`Yeşil Pazar`a girmenin anahtarı Trend Alanı EVTEKS

Türkün Holding'ten
Tekstil Mühendisliği'ne katkı
Bursa Tekstil ve Konfeksiyon Ar-Ge Merkezi (BUTEKOM)
yetkilileri, 2012’nin Haziran ayında Ankara temasları kapsamında Ekonomi Bakanlığı, Bilim Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve Küçük ve
Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi
Başkanlığı’nı (KOSGEB) ziyaret etti.
Türkün Holding, Uludağ Üniversitesi Tekstil
Mühendisliği Bölümü’ne modern bina inşa edecek. “Erol Türkün Tekstil Mühendisliği Bölümü”
adı verilecek olan bina, en az 5 bin metrekare
kapalı alanda ve iki yıl içerisinde inşa edilecek.
BÜLTEN
www.butekom.org
Yıl: 1 Sayı: 1
Bursa Tekstil ve Konfeksiyon AR-GE Merkezi
‘Yeşil Pazar’a girmenin anahtarı
Rekabet gücünüzü
tasarımla arttırın
A
BD’li ünlü oyuncak markaları Mattel ve
Disney tarafından tasarımları örnek ürün
seçilen Tekstil Yüksek Mühendisi Alev Karakaş,
UİB’de düzenlenen seminerde tasarım hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
‘Temiz Üretim’
‘Eko Etiket’ ve ‘Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim Modelleri’ projeleri
kapsamında temiz üretim yöntemleriyle tanışacak olan Bursalı tekstilciler,
60 milyar dolarlık 'Yeşil Pazar'da daha fazla söz sahibi olacak.
İsviçre’de
tecrübe paylaşımı
B
UTEKOM yetkilileri, İsviçre’nin St.Gallen
kentinde düzenlenen The Fiber Society
2012 Bahar Konferansı’na katılarak bilgi ve
tecrübelerini paylaştı. BUTEKOM’un da sponsor
olduğu The Fiber Society 2012 Bahar Konferansı
İsviçre’nin St.Gallen kenti Empa yerleşkesinde
23-25 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirildi.
SEKTÖR TEMİZ ÜRETİM İLE TANIŞACAK
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği'nin (UTİB), BEBKA desteğiyle başlattığı ve ardından KOSGEB ile devam ettirdiği tekstil sektöründe temiz üretime yönelik projeler, Bursa’da tekstil,
hazır giyim ve konfeksiyon sektörlerinde çevreye olumsuz
etkilerinin en aza indirilmesini hedefleniyor. BUTEKOM’un da
teknik destek verdiği projeler, tekstil sektörünü temiz üretim
ile tanıştırarak, AB başta olmak üzere 60 milyar dolarlık yeşil
pazarda söz sahibi yapacak.
BURKAY: TÜRK TEKSTİLİ İÇİN BAKİR BİR ALAN
UTİB Başkanı İbrahim Burkay, AB Eko Etiketi’nin, AB paUTİB Başkanı
zarına
girişte ve rekabette büyük önem taşıdığını ve artık
İbrahim Burkay
tüketicilerin güvenini kazanan ürünlerin simgesi olduğunu
söyledi. Yeşil ürün pazarının Türk firmaları için bakir bir alan
olduğuna değinen Burkay, “Projeyle teknik tekstiller ve yeşil
ürünler gibi alanlarda gerekli altyapıyı oluşturarak, firmalarımızı AB başta olmak üzere 2 trilyon Euro’luk büyük yeşil
pazarda söz sahibi yapmak istiyoruz” dedi.
Trend Alanı EVTEKS Fuarı’na damga vurdu
S
ektöründe dünyanın en büyük ikinci fuarı olan ve her yıl uluslararası
alanda düzenlenerek, büyük yankı uyandıran İstanbul Ev Tekstili Fuarı,
16-20 Mayıs 2012 tarihleri arasında CNR EXPO’da 18’inci kez gerçekleştirildi. Geçtiğimiz yıl Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) bünyesinde BUTEKOM’un desteğiyle hazırlanan ve dünyaca ünlü Hollandalı tasarımcı Inkrit
Bebee’nin tasarladığı Trend Alanı, fuarda büyük ilgiyle karşılandı.
BUTEKOM 4 yılda örnek bir
Ar-Ge Merkezi modeli oldu
D
Şengül TEKE
Tekstil Yüksek Mühendisi
eğerli sektör temsilcileri,
Türkiye’nin tekstil ve konfeksiyon sektöründeki ilk ve tek Ar-Ge Merkezi olan BUTEKOM, yaptığı çalışmalar ve sunduğu hizmetlerle hem kendini geliştirmeye, hem de sektörün rekabet gücünü
arttırmaya ve gelişmesine katkıda bulunmaya devam etmektedir. Sizlerle buluşturduğumuz BUTEKOM
bültenin ilk sayısı da sektöre özel ilk bülten olması bakımından anlamlıdır.
Değerli dostlar, bildiğiniz üzere BUTEKOM sanayimizden ve üniversitelerimizden birçok uzmanımızın
katılımıyla oluşan “Tekstil Teknolojileri Çalışma Grubu”nun aldığı kararlar doğrultusunda kurulmuştur.
Bu noktada ‘BUTEKOM’un kurucusu sizlersiniz’ demek çok da yanlış bir ifade olmaz sanırım. 2007 yılında
gerçekleştirilen toplantılarda hepimizin amacı Türkiye tekstil ve konfeksiyon sektörünün geleceğine, yani
geleceğimize ait bir vizyon belirlemekti. Bu toplantılarda çok önemli kararlar alınmış ve bunların pek çoğu
uygulamaya geçirilmiştir. İşte bu kararların en somut örneğidir BUTEKOM. Bir yandan sanayide 10 yıl fiilen
çalışmış, bir yandan da doktora yaparak akademik hayatın içinde bulunmaya çalışan bir tekstilci olarak,
bana sorarsanız çok da iyi bir karar alınmış. Sektörümüzde AR-GE faaliyetlerinin yetersizliği, iş yoğunluğu
sebebiyle dünyadaki gelişmelerin takip edilemeyişi, etkin işbirliklerinin sağlanamaması gibi zayıf yanlarımızı tamamlayan BUTEKOM’ un kuruluş kararını destekleyen ve gerçekleşmesine katkıda bulunan herkese
buradan teşekkür etmek istiyorum.
Ağustos 2008 yılında Ekonomi Bakanlığı onayı ile Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği’nin (UTİB) yüzde 65
ve Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği‘nin(UHKİB) yüzde 35 ortaklığı ile kurulan BUTEKOM, kuruluşunun 4. yılını tamamladı. Geçen 4 yıla baktığımızda BUTEKOM’ un gerçekleştirdiği
faaliyetleri altı ana başlıkta toplayabiliriz.
AR-GE PROJELERİ: Firmalarda farkındalık yaratmak ve çalışanları bilinçlendirmek amacıyla farklı projeler gerçekleştirilmekte, ürün ve süreçlere yönelik Ar-Ge çalışmalarında projelerin hazırlanması ve uygulanmasına katkıda bulunulmaktadır.
İŞBİRLİKLERİ: Bildiğiniz üzere, bir projenin faydalı olabilmesi, onun ticari anlamda hayata geçirilmesi ile de doğru orantılıdır. UTİB tarafından gerçekleştirilen Uluslararası Ar-Ge Proje Pazarları; sanayi-üniversite, sanayi-sanayi, üniversite-üniversite arasında işbirliği oluşturma imkanı sunan en önemli
organizasyonlardan bir tanesidir. 2012’ de dördüncüsü düzenlenen organizasyona 20 farklı ülkeden ve
ülkemizden 2000’ i aşkın kişi katılmış, 236 Ar-Ge projesi görücüye çıkmış ve çeşitli işbirlikleri kurulmuştur.
UZMAN ÜYE GRUBU: Web portalımızda oluşturduğumuz “uzman üye grubumuz” ile sektörde ihtiyaç
olan konuların uzmanlarına, kolaylıkla ulaşma imkanı verilmektedir.
Temel Faaliyetlerimiz...
İnovasyona dayalı
AR-GE PROJELERİ hazırlanması
ve yönetimi
Kurumlar arası
İŞBİRLİKLERİ oluşturma
Sektöre özel konularda
TEKNİK DANIŞMANLIK
Sanayi ve akademisyenlerden oluşan
UZMAN GRUBU
Sektörde son gelişmelerin aktarıldığı
SEMİNER ve EĞİTİMLER
2 www.butekom.org
TEKNİK DANIŞMANLIK: BUTEKOM, gerek uzman üye grubu, gerekse bünyesinde çalışan uzmanlar ile
sektörden gelen her konudaki talebe, farklı danışmanlık hizmetleri sunmaktadır. Yapılan çalışmaların başında, sürdürülebilirlik bilincinin aşılanması ve altyapısının oluşturulması amacıyla yöneldiğimiz çevresel
konular gelmektedir. Bu kapsamda proses iyileştirmeleri, eko-tasarım, enerji verimliliği çalışmaları yapılmakta ve eko-etiket çalışmaları yönlendirilmektedir.
SEKTÖREL GELİŞMELERİN TAKİP EDİLMESİ VE LOBİ FAALİYETLERİ: BUTEKOM, dünyada ve Türkiye’de sektörle ilgili olan tüm gelişmeleri, gerek farklı etkinliklere katılarak, gerekse farklı kuruluşlara üye
olarak takip etmektedir. Diğer yandan ülkemizde sektöre yönelik olarak yürürlüğe giren ya da revize edilen
tebliğ ve yönetmelikleri takip etmekte ve bunlarla ilgili çalışmalara ilişkin birçok toplantıya katılarak sektörün problemlerinin aktarılmasını sağlamaktadır.
SEMİNER VE EĞİTİMLER: Sektördeki son gelişmeler, bilinmeyenler hakkında sektör temsilcilerini bilinçlendirme amaçlı birçok seminer ve eğitim düzenlenmektedir.
Görüldüğü gibi BUTEKOM sektöre hizmet eden, projeler üreten, sektörü yönlendiren ulusal ve uluslararası alanda başarılı sektörel bir Ar-Ge Merkezi modeli olmuştur. Yaptığı hizmetlerle sektörde önemli bir
liderlik görevi üstlenmiş ve bunu başarıyla devam ettirmektedir. Bu başarının devamı için de sizin değerli
fikirlerinize ve katılımlarınıza her zaman ihtiyacı vardır.
Bilgi üretilen merkez: BUTEKOM
Ü
lkemizin geleneksel sanayi kollarından olan tekstil sektörü, sanayi ve ihracatta başarı öyküsünün
mihenk taşlarından birisidir. Sektörümüz aynı zamanda bir bütün olarak Türkiye’nin en fazla dış
ticaret fazlası veren sektörüdür. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörünün, bu başarısına ek olarak
oluşturduğu istihdam ile işsizliğin azalmasına, toplumun refahına ve ülke istikrarına çok ciddi katkı koymaktadır.
2012 yılı itibariyle toplam 1600 üyesi bulunan Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği’nin temel amacı, iştigal sahası içindeki alanlarda; Türkiye'nin ihracat potansiyelini artırmak, ihracat performansını yükseltmek, yurtiçinde ve yurtdışında fuar organizasyonları gerçekleştirip, alım heyeti ve ticaret heyeti gibi organizasyonları yapmak suretiyle ihracatçılarımızın yurt dışında tanıtılmasına katkıda bulunmaktır. UTİB
bu amaca ulaşmak için çok sayıda görev ve faaliyet icra etmektedir. Birliğimiz Rusya, Almanya, Romanya,
İran, Birleşik Krallık, İtalya, Polonya başta olmak üzere dünyanın tüm kıtalarında 180'den fazla ülke ve
bölgeye başarıyla ihracat gerçekleştirmektedir.
İbrahim BURKAY
UTİB Yönetim Kurulu Başkanı
VİZYONUMUZ
Tekstil ve konfeksiyon alanında,
uluslararası tanınan ve takip edilen
çok amaçlı bir araştırma
merkezi olmaktır.
MİSYONUMUZ
BUTEKOM, kurumsal ve
uzman üyelerinde farkındalık
bilincini oluşturmak ve kendi
alanlarında sürdürülebilirliklerini
sağlamaya katkıda bulunmak
amacıyla, tekstil ve konfeksiyon
alanındaki gelişmeleri takip etmeyi
ve bu gelişmeleri hizmetleri ile
sunmayı görev edinmiştir.
İŞLETMELERİN GELİŞMESİNE BÜYÜK KATKI
2007 yılında UTİB olarak başlattığımız sektör çalıştayları ve stratejik sonuç raporlarının ardından 2008
yılında Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (UHKİB) ile birlikte kısa adı BUTEKOM olan
Bursa Tekstil ve Konfeksiyon Ar-Ge Merkezi’ni kurduk. BUTEKOM'un en önemli kuruluş amacı, tekstil ve
konfeksiyon sektöründe Ar-Ge çalışmalarına destek vererek işletmelerin gelişmesine katkıda bulunmaktır. BUTEKOM, tekstil ve konfeksiyon sektöründe, uluslararası alanda tanınan ve takip edilen çok amaçlı
bir araştırma merkezi vizyonuyla, gerek projeleriyle gerekse sektöre yönelik eğitimleriyle çalışmalarına
devam etmektedir. Sektördeki gelişmeleri takip etmeyi ve bu gelişmelere paralel hizmetler sunmayı görev edinmiştir. Günümüz küresel rekabet ortamında tekstil ve konfeksiyon sektörünün ihtiyaç duyduğu
şey olan bilginin üretildiği en önemli merkezlerden biri haline gelmiştir. Bizler Uludağ Tekstil ve Hazır
Giyim İhracatçı Birlikleri ve BUTEKOM olarak dünyanın pek çok ülkesinde ve ülkemizde proje ve faaliyetlerimizi sürdürmeye devam edeceğiz.
Son birkaç yıllık dönemde ülkemizin gelişmiş ülkelerden daha iyi bir performans sergilediğini görmekteyiz. İtalya, Belçika, Fransa, Portekiz ve İspanya gibi ülkelerin uluslararası arenada ciddi oranda kaybettikleri pazar paylarını Türkiye’ye yönlendiren bir konumdayız. Türkiye bugün dünya tekstil sektörüne
yön veren, kendi tasarımları ve kreasyonları ile takip edilen büyük aktörlerden biridir. Yönetim tecrübesi
yüksek olan sektörümüz, 2013 yılı ve sonrasında da başarılı faaliyetlerine devam edecektir.
BUTEKOM’un kuruluşu
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) tarafından, 2007 yılında Bursa ve
çevresindeki ilgili kurum ve kuruluşların katılımı ile Türkiye Tekstil Sektörü’nün
geleceğine ait bir vizyon belirlemek üzere “Tekstil Teknolojileri Çalışma Grubu”
(TTÇG) oluşturulmuştur. TTÇG faaliyetleri neticesinde 2008 yılı Ocak ayında kamuoyu ile paylaşılan bir rapor hazırlanarak 2008 yılında bir “Araştırma Merkezinin” kurulması öngörülmüştür. Bu amaçla, Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği
ile Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği’ nin ortak oldukları bir
şirket kurulmuş ve 19.08.2008 tarihinde “Uludağ İhracatçı Birlikleri Bursa Tekstil
ve Konfeksiyon, Teknoloji, Eğitim, Araştırma, Danışmanlık ve Enerji Verimliliği
Hizmetleri Limited Şirketi” (BUTEKOM) ismi ile tüzel kişilik kazanmıştır.
BUTEKOM’ un amacı, Bursa’ da Tekstil, Hazır Giyim ve Konfeksiyon firmalarının yenilikçi ve teknik tekstillere yönelik ürünleri üretmelerinin sağlanması,
moda ve markaya yönelik katma değeri yüksek ürünlerin geliştirilmesi, üretim
verimliliğinin arttırılması, paydaşlar arasında gerekli eğitim, işbirliği, koordinasyon ve iletişimin zamanında sağlanmasıdır. Bu amaçla BUTEKOM' un görevi
başta UİB üyeleri olmak üzere, Bursa ve çevresindeki tüm tekstil ve hazır giyim
işletmelerinin dağınık Ar-Ge faaliyetlerini belirlenen konulara odaklamak ve
yönlendirmektir.
www.butekom.org
3
‘Yeşil bilinçli tüketici’ artıyor
E
nerjiyi de içeren çevresel konular, son dönemde tüm alanlarda olduğu gibi tekstil ve konfeksiyon alanında
da son derece popüler olmuştur. Küresel ısınmanın somut etkileri olarak görülen iklim değişiklikleri, bu
değişikliklerin sosyal ve ekonomik sonuçları özellikle son yıllarda yalnızca bireysel yaşamları değil, ülkelerin politikalarını da ciddi oranda etkilemektedir.
Tekstil üretimi ve kullanımı aşamasındaki çevresel etkiler de bu kapsamda mercek altına alınan konulardandır. Konuyu bir bütün olarak ele alan yaşam döngüsü analizi (LCA-Life Cycle Assesment) yöntemi ile yaklaşılırsa; sentetik ham madde üretiminde yenilenebilir kaynakların kullanılması, doğal hammadde üretiminde
zararlı kimyasalların kullanılmaması, az kaynak tüketen, geri kazanılabilir/bozunabilir özellikte liflerin düşük
enerji tüketimi ile çevreye zararlı emisyonlar üretmeden iplik haline getirilmesi, düşük enerji tüketen makinalarda kumaş haline getirilmesi, boyama/baskı/bitim işlemlerinde az su, az kimyasal, az enerji kullanılarak,
yasaklı kimyasallar/boyalar kullanılmadan, deşarj sistemlerine düşük çevresel yükler getiren, atık suların arıtılarak deşarja gönderildiği sistemlerle renklendirilmesi ve düşük enerji tüketen sistemlerle dikilmesi tekstil
ürünlerinin üretim ve kullanım fazındaki çevresel etkileri azaltabilecektir. Tüm bu aşamalar sırasında çocuk işçi
çalıştırılmamalı, işçi haklarına riayet edilmeli ve minimum geri dönüştürülebilir/bozunabilir atık hedeflenmelidir. Elbette tüm bunları minimum maliyet ve maksimum verimlilik ve kalite ile elde etmek temel gerekliliktir.
Prof.Dr. Şule ALTUN
BTÜ Rektör Yardımcısı
TÜKETİCİ PROFİLİ DEĞİŞTİ
Çevresel konularda önemli olan bir diğer faktör ise, değişen tüketici profilidir. Günümüzde sosyal konuları
önemseyen, sosyal medyayı kullanan, satın alma davranışları geçmişten farklı yeni bir tüketici grubu bulunmaktadır. AB’nin 2009 yılında, 27 AB ülkesinde 26 bin 500’ün üzerinde kişi ile gerçekleştirdiği anket sonuçlarına göre, çevresel etki ürün satın almada kalite ve fiyattan sonra 3. en önemli etkendir. Katılanların yüzde
72’si ise ürünün karbon ayak izini gösteren etiketin zorunlu olması gerektiğini düşünmektedir. Bu yeni tüketici
grubu iş dünyasının da yeni bir pozisyon almasına neden olmaktadır. Climate Change Capital Başkan yardımcısı James Cameron bu durumu şu ifadelerle özetlemektedir:
“İş dünyası iklimsel değişiklik gerçeğinin farkına varmaya başlamıştır. Bu durum ekonomik bir fırsatı temsil
eder-bu sürece adapte olanlar ayakta kalacak ve geleceğe dönük tahminde bulunanlar başarılı olacaktır “.
Görüldüğü gibi, çevreyle ilgili yeni gelişmeler, gerçekte iş dünyası açısından bir fırsatı temsil etmektedir.
Tekstil üretim ve kullanım aşamalarının çevresel etkilerinin azaltılması, yeni bir pazara girmenin de anahtarıdır. Sanıldığının aksine çevresel uygulamalar maliyeti artırıcı bir unsur değildir. Uygulanacak mevcut en iyi
teknikler enerji ve sudan tasarruf sağlayacağı için maliyetler de düşmektedir. Son dönemdeki pek çok fuarda
olduğu gibi ITMA Tekstil Makinaları Fuarı’nda da, pek çok firmanın enerji ve su tasarrufu sağlayan yeni makinalarını pazara sunduğu görülmüştür. Firmalar, bu fuarda düşük flotte oranına sahip makinaları, biyobozunur
kimyasalları, biyobozunur lifleri, enerji tüketimi düşük makinalarını ön planla çıkarmışlardır. Bu durum, tekstil
dünyasının da hızlı bir şekilde yeni döneme uyum sağladığını göstermektedir.
Türkiye’nin ihracat yaptığı başlıca ülkeler, yeşil-bilinçli tüketicinin bulunduğu ülkelerdir. Bu durum Türkiye
tekstil ve konfeksiyon sektörü tarafından bir avantaj olarak değerlendirilmelidir. Türkiye’nin önemli rakipleri
Çin ve Hindistan’ın AB’nin uyguladığı çevreyle ilgili yasalar nedeni ile ihracatında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Türkiye, AB uyum sürecinde halihazırda AB yasalarına uyum sağlamaktadır, bu açıdan da avantajlı konumdadır. Türk tekstil sektörü, maliyetler açısından rekabet edemediği bu ülkelerle, yeni çevre mevzuatları
nedeni ile yeşil pazarda rekabet edebilir durumdadır. Firmalarımız tarafından bu fırsat görülmeli ve değerlendirilmelidir.
BUTEKOM’dan firmalara ‘MET’ desteği
Miray Günay / Çevre Mühendisi
Bildiğiniz üzere, “Tekstil Sektörü’ nde Entegre
Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği” 14 Aralık 2011
tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğ
uyarınca mevcut tekstil tesislerinin, temiz üretim
planlarını 31.12.2012 tarihine kadar hazırlamaları, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri’ ne sunmaları
gerekmektedir. Temiz üretim planlarında belirtilen
4 www.butekom.org
MET’lerin (Mevcut En İyi Teknik) en geç 31.12.2014
tarihine kadar uygulan maya başlaması gerekmektedir.
BUTEKOM, 24.02.2012 tarihinde bakanlık yetkililerinin katkılarıyla, Tekstil Sektörü paydaşlarını
tebliğ hakkında bilgilendirme toplantısı yapmıştır.
28/30.03.2012 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenlediği Tebliğ toplantısına katılmış,
tebliğin uygulanmasına ve geliştirilmesine yöne-
lik öneri ve görüşlerini paylaşmıştır. BUTEKOM,
hazırladığı öncü bir proje ile belirlenecek model
firmalara Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi analizi
yaparak, MET’lerin belirlenmesi konusunda destek
verecektir. Böylelikle “Temiz Üretim Planları”nın
hazırlanmasına ve uygulanmasına alt yapı oluşturmayı amaçlamaktır. BUTEKOM, sektördeki gelişmelerin nabzını tutmaya, sektör paydaşlarına, ArGe çalışmalarında destek olmaya devam edecektir.
Tekstilciler, bu projelerle
‘Yeşil Pazar’a girecek
Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği, tekstil sektörünü temiz üretim ile
tanıştırarak, AB başta olmak üzere 60 milyar dolarlık yeşil pazarda söz sahibi
yapacak projeler üretiyor.
U
TİB’in himayesinde, BUTEKOM tarafından
yürütülen ‘Eko Etiket’ ve ‘Tekstil Terbiye Sektöründe Temiz Üretim Modelleri’ projeleri ile
firmaların daha az hammadde ve enerji kullanarak,
daha az atık oluşturup, zararlı kimyasalları da kullanmadan temiz üretim yapmaları hedefleniyor.
İlk olarak Nisan 2011’de Bursa Eskişehir Bilecik
Kalkınma Ajansı (BEBKA) desteğiyle hayata geçirilen
‘Bursa Bölgesi Tekstil ve Hazır Giyim Üreticilerinin
Yaşamsal Döngü Değerlendirmesi (YDD) Yöntemiyle
Çevresel Yüklerin Hesaplanması, Eko Etiket Altyapısının Oluşturulması’ Projesi’nin tamamlanmasının
ardından, bu projenin devamı niteliğinde KOSGEB
desteğiyle 16 aylık yeni bir projeye daha başlandı.
BUTEKOM bu projelerle, Bursa’da tekstil ve hazır
giyim konfeksiyon sektörlerindeki faaliyetlerin çevreye olumsuz etkilerinin belirlenmesini ve en aza
indirilmesini hedefliyor.
Projeler kapsamında bugüne kadar 5 firmanın
eko etiket alması hususunda bir ön çalışma yapılırken, 3 firmada da yaşam döngüsü analizi yöntemi
kullanılarak, üretim esnasındaki çevresel etkiler ortaya konuldu. Bu alanda Türkiye genelinde bugüne
kadar yapılan en kapsamlı çalışma olarak öne çıkan
projeler, Türkiye’deki tekstil üretiminin, temiz üretime dönüştürülmesi için ilk adım olarak görülüyor.
Avrupa Birliği Eko Etiketi’nin, tüketicilerin yeşil
ürün ve hizmetleri ayırt etmelerine yardımcı olmak
amacıyla hayata geçirildiğini belirten Proje Akademik Danışmanı Prof. Dr. Şule Altun, etiketin ortaya
çıkış sürecindeki en önemli sebebi, son yıllarda tüm
dünyada çevre ile ilgili ciddi bir uyanışın varlığına
bağladı. Bu etiketin şuan Türkiye’de herhangi bir
kurum tarafından verilemediğine dikkat çeken Prof.
Dr. Altun, “Çevre ile ilgili problemler, çevreye karşı
duyarlı bir kitle oluşturdu. Bu kitle satın alma eyleminde artık çevreye dost ürünlere yöneliyor. Bizim
projeye başlangıç noktamız da buradan çıktı” dedi.
hesapladıklarını ve son olarak da eko etiket çalışmaları yaptıklarını dile getirdi. Bursa’da tekstil sanayisine yönelik bu çalışmaların, bugüne kadar Türkiye’de
yapılanların en kapsamlısı olduğunu vurgulayan
Altun, BUTEKOM’ un önderliğinde gerçekleştirilen
faaliyetlerin, Türkiye geneline yayılmasını istediklerini bildirdi.
EN AZ 60 MİLYAR DOLARLIK PASTA VAR
Bugün uluslararası pek çok firmanın, web sitelerinde, ürünlerinin üretim ve kullanım aşamasından,
toprağa atılıp yok oluncaya kadar ki tüm süreçlerinde çevresel
yüklerini hesapladığı ve bunu
tüketicilerin bilgisine sunduğunu aktaran Altun, “Projedeki temel amacımız, dünyada var olan
büyük yeşil pazardan, Türk tekstil
firmalarının da pay almalarını
sağlamak. Şuan dünyada 600
milyar dolar civarında bir tekstil
ihracatı söz konusu. Yüzde 40’lar UTİB tarafından BEBKA desteğiyle 19 Nisan 2011’de başlatılan ve 1 yıl
civarında bir bilinçli tüketici boyunca devam eden projenin sonuçları UİB Genel Sekreterliği’nde 16
profilinden söz edersek ve bunu Nisan 2012 tarihinde gerçekleştirilen topalantıyla açıklandı.
yüzde 10 gibi görsek bile 60 milyar dolar civarında çok önemli bir pasta var. Biz, Türk BURKAY: TÜRK TEKSTİLİ İÇİN BAKİR BİR ALAN
tekstilinin hem bu pastadan pay almasını, hem de
Öte yandan UTİB Başkanı İbrahim Burkay da promevcut durumunu korumasını istiyoruz. Çünkü artık je sonuçlarının paylaşıldığı ve UİB’de gerçekleştirilen
rakipleriniz çevreye dost ve duyarlı üretim yapıyor. basın toplantısında yaptığı açıklamada, Eko EtikeSiz ne kadar iyi bir ürün üretirseniz üretin, eğer çev- tin, AB pazarına girişte ve rekabette büyük önem
reye duyarlı ve dost bir üretim gerçekleştirmezseniz, taşıdığını ve artık tüketicilerin güvenini kazanan
Avrupalı tüketici nezdindeki değeriniz gittikçe dü- ürünlerin simgesi haline geldiğini söyledi. Yeşil ürün
şer. Tüketiciler artık ürünlerin etiketlerine bakıyor” pazarının Türk firmaları için bakir bir alan olduğuna
ifadelerini kullandı.
değinerek, Türk firmalarını bu zincire dahil etmenin
Projenin başında Eko Etiket nedir, dünyadaki ve önemine dikkat çeken Burkay, “Projeyle teknik teksAvrupa’da bu konudaki trendler nelerdir, yaşam tiller ve yeşil ürünler gibi alanlarda gerekli altyapıyı
döngüsü analizi nedir ve işletmelerde nasıl uygula- oluşturarak, firmalarımızı AB başta olmak üzere 2
nır? konularında eğitimler verildiğini açıklayan Şule trilyon Euro’luk büyük yeşil pazarda söz sahibi yapAltun, ardından seçilen firmaların çevre yüklerini mak istiyoruz” dedi.
Hedef ihracat kapasitesinin artırılması
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi uygulamaları ve eko-etiket, karbon ayak izi
konularında seminerler gerçekleştirilerek,
toplamda 35 firma çalışanına eğitim verildi. Firmalar yeşil pazar fırsatları hakkında
bilgilendirildi. Ayrıca farklı alanda faaliyet
gösteren ve ihracat yapan 3 firmada ürün
bazında yaşam döngüsü değerlendirmesi
yöntemi uygulandı. Bu firmalarda ürünlerin ve proseslerin çevresel yükleri hesaplanarak, karbon ayak izleri çıkartıldı.
Devamında KOSGEB desteği ile 16 Mayıs
2012 tarihinde 16 aylık yeni bir projeye
daha başlandı. ‘Tekstil Terbiye Sektöründe
Temiz Üretim İçin Örnek Modellerin Oluşturulması’ isimli bu projede de temiz üretim uygulamalarına geçişin sağlanmasına
yönelik çalışmalar yürütülüyor.
www.butekom.org
5
Teknoloji geliştirme zinciri
T
eknoloji geliştirme zinciri, düşünceden pazara inovasyonun yönetimini ihtiva etmektedir. Bu zincir
oluşturulmaz ise, uzun vadede teknoloji geliştirmede sonuç alınmaz. Yeni ürün geliştirmek, geliştirme döngüsünün süresi ve projenin inovatif oluşuna göre değişir.
Artımsal geliştirmeler kavram geliştirmeden pazara çıkışa kadar 8-12 ay, yeni kuşak ürünlerin geliştirilmesi 20-24 ay, firma için yeni ürünlerin üretim hattına taşınması 35-40 ay, dünya için yeni olan ürünler
50 - 60 ay almaktadır. Firmaların yarısı ürün geliştirme döngü sürelerini son zamanlarda ortalama 3’te 1
oranında azaltmışlardır.
Prof.Dr. Yusuf ULCAY
BTÜ Rektör Yardımcısı
1.000 FİKİR
100 ÖNERİ
10 PROJE FİKRİ
5 PROJE
3 PROTOTİP
2 ÜRETİME HAZIR ÜRÜN
1 ÜRETİLEN ÜRÜN
The Fiber Society’s 2012 Fall Meeting and
Technical Conference
Rediscovering Fiber in the 21st Century
Boston Convention and Exhibition Center
Boston, Massachusetts, USA
November 7-9, 2012
www.fibersociety.org
6 www.butekom.org
Teknolojik yenilikçiliğin stratejik yönetimi
Yeni fikirlerin ortaya çıkartılması ile başlayıp bunların arasından pazarın gereksinimlerini karşılayabilecek ve teknolojik ve ticari olarak başarı olasılığı en yüksek olanların olabildiğince kısa sürede pazara
taşınabilmesi için gecen sürecin yönetilmesi firmaların asli yetkinlikleri arasında giderek öne çıkmaktadır.
Teknoloji Temin Seçenekleri:
1-Bilinen teknolojiyi kullanmak: Üretilen ürünün oluşturduğu katma değer her geçen sürede değerini
yitirir. Bilinen teknolojiyi kullanarak ekonomide fark oluşturamazsınız.
2-Teknoloji transferini gerçekleştirmek: Ülkenin birikimlerini dışarıya transfer ederseniz teknolojik olarak teknolojiyi üretenlere bağımlı kalırsınız. İmalat teknolojilerini satın alabilirsiniz. Buradan oluşturduğunuz katma değerleri yeni teknoloji transferine yatırmaya devam ederseniz, kısır döngü oluşur.
3-Teknoloji üretmek: Katma değeri yüksek ürünleri üretmek ve ekonominizde fark oluşturmak için ise,
teknolojiyi üretmelisiniz. Bu da Ar-Ge çalışmaları olmaksızın mümkün değildir ve uzun soluklu riskli ve
sabır gerektiren süreçtir. Teknoloji transferi ile üretimde oluşturduğunuz katma değeri Ar-Ge çalışmalarına
yatırmalısınız ki teknoloji üretimine başlanılabilsin. Teknoloji üretiminin en gerekli olduğu yerlerde en başta savunma sanayi gibi stratejik, kritik ve maliyet etkin teknolojilerdir. Bu kritik teknolojilerin belirlenmesi
önemlidir ve ortak akıl ister. Bunları belirlerken de yeni iş imkânları oluşturan ve çevreyi koruyan, uzun
vadeli ekonomik büyümeyi destekleyen, vatandaşların ihtiyaçlarına daha duyarlı ve daha üretken ve temel
bilimler ve mühendislik uygulamalarında öncü olması prensiplerine uyulmalıdır.
Bu prensiplerin gereğini yerine getirmek için de yeni denenmemiş alanlara yönelmek gerekmektedir.
Bu da; yeni kavram ve ilişkiler gerektirir, yeni riskler üretir ve kadrolarda sürekli gelişme gerektirir. Değişime tepkilerinin etkilerini fırsata çevirmek için dönüşüm stratejilerine ihtiyaç vardır.
AB’de sektörel istihdam, tarım, sanayi ve hizmetlerde sırasıyla yüzde 5, yüzde 25 ve yüzde 70 gibi iken
bu oranlar Türkiye’de yüzde 20, yüzde 30 ve yüzde 50 seviyesindedir.
Değer akış zincirinde en önemli unsur temel fonksiyonlar ve Ar-Ge’nin doğru kombinasyonunu oluşturmaktır.
Değer akış zincirinde temel fonksiyonlar, tasarım, geliştirme, üretim, pazarlama ve satış, satış sonrası
hizmetler olarak sıralanabilir.
Bu zincirin halkalarının katma değer üretecek şekilde doğru çalışması sahip olunan insan kaynaklarının
doğru yönetimi ve teknoloji üretecek Ar-Ge’nin varlığına bağlıdır.
Ayrıca, piyasada talep dalgalanmaları olurken, Ar-Ge çalışmalarının etkilenmemesi gerekir. Bu da riskli
bir yatırım olan Ar-Ge fonksiyonun devlet tarafından desteklemesi gerekir. Sektörler daralan pazara uyum
sağlamak üzere Ar-Ge fonksiyonlarını bazen birleştirerek daha etkin devlet desteği alabilmişlerdir. Bu şekildeki ileri teknoloji üretimleri ekonomiye de motor olmaktadır.
Unutulmamalıdır ki; gelecek, yinelenen geçmişte değil, yenilikten doğuştadır.
Sektör markalaşma
fırsatını yine mi kaçırıyor?
S
Dr. Hüdai KARA
METSİMS Genel Müdürü
on zamanlarda gündemde İngilizce ‘Sustainability’ kelimesinin Türkçemiz’e çevirisi olan ‘Sürdürülebilirlik’ ya da sürdürebilirlik konuları gündemi dolduruyor. Tercümenin bile tam olarak oturtulamaması belki de konuya ne kadar önem verdiğimizi gösteriyor. Nedir sürdürülebilirlik? Üretim yaklaşımlarımızın doğa, insan ve karlılık eksenine ‘eşit’ oranlarda oturtularak, gelecek nesillere hak ettikleri
kalitede yaşayabilecekleri bir dünya bırakmak. Son yıllarda sürdürebilirlik konusunun çok konuşuluyor
olması ortada bir sorun olduğunun göstergesidir.
Evet, sorun, yarınlar yokmuş gibi tüketmemiz. Bugünkü yaşam felsefemizin artan gelir düzeyi ile birlikte daha fazla tüketime odaklı olması madalyonun bir yüzü. Diğer yüzü ise yoğun üretime dayalı iş
modeli. Her iki durum da yoğun kaynak kullanımını teşvik ederken, istenilmeyen çevresel etkiler yaratmaktadır. Her kaynağın çevreye bir maliyeti vardır. Dünyanın, insanoğlunu besleme yeterliliğinin bir göstergesi sayılan ‘Ecological Footprint’ gün geçtikçe artmaktadır. Mevcut alışkanlıklarımızla bunu devam
ettirmemiz ve sürdürülebilir kılmamız olası değildir.
Tüketiciler bu konuda bilinçlenirken, üreticilerin de buna cevap vermesi artık gönüllülüğün ötesinde,
bir sorumluluk haline gelmiştir.
Türk tekstil sektörü bu gelişimin neresindedir? Dünya bazında baktığımızda birçok şirket yol alırken
Türkiye bazında, eğer dürüst olmamız gerekirse, ne yazık ki henüz yolun başında sayılırız. ‘Sustainable
Fashion’, ‘Sustainable Textiles’ kelimeleri artık sektörün lügatına girmiş durumda. Enerji ve kaynak verimliliğinin yanında, fonksiyonel tekstillere yönelim, eko-tasarım yaklaşımları ile hızla ilerliyor. Bunlar
olurken sürdürülebilirliği fırsat bilen firmalar yeni ürünler ile farkındalık yaratırken, sektöre yeni adım
atanlar sürdürebilirliği marka yaratma fırsatı olarak görmektedirler. Düşük karbon ekonomisine geçerken, sürdürülebilir üretim yaklaşımları sektör için markalaşma fırsatları sunmaktadır. Kendilerini tedarik
zincirinde gören firmaların ise bu yaklaşımlara adapte olarak yeşil pazardan pay alabilmeleri ve önde
gelen markalar ile çalışabilmeleri için bir fırsattır.
Türkiye, 1990’lı yıllarda yakalayıp lehine kullanamadığı markalaşma fırsatını, bugün sektörün geleceği için değerlendirmek zorundadır. Çin, Hindistan gibi gelişmekte olan rakip ülkeler bile bu konulara
yatırım yapmakta, altyapı hazırlıklarını UNEP destekleriyle hızla sürdürmektedirler. Bunun temel nedeni;
tedarik zincirinin büyük oranlarda üretimi bu ülkelerden temin ediyor olmasıdır. Önde gelen markalar
sürdürülebilirlik konusuna bu ülkelerde altyapı kapasite geliştirme çalışmaları ile işe başlamışlardır. Türkiye bu konuda ikinci planda kalmaktadır.
Peki, ne yapılmalıdır? Tüm üretici firmalar üretim süreçlerini Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (Life
Cycle Assessment) sürecinden geçirmelidirler. Avrupa’da çıkan, çevre ve sürdürülebilirlik altyapısını oluşturan çoğu direktifin temelinde bu vardır: EU Ecolabel, sürdürülebilir üretim ve tüketim, enerji tüketen
ürünler, eko-tasarım, entegre ürün politikası. Yaşam döngüsü bir ürünün ya da servisin hammaddeden
üretime, tüketimden bertarafına kadar bütün evrelerinin değerlendirildiği bilimsel bir yaklaşımdır. Bunun yanında ürünlerin ‘Karbon Ayak İzi’nin çıkartılması, bu ay oylanacak ISO standardıyla hayatımıza
girecek. Her ne kadar yukarıda belirttiğim tedarikçi ülkeler tarafından buna ticarete engel oluşturacağı
endişesi ile karşı çıkılsa da bu Türkiye için farkındalık yaratma fırsatıdır. Türkiye, Avrupa pazarına yakınlığı,
kaliteli ve etik üretimiyle ön plana çıkarken, sürdürülebilirliği de benimseyerek insan, doğa ve karlılık
eksenine oturan üretim yaklaşımıyla markaların tercih nedeni olacak ve yeni markaların oluşumuna da
altyapı hazırlayacaktır.
Bilinmesi gereken temel tanımlar
MET (Mevcut En İyi Teknikler): Bir ürünün üretimi sırasında, muhtemel
her türlü çevresel etkisinin minimum düzeye indirilmesinde kullanılabilecek
yöntemlerin ve faaliyetlerin en efektif olanları, MET’ i ifade eder.
BAT (Best Available Techniques) : Mevcut En İyi Teknikler
Temiz Üretim: Temiz üretim, atıkları kaynağında azaltmak için prosesleri,
ürünleri, kullanılan teknikleri sürekli geliştirmeyi amaçlayan, aynı zamanda
verimliliği arttıran bir iş stratejisidir.
YDD (Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi): Bir ürün, doğadaki ömrünü
tamamlayıncaya kadar geçen sürede, hammaddenin üretimi, nihai ürünün
üretimi, ürünün kullanım aşaması, geri kazanım/tekrar kullanımı, bertarafı,
havaya, suya, toprağa verdiği her türlü çevresel etkinin hesaplanmasını sağlayan analiz yöntemidir.
www.butekom.org
7
Tekstilde yeni buluşlar
İpek böceğinden renkli ipek elde edildi
T
ekstil sektöründe son yıllarda yapılan araştırmalar
sonunda yeni ürünler geliştiriliyor. Singapur’da bir
enstitüde ipek böceğinin besininde yapılan değişikliklerle renkli ipek üretimi gerçekleştirildi. İpek böceğinin
larva aşamasının son dört gününde, floresan boyalar
uygulanmış dutlarla beslenen ipekböceklerinin kendi
renkleri ile birlikte ürettikleri ipeğin de renginin değiştiği gözlemlendi. Uzmanlar, lif halinde doğrudan
renkli olarak üretilen liflerin, boyama proseslerini ortadan kaldırdığından oldukça çevreci olduğunu ve ayni
zamanda ipeğin yapısında da herhangi bir değişiklik
Tütünden çevreye duyarlı
organik tekstil boyası
K
anadalı Ploughboy şirketi, tütünden organik tekstil
boyası ve lif üretmeyi başardı. Geliştirilen teknoloji
ile organik olarak yetiştirilen tütünden minimum atık
ve çevresel etkiyle tekstil boyası ve lif elde edilebiliyor. Zehirli atığın sıfır olmasının yanı sıra, günümüzde kullanılan boyama proseslerine göre çok daha az
miktarda su kullanılıyor. Boya konsantrasyonu deneme üretimlerinin önümüzdeki yaz gerçekleştirilmesi
planlanıyor.
meydana gelmediğini, sadece renginin değiştiğini belirtiyorlar. Bu teknikle aynı zamanda, değişik bileşiklerle; anti-bakteriyel, pıhtılaşmayı önleyici ve yanmaz
özellikte ipek liflerinin elde edilebileceği düşünülüyor.
Sürdürülebilirliğin yalnızca ürünün çevresel etkilerini içermediğini, adil ticaret, çocuk işçi çalıştırmama gibi işçi haklarının da gün
geçtikçe daha fazla önem kazanacağını, ürün
satın almada etkili bir kriter haline geleceğini,
Sürdürülebilir
giyim tasarımı
D
aha sürdürülebilir giyim tasarımına yönelik ABD’de
Sustainable Apparel Coalition kuruldu. Adidas,
Nike ve Timberland’ın da aralarında bulunduğu birçok
firmadan oluşan koalisyonda firmalar, bir program vasıtası ile tekstil ürününün tasarım aşamasında çevreye
olan etkisini hesaplıyor. Ürüne belli bir sürdürülebilirlik puanı veren program ile tasarımların çevresel etkisi
karşılaştırılabiliyor. Ürün tasarım aşamasında belirli
bir sürdürülebilirlik puanını aştığında, tasarımcılar
kullandığı hammaddeyi değiştirerek veya ayni hammaddeyi daha yakın kaynaklardan tedarik ederek
daha sürdürülebilir ürünler tasarlıyor.
Susuz kot pantolon
L
Enerji depolayabilen
pamuk tişört
A
BD’nin Güney Kaliforniya Üniversitesi’nde araştırmacılar pamuk tişörtü bir dizi işlemden geçirip
aktif karbon elde ederek enerji depolayabilen, aynı
zamanda kıvrılabilecek esnekliğe de sahip pil elde
etti. Uzmanlar, dokuma pamuk kumaştan elde edilen
aktif karbonun, kömürden veya petrolden elde edilen
aktif karbona göre 10 kat daha ucuz olacağını tahmin
ettiklerini belirtti.
Bursa Tekstil ve Konfeksiyon AR-GE Merkezi (BUTEKOM)
Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği
Organize Sanayi Bölgesi 2.Gelişim Sahası Kahverengi Cadde No: 8 16159 BURSA
Web: www.butekom.com e-posta: [email protected]
Tel: 0 224 219 10 00 - 1450 /1451 Fax: 0 224 219 10 31
Bursa Tekstil ve Konfeksiyon AR-GE Merkezi Bültenidir. Parayla satılmaz.
8 www.butekom.org
Avrupa Birliği tüketicilerinin yüzde 55’inin
satın aldığı ürünün çevresel etkilerinin
farkında olduğunu; yüzde 83’üne göre ürünün
çevresel etkisinin, ürünü satın almada önemli
bir kriter olduğunu, yüzde 72’sinin ürün karbon
ayak izini gösteren etiketin zorunlu olması gerektiğini söylediğini,
evi’s yıkama işlemlerinde bir dizi değişiklikler yaparak bir kot pantolon için ortalama su tüketimini,
üretim işleminde ortalama yüzde 28 azaltmayı başardı. Bazı ürünlerde yüzde 96’ya varan kazanımlar
sağlandı. Yıkama işlemlerinde yapılan değişikliklerin
farklı işlem veya kimyasallar içermediği, sadece eski
yıkama proseslerinde yapılan küçük değişikliklerle bu
sonuçlara ulaşıldığı bildirildi.
Kot kumlama için
ECO-AGING metodu
İ
talya’ da yirmi yıldan beri kot kumaş üretimi yapan
Fimatex Firması, kot kumlamanın doğal, insan sağlığına dost ve biyobozunur yolunu buldu. Bitkisel artıklardan oluşan karışım ile denim kumaş üzerinde aynı
sonuçlar efekt elde edilebiliyor. Kullanılan karışım tamamen bitkisel ve biyobozunur, bu nedenle karışımın
çevreye etkisi neredeyse sıfır.
BUTEKOM adına sahibi
İbrahim BURKAY
(UTİB Yönetim Kurulu Başkanı)
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü
Şengül TEKE
(BUTEKOM Müdürü)
Türkiye’de çöplüklerdeki tekstil ürünlerinin
oranının yüzde 3 civarında olduğunu, bu
oranın dışında akarsulara, boş arazilere dökülen önemli ölçüde tekstil üretim atığı olduğunu, geri kazanılmayan bu atıkların trilyonlarca
TL ekonomik kayba yol açtığını,
Bir pamuk tişörtü çöpe atarak 3000 litre
suyu çöpe attığınızı,
Bir tekstil ürününün çevresel etkisinin yüzde 50-75’inin tüketici kullanımı aşamasında oluştuğunu,
Tekstil Sektörü’nde, elektrikte yüzde 57, ısıda yüzde 30 oranında enerji tasarrufu
potansiyeli bulunduğunu,
Tekstilde enerji maliyetlerinin, toplam maliyetlerin yüzde 7-14’ü olduğunu,
Kaçakların tespitinin ve önlenmesinin,
soğutma sularının, kondensatın ve proses
sularının tekrar kullanımının, bir tekstil fabrikasının toplam su tüketimini yüzde13-24 oranında azalttığını,
Ülkemizde yaklaşık yılda 1 milyon ton kağıtla gereksiz yazışma yapıldığını biliyor
muydunuz?
Yayına Hazırlık
Konak Mahallesi Eğitimciler Caddesi
Leylak Sokak No: 20/4 Nilüfer /BURSA
Tel: 0 224 451 66 67 Fax: 0 224 451 70 71
www.yazievi.com.tr [email protected]