Rahim miyomu - Gedeon Richter

Rahim miyomu
Semptomlar,
teşhis ve tedavi ile
ilgili öğrenmeye
değer bilgiler
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 1
23.10.14 09:49
Içindekiler
Içindekiler
Rahim miyomu nedir? ..................................................................................... 4
Ne tür miyom vardır?....................................................................................... 5
Miyomlar hangi semptomlara sebep olabilir? ................................................. 6
Miyomlar nasıl saptanır? ................................................................................. 6
Hangi tedavi olanakları vardır? ....................................................................... 8
Önemli bilgiler ................................................................................................11
2
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 2-3
23.10.14 09:50
Rahim miyomu nedir
Ne tür miyom vardir
Rahim miyoumu nedir?
Ne tür miyom vardir?
Miyomlar, miyometriyum olarak adlandırılan rahim (uterus) kas tabakasında beliren iyi huylu urlardır.
Ur yerine çoğu kez tümör kavramı kullanılsa da, miyomlar iyi huyludur ve dolayısıyla kanser hastalıkları
kapsamına girmezler. Rahim duvarında ya da rahim kenar bölgesinde çok yavaş büyüyen urlar bağ
doku ve düz kastan oluşmaktadır.
Rahim duvarının içinde oluşan intramural miyomlar en sık rastlanan miyomlardır.
Subseröz miyomlar rahmin dış duvarında görülür. Bazı vakalarda bu miyomlar ince bir
damar sapıyla rahme bağlı olabilir. Bunlar saplı subseröz miyomlar olarak adlandırılır.
Miyomların bu türü sapı etrafında dönebilir (torsiyon) ve şiddetli sancılara sebep olabilir.
“Miyom” tıp dilinde tam doğru olan „leiomyoma“ kavramının kısaltılmış şeklidir. Rahim miyomları
uterus miyomları olarak da adlandırılır. Ciddi bir büyüklüğe ulaşabilen uterus miyomları aşırı büyüme
halinde rahim deformasyonlarına sebep olabilir. Miyomların hangi sebeple oluştukları henüz net olarak
bilinmemekle birlikte, östrojen ve progesteron hormonları başta olmak üzere, hormon düzeyinde
dalgalanmalarla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir.
İç rahim duvarında oluşan submüköz miyomlar rahim boşluğuna doğru büyüme gösterir.
Böylece rahim boşluğunun şeklini ve büyüklüğünü değiştirirler. Submüköz miyomlar da
saplı olabilir.
Pek ender vakalarda miyomlar rahmin boyun kısmında (servikal miyomlar) ya da rahmi
yerinde tutan bağlarda da (intraligamenter miyomlar) gelişebilir.
Miyomlar, kadın cinsel organlarında en sık görülen tümörlerdir ve üreme çağındaki kadınlarda, 35 yaşından
sonra artan bir sıklıkla gelişmeye başlar. Menopoz döneminde kadınların en az yarısında farklı sayı ve
büyüklükte miyomlar görülmektedir. Menopoz sonrası dönemde de ultrason muayenelerinde miyomlara
rastlanmaktadır. Yumurtalık hormonu olan östrojen hormonu ile progesteron hormonu seviyesinde aşırı
düşüş nedeniyle bu dönemde miyomlarda büyüme artık görülmez.
1
2
5
1
3
4
4
1 İntramural miyomlar
2 Saplı submüköz miyom
3 Submüköz miyom
4 Subseröz miyom
5 Saplı subseröz miyom
35 ile 55 yaş
arasındaki kadınların
yaklaşık yüzde
40‘ında miyom
görülmektedir.
4
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 4-5
5
23.10.14 09:50
Miyomlar hangi sempromlara sebep olabilir
Miyomlar hangi sempromlara sebep olabilir?
Vakaların çoğunda miyomlar herhangi bir şikâyete yol açmazlar ve örneğin ultrason muayenesinde
tesadüfen saptanırlar. Buna rağmen aşağıdaki semptomlar görülebilir:
Yoğun ve/veya süresi uzayan adet kanaması
Ara kanamalar
Adet kanaması sürecinde sancılar
Karnın alt kısmında ve leğen (pelvis) bölgesinde sancılar ve/veya basınç hissi
Karında gözle görülür büyüme
Sık idrara çıkma ve/veya idrara çıkarken sancılı duyarlılık
Kabızlık
Cinsel ilişki sırasında sancı
Gebe kalma sorunları
Gebelik komplikasyonları ve/veya düşükler
Aşırı kanama sonucunda solgunluk, yorgunluk ve genel halsizlikle birlikte anemi (kansızlık) gelişebilir.
Olası şikâyetlerin boyutu miyomların yerine ve büyüklüğüne bağlıdır. Submüköz miyomlar şiddetli adet
şikâyetlerine ve sık sık ara kanamalara sebep olabilirler. İntramural miyomlar özellikle adet kanaması
sırasında sık sık krampa benzer sancılara yol açarlar. Aşırı büyük miyomlar karnın alt kısmında,
miyomun konumuna göre idrar kesesi şikayetlerini de kapsayan baskı hissine yol açabilir.
Miyomlar nasıl saptanır?
Semptomatik olmayan miyomlar örneğin jinekolojik ön tedbir muayenesi kapsamında tesadüfen saptanırlar.
Şikâyeti olan bir kadın jinekoloğa gittiğinde teşhis koymak için çoğu kez aşağıda belirtilen adımlar uygulanır:
Anamnez
Elle muayene (bimanuel palpasyon)
Ultrason muayenesi (vajinal sonografi)
Tanısal rahim içi endoskopisi (histeroskopi) veya karın endoskopisi (laparoskopi)
Miyomlar nasıl saptanır
Doktor, anamnez kapsamında kişisel hastalık
hikâyesini sorgular. Bu amaçla anlık ve geçmişteki
bedensel şikâyetleri, şimdiye kadar uygulanan
tedavileri ve alınan ilaçları (örneğin doğum kontrol
hapı) sorar. Aile anamnezi de önemlidir (örneğin
annede miyom olup olmadığı).
Jinekolog, elle muayene (bimanuel palpasyon)
sırasında küçük leğen bölgesini elle yoklayarak
miyom ya da başka anormaliklere işaret eden
belirtilere bakar.
Vajinadan uygulanan ultrason muayenesi (vajinal
sonografi) kadının cinsel organlarını muayene
etmek için son derece efektif bir yöntemdir. İdrar
kesesi, rahim ve yumurtalıklar ultrasonik dalgalarla
görüntülenir. Bu sayede, yumurtalıklardaki ve/veya
rahimdeki hastalıklı değişmeler görülebilmektedir.
Jinekolog, miyom şüphesi oluştuğunda miyomların
sayısını ve yerlerini belirleyebilir ve büyüklüklerini
ölçebilir. Bu teknoloji sayesinde miyomları uzun bir
süre takip etmek mümkündür.
Laparoskopi
1 Laparoskop (ışık kaynağı ve kamera)
2 Ameliyat aleti
3 Yönlendirici alet
4 Vajina
5 Rahim
6 Karın duvarı
Rahim içi endoskopisi (histeroskopi) optik aletler
ve kamera (histeroskop) yardımıyla rahmin iç
kısmını incelemeye yarayan operatif bir yöntemdir.
Vajina yoluyla yerleştirilen aletler rahmin boyun
kısmından rahme ilerletilir. Histeroskopinin avantajı,
gerek halinde küçük submüköz miyomları almak
için doğrudan uygulanabilir cerrahi bir girişim
olmasıdır.
Karın endoskopisinde (laparoskopi) karın boşluğu
görsel bir aletle (laparoskop) içten incelenir.
Göbekten ve karnın alt kısmından uygulanan küçük
kesilerle laparoskop ve diğer aletler yerleştirilir. Bu
sayede rahim ve yumurtalıklar incelenebilmektedir.
Laparoskopi sırasında örneğin miyomların alınması
gibi operatif girişimler de uygulanabilir.
Başka nedenlerle uygulanan bilgisayarlı tomografi
(BT) ya da manyetik rezonans tomografisinde (MRT)
miyomlar bazen asıl bulgunun dışında saptanır. Bu
görüntülü yöntemler kötü huylu hastalıkların (örneğin
yumurtalık kanseri) teşhisinde hedefli şekilde kullanılır.
1
2
6
5
4
3
Gerekirse bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans tomografi (MRT)
6
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 6-7
7
23.10.14 09:50
Hangi tedavi olanakları vardır
Hangi tedavi olanakları vardır?
Hangi tedavi opsiyonunun doğru olduğu çeşitli faktörlere bağlıdır:
Miyomların büyüklüğü ve lokalizasyonu
Miyomların hızlı büyümesi
Şikâyetlerin türü, şiddeti ve sıklığı
Hangi tedavi olanakları vardır
İşlem ayakta tedavi şeklinde uygulanır, ancak sancılı olabilir.
İlaçla tedavilerin avantajı, rahmi ve doğurganlığı koruyabilme olasılığıdır. İlaç seçimi semptomların
şiddetine ve terapinin amacına göre gerçekleşir.
Ameliyat gibi invaziv yöntemlere veya radyolojik yöntemlere başvurulmadan önce, genel olarak tüm
ilaçla tedavi olanakları gözden geçirilmelidir.
Hastada yarattığı sıkıntının boyutu
Terapinin zamanlaması ve şekline ilişkin hastanın istekleri
Prensip olarak cerrahi, radyolojik ve ilaçla tedavi olanakları arasında bir ayrım yapılabilir.
Rahmin alınması (histerektomi) miyom tedavisinde günümüzde hâlen en sık uygulanan cerrahi girişimdir.
Bu ameliyat karın kesisiyle (abdominal) ya da vajina yoluyla (vajinal) uygulanabilir. Açık karın ameliyatı
ise günümüzde çok ender yapılmaktadır. Sadece aşırı büyük miyomlarda uygulanmaktadır. Rahmin
alınmasının avantajı, hastanın semptomlardan hızla kurtulması, özellikle kanama bozukluklarının
giderilmesi ve tekrar miyom oluşmasının artık mümkün olmamasıdır. Ameliyattan önce aile planlamasının
tamamlanmış olması gerekir.
Miyom enükleasyonunda rahim korunarak sadece miyom alınır. Bu yöntemin bir diğer avantajı da, çocuk
arzusu olan hastanın hâlen gebe kalabilme olasılığıdır. Ancak bu ameliyattan sonra tekrar miyom oluşumu
görülebilir. Miyom enükleasyonu kararı, miyomların yerlerine, büyüklüklerine ve sayılarına bağlıdır. Uterin
arter embolizasyonunda (UAE) miyomu besleyen damarlar tıkanır. Bu amaçla, kasıktan yerleştirilen kateter
üzerinden rahim arterlerine jelatin ya da plastik partiküller enjekte edilerek suni bir enfarktüs (tıkanma)
yaratılır. Azalan ya da kesilen kanlanma nedeniyle miyomlar birkaç hafta ya da ay içerisinde küçülürler. Bu
yöntemin avantajı düşük derecede invazif olması ve rahmin korunmasıdır. Ancak şiddetli sancılar belirebilir
ve tekrar miyom oluşumu görülebilir. UAE yönteminin olası bir komplikasyonu ise yumurtalıkların zarar
görmesi, dolayısıyla kısırlık ve erken menopozdur. Uterin arter embolizasyonundan önce aile planlamasının
tamamlanmış olması gerekir.
HİFU veya MRgFUS olarak da adlandırılan fokuslu ultrasonda hasta manyetik alanlar yardımıyla miyomun
üç boyutlu görüntülenmesini sağlayan bir çekirdek spin tomografisine yatırılır. Yüksek enerjili, fokuslanmış
ultrasonla miyom hücreleri noktasal olarak ortalama 60 ila 80 dereceye ısıtılır ve böylece öldürülür. Bunlar
daha sonra, bunu izleyen hafta ve aylarda vücudun kendi bağışıklılık sistemi tarafından yok edilirler. Tedavi
iki ila üç saat sürmektedir.
8
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 8-9
Miyomlar ve neden
oldukları şikayetler
günümüzde iyi tedavi
edilebilmektedir.
Bunun için de ilaç
tedavisi vardır.
9
23.10.14 09:50
Hangi tedavi olanakları vardır
Önemli bilgiler
İlaçla tedavi olanakları
Önemli bilgiler
Antifibrinolitik ilaçlar kan pıhtılaşmasını etkiler ve böylece şiddetli kanamaları azaltabilir.
Hormonel kontraseptifler (örneğin doğum kontrol hapı, halka, implant, hormon spirali, 3 aylık iğne) ile
kanama şiddeti ve adet sancıları gibi semptomları azaltmak mümkündür. Bununla beraber bu ilaçların
miyom üzerinde bir etkisi yoktur, yani bir küçülme sağlamazlar. Bu sebepten miyom tedavisi için
ruhsatlandırılmış bir hormonal kontraseptif henüz yoktur.
GnRH analogları (örneğin Leuprorelin, Goserelin, Buserelin veya Triptorelin) beyinde üst hormon üretimini önler. Böylece yumurtalıklar artık östrojen üretmezler ve menopozda görülen semptomlar belirmeye
başlar. GnRH analogları miyom büyümesini ve kanama şiddetini efektif şekilde önler ve adet kanaması
tamamen de kesilebilir. İlaçlar kesildikten sonra miyomlar çoğu kez eski büyüklüklerine kavuşurlar.
GnRH analogları bir ay, üç ay ve altı ay salınımlı/depo etkili enjeksiyon olarak yapılır.
2012‘den bu yana Ulipristal asetat 5 mg (UPA) etken maddesi ile tablet şeklinde bir ilaç tedavisi olanağı
bulunmaktadır. Ulipristal asetat selektif progesteron reseptör modülatörleri (SPRM) grubuna ait olup
vücutta progesteron olarak adlandırılan bir hormonun reseptörünü bastırarak etkendir. Ulipristal asetat
mevcut miyomların küçülmesini, çoğu durumlarda adet kanamasının tamamen kesilmesine kadar varan
hızlı bir kanama kontrolünü ve miyoma bağlı şikâyetlerin düzelmesini sağlar. Tedavi süresi 12 haftadır.
Tedavi en erken ilk tedaviyi izleyen ikinci adet kanamasının başlamasıyla tekrarlanabilir.
Aşağıdaki bilgiler doktor-hasta görüşmesi için faydalı olabilir:
İlaçla tedavi mümkün mü?
İlaç tedavisi nasıl etki eder?
Hangi yan etkiler görülebilir?
Örneğin sıcak basması gibi menopoz şikâyetleri belirir mi?
Hormonal tedavinin bir faydası var mı?
İlacın hangi süre boyunca alınması gerekir?
İhtiyaç halinde tekrar alınabilir mi?
Etkisi ne kadar sürer?
Ameliyat gerekli mi?
Rahim alınmadan da tedavi mümkün mü?
Miyom ameliyatından sonra erken menopoz tehlikesi var mı?
İlaçla ya da cerrahi tedavi cinsel hayatı nasıl etkiler?
İlaçla tedavi sırasında ya da ameliyattan sonra gebelik mümkün mü?
İleride de gebelikten korunmam gerekiyor mu?
Tedaviden sonra şikâyetler gerçekten geçecek mi?
Doktorla görüşmek,
her zaman tedavi
yönünde atılacak
ilk adımdır.
10
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 10-11
11
23.10.14 09:50
55110055
Gedeon Richter Pharma GmbH
Kunden- und MedInfo-Service
Eiler Straße 3 W
51107 Köln
Tel.: +49 (0)221 88890 444
Fax: +49 (0)180 34 33 366
E-Mail: [email protected]
www.gedeonrichter.de
www.myom-wissen.de
ES_Patbrosch_tuerk_A5_2110_RZ.indd 12
23.10.14 09:50