6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov`u

6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Salı, 06 Nisan 2010 07:19
Rus asıllı ABD'li yazar ve biyokimyacı. Halen insanla robot arasındaki ilişkinin temelini
oluşturan 3 Robot Yasası'nı yazdı: 1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez
veya pasif kalmak suretiyle zarar görmesine izin veremez. 2) Bir robot kendisine insanlar
tarafından verilen komutlara 1. kuralla çelişmediği sürece itaat etmek zorundadır. 3) Bir
robot 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır.
Isaac Asimov büyük ihtimalle 2 Ocak 1920'de, Rusya'nın Petrovichi şehrinde dünyaya geldi.
Yahudi asıllıdır. Doğum kayıtlarının mevcut olmaması nedeniyle, kesin doğum tarihi de
bilinmiyor. 4 Ekim 1919, doğum günü olarak verilen bir başka tarihtir. Isaac'ın annesi, oğlunun
doğum gününü 7 Eylül 1919 olarak beyan etmek suretiyle, işleri daha da karıştırmıştır. Bu
sayede oğlunun okula bir yıl erken başlamasını sağlamak istiyordu. Ancak ileride Asimov resmi
doğum günü olarak 2 Ocak'ta ısrar etti.
Isaac Asimov'un babası Judah Asimov (1896-1969) ve Anna Rachel Berman Asimov
(1895-1973), 1923 yılında çocukları Isaac, Marcia ve Stanley (1929-1995) ile New
York/Brooklyn'e göç ettiler ve burada yaklaşık 40 yıl boyunca bir tatlıcı dükkânı işlettiler. Marcia
burada evlendi ve iki oğul sahibi oldu. Stanley önce gazeteci olarak çalıştı, sonra "Newsday"in
başkan yardımcısı oldu. 16 Ağustos 1995'te lösemiden öldü.
Isaac 1925'de New York'ta okula başladı ve Eylül 1930'da East New York Junior High School'a
devam etti. 1932-1935 arasında, aylık 100 Dolar tutarında bir burs aldığı Seth Low Junior
College'e gitti. Ardından Columbia Üniversitesi'ne kayıt oldu. 1939 yılında lisans derecesiyle bu
üniversiteden mezun oldu, 1941 yılında da kimya mastırını tamamladı. Askerliğini kimyager
olarak donanmada yaptı. Philadelphia Donanma Tersanesi'nde diğer bilim kurgu yazarı
arkadaşları Robert Heinlein ve L. Sprague de Camp'la beraber çalıştı. Daha sonra Boston
Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde biyokimya öğretmenliği yaptı ve 1951'de doçent oldu.
Isaac daha çok genç yaşlarında edebiyata olan yakın ilgisini göstermeye başladı. Yaşadığı
mahallenin kütüphanesinin en iyi okuyucusuydu ve 11 yaşında bilimkurgu yazmaya başladı.
1958'de öğretmenliği bıraktı ve yazarlığı asıl mesleği olarak seçti. İki oda, bir yazı makinesi ve
iki bin kadar kitaptan oluşan bürosunda çalışmaya başladı.
Hayatı boyunca tıp öğrenimi görmeye çalışan ancak bunu bir türlü başaramayan Asimov, 1942
1/5
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Salı, 06 Nisan 2010 07:19
yılının Sevgililer Günü'nde tanıştığı Gertrude Blugerman'la 26 Haziran 1942'de evlendi. Bu
evlilikten David (*1951) isimli bir oğlu ve Robyn Joan (*1955) isimli bir kızı oldu. Isaac ile
Gertrude, 16 Kasım 1973'de boşandılar. Asimov, çok kısa bir süre sonra Janet Opal Jeppson'la
evlendi, fakat bu evlilikten çocuğu olmadı.
Isaac Asimov, dünyanın en tanınmış ve üretken bilim kurgu yazarı kabul edilir. 45 yıl zarfında
500'ten fazla kitap ve 1600'den fazla öykü yayımladı. Kendisi bilim kurgu antolojileri ve dergileri
yayımladı, hatta çok sayıda şiir yazdı. "Vakıf" üçlemesiyle tüm zamanların en iyi bilim kurgu
esrine verilen Hugo ödülünü kazandı. "Vakıf İleri" ile en iyi roman dalında bir Hugo ödülü daha
aldı. Ancak hepsi bu kadarla sınırlı değildi: 1987'de Amerikalı Bilim Kurgu Yazarları Birliği'nin
"Özel Nebula Ödülü"nü "Bilim Kurgunun Büyük Ustası" unvanıyla birlikte aldı. Bunları daha pek
çok Hugo ve Nebula ödülleri izledi.
İlk kitabı "Zamandan Kaçış", 1950'de Doubleday tarafından yayımlandı. Asimov, "Vakıf
Üçlemesi"nin yanı sıra, robot öyküleriyle de meşhur oldu. Ancak bu dahi yazar sadece bilim
kurgu alanında çalışmıyordu. Matematiğe, fiziğe, İncil'e ve Shakespaere'e dair kitaplar da
kaleme aldı. Yazmaktan başka her şeyin kendisini kesintiye uğrattığını söylüyordu.
Isaac Asimov, Temmuz 2004'de oynamaya başlayan, başrolünü Will Smith'in oynadığı sinema
filmi "Ben, Robot"un da yazarıdır. Burada geleceğin robot dünyasının onlarca yıl önce nasıl
tanımlandığını göstermiştir. Orijinal hikayede bir robotun dinsel inancı keşfetmesini el alıyordu.
İnsan, robot ve din arasındaki ilişkiyi irdelemesi bakımından son derece ilginç ve önemli bir
eserdir.
Asimov, ünlü 3 Robot Yasası'nın da yazarıdır. Bu, yapay zekâya sahip her robotun, tehlike
oluşturmaması için yapılması gereken temel programlamadır:
1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar
görmesine izin veremez.
2) Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 1. kuralla çelişmediği sürece itaat
etmek zorundadır.
2/5
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Salı, 06 Nisan 2010 07:19
3) Bir robot 1. ve 2. kurallarla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır.
Isaac Asimov'un romanlarında pozitronik yapay beyinleri olan robotların hizmet ettiği dünyalarda
yaşayan insanların karşılaştığı olağan dışı robot hikâyeleri ağırlıktadır. Bu robotların kendilerini
sorgulaması ve insana hizmet etmek için çabalarken, başlangıçta hiç hesaplanmayan
yeteneklerin ortaya çıkması, her hikâyede okuru sürükleyen bir olay akışına dönüşür.
Her hikâyede giderek insana daha fazla benzeyen ve hizmet eden robotlarla karşılaşırız. Ancak
bir süre sonra efsanevî robot Daneel Olivaw ortaya çıkar. Bu robot bir şekilde insanların
düşüncelerini okuyabildiğini anlar. Sonra da öğrendikleriyle 3 Robot Yasası'nın kusurlu
olduğunu fark eder. Gerçek dünyada insanların tümünün yararı için tek bir insanın feda edilmesi
gerektiğinde, insanlar o kişiyi feda etmektedir. Ya da bir katili korumak mantıksızdır.
Ancak neyin iyi, neyi kötü olduğunu, üstelik o iyi ve kötünün ne kadar süreyle iyi ve kötü
olduğunu tespit etmekte güçlük çeker. Bunları düşünmekten pozitronik beyni duracak gibi
olmaktadır. Böylece Sıfır Yasası'nı bulur.
0) Bir robot, insanlığa zarar vermez ve pasif kalmak suretiyle insanlığın zarar görmesine izin
veremez.
1) Bir robot hiçbir şekilde insanoğluna zarar veremez veya pasif kalmak suretiyle zarar
görmesine izin veremez. Ancak bu kural sıfır ile çelişemez.
2) Bir robot kendisine insanlar tarafından verilen komutlara 0. ve 1. kurallarla çelişmediği sürece
itaat etmek zorundadır.
3) Bir robot ilk üç kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumak zorundadır.
Asimov'un bulduğu ve kavramlaştırdığı ilkeler, yoğun bir şekilde tartışılmaktadır. Güney
Kore'nin sınırlarda robot askerler kullanmaya başladığı, aşırı hızlı gelişen ve evlere giren robot
3/5
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Salı, 06 Nisan 2010 07:19
teknolojisi için 3 Robot Yasası'nın bir anlaşma olarak robot üreticilerince kabul edilmesi gerektiği
düşünülüyor. ASIMO adındaki robot, Asimov'un hatırasını yaşatmak için bu adı taşıyor.
Ancak Asimov'un dünyasının kapitalizm içinde mümkün olup olamayacağı, bir başka tartışmalı
durum. Özellikle 80'li yıllarda gelişmiş kapitalist ülkelerde robot teknolojisinin kullanılmaya
başlanması, pek çok işçiyi işinden etti. Ancak ilk bakışta kapitalistler için oldukça avantajlı gibi
görünen bu durumun aslında onların mezarını kazdığı kısa sürede anlaşıldı, çünkü robotlar artı
değer üretmiyor, dolayısıyla satın alma güçleri de bulunmuyor. Satın alma gücü olmayan bir
varlık tüketici de olamayacağı için kapitalizmin arz-talep döngüsü tamamlanamaz, dolayısıyla
sistem çöker. Bundan ötürü işçi gücü yerine robot gücü kullanılması, kapitalizmde mümkün
görünmüyor.
Isaac Asimov 6 Nisan 1992'de, 1983'te geçirdiği bir by-pass operasyonunda kendisine verilen
kandan kaptığı HIV enfeksiyonuna bağlı kalp ve böbrek yetmezliğinden öldü.
Aldığı ödüller:
Nebula Best Short story nominee (1965) : Founding Father
Nebula Best Short story nominee (1965) : Eyes Do More Than See
Nebula Best Novel winner (1972) : The Gods Themselves
Hugo Best Novel winner (1973) : The Gods Themselves
Hugo Best Novellette nominee (1975) : That Thou Art Mindful of Him
Nebula Best Novellette winner (1976) : The Bicentennial Man
Hugo Best Novellette winner (1977) : The Bicentennial Man
Nebula Best Novel nominee (1982) : Foundation's Edge
Hugo Best Novel winner (1983) : Foundation's Edge
Hugo Best Novel nominee (1984) : The Robots of Dawn
Nebula Best Short story nominee (1986) : Robot Dreams
Hugo Best Short story nominee (1987) : Robot Dreams
Hugo Best Novellette winner (1992) : Gold
Eserleri:
Ölü Gezegen
4/5
6 Nisan 1992: Bilimkurgu son büyük ustası Asimov'u yitirdi | Marksist.org
Ozan Tekin tarafından yazıldı.
Salı, 06 Nisan 2010 07:19
Güneşin Tanrıları
Şafağın Robotları
Kurtarıcı
Sonsuzun Tohumları
Tanrılar ve İmparatorlar
Zamandan Kaçış
İmparatorluk Kurulurken
İmparatorluk
Altın Galaksi
Gizli Tanrılar
Galaksi Çöküyor
Vakıf Kurulurken
Vakıf
Vakıf ve İmparatorluk
İkinci Vakıf
Vakfın Sınırı
Vakıf İleri
Vakıf ve Dünya
Dolu Dolu Yaşadım
Bilim ve Buluşlar Tarihi
Dün Bugün Yarın
Robot Öyküleri Antolojisi
Karadul Bulmacaları
Sonsuzluğun Sonu
Üç Robot Yasası
Uzayın Bekçileri
Melezler Venüste
Ben Robot
Güle Güle Dünya Son Öyküler
Patlayan Güneşler Üstnovaların Taşıdığı Gizler
Yeryüzü ve Uzay
Uzayın Sınırları
Bilinmeyen Tehlike
İnsanlığın Geleceği Dünyamızı Tehdit Eden Felaketler
Marslılar
Dünya Dışı Uygarlıklar
Dünya Hepimize Yeter
Asi Gezegen Tyrran
Uğursuz Gezegen Galactica
Çelik Mağaralar
-
Isaac Asimov: İnsanla Makine Arasındaki Fark
5/5