağı olmayan köylere bile hiç olmazsa kamyon ve sair nakil vasıtaları ile maden kömürü nakil ve sevkini bildirilmiştir. 6 Haziran Balkan Antantı Ekonomik Konseyi Eksper Komitesi'nin kararı. Balkan Antantı Ekonomik Konseyi Eksper Komite- C, 6 si'nin kararı üzerine Antant'a dahil memleketlerin li- Haziran man vergilerinde cibayet tarzı itibarı ile kolaylıklar 1936 gösterilecek, muhtelif liman rüsumu bir yere verilecektir, deniz hatlarında iş ortaklığına gidilecektir. 6 Haziran Atatürk'ün, Bursa gezisi. 6 Haziran Bazı hakimliklere atamalar yapılması. Yönetim Zamandizini C, 5 Haziran 1936 C, 6 Haziran 1936 AYG Ürgüp Hukuk Hakimliğine; İnegöl Ceza Hakimliği- RG ne; Kemaliye, Çermik Hakimliklerine; Balıkesir, Ödemiş Azalıklarına; Çanakkale, Polatlı, Aydın, Düzce Sulh Hakimliklerine; Söğüt, Tavas Ceza Hakimliklerine atamalar yapılmıştır. 766 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak 8 Haziran Van İli Gürpınar İlçesi Kığzı köyünde Hasasor adıyla yeni bir nahiye kurulması ve 15 köyün bu nahiyeye bağlanması. İlgili köyler şunlardır: Kığzı, Norkuh, Hindistan, Asbaşin, Hik, Akçoranis, Nanik, İremir, Gelbelesan, Harnik, Yukarımijinğir, Aşağımijinğir, Enğuştanis, Hosp ve Dimkosni. BCA: 30.11.1/ 104.17.5/ 12209; RG 8 Haziran İstanbul'da basılan Yahudilik ve Masonluk adlı kitabın toplattırılması. BCA: 030.18.1.2/ 65.49.11/ 2\4787/ 86-225 8 Haziran Antalya İli Nafıa Direktörlüğüne Hıfzı Muhtar atandı. RG 9 Haziran İhracatçı Birlikleri kuruldu. TTY 9 Haziran Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teşkilatı ve Memurin Kanunu genişletildi. TTY 9 Haziran Atatürk'ün Eskişehir'de Belediye ve Hükümet dairelerini ziyareti, Uçak Mektebini teftişi ve uçuşları seyretmesi. ATCTK 9 Haziran Başvekalet İstatistik Umum Bu istatistiğe göre 76.273.600 hektar olan Türkiye C, 9 Müdürlüğü yaptığı bir ista- topraklarının 10.491.191 hektarında ziraat yapılmak- Haziran 1936 tistikle Türkiye'de ziraat tadır. yapılan yerleri tespit etti. 9 Haziran Cumhurbaşkanlığını korumakla görevli polis teşkilatının vazifelerine ve istihdam şekillerine dair talimatnamenin, Başbakanlığa sunulması. 9 Haziran 6 Ağustos 1928 Tarihli ve 7 Aralık 1936 tarihinde 3075 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR Türk-Sovyet Hudut İhtilaf- lanmıştır. 22 Aralık 1936 Tarihli 3488 Sayılı Resmi ları Mukavelesinin Temdi- Gazetede yayımlanmıştır. dine Mütedair Moskova Büyük Elçiliğimizle Sovyet Hariciye Komiserliği Arasında Teati Edilen Nota. 9 Haziran Avni Doğan'ın Recep Peker'e sunduğu köy kalkınma projeleri. BCA: 490.1/ 569.2264.5 / 2.Büro 9 Haziran Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait kadronun tasdiki. BCA: 030.18.1.2/ 65.49.12/ 2\4788 9 Haziran Kara Ordusunda çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait kadronun tasdiki. BCA: 030.18.1.2/ 65.49.13/ 2\4789/ 241-106 BCA: 030.10/ 1.7.3 767 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 9 Haziran 2999 Sayılı Bankalar Kanunu. Türk kanunlarına göre kurulmuş ve kurulacak banka- GB, RG lar ile ecnebi memleketlerde teşekkül etmiş olup Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyette bulunan veya bundan sonra Türkiye'de şube açarak faaliyete geçecek olan bankalar bu kanuna tabidir. 11 Haziran Polis Kıyafeti Hakkında 2/4739 Sayılı Nizamname. Bu tüzük, derece ve sınıflara göre merkez ve vilayet- RG lerdeki polis mensublarının kıyafetleri ve taşıyacakları teçhizatı belirtmektedir. 19.6.1936 Tarihli ve 3334 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır. 11 Haziran Dahiliye Vekaleti'nin, tekaüd, dul ve yetim aylıklarına aid yoklama ilmühaberlerine ilişkin tebliğde bulunması. Tekaüd, dul ve yetim aylıklarına aid yoklama ilmü- C, 11 haberlerinin belediyelerce tasdik edilmesi ve bu işin Haziran polis veya nahiye müdürleri vasıtası ile yapılarak 1936 halkın müşkülata maruz kalmaması Dahiliye Vekaleti'nden alakadarlara tebliğ edildi. 11 Haziran 2/4712 Sayılı İnhisarlar Tekaüt Sandığı Nizamnamesi. Bu tüzük sandığın idaresini, sandığın hesaplarını, RG sandık sermayesinin nemalandırılmasını, tazminat ve aylıkların tahsis ve tasdiki muamelelerini, sandığın murakabesini düzenlemektedir. 12 Haziran Atatürk'ün Çankaya'da Polonya Elçisi Michel Sokolnicky ve Bulgaristan Elçisi Todor christov'un itimatnamelerini kabulü. ATCTK 12 Haziran Subay Heyetine Mahsus Terfi Kanunun Bazı Maddelerini Değiştiren 2753 Sayılı Kanunun 2. Maddesinin Değiştirilmesine Dair Olan 2900 Sayılı Kanunun Muvakkat Maddesi Hakkında 949 Sayılı Meclis Kararı. BULMAÇ 13 Haziran 3005 Sayılı Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu. Adliye teşkilatı olan yerlerdeki belediye sınırları RG içinde ve panayırlarda işlenen ve faili o sırada veya pek az sonra yakalanan: a) ağır ceza mahkemelerinin vazifeleri dışındaki meşhud cürümler, b) Türk Ceza Kanunun 529, 534, 539, 545, 548, 551, 565, 567, 568, 571, 573, 574, 575 ve 576. maddeleri ile 534, 540 ve 547. maddelerinin ikinci fıkralarında yazılı meşhud olarak işlenen kabahatlar hakkında takip ve duruşma, bu kanun hükümlerine tabidir. 13 Haziran Polis Teşkilatı Hakkındaki 2049 Sayılı Kanuna Bağlı Cetvelde Değişiklik Yapılmasına Dair 3000 Sayılı Kanun. Bağlı cetvel, emniyet müfettişliklerine ilişkindir. 13 Haziran İstanbul'da Yapılacak Devrim Anıdı Hakkında 3002 Sayılı Kanun. Belediye bütçesinden ödenmek üzere İstanbul'da bir RG devrim anıdı yapılacaktır. Anıdın yerinin tayini, şeklinin ve projesinin tesbiti belediyenin ve sanat noktasından Maarif Vekilliği'nin mütaleası alınmak şartı ile Dahiliye Vekaletine aittir. Yönetim Zamandizini 768 Kaynak RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 13 Haziran Endüstriyel Mamulatın Maliyet ve Satış Fiyatlarının Kontrolü Tespiti Hakkında 3003 Sayılı Kanun. Bu kanuna göre İktisad Vekilliği, endüstri şubeleri RG mamulatından lüzum gördüklerinin maliyet ve toptan satış fiyatlarını kontrol ve tespit etmeğe ve bu maksatla işletme ve idare şartlarını, umumi iktisadi vazıyetlerini ve buna dair evrak ve vesikalarını tetkike yetkilidir. Tespit edilen satış fiyatları ilan olunur. 13 Haziran İskelelerin Ne Suretle İdare Bu kanuna göre vilayet hususi idareleri ile belediye- RG Edileceğine Dair 3004 Sa- lerin ve köylerin elinde bulunan iskele ve rıhtım ve yılı Kanun. umumi seyrüsefere yarayan kanal, kayık ve sallardan kanunlara müsteniden alınmakta olan müruriye resim ve ücretlerine dair tarifeler, İktisad Vekaletince tetkik ve İcra Vekilleri Heyeti tarafından tasdik edildikten sonra tatbik olunur. 15 Haziran İş Kanunu kabul edildi. 15.6.1937 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İş kanunu, TTY; İH, mahiyeti itibarı ile yolunda işleyebilmesi için günde s. 18.; RG en az 10 işçi çalıştırmayı icab ettiren işyerlerine ve buralarda çalışan işçilerle bunların işverenlerine uygulanır. İş akdini, işin tanzimini, işçilerin sağlığını koruma ve iş emniyetini, iş ve işçiyi bulmayı, iş ihtilaflarının çözümünü, iş hayatının murakabe ve teftişini, cezaları düzenler. Bu kanun, bundan önce hazırlanmış olan tasarıların ve uluslararası sözleşme ve alakadar bütün dairelerin kendi alanlarındaki işçilik durum ve ihtiyaçları üzerinde yaptıkları projelerin uygulaması ile vücuda gelmiştir. İş kanunu, piyasa olgusuna olumlu bakmaya başlayan, devletçi dönemin gereksinimlerine uygun olarak hazırlanmıştır. Başlıca amacı, işçinin korunmasından çok toplum yararına uygun çalışma koşullarının oluşturulmasıdır. Planlı sanayileşme çabalarının, muhtemel bir sınıf kavgası nedeniyle engellenmesi bu dönemin yöneticilerinin başlıca kaygısıdır. 15 Haziran Gümrük Muhafaza Genel Komutanlığı Emrindeki Deniz Teşkilatının Askerileştirilmesi Hakkında 3015 Sayılı Kanun. Bu kanun dolayısıyla Gümrük Muhafaza Deniz Teş- RG kilatı, askeri usullere göre tensik, teşkil, talim ve terbiye edilir. Deniz kaçakçılığının men, takip ve tahkiki ve karasularımızın muhafazası ve emniyeti için Türkiye Cumhuriyeti kıyıları deniz mıntıkalarına ayrılır. Her mıntıkada çalışan deniz vasıtaları ile bunların tamirat atelyesi ve güverte, makine, inşaiye subaylarından mürekkeb fen heyeti; deniz mıntıka komutanı adını alan bir denizsubayı emrindedir. 15 Haziran Yeniden Dokuz Kaza Teşkiline ve Kadrolarda Bazı Değişiklik Yapılmasına Dair 3012 Sayılı Kanun. Ankara'da Çankaya, Antalya'da Gündoğmuş, Balıke- RG sir'de Manyas, Burdur'da Yeşilova, İstanbul'da Eyüp, Kastamonu'da Karğı, Kocaeli'de Gölcük, Çanakkale Yenice, Ordu'da Gölköy kazaları teşkil edilmiştir. 1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu'nun 58. maddesi mucibince yeniden bir vilayette idare heyeti kurulmuş, beş vilayette vali muavinliği ve 25 maiyet memurluğu ihdas olunmuştur. 15 Haziran Cumhuriyet Merkez BanYeni teşkilatta bilhassa bazı devletler için ayrı kliring C, 15 Haziran kası'nın muameleleri artmış servisleri kurulacaktır. 1936 olan Ankara ve İstanbul şubeleri teşkilatlarının genişletilmesine karar verildi. 769 Kaynak 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 15 Haziran Recep Peker'in parti genel sekreterliğinden ayrılmasına dair. BCA: 490.1/ 3.12.10.3/ 1.Büro 15 Haziran Memurin Kanunu'nda yapılacak değişiklikler hakkında tamim. BCA: 490.1/ 3.12.10.4/ 1.Büro 15 Haziran Satılan Kinin Bedelinin Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti 1936 Bütçesinde Açılacak Fasla Tahsisat Kaydına Dair 3019 Sayılı Kanun. BULMAÇ 15 Haziran Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması Hakkındaki 1705 Sayılı Kanuna Ek 3018 Sayılı Kanun. Bu kanuna göre ihracat ticareti ile meşgul olmak is- RG teyen tacirler İktisad Vekaleti'nden ruhsat almaya mecburdur. Bu ruhsatnameler üç sene müddetle muteber olup müddet bitince yenilenmesi lazımdır. Bu kanun ayrıca ruhsatnameleri ayrıntılı olarak düzenlemektedir. 3018 Sayılı Kanun 7. maddesi itibarıyla ihracatçı birliklerinin kurulmasının temeli sayılmaktadır. 7. maddeye göre hükümet, gerekli görülen bölgelerde belirli malların ihracıyla uğraşan ruhsatlı tacirlerin birlikler kurmasını isteyebilir. 15 Haziran Riyaseticumhur Dairesi Teşkilatı Hakkındaki 2180 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair 3011 Sayılı Kanun. 2180 sayılı kanunun 6. maddesi değiştirilmiştir. Bu RG madde, kalemi mahsusa ilişkindir. Kalemi mahsus, bir müdür, dört birinci ve dört ikinci katibden meydana gelir. Bu kalem, reisicumhurun resmi ve hususi, mahrem bütün muhabereleri nitemin ve yazı işlerini ifa eder. 15 Haziran Denizyolları ve Akay İşletmeleriyle Fabrika ve Havuzlar Teşkilatı Hakkındaki 2248 Sayılı Kanunun 8. Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında 3014 Sayılı Kanun. 15 Haziran Artırma, Eksiltme ve İhale Hakkındaki 2490 Sayılı Kanunun 46. Maddesinin (A) Fıkrasının Değiştirilmesine ve 50. Maddesine Bir Fıkra Eklemesine Dair 3009 Sayılı Kanun. 15 Haziran Muhasebei Umumiye Kanunun 83. Maddesinin (H) Fıkrasının Tadiline Dair 3010 Sayılı Kanun. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak BULMAÇ 46. maddenin 6. fıkrası şu şekilde değiştirilmiştir: ar- RG tıma ve eksiltmeye konulması faydalı görünmeyen müteferrik alımlarla menkulat satışları ve küçük tamirler ve posta nakil işleri (bunların miktarı kazalar için 200, vilayetler için 500 ve merkez için 1000 liradır). Bu miktarlar, İcra Vekilleri Heyeti kararı ile cüzütam halindeki kıtalar için 5000liraya, acele ve mühim hallerde askeri alış verişler için 10 000 liraya kadar artırılabilir. 50. maddesine ise şu fıkra eklenmiştir: muhammen bedeli 2000 lirayı geçmeyen ve derhal icrası zaruri görülen veya eksiltme ve pazarlık sureti ile ihalesinin faydalı olmayacağı anlaşılan posta nakil işleri ile muhammen bedeli 1000 lirayı geçmeyen posta nakil vasıtalarının tamiri. BULMAÇ 770 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 16 Haziran İstanbul ve İzmir Limanlarının Sureti İdaresi Hakkında 3023 Sayılı Kanun. 2521 sayılı kanunla hükmi şahsiyeti haiz ve Maliye RG Vekaleti'ne bağlı olarak İstanbul'da (İstanbul Liman İşletmeleri Umum Müdürlüğü) ve İzmir'de (İzmir Liman İşletmeleri Umum Müdürlüğü) adı ile kurulmuş bu idareler bu kanunla İktisad Vekaleti'ne raptedilmiştir. Ayrıca bu kanun İstanbul ve İzmir limanları sınırlarında bu kurumlara verilen hizmetleri ayrıntılı olarak belirtmektedir. 16 Haziran 3007 Sayılı Kültür Bakanlığına Bağlı Ertik Okulları Öğretmenleri Hakkında Kanun Bu kanun ertik okullarına atanacak öğretmenlerin ta- RG şıması gerekli özellikleri tanımlamakta ve çalışma koşullarını düzenlemektedir. 16 Haziran Vilayet İdaresi Kanunun 2. ve 71 maddelerini değiştiren 3001 Sayılı Kanun 1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu'nun 2. maddesi şu RG şekilde değiştirilmiştir: vilayet teşkili veya mevcud vilayetlerden birinin kaldırılması veyahut vilayet merkezinin veya adının değiştirilmesi Devlet Şurası'nın mütaleası alınarak kanunla yapılır. Kaza teşkili, kaldırılması veya bir kazanın başka bir vilayete bağlanması vilayet idare heyeti ve umumi meclislerin mütaleası alındıktan sonra kanunla yapılır. Vilayet sınırlarının, kaza merkez, sınır ve adlarının değiştirilmesi, nahiye teşkili veya kaldırılması veya bunların merkez ve sınırlarının değiştirilmesi, bir kazadan başka bir kazaya bağlanması alakalı vilayetler idare heyetlerinin ve umumi meclislerinin mütaleası alındıktan sonra Dahiliye Vekaleti'nin kararı ve Reisicumhur'un tasdiki ile yapılır. Nahiye ve köy adlarının değiştirilmesi, yeniden köy teşkili, köylerin birleştirilmesi, ayrılması veya bir nahiyeden başka bir nahiyeye bağlanması vilayet idare ve umumi meclislerinin mütaleası alındıktan sonra Dahiliye Vekaleti'nin tensibi ile vilayetçe yapılır. 71. madde ise şu şekilde değiştirilmiştir: bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti memurdur. 16 Haziran Üçüncü Umumi Müfettişin Maradit, Rize ve Pazar'a yaptığı seyahatla ilgili intibaları. BCA: 030.10/ 70.464.14/ 77B.57 16 Haziran Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Hakkında 2804 Numaralı Kanunun 11. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 3016 Sayılı Kanun BULMAÇ 17 Haziran 3025 Sayılı Van gölü İşletmesi Kanunu Kaynak Bu kanunla, Van Gölü'nde her nevi makineli ve ma- RG kinesiz yapılacak alelumum yük ve yolcu nakliyatı ve bu maksadla göl çevresinde iskele, mendirek, rıhtım ve antrepolar inşa etmek ve işletmek hakkı devlet inhisarına alınmış ve bu inhisarı işletmek üzere hükmi şahsiyeti haiz olmak, İktisad Vekaleti'ne bağlı bulunmak ve merkezi İktisad Vekaleti'nce tayin olunmak üzere Van Gölü İşletmesi İdaresi kurulmuştur. Van Gölü İşletmesi İdaresi ticari usullere göre idare olunacaktır. Bu idarenin bütün muamelat ve sarfiyatı Muhasebei Umumiye, Artırma, Eksiltme ve İhale kanunları hükümlerine ve Divanı Muhasebat'ın vize ve murakabesine tabi değildir. 771 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 17 Haziran İstanbul'da Telefon Tesisa- Bu kanuna ek olarak İstanbul Telefon Tesisatı'nın sa- RG tının Satın Alınmasına Dair tın alma sözleşmesi verilmiştir. Hükümetle Şirket Arasında Aktedilen Mukavelenin Tasdiki Hakkında 3026 Sayılı Kanun. 17 Haziran Devlet Kitapları Mütedavil Devlet kitapları mütedavil sermayesi hakkındaki RG Sermayesi Hakkındaki 1.4.1933 tarih ve 2133 sayılı kanunun 4. maddesi 2133 Sayılı Kanunun 4. hükmü 1938 mali yılı sonuna kadar uzatılmıştır. Maddesi Hükmünün Üç Yıl Uzatılması Hakkında 3033 Sayılı Kanun. 18 Haziran Valilerin CHP İl Başkanlığı görevi yapacaklarına ilişkin CHP Genel İdare Kurulu kararı açıklandı. Vilayet Parti Başkanlıklarında bulunan mebusların vazifelerine son verildi. Her vilayette bu başkanlıkları valiler üstlenecektir. Parti başkanlığının ilbaya devredilmesi hususunda bir tamim yayımlanmıştır. Bu kararın çıkmasında, Atatürk'ün, Parti Genel Sekreteri Recep Peker özelinde Parti'nin gereksiz yere devlet işlerine karışmasını düşünmesinin etkisinin büyük olduğu söylenmektedir. 18 Haziran Başbakan ve CHP Genel Başkanı Vekili İsmet İnönü'nün -Parti teşkilatına, vilayetler ve umumi müfettişliklere- beyannamesi CHP'nin memleketin umumi ve siyasi hayatında güt- ATCTK tüğü yüksek maksatların gerçekleşmesini kolaylaştırmak ve Parti'nin inkişafını artırmak ve hızlandırmak için bundan sonra Parti faaliyeti ile Hükümet İdaresi arasında daha sıkı bir yakınlık ve daha ameli bir beraberlik temin edilmesine karar verilmiştir. Bu maksatla Dahiliye Vekili, Genel Yönetim Kurulu üyeliğine alınmış ve kendisine Parti'nin Genel Sekreterlik vazifesi verilmiştir. 18 Haziran Recep Peker görevden alınarak Dahiliye Vekili Şükrü Kaya CHP Genel Sekreteri oldu. TCSYK; TPDCHP, s. 83. 18 Haziran Parti başkanlık ödevlerine dair. BCA: 490.1/ 3.12.10.5/ 1.Büro 18 Haziran Temyiz Mahkemesi Rapor- Bu kanuna göre Temyiz Mahkemesi'nde daire reisi- RG törleri Hakkında 3032 Sa- nin kendilerine vereceği dava dosyalarını tetkik ve yılı Kanun. telhis ile yazacağı raporları heyete takrir ve izah etmek üzere lüzumu kadar raportör bulunacaktır. Raportörler, 2. ve 3. sınıf hakim ve müddeiumumiler arasından doğrudan doğruya Adliye Vekilliği'nce seçilerek milli irade ile tayin olunur. 18 Haziran Hariciye Vekaleti Teşkilatı Hakkındaki 2223 Sayılı Kanuna Bağlı Cetvelde Değişiklik Yapılmasına Dair 3030 Sayılı Kanun 18 Haziran Hazineden Taksitle Gayrimenkul Mal Satın Almış Olanların Taksit Bedelleri- Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak TTY; TPDCHP, s. 83-84.; BCA: 490.1/ 3.12.10.7/ 1.Büro 25 Mayıs 1933 tarih ve 2223 numaralı kanuna bağlı RG 1 numaralı cetvelin 2. derecesinde yazılı Başhukuk Müşavirliği, cetvelin 1. derecesine çıkarılmıştır. BULMAÇ 772 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak nin Tecili Hakkındaki 1773 Numaralı Kanunu Tadil Eden 2222 Numaralı Kanuna Ek 3031 Sayılı Kanun 19 Haziran Yahudileri küçük düşürücü resimleri bulunan kartpostalların satışları men edilerek toplattırılması ve yurda sokulmasının yasak edilmesi. 19 Haziran Kızılay Kurumu'na Bin Ton Buğday Verilmesi ve Ziraat Bankasına Yatırılmış Olan Buğdayı Koruma Vergisi Hasılatı Bakiyesinin Mahsubu Hakkında 3035 Sayılı Kanun. 20 Haziran Türkiye ile Finlandiya arasında Ankara'da "Ticaret Sözleşmesi" imzalanması. 20 Haziran Belediye İmar Heyetinin Fen İşleri Teşkilatına Dair 3042 sayılı kanun 20 Haziran Devlet Müesseseleriyle Türkler ve Türk Sermayesiyle Müteşekkil Şirketler Tarafından Satın Alınan Buharlı Gemilerle Memlekette Yapılan Mümasilleri İçin Getirtilecek Eşyanın Gümrük Resminden İstisnasına Dair 3044 Sayılı Kanun 20 Haziran Maaş Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair 3041 Sayılı Kanun 20.6.1927 tarih ve 1108 sayılı Maaş Kanunu'nun 13i RG 24 ve 25. maddeleri değiştirilmiştir. 20 Haziran Doyçe Bank Elinde Bulunan Ergani Bakır Türk Anonim Şirketi Hisse Senetlerinin Satın Alınmasına Dair 3034 Sayılı Kanun Bu kanunla Ergani Bakır Türk Anonim Şirketi'nin RG Doyçe Bank und Diskonto Gezelşaft elinde bulunan 1 500 000 lira itibari kıymetindeki hisse senetlerinin 850 000 liraya kadar satın alınmasına dair hükümetle banka arasında mukavele akdine salahiyet verilmiştir. 20 Haziran 1702 ve 1880 Sayılı Kanunların tadiline dair olan 2517 Sayılı Kanunu'nun 2. maddesinde sözü geçen çizelgenin değiştirilmesi hakkında 3043 Sayılı Kanun. BCA: 030.18.1.2/ 66.53.7/ 2\4863/ 86-226 Muhacirlere ve muhtaç çiftçilere ödünç olarak to- RG humluk ve yemeklik dağıtılması hakkındaki 2661 sayılı kanunun 1. maddesinde yazılı bir milyon liralık haddin 2863 sayılı kanunla iki milyon iki yüz elli bin liraya çıkarılan kısmından bin ton buğday muhtaçlara yemeklik olarak bila bedel tevzi edilmek üzere Kızılay Kurumu'na verilmiştir. ATCTK 2763 sayılı kanun mucibince teşekkül eden Belediye RG İmar Heyetinin fen işlerine bakmak ve bu heyete merbut olmak üzere kullanılacak uzman mühendis, mimar, memur ve müstahdemlerin ücret ve harcırahları Belediyeler Bankası Kanunu ve tüzük mucibince belediyelere dağıtılacak temettü hisselerinden verilir. BULMAÇ BULMAÇ 773 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 20 Haziran İstanbul Telefon Tesisatının Tesellüm ve İşletme Muamelelerine Dair 3054 Sayılı Kanun. Bu kanunla satın alınan İstanbul telefon tesisatının RG satın alma mukavelesindeki şartlara göre tesellüm muameleleri ile bu mukaveleden doğan hak, menfaat ve vecibelerin yerine getirilmesi ve telefon tesisatının fenni şekilde işletilmesine hadim bütün muamele ve teşebbüslerin ifası Nafıa Vekili'nin kontrolü altında olmak üzere Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürlüğü'ne verilmiştir. İstanbul telefon servisi, Umum Müdürlüğe bağlı bir müdürlük tarafından yerine getirilir. 20 Haziran Dahiliye Vekaleti Merkez Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki 1624 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Kanuna Bazı Hükümler İlavesine Dair 3046 Sayılı Kanun 1624 sayılı kanunun 7. maddesi değiştirilmiştir. Bu RG madde, Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'nün oluşumuna ilişkindir. Ayrıca, Nüfus İşleri Umum Müdürlüğü'ne ilişkin 8. madde, Vilayetler İdaresi Umum Müdürlüğü'ne ilişkin 10. madde değiştirilmiştir. Evrak Müdürlüğü kurulmuştur. 20 Haziran Büyük Millet Meclisi Azasının Tahsisat ve Harcırahları Hakkındaki 1757 Sayılı Kanuna Ek 3050 Sayılı Kanun. BULMAÇ 20 Haziran 2201 Sayılı Kanuna Bağlı Bir Numaralı Çizelgenin Değiştirilmesi Hakkında 3051 Sayılı Kanun. BULMAÇ 22 Haziran Montreux Boğazlar Konferansı toplandı. Uluslararası ortamın gerilmeye başlaması ve ülkele- TTY, TPC rin silahlanma yarışına girmesi Türkiye Cumhuriyeti'ni güvenlik açısından tedirgin etmektedir. Lozan Anlaşması'yla askerden arındırılan ve birçok ülkenin katılımıyla oluşturulan komisyon teslim edilen boğazların, durumunun, değişen uluslararası ortam nedeniyle Türkiye lehine değiştirilmesi gerekmektedir. Bu tür gelişmelerden dolayı Türkiye Cumhuriyeti, boğazları kontrolü altına almak ve askerileştirmek için ilgili devletlere 29.5.1936 tarihinde toplantı çağrısı yapmıştır. Gelen olumlu tepkiler sonucunda İsviçre'nin Montreux şehrinde toplanılmıştır. 22 Haziran Devlet Memurları Aylıklarının Tevhit ve Teadülüne Dair Olan 1452 Sayılı Kanuna Bağlı Cetvelin Dahiliye Vekaleti Kısmında Değişiklik Yapılmasına Dair 3049 Sayılı Kanun. BULMAÇ 22 Haziran Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası Teşkilatı ve Orkestra Mensuplarının Terfi ve Tecziyeleri Hakkında 2021 Sayılı Kanun. Yönetim Zamandizini Kaynak Bu kanun Cumhurbaşkanlığı Filarmonik Orkestrası RG üyelerinden bahsetmekte; üyelerinin derecelerini ve maaşlarını, terfi ve cezaları düzenlemektedir. 774 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 22 Haziran Başvekil ve Parti Genel Sekreteri tarafından Parti işleri hakkında görüşülmek ve kendilerine direktif verilmek üzere valiler Ankara'da toplandı. C, 23 Haziran 1936 22 Haziran Denizyolları ve Akay İşletmeleriyle Fabrika ve Havuzlar Teşkilatı Hakkındaki 2248 Sayılı Kanunun 15. Maddesine Ek 3048 Sayılı Kanun. BULMAÇ 22 Haziran Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununa Bazı Hükümler Eklenmesine Dair 3028 Sayılı Kanun. 23 Haziran TCK'ya 141. ve 142. maddeler eklendi. 23 Haziran Vilayetler İdaresi Kanunu'nda değişiklik yapıldı. 23 Haziran Birinci Beş Senelik Endüst- Bu mukavele, Osmanlı İmparatorluğu dahil olmak C, 24, 26 ri Programı'na dahil olup üzere İngiltere'nin Türkiye'ye bir ticaret işi için ver- Haziran 1936 Sümer Bank tarafından bu diği ilk kredidir. sene Karabük'te kurulmasına başlanacak Demir-Çelik fabrikaları ile mütemmimi bazı sanayiin kurulmasına talib olmuş olan H. A. Brassert And Co-Ltb. London şirketleri ile İngiltere Credit Export Guerrantee Departman dairesi mümessilleri ve Sümer Bank arasında cereyan etmekte olan müzakerelerin iki taraf arasında mutabakatla neticelenmesi ve bu babda vücude getirilmiş mali anlaşma imzalanması. 23 Haziran 3017 Sayılı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Teşkilat ve Memurin Kanunu. Kaynak Bu kanun, önceden emeklilik hakkına sahip devlet RG memurluklarında istihdam edilmiş olanlardan Devlet Demiryolları ve İnhisarlar Umum Müdürlüklerinde ve mülga Tütün, Müskirat ve Barut İnhisarlarının devletçe idare edildiği devrelerde bu idarelerde kayıtlı ve sürekli görevlerde ücretle istihdam edilenlerin emeklilikleri hakkında hükümler içermektedir. TCSYK Bu tadilat ile vilayet teşkili veya mevcut vilayetler- C, 24 den birinin kaldırılması ve yahut vilayet merkezinin Haziran veya adının değiştirilmesi Devlet Şurası'nın 1936 mütaleası alınarak kanunla yapılacaktır. Kaza teşkili, kaldırılması veya bir kazanın vilayetten başka bir vilayete bağlanması Vilayet İdare Heyeti ve Umumi Meclislerinin mütaleası alındıktan sonra kanunla yapılacaktır. Bu kanuna göre Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekale- RG ti, görevlerini yapmak için kendi bütçesi ile Hudud ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğü ve İskan Umum Müdürlüğü bütçeleri içinde ve hususi idarelerle belediye ve Evkaf Umum Müdürlüğü bütçelerinin tayin edilen hadleri dahilinde olmak üzere lüzum 775 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak görülecek yerlerde tıbbi, sıhhi, içtimai teşkiller ve müesseseler yapar ve bunlara lazım olan tababet ve şuabatı sanatları mensublarını, eczacı ve kimyagerleri ve diğer memurları tayin eder ve lüzum görülürse ecnebi tabip, hemşire, kimyager ve teknisyenler kullanır. Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekilliği'nin ve buna bağlı olarak mülhak bütçe ile idare olunan Hudud ve Sahiller Sıhhat Umum Müdürlüğü'nün teşkilatı bu kanuna göre yapılır ve memurları hakkında bu kanunun özel hükümleri tatbik olunur. 23 Haziran 3039 Sayılı Çeltik Ekimi Kanunu. 23 Haziran Türk Ceza Kanunu'nun Ba- Toplam 143 maddede değişiklik yapılmıştır. zı Maddelerini Değiştiren 3038 Sayılı Kanun. 24 Haziran Belediye kanun, nizam ve talimatnamelerinde yer alan değişiklikleri ve belediye işlerinde meydana gelen gelişmeleri kapsayan bir kitabın Halid Bayrı tarafından "Belediye İşleri Kılavuzu" adıyla yazılması ve Ramzi Kitabevi tarafından basılması. Bu kitaptan önce belediye işlerine ilişkin en önemli C, 24 yayın, İstanbul Vilayeti Mektubcusu Osman Ergin'in Haziran yazdığı beş ciltlik "Mecellei Umuru Belediye" eseri- 1936 dir. 24 Haziran Yeni Parti teşkilatı mevzusunda valilere, vazifelerine dair bir talimatname gönderildi. Bu talimatnameyle vilayetlerde iş bölümü yapılırken halkın dileklerine geniş yer ayrılacaktır. Bu talimatnameye göre, kararnamenin tebliği tari- C, 25 hinden itibaren Parti teşkilatı olan vilayetlerde o vi- Haziran layetlerin valilikleri, Parti Nizamnamesi'nin 89. 1936 maddesinde yazılı olduğu gibi, Umumi İdare Heyeti kararı ve genbaşkurun onaylaması ile mansub Parti başkanı sıfat ve salahiyetini almıştır. Parti nizamnamesinin Vilayet İdare Heyeti başkanlarına vermiş olduğu bütün vazifeleri ifa ile mükelliftirler. Nizamnamenin 81. maddesine göre Vilayet İdare Heyetince seçilmiş meb'us başkanlarının başkanlık ve azalık vazifeleri nihayet bulmuştur. Başkanlık vazifeleri nihayet bulan mansub ve meb'us başkanlar arasında ayni zamanda Halkevi başkanlığı vazifesini de ifa edenler varsa, bunların yerine talimatına uyularak Vilayet İdare Heyeti azasından bir başkan seçilecektir. Valiler, Parti vazifelerine yakından ilgili olacak ve Parti binasında çalışarak Parti işleri ile meşgul olacaktır. Umum müfettişler, mıntıkaları dahilinde bütün devlet işlerinin olduğu gibi, Parti faaliyet ve teşkilatının da yüskek murakıbı ve müfettişidir. Valiler, Parti işlerinde Genel Sekreterlikle muhabere edecekler ve mühim gördükleri meseleleri bilgi olarak genel müfettişliklere bildirecektir. 24 Haziran Madenlerin Eti Bank'a dev- Ereğli kömür havzasının Kozlu mevkiindeki 361 C, 25 ri. numaralı kömür ocağı Eti Bank'a devredildi. Ergani Haziran civarında Buleman'da meydana çıkarılan krom ma- 1936 deni de Eti Bank'a ihale edildi. Yönetim Zamandizini Bu kanun çeltik komisyonlarından, bu komisyonun RG üyelerinin kimlerden oluşacağından, komisyonun yetkilerinden bahsetmiştir. Ayrıca, mutemed heyetini, çeltik ekenlerin mükellef oldukları hükümleri düzenlemektedir. 776 RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 24 Haziran Florya'nın İstanbul Belediyesince istimlaki ve burada bir şehir kurulmasına başlanması üzerine sayfiye halini alan Bakırköy'e tabi Kalikırtya Köyü'nün İstanbul Belediyesi hududlarına alınması. C, 25 Haziran 1936 24 Haziran Pamuk ipliği fiyatlarının İktisad Vekaleti tarafından belirlenmesi müstehlikler lehine olumlu sonuçlar doğurması. Endüstriyel mamülatın maliyet fiyatlarını tetkik ve C, 25 toptan tespit kanununa istinad eden bu fiyat tayini, Haziran küçük dokuma sanayii lehine bir hareket olarak de- 1936 ğerlendirilmektedir. 24 Haziran 2/4732 Sayılı Muvazzaf Deniz Subayları Yetiştirme ve Deniz Subaylarına Yüksek İktidar ve Tahsil Verme Talimatnamesi. Bu yönetmelikte muharib ve muavin deniz subayı RG yetiştiren kurumlardan bahsedilmiştir. Bu kurumların vereceği eğitimi ve eğitimler sonucunda öğrencilerin ne gibi unvanlara sahip olacağı ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. 25 Haziran Arazi ve Bina Vergilerine Ait Kayıtların ve Bakaya Hesaplarının Hususi İdarelere Devri ve Matbu Evrak ve Mefruşat İhtiyacının Temini ve Devredilen Kayıtlara Maliyenin Müracaat Şekli Hakkında 2/4772 Sayılı Nizamname. BULMAÇ 25 Haziran Şirketihayriye, Boğazı canlandırmak için boğazın her iki sahilinde de modern evler ve eğlence yerleri yapmaya karar verdi. C, 25 Haziran 1936 25 Haziran Bir zamanlar Avusturya'nın Ulus Gazetesi Basımevi'nden çıkan bu eser Bürhan C, 25 Haziran Ankara Elçiliği Müşaviri Belge tarafından dilimize çevrilmiştir. 1936 olan Norbert Bischoff, Türk İnkılabı ve Türk milletinin tarih içerisindeki ilerleyişi hakkında "Ankara: Türkiye'de Yeni Oluşun Bir İzahı" adlı bir yapıt meydana getirdi. 25 Haziran Bina vergisinin belediyelere geçmesi üzerine bu vergilerin istinaf işleriyle meşgul olmak üzere 9 komisyon teşkil edildi. 25 Haziran Trabzon Limanı'nda fırtına sonucu bir posta kayığının batması üzerine Üçüncü Umumi Müfettişin alınması gerekli tedbirlerle ilgili yazısı ve Başbakanlığın İktisat ve Bayındırlık bakanlıklarına tamimi. Kaynak Komisyon azaları Vilayet idare heyetine gelerek C, 26 vazıfelerini layıkı ile ifa edeceklerine, halkın ve Haziran memleketin menfaatlerini koruyarak hareket edecek- 1936 lerine dair yemin etmiştir. BCA: 030.10/ 71.464.17/ 77B.60 777 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak 26 Haziran Dördüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliği'ne Sait Akkirman'ın terfian tayini. Maaş 80 liradır. BCA: 30.11.1/ 104.17.4/ 12208; RG 26 Haziran Balıkesir'e bağlı Giresun nahiyesinin adı Savaştepe olarak değiştirilmesi. BCA: 30.11.1/ 104.17.20/ 12224; RG 26 Haziran Zararlı İlaçlar Gayrımeşru Ticaretinin Men-i Hakkında Beynelmilel Mukavelename. TCAMA 26 Haziran Güneş-Dil teorisinin esaslarını tetkik eden bir eser yayımlandı. 26 Haziran Hükümete hakaret eden Kastamonu'da Ermeni Kabik hakkında takibat yapılması. BCA: 030.10/ 42.266.4/ 30.1837 27 Haziran Romanya'dan 1000 Türk göçmen Türkiye'ye göç etti. TCSYK 29 Haziran 2154 numaralı kanunun halkevlerine gönderildiği. Bu kanun, halkevleri getirtilecek radyo, amplifikatör ve sinema makinesi ile inikas fenerleri hakkındadır. CHP Genel Sekreteri, bu kanunun sağladığı muafiyetlerden yararlanılması için bu yazıyı halkevlerine göndermiştir. Yazı, muafiyetlerden yararlanmak için gerekli belgeleri belirtmektedir. BCA: 490.1/ 3.13.1/ 1.Büro 29 Haziran Vakıflar Umum Müdürlüğü'nün Varidat ve Tahsilat Müdürlüğü'ne Cemal Gezmen tayin edildi. Maaş 55 liradır. RG 29 Haziran Balıkesir ve Kayseri belediye başkanlıkları için seçim yapılması. BCA: 030.18.1.2/ 66.55.13/ 2\4909/ 82-55 30 Haziran Atatürk'ün -Tekir köyünden 6 kişiyle beraber- Silifke Ziraat Bankası'na, bölgede "Tarım Kredi Kooperatifi" kurmak istediklerini bildiren dilekçesi. ATCTK 30 Haziran İstanbul Üniversitesi'nde huzursuzluk yaşanması. Yönetim Zamandizini İbrahim Necmi Dilmen, dillerin ana kaynağı sorunu- C, 26 nu incelediği ve Türk Güneş-Dil teorisinin esaslarını Haziran tetkik ettiği "Türk Dil Bilgisi Dersleri" adlı eser, An- 1936 kara Tarih, Dil, Coğrafya Fakültesi yayını olarak neşredildi. İstanbul Üniversitesi'nde çalışan yabancı profesörler, C, 30 Türk profesör, doçentlerinin ve asistanlarının yerine Haziran Avrupa'dan adam getirilmesini istemektedir. Bu istek 1936 tepki çekmektedir. 778 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 1 Temmuz 1933-1935 yıllarına ait Mevduatı Koruma Kanunu'nca toplanan, bankalardaki mevduatı gösterir mukayeseli istatistik. 1 Temmuz Dahiliye Vekaleti'nin, köylerin kalkınması için beş senelik plan hazırlaması. 1 Temmuz Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya, valiler ve Parti idare heyeti azalarıyla Parti işlerini görüşmek üzere Trakya'ya gitti. C, 2 Temmuz 1936 1 Temmuz İstanbul Liman İdaresi, bu tarihten itibaren İktisad Vekaleti'nin emrinde yeni kadro ve bütçesi ile çalışmaya başladı. C, 2 Temmuz 1936 2 Temmuz 2848 ve 2510 Sayılı Kanunlar Mucibince Göçmenlerle Nakledilen Kimselerin İaşesine ve 2661 Sayılı Kanuna Göre Bunlara Verilecek Yemeklik ve Tohumluk Buğdaya Dair 2/4843 Sayılı Talimatname. 2 Temmuz Birleşik şeker fabrikaları Bunun için Almanya'dan iki mütehassıs (uzman) ge- C, 2 Temmuz idaresi, şeker sanayiini tirtilmiştir. 1936 esaslı bir ıslahata tabi tutmak için çalışmalara başladı. 3 Temmuz 8. Yerli Mallar Sergisi İstanbul'da açıldı. C, 3 Temmuz 1936 3 Temmuz Türkiye, Fransa, İngiltere ve Rusya'nın temsilcilerinin Cenevre'de, Boğazlar Konferansı'nda bazı ihtilafları mucib olan noktalar üzerinde görüşmesi. C, 4 Temmuz 1936 4 Temmuz 19 Mayıs'ın spor bayramı olarak kutlanması. BCA: 490.1/3.13. 6/ 1.Büro 4 Temmuz Almanya'da Heidelberg Üniversitesi Başbakan İsmet İnönü'ye fahri doktorluk verdi. GB Kaynak BCA: 030.10/ 24.137.10 Dahiliye Vekaleti, nüfusun % 78'ini temsil eden ve C, 1 adedi 40 bini geçen köylerimizin kalkınması için be- Temmuz şer senelik mıntakavi mesai planı çizilmesi hakkında 1936 vilayetlere bir tamim göndermiştir. Bu yönetmeliğe göre muhacirlerle mültecilerden ih- RG tiyacı olanlar ve hükümet kararı ile getirilen bilümum muhacirler ülkeye geldikleri günden itibaren bir yıl devam etmek üzere misafirhanede, yolda veya müretteb mahallerinde meccanen iaşe edilirler. Tohumluk buğday 2510 sayılı kanun mucibince toprak dağıtılmış olan veya ekim yeri gösterilmiş bulunan ailelere verilir. 2661 sayılı kanun mucibince ve bu kanun usullerine göre dağıtılan yemeklik ve tohumluk buğdaylar Ziraat Bankalarınca her aile reisine veya köy ihtiyar heyetlerince tasdikli salahiyet sahibi mutemedlerine teslim olunur. 779 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 4 Temmuz 1936 Mali Yılı Bütçesinin 765. Faslına Mevzu Gece Mesai Ücreti Tahsisatının Liman Memurlarına Sureti Tevziini Gösterir 2/4862 Sayılı Talimatname. 7 Temmuz Maliye Vekaleti teşkilatının vazifelerini gösteren tüzüğün yürürlüğe konulması. 7 Temmuz Türk Ocakları'nın Maliye'ye olan borçlarının ödenmesi. BCA: 490.1/ 3.13.5 8 Temmuz Büyük Millet Meclisi arkası için Jansen tarafından hazırlanan 3276 Sayılı Plan'ın tasdiki. BCA: 030.18.1.2/ 66.58.19/ 2\4975/ 101-55 9 Temmuz 3023 Sayılı Kanunun 19. Maddesine Göre Hazırlanan İstanbul ve İzmir Limanları İşletme Müdürlüklerinin Teşkilat ve Sureti İdaresi Hakkında 2/4896 Sayılı Talimatname. 9 Temmuz Feridun Fazıl'ın eserinin halkevine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.13.7/ 1.Büro 10 Temmuz II. Dünya Savaşı'nın Türk ve Dünya ekonomisine yaptığı etkilere dair rapor. BCA: 030.10/ 166.155.5/ 174.46 10 Temmuz Vilayetlerde parti işlerini valilerin yürütmesi. BCA: 490.1/ 3.13.4 13 Temmuz Türk Ocakları'ndan kalan emlakların değerlendirilmesi. BCA: 490.1/ 3.13.11/ 1.Büro Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak BULMAÇ Bu tüzükle Maliye Vekaleti'nin görevleri, umumi masrafları karşılayacak gelir menbalarını bulmak ve gelirleri toplamak, bu masrafların tediyelerini temin etmek, para ve kredi işlerinin umumun menfaatine hadim şekilde idare eylemek, umumi ve mülhak bütçelere bağlı daire ve müesseselerle vilayet ve belediye gibi resmi teşekkülleri, sermayesinin tamamı veya bir kısmı devlete aid müesseselerle imtiyazlı şirketler ve alelumum cemiyetleri mali bakımından murakabe altında bulundurmak, devletin mali idaresini, memleketin iktisadi kalkınmasına aid mesai ile hemahenk olarak yürütmek şeklimde tanımlanmıştır. Bu tüzük Maliye Vekaleti'nin merkezdeki birimlerinin ve vilayetler, kazalar, İstanbul Maliye teşkilatının ayrıca umumi müfettişlikler müşavirliklerinin görevlerini ayrıntılı olarak düzenlemektedir. BCA: 030.18.1.2/ 66.55.7/ 2\4903; RG 3023 sayılı kanun mucibince, hükmi şahsiyeti haiz RG olmak ve ticari usullerle idare olunmak üzere İstanbul'da İstanbul Liman İşletme İdaresi ve İzmir'de İzmir Liman İşletme İdaresi adı ile teşkil edilmiş ve İktisad Vekaletine raptedilmiş olan idarelerin teşkilatı ile memur ve müstahdemlerinin sureti tayinleri, vazife ve salahiyetleri, idarelere ait bilcümle muamelelerin ifa tarzları bu yönetmelik de düzenlenmiştir. 780 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak 14 Temmuz Isparta Maarif Direktörlüğü'ne Nazım atandı. Maaş 45 liradır. RG 14 Temmuz Silifke bölgesinde "Tarım Kredi Kooperatifi"nin kurulmasına ilişkin işlemlerin tamamlanması. 14 Temmuz Çankırı İli Nafıa Direktörlüğü'ne Nusret atandı. 16 Temmuz Takas heyetlerinin vekalete İktisad Vekaleti'nin hazırladığı bir proje doğrultu- C, 16 bağlanması. sunda takas heyetlerinin doğrudan doğruya İktisad Temmuz 1936 Vekaleti teşkilatına bağlanmasına karar verildi. 16 Temmuz Adli makamlara (hakimlik, müddeiumumilik, azalık v.b.) toplu atama yapılması. RG 17 Temmuz Karaköse, Sarıkamış ve Kağızman'daki okul ve eğitim sıkıntısı. BCA: 030.10/ 71.464.26/ 77B.68 18 Temmuz 2/4903 Sayılı Maliye Vekaleti Teşkilatının Vazıfelerini Gösterir Nizamname'nin düzeltilmesi. BULMAÇ 18 Temmuz Valiler arasında yapılan değişiklikler ve yeni tayinler. Sivas Valiliği'ne Kayseri Valisi Nazmi Toker, Kayseri Valiliği'ne Maraş Valisi Adil Bayram, Maraş Valiliği'ne Bolu Valisi Salih Cemal Gülen, Bolu Valiliği'ne Balıkesir Valisi Salim Gündoğan, Balıkesir Valiliği'ne Yozgad Valisi Baran tayin edilmiştir. 20 Temmuz Boğazlar Rejimi hakkında Montreux'ta anlaşma imza edildi. 31 Temmuz 1936 tarihinde 3056 Sayılı Kanunla TTOMAR, onaylanmıştır. 5 Ağustos 1936 Tarihli 3374 Sayılı TPC Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Bu anlaşmayla boğazlardan geçiş ve gemi taşıyıcılığı serbestliği esası pekiştirilmiştir. Muhtemel bir savaş durumunda, Türkiye, gerekli görürse bütün savaş gemilerine boğazları kapatabilecektir. Boğazlar bölgesi, Türkiye Cumhuriyeti tarafından askerileştirilebilecektir. 20 Temmuz Milli Musiki hakkında tetkikat yapan mütehassıs profesör Hindemitd''in halk koroları teşkiline dair raporu Kültür Bakanlığı'nca tetkik edilmeye başlandı. C, 21 Temmuz 1936 20 Temmuz Çoruh'un 6 aylık vaziyet raporu. BCA: 030.10/ 65.434.4/ 72.71 21 Temmuz Montreux Antlaşmasını takiben ordumuzun Çanakkale ve İstanbul Boğazları bölgesindeki gayri askeri sahayı tamamen işgal etmeleri. ATCTK ATCTK Maaş 70 liradır. 781 RG BCA: 030.18.1.2/ 67.61.19/ 2\5035/ 71-417 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 21 Temmuz Çanakkale'de milli merasim tertip edildi. C, 22 Temmuz 1936 22 Temmuz İstanbul Defterdarlığı'na Maliye murakıbı Kazım tayin edildi. C, 22 Temmuz 1936 22 Temmuz Diyarbekir Vilayeti'nin Ergani Kazası'na Bağlı Guleman Köyü'ndeki Krom Madeni İmtiyazını Eti Bank'a İhalesine İlişkin 4730 Sayılı Kararname. RG 22 Temmuz Polis Teşkilatı. BCA: 030.18.1.2/ 67.65.13/ 2\5109/ K.3201 23 Temmuz Türkiye ile Avusturya arasında ticaret ve kliring anlaşması imzalandı. SP, 25 Temmuz 1936 23 Temmuz İki tayin. Vekalet Evrak Müdürlüğü'ne Vilayetler İdaresi RG Umum Müdürlüğü Üçüncü Şube Müdürü Ahmed, Hukuk müşavirliği Muhakemat Kısmı Müdür Muavinliği'ne Oltu Kaymakamı İzzet tayin edildi. 24 Temmuz Borsa Ünitürk fiyatlarında önemli bir yükselme kaydedildi. Montreux Mukavelesinden kaynaklı siyasi başarımı- C, 24 zın bir tesiri olarak yükselmenin gerçekleştiği düşü- Temmuz 1936 nülmektedir. 25 Temmuz Manipüle edilmemiş üzüm ihracatının yasak edilmesine ilişkin 2/4958 sayılı kararname. Üzümlerimizin yabancı memleketler üzümleri ile ka- RG rıştırılarak yeni bir tip yapılmasını önlemek ve rekabetten korunmasını temin etmek için bu kararname hazırlanmıştır. 27 Temmuz Konya İli Bayındırlık Direktörlüğü'ne Cevdet atandı. Maaşı 80 liradır. 28 Temmuz İstanbul'da ve Anadolu'da pamuk ipliği buhranının yaşanması. Bütün fabrikalar ve münferid tezgahlar ipliksizlikten C, 28 faaliyetlerini durdurmuşlardır. Bu tezgahlarda çalışan Temmuz 1936 ekserisi kadın olan binlerce işçi de işsiz kalmıştır. 28 Temmuz Gaziantep Belediyesi'nin şehri imar etmesi. Su ve elektrik işlerinde ilerlemeler kaydedilmekte; C, 28 Temmuz mezbaha ve buz fabrikası ıslah edilmektedir. 28 Temmuz Ticaret ve Sanayi Müzesi'nin, Ankara'ya taşınması. Eşyalarının nakline başlanmıştır. 28 Temmuz İstanbul Vilayeti'ne ikinci bir vali muavinliği kadrosu. İstanbul Vilayeti'nin daimi ve idari işlerinden başka C, 28 şehrin transit merkezi olması yüzünden gelen giden- Temmuz lerin teşrifat işleri ile meşgul olmak üzere ikinci bir 1936 vali muavinliği ihdası yapıldı. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak RG 1936 782 C, 28 Temmuz 1936 G. A. Olay/Mevzuat 28 Temmuz Cebeci için yeniden hazırlanan imar planının onayı. 29 Temmuz Bazı nahiyeler kaldırıldı. Açıklamalar Kaynak BCA: 030.18.1.2/ 67.64.12/ 2\5088/101 Balıkesir'in Manyas, Denizli'nin Erle, İstanbul'un BCA: Eyüp, Kastamonu'nun Kargı, Ordu'nun Gölköy ve 30.11.1/ 105.22.19/ Kocaeli'nin İhsaniye nahiyeleri kaldırılmıştır. 12325; RG 29 Temmuz Posta İdaresi'nde değişiklik yapılmasına ilişkin hazırlıklara başlandı. Bu doğrultuda başmüdürlükler kaldırılarak yerlerine C, 29 Temmuz 62 müdürlük teşkil edilmektedir. 1936 29 Temmuz İstanbul'da yeni Tapu ve Kadastro Teşkilat Kanunu'na tevfikan 9 sicil muhafızlığının ihdas edilmesi. C, 29 Temmuz 1936 29 Temmuz Maliye Teftiş Heyeti Reisi Cezmi Erçin, Mali Tetkik Heyeti Reisliği'ne, Üçüncü Umumi Müfettişlik Maliye Müşaviri Hüsnü ve Birinci Sınıf Maliye Müfettişi Esad Maliye Müsteşar Muavinliğine tayin edildi. RG 29 Temmuz Maarif Vekaleti, kitap satışları için bir talimatname hazırladı. 29 Temmuz Eskişehir Maarif Direktör- Hamdi Akman'ın maaşı 40 lira, Şevket Aydın'ın ma- RG lüğü'ne Hamdi Akman, Or- aşı 30 liradır. du Maarif Direktörlüğü'ne Şevket Aydın atandı. 30 Temmuz Türk inkılabı hakkında Tekin Alp tarafından "Kemalizm" adlı bir eserin yazılması. C, 30 Temmuz 1936 30 Temmuz Atatürk'ün nezaretinde Meclis, Boğazlara dair kanunların müzakeresini yaptı. C, 30 Temmuz 1936 30 Temmuz Valiler arasında becayişler oldu. Bundan sonra, Vekaletçe basılan mekteb kitapları ve C, 29 mecmuaların satışı tek bayi inhisarından kaldırılmak- Temmuz 1936 ta ve bütün kitapçılar satış yapabilmektedir. Erzurum Valisi Balıkesir'e, Kayseri Valisi Nazmi C, 31 Temmuz Sıvas'a, Maraş Valisi de Kayseri'ye tayin edildi. 1936 30 Temmuz Tapu Kadastro Umum Mü- Türkkan'ın maaşı 90 lira, Korur'un maaşı 80 liradır. dürlüğü Fen Müşavirliğine Halit Ziya Türkkan, Fen Başmüfettişliğine Ahmed Korur tayin edildi. RG 31 Temmuz Montreux Antlaşması münasebetiyle "Meclis'in, Atatürk'e minnet ve teşekkürlerinin iletilmesi" ve "Kahraman orduya saygı ve selamlarının bildirilmesi" hakkında TBMM kararları. ATCTK 783 1936 Yılı G. A. 31 Temmuz Montreux Antlaşması'nın imzalanması münasebetiyle Vekiller Heyeti'ne TBMM'de güvenoyu verilmesi. ATCTK 31 Temmuz Suriye'de Türklere ve Tür- 5.8.1936 Tarihli 3374 Sayılı RG kiye'de Suriyelilere Ait Emlak Hakkında Olup 2089 Sayılı Kanunla Tasdik Olunan 27 Teşrinevvel 1932 Tarihli İtilafnamede Derpiş Edilip 2402, 2565, 2694 ve 2929 Sayılı Kanunlarla Uzatılan Müddetlerin Üç Ay Daha Uzatılmasına Dair 3509 Sayılı Kanun. TTOMAR 31 Temmuz Eskişehir Valisi Talat Öncel'in Amasya, Amasya Valisi Kadri Üçok'un Eskişehir Valiliği'ne naklen tayinleri. BCA: 030.18.1.2/ 67.65.14/ 2\5110/ 71-418 1 Ağustos Ankara Sigorta Şirketi kuruldu. TTY 1 Ağustos İtalyan Turizm mecmuasının Faşizm propagandası yaptığı için yurda sokulmaması. BCA: 030.10/ 86.568.2/ 86.41 1 Ağustos 2/5042 Sayılı Vakıflar Nizamnamesi. 2 Ağustos 2/5202 Sayılı Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü Tekaüt Sandığı Nizamnamesi. 2 Ağustos İstanbul'da "Kırk Gün Kırk Gece Şenlikleri" başladı. Şenliğin başladığına ilişkin beyanatı Vali ve Beledi- SP, 2 Ağustos ye Reisi Muhiddin Üstündağ vermiştir. Türk parasının kıymetini koruma hakkındaki 11 sayılı Kararname'nin 27. maddesine bir fıkra eklenmesi. Eklenen fıkra şudur: 11 numaralı kararnamede yazılı hükümlere aykırı harekette bulunanlara 1567 numaralı kanun mucibince hüküm olunacak para cezaları mahkemelerce tecile tabi tutulduğu ve fakat kaçırılırken tutulan para ve esham ve tahvilatın müsaderesi ile irad kaydedilmesine mahkemelerce karar verildiği takdirde müsaderesine karar verilen para ve esham ve tahvilat kıymetlerinden azami nısfına kadar olan kısmını ikramiye olarak muhbirlerine vermeğe Maliye Vekili mezundur. 3 Olay/Mevzuat Ağustos Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak Vakıfların idare ve temsili ve vakıf mallarının ve RG mimari veya tarihi değeri olup idaresi vakfa aid olan eserlerin muhafaza ve imarı ve vakfa aid müesseselerin gayelerine göre yaşatılması ve vakıf paralarının nemalandırılması ve mütevellilerin tayin ve icabında azilleri hususunda Vakıflar Umum Müdürlüğüne kanunla verilen vazifeler bu nizamname dairesinde görülür. BULMAÇ 1936 784 BCA: 030.18.1.2/ 67.62.17/ 2\5053/ 2\5152; RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 3 Ağustos Valiler arasında nakil ve tayinler oldu. Erzurum Valisi Ekrem Balıkesir'e, Balıkesir Valisi RG; C, 2 Salim Gündoğan Bolu'ya, Bolu Valisi Cemal Güler Ağustos Maraş'a, Maraş Valisi Mustafa Adli Kayseri'ye, Kay- 1936 seri Valisi, Nazmi Sivas'a, Yozgad Valisi Baranda Erzurum'a nakledilmiştir. 3 Ağustos Aydabir Mecmuası çıktı. Yazarları: Mehmed Akif, Mithat Cemal, Faruk Nafiz, C, 3 Orhan Seyfi, Halid Fahri, Sadri Ertem, Sabahaddin Ağustos Ali, Ahmed Refik, Reşid Saffet, Nurullah Ata, Ka- 1936 zım İsmail, İzzet Melih'tir. 3 Ağustos Dr. Nihat Tarla'nın eserinin halkevine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.13.36/ 1.Büro 4 Ağustos Türkiye ile Romanya arasında münakit Dobruca'daki Türk Ahalisinin Muhaceretini tanzim eden Mukavelename. TCAMA 5 Ağustos Doktor Hafız Cemal'in teşebbüsü ile teşekkül eden Türkiye San'at Mektebleri Mezunlar Cemiyeti, bilfiil çalışmaya başladı. C, 5 Ağustos 1936 5 Ağustos İstanbul Vilayeti dahilinFatih Kaymakamı Haluk Ankara'da yeni tesis edilen C, 5 deki kaymakamlıklarda de- Çankaya Kaymakamlığı'na, Sarıyer Kaymakamı Ra- Ağustos ğişiklikler yapıldı. uf Fatih Kaymakamlığı'na, Silifke Kaymakamı Recai 1936 Sarıyer Kaymakamlığı'na, Beşiktaş Kaymakamı Şevket Adalar Kaymakamlığı'na, Bolvadin Kaymakamı Rıza da Beşiktaş Kaymakamlığı'na atandı. 5 Ağustos Rüsumu Sıhhiye Hakkındaki 500 Numaralı Kanunun 1. Maddesine Bir Fıkra Eklenmesine Dair 3057 Sayılı Kanun. Eklenen fıkra şudur: boğazlardan transit olarak geçen RG gemilerin İstanbul limanında yalnız zaruri ihtiyaçlarını temin veya acentaları ile temas etmek üzere talimatnamelerdeki hükümlere uygun olarak kısa bir zaman kalmaları bu gemilerin transit sıfatını bozmaz. 5 Ağustos Rüsumu Sıhhiye Hakkındaki 500 Sayılı Kanuna Ek 3058 Sayılı Kanun. 500 sayılı kanunun 1. maddesine üç fıkra eklenmiş- RG tir. 5 Ağustos 24 Temmuz 1936 Tarihinde Lozan'da İmza Edilen "Boğazların Tabi Olacağı Usule Dair Mukavelename'nin Yerine Kaim Olmak Üzere 20 Temmuz 1936 Tarihinde Montreux'ta İmza Edilmiş Bulunan Yeni Mukavelenamenin Tasdikine Dair 3056 Sayılı Kanun. Bu kanuna ek olarak 20.7.1936 tarihinde Boğazlar RG Rejimi hakkında Montreux'da imza edilmiş sözleşme bulunmaktadır. 13.8.1936 tarihli 3381 Sayılı Resmi Gazete'de düzeltmesi vardır. 6 Ağustos Uyuşturucu Maddeler İnhi- İdarenin, çiftçinin menfaatine aldığı bu kararlarla C, 6 sarı'nın, aracıyı ortadan aracılar kaldırıldı. Ayrıca, bundan sonra mahsülün Ağustos 1936 kaldırarak yeni mahsulü daha temiz hazırlanacağı beklenmektedir. 785 Kaynak 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak doğrudan doğruya müstahsilden mubayaa etmek üzere tedbirler alması ve Ziraat Bankası ile bazı esaslar üzerinde mutabık kalması. 6 Ağustos Üçüncü Umumi Müfettişlik bölgesindeki ziraat ve hayvancılıkla ilgili ihtiyaçlar ve bir silo yapılması isteği. Tahsin Uzer, İsmet İnönü'nün Doğu'ya ilişkin görüşlerine atıfta bulunarak Doğu'da zirai açıdan gelişmelerin olacağına inanmaktadır. Ancak, Ziraat Vekaleti'nin Doğu diyarında mütemadiyen ihmal ettiğini, bir şey yapmadığını ve yapmak istemediğini söylemektedir. Bu durumun değişmesi için Uzer, Ziraat Vekaletinden birkaç silo yapılmasını istemektedir. BCA: 030.10/ 71.464.31/ 77B.73; UM, s. 199. 6 Ağustos Daimi posta müraselatı ve hizmetleri ile telgraflardan alınacak ücretleri gösteren 5046 sayılı kararname. Bir ay sonra yürürlüğe girecektir. RG 7 Ağustos Mareşal Fevzi Çakmak nezaretinde "Trakya Manevraları"nın başlaması. Dünyadaki olağanüstü gergin savaş atmosferi içinde ATCTK, Türkiye'nin askeri hazırlıkları özel bir önem kazan- GB mıştır. O sıralar Trakya'ya muhtemel bir Alman saldırısından korkuluyordu. 8 Ağustos Türk parasının kıymetini koruma ile ilgili 11 Sayılı Kararname'nin 32. maddesinin değiştirilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 67.67.16/ 2\5152/ 2\5204 10 Ağustos Atatürk'ün, Yalova gezisi. AYG 10 Ağustos Kaymakamlıklara atamalar yapılması. Yönetim Zamandizini RG Kemah Kaymakamlığı'na Azmi, Midyat Kaymakamlığı'na Akif Rahmi Kocaman, Uşak Kaymakamlığı'na Adil Özelçi, Hekimhan Kaymakamlığı'na Hüsnü, Arpaçay Kaymakamlığı'na Suphi Akta, Ardahan Kaymakamlığı'na Cemal Gökta, Gündoğmuş Kaymakamlığı'na Said Yüce, Pertek Kaymakamlığı'na Sabri Berke, Yenice Kaymakamlığı'na Hamdi, Eyup Kaymakamlığı'na Haşim Günay, Kuşadası Kaymakamlığı'na Nail, Manyas Kaymakamlığı'na Talat Babaoğlu, Gölcük Kaymakamlığı'na Rebii Karatekin, Menemen Kaymakamlığı'na Emin Ergüven, Meriç Kaymakamlığı'na Niyazi Kızılışık, Osmaniye Kaymakamlığı'na Şefik Yaşar, Çermik Kaymakamlığı'na Hakkı, Beyşehir Kaymakamlığı'na Adnan Sancak, Göynük Kaymakamlığı'na Salahaddin Kıpcak, Ilgın Kaymakamlığı'na Bedri, Sarıyer Kaymakamlığı'na Recai Türeli, Adalar Kaymakamlığı'na Şevket Altınalev, Kangal Kaymakamlığı'na Gün, Ünye Kaymakamlığı'na Mahmud Nedim, Tire Kaymakamlığı'na Celal, Fatih Kaymakamlığı'na Rauf Demirtaş, Beşiktaş Kaymakamlığı'na Rauf Ünal, Çivril Kaymakamlığı'na Nureddin Akkoyunlu, 786 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak Muradiye Kaymakamlığı'na Eşref Ergut, Patnos Kaymakamlığı'na Muzaffer Güven, Karaburun Kaymakamlığı'na Vasfi Bağatur, Ahlat Kaymakamlığı'na Mazlum Yegülü, Datça Kaymakamlığı'na Ata Şükrü Aksoy, Garzan Kaymakamlığı'na Esad Onat, Erdek Kaymakamlığı'na Bedri Özer, Beytüşşebap Kaymakamlığı'na Eşref Oykur, Aksaray Kaymakamlığı'na Cenap Aksuyu, Karğı Kaymakamlığı'na Selahhaddin, Eleşgirt Kaymakamlığı'na Cevdet Özgür, Korkuteli Kaymakamlığı'na Pertev Balmumucun, Gümüşhacıköy Kaymakamlığı'na Kemal, Bozdoğan Kaymakamlığı'na Akif Altınay, Siverek Kaymakamlığı'na Salahaddin Erçin, Elmalı Kaymakamlığı'na Cemal Babaç, Pazarcık Kaymakamlığı'na Nureddin Aydın, Gediz Kaymakamlığı'na Nafi Gürocak, Çarşamba Kaymakamlığı'na Zeki Özener, Bayburt Kaymakamlığı'na Hamdi Onat, Söke Kaymakamlığı'na Yahya Ömer Eryetkin, Finike Kaymakamlığı'na Hüseyin Papubççuoğlu, Hizan Kaymakamlığı'na Şahap Tarım, Alaca Kaymakamlığı'na Kamil Yıldırım, Suruç Kaymakamlığı'na Rifat Köker, Çankaya Kaymakamlığı'na Haluk Nihad Pepeyin, Adıyaman Kaymakamlığı'na Şevket naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 10 Ağustos Dahiliye Vekaletine ilişkin farklı makamlara atamalar yapılması. RG Samsun Vali Muavinliği'ne Orhan Samim, Malatya Vali Muavinliği'ne Kudrettin, Kastamonu Vali Muavinliği'ne Abdülkadir Şükrü, Konya Vali Muavinliği'ne Feridun atanmıştır. Bunun haricinde Manisa, Sivas, Adana İdare Heyeti Azalıklarına atamalar yapılmıştır. 10 Ağustos Bazı kaymakamlıklara ve mektupçuluklara atamalar yapılması. RG Divriği Kaymakamlığı'na Hayri, Yeşilova Kaymakamlığı'na Sırrı, Gölköy Kaymakamlığı'na Murad Nihad, Taşköprü Kaymakamlığı'na Kemal, Zara Kaymakamlığı'na Bedii, Lüleburgaz Kaymakamlığı'na Suphi, Mahalli İdareler Köycülük Şubesi Müdürlüğü'ne Baha, İskilip Kaymakamlığı'na Necib, Tutak Kaymakamlığı'na Muzaffer, Silifke Kaymakamlığı'na Vasfi, Doğubayazıt Kaymakamlığı'na Ömer Fuad, Seydişehir Kaymakamlığı'na Celal, Kartal Kaymakamlığı'na Bahir, Şile Kaymakamlığı'na İhsan, Bolvadin Kaymakamlığı'na Feyzi, Kocaeli Mektupçuluğu'na Fehmi, Giresun Mektupçuluğu'na Aziz, Afyonkarahisar Mektupçuluğu'na Aziz, Muğla Mektupçuluğu'na Hayri, Çoruh Mektupçuluğu'na Cemal, Rize Mektupçuluğu'na Mes'ut Kani naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 787 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 11 Ağustos Mareşal Fevzi Çakmak nezaretinde "Trakya Manevraları"nın sona ermesi. ATCTK 11 Ağustos Kırklareli Valiliği'ne Hasib Koyla'nın 2/5004 sayılı kararnameyle tayin edilmesi. RG 12 Ağustos Edirne'ye 35 km mesafede Hasköy dolaylarında ordumuzun büyük geçit resmi. ATCTK 12 Ağustos Trakya'da bir köy kalkınma Bu projeyi öneren Trakya Umumi Müfettişi'dir. Probankası kurulması ile ilgili jeyle iyi durumda olmayan köylerimizi iktisadi ve proje hakkındaki görüşler. toplumsal bir an önce kalkındırılması amaçlanmaktadır. Dağınık ve küçük çaplı sermayelere istinad edilerek iktisadi refaha yönelik bir şey yapmanın pek mümkün olmadığı, bunun devlet eliyle sabit sermayenin tesis edilerek yapılabileceği önerilmektedir. Bankanın asli sermayesinin, köylüden toplanan ve toplanacak paralarla oluşturulması düşünülmektedir. Umumi Müfettiş, projesinde, o ana kadar toplanan paralardan iktisadi bir şekilde istifade edilemediğini belirtmiş ve bunu sağlamak için bir belediyeler bankasının kurulmasını önermiştir. Bu proje hakkında Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili ve Ziraat Vekili mütalaa vermiştir. BCA: 030.10/ 73.477.1/ 77D.37 12 Ağustos 2/4732 Sayılı Muvazzaf Deniz Subayları Yetiştirme ve Deniz Subaylarına Yüksek İktidar ve Tahsil Verme Talimatnamesi'nin 190 ve 12. Maddelerine Yapılan Düzeltmelere Dair 2/5086 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik. BULMAÇ 12 Ağustos Amasya Valiliği'ne Talat Öncel'in ve Eskişehir Valiliği'ne Kadri Üçok'un tayin edilmesi. RG 13 Ağustos 2/5092 Sayılı Sinema Film ve Senaryolarının Kontrolüne Dair Talimatname. Matbuat Umum Müdürlüğü teşkilatına ve vazifeleri- RG ne dair olan 2444 sayılı kanunun 1. maddesinin (j) ve 2. maddesinin (i) fıkraları ile 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 6. maddesi mucibince sinema senaryo ve filmlerinin muayene ve tetkikleri ile halka gösterilmesine izin verilmesi işbu yönetmelik hükümlerine bağlıdır. 14 Ağustos Türkiye'de dokunan bazı ipekli kumaşların standardına ilişkin 2/5113 sayılı kararname. Bu kararname memleketin esaslı sanayilerinden biri C, 28 olan ipekçliliğin yersiz bir rekabetin tesiri altında Temmuz kaldığı ve bu rekabetin kalite bozukluğu doğurmakta 1936; RG olduğu anlaşılmasına ve ipekçilik sanayiini bu tehlikeden kurtararak yerli ipeklerin sürümünü artırmak ve aynı zamanda istenilen nitelikte ve kalitede mal yapılmasını temin etmek için rekabetten en ziyade Yönetim Zamandizini Açıklamalar 788 Kaynak G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak müteessir olan kısmının standardize edilmesi lüzumlu görülmesine binaen hazırlanmıştır. Piyasada var olan hakiki, sun'i ve ot elyaflı karışık ipek kumaşların oluşturduğu kargaşalığı önlemek istenmektedir. Ayrıca, bu kararname doğrultusunda sun'i ipeğin "sun'i ipek", halis ipeğin "ipek", karışık dokumanın da "karışık" namı altında ve behemehal damgalanarak satışa çıkarılmasını mecburi kılınmıştır. 15 Ağustos Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğü kuruldu. 18 Ağustos İzmir Sergisi'nin uluslararası fuar haline getirilmesi. 9 Eylül Panayırı olarak anılan Sergi, bundan sonra BCA: 490.1/ İzmir Enternasyonel Fuarı adını almıştır. CK 3.13.43/ 1.Büro; AA 18 Ağustos Sümerbank'ın İngiltere'ye olan borcunun ödenmesi. Ödene borç, 7376 sterlindir. 18 Ağustos Maliye Vekaleti'ne ilişkin makamlara atamalar yapılması. Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğü Teftiş Heyeti RG Reisliği'ne 80 lira maaşla Hakkı Erbilen, Muamele Müdürlüğü'ne 80 lira maaşla Osman Yurderi, Tapu Sicilleri Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Mehmed Ali Eryılmaz, Ankara Tapu Sicil Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Celal Uyanık, Merkez Kadastro Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Safyeddin, 1. sınıf müfettişliğe 70 lira maaşla Agah, Bursa Tapu Sicil Müdürlüğü'ne 70 lira maaşla Lütfü Canın, Samsun Tapu Müdürlüğü'ne 45 lira maaşla Emin Güvencin ve Seyhan Tapu Müdürlüğü'ne 55 lira maaşla Fevzi Özin tayin edilmişlerdir. Bunların haricinde Mali Tetkik Heyeti 100 lira maaşlı azalıklarına Hulusi Aykent ve Kenan Yılmaz; 90 lira maaşlı azalıklara Celal Siren, Zeki Sidarman; Teftiş Heyeti Reisliğ'ne Rüştü Koray; Bütçe ve Mali Kontrol Umum Müdürlüğü'ne Cemal Yeşil; Umum Müdür Muavinliği'ne Hadi Hüsman ve Fahri Denkel; Şube Müdürlüğü'ne İbrahim Balkan; Muhasebat Umum Müdürlüğü'ne İhsan Pınar; Varidat Umum Müdürlüğü'ne İsmail Hakkı Ülkmen; Nakid İşleri Umum Müdürlüğü'ne Halid Nazmi Kişmir; Muntazam Borçlar Umum Müdürlüğü'ne Emin Ginkök; Milli Emlak Müdürlüğü'ne Kazım Sargın; Zat İşleri Müdürlüğü'ne Şefik Güran; Ziraat Vekaleti Muhasebe Müdürlüğü'ne Cemal Tümer; İstanbul Vilayeti Defterdarlığı'na Kazım Görkay kadro maaşları ile tayin edilmiştir. 19 Ağustos Eleşkirt Kaymakamlığından Korkuteli Kaymakamlığına nakledilen Pertev'in Merkeze alınması. BCA: 30.11.1/ 106.27.8/ 12415; RG 19 Ağustos İktisat Vekaleti'nde çalıştırılacak yabancı uzmanlara ait kadronun onayı. BCA: 030.18.1.2/ 67.69.20/ 2\5199/ 243-239 789 BCA: 030.18.1.2/ 67.70.8/ 2\5207/ 257-179 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 19 Ağustos Bazı emniyet müdürlüklerine atamalar yapılması. Afyon, İstanbul, Erzincan, Eskişehir, İzmir, Trabzon, RG Urfa, Maraş Emniyet Müdürlüklerine; Emniyet İşleri Umum Müdür Muavinliği'ne; Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü İkinci Şube Müdürlüğü'ne tayinler yapılmıştır. 19 Ağustos İzmir Vilayeti Defterdarlığı'na Nazif Köken'in, Tahsilat Müdürlüğü'ne Şevket Adalan'ın tayin edilmeleri. RG 19 Ağustos İkinci Sınıf Elçi Avni Karagülle Birinci Sınıf Elçiliğe terfi edilmesi. RG 19 Ağustos Tekirdağ İli Bayındırlık Di- Maaş 70 liradır. rektörlüğü'ne Adli'nin atanması. RG 19 Ağustos Nevşehir Kaymakamlığı'na Besim'in, Seferihisar Kaymakamlığı'na Şerif'in tayin edilmesi. RG 19 Ağustos Mahalli İdareler Umum Müdürlüğü'ne Faik Türeli'nin ve Nüfus Umum Müdürlüğü'ne Muhtar Akman'ın tayin edilmesi. RG 21 Ağustos Ankara Merkez İlçesine bağlı Keçiören Nahiyesinin kurulması. BCA: 30.11.1/ 106.27.10/ 12417; RG 21 Ağustos Ankara'nın Çankaya İlçesine bağlı Dikmen ve Cebeci nahiyelerinin kurulması. BCA: 30.11.1/ 106.27.11/ 12418; RG 22 Ağustos Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'nda -3. Dil Kurultayı'na gelen- yabancı dil bilginlerini kabulü ve söyledikleri 22 Ağustos Türk Spor Kurumu'nun CHP'ye bağlanması. BCA: 490.1/ 3.13.46/ 1.Büro 24 Ağustos "Üçüncü Türk Dil Kurultayı"nın Atatürk'ün huzurlarında Dolmabahçe Sarayı Salonunda toplanması. ATCTK 24 Ağustos Hariciye Vekaleti'ne ilişkin 6. dereceye Kemal Aziz, Sedad Zeki, Nebil Süreyya RG atamalar yapıldı. Akçer; 7. dereceye Fuad Aktan, Muhiddin Erdoğan, Salahaddin Arbel, Rüşdü Demirel; 8. dereceye Hüseyin Zati, İdris Çora, Fevzi, Hilmi Kamil; 9. dereceye Bekir Sıdkı Pedis, Şakir Emin Bengütaş, Tarık Emin Yönetim Zamandizini Kaynak "Dünya dil alimlerinin Türk alimleriyle beraber ça- ATCTK lışmaları dil ilminin şimdiye kadar halledemediği birçok güçlüklerin hallini kolaylaştıracaktır. Bundan, büyük hakikatler de meydana çıkacaktır." 790 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak Yeniçay, Ekrem Delangil, Arif Hikmet, Furuzan Selçuk, Fatin Rüşdü Zorlu, Nihad İrfan, Rıdvan Sefa Bora, Muharrem Nuri Birgi, Ahmed Cemil Miroğlu, Abdülahad, Şadi Celal Kavur, Abdullah Arıç, Nureddin Vergin, Settar İksel, Burhaneddin Işın, Mennan Tebelen, Hikmet Hayri, İrfan Niyazi Karasar; 10. dereceye Haydar İskende, Şemsettin Arif Mardin, Arif Hortaç, Zeki Cemil Karaca, Ali Rıza Yiğitbaşıoğlu yükseltilmiştir. 25 Ağustos Kırklareli Defterdarlığı'na Ruhsar'ın tayin edilmesi. Maaşı 70 liradır. 26 Ağustos Atatürk'ün Türkiye İş bankasının 10. kuruluş yıldönümünde demeci: "İş Bankası kurumu, Cumhuriyet tarihinde ekonomi bakımından başlıbaşına yer alacaktır." 27 Ağustos Sıhhat ve İçtimai Muavenet Hıfzısıhha İşleri Dairesi Reisliği'ne Dr. Asım İsmail RG Vekaleti'ne ilişkin atamalar Arar; Hıfzısıhha İşleri Dairesi Reis Muavinliği'ne Dr. yapılması. Şerafettin Atamanoğlu; Dr. Zihni Ülgen müfettişliğe; Başmüfettişlik'e Dr. Süleyman Enveri Kuman; Teftiş Heyeti Reisliği'ne Dr. Fuat Sorağman; Dr. Faik Yargıcı 2. sınıf müfettişliğe atanmışlardır. Bunların haricinde 4. Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne 30 tayin yapılmıştır. Maaş, 55 liradır. 27 Ağustos Dahiliye Vekaleti Teftiş Heyeti Reisliği'ne Tevfik Talat Hitay'ın tayini. 28 Ağustos 3. sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine 23 tayin yapıldı. 28 Ağustos Sıhhat ve İçtimai Muavenet İşleri Dairesi Reisliği'ne Dr. Faruk Uluğ'un, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Başmüfettişliği'ne Dr. Burhaneddin Binzet'in terfian tayin edilmeleri. RG 29 Ağustos Haliç üzerindeki ikinci köprünün (Atatürk Köprüsü) temeli atıldı. TTY 29 Ağustos Sıhhat ve İçtimai Muavenet 1. sınıf müfettişliğe İsmail Hakkı Yeşilyurt; 2. Sınıf RG Vekaleti'ne ilişkin atamalar Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ali yapılması. Rıza Baysun, Dr. Kemal İkizer, Dr. Fehmi Çankırlı, Dr. Hayri, Dr. Şahap Akın; İçtimai Muavenet İşleri Dairesi Reis Muavinliği'ne Dr. Salih Tezcaner; 1. Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Ali Kemal Sargut, Dr. Nazmi Bİlgin, Dr. Şükrü Maral tayin edilmiştir. RG ATCTK BCA: 30.11.1/ 107.32.15/ 12522 Maaş 70 liradır. 791 RG 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 31 Ağustos Üçüncü Türk Dil Kurultayı sona erdi. 31 Ağustos Vakıflar umum Müdürlüğü Teftiş Heyeti Riyaseti'ne Hayri Otacı'nın atanması. 31 Ağustos Denizyolları İşletme İdaresi Nizamnamesinin 7. ve 8. Maddelerini Değiştiren 2/5195 Sayılı Nizamname. 1 Eylül Türk parası kıymetini koBu kararname, 11 sayılı kararnameye bağlı ihtiyaç RG ruma hakkındaki 11 sayılı listesinin 4. maddesinin 2. fıkrası yerine kaim olacak kararnameye ilişkin 2/5204 esasları belirtir. sayılı kararname. 1 Eylül Küşad resmini İsmet İnönü'nün yaptığı beynelmilel İzmir Sergisi büyük bir merasimle açıldı. 1 Eylül Şeker sanayiimize ilişkin olarak Alman uzmanların çalışmaya başlaması 2 Eylül Türkiye ile İngiltere arasında Londra'da "Ticaret ve Kriling Antlaşması" imzalanması. ATCTK 2 Eylül Merkez kazaların teşkili. BCA: 490.1/ 3.13.50/ 1.Büro 2 Eylül Adalet Vekaleti'nin farklı makamlarına (reislik, hakimlik, müddeiumumilik, azalık v.b) 21 atama yapılması. RG 2 Eylül Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti Sağlık Propagandası ve Tıbbi İstatistik Umum Müdürlüğü'ne Dr. Zeki Nasır Barker'ın, 1. sınıf müfettişliğe Dr. Ziya İnam'ın terfian tayin edilmesi. RG 2 Eylül Devlet Demiryolları Tekaüd Sandığı nizamnamesi Vekiller Heyetince tasdik 2/5202 sayılı kararnemeyler edildi. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak ATCTK Maaş, 90 liradır. RG BULMAÇ C, 1 Eylül 1936 Alman mütehassıslar milli şeker sanayiimiz üzerinde C, 1 Eylül tetkikatta bulunmak ve önceden Türk mütehassısları 1936 tarafından hazırlanmış olan proje ve raporlar hakkında mütalaalarını bildirmek üzere hükümet tarafından davet edilmiştir. Bu tüzük, sandığın idaresini, sermayesini ve muha- RG; C, 9 sebesini; aylıkların tahsis ve tasdikı muamalesini; Eylül 1936 maluliyeti düzenlemektedir. 792 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 3 Eylül Üçüncü Umumi Müfettişlik Hayri'nin maaşı 80 liradır. Mali Müşavirliğine Hayri'nin ve Varidat Umum Müdürlüğü Muavinliğine Nihad Ali Üçüncü'nün atanması. RG 3 Eylül Burdur İli Bayındırlık Direktörlüğü'ne Kazım'ın atanması. RG 4 Eylül İngiltere Kralı Edward VIII Türkiye'ye geldi. TTY 4 Eylül Nafıa Vekaleti'nin emri ile İstanbul Radyosu'na hükümetçe vazıyed edildi. C, 4 Eylül 1936 4 Eylül Doğu Bayazıt ve Patnos kazaları belediye reisliklerinin kaymakamlar uhdesine verilmesi. BCA: 030.18.1.2/ 64.34.19/ 2-4494/ 82-53 5 Eylül İşçi murahhaslarına izahat verildi. 6 Eylül İstanbul "Kırk Gün Kırk Gece Şenlikleri" bitti. SP, 6 Eylül 1936 7 Eylül Harbiye Mektebi İstanbul'dan Ankara'ya taşındı. TCSYK 8 Eylül 2819 Numaralı Kanunun 21. Maddesi Hükmüne Göre Tanzim Edilen E.İ.E. İdaresinin Dahili 2/4898 Sayılı Talimatnamesi. 9 Eylül 2. Umumi Müfettişlik Maliye Müşavirliğine Talat Erdil'in tayini 9 Eylül Türkiye Fransa'ya bir nota verdi. Fransa ile Suriye arasında imzalanan anlaşmada San- GB, AY cak'ın (Hatay'ın) özel statüsünün dikkate alınmamış olması bu natonun sebebidir. Türk Hükümeti, Antakya-İskenderun sancağına bağımsızlık verilmesini istemektedir. 9 Eylül Bazı Tapu Müdürlüklerine atamalar yapıldı. Bu iller, Kırklareli, Maraş, Tokat, Ordu, Rize, Van, RG Diyarbekir, Kastamonu, Gümüşhane, Bitlis ve Muş'tur. Maaşı 80 liradır. Kaynak İş İdaresi Reisi Behic, İstanbul Ticaret Odası'nda, C, 6 Eylül muhtelif fabrikalardan gelen işçi murahaslarına iş 1936 kanunu ve işçilerin hakları konusunda izahat verdi. Bu yönetmeliğe göre Elektrik İşleri Etüd İdaresi, bü- RG tün muamelelerinde 2819 sayılı kanun mucibince ticari usullere göre idare olunur. Bu idarenin sarfiyat ve muamelatı Muhasebei Umumiye, Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunlarına ve Divanı Muhasebat'ın izin ve murakabesine tabi değildir. E.İ.E. İdaresinin görevi, memleketin her tarafına bol ve ucuz elektrik vermeyi temin için etüdler yapmak ve projeler hazırlamaktır. Bu yönetmelik, bu idarenin görevlerini ayrıntılı olarak, personel sistemini, mallarını, teşkilat yapısını düzenlemektedir. RG; BCA: 30.11.1/ 107.31.13/ 12500 793 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 11 Eylül Yeni nahiyeler kuruldu. Tunceli'nin Mazgirt ve Ovacık kazaları dahilinde BCA: Kahmut, Kalan ve Havaçor adlarında üç nahiye ku- 30.11.1/ 107.31.5/ rulmuş ve bazı köyler bu nahiyelere bağlanmıştır. Kaynak 12492; RG. 12 Eylül Nahiyelerde değişiklik. 14 Eylül Buğday fiyatlarının yüksekliğinden dolayı Ziraat Bankası'nca Erzurum'da bir alım merkezinin kurulamayacağı. 14 Eylül Bazı illere vali ataması yapıldı. 15 Eylül Tunceli'nin Hozat Kazası Germil Nahiyesinin köyleri ile birlikte Ovacık Kazasına bağlanması ve adının Demir olarak değiştirilmesi. 15 Eylül Van'da idari taksimat. Gebze Kazası Taşköprü nahiyesi kaldırılarak Tavşancıl adında bir nahiye kurulmuş ve 9 köy İzmit merkez kazasına, Kargalı ve Duraklı köylerinin ise Mollafenari nahiyesine bağlanmıştır. BCA: 30.11.1/ 107.31.4/ 12491; RG. BCA: 030.10/ 71.465.4/ 77B.77 Manisa Valiliği'ne Kütahya Saylavı Dr. Lütfi Kırdar, RG Kastamonu Valiliği'ne Yozgad Saylavı Avni Doğan, Yozgad Valiliği'ne Üçüncü Umumi Müfettişlik Başmüşaviri Yahya Sezai Uzer, Ordu Valiliği'ne Erzurum Valisi Baran tayin edilmiştir. BCA: 30.11.1/ 107.31.3/ 12490; RG+G729 Van'ın Gevaş Kazası Mukus Nahiyesinin köyleri ile BCA: 30.11.1/ birlikte Siirt'in Pervari Kazasına bağlanmıştır. 107.31.2/ 12489; RG 16 Eylül Kayseri Bez Fabrikası kuruldu. TTY 17 Eylül Ermeni vakıfları, Evkaf tarafından vazıyed edildi. C, 17 Eylül 1936 18 Eylül İstanbul Belediyesi Levazım Şubesi Müdürü Mahmud İnebolu Kaymakamlığı'na, Muvazene Şubesi Müdürü Cemal, Tire Kaymakamlığı'na tayin edildi. C, 18 Eylül 1936 18 Eylül Halkevlerinde sünnet düğünlerinin yapılması. BCA: 490.1/3.13. 58/ 1.Büro 18 Eylül Birinci Umumi Müfettişlik Maliye Müşavirliğine Rüşdü'nün tayini. 18 Eylül 23.9.1936 gün ve 3416 sayılı Resmi Gazete'de ya- BCA: 30.11.1/ yımlanmıştır. 107.33.20/ 12547; RG TBMM, Akdeniz'de son zamanlarda artan korsanlığı önleme amacıyla 10 Eylül 1936'da İsviçre'nin Nyon şehrinde düzenlenen uluslararası konferans sonucunda ortaya çıkan anlaşmayı görüşüp onayladı. Yönetim Zamandizini GB 794 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak 19 Eylül Evkaf Umum Müdürlüğü, Evkaf Bankası adında bir bankanın teşkiline karar verdi. Banka, 30 milyon sermayeli olacaktır. C, 19 Eylül 1936 20 Eylül Boğazlara ilişkin kararname. Çanakkale ve Karadeniz Boğazlarındaki askeri mın- C, 20 tıkayı tespit eden ve bu mıntıkalardan geçecek kara, Eylül 1936 deniz ve hava vasıtaları hakkında esasları muhtevi bulunan kararname Vekiller Heyetince tasdik olundu. 20 Eylül 2. Türk Tarih Kongresi İstanbul'da toplandı. 21 Eylül Bazı defterdarlıklara atamalar yapıldı. 21 Eylül İl yönetim kurulu başkanla- Bu, CHP Genel Sekreteri'nin isteğidir. Genel Sekre- BCA: rının halkevlerine başkan- ter, aynı zamanda İlbay olan parti başkanlarının hal- 490.1/ lık yapmamaları. kevleri başkanlığını da üstlendiği zaman haddinden 3.13.24 fazla meşgul olacaklarını ve bunun asıl işlerini aksatacağını düşünmektedir. 22 Eylül Diyarbakır'ın Eğil Kazasına bağlı Güleman köyünün Elaziz'in Erganimadeni Kazasına bağlanması. 22 Eylül Bazı kaymakamlıklara atamalar yapıldı. 23 Eylül İçel Kültür Direktörlüğü'ne Receb Nuri'nin atanması. RG 24 Eylül Urfa Kültür Direktörlüğü'ne Receb'in, Ağrı Kültür Direktörlüğü'ne Hüseyin Avni'nin atanması. RG 25 Eylül Harp Okulu öğrencilerinin Ankara'ya gelişi ve törenle karşılanışı. ATCTK 25 Eylül Kayseri Belediye Reisliği'ne azadan Hayrullah tayin edildi. C, 26 Eylül 1936 26 Eylül Malatya İplik ve Bez Fabrikaları Türk Anonim Şirketi kuruldu. TTY GB İstanbul, Amasya, Kırşehir, Eskişehir, Antalya, Edir- RG ne, Balıkesir, İçel, Samsun, Tunceli, Çanakkale, Aydın, Erzurum, Kayseri, Isparta, Ordu, Gaziantep, Bilecik ve Diyarbekir illerine atamalar yapılmıştır. BCA: 30.11.1/ 107.33.11/ 12538; RG RG Eruh Kaymakamlığı'na Avni Dümer, Nazmiye Kaymakamlığı'na Hami Arıkan, Ovacık Kaymakamlığı'na Abdülkadir Sözer, Bulancak Kaymakamlığı'na Şevket Gürkan, Keskin Kaymakamlığı'na Ekrem Anıt, Kızılcahamam Kaymakamlığı'na Vasfi Kulçak, Niksar Kaymakamlığı'na Pertev Balmumcu, Mutki Kaymakamlığı'na Zeki Şükrü Uğurtan, Alanya Kaymakamlığı'na Fazıl Özsoy naklen veya yeniden tayin edilmiştir. 795 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 26 Eylül Üniversite'ye yeni yabancı profesörler geldi. Edebiyat Fakültesi Romanoloji Profesörü Spisterin C, 26 yerine Almanya'dan Profesör Avarba, Fen Fakültesi Eylül 1936 Jeooji Profesörlüğüne de İsviçre'den Profesör Parsjas getirildi. 26 Eylül Türkiye ile İngiltere arasında imzalanan yeni ticaret anlaşması üzerine İngiliz ve Amerikan sermayedarları Türkiye'ye geldi. Türkiye ile İngiltere arasındaki siyasi münesabatın C, 27 tedrici inkişafı ve mütekabil emniyetin gün geçtikçe Eylül 1936 daha artması ve Kral S. M. Edward'ın Türkiye ziyaretinin memnuniyet uyandırması İngiltere'de Türkiye'ye karşı derin bir alaka başgöstermiştir. 26 Eylül Türk lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin düşürülmemesi gerektiği. BCA: 030.10/ 207.414.1/ 250.60 27 Eylül Yeni Bina Kanunu'yla, binaların deniz seviyelerine göre yapılması usulüne geçildi. C, 27 Eylül 1936 27 Eylül Ekonomi Postası adlı esere halkevlerinin abone kaydedildiği. BCA: 490.1/ 3.13.69/ 1.Büro 28 Eylül Avni Doğan'ın Kastamonu Valiliği görevine başlaması. ATCTK 28 Eylül Dahiliye Vekaleti, yabancı uzmanlara ilişkin bir talimatname hazırladı. 28 Eylül Fransız frangının altın esa- Hatay konusunda Fransa ile sorun yaşanması ve buna C, 29 sından ayrılmasından sonra ek olarak İngiltere'yle kurulan yakın ilişkiler bu deği- Eylül 1936 Türk lirasının kıymetinin şiklikte etkili olabilir. İngiliz sterlinine bağlanması. 29 Eylül Halkevinin Yeni Kültür Mecmuası'na abone kaydedildiği. 30 Eylül Bazı bucaklarda idari taksimat. Elaziz'in Karakoçan kazasına bağlı Zintek, Sefer ve Çemizeyni köyleri Kiğı'nın Gönek bucağına, Mazgirt kazasının Muhundu bucağına bağlı Kalemezin, Karasakal, Gölemiş, Mezraaikale, Kalan ve Çalakas köyleri ise Karakoçan kazasının Tepe bucağına bağlanmıştır. 2 Ekim Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü Memur ve Müstahdemlerine Verilecek Harcırah, Tazminat ve Tahsisatlar Hakkında 2/5333 Sayılı Nizamname. Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum RG Müdürlüğü memur ve müstahdemlerine bu tüzük mucibince verilecek harcırah üç şekilde tayin olmuştur: yol masrafı, yevmiye, aile masrafı. Tüzük, harcırahı ayrıntılı açıkladıktan sonra fazla mesai ücretini, hizmet tahsisatlarını, lojman hakkını, hizmet tazminatını v.b. düzenlemektedir. Yönetim Zamandizini Kaynak Bu talimatname, memleket dahilinde devlet ve bele- C, 28 diye hizmetlerinde çalışan yabancı uzmanların ne gi- Eylül 1936 bi muameleye tabi tutulacakları ve kendilerine vazife harici ne gibi kolaylıklar gösterileceğini düzenlemektedir. BCA: 490.1/ 3.13.70/ 1.Büro 796 BCA: 30.11.1/ 107.35.13/ 12580; RG G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 2 Ekim Dublin'de müstakil İrlanda ile ticaret anlaşması imzalandı. 6 Ekim Yeni nahiyeler kuruldu. 7 Ekim IV. Balkan Tıp Kongresi'nin İstanbul'da Yıldız Sarayı'nda açılışı. ATCTK 7 Ekim Osmanlı Devleti'nin son sadrazamı Tevfik Paşa İstanbul'da öldü. TCSYK 7 Ekim Üçüncü Umumi Müfettişlik bölgesinin iktisadi durumu, Murgul, Kuvarsan Maden fabrikalarının çalışması, Serdarabat barajı ve şeker fabrikası kurulması. Bu belge, Tahsin Uzer'in resmi bir toplantıda söylediklerini içermektedir. Müfettişliğin kuruluş öncesi ve sonrası bir durumu karşılaştırmaktadır. İftaharla, umumi müfettişliğin iyi işler yaptığından bahsetmiştir. Gereken mıntıkalarda müfrezeler tertibinin yapıldığına, istihbarat tedbirlerinin alındığına, kaçakçılığın önlendiğine değinmiştir. Hükümet binalarının da acilen elden geçirilmesi gerektiğini ifade etmiştir. BCA: 030.10/ 71.465.6/ 77B.79; UM, s. 201. 9 Ekim Türkiye, İskenderun ve Antakya Türk ahalisinin mukadderatı hakkında Fransa Hükümeti'ne bir nota verdi. Milletler Cemiyeti Konseyi'nde Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras tarafından ve Fransa Hariciye Müsteşarı M. Vienot tarafından yapılan beyanata işaret edilerek Fransa Hükümetinin Suriye ve Lübnan ile yapmakta olduğu anlaşmalara benzeyen bir anlaşmanın İskenderun ve Antakya mıntıkaları Türk ahalisi ile de müzakereye Fransa'nın amade olup olmadığı hakkında nota verilmiştir. C, 10 Birinciteşrin 1936; 3.12.1936 tarihli RG. 10 Ekim Kars'ta idari taksimat. Kars'ın Göle Kazası Hoçuvan Nahiyesi'nin Ardahan BCA: 30.11.1/ Kazası'na bağlanmıştır. Kaynak C, 3 Birinciteşrin 1936 Samsun'un merkez kazasında Gaman, Bafra'da Darboğaz, Çarşamba'da Ayvacık ve Vezirköprü'de Mezraa adları ile dört nahiye kurulmuş ve bazı köyler bu nahiyelere bağlanmıştır. BCA: 30.11.1/ 107.35.14/ 12581; RG 107.35.19/ 12586; RG 12 Ekim 11/6/1936 Tarih ve 3039 Sayılı Çeltik Ekimi Kanunu'nun Sureti Tatbikine Dair 2/5532 Sayılı Talimatname. Bu yönetmelik çeltik komisyonunun özelliklerini, RG hukuki durumunu, nasıl çalışacağını, görevlerini; çeltik ekimi şartlarını ve şeklini düzenler. 13 Ekim İzmir'de ordu manevralarının başlaması. 15'inde bitmiştir. ATCTK 15 Ekim Bazı kaymakamlıklara atamalar yapılması. Bafra Kaymakamlığı'na Nedim, Göle Kaymakamlığı'na Yusuf Acar, Sason Kaymakamlığı'na Cemal Şaşıoğlu, Bismil Kaymakamlığı'na M. Ali Öncel, Lice Kaymakamlığı'na Faik Türegün, İspir Kaymakamlığı'na Cevdet Tuncer, Şiran Kaymakamlığı'na Sıtkı, Şemdinli Kaymakamlığı'na Sabri Günesen, Gürpınar Kaymakamlığı'na Halim, Oltu Kaymakamlığı'na Fevzi Hamurculu, Savur Kaymakamlığı'na Nazım Günesen, RG 797 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak Erciş Kaymakamlığı'na Nadir Tüzün, Şatak Kaymakamlığı'na Cemal Tanıl, Göksun Kaymakamlığı'na Hulusi, Eğil Kaymakamlığı'na Rüştü Günday, Alaşehir Kaymakamlığı'na İhsan Ediz, Sungurlu Kaymakamlığı'na Kazım, Vakfıkebir Kaymakamlığı'na Zeki Paşık, İskilip Kaymakamlığı'na Mümtaz, Ereğli Kaymakamlığı'na Refik, Sındırgı Kaymakamlığı'na Rıdvan Akmensoy, Hozat Kaymakamlığı'na Cemal, Kadirli Kaymakamlığı'na Hakkı Baran, Akhisar Kaymakamlığı'na Rifat Yenal naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 18 Ekim Atatürk'ün Ankara Hipodromu'nda at yarışlarını izlemesi. ATCTK 19 Ekim Atatürk'ün Türk Dil Kurumu'nu ziyareti ve ilgililerle dil işleri üzerinde görüşmesi. ATCTK 19 Ekim Ege bölgesinde tetkikler O dönemlerde tekstil fabrikaları inşa etmiş ve etmek- GB yapan Başbakan İsmet İnö- te olan Türkiye için pamuk üretimi büyük önem kanü yörede pamuk üretimini zanmıştır. artıracak tedbirleri ilgililerle görüştü. 20 Ekim Atatürk'ün Afgan Harbiye Vekili Mareşal Mahmut Han'ı Çankaya'da kabulü. 20 Ekim 9 Temmuz 1922 Tarihli 7 Mayıs 1937 tarihinde 3171 Sayılı Kanunla onay- TTOMAR Demiryolları Mukavelesi- lanmıştır. 14 Mayıs 1937 Tarihli 3604 Saylı Resmi nin 16. ve 12. Maddelerini Gazetede yayımlanmıştır. Tadilen ve Tefsiren Moskova'da Akdedilen Anlaşma. 22 Ekim Deniz İşlerinde Çalıştırıla- 25.5.1959 Tarihli 7293 Sayılı Kanunla Onaylanmış- ATCTK cak Çocukların Asgari Yaş tır. 2.6.1959 Tarihli 10220 Sayılı RG Haddinin Tesbiti Hakkında Cenevre'de İmzalanan 58 Sayılı Çok Taraflı Sözleşme. 24 Ekim Gümrük ve İnhisarlar Vekaleti Müfettişliğine Sıddık'ın, Mersin Gümrük Başmüdürlüğüne Ali Kemal'in atanmaları. RG 26 Ekim Ankara'nın imar planları. BCA: 030.10/ 122.869.4/ 10137 28 Ekim Atatürk'ün Çankaya'da Yugoslav Başbakanı Stoyadinoviç'i kabulü. ATCTK Yönetim Zamandizini ATCTK 798 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 28 Ekim Türkiye ile Yugoslavya arasında Ankara'da "İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmeleri" imzalanması. ATCTK 1 Kasım Atatürk, Toprak Kanunu'nun çıkarılmasını istedi. TTY 1 Kasım Ankara Devlet Konservatuvarı kuruldu. TCSYK 1 Kasım TBMM Başkanlığı'na Başkan Vekilliklerine Bursa milletvekili Refet ATCTK yeniden Çankırı milletveki- Canıtez, Gaziantep milletvekili Nuri Conker, Konya li Abdülhalik Renda'nın se- milletvekili Tevfik Fikret Sılay seçildi. çilişi. 1 Kasım Eskiköy-Çetinkaya ve Yazıhan-Hekimhan demiryolu hatlarının işletmeye açılışı. ATCTK 1 Kasım TBMM, Atatürk'ün konuşmasıyla açıldı. Atatürk konuşmasında ilk kez Hatay sorununa değindi. GB 1 Kasım Ankara Devlet Konservatuvarı "Musıki Muallim Mektebi Konservatuvar Sınıfları" adıyla öğretime başladı. 2 Kasım Ankara'da Hıfzıssıhha Mektebi'nin Sıhhat Vekili Dr. Refik Saydam'ın söylevi ile açılması. 2 Kasım Atatürk, Meclis'in açılışında verdiği nutukta, İskenderun-Antakya ve havalisi mukedderatı üzerinde bütün milletin hassasiyetinin olduğunu, belirtti. Kaynak Konservatuvarın ilk yönetici-eğitici kadrosunda Paul GB Hindemitz, Bela Bartok, Carl Ebert ve Ernst Praetarius gibi ünlü isimler bulunuyordu. ATCTK Atatürk'ün nutkunun bu kısmı Meclis'in coşkun SP, 2 İkinciteşrin tezahütratıyla karşılandı. 1936 3 Kasım Ankara'da, Türkiye'nin ilk betonarme barajı olan Çubuk Barajı açıldı. 3 Kasım Konya'da hızlı bir imar faa- Belediye yolları tamir ettirmekte, yeni inşaatlar ya- SP, 3 İkinciteşrin liyetine girişilmesi. pılmakta, İstanbul'la telefon irtibatı sağlanmaktadır. TCSYK 1936 4 Kasım İş Dairesi'ne ilişkin 2/5375 sayılı kararname. İş Dairesi, İş Kanunun 9. teşkilat faslının 141, 142 ve RG 143. maddeleri hükümlerine göre kurulması gerekli görülmüştür. 1936 mali yılı bütçesinden İktisad Vekaleti aid masraflardan 100 000 liralık tahsisat ayrılmıştır. Bu kararname ayrıntılı şekilde teşkilat kadrosunu belirlemiş; teşkilatın faaliyetlerini usule bağlamış ve bölgeler tespit edilmiştir. 799 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 4 Kasım Bazı valiliklere atamalar yapıldı. Erzurum Valiliği'ne Haşim İşcan, Tekirdağ Valiliği'- RG ne Sakıp Baygon, Siirt Valiliği'ne Mithat Kemal, Hakari Valiliği'ne Raif Tekin atanmıştır. 5 Kasım Siyasal Bilgiler Okulu'nun İstanbul'dan Ankara'ya nakli. Öğrenciler Haydarpaşa'dan törenle uğurlandı. Bir ATCTK gün sonra da törenle Ankara'da karşılandı. 6 Kasım İzmit Birinci Kağıt ve Karton Fabrikası açıldı; ikinci kağıt fabrikasının temeli atıldı. TCSYK 6 Kasım Bayındırlık işleri genel Bu şartname, kendisini tatbik edecek idareyi, inşaat RG şartnamesini belirtir 2/4869 ve imalata ait projeleri, müteahhidlerin görevlerini, sayılı kararname. işçilerin haklarını, mukaveleleri düzenlemektedir. 6 Kasım Macar musiki bilgini Bela Bartok'un Ankara Halkevi'nde konferansı. ATCTK 6 Kasım Ticaret Gemilerine Karşı Denizaltı Gemilerinin Hareketlerine Dair İmzalanan Proserverbal. TCAMA 9 Kasım Montreux Antlaşması resmen yürürlüğe girdi. ATCTK 9 Kasım Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapıldı. 10 Kasım 9 Ekim 1936 tarihli Antakya-İskendurun'la ilgili Türk notasına Fransız Hükümetinin cevabı notası. 11 Kasım Hariciye Vekaleti'ne ilişkin Merkeze Şadan Erman, Kemal Koç, Fuat Ertem; RG atamalar yapıldı. Moskova Büyük Elçiliği Katibliğine İdris Sabih Gezmen; Tahran Büyük Elçiliği Katibliğine Kenan Gökart; Prag Elçiliği Başkatibliğine Nuri Sabit Akçe; Berlin Büyük Elçiliği Katibliğine İrfan Sabit; Bükreş Elçiliği Katibliğine İzzet Tahsin; Hamburg Konsolosluğu Kançılarlığına Ömer Lütfi; Moskova Büyük Elçiliği Konsolosluk Şubesi Müdürlüğüne Cemal Gönen; Moskova Büyük Elçiliği Konsolosluk Şubesi Kançılarlığına Mehmed Nuri; Londra Büyük Elçiliği Katibliğine Galib Mübarek Eldem ve Fatin Zorlu 7. dereceye ve Hukuk Müşavir Muavinliğine tayin edilmiştir. 12 Kasım Ankara'da "Birinci Küçük Sanatlar ve Elişleri Kongresi"nin Ekonomi Bakanı Celal Bayar'ın söylevi ile açılışı. Yönetim Zamandizini Kaynak Edirne'ye Dr. Hüseyin Enver, Amasya'ya Dr. Şerif RG Özbey, Kütahya'ya Dr. Muhlis Göktan, Tekirdağ'a Dr. Fehmi Çankırılı atanmıştır. Kütahya Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürü Dr. Nazif Seçkin ise Üçüncü Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müfettişliğine tayin edilmiştir. ATCTK ATCTK 800 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 12 Kasım 2/5378 Sayılı Mersin Hay- Mersin Hayvan Borsası, İktisad Vekaleti'nin nezaret RG van Borsası Talimatnamesi. ve denetimi altında olmak ve hududu şarkan Seyhan Vilayeti ile Alata Çayı arasındaki ovalık ve dağlık sahası ile belirlenmiştir. Borsanın idaresi bu yönetmeliğe göre yapılacaktır. Mersin Hayvan Borsasında şimdilik koyun, kuzu, keçi, oğlak, sığır, manda, deve, beygir, eşek, katır, deniz kaplumbağası, kümes hayvanatının ve yavrularının ve bu hayvanat etlerinin toptan alım, satım, mukavele ve taahhüd muameleleri cereyen eder. Yönetmelik, borsa haricinde muamele memnuiyetini, aboneliği, borsaya kayıt şartlarını, borsa idare heyeti ve vazife ve salahiyetlerini, borsa memur ve komiserlerini, borsa kayıt ücretlerini düzenlemektedir. 12 Kasım 2/5378 Kars Hayvan Borsası Talimatnamesi. 14 Kasım Suriye'de seçimler yapılBu tavır, Türk, Kürt ve Çerkeslerden oluşan Sancak SP, 15 İkinciteşrin makta; ancak, Sancak halkı halkının istiklal isteğinin bir ifadesidir. 1936 seçime iştirak etmedi. 14 Kasım 2/4596 sayılı kararnameyle onanmış olan Ordu Ticaret ve Zahire Borsası Talimatnamesi. 15 Kasım Ankara-Çubuk yolunda Çubuk deresi üzerindeki Çubuk Köprüsü'nün bitirilişi. ATCTK 16 Kasım Türk Donanmasından bir filonun Malta ve Yunanistan'ı ziyaret etmek üzere törenle İstanbul'dan ayrılışı. ATCTK 16 Kasım Sıhhat ve İçtimai Muavenet Üçüncü Sınıf Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müfettişli- RG Vekaleti'ne ilişkin atamalar ğine Dr. Rıfat Dedeoğlu, Üçüncü Umumi Müfettişlik yapılması. Sıhhi Müşavir Muavinliğine Dr. Tevfik Güney, Üçüncü Umumi Müfettişlik Sıhhi Müşavirliğine Dr. Haşim Sirman atanmıştır Kaynak Kars Vilayeti hududları ile sınırlı bulunan hayvan RG borsası bu yönetmeliğe göre idare olunur. Borsada başlıca ihraç maddelerimizden olan koyun, keçi, öküz, manda, inek hayvanlarının ve yavrularının ve bu hayvanat etlerinin ve hayvan mahsulleri olan yün, av derileri, ham deriler, barsak, peynir ve yağ maddelerinin toptan ve parekende alım, satım, mukavele ve taahhüd muameleleri cereyan edecektir. Yönetmelik, borsa haricinde muamele memnuiyetini, aboneliği, borsaya kayıt şartlarını, borsa idare heyeti ve vazife ve salahiyetlerini, borsa memur ve komiserlerini, borsa kayıt ücretlerini düzenlemektedir. Ordu Ticaret ve Sanayi Odası'nın idaresinde olmak RG üzere Ordu'da açılacak Ticaret ve Zahire Borsası umum borsalar hakkında 10 Receb 1303 ve 3 Nisan 1302 tarihli nizamnameye tabi olup yalnız Borsanın iç işleri işbu talimatnameye uygun olacaktır. Ordu Ticaret ve Zahire Borsası'nda fındık, fındık içi, ceviz, ceviz içi, fasulye ve her nevi ürün alım-satım mukavele ve taahhüd işleri yapılacaktır. Bu yönetmelik, Ordu Ticaret ve Zahire Borsası'nın teşkilat ve sureti idaresini, borsa kayıt ücretlerini, borsa muamelatının sureti cereyanını, borsanın geliri ve hesabatını, cezalarını düzenlemektedir. 801 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 17 Kasım Antakya-İskenderun'la ilgili 10 Kasım 1936 tarihli Fransız notasına Türk Hükümetinin cevabı. 17 Kasım 2/5470 Sayılı kararnameyle onanmış olan Elaziz Ticaret ve Zahire Borsası Talimatnamesi. 18 Kasım Atatürk'ün Çankaya'da Alman İktisat Nazırı Dr. Şaht'ı kabulü. ATCTK 18 Kasım Filyos-Çatalağzı demiryolu hattının işletmeye açılışı ve ilk kömür treninin Ankara'ya gelişi. ATCTK 20 Kasım Hatfa Tatili Kanunu'nun 5. maddesini tadil eden 1936 sayılı kanunun 4. maddesinin değiştirilmesi hakkında 3062 sayılı kanun. Madde şu şekilde değiştirilmiştir: fırıncılar, kasaplar, RG yalnız sebze ve tütün ve yaş meyve satanlar, nalbantlarla alat ve edevatı ziraiye tamircileri, müesseselerini 4. maddedeki müesseseler gibi açık bulundurabilirler. 23 Kasım Kırklareli Kültür Direktörlüğü'ne Elaziz Kültür Direktörü Cemal'in atanması. Maaş 45 liradır. 24 Kasım Bazı kaymakamlıklara atamalar yapıldı. Hafik Kaymakamlığı'na Receb, Kiği Kaymakamlı- RG ğı'na Hayri, Şarköy Kaymakamlığı'na Fazıl, Yenişehir Kaymakamlığı'na Şakir, Söğüt Kaymakamlığı'na Edip Saib, Korkuteli Kaymakamlığı'na Said, Gündoğmuş Kaymakamlığı'na Adil, Develi Kaymakamlığı'na İhsan, Ayancık Kaymakamlığı'na Halil naklen ve yeniden tayin edilmiştir. 24 Kasım Kayseri İli Nafıa Müdürlü- Maaşı 80 liradır. ğü'ne Nafıa Müfettişi Üçüncü Sınıf Başmühendis Seyfi'nin atanması. 25 Kasım Bazı kaza ve nahiyelerde idari taksimat. Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak ATCTK Elaziz'de kurulan Ticaret ve Zahire Borsasının sınırı RG belediye sınırı ile Elaziz Vilayeti'nin 1-4 km yakınında bulunan Zafral, Sursuri, İgiki, Kesrik, Mornink, Huseynik, Hırkık ve Perçenç köylerini de ihtiva etmektedir. Borsanın idaresi bu yönetmeliğe göre olunacaktır. Elaziz Ticaret ve Zahire Borsası'nda her türlü zahire hububat ve unun, diğer mahsulatı arziye ve hayvaniyenin, mamulat ve masnuat, mensucat gibi her nevi emtia ticariyenin alım-satım, mukavele ve taahhüd muameleleri, berren (kara yolu) emval ve eşyayıticariye nakliyatı ve nakliyat sigorta mukavele ve taahhüd muameleleri icra olunur. Yönetmelik, teşkilatı, aboneleri, mübayaacıları, simsarları, borsa kayıt ücretlerini ve işleyişi düzenlemektedir. RG RG Hozat Kazası'na bağlı Balıkuşağı Nahiyesi'nin RG Balikan, Elgazi, Mamlis, Halitpınarı köyleri bu nahiye ve kazadan alınarak Ovacık Kaza merkezine; Ovacık Kazası'na bağlı Demir Nahiyesi'nin Ballımezraası, Haçili, Halvori, Halvorivangı, İstiran köyleri bu nahiye ve kazadan alınarak Hozat'ın Sin Nahiyesi'ne ve Ovacık Kazası'nın Kıramazraası, Ha- 802 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak nife, Danziiulya, Kavga, Tıtınik köyleri de bu kazadan alınarak Hozat Kazası'nın Kakbir Nahiyesi'ne bağlandı. 26 Kasım 3063 Sayılı 1932 Mali Yılı Hesabı Kat'i Kanunu. !932 mali yılı umum masrafı 211 988 413 lira, umum RG geliri 214 365 254 liradır. Devri meşrut olup 9 250 264 lira gelecek yıla devrolunmuştur. 1932 mali yılı içinde sarfolunmayan 7 405 079 lira tahsisat artığı iptal olunmuştur. 28 Kasım Ereğli Kömür İşletmesi satın alındı. TTY 30 Kasım Ankara-Kızılcahamam yolunda Ovaçay ırağı üzerindeki Ovaçay Köprüsü'nün bitirilişi. ATCTK 30 Kasım Askeri ve Mülki Tekaüd Kanunun 2. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 3066 Sayılı Kanun. 1 Aralık Fransız Hükümeti'nin Antakya-İskenderun'la ilgili- Türk Hariciyesine notası. ATCTK 1 Aralık Hastaneler Talimatnamesinin 23. Maddesinin Değiştirilmesine Dair 2/5598 Sayılı Kanun. BULMAÇ 1 Aralık Bazı defterdarlıklara atamalar yapıldı. 2. madde şu şekilde değiştirilmiştir: tekaüde istihkak RG müddeti aşağıdaki fıkralarda gösterilen tarihten başlar; 1-Kara ve Deniz Harbiye Mekteblerinden çıkanlar için bu mekteblere duhul (giriş) tarihinden, Harita Ahzü Tersim Mektebinden yetişenler yarsubaylığa nasıbları tarihinden, 2-Askeri Tıbbiye Mektebi tahsilini bitiren tabiblerin subay nasbından dört sene evvelki tarihten, 3-Askeri eczacılar, kimyager, diş tabipleri ve baytarların subay nasbından üç sene evvelki tarihten, 4-Kıtadan yahut mülga Sanayi Mektebinden yetişmiş olan subayların duhul tarihlerinden, 5Evvelce mevcud ikinci sınıf ihtiyat subayları ile sonradan yetiştirilen ihtiyat subaylarının askerlik hizmetine ilk girdikleri tarihten, 6-Evvelce Harbiye Mektebi muadili olarak deniz talebesi unvanı ile çıkmış bulunanlar için deniz talebeliğine terfi eyledikleri tarihten, 7-Evvelce Çarkçı Ameliyat Mektebi'nden çıkmış olanların bu mektebin birinci şakirdan sınıfına geçtikleri tarihten, 8-Mülki ve askeri memurların maaşa geçtikleri tarihten, subayların gerek kendi hesabına ve gerek hükümet namına olarak ecnebi memleketlerde staj veya tahsilde geçirdikleri müddet bilffil hizmetten sayılır. Mülki memurların yalnız staj müddeti, fiili hizmet hesabına katılır. Afyon Defterdarlığına Zihni, Hakari Defterdarlığına RG Nihad, Erzincan Defterdarlığına Vehbi, Tokat Defterdarlığına Mazhar Müfid, Urfa Defterdarlığına Sabri, Yozgat Defterdarlığına Nejat, Niğde Defterdarlığına Remzi naklen ve terfian tayin edilmiştir. 803 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 1 Aralık İktisat Vekaleti'nin nezaretinde Balıkçılar Cemiyeti, Balıkçılık Kongresi düzenledi. Balıkçılık, kalkınma açısından önemli potansiyele SP, 2 Birinci sahip bir sektör olarak görülmektedir. Kaynak kanun 1936 1 Aralık 22/1/1935 Tarihli Fıkra şu şekilde değiştirilmiştir: reisin A serisine ve RG Kefalet Sandığı Nizamna- azaların en aşağı yedinci dereceye dahil memurlarmesinin 1. Maddesinin 3. dan olması gerektir. Fıkrasını Değiştiren 2/5597 Sayılı Nizamname. 2 Aralık Düyun-u Umumiye konusunu incelemek için kurulacak komisyon. 2 Aralık Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki 1567 Numaralı Kanunun 4. Maddesini Değiştiren 3070 Sayılı Kanun. 4. madde şu şekilde değiştirilmiştir: Türk parası kıy- RG metinin korunması için İcra Vekilleri Heyeti'nce ittihaz (kabul) olunan kararlara aykırı hareket eden veya ettiren banka yahut müesseselerin müdürleri ve alakalı memurları ile bunlardan başka şahıslar üç aydan bir seneye kadar hapis cezası ile çarptırılırlar. Kararnameye aykırı olan fiil, ecnebi paralarını ve her türlü esham ve tahviller ile yabancı memleketler üzerine çekilmiş çek ve poliçeleri izinsiz memleket dışına çıkarmak veya kaçırmağa teşebbüs etmek sureti ile işlemiş ise failleri yukarıki fıkrada yazılı hapis cezası ile mahkum edilmekle beraber zaptedilen yabancı paralar, esham ve tahvillerin müsaderesine de hükmolunur... 3 Aralık Bazı mektupçuluklara atamalar yapıldı. İçel Mektupçuluğuna Hüseyin Turhan, Erzurum RG Mektupçuluğuna Yaver Soydaş, Çankırı Mektupçuluğuna Hikmet Turay, Siirt Mektupçuluğuna Kazım Boydoğan, Tokat Mektupçuluğuna Sadettin Sönmez, Muş Mektupçuluğuna Hüseyin Baltacı, Kırşehir Mektupçuluğuna Behçet, Urfa Mektupçuluğuna Abdurrahman Ergün, Niğde Mektupçuluğuna Agah tayin edilmiştir. 4 Aralık Türk Hükümeti'nin, 1 Aralık 1936 tarihli Fransız notasına cevabi notası. ATCTK 4 Aralık Ankara'da, Siyasal Bilgiler Okulu'nun 60. kuruluş yıldönümünün kutlanışı ve Başbakan İsmet İnönü'nün söylevi "Mülkiyeliler! Kurulmakta olan Türkiye'nin ikbali, ATCTK şevketi sizin aşkla, idealle vücudunuzu memlekete vakfetmenize bağlıdır." 4 Aralık 2/5616 Sayılı Denizyolları ve Akay İşletmeleriyle Fabrika ve Havuzlar İdareleri Müşterek Kefalet Sandığı Nizamnamesi. 2489 sayılı Kefalet Kanunu'nun 13. maddesine RG tavfikan Denizyolları ve Akay İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar İdarelerinde para ve menkul kıymetleri ve her nevi ayniyatı alıp veren ve ellerinde tutan memur ve müstahdemler için müteselsil kefalet usulünü tatbik etmek maksadı ile Denizyolları ve Akay İşletmeleri ile Fabrika ve Havuzlar "D.A.F." İdareleri Kefalet Sandığı namı ile müşterek bir sandık kurulmuştur. Bu sandık hükmi şahsiyeti haiz ve İktısad Vekaleti'ne bağlı olup muamelatı İktısad Vekaleti'nce tayin olunacak bir idare heyeti tarafından tedvir (ida- Yönetim Zamandizini BCA: 030.10/ 137.980.4/ 128.53 804 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak re) olunur. Sandığın idare merkezi Denizyolları İşletme İdaresi'ndedir. Bu tüzük, idare heyetini, bu heyein görevlerini, kefalete bağlı olanları, sandığın sermayesini, bütçesini düzenlemektedir. 7 Aralık 1. Umumi Müfettişlik İkti- Ziya Yazıcı, 1777 Sayılı Kanunu değiştiren 2919 Sasat Müşavirliğine tayin edi- yılı Kanunun 3. maddesine tevfikan Bakanlık emrine len Ziya Yazıcı'nın Bakan- alınmıştır. lık emrine alınması. BCA: 30.11.1/ 109.41.7/ 12696; RG. 7 Aralık Mülkiye Müfettişi Sabit Şeren'in Bakanlık emrine alınması. BCA: 30.11.1/ 108.40.10/ 12678; RG. 7 Aralık Seyhan Nehrinin taşması sonucunda Adana ve çevresinde büyük hasar meydana geldi. TCSYK 7 Aralık Dahiliye Vekili'nin reisliği altında dört Umumi Müfettiş Ankara'da ilk toplantılarını yaptı. 7 Aralık Yüksek Sıhhat Şurası Azalığı'na Erzurum Mebusu Prof. Dr. Saim Ali Dilemre tayin edildi. 8 Aralık Atatürk'ün Kızılay'a 10 bin lira bağışta bulunması. Atatürk'ün Adana ve çevresindeki su basması sebe- ATCTK biyle zarar gören vatandaşlara yardım için Kızılay'a bağışta bulunmuştur. 8 Aralık Türkiye-İngiltere-Irak arasında 5.6.1926 tarihinde münakit Huhud ve Münasebatı Hasenei Hemcivarı Muahedesinin ikinci faslı hükümlerinin Türkiye ile Irak arasında NATO teatisi sureti ile uzatılması. TCAMA 8 Aralık Muntazam Posta Seferleri Yapan Vapurlarla veya Münhasıran Toplu Asker ve Muhacir Nakledecek Bu toplantıya, Birinci Umumi Müfettişi Abidin Özmen, İkinci Umumi Müfettişi General Kazım Dirik, Üçüncü Umumi Müfettişi Tahsin Özer, Dördüncü Umumi Müfettişi General Abdullah Alp Doğan ile Jandarma Umum Kumandanı General Naci Tınaz, Gümrük Umum Muhafaza Kumandanı General Seyfi Düzgören, Emniyet Umum Müdürü Şükrü Sökmensüer, Matbuat Umum Müdürü Vedat Tör ve Vilayetler İdaresi Umum Müdürü Fazıl Özekçi katıldılar. Toplantıda şu konular sırasıyla ele alındı: 1Mıntıkadaki asayiş, 2-Kaçakçılık, 3-Haydut, 4-Her umumi müfettişliğin kültür, bayındırlık, ekonomik tarım ve sağlık gibi sahalarda yapacakları işler programı, 5-Umumi müfettişlerin salahiyetleri, 6-Her müfettişliğin mıntıkasındaki hususi idareler, belediyeler ve imar işleri, 7-Siyasi kısım, 8-Nüfus siyaseti, 9Cumhuriyet Halk Partisi'nin teşkilatı ve halkevleri. C, 8 Birinci kanun 1936; UM, s. 251-258. RG Madde: havzai fahmiyeden veya muhtelif limanlar- RG dan havzai fahmiyeye toplu bir halde nakledilecek ameleler için de işbu talimatname hükümlerine tevfikan muamele ifa edilir. 805 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar Kaynak Gemilerle Yapılacak Nakliyata Dair Olan Talimatnameye Dair Olan Talimatnameye Bir Madde Eklenmesine Dair 2/5647 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yürürlüğe Konulan Yönetmelik. 10 Aralık Zonguldak'ta Türk Antrasit Fabrikası açıldı. TTY 10 Aralık Sivas'ta köy kalkınma programı yapıldı. SP, 10 Birinci kanun 1936 11 Aralık Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapıldı. Sivas Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. RG Mehmed Şerif Kayı, Trabzon Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mahir Rasih Önbilgin, Siirt Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Zühdü Güven, Kocaeli Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Mehmed Fuad Şahinler, Diyarbekir Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. İbrahim Hatunoğlu naklen tayin edilmiştir. 12 Aralık Nafıa Vekaletinin Teşkilat ve Vazıfelerine Dair Olan 2443 Sayılı Kanuna, 3074 sayılı ek kanun. Bu kanun Teknik okula ilişkindir. Bu kanunla 2443 RG sayılı kanunun 22. maddesinde yazılı Nafıa Fen Mektebi, sureti idaresi ile bir nizamname ile tayin edilmek üzere Teknik Okula kalbedilmiştir. Kanuna göre Teknik Okul, mühendis ve fen memurları yetiştirmek üzere iki kısma sahip olup her kısımda Nafıa Vekaleti'nce lüzum görülecek ihtisas şubeleri açılabilir. 12 Aralık Artırma ve Yerli Malı Haftasının yedincisi İsmet İnönü'nün nutkuyla açıldı. 12 Aralık Bazı Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüklerine atamalar yapıldı. 13 Aralık Raif Tek'in Mülkiye Müfettişliğine tayini. BCA: 30.11.1/ 109.43.2/ 12731 14 Aralık Sivas Salnamesi adlı eserle Kemalizm adlı eserin halkevine gönderildiği. BCA: 490.1/ 3.14.61, 64/ 1.Büro 14 Aralık Bazı defterdarlıklara atamalar yapıldı. Antalya İli Defterdarlığına Galib, Çoruh İli Defter- RG darlığına Nurullah Lami atanmıştır. 14 Aralık İstanbul İktisat Fakültesi açıldı. CK 15 Aralık Ankara'da 19 Mayıs Stadyumu Başbakan İsmet İnönü'nün söylevi ile açıldı. Yönetim Zamandizini SP, 13 Birinci kanun 1936 Giresun Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne RG Dr. Cemil Şencan, Muğla Sıhhat ve İçtimai Muavenet Müdürlüğüne Dr. Kazım atanmıştır. "..Türkiye'yi idare edenler, stadyumu en kıymetli ATCTK mektep gibi her yerde kurmaya çalışacaklardır. Türkiye'nin istikbalini idare edecek olan genç nesil, açık havada, açık meydanlarda yetişecektir" 806 G. A. Olay/Mevzuat Açıklamalar 19 Aralık Bursa-Karaköy yolunda Hasanpaşa Köprüsü'nün bitirilmesi. ATCTK 21 Aralık Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı arasında imzalanan Ticaret ve Kriling Anlaşmalarıyla merbutlarının tasdiki hakkında 3020 Sayılı sayılı kanuna müzeyyel 3219 Sayılı Kanun. TCAMA 23 Aralık Mühendislik ve Mimarlık Hakkındaki 1035 Sayılı Kanuna Ek 3077 Sayılı Kanun. Bu kanuna göre mühendislik ve mimarlık hakkındaki RG 19.5.1927 tarih ve 1035 sayılı kanunun 1. maddesinde yazılı diploma ve ruhsatnameyi haiz olan mühendis ve mimarlara (yüksek mühendis) ve (yüksek mimar) ve Teknik Okulu ile buna muadeleti salahiyetli makamlarca kabul olunan ecnebi teknik okullarından mezun olan mühendislere de sadece (mühendis) unvanı verilir. 23 Aralık 3078 Sayılı Tuz Kanunu. Bu kanuna göre Türkiye'de her ne suretle olursa ol- RG sun tuz ihraç ve istihsali devletin inhisarı altındadır. Tuz, 140 santigrat derecede kurutulduğu takdirde en aşağı %95 klorusodyomu ihtiva eden ve zehirli mürekkebattan ari bulunan maddedir. Kimyevi tasfiyeye ihtiyaç massetmeksizin alelade vesaitle de ihtiva ettiği klorusodyomun tefriki kabil olan ve klorusodyom oranı %20'den fazla bulunan topraklar ve kayalar ile 4 bomeden fazla bome derecesini irae eden klorusodyom mahlulleri tuz addolunur. Bu kanun, tuz fiyatlarını ve satışlarını, tuz satış ve nakliye tezkerelerini düzenlemektedir. 24 Aralık Hakari Valiliği'ne Basri Konyar'ın tayini. 24 Aralık Bazı kaymakamlıklara atamalar yapıldı. 24 Aralık Hariciye Vekaleti'ne ilişkin 6. dereceye Nureddin Ferruh Alkend; 7. dereceye RG atamalar yapıldı. Rıfkı Refik Passin, Faik Zihni Akdur, Selim Feyzi, Muzeffer Kamil; 8. dereceye Halil Ali Ramazanoğlu, Fikret Şefik Özdoğancı, Reşat Hakkı Karabuda; 9. dereceye Ahmed Umar, Mahmud Meri, Hulusi Tamer, Selahaddin, Salih Behçet, Nusret Şahinbaş yükseltilmiştir. 25 Aralık Şark Demiryolları imtiyaİmtiyaz, 6 milyon liraya satın alınmıştır. zının devlet tarafından satın alınması. BCA: 030.10/ 147.51.4/ 15174 25 Aralık Tiran Elçiliğine Ali Türkgeldi'nin tayini. RG Kaynak RG Karaman Kaymakamlığı'na Celaleddin, Gerze Kay- RG makamlığı'na Hikmet, Tosya Kaymakamlığı'na Mümtaz, Lice Kaymakamlığı'na Fikret, Vize Kaymakamlığı'na Nureddin, Tarsus Kaymakamlığı'na Mehmed Ali, Koçhisar Kaymakamlığı'na Şevket, Bahçe Kaymakamlığı'na Remzi, Silivri Kaymakamlığı'na Vakkas Ferid naklen tayin edilmiştir. 807 1936 Yılı G. A. Olay/Mevzuat 25 Aralık Burdur Vilayeti merkez kazasına bağlı Cinbilli, Kavacık, Müslimler ve İnar köylerinin bu kazadan alınması ve evvelce Erle Nahiyesi'ne bağlı iken bu nahiyenin lağvı dolayısıyla açıkta kalan Yazır, Çardak ve Bek köyleri ile birlikte Yeşilova Kazası'na bağlanması. 25 Aralık Mülkiye müfettişliğine atamalar yapıldı. Üçüncü Sınıf Mülkiye Müfettişliğine Bahçe Kayma- RG kamı Nuri, Silivri Kaymakamı Hayri, Tarsus Kaymakamı Hıfzı, Trakya Umumi Müfettişliği Yazı İşleri Müdürü Raşid tayin edilmiştir. 27 Aralık İstanbul'da kurulan "Hatay Erginlik Cemiyeti" genel merkez binasına törenle yeni Hatay bayrağını çekti. Cemiyet, Antakya dışındaki Hataylılar arasında birlik ATCTK temini amacıyla bayrak çekmiştir. 27 Aralık İsmet İnönü, CHP kurulta- İsmet İnönü, özetle şunları söyledi: "…Yurdumuzda GB yında topraksız çiftçiler topraksız çiftçinin sayısı her tasavvurun üstündedir. konusunu gündeme getirdi. En ziyade toprağı taksim edilmiş yerlerimizde bile köylünün yarısına yakını topraksızdır. Başkalarına ait topraklar üstünde, pek fena şartlar içinde ve çok verimsiz olarak çalışmak mecburiyetindedir. hiçbir vakit, hiçbir adamın malını cebren zaptetmek fikrinde değiliz. Fakat, hiçbir surette köylüyü ilelebet topraksız kalmaya mahkum eden bir çerçeve içinde bırakmaya razı olamayız..." 29 Aralık Atatürk'ün Çankaya'da Romanya Elçisi Alexandre Telemaque'ın itimatnamesini kabulü. ATCTK 29 Aralık Türkiye ile İtalya arasında Roma'da "Ticaret ve Seyrisefain Antlaşmaları" imzalanması. TCAMA 29 Aralık Üçüncü Umumi Müfettişlik Başmüşavirliği'ne Nizamettin Ataker'in tayini. BCA: 030.18.1.2/ 70.97.20/ 2\5763 30 Aralık Posta, Telgraf ve Telefon İdaresi Teşkilat ve Vazifelerine Ait 2822 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine Dair 3080 Sayılı Kanun. BULMAÇ 30 Aralık Subay ve Askeri Memurların Tekaüdü İçin Rütbe ve Sınıflarına Göre Tayin Olunan Yaşları Bildiren 3079 Sayılı Kanun. BULMAÇ Yönetim Zamandizini Açıklamalar Kaynak RG 808 KAYNAKÇA AYDEMİR, Şevket Süreyya, İnkılap ve Kadro, Remzi Kitabevi, İstanbul 1986. BİLA, Hikmet, CHP ve Sonrası, 2. Baskı, Milliyet Yayınları, İstanbul 1987. Boğaziçi Üniversitesi Kronolojisi, http://www.boun.edu.tr BORATAV, Korkut, Türkiye’de Devletçilik, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1974. BORATAV, Korkut, Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985, 6. Baskı, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1998. IŞIKLI, Alpaslan, İş Hukuku, 4. Baskı, İmaj Yayıncılık, Ankara 2002. KİLİ, Suna, Türk Devrim Tarihi, Kültür Yayınları, İstanbul 2005. KOCATÜRK, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918-1938, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara 1988. KOÇAK, Cemil, Umumi Müfettişlikler: 1927-1952, İletişim, İstanbul 2003. KORKUT, Refik, Cumhuriyet Kronolojisi, Türkiye Fikir Ajansı, Ankara 1964. ÖKÇÜN, A. Gündüz, Türkiye’nin Taraf Olduğu Milletlerarası Anlaşmalar Rehberi (1920-1961), Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası, Ankara 1962. ÖKÇÜN, A. Gündüz; Ökçün, Ahmet R., Türk Anlaşmaları Rehberi (1920-1973), A.Ü. SBF Yayınları, Ankara 1974. ÖNDER, Mehmet, Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1975. ÖZALP, Kazım; ÖZALP, Teoman, Atatürk’ten Anılar, İş Bankası, Ankara 1992. ÖZŞEN, Tayfur, Bulmaç Mevzuat Kılavuzu (23 Nisan 1920-23 Nisan 1996), Cilt 1-2, TAKAV, Ankara 1996. TİMUR, Taner, Türk Devrimi ve Sonrası, İmge Kitabevi, Ankara 1993. Türkiye Cumhuriyeti 80. Yıl Kronolojisi, Anadolu Ajansı, Ankara 2005. ULUATAM, Özhan, Geçmişe Bakmak: Cumhuriyet Dönemi İktisadi, Mali, Siyasi Olaylar Kronolojisi: 1920-2000, İmaj Yayıncılık, Ankara 2001. UYAR, Hakkı, Tek Parti Dönemi ve Cumhuriyet Halk Partisi, Boyut Kitapları, İstanbul 1999. YAVUZ, Ahmet (Der.), Türkiye Cumhuriyeti’nin Akdettiği Milletlerarası Anlaşmalar, (20 Nisan 1920-1 Temmuz 1976), Dışişleri Bakanlığı, Ankara 1976. Gazeteler Cumhuriyet Gazetesi Son Posta Gazetesi Arşiv T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Toprak İskan Müdürlüğü Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bayındırlık Bakanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı, Cumhuriyet Halk Partisi Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu. 809 1936 Yılı T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Muamelat Genel Müdürlüğü Kataloğu, 4. Cilt, 1933-1937. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı Kataloğu. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Müşterek Kararnameler Kataloğu (Kronolojik), 1930-1937. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü Kataloğu (1924-1949), Ankara, 1999. T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı Kataloğu 1870-1951, Ankara, 2001. Yönetim Zamandizini 810