Bilgiden Rekabet Gücünec

Bilgiden rekabet gücüne Türkiye ve İzmir için bir değerlendirme ve öneriler Altan Küçükçınar Hezarfen, polimat, evrensel deha ¡  Aristo: (İ.Ö. 384 BC – İ.Ö. 322): Nizik, metaNizik, şiir, tiyatro, müzik, mantık, retorik, politika, etik, biyoloji ve zooloji ¡  İbn-­‐i Sīnā (980–1037): doktor, farmakolog, Nilozof, matematikçi, astronom, kimyacı, teolog, kadı, devlet adamı ve asker ¡  Leonardo da Vinci (1452-­‐1519): bilim insanı, mucit, ressam, heykeltıraş, mühendis, matematikçi, Nizikçi, Nilozof, simyacı, biyolog, anatomi uzmanı, jeolog, astronom, haritacı, botanikçi, tasarımcı, müzisyen, yazar, şair ¡  Son bilinen evrensel dehalar: Leibniz (1716), Goethe (1832), Helmholtz (1894) Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 2 Bilgi teorisi Hedef koyma Analiz/
sentez Bilgelik Bilgi Anlama Enformasyon Veri toplama Veri Ne? Bilgiden rekabet gücüne Nasıl? Neden? En iyisi? 20/5/2014 3 Bilginin katlanma hızı ¡  Moore yasası: Bilgi işlemcilerin hızı her 18 ayda ikiye katlanıyor. ¡  Hız ¡  Bilgi işleme ¡  Bilgi depolama ¡  Bilgiyi iletme ¡  UC Berkeley, Hal Varian, Peter Lyman ¡  2000: 1,5 milyar GB
è
2003: 3,5 milyar GB (%33 yıllık artış) ¡  Bilimsel makale sayısı: 15 yılda bir ikiye katlanıyor ¡  IBM Global Technical Services (2006): Sayısal veri 2010’da 11 saatte bir ikiye katlanacak! Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 4 Teknolojik tekillik ¡  Vernor Vinge, Ray Kurzweil: İnsanoğlunun tüm bilgisi süper-­‐makinelerde ¡  Yapay zekayla kendi kendini ve teknolojik yenilikleri geliştirebilen ¡  Geleceği tahmin etmek imkansız ¡  Gelişimin hızı çok yüksek ¡  İnsan aklı yetersiz ¡  2045! Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 5 Bilginin değeri ¡  Üretim faktörleri ¡ 
¡ 
¡ 
¡ 
Doğal kaynaklar: Arazi, hava, su,... Sermaye: Sabit sermaye, para Emek Girişimci: İnsan kaynağı, entelektüel sermaye, sosyal sermaye (BİLGİ) ¡  Bilginin üretimi ¡  Temel araştırma: Görünürde herhangi bir özel uygulaması veya kullanımı bulunmayan ve öncelikle olgu ve gözlemlenebilir gerçeklerin temellerine ait yeni bilgiler edinmek için yürütülen deneysel veya teorik çalışmalardır. ¡  Uygulamalı araştırma: Yeni bilgi elde etme amacıyla yürütülen özgün bir araştırmadır. Bununla birlikte, öncelikle belirli bir pratik amaç veya hedefe yöneliktir. ¡  Deneysel geliştirme: Araştırma ve/veya pratik deneyimden elde edilen mevcut bilgiden yararlanarak yeni malzemeler, yeni ürünler ya da cihazlar üretmeye; yeni süreçler, sistemler ve hizmetler tesis etmeye ya da halen üretilmiş veya kurulmuş olanları önemli ölçüde geliştirmeye yönelmiş sistemli çalışmadır. Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 6 Bilginin değişimi Niteliği değişiyor: Jenerik (kök) hale geliyor. Patentlerde bilimsel atıNlar artıyor. Teknoloji ve ürünlerde niteliği ve niceliği artıyor. Üretimi ve sahipliği zorlaşıyor Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 7 Ekonomide yapısal değişim: Salter (1960) ¡  Yapısal değişim, teknolojik değişmenin eşit olmayan etkisinden ve ölçek ekonomilerinden kaynaklanmaktadır. Hızlı teknik değişim ve ölçek ekonomileri geliştiren sektörler nisbi Niyat düşüşü ve yüksek oranlı çıktı artışına erişebilmektedirler. ¡  Fakat diğer sektörler bu performansı yakalayamadıkları gibi, karşılaştıkları talebin Niyat ve gelir esnekliklerine bağlı olarak, rakip malların Niyatlarının düşmesi ve gelişen sektörlerin işgücü talebinin artmasından kaynaklanan işgücü maliyeti artışı nedeni ile pazar daralması ile karşı karşıya kalabilmektedirler Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 8 Teknoloji geliştirmede riskler Teknolojik belirsizlik: Başarılı olup/
olmama Bilgiden rekabet gücüne Piyasa belirsizliği: Piyasada benimsenip/
benimsenmeme Ticari belirsizlik: Diğer üreticilerin ürünleriyle rekabet edip/
etmemeleri 20/5/2014 9 Teknolojinin Ninansmanı Bilgi/teknoloji doğası gereği teminat olamaz Teknik değerlendirme yapabilecek yetenek eksikliği Risk yüksek, maliyet yüksek Sonuç: Finansman sıkıntısı Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 10 Teoriler ¡  Neo-­‐klasik teori: Verili koşullar altında kaynak tahsisi ¡  Tam rekabetçi piyasalar: Dışlanabilirlik, rekabet, şeffaNlık ¡  Etkin kaynak tahsisi ¡  Evrimci teori: Verili koşulların değiştirilmesi, Nirmaların teknolojik yeteneklerinin art(ırıl)ması ¡  Schumpeter: Yaratıcı yıkım ¡  Teknolojik yenilikler: Yaratıcı ¡  Eski teknolojiler/sektörler/Nirmaların tasNiyesi: Yıkım Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 11 Evrimci yaklaşım ¡  Buluş-­‐yenilik-­‐yayılma doğrusunu reddeder. Bilimsel buluş Teknolojik yayılma Bilgiden rekabet gücüne Teknolojik gelişme 20/5/2014 12 Evrimci yaklaşım ¡  Evrelerin birbiri içine geçtiği, farklı aktörlerin etkileşim içinde olduğu bir sistem yaklaşımı önerir ¡  Teknolojik sistemler: Teknoloji ve endüstri (+üniversiteler, araştırma kurumları) ¡  Sınai kümeler: Teknoloji temelinde birbiri ile ilişkili Nirma ve sanayiler ¡  Ulusal İnovasyon Sistemi Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 13 Bilgi ve iletişim teknolojileri ¡  Köklü değişimlere olanak veriyor ¡  Üretim süreçlerinin örgütlenmesi ¡  Ürün teknolojilerinin yaygınlaşması ¡  İnsan gücünün verimliliği ¡  Küreselleşme! Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 14 Küreselleşme Malların serbest dolaşımı Küreselleşme İnsan kaynaklarının serbest dolaşımı Bilgiden rekabet gücüne Sermayenin serbest dolaşımı 20/5/2014 15 Teknolojik yetenek ve küreselleşme (ya da “Yapılmışı var!”) ¡  Küreselleşmenin ortaya çıkardığı çok uluslu Nirmalar ¡  AR-­‐GE faaliyetleri: Ana ülkede ¡  Düşük teknoloji sanayilerinde yerel AR-­‐GE faaliyetleri: Yerel koşullara adaptasyon ¡  Yüksek teknoloji sanayilerinde yerel Ar-­‐Ge: Yerel Nirmalarla etkileşim, yeni/
farklı teknolojileri üreten teknoloji yeteneği yüksek bölgeler/ülkeler ¡  Küresel Nirmaların katkısı: Yatırım alan ülkenin belirli bir teknolojik düzeyi yakalamasına bağlı Ulusal teknolojik yetenek “küreselleşen” dünyada hala önemini koruyor. Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 16 Teknoloji politikaları 1.  Bilim sisteminin geliştirilmesi 2.  Ar-­‐Ge faaliyetlerinin desteklenmesi 3.  Teknolojik yeniliklerin yaygınlaşması 4.  Talep yaratmaya yönelik politikalar ¡  Firma organizasyon ve emek süreçlerinin örgütlenmesi ¡  Yeni teknoloji dayalı Nirmaların oluşturulması ¡  Teknoloji ve yenilik süreçlerinin değerlendirilmesi Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 17 Teknoloji ve yenilik politikası araçları ¡  Yasal ve kurumsal düzenlemeler: fikri mülkiyet hakları, rekabetin düzenlenmesi, standartlar ¡  Kamu Ar-­‐Ge faaliyetlerinin desteklenmesi ¡  Özel sektör Ar-­‐Ge faaliyetlerinin desteklenmesi ¡  Destek hizmetlerinin sağlanması: teknoparklar, kuluçkalar, eğitim, danışmanlık ¡  Ar-­‐Ge faaliyetinde eşgüdüm: rekabet öncesi ortaklıklar, ortak araştırma merkezleri ¡  Satın alma politikası ¡  Standartlar, kılavuzlar oluşturulması Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 18 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: İlk günler… ¡  Cumhuriyet’in kuruluşu ¡  Devletçi ekonomik politika ¡  Sınırlı sermaye birikimi ¡  Sınırlı insan kaynağı ¡  Sınırlı bilimsel yetenek ¡  Sınırlı sektörel ve altyapı yatırımları Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 19 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: Planlama dönemi… ¡  1.Kalkınma Planı (1963 – 1967) ¡  Bilim ve teknoloji politikasının ilk adımları ¡  TÜBİTAK’ın kurulması (1963) ¡  TÜBİTAK, bilimsel araştırma faaliyetlerini yürütür, destekler ve koordine eder. ¡  DPT genel stratejiyi belirler. ¡  İthal ikamesi ¡  Bilimsel ve teknolojik altyapı gereksinimi en alt düzeyde ¡  KİT’ler Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 20 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: 1960’lardan 1980’lere ¡  1960’lar: 5 üniversite, 20 (çoğunluğu zirai) kamu araştırma enstitüsü ¡  Ancak bir kaç yüz araştırmacı GSYH'nin %0,3’ünü kullanıyor. ¡  1960’lar ve 70’lerde temel politika doğal bilimlerde temel ve uygulamalı araştırmanın yaygınlaştırılması (araştırma altyapısının yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi amaç) ¡  Ana aktör: Kamu ¡  Temel uygulayıcı kurum: TÜBİTAK ¡  Politika yöntemi: Arz odaklı ¡  Teknoloji edinimi: Gömülü ¡  1980’lere doğru: Ağır sanayi hamleleri ¡  İthal ikamesi ¡  Üretkenliği yüksek ölçek yoğun ve uzmanlaşmış sektörlerde büyük ölçekli kamu yatırımları ¡  İmalat sanayii yapısı yüksek teknoloji ve beceriye dayanan üretime doğru Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 21 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: Planlama dönemi ¡  Üçüncü 5 Yıllık Kalkınma Planı (1973-­‐1977) ¡  “Teknolojik gelişme” ve “teknoloji transferi” terimleri kullanılmaya başlanıyor. ¡  Teknoloji politikasının sanayi, istihdam ve yatırım politikalarıyla bütünleştirilmesi ve bazı sınai sektörlerin teknolojik yeteneklerinin geliştirilmesi ¡  Dış faktörler: Kıbrıs harekatı ve ambargo ¡  Savunma sanayiinin ilk tohumları Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 22 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: 1980’lerden 2000’lere ¡  Devletin ekonomideki rolünü küçültme ¡  Ekonomik dönüşüm: sanayi yüksek teknolojili ürünlerin gömülü olmayan biçimde transferi: Patent, lisans ve know-­‐how anlaşmaları (çok daha yüksek bir teknolojik yetenek ve gereksinim) ¡  İthal ikamesi yerine ihracata dayalı sanayi politikası ¡  Avrupa Topluluğu ile Gümrük Birliği ¡  İç pazarın yabancı Nirmalara açılması ¡  Bazı yabancı Nirmaların lisans anlaşmalarını yenilemeyerek/iptal ederek kendi pazarlarını Türk Nirmalarından koruması ¡  Yatırım ve dolayısıyla üretim: Kısa dönemde uluslararası rekabet edebilirliği yüksek fakat üretkenliği düşük kaynak ve emek yoğun sektörler ¡  Ulusal Nirmaların bazı yabancı ve uluslararası Nirmalar kadar büyümesi ve sadece ulusal değil dünya pazarlarında da kendi ürünleriyle rekabet edebilir hale gelmesi (otomotiv, TV) Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 23 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: 1980’lerden 2000’lere ¡  İlk bilim politikası belgesi: Türkiye Bilim Politikası 1983-­‐2003 ¡  Bilim ve araştırma öncelikleri listesi: elektronik mühendisliği, bilgisayar bilimi, enstrümantasyon ve telekomünikasyon ¡  Birinci öncelikte ele alınacak araştırma projeleri: entegre devreli cihaz geliştirme; mikro donanım yazılım çalışmaları; yarıiletken teknolojisi geliştirme; elektronik malzeme teknolojisi, sayısal haberleşme sistemleri, uzaktan ve uydu haberleşme sistemleri, ISDN’e uygun altyapı ve Giber optik araştırmaları; entegre devre yapım teknolojisi geliştirme; Giber optik haberleşme sistemleri ve teknolojisi ve telefon ağlarının optimizasyonu ¡  1983: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 24 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: 1980’lerden 2000’lere ¡  5. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-­‐1989) ¡  “uzun dönemli plan, hedef ve stratejilerine ve ülkenin ekonomik, sınaî ve sosyal amaçlarına uygun bir Bilim ve Teknoloji Planı hazırlanacaktır. Bahis konusu Ana Plan'ın hazırlanmasında 1983 yılında sonuçlandırılan Türk Bilim Politikası: 1983-­‐2003 konulu çalışma bir hareket noktası olarak kabul edilecektir” ¡  6. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-­‐1994) ¡  Özel İhtisas Komisyonu Raporu: Bilim-­‐Araştırma-­‐Teknoloji Ana Planı Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 25 Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) ¡  Bilim ve teknoloji politikası oluşturma yetkisi ¡  Başbakan başkanlığında toplantı ¡  Üyeler: ¡  Bakanlar (Bilim Sanayi ve Teknoloji, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gıda Tarım ve Hayvancılık, Gümrük ve Ticaret, Maliye, Milli Eğitim, Milli Savunma, Sağlık, Orman ve Su İşleri) ¡  Müsteşarlar (Ekonomi B., Kalkınma B., Hazine) ¡  YÖK, TAEK, TOBB, TRT ¡  TÜBİTAK Başkan ve Yardımcısı ¡  Diğer (üniversiteler, sanayi, sivil toplum…) ¡  Sekretarya: TÜBİTAK ¡  1989: İlk toplantı
¡  1993: BT öncelik alanları / Sınai Ar-­‐Ge destek programı Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 26 Türkiye’de bilim ve teknoloji politikası: 1980’lerden 2000’lere ¡  İlk bilim, teknoloji ve inovasyon politikası belgesi: Türk Bilim ve Teknoloji Politikası 1993-­‐2003 ¡  7. 5 Yıllık Kalkınma Planı (1996-­‐2000): Öncelikle Ele Alınması Öngörülen Temel Yapısal Değişim Projeleri Kapsamındaki “Bilim ve Teknolojide Atılım Projesi” Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 27 Yeni yaklaşım ¡  1993 Politika yaklaşımı: Bilim ve teknolojide yetenek kazanmak ve bu bilimsel ve teknolojik yeteneği ekonomik ve sosyal faydaya dönüştürmek ULUSAL İNOVASYON SİSTEMİ Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 28 Ulusal İnovasyon Sistemi ¡  Freeman (1987): “etkinlikleri ve etkileşimleri ile yeni teknolojileri oluşturan, ithal eden, değiştiren ve yayan kamu ve özel kesim kuruluşlarının ağı” ¡  OECD (1998): “Bir ülkede yenilik ve teknolojik yayılmanın hızını ve yönünü̈ etkileyen piyasa ve piyasa dışı kurumlar” 1.  Teknolojik yenilik faaliyetinde bulunan (özel ve kamu) Girmalar 2.  Araştırma kuruluşları 3.  Bilim sistemi 4.  Destek ve köprü kuruluşlar 5.  Finansman kuruluşları 6.  Politika geliştiren, uygulayan ve değerlendiren kuruluşlar Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 29 Ulusal İnovasyon Sistemi Aktörleri ¡  Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu ¡  Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ¡ 
¡ 
¡ 
¡ 
¡ 
TÜBİTAK KOSGEB TPE TÜRKAK TSE ¡  Diğer bakanlıklar ¡ 
¡ 
¡ 
¡ 
¡ 
Ekonomi Maliye Milli Eğitim Kalkınma Sağlık, Milli Savunma, Çevre ve Şehircilik, .... ¡  Üniversiteler ve kamu araştırma merkezleri ¡  YÖK ¡  TÜİK ¡  TTGV ¡  TGB’ler ve araştırma merkezleri ¡  STÖ’ler ¡ FİRMALAR ve ŞEMSİYE ÖRGÜTLER Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 30 Plan ve Stratejiler ¡  Vizyon 2023: Bilim ve Teknoloji Politikaları (2004) ¡  Teknoloji Öngörüsü ¡  2002-­‐2023 Strateji Belgesi ¡  Bilim ve Teknoloji Politikaları Uygulama Planı (BTP-­‐UP) 2005-­‐2010 (2005) ¡  Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (2007-­‐2010) ¡  Ulusal Yenilik Stratejisi (2008-­‐2010) ¡  Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) 2011-­‐2016 ¡  Bilim ve Teknoloji Ulusal İnsan Kaynağı Strateji ve Eylem Planı 2011-­‐2016 Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 31 Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 32 Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) ¡  2004: Ar-­‐Ge ve inovasyon için bütün paydaşların harekete geçirilmesi ¡  Amaçlar ¡  Ülkemiz insanının yaşam kalitesini yükseltmek, ¡  Toplumsal sorunlara çözüm bulmak, ¡  Ülkemizin rekabet gücünü artırmak ve ¡  Bilim ve teknoloji kültürünü topluma mal etmek ve yaygınlaştırmak ¡  Ana hedeNler ¡  Ar-­‐Ge’ye olan talebi artırmak, ¡  Ar-­‐Ge personelinin sayısını ve niteliğini artırmak, ¡  Ar-­‐Ge harcamalarının Gayri SaNi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki payını artırmak Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 33 Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (UBTYS) 2011-­‐2016 ¡  Dikey eksenler ¡  Ar-­‐Ge ve yenilik kapasitesinin güçlü olduğu alanlarda hedef odaklı yaklaşımlar, ¡  İvme kazanmamız gereken alanlarda ihtiyaç odaklı yaklaşımlar, ¡  Çeşitli alanlarda yaratıcılığın destekleneceği tabandan yukarı yaklaşımların hayata geçirilmesi hedeNlenmektedir.
¡  Gereksinimler ¡  BTY insan kaynaklarının geliştirilmesi ¡  Araştırma sonuçlarının ticari ürün ve hizmete dönüşümünün teşvik edilmesi ¡  Çok ortaklı ve çok disiplinli Ar-­‐Ge ve yenilik işbirliği kültürünün yaygınlaştırılması ¡  KOBİ’lerin yenilik sisteminde daha güçlü aktörler olmalarının teşvik edilmesi ¡  Araştırma altyapılarının TARAL’ın bilgi üretme gücüne katkısının artırılması ¡  Ülkemizin çıkarları doğrultusunda uluslararası BTY işbirliğinin etkinleştirilmesi Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 34 GSYH içinde Ar-­‐Ge’ye ayrılan pay (Kaynak: TÜİK) 1.00 0.92 0.90 0.80 0.72 0.73 2007 2008 0.85 0.84 2009 2010 0.86 0.70 0.60 0.54 0.50 0.40 0.47 0.48 1999 2000 0.53 0.59 0.60 2005 2006 0.52 0.48 0.37 0.30 0.20 0.10 0.00 1998 Bilgiden rekabet gücüne 2001 2002 2003 2004 2011 2012 20/5/2014 35 GSYH içinde Ar-­‐Ge’ye ayrılan payın sektörel dağılımı (%) (Kaynak: TÜİK) Yüksek Öğretim 100% 7.3 6.7 6.2 7.4 7 10.4 8 Özel Sektör 11.6 11.2 33.8 35.6 Kamu 10.6 12 12.6 11.4 11.3 11 40 42.5 43.2 45.1 47.4 46 45.5 43.9 2009 2010 2011 2012 90% 80% 31.6 38 33.4 33.7 28.7 23.2 24.2 70% 41.3 44.2 60% 50% 40% 30% 61.1 55.3 60.4 58.9 64.3 66.3 67.9 54.6 53.2 48.2 20% 43.8 10% 0% 1998 1999 2000 Bilgiden rekabet gücüne 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20/5/2014 36 TZE araştırmacı sayısı (x1000) (Kaynak: TÜİK) 90 82 80 72 70 64 58 60 53 50 50 43 39 40 30 19 20 1998 1999 23 23 24 2000 2001 2002 33 34 2003 2004 20 10 0 Bilgiden rekabet gücüne 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20/5/2014 37 Bilimsel yayın sayısı (Kaynak: Thomson’s ISI Web of Science) 30,000 25,000 23,077 25,018 23,851 21,876 20,000 19,572 18,120 15,222 15,000 14,275 13,310 10,648 10,000 8,975 6,659 5,433 5,000 0 2000 2001 Bilgiden rekabet gücüne 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20/5/2014 38 TPE’ye patent başvurusu sayısı (Kaynak: TPE) 5000 4543 4528 4500 4087 4000 3500 3250 3000 2588 2268 2500 1838 2000 1500 935 1000 500 1090 685 207 276 277 337 1999 2000 2001 414 490 0 1998 Bilgiden rekabet gücüne 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20/5/2014 39 Ar-­‐Ge ve inovasyona yönelik doğrudan devlet desteği (M cari SGP ABD doları) (Kaynak: TÜBİTAK) 2500 1929 2000 1500 1361 1392 2007 2008 1222 1013 1000 675 592 500 0 2003 Bilgiden rekabet gücüne 2004 2005 2006 2009 20/5/2014 40 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (Kaynak: BST Bakanlığı) TGB'lerde Nirma sayısı Teknoloji geliştirme bölgeleri 2000 50 45 43 1800 39 1600 35 31 28 1200 1000 30 25 22 20 800 1800 1859 20 1515 16 600 12 1154 1254 15 802 400 5 0 40 37 1400 200 45 500 2 10 604 5 318 0 0 169 2001 2002 2003 Bilgiden rekabet gücüne 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20/5/2014 41 20 yılda... ¡  Bilimsel yayın sıralaması (SCI) ¡  41 (1990)
ä
18 (2010) ¡  Özel sektör tarafından gerçekleştirilen Ar-­‐Ge’nin oranı ¡  20,4% (1990) ä
42,5% (2010) ¡  GSYH içinde Ar-­‐Ge oranı ¡  0,32% (1990) ä
0,84% (2010) ¡  10.000 çalışan içinde Ar-­‐Ge personel yoğunluğu ¡  7,5 (1990) Bilgiden rekabet gücüne ä
28 (2010) 20/5/2014 42 HedeNler ¡  2013 hedeNleri ¡  Ar-­‐Ge harcaması/GSYH: 2% ¡  Özel sektör Ar-­‐Ge harcaması/GSYH: %1,2 ¡  Araştırma Personeli: 150.000 TZE ¡  2023 HedeNleri ¡  Ar-­‐Ge harcaması/GSYH: % 3 ¡  Özel sektör Ar-­‐Ge harcaması/GSYH: % 2 ¡  Araştırmacı sayısı: 300.000 bin TZE ¡  Özel sektör araştırmacı sayısı: 180.000 TZE Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 43 Küresel rekabetçilik endeksi (2013-­‐2014) ¡  Türkiye bu yıl bir basamak düşerek 44. sıraya geldi. (59, 43, 44) ¡  Türkiye verimlilik tabanlı ekonomiden, yenilik tabanlı ekonomiye geçiş aşamasındadır. ¡  Faktörler ¡  Kurumlar (56.) ¡  Altyapı (49.) ¡  Makroekonomik ortam (76.) ¡  Sağlık ve temel eğitim (59.) ¡  Yüksek öğretim (65.) ¡  Teknolojik yeterlilik (58.) ¡  Pazar büyüklüğü (16.) ¡  Yenilik (50.) Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 44 İzmir ¡  9 üniversite (174 toplam) ¡  116 bin öğrenci (4 milyon toplam) ¡  8 bin öğretim üyesi (120 bin toplam) ¡  Girişimcilik ve Yenilikçilik Endeksi ¡  İYTE: 6., Ege Üniversitesi 14. ¡  TÜBİTAK destekleri üniversite kaynaklı başvurular (2007-­‐2010) ¡  İzmir 30 başvuru, İstanbul 16 başvuru, Ankara 12 başvuru (1/3 başarı oranı) ¡  TÜBİTAK 1501+1507 (2007-­‐2010) ¡  419 başvuru, 259 kabul (%62), İstanbul 1212/2016: %60, Ankara 593/932: %64 ¡  SAN-­‐TEZ (2007-­‐2010) ¡  84 başvuru, 39 kabul (%46), İstanbul 60/115: %52, Ankara 84/165: %51 ¡  İşletmelerde bağımsız Ar-­‐Ge birimi: %15 ¡  3 Teknoloji Geliştirme Bölgesi Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 45 Patent başvurularının illere göre dağılımı (Kaynak: TPE) 2500 2000 1500 İSTANBUL ANKARA BURSA İZMİR 1000 KOCAELİ 500 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 46 Yüksek potansiyelli sektörler ¡  Bilşim ¡  Biyomedikal Sanayi ¡  Endüstriyel Havalandırma, İklimlendirme ve Soğutma Cihazları ¡  İşlenmiş Meyve-­‐Sebze, ¡  Kimyasal Maddeler (Plastik Hammadde, Boya ve Temizlik Maddeleri) ¡  Tekstil ¡  Yenilenebilir Enerji (Rüzgar, Güneş, Biokütle ve Jeotermal Enerji) ve Çevre Teknolojileri Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 47 Ulusal Destekler KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) KOSGEB TÜBİTAK TTGV 7-­‐9/11/2012 48 Neden Ar-­‐Ge’ye destek? ¡  Doğası gereği risk ¡  Ticarileşme sürecini besleyen ¡  Ulusal öncelikleri destekleyen ¡  İstihdam ¡  İhracat ¡  İthalatın ikamesi ¡  Bölgesel kalkınma KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 49 Destek için uygunluk ¡  Projelerde Oslo ve Frascati Kılavuzlarındaki tanımlar ve kavramlara uygunluk ¡  Oslo Kılavuzu: Yenilik ¡  Yeni ürün ¡  İyileştirilmiş Ürün ¡  Süreç YeniliğI ¡  Frascati Kılavuzu: Ar-­‐Ge: ¡  İnsan, kültür ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalar KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 50 Tanımlar ¡  Yeni ürün, önceden üretilenlere göre özellikleri veya öngörülen kullanımları önemli derecede farklılaşan üründür. ¡  İyileştirilen ürün, performansı önemli derecede artırılan veya güçlendirilen üründür. ¡  Süreç yeniliği, yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş üretim yöntemlerinin uygulanmasıdır. KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 51 Ürün yeniliği ¡  Mevcut bir ürünün iyileştirilmesi/geliştirilmesi ¡  Firma için yeni bir ürün geliştirilmesi ¡  Firma için yeni bir ürün platformu geliştirilmesi ¡  Ülke için yeni bir ürün geliştirilmesi ¡  Dünya için yeni bir ürün geliştirilmesi KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 52 Süreç yeniliği ¡  Maliyet düşürücü veya standart/kalite yükseltici sonuçların elde edilmesi amacıyla yeni tekniklerin geliştirilerek uygulanması ¡  Üretimle ilgili olarak yeni bir yöntem veya teknoloji geliştirilmesi KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 53 Destek kapsamı dışı ¡  Mal veya hizmetin işlevsel ve teknik özelliklerini değiştirmeyen tasarım değişiklikleri ¡  Rutin güncellemeler/küçük değişiklikler ya da iyileştirmeler ¡  Diğer ürünlerden önemli ölçüde farkı bulunmayan özel ürünler ¡  İmalat ve lojistik sistemlerinde sınırlı değişiklikler KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 54 Ar-­‐Ge aşamaları ¡  Kavramsal tasarım ¡  Kavram geliştirme ¡  Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü ¡  Teknoloji geliştirme ¡  Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar ve benzeri çalışmalar ¡  Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları ¡  Prototip üretimi ¡  Pilot tesisin kurulması ¡  Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 55 ULUSAL Destekler-­‐TÜBİTAK ¡  1301 -­‐ Bilimsel ve Tekn. İşblğ. Ağları ve Platf. Kurma Girişimi Proj. (İŞBAP) ¡  1501 -­‐ Sanayi Ar-­‐Ge Projeleri Destekleme Programı ¡  1503 -­‐ Proje Pazarları Destekleme Programı ¡  1505 -­‐ Üniversite-­‐Sanayi İşbirliği Destek Programı ¡  1507 -­‐ KOBİ Ar-­‐Ge Başlangıç Destek Programı ¡  1509 -­‐ Uluslararası Sanayi Ar-­‐Ge Projeleri Destekleme Programı ¡  1511 -­‐ Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı ¡  1512 -­‐ Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı ¡  1513-­‐ Teknoloji Transfer ONisleri Destekleme Programı ¡  1514 -­‐ Girişim Sermayesi Destekleme Programı (GİSDEP) ¡  1601 -­‐ Yenilik Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik D.P. ¡  1602 -­‐ TÜBİTAK Patent Destek Programı ¡  1007 -­‐ Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini D.P. KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 56 Ulusal destekler-­‐KOSGEB ¡  Ar-­‐Ge, İnovasyon, Endüstriyel Uygulama Desteği: ¡  Proje Desteği ¡  Tematik Proje Desteği: Öncelik alanlarında projeler ¡  İşbirliği-­‐Güçbirliği Desteği ¡  Girişimcilik Desteği ¡  Genel Destek ¡  Kredi faiz destekleri KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 57 Ulusal Destekler-­‐BSTB ¡  TeknoGirişim Desteği ¡  Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ¡  Ar-­‐Ge Merkezleri ¡  San-­‐TEZ ¡  Teknolojik Ürün Yatırımları KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 58 Püf noktalar ¡  Ne yapmak istiyorsunuz? ¡  Neden yapmak istiyorsunuz? ¡  Nasıl yapacaksınız? ¡  Neden siz yapmalısınız? KOSGEB Bursa Hizmet Merkezi 7-­‐9/11/2012 59 Sonuç ¡  Sanayimiz, makroekonomik belirsizlik altında rekabet avantajını uzun yıllar boyunca düşük işgücü maliyeti üzerinden sağlamıştır. Göreceli olarak güç kazanan bazı sektörler, bu avantajlarını teknolojik üstünlükle perçinleyememişlerdir. ¡  Türkiye’de bilim, teknoloji, inovasyon ve bunlara dayalı kalkınma konusunda çok farklı destekler vardır. ¡  Yararlanıcıların bu destekler arasından hedeNlerine uygun olanlarını belirleyerek başvuru yapması gereklidir. ¡  Nitelikli insan kaynağı projelerin tasarlanmasında ve yürütülmesinde en önemli faktörlerden biridir. Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 60 Teşekkürler… Altan KÜÇÜKÇINAR, ineo Danışmanlık [email protected] www.ineo.com.tr Bilgiden rekabet gücüne 20/5/2014 61