16 - Yürüme Analizi

KİNEZYOLOJİ
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
1
YÜRÜME ANALİZİ
2
YÜRÜME ANALİZİ
Yürüyüş : Yer çekim merkezinin öne doğru yer
değiştirmesi ile birlikte gövdenin ekstremitelerinin
ritmik alternatif hareketleri olarak tanımlanır.
Biomekanik yönden yürüyüş, dengenin ritmik olarak
kaybedilip kazanılması olarak açıklanır.
3
YÜRÜME ANALİZİ
Gait Cycle (Yürüme Periyodu): Bir alt ekstremitenin
topuk vuruşu ile aynı alt ekstremitenin takip eden
topuk vuruşu arasında geçen zamandır. 2 ana
gruba ayrılır:
1) Stance Phase (Duruş Fazı)
2) Swing Phase (Sallanma Fazı)
Yetişkinlerde duruş fazı yürüme periyodunun %60’ını
kapsarken sallanma fazı %40’ını kapsar.
4
YÜRÜME ANALİZİ
DURUŞ FAZI;
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Topuk vuruşu
Topuk teması
Taban teması
Orta duruş
Topuk kalkışı
İtme fazı
Parmak kalkışı
5
YÜRÜME ANALİZİ
Duruş fazı 0 noktasında toğuk vuruşu ile başlar.
Yürüme periyodunun %10’una kadar topuk teması
devam eder.
%10-%40 arasında 2 olay iç içe görülür.
6
YÜRÜME ANALİZİ
1) Foot flat hareket eden ekstremitenin ayak
tabanının yere temasıdır.
Mid stance ise yine ayak tabanının yere temasıdır
ancak mid stance’de ağırlık ekstremite üzerine
tamamen binmiştir.
7
YÜRÜME ANALİZİ
2) Foot flat’te diz eklemi 15-20º fleksiyonda iken Mid
stance’de diz eklemi <10-15º fleksiyondadır.
3) Foot flat’te Quadriceps eksentrik kasılırken mid
stance’de Quadricepste izotonik kontraksiyon söz
konusudur.
8
YÜRÜME ANALİZİ
İtme fazının %40’ında topuk kalkışı başlarken
%60’ında parmaklar yerden kalkar.
Gravite merkezinin öne doğru aktarılmasını sağlayan
itme fazıdır ve plantar fleksörlerin kuvvetli
aktivasyonunu gerektirir.
9
YÜRÜME ANALİZİ
SALLANMA FAZI;
1) Akselerasyon –
Hızlanma
2) Mid Swing –
Orta Sallanma
3) Deselerasyon Yavaşlama
10
NORMAL YÜRÜYÜŞ
1) Gravite merkezinin vertikale yer değiştirmesi:
Yetişkin bir erkekte gravite vertikale yer
değiştirmesinin miktarı ortalama 5 cm’dir.
Trochantor major ile crista iliaca arasında kalça
stabilizatörü olan gluteus medius ekstremite üzerine
ağırlık binince kasılır, pelvisi karşı tarafta yukarı
kaldırır ve kendi tarafına doğru pelvisi düşürür
(aşağı ve laterale çeker.)
11
NORMAL YÜRÜYÜŞ
2) Gravite merkezinin laterale yer değiştirmesi
Laterale yer değiştirme miktarı da yetişkin erkeklerde 5
cm kadardır. Gluteus medius kasılırken stabilize ettiği yeri
aşağı ve laterale doğru çeker.
3) Pelvik rotasyon
Pelvis ağırlık taşıyan ekstremite etrafında eksternal
rotasyon yaparken ağırlık taşımayan ekstremite etrafında
internal rotasyon yapar. İki taraflı 8-10º kadardır.
12
NORMAL YÜRÜYÜŞ
4) Pelvik tilt
Pelvisin horizontal düzleme göre ağırlık taşıyan
tarafta aşağı düşmesi, karşı tarafta ise yukarı yer
değiştirmesidir. Sağ-sol toplam değer 10º kadardır.
13
NORMAL YÜRÜYÜŞ
5) Destek yüzeyinin genişliği
Kumda yürütülen kişinin her iki topuğunun orta
noktaları birleştirilir. Bu 2 eksen arası mesafe destek
yüzeyinin genişliğini verir.
Normal değeri 5-10 cm arasındadır. 5 cm altına
düşerse addüksiyon yürüyüşü, 10 cm üstüne
çıkarsa abdüksiyon yürüyüşü ortaya çıkar.
14
NORMAL YÜRÜYÜŞ
6) Yürüyüşün ahengi (Kadens)
Dakikada atılan adım sayısı yürüyüşün ahengini
belirler.
Dakikadaki adım sayısı 70 ve altında ise yavaş
yürüyüş, 90-110 arası ise normal yürüyüş, 130 ve
üzerinde ise hızlı yürüyüş olarak adlandırılır.
15
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında ayak bileği
eklemi kinematik analizi:
Topuk vuruşu: Nötral pozisyonda
Taban teması: 15º plantar fleksiyonda
Orta duruş fazı: 3-5º dorsifleksiyonda
16
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında ayak bileği
eklemi kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Topuk vuruşu: Önden geçer.
Dorsifleksiyon momenti
En çok ekstansör digitorum longus ve
ekstansör hallucis longus aktif
Topuk vuruşu sonrası plantar fleksiyon
momenti
Dorsifleksör kaslar ayağın yere
çarpmasını önlemek için eksentrik
kasılırlar
Taban teması sonrası maksimum plantar
fleksiyon momenti
Dorsifleksörler pasifleşirken plantar
fleksörler aktifleşirler.
Orta duruş fazında önden geçer ve
dorsifleksör momenti
Orta duruş fazı öncesi gastrocnemius,
soleus, tibialis posterior, fleksör
digitorum longus ve peroneus longus
aktivitesi artar.
17
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında diz eklemi
kinematik analizi:
- Topuk vuruşundan hemen önce tam
ekstansiyonda
- Topuk vuruşundan hemen sonra 178º
ekstansiyonda
- Taban temasında 15-20º fleksiyonda
- Orta duruş fazında 10-15º fleksiyonda
18
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında diz eklemi
kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Topuk vuruşundan önce önden geçer.
Topuk vuruşundan hemen sonra arkadan
geçer.
Quadricepste eksentrik kontraksiyon
Taban temasında arkadan geçer.
Quadricepste izotonik kontraksiyon
Orta duruş fazında arkadan geçer
Erken orta duruş fazında quadriceps
aktif, orta duruş fazı sonuna doğru
eklem merkezinin önüne kayar ve diz
kontrolü pasif.
19
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında kalça
eklemi kinematik analizi:
- Topuk vuruşu: 30º fleksiyon
- Taban teması: 20º fleksiyon
- Orta duruş fazı: Nötral
20
DURUŞ FAZI
Topuk vuruşu ile orta duruş fazı arasında kalça
eklemi kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Topuk vuruşunda önden geçer ve
fleksiyona zorlar.
Gluteus maksimus, hamstringler ve
erektör spinalar aktif
Taban temasında önden geçer ve
fleksiyona zorlar.
Gluteus maksimus ve adduktor
magnus çalışır. Hamstring aktivitesi
azalır.
Orta duruş fazında arkadan geçer ve
kalçayı arkaya doğru rotasyona zorlar.
İliopsoas, rectus femoris ve
abdominaller aktif
21
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında ayak
bileği eklemi kinematik analizi:
- Orta duruş fazı: 3-5º dorsifleksiyon
- Topuk kalkışı: 15º dorsifleksiyon ve sonrasında
35º plantar fleksiyon
- Parmak kalkışı: 20º plantar fleksiyon
22
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında ayak
bileği eklemi kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Orta duruş fazında 3,5-4 cm önden geçer.
Topuk kalkışında daha önden geçer ve
dorsifleksiyon momenti artar.
Plantar fleksör aktivitesi (Gastro-soleus)
Parmak kalkışında iyice öne kayarak
tarsometatarsal seviyeden geçer.
23
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında diz
eklemi kinematik analizi:
- Orta duruş fazı: 10-15º fleksiyon
- Topuk kalkışı: Ekstansiyon
- İtme fazı-parmak kalkışı: 40º fleksiyon
24
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında diz
eklemi kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Orta duruş fazında arkadan geçer. Fleksör Quadriceps aktif
moment hakim
Topuk kalkışında önden geçer. Ekstansör
moment hakim
Gastrocnemius maksimum aktif.
İtme fazı ve parmak kalkışından arkadan
geçer. Fleksör moment hakim
Quadriceps aktivitesi
25
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında kalça
eklemi kinematik analizi:
- Orta duruş fazı: Nötral
- Topuk kalkışı: 10-15º hiperekstansiyon
- İtme fazı-parmak kalkışı: 20º hiperekstansiyon
26
DURUŞ FAZI
Orta duruş fazı ile parmak kalkışı arasında kalça
eklemi kinetik analizi:
Eksternal Kuvvet
İnternal Kuvvet
Orta duruş fazında arkadan geçer. Kalça
ekstansiyona zorlanır
İliopsoas aktif
Topuk kalkışında arkadan geçer.
İliopsoas aktif
İtme fazı ve parmak kalkışından arkadan
geçer. Maksimum ekstansör moment
oluşur
İliopsoas inaktif, adductor longus ve
adductor magnus pelvis stabilizasyonu
sağlar
27
SALLANMA FAZI
Ayak bileği eklemi:
- Tibialis anterior
- Ekstansör digitorum longus
- Ekstansör hallucis longus
• Ekstremitenin boyunu kısaltmak
28
SALLANMA FAZI
Diz eklemi:
- Parmak kalkışını takiben fleksiyona devam eder.
- Orta sallanmada 65º maksimum değerine ulaşır.
• Merdiven çıkarken minimum 65º, maksimum 90º
diz fleksiyonu
29
SALLANMA FAZI
- Parmak kalkışı ile birlikte Quadriceps kasının
görevleri
1) Posteriorda topuk kalkışının seviyesini ayarlamak
2) Bacağın öne doğru salınımını başlatmak
30
SALLANMA FAZI
- Sallanma fazı sonunda topuk vuruşundan hemen
önce;
• Bacağın hareketinin hızını kesmek
• Topuk vuruşunun doğru ve kontrollü bir şekilde
yapılmasını sağlamak için hamstringler aktifleşir:
31
SALLANMA FAZI
Kalça eklemi:
- Sallanma fazı başında: Nötral
- Orta sallanmaya kadar: Fleksiyon
- Orta sallanmada: 25º fleksiyon
32
SALLANMA FAZI
Akselerasyon
Orta Sallanma
Deselerasyon
Kalça
10º ekstansiyon
20º fleksiyon
25º fleksiyon
Diz
40º fleksiyon
65º fleksiyon
Ekstansiyon
Ayak
Bileği
20º plantar fleksiyon
Nötral
Nötral
33
TEŞEKKÜRLER
ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK
34