SiSTEM LPG

SiSTEM LPG
KAPSAMLI REHBER
SiSTEM LNG
Değerli iş ortağımız,
Dünyanın en büyük LPG dağıtım grubu SHV Gas’ın bir üyesi olan İpragaz,
1961 yılından beri dünyadaki tüm teknik gelişmeleri izliyor, ülkemizde
uygulamaya koyuyor. Yenilikçi felsefesiyle İpragaz, sadece belli sektörler
için değil tüm ülke için fark yaratan ilklere imza atıyor. İlk LPG tüp dolumu,
ilk Sistem LPG (Dökmegaz) servisi, ilk resmi belgeli otogaz istasyonu...
Yarattığı istihdam ve Türkiye’nin dört bir yanına taşıdığı güven, yıllar içinde
İpragaz’ı LPG sektörü lideri konumuna yükseltti. Bu konumu uzmanlığı
sayesinde korumaya devam ediyor.
Bu büyük güç, sizlerin enerji ihtiyacını da kusursuz hizmet ağı ve kaliteli
ürünleriyle karşılamaya hazır.
1961’den Bu Yana Dönüm Noktaları
1966
1962
1961
Eureka Metal A.Ş. adıyla kuruldu.
İzmit Yarımca’da, Türkiye’nin ilk
Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG)
dolum tesisini faaliyete geçirdi.
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı
(TPAO) ile birleşti.
Rakamlarla İpragaz
1999
İpragaz, Türkiye’nin en büyük
25 firması arasında bulunuyor.
Aynı zamanda Türkiye’de faaliyet
gösteren özel şirketler içinde
1994’ten beri, “En çok vergi
ödeyen ilk 50 firma” arasında.
1992
Şirketin, Tüplügaz, Dökmegaz ve
Otogaz segmentlerinde 81 ilde
yaygın teşkilat ağı bulunuyor.
İpragaz’ın teşkilat ağı rakamlarla
şöyle:
10 Tüplü Satış Müdürlüğü,
9 Tüplü Saha Ofisi,
9 Dökme ve Otogaz Satış
Müdürlüğü,
2 Dökme ve Otogaz Satış
Ofisi ve Bürosu,
34 LPG Dolum Tesisi ve
Tüp&Emtia Deposu
3 LPG Stoklama Terminali
İpragaz, bu iş yerlerinde görev
yapan yaklaşık 630 personeli ve
2000’i aşkın bayisiyle Türkiye’ye
enerji vermeye devam ediyor.
Özelleştirilen İpragaz, Fransız
Primagaz bünyesine katıldı.
Primagaz’ın da dünyanın en büyük
LPG dağıtım firması Hollandalı SHV
Gas tarafından satın alınmasıyla
İpragaz, SHV ailesinin bir parçası
haline geldi.
LPG
LPG
Sistem LPG
Konutta Sistem LPG
Kullanım İhtiyacına Göre Sistem LPG
İş Yerinde Sistem LPG
Sistem LPG Kolaylıkları
Sistem LPG Teknik Özellikleri
petrol gazı (Liquified Petroleum
LPG sıvılaştırılmış
Gas) anlamına gelir. Sıvı halde, basınç
Hava içinde % 2 ile % 9 oranı arasında bulunması
patlama riskini doğurur.
altında ve ortam sıcaklığında depolanır. Bütan ve
Propan gazlarının karışımıdır. Bu gazlar, normal
şartlar altında gaz halindedir. Basınç altında sıvılaştırılır.
LPG, petrol veya doğal gazdan üretilmektedir. LPG
üretimi doğal gaz üretim artışı paralelinde her yıl
% 2 oranında artmaktadır.
Dünyada ilk olarak 1810 senesinde İngiltere’de
kullanılmaya başlanmıştır. LPG ülkemizde ticari
olarak; Miks LPG (% 30 Propan ve % 70 Bütan) ve
Propan (% 95 ve üzeri saflıkta) olarak piyasaya
sürülmektedir.
Sıvı halde taşınan ve depolanan LPG, gaz fazında
tüketilir. Renksiz ve kokusuzdur. Yanıcı ve parlayıcı
özelliğe sahiptir. Suda çok az çözünür. Gaz kaçaklarının
anlaşılabilmesi için LPG, merkaptanlar ve kükürt
bileşenleri ile kokulandırılır.
ÖZELLiKLER
İpragaz, konutlarda ve küçük sanayi dökmegaz
uygulamalarında Propan, büyük sanayi dökmegaz
uygulamalarında ise Mix LPG kullanmaktadır.
MiKS LPG
BiRiM
°C
°C
°C
°C
(15°C’de)
(15°C’de)
1 kg Gazın Tam Yanması İçin Gerekli Özgül Hava Miktarı
GAZ HALiNDE
(15°C’de)
(15°C’de)
°C
°C
1 m3 Gazın Tam Yanması İçin Gerekli Özgül Hava Miktarı
(15°C)
(20°C)
(38°C)
(50°C)
DiĞER ÖZELLiKLER
°C
°C
8
0,508
1,969
12,15
90,50
11.945
11.070
0,584
1,712
12,02
92,00
11.735
10.920
0,560
1,786
12,06
91,55
11.798
10.965
2.019
0,538
1.980
2.850
22.218
20.590
23,87
272
6,51
8,95
12,30
17,50
2.703
0,407
2.008
2.800
28.868
26.863
31,03
238
0,82
1,85
2,60
4,10
2,28
0,439
2.000
2.815
26.899
25.000
28,88
248
2,53
3,98
5,51
8,91
LPG
YAKITLARIN EŞDEĞERLiLiKLERi (Alt Isıl Değer Üzerinden)
kg
eflde€er
kg
eflde€er
m3
eflde€er
kg
eflde€er
kg
eflde€er
kg
eflde€er
kg
eflde€er
kWh
eflde€er
kg
eflde€er
MiKS LPG
PROPAN
DO⁄AL GAZ
KÖMÜR
MOTORiN
F.OiL 04
F.OiL 06
ELEKTRiK
LNG
92
1
0,994
1,333
2,831
1,167
1,242
1,310
11,886
0,922
11.070
92
1,006
1
1,342
2,849
1,175
1,250
1,318
11,962
0,928
1 m3 DO⁄AL GAZ
8.250
92
0,750
0,745
1
2,123
0,875
0,932
0,982
8,915
0,691
1 kg KÖMÜR
5.500
65
0,353
0,351
0,471
1
0,412
0,439
0,463
4,199
0,326
1 kg MOTORiN
10.200
85
0,857
0,851
1,142
2,425
1
1,064
1,122
10,183
0,790
1 kg F.OiL 04
9.700
84
0,805
0,800
1,074
2,279
0,940
1
1,054
9,570
0,742
1 kg F.OiL 06
9.200
84
0,764
0,759
1,018
2,162
0,891
0,948
1
9,077
0,704
860
99
0,084
0,084
0,112
0,238
0,098
0,104
0,110
1
0,078
11.935
92
1,085
1,078
1,447
3,071
1,266
1,348
1,421
12,897
1
ALT ISIL
DE⁄ER kcal
ORT. VERiM
1 kg MiKS LPG
11.000
1 kg PROPAN
YAKIT
1 kWh ELEKTRiK
1 kg LNG
9
1973 yılından
SiSTEM LPG Türkiye’de
bu yana, bir çok önemli
sektörde büyük sanayi işletmelerinin Dökme LPG
ihtiyaçlarını kesintisiz olarak karşılayan İpragaz, 1993
yılında ilk kez küçük tanklı toprak üstü ve toprak altı
sistemlerini uygulayarak İpragaz Sistem LPG’yi
oluşturdu.
yönelik bir çözüm getirerek enerji kullanımında yeni
bir dönem başlattı.
İpragaz Sistem LPG, farklı türlerdeki enerji ihtiyaçlarını
(ısıtma, pişirme, sıcak su, soğutma, elektrik gibi) tek
bir merkezden karşılayabileceğiniz ekonomik ve pratik
bir enerji sistemidir. Yakıt olarak Propan ve Miks LPG
kullanır.
Bu sistem sayesinde İpragaz hem küçük işletmelerin
hem de villaların tüm enerji ihtiyacını karşılamaya
SiSTEM LPG’NiN
AYRICALIKLI DÜNYASI
• Her an aracı olmadan İpragaz çalışanlarından
hizmet alma avantajı
• Kalibrasyon hassasiyeti sağlanmış, dış
ortam şartlarından etkilenmeyen, sistem güvenliği
yüksek, arıza riski minimize edilmiş Türkiye’nin
ilk, Avrupa’nın en büyük elektronik sayaçlı araç
filosuyla güvenli hizmet
• Sevkiyat sonrası anında faturalama kolaylığı
sağlayan ve manuel sistemlerde rakamsal
hataları, fatura kaybolmalarını, ödeme takip
zorluğu gibi problemleri ortadan kaldıran “Araçta
Faturalama Sistemi”
• Depozito ve LPG ödemelerini kredi kartıyla
yapma imkanı
10
• Konut müşterilerinin 3. parti aracılara yaptırması
gereken tüm işlerin (Tank temel çukurunun ve
boru hattı kanalının kazılması, dere kumu temini,
çukur ve kanalların dolgusu, tank kaide betonunun
hazırlanması vs.) müşterinin talebi dahilinde ücret
karşılığında İpragaz tarafından yapılması
• Konut kullanıcılarına ücretsiz verilen “İpragaz
Sistem LPG Sigorta Paketi” hizmeti
• Dünya standartlarındaki ekipmanlar
• Üretimden montaja kadar İpragaz’ın deneyimli
ve uzman personeli tarafından kontrol
edilerek İpragaz güvencesiyle sunulan ürünler
• Tanker şoförlerini profesyonel eğitmenlerin
gözetiminde her yıl yenilenen müşteri memnuniyeti
eğitimine tâbi tutarak sertifikalandırma sistemi
• İthal ürünlerin bağımsız test kuruluşlarına kalite
kontrolünü yaptırma imkanı
SiSTEM LPG
KONUTTA SiSTEM LPG
Konut için üretilen İpragaz Sistem LPG’de, Propan
gazı kullanılır. Propan gazının yüksek buharlaşma
özelliğinden dolayı bu sistemde buharlaştırıcı üniteler
kullanılmaz. Böylece elektrik enerjisi gerekmediğinden
enerji tasarrufu da yapılır. Konutlarda Sistem LPG
ısınma, pişirme, sıcak su eldesi, soğutma ve elektrik
üretimi gibi bir konutun her türlü enerji ihtiyacını tek
bir merkezden karşılamak üzere kullanılır.
KONUTLARDA
SiSTEM LPG’NiN
ÜSTÜNLÜKLERİ
• Konutun tüm enerji ihtiyaçlarını tek bir
merkezden kontrol
• Uzman personelle teknik servis,
bakım, dolum ve dağıtım süreçlerinde
7/24 kesintisiz hizmet
• Sayaçlı tanker filosundaki tüm araçlarda
anında faturalama sistemiyle güvenli ve
hızlı hizmet
• Alternatif enerji kaynaklarına göre daha
yüksek yanma verimi ve ısıl değer
• Yanma sırasında is, koku ve kurum
yaratmadığı için temiz bir ortam
• Online sipariş, mail order gibi hayatınızı
kolaylaştıracak uygulamalar
• Yangın ve deprem vanalarıyla standartın
üzerinde güvenlik paketi (Opsiyonel)
11
KULLANIM iHTiYACINA GÖRE SiSTEM LPG
1- BiREYSEL SiSTEM
Villa ya da müstakil tip konut sakinlerinin tüm enerji ihtiyaçlarını bir merkezden
karşıladıkları sistemdir.
Gaz Hattı
Sıcak Su Hattı
12
SiSTEM LPG
• Konut sahibiyle standart tip depozitolu sözleşme
imzalanır.
• LPG fatura ödemesi opsiyon süresi içinde havale
olarak ya da teslimat anında kredi kartıyla yapılır.
• Tank depozitolu olarak teslim edilirken, sistem ücret
karşılığında kurulur.
• Tank depozito ve Sistem LPG kuruluş bedelinin
ödemesi peşin, kredi kartıyla, opsiyon süresi içinde
havale yolu ya da mail order talimatıyla yapılır.
• LPG teslimatı minimum 400 kg için yapılır.
• Faturalandırma İpragaz tankerinde sevkiyat anında
gerçekleştirilir.
Elektrik Hattı
Kalorifer Tesisatı
13
2- MERKEZi SiSTEM
Apartman ya da site sakinlerinin tüm enerji ihtiyaçlarını bir merkezden karşıladıkları
sistemdir. İpragaz site yönetimiyle muhataptır. Sistem LPG tankının seviyesi İpragaz
tarafından takip edilir ve seviye düştüğünde sevkiyat gerçekleştirilir.
• Site yönetimiyle sözleşme imzalanır.
• Tank emanet olarak teslim edilirken, sistem
ücret karşılığında kurulur.
• LPG teslimatı minimum 400 kg için yapılır.
• Faturalandırma İpragaz tankerinde sevkiyat
anında gerçekleştirilir.
• LPG fatura ödemesi opsiyon süresi içerisinde
havale ya da teslimat anında kredi kartıyla yapılır.
• Sistem LPG kuruluş bedelinin ödemesi peşin,
kredi kartıyla, opsiyon süresi içinde havale yolu
ya da mail order talimatıyla yapılır.
LPG Stok Tankı
Servis Kutusu
LPG Stok Tankı
Yıkanmış
Kum
Korozif İzoleli Toprak Altı
Boru Tesisatı
(PE Boru/PE Kaplı
Çelik Boru)
14
SiSTEM LPG
MERKEZi SiSTEM
Üst Havalandırma
Alt Havalandırma
2. Kademe
Regülasyon
Kutusu
Brülor
Gaz
Dedektörü
Kalorifer
Kazanı
15
3- NETWORK SiSTEMi
Villa ya da apartman sitelerindeki sakinlere yönelik abone odaklı tasarlanmış bir
sistemdir. Tüm sistem abonelerine aynı tank üzerinden çekilen tesisatlarla enerji
sağlanır. Sistem LPG tüketimleri, her bir abone tesisatı üzerine sayaç konularak
İpragaz tarafından takip edilir. Ödemeler her bir abonenin Sistem LPG kullanımına
göre gerçekleştirilir.
Bu sistemin iki ayrı kullanım şekli bulunmaktadır.
A- Kullan Öde
Enerji tüketimlerini abone bazında ölçmek için
her bir abone tesisatı üzerine standart tip G4
doğal gaz sayacı konulur. Sistem LPG tüketimleri
sayaçlardan okunarak, kullanılan miktar ay
sonlarında aboneye fatura edilir.
Sözleşme Muhatabı
Siteler inşaat aşamasındayken muhatap
müteahhit, site yönetimi ya da kooperatiflerdir.
Site sakinleri yerleşimlerini tamamladıktan sonra
muhatap villa veya daire sahipleri yani gerçek
abonelerdir.
Gaz
Dedektörü
Sayaç
Kombi
Sözleşme Tipi
• Müteahhit, site yönetimi ya da kooperatifle
villa/apartman dairelerindeki sistemlerin kuruluş
ve Sistem LPG tedarik şartlarının belirlenmesiyle
ilgili özel protokol yapılır.
• Site sakinleriyle standart tip abone sözleşmesi
yapılır.
Ocak
Sistem Kurulumu
Sistem LPG tankı emanet olarak verilir, ekipman
ve tesisat ücret karşılığında kurulur.
Teslimat
Tanktaki Sistem LPG seviyesi İpragaz tarafından
takip edilir ve seviye düştüğünde sevkiyat
gerçekleştirilir.
Faturalama
Abone sayaçlarının ay sonlarında okumasını
takiben, faturalar LPG tüketimleri dahilinde yasal
süreler içinde posta yoluyla abonelere ulaştırılır.
Ödeme
• LPG ödemesi opsiyon süresi içerisinde havale,
mail order veya kredi kartıyla gerçekleştirilir.
• Ekipman, tesisat, bakım, abonelik bedeli ve
depozito ödemesi, opsiyon süresi içerisinde
havale, kredi kartı veya mail order yoluyla tahsil
edilir.
16
2. Kademe
Regülasyon
Kutusu
SiSTEM LPG
NETWORK SiSTEMi
LPG
Stok Tankı
LPG
Stok Tankı
Servis Kutusu
Yıkanmış Kum
17
B- Ön Ödemeli Sistem
Enerji tüketimlerini kullanıcı bazında ölçmek ve gaz
yüklemesi yapabilmek için her bir tesisat üzerine akıllı
tip ön ödemeli G4 doğal gaz sayacı konulur. Müşteriye
sayaç yükleme kartı verilir. Müşteri, gaz kullanmak
istediği zaman kullanmak istediği gaz miktarı kadar
İpragaz’a ödeme yapar ve bu ödeme karşılığı müşteri
kartına yükleme yapılır. Müşteri bu kartı sayaca okutur
ve sayaç okutulan miktarda gazın geçişine izin verir.
Sözleşme Muhatabı
Siteler inşaat aşamasındayken muhatap müteahhit,
site yönetimi ya da kooperatiflerdir. Site sakinleri
yerleşimlerini tamamladıktan sonra muhatap villa
veya daire sahipleri yani gerçek abonelerdir.
Sözleşme Tipi
• Müteahhit, site yönetimi ya da kooperatifle
villa/apartman dairelerindeki sistemlerin kuruluş ve
Sistem LPG tedarik şartlarının belirlenmesiyle ilgili
özel protokol yapılır.
• Site sakinleriyle standart tip abone sözleşmesi yapılır.
18
Sistem Kurulumu
Sistem LPG tank emanet olarak verilir, ekipman ve
tesisat ücret karşılığında kurulur.
Teslimat
Abonenin ödemesini takiben, çipli karta kontör
yüklemesi yapılır.
Faturalama
Yasal süreler içerisinde postayla teslim edilir.
Ödeme
• LPG ödemesi, kontör yüklemesi yapılmadan önce
nakten veya kredi kartıyla yapılır.
• Ekipman, tesisat, bakım, abonelik bedeli ve depozito
ödemesi, opsiyon süresi içerisinde havale, kredi
kartı veya mail order yoluyla tahsil edilir.
SiSTEM LPG
AVANTAJ PAKETLERi
1
3
VIP PAKET HiZMETi
Sistem LPG kurulurken aracılara yaptırılması
gereken ancak taahhüt sorunu oluşturan tüm
inşaat ve tesisat işleri de ücret karşılığında
İpragaz tarafından yapılır.
2
GAZ ve SiSTEM LPG SiGORTA
PAKETi
Müşterilerimiz, Sistem LPG’yi kurdururken ilk
LPG siparişlerini de birlikte verirse, İpragaz’ın
özel sigorta paketine ücretsiz olarak sahip
olur. Sigorta firmasından sağlanan bu paket,
20.000 TL’ye kadar hırsızlık, yangın, terör,
su basması gibi risklere karşı eşya sigortası,
konut yardım paketi gibi güvencelerin yanı sıra
çilingir hizmetleri, cam kırılması, dahili su ve
elektrik tesisatı gibi sorunların giderilmesine
yönelik yardım sunar.
TELEMETRY SiSTEMi
Bu paketin kabulü durumunda, tanktaki gaz
seviyesini uzaktan izleme olanağı tanıyan
Telemetry Sistemi İpragaz tarafından ücret
karşılığı kurulur. Bu sistemle İpragaz; müşteriye
SMS'le LPG seviye bilgisini verirken, müşterinin
otomatik takip talimatı olması durumunda,
müşteri tankının LPG seviyesi minimuma
düştüğünde otomatik dolum hizmeti vererek
Sistem LPG konforunun kesintisiz olmasını
sağlar.
4
GÜVENLiK PAKETi
A- Yangın Vanası
Yangın esnasında gazı otomatik olarak kesen
özel vana, tüm Sistem LPG sahiplerine verilen
bir hizmettir.
B- Deprem Vanası
Deprem esnasında gazı bina dışında otomatik
olarak kesen özel vana, talep doğrultusunda
alınabilir.
TELEMETRY SiSTEMi
İpragaz Merkez
SMS
İpragaz’dan Takip
Tanker
Evden Takip
Seviye
Göstergesi
19
iŞ YERiNDE SiSTEM LPG
İpragaz, iş yerlerinde kullanım ihtiyacına göre
LPG’yi Propan ya da Miks LPG olarak sunmaktadır.
İpragaz Sistem LPG, küçük veya büyük sanayi
işletmelerinin, tüm enerji ihtiyaçlarını bir merkezden
karşılar.
TURiZM SEKTÖRÜ
GIDA SEKTÖRÜ
OTELLER
Gıda işletmeleri için çevre temizliği ve çevrenin
korunması vazgeçilmezdir.
İpragaz Sistem LPG; otellerdeki enerji sistemleriyle
uyumlu çalışarak, enerji ihtiyacını bir merkezden
karşılar.
İpragaz Sistem LPG’de kullanılan LPG, diğer
yakıtların yanmaları sonucu ortaya çıkan is, koku
ve kurum gibi atıklar oluşturmaz.
İçeriğinde kükürt bileşenleri yoktur. Bu nedenle
alternatif yakıtların aksine çevreye zarar vermez,
is, koku ve kurum gibi atıklar oluşturmaz.
Oteller ve turizm işletmeleri için çevre temizliği ve
çevrenin korunması vazgeçilmezdir. İpragaz Sistem
LPG’de kullanılan LPG, çevre dostudur.
Direkt yanma gerektiren ortamlarda bile güvenle
kullanılabilir.
RESTORANLAR VE DiNLENME TESiSLERi
Sistem LPG, mutfaktaki tüm cihazlarla uyumlu
çalışır ve kesintisiz enerji verir. Böylece aşçılar
enerji, tedarik ve stok kontrol gibi vakit alan işlerde
harcadıkları zamanı yeni lezzetler yaratmak için
kullanabilir.
20
İpragaz Sistem LPG’de kullanılan Propan gazı
çevre dostudur.
SiSTEM LPG
KÜÇÜK SANAYi iŞLETMELERi
Sistem LPG, kurutma fırınları, ısıl işlem fırınları,
tekstil, ergitme ocakları, pişirme fırınları, buhar
kazanları, kızgın yağ kazanları, radyant ısıtıcılar,
endüstriyel mutfak cihazları ve sıcak su
kazanlarıyla uyumlu olarak çalışarak, işletmenizin
ihtiyacı olan enerjiyi bir merkezden karşılar.
TARIM VE HAYVANCILIK
TAHIL VE KURUTMA
İpragaz Sistem LPG, tarım sektöründe temiz yakıt
kullanımıyla çevrenin korunması, tahıl kurutmada
kullanılan yakıtların ürün üzerinde oluşturdukları
kalite bozucu olumsuz etkilerin (hijyen, kararma,
koku vs.) ortadan kaldırılması ve yakıt veriminin
artırılıp kurutma maliyetlerinin azaltılması amacıyla
tarım ve hayvancılık sektöründe kullanılmaktadır.
SERALAR
Seralarda bitki gelişimi için istenen nem ve homojen
ısı dağılımı Sistem LPG’yle elde edilebilir. Propan
gazının yanması sonucu ortaya su buharı çıkar.
Böylece ısıtma sırasında hava kurumaz ve bitki
gelişimi için daha uygun ortamlar elde edilir.
Ayrıca radyant sistemlerle uyumlu olarak çalışan
propan gazıyla homojen ısı dağılımı sağlanır ve
sera sıcaklığı istenilen koşullarda tutulabilir.
TAVUK ÇiFTLiKLERi
Sistem LPG kullanılan kümeslerdeki civciv
gelişimleri çok daha hızlı olabilir. Çünkü Propan
gazı yanma sonucu kümesin havasını kurutmaz.
Sistem LPG ile çalışan radyant sistemlerde dışkıdan
ve suluktan oluşan nem ışınlarla kurutulur ve civciv
altlığı sürekli kuru kalır. Bu, verim ve hijyen sağlar.
Ayrıca, radyant ısıtıcılarla homojen ısı dağılımı
sağlanarak yığılmalardan kaynaklanan civciv
ölümleri engellenir.
21
ÖDEME KOLAYLIKLARI
1
Kredi Kartıyla Ödeme
İpragaz; LPG ödemelerini kredi kartıyla ya da anlaşmalı
bankalardan havale masrafı olmadan yapma imkânı
sunar. Böylece LPG ödemelerinizi banka kuyruğuna
girmeden evinizden ödersiniz. Ödeme opsiyon
süreleriniz kredi kartı son ödeme tarihine kadar uzatılır
ve bu sistem, finansal olarak size esneklik sağlar.
2
Müşteri Bilgi Kartı
Sistem LPG Kart’ta, özel hesap numaranız, havalelerinizi
ücretsiz olarak gönderebileceğiniz banka IBAN ve hesap
numaraları, size en yakın bölge müdürlüğü ve dolum tesisinin
telefon numaraları bulunur. Yapacağınız ödemelerinizde
kartınızdaki bilgilerden yararlanarak vakit kazanabilirsiniz.
3
Araçta Faturalama Sistemi
Tüm sayaçlı tanker filosunda son teknolojiye uygun olarak
kurulan “araçta faturalama sistemi” sayesinde, manuel
sistemde oluşabilecek aksaklıklar ortadan kaldırılmıştır.
Faturanız postayla değil anında elinize geçtiği için, zamanında
ulaşma problemi de ortadan kalkar. Ayrıca faturanıza tüm
teslimat bilgilerinin detayları da işlenir. Böylece verdiğimiz
sevkiyat hizmetinin takibi ve geliştirme çalışmaları da kolaylıkla
yapılabilir.
4
İnternet Fırsatları
Sistem LPG siparifllerinizi ve ödemelerinizi www.ipragaz.com.tr adresinden de yapabilirsiniz.
Ayr›ca bu adresten size özel bilgilere ulaflabilir, geliflmeleri takip edebilirsiniz.
Kredi Kart›
Bu sistemde neler var?
• Sistem LPG fiyatlar›
• Cari y›l içinde faturalanm›fl sevkiyat detaylar›
• Talebiniz do€rultusunda, cari hesap durumlar›
• Müflteri bilgilerinizi güncelleme imkân›
‹nternetten ödemenizi nasıl yapabilirsiniz?
Kredi Kart›
‹nternetten
ilk kez ifllem
yap›yorsan›z
Dökme Gaz
Siparifli ve Ödemesi
www.ipragaz.com.tr
adresine girin.
22
“Dökme Gaz Siparifli ve
Ödemesi” butonuna t›klay›n.
“‹lk Girifl ‹çin” yazan butona
t›klayarak formu doldurun,
bir flifre oluflturun ve
sipariflinizi verin.
Sipariflinizin ödemesini
hemen yapmak isterseniz,
diledi€iniz kredi kart›n›
kullan›n ve ödeme ifllemini
gerçeklefltirin.
SiSTEM LPG
TEKNiK ÖZELLiKLERi
LPG Buharlaşma Eğrisi
LPG, sıcaklık ve basınç değişimine göre gaz ve
sıvı faz halinde bulunur. Sıvı fazı, belirli bir sıcaklık
ve basınç altında gaz fazı haline gelir. Sıcaklık
arttıkça LPG’nin basıncı artar, düştükçe azalır.
LPG BUHAR BASINCI DEĞERLERi
Bar
Tabloda LPG’nin sıcaklıklara göre buhar basıncı
değerlerini görebilirsiniz.
LPG Çiğlenme/Sıvılaşma Eğrisi
LPG oda sıcaklığı ve atmosferik basınçta gaz
halinde bulunur. Basınçla faz değiştirdiği belli
bir sıcaklık derecesi ya da sıcaklıkla faz
değiştirdiği belli bir basınç değeri vardır.
LPG sistemlerinde gaz fazı borularındaki sabit
bir çalışma basıncı için çevre sıcaklığının düşmesi,
LPG’nin gaz fazından sıvı faza geçmesine neden
olur. Buna “LPG çiğlenmesi” denir. Çiğlenme
sabit bir çevre sıcaklığında, gaz fazı borularındaki
LPG basıncının artırılmasıyla da gerçekleşebilir.
LPG sistemleri yandaki grafik yardımıyla LPG’nin
çiğlenmeyeceği basınç-sıcaklık değerlerine göre
yapılmalıdır. Grafikte de görüldüğü gibi, propan
için çiğleşme sıcaklıkları çok düşüktür.
Konutlardaki merkezi enerji sisteminde propan
kullanıldığı için çiğleşme sorunu yaşanmaz.
24
LPG YOĞUŞMA BAŞLANGIÇ DEĞERLERi
SiSTEM LPG
Tankların Gaz Verme Kapasiteleri
LPG, tank içinde basınç altında, doymuş sıvıgaz fazı karışımı halindedir. Gaz fazında kullanılan
LPG, enerji ihtiyacına göre değişen debide, belirli
bir basınç altında kullanım yerine sevk
edilmektedir.
10m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi
LPG’nin buharlaşması için gereken ısı enerjisi,
doğal olarak dış ortamdan veya buharlaştırıcıdan
(gaz tüketim miktarı yüksekse) elde edilmektedir.
Buharlaşma için gerekli enerjinin dış ortamdan
elde edilmesi, tamamen tank ve dış ortam
arasındaki ısı transferiyle ilişkilidir.
Dolayısıyla bir tankın gaz verme kapasitesi, tank
içindeki akışkan sıcaklığına, dış ortam sıcaklığına,
ısı geçiş yüzey alanına ve bu iki ortam arasındaki
ısı geçiş parametrelerine bağlıdır. Bir tankın gaz
vermesi esnasında tank içindeki karışımın kütlesi
ve sahip olduğu enerji zamana bağlı olarak
azalmaktadır.
5m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi
Tüm bu faktörler göz önüne alınarak, çeşitli
büyüklükteki tank hacimlerinin sıcaklık ve LPG
seviyelerine göre gaz verebilme kapasiteleri
aşağıda verilmiştir. Daha yüksek miktarda gaz
debisine ihtiyaç duyulduğunda sisteme
buharlaştırıcı ilavesi yapılmalıdır.
1.75m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi
3m3 PROPAN STOK TANKI GAZ VERME KAPASiTESi
25
Sistem LPG Tanklarının Toprak Üstü Uygulamaları
M
L
H3
Kapı
S
N
F
S
A
ØD
S
S
H
E
B
Sistem LPG Tankı, Temel Betonu ve Tank Havuzu Ölçüleri
TANK ÖLÇÜLERi
AĞIRLIK
KAPASiTE
BETON ÖLÇÜLERi
ÇiT ÖLÇÜLERi
ANKRAJ
SAPLAMASI*
TANK HACMi
(Litre)
1.750
1.000 2.470
630
1.360
392
830
4.500 3.000
250 4.500 3.000 1.800
M16
3.000
1.200 2.900
675
1.360
706
1.430
5.000 3.200
250 5.000 3.200 1.800
M16
5.000
1.200 4.740
675
3.200
1.112
2.380
7.000 3.200
250 7.000 3.200 1.800
M16
10.000
1.650 5.090
900
2.800
2.140
4.760
7.000 3.650
250 7.000 3.650 1.800
M16
* Ayakların dördü birden yere sabitlenecektir.
26
SiSTEM LPG
Sistem LPG Tanklarının Toprak Altı Uygulamaları
G
L
s
s
F
A1
Yıkanmış
Kum
ØD
Yıkanmış
Kum
H2
Beton Kaide
s
s
H1
E
B1
K
Sistem LPG Tankı, Temel Betonu ve Tank Havuzu Ölçüleri
TANK ÖLÇÜLERi
TANK
A⁄IRLI⁄I
LPG
KAPASiTESi
BETON ÖLÇÜLERi
HAVUZ
ANKRAJ
ÖLÇÜLERi SAPLAMASI*
TANK HACMi
(Litre)
1.750
1.000 2.470
630
1.360
392
830
3.000 1.750 250 1.305 3.500 2.000
M16
3.000
1.200 2.900
675
1.360
706
1.430
3.500 2.000 250 1.535 4.000 2.200
M16
5.000
1.200 4.740
675
3.200
1.112
2.380
5.500 2.000 250 1.535 6.000 2.200
M16
10.000
1.650 5.090
900
2.800
2.140
4.760
6.000 2.500 250 1.975 6.500 2.650
M16
* Ayakların dördü birden yere sabitlenecektir.
27
Uygun Boru Çapı Seçim Tablosu
Sistem LPG tesisatında kullanılan boru çapları, gazın
debisi, basıncı, kullanılan borunun uzunluğu gibi
faktörlere göre değişmektedir. Boru içindeki gazın
akışı sırasında sürtünmeler sebebiyle ve boru
boyunca, bağlantı elemanlarında ve armatürlerde
yerel kayıplar nedeniyle basınç düşer. Müsade edilen
1. Kademe Basınç Hattı Boru Çapının Belirlenmesi
İşletme Basıncı 500 mbar
basınç düşme oranı, işletme üst basıncının %5’i
kadardır.
Aşağıda 1. ve 2. kademe basınç hatlarında, bu
kriterlere göre çelik boru seçim tabloları verilmiştir.
2. Kademe Basınç Hattı Boru Çapının Belirlenmesi
İşletme Basıncı 30 mbar
Vana ve Fittinglerin Yarattığı Dirençlerin Eşdeğer Boru Uzunlukları (Metre)
Boru Çapı
Vana ve Fittingler
DiRSEK 90˚
DiRSEK 45˚
T BiRLEŞTiRME
Y FiLTRE (Eşit boru çapında)
Y FiLTRE (Büyük boru çapına çıkış)
GLOB VANA
KÜRESEL VANA
ANA KESME VANASI
28
SiSTEM LPG
Kanal ve Duvar Geçiş Detayları
Sistem içindeki boru donanımı, mümkün olduğu
kadar doğrudan iletilmeli, dirsek kavis gibi akışı
sınırlayıcılar mümkün olduğu kadar az sayıda
olmalıdır. Binaların dışındaki boru donanımı, toprak
altında veya toprak üstünde tesis edilebilir. Karayolu,
demiryolu, cadde ve sokak altlarına tesis edilen boru
donanımının, araç hasarlarına karşı korunması için
gerekli tedbirler alınmalıdır. Toprak altına tesis edilen
boru donanımı, toprak özellikleri dikkate alınarak
korozyona karşı korunmuş olmalıdır. Aşağıda kanal
ve duvar geçiş uygulama detayları verilmiştir.
Boru Kanalı Kesiti
200
D
200
Toprak
250
PE Boru Olursa 500 mm
Yıkanmış Kum
200
İkaz Bandı
D
PE İzoleli
Çelik LPG Borusu
Gaz Borusu Duvar Geçiş Detayı
Sıkıştırılmış Kum
100
İzolasyon
Gaz Borusu
PVC Boru
Yol Geçişi Boru Kanalı ve Kapak Detayı (*)
NPL 100x100x5
100
200
D
200
Bina Dışı
Bina İçi
100
100
Ankraj
250
Q 188/188 Hasır Çelik
(Çift Kat)
200
İkaz Bandı
Çelik LPG Borusu
PE İzoleli-PE Boru
Yıkanmış Kum
D
100
BS 25 B.A. Betonu
150
200
400+D
80
NPU 80
Q 188/188 Hasır Çelik
(Çift Kat)
200
550+D
* Kanalda su birikimini önlemek için %1 eğim verilecektir.
29
Tank Aksesuarları
Dolum Valfi
Emniyet Valfi
Seviye Göstergesi
30
Likid Alma Valfi
1. Kademe Regülatör
Multivalf
1
4
6
2
5
3
Dökme LPG Tankları Yerleştirme Kuralları
• Toprak altı Sistem LPG tanklarıyla ilgili emniyet
mesafeleri, emniyet valfi, doldurma ağzı ve sıvı
seviye göstergesi blöfünden ölçülmelidir. Bu
durumda toprak altı tankının herhangi bir kısmının,
binaya veya üzerine bina yapılabilecek arsa sınırına
uzaklığı 3 m’den az olmamalıdır.
• Su kapasitesi 0,5 m3 veya daha büyük olan tankların
binalara olan mesafeleri dikkate alınırken binadan
1,5 m’den fazla çıkıntı yapan ve emniyet valfi çıkış
ağzından yüksek bina kısımları varsa emniyet
mesafesi çıkıntı mesafesinin en az %50’si kadar
daha fazla olmalıdır. Bu mesafe çıkma dış yüzey
ile tankın yerleştirildiği noktanın dikeyine, yatay
olarak ölçülmelidir. Hiçbir halde bina duvarına olan
mesafe çizelgede verilen değerden az olmamalıdır.
Bu husus emniyet valfi çıkış ağzından 15 m veya
daha yüksek olan çıkmalı binalara uygulanmamalıdır.
(Detay-1)
Detay 1
x 1.5m ise min 3 m
x
x>1
• Su kapasiteleri 0,5 m3 veya daha büyük tanklardan
meydana gelen çoklu toprak altı tankları uçları ve
kenarları vinç ve benzeri makinelerle kolaylıkla
ulaşabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
• Su kapasitesi 0,5 m3’den küçük tanklardan meydana
gelen ve toplam su kapasitesi 2 m3’den fazla olan
tank gruplarına, her bir tankın su kapasitesi yerine
toplam su kapasitesi dikkate alınarak Çizelge-1’de
(TS 1446) verilen emniyet mesafesi uygulanmalıdır.
• Depolama alanında birden fazla tank grubu
bulunduğu durumlarda tank grupları arasında mesafe
en az 7,5 m olmalıdır. Tankların bu şekilde
32
.5 m
LPG Tankı
ise
[3+
(x/2
5 m3
)] m
yerleştirilmesi durumunda gruptaki tanklara, tanklar
arası emniyet mesafesi uygulanmalıdır.
• Tankların 3 m yakınına kadar yanıcı madde
bulundurulmamalı ve bu mesafedeki kuru ot gibi
kolay tutuşabilen maddelerin bulunması
engellenmelidir.
• Toprak üstü LPG tanklarının hiçbir parçası anma
gerilimi 0,6-10,5 kV arasında olan enerji (elektirik
nakli) hatlarının dikey doğrultusunda, her yönden
2m; 10,5 kV’nin üzerindeki elektrik nakil hatlarında
ise her yönden 7,5 m yatay doğrultudaki mesafede
bulunan sahaya yerleştirilmemelidir. (Detay-2)
SiSTEM LPG
Detay 2
• Toprak üstü Sistem LPG tankları (0,5 m3 ve üzeri)
ile parlama noktası 90°C’nin altındaki motorin, gaz
yağı, benzin, kerosen, fuel oil vb. bir sıvı ihtiva eden
tanklar (2,5 m3 ve üzeri) arasındaki yatay mesafe
en az 6 m olmalıdır.
• Sistem LPG tanklarının etrafı, havalandırmayı
sağlayacak şekilde asgari % 50 atmosfere açık
olmalıdır.
• Sistem LPG tankıyla oksijen veya gaz halindeki
hidrojen tankları arasındaki asgari mesafe TS 1446
Çizelge-2’ye uygun olmalıdır.
• Tanklar bina içerisine yerleştirilmemelidir.
• Sistem LPG tankları projelendirilirken yakınında
elektrik cihazları (aydınlatma, klimalar, vantilatör,
brülör vb), rogar, kuyu ve çukur yerler olup olmadığı
dikkate alınmalıdır.
Çizelge-2 (TS 1446)
4,5
-
6
7,5
-
-
-
4,5
-
6
15
-
-
-
-
-
-
-
3
7,5
-
-
-
-
7,5
15
33
Basınç Sınıfları (Örnek)
1. Kademe
Regülasyon
Gaz
Dedektörü
Ocak
Kombi
LPG Stok Tankı
+0.00
2. Kademe
Regülasyon Kutusu
Alçak Basınç
P<500 mBar
Orta Basınç
500<P<1000 mBar
Yüksek Basınç
P>1000 mBar
Domestik Tank Uygulamaları (Apartman ve Siteler)-(Örnek)
NETWORK SiSTEMi
MERKEZİ SiSTEMi
Gaz Dedektörü
Ocak
Sayaç
Kombi
2. Kademe
Regülasyon
Kutusu
Üst
Havalandırma
Alt Havalandırma
LPG Stok Tankı
Servis Kutusu
Korozif İzoleli
Toprak Altı Boru Tesisatı
(PE Boru/PE Kaplı Çelik Boru)
Yıkanmış
Kum
LPG
Stok Tankı
NOTLAR
1- Temiz Hava Girişi Tank Yönünde Olmayacaktır.
2- Egzoz ve Temiz Hava Girişi Aynı Yönde Olmayacaktır.
Gaz
Dedektörü
Brülör
Kalorifer
Kazanı
Domestik Tank Uygulamaları (Müstakil Konut ve Villa)-(Örnek)
KAZAN DAiRESi KOT ÜSTÜNDE
2. Kademe
Regülasyon
Kutusu
Kombi
Gaz Dedektörü
+0.
LPG Stok Tankı
Servis Kutusu
00
Ocak
Korozif İzoleli
Toprak Altı Boru Tesisatı
(PE Boru/PE Kaplı Çelik Boru)
NOTLAR
1- Temiz Hava Girişi Tank Yönünde Olmayacaktır.
2- Egzoz ve Temiz Hava Girişi Aynı Yönde Olmayacaktır.
Endüstriyel Tip 2. Kademe
Regülasyon Kutusu Detayı
Yıkanmış
Kum
Konut Tipi 2. Kademe
Regülasyon Kutusu Detayı
Regülatör
Manometre
3/4” Solenoid Valf
Manometre
Regülatör
1/2” Filtre
3/4” Filtre
1/2” Solenoid Valf
3/4” Küresel
Doğal Gaz Vana
1” Küresel
Doğal Gaz Vanası
1/2” Küresel
Doğal Gaz Vana
1/2” Küresel Doğal Gaz
Vanası Kombi Hattı İçin
İşletmelerde Sistem LPG Tesisat Detayı (Örnek)
Tel Örgü
40 cm
2. Kademe
Regülasyon
Kutusu
(Endüstriyel Tip)
Konsol
LPG Tank
Dreyn
%1 Eğim
Gaz
Dedektörü
Buharlaştırıcı
SHC 40 Çelik Malzeme Tank Sahası
Korozyon Önleyici İzoleli
Toprak Altı Boru Tesisatı
(PE Kaplı Çelik Boru)
NOTLAR
1- Hat uzunluğu >25 m ise dreyn yapılacaktır.
(Dreyn hattı kör tapa ile kapatılacaktır.)
2- Kazan dairesi zemin altı ise bina girişine mutlaka
solenoid vana konulacaktır.
Toprak Altı Katodik Koruma Uygulaması (Örnek)
Yıkanmış
Kum
Ölçü Kutusu
Mg Anot
Kablo/Tank
İrtibatı
CuCuSO4
V>850mV
Beton Kaide
36
Katodik Koruma Çalışıyor
Mg Anot
SiSTEM LPG
Yapılmış olan en mükemmel izolasyonlarda bile, daima elektrik akımını geçirebilen mikro gözenekler
bulunmaktadır. Eğer tanka katodik koruma uygulanmazsa; bu mikro gözenekler ve kaplama bozuklukları,
korozyon açısından büyük tehlike yaratır. Tankların katodik korumasında, magnezyum anotlu katodik
koruma metodu uygulanmaktadır. Bu sistemde; anot, tank malzemesi olan karbon çelikten daha baz bir
metalden oluştuğundan elektrik akımını sağlayan metal iyonunun transferini üzerine alır ve tankın korozyona
uğramasını engeller.
Katodik Koruma Uygulama Talimatı
• Toprak altındaki katodik koruma yapılan yer ile
toprak üstü kısımlar birbirinden elektriksel olarak
izole edilir.
• Tank büyüklüğüne göre seçilen uygun sayıda anot
torbasının dikey olarak yerleştirmesi tavsiye edilir.
(Bağlantı kablosunu, anot torbasını çukura sarkıtmak
için kullanmayın.)
• Her bir anot torbası 2-3 kova su ile ıslatılır.
Bu bağlantılar ya zift dökülerek ya da polietilen bant
ile izole edilir.
• Ölçü kutusu olan tanklarda anot kablo uçları ölçü
kutusundaki köprüye bağlanır.
• Üreticinin montaj talimatı göz önünde bulundurulur.
• Tank çukuru, tamamıyla korozif özelliği olmayan
dere kumuyla doldurulur.
• Ölçü kutusu olmayan tanklarda tank mapaları
kazılarak anot kablo uçları bu mapalara bağlanır.
Toprak Üstü Tank Topraklama Tesisatı Uygulaması (Örnek)
Beton Kaide
1/2 Galvaniz Boru
(Tanker Topraklaması İçin)
0.6 mm Bakır Tel
(Çıplak Mono)
10 cm
30 cm
Çinko Kaplı Civata
ile Bağlantı
Bakır Topraklama Çubuğu (Ø 2 cm)
30 cm
150 cm
37
Toprak Altı Tank Kurulum Aşamaları
38
Öncelikle keflif yap›l›r.
‹pragaz’›n LPG Yetkili Personel Belgesi’ne sahip
uzman mühendis ve teknisyenleri, Sistem
LPG’nin kurulumunun gerçeklefltirilece€i sahan›n
TSE 1446 Standardı ve Binaların Yangında
Korunması Hakkındaki Yönetmelik’te belirtilen
güvenlik flartlar›na uygun olup olmad›€›n› titizlikle
inceler, sistem ve kurulumun fiziki flartlar› dahilinde
kurulum plan›n› haz›rlar.
Teklif ve sözleflme haz›rlan›r.
‹pragaz’›n uzman mühendis kadrosu, Sistem
LPG’nin öngörülen fiziki flartlar dahilinde kurulum
projelerini haz›rlar. Haz›rlanan kurulum projeleri
do€rultusunda sistem fiyat teklifi ve sözleflmesi
haz›rlanarak, müflteriye sunulur.
Tank çukuru aç›l›r.
Sistem LPG depolama tank› için ‹pragaz
uzmanlar›n›n gözetiminde keflif çal›flmalar›nda
belirlenen bölgeye tank çukuru aç›l›r.
Ankraj saplamal› zemin betonu dökülür.
Tank çukurunun aç›lma ifllemi tamamland›ktan
sonra tank›n yerlefltirilece€i has›r çelikli beton
at›l›r ve ankraj saplamalar› yerlefltirilir.
Tank sevk edilerek, vinçle çukura indirilir.
Sistem LPG depolama tank› vinçli kamyonla
sahaya getirilerek, haz›rlanan çukura, ankraj
saplamalar› dikkate al›narak indirilir.
Tank ayaklar›n›n ankrajlamas› yap›l›r.
Yer alt› suyundan kaynaklanabilecek tank
hareketini önlemek için ankraj ifllemleri tamamlan›r.
Tank kapa€›n›n montaj› gerçeklefltirilir.
Sistem LPG depolama tank›n›n üzerinde yer alan
ekipmanlar›n korunmas› amac›yla tank kapa€›
montaj› yap›l›r.
Katodik koruma montaj› yap›l›r.
Tanklar›n korozyondan zarar görmesini
engellemek için katodik koruma metodu uygulan›r.
Bu sistemde kullan›lan karbon anot metal iyon
transferini üzerine al›r ve tank›n korozyona
u€ramas›n› engeller.
Tank çukuru dolgusu yap›l›r.
Sistem LPG’nin LPG depolama tank› montaj
ifllemleri tamamland›ktan sonra çukur, korozif
olmayan kum ile doldurulur.
Tesisat kanal› çukuru aç›larak, tesisat montaj›
yap›l›r.
Tesisat kanal› çukuru aç›larak, tesisat montaj›na
bafllan›r. Yer alt›na yap›lan boru donan›m›, toprak
özellikleri dikkate al›narak, korozyona karfl› korunur.
Bina girifline 2. kademe regülasyon kutusu
yerlefltirilerek tesisat ba€lant›lar› yap›l›r.
Sistem LPG kullan›ma haz›rd›r.
Gaz ikmali yap›lır. Gerekli e€itimler verilerek sistem
müflteriye teslim edilir.
SiSTEM LPG
Toprak Üstü Tank Kurulum Aşamaları
Keflif yap›l›r.
‹pragaz’›n LPG yetkili personel belgesine sahip
uzman mühendis ve teknisyenleri, Sistem
LPG’nin kurulumunun gerçeklefltirilece€i
sahan›n ilgili mevzuatlara uygun olup olmad›€›n›
titizlikle inceler, tesisin kurulum alan›na karar
verir.
Teklif ve sözleflme haz›rlan›r.
‹pragaz'›n uzman mühendis kadrosu, Sistem
LPG’nin öngörülen fiziki flartlar dahilinde
kurulum projelerini haz›rlar. Haz›rlanan kurulum
projeleri do€rultusunda sistem fiyat teklifi ve
sözleflmesi haz›rlanarak, müflteriye sunulur.
Tank zemin beton haz›rl›€› yap›l›r.
‹pragaz Sistem LPG depolama tank› için
uzmanlar gözetiminde kurulum projesinde
belirlenen alana tank temel betonu kaidesi
inflaat çal›flmalar› bafllat›l›r. Tank temel kaidesi
için haz›rlanan yere has›r demir konulup,
projede belirtilen noktalara ankraj civatalar›
yerlefltirilerek uygun özellikte beton at›l›r.
LPG tank› nakledilir.
LPG depolama tank› ve ekipmanlar› tank
sahas›na vinçli araçlarla sevk edilir.
LPG tank› indirilir.
LPG depolama tank› haz›rlanan beton zemine
ankraj saplamalar› dikkate al›narak indirilir.
Ankrajlama yap›l›r.
Ankraj saplamalar›, termal gerilmelere ve
sars›nt›lara karfl›, standartlarda belirlenen
flekilde somunlarla yerine sabitlenir.
Topraklama yap›l›r.
Tank sabitlendikten sonra statik ve dinamik
elektrik yüklerine karfl› tank› ve tesisat› korumak
için topraklama ifllemi yap›l›r. Topraklama ifllemi,
tank aya€›na ba€lanan bak›r çubukla
gerçeklefltirilir.
Tesisat montaj› yap›l›r.
Tankla tüketim noktalar› aras›ndaki dahili tesisat
hatt› montaj› yap›l›r. Tank bas›nc›n› kullan›m
bas›nc›na düflürmek için tank gaz faz› ç›k›fl›nda
1. kademe regülatör kullan›l›r.
Sistem LPG kullan›ma haz›rd›r.
Tüm montaj ifllemleri tamamland›ktan
sonra tank çevresine tel çit çekilip, uyar›
ikaz levhalar› as›larak LPG sistemi kullan›ma
haz›r hale getirilir. Gaz ikmali yap›l›p gerekli
e€itimler verilerek sistem müflteriye teslim edilir.
39
iPRAGAZ’IN MÜŞTERiYE VERECEĞi HiZMETLER
• Sistem LPG’nin standartlara uygun olarak gerekli yerleşim ve akım projelerinin hazırlanması
• Sistem LPG tankı ve ekipmanlarının temin edilmesi, nakil* ve indirme* işlemlerinin yapılıp, montajın
tamamlanması
• Tank sahasından tüketim noktalarına gaz nakil hattı çekilmesi. Bina dışına 2. kademe regülasyon grubunun
montajı ve kullanıcı cihazı, gaz alarm cihazı, selenoid valf elektrik bağlantılarının yapılması*
• Talep dahilinde opsiyonel hizmetler ve avantaj paketlerinin sunulması*
• Sistem LPG’nin montaj ve testleriyle propan ikmaline uygun hale getirilmesi
• Sisteme ilk ikmalin yapılıp, işletmeye alınması, ilgili kişilerin eğitilip, tankın teslim edilmesi
• Sistem LPG’nin standartlara uygun periyotlarda bakımının yapılması
• Sözleşmeye uygun olarak LPG ikmallerinin yapılması
MÜŞTERiNiN YAPMASI GEREKENLER
• Montaj ekibine uygun çal›flma ortam›n›n sa€lanmas›
• Is›tma, piflirme, s›cak su, so€utma ve elektrik ihtiyaçlar›n› karfl›layacak olan cihazlar›, tank yerlefltirilmeden
önce al›p, bu cihazlar›n montaj ve baca ba€lant›lar›n›n yapt›r›lmas›
• Montaj sahas›na montaj için gereken elektri€in ve teleskobik vince gerek olmas› durumunda vincin temin
edilmesi
• Tank yerleflimi için ‹pragaz yetkilisi taraf›ndan tank temel fleridiyle iflaretlenen alanda inflaat ve tesisat
ifllerinin yapt›r›lmas›
‹pragaz’›n avantaj paketlerinden VIP’in tercih edilmesi durumunda, inflaat ve tesisat ifllerini müflterinin talebi
do€rultusunda ‹pragaz yapabilir*
*Ücretlidir.
40
SiSTEM LPG
Birim Çevirim Tabloları
1
0,1
0,001
1x10-6
0,03937
0,00328083
10
1
0,01
1x10-5
0,3937
0,032808
1.000
100
1
0,001
39,37
3,28084
1,09361
6,21371x10-4
1x106
1x105
1.000
1
39.379,96
3.280,84
1.093,61
0,621371
1
0,083333
0,027778
1,57828x10-5
0,001093
6,21371x10-7
0,0109361 6,21371x10-6
25,4
2,54
0,0254
2,54x10-5
304,8
30,48
0,3048
3,048x10-4
12
1
0,33333
1,89394x10-4
914,4
91,44
0,9144
9,1444x10-4
36
3
1
0,000568
1.609.304
160.934,40
1.609,344
1,609344
63.360
5.280
1.760
1
1
0,0001
1,155
0,001076
0,0001196
10.000
1
1.550
10,7639
1,19599
6,4516
0,000645
1
0,006944
0,000772
929,03
0,092903
144
1
0,11111
8.361,27
0,836127
1.296
9
1
HACiM
1
1x10-6
0,001
0,061024
0,0000353
0,00022
0,000264
1x106
1
1.000
61.023,7
35,3147
219,969
264,172
1.000
0,001
1
61,0237
0,035315
0,219969
0,264172
16,3871
1,6387x10-5
0,016387
1
0,0005787
0,003605
0,004329
28.316,8
0,028317
28,3168
1.728
1
6,22883
7,48052
4.546,09
0,0045461
4,54609
27,742
0,160544
1
1,20095
3.785,41
0,0037854
3,785411
231
0,133681
0,832674
1
1
100
0,1
0,00981
0,133224
6,894757
101,325
0,01
1
0,001
0,000098
0,00133224
0,689476
1,01325
10
1.000
1
0,0981
1,333224
68,94757
1,01325
102
10.200
10,20
1
1,359888
703,284338
10,330
7,500617
750,0617
0,750062
0,073535
1
51,71493
760
0,145038
14,50377
0,0145038
0,001422
0,019337
1
14,69595
0,00987
0,986923
0,000987
0,000097
0,001316
0,068046
1
ENERJi
1
3.412,14
0,9478
3,9683
0,00001
1
0,000009478
0,001163
1,055
3.600
1
4,1868
0,251886
860
0,23885
1
1
3,96832
3.412,14
0,251996
1
859,845
0,000293
0,001163
1
41
LNG
LNG
Sistem LNG’nin Avantajları
İpragaz’ın LNG Piyasasındaki Yeri
LNG’nin Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri
LNG Nasıl Temin Edilir?
LNG’nin Yolculuğu
LNG’nin Kullanım Alanları
LNG Alım-Satım ve Faturalandırma Esasları
Sistem LNG Teknik Özellikleri
Sistem LNG Tank Sahası Ekipman ve
Kurulum Teknik Özellikleri
gaz atmosfer basıncında -162°C’ye
LNG Doğal
kadar soğutulduğunda yoğuşarak sıvı faza
SiSTEM LNG’NiN AVANTAJLARI
geçer ve “Sıvı Doğal gaz” (LNG-Liquified Natural Gas)
olarak adlandırılır.
Özellikleri
Doğal gazın hacmi, gaz fazından sıvı faza geçerken
600 kat küçülür. Bu sayede yüksek miktardaki doğal
gaz, düşük basınçlar altında hacmi 600 kez küçültülerek
sıvı halde saklanabilir. Bu durum, doğal gazın boru
hatlarıyla taşınmasının teknik ve ekonomik anlamda
mümkün olmadığı yerlere, gemi ve kamyon tankerlerle
nakliyesini uygun hale getirir.
• Tüm enerji ihtiyacını tek bir merkezden
karşılayabilme
LNG’nin sıvı fazının yoğunluğu ortalama 0,44 kg/lt’dir.
Geometrik hacmi 1 m3 (1.000 lt) olan bir kaba
doldurulan LNG’nin ağırlığı yaklaşık 460 kg’dir.
• Otomatik kontrolle donatılmış depolama
sistemi dizaynı ile minimum arıza riski
LNG renksizdir, kokusuzdur, zehirli değildir, korozif
özelliği yoktur. Gaz halinin hava içindeki karışım oranı
%5 ile %15 arasında yanıcı ve parlayıcıdır.
• Uzun mesafelere taşıma ve ikmal kolaylığı
LNG, esas olarak %90 civarında bir oranda metandan
(CH4) oluşur. Metan haricinde etan (C2H6), propan
(C3H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) ağırlıklı olmak
üzere diğer hidrokarbonları da ihtiva eden bir yakıt
türü olan LNG, sıvılaştırma sürecinde içindeki oksijen,
karbondioksit, kükürt bileşenleri ve sudan arındırıldığı
için boru hattı doğalgaza göre daha saf ve yüksek
verimli bir yakıttır.
LNG tesisatı ve LNG kaçakları kreyojenik (çok soğuk)
olduğu için soğuk yanıklarına sebep olabilir. Özel
kreyojenik eldiven kullanılmadan vanalara ve kaçaklara
müdahale edilmemelidir.
• 7/24 kesintisiz teknik servis hizmeti
• Enerjiyi kolay ve efektif stoklama kabiliyeti
• Yaygın kullanım alanı
• Doğa ile dost
• Sistem LNG ile çalışacak yakıcı cihazlarda
büyük çapta otomatik kontrol imkanı
• Baca gazlarındaki ısıdan maksimum
faydalanmayla yüksek ısıl verim
• Düşük ortam sıcaklıklarında dahi yüksek
yakıt performansı
• Alternatif yakıtlara göre avantajlı fiyat
iPRAGAZ’IN LNG PiYASASINDAKi YERi
İpragaz, 2004 yılı sonu itibarıyle LNG piyasasında
kalite, kesintisiz ürün ikmali, emniyet ve çevreye
olan sorumluluk bilinciyle sektörde yerini almak
üzere gerekli alt yapı hazırlıklarını tamamladı ve
EPDK’dan almış olduğu lisansla 2005 yılı Ocak
ayında LNG piyasasında faaliyetlerine başladı.
İpragaz, kurmuş olduğu ekipler, teknik ve lojistik alt
yapısı ve 1961’den bu yana LPG sektöründe edindiği
tecrübesiyle LPG piyasasından sonra LNG
piyasasında da lider firma olmayı hedefledi.
44
Güvenlikten taviz vermeden kurulan sistemlerle LNG
piyasasına farklı bir bakış açısı getiren İpragaz; bu
piyasada bir çok ilke ve yeniliğe imza attı.
Her yeni piyasada olduğu gibi LNG piyasasında da
teknik mevzuatın henüz tamamen oluşmadığı bir
ortamda sistem kurulumlarındaki Türk standartlarını,
gelişmiş ülke standartlarıyla besleyerek yeni
uygulama standartlarını yarattı ve piyasada bu
konuda örnek alınan lider firma oldu.
SiSTEM LNG
LNG’NiN KiMYASAL VE FiZiKSEL ÖZELLiKLERi
Metan (CH4), ayr›ca C2H6, C3H8 ve baz› di€er
hidrokarbonlar
Kimyasal ‹çeri€i
(°C)
0,46
(°C)
(°C)
(15 °C’ta)
LNG NASIL TEMiN EDiLiR?
• Türkiye’ye ithal edilen ve tüketilen toplam doğal
gazın bir miktarı LNG olarak tedarik edilir. LNG,
ağırlıklı olarak Nijerya ve Cezayir’den özel
tasarlanmış gemi tankerlerle getirilip ülkemizdeki
LNG terminallerinde depolanır.
• Marmara Ereğlisi LNG Terminali, 1989-1994 yılları
arasında inşa edilmiştir. 66 hektarlık bir alan üzerine
kuruludur. Her biri 85.000 m3 olan 3 adet LNG
depolama tankı, 40.000 - 130.000 m3 kapasiteli
gemilerin yanaşabileceği 300 m uzunluğunda bir
iskelesi vardır.
• Terminalin LNG’yi gazlaştırarak Ulusal İletim
Şebekesi’ne enjekte etme kapasitesi, yılda 6 milyar
m3, pik saatte 700.000 m3’tür.
• Terminalde, LNG iletim lisans sahibi şirketlerin
kamyon tankerlerine LNG’yi yüklemek için yükleme
kolları mevcuttur.
• 2006 yılı kış döneminde devreye alınan Türkiye’nin
ikinci LNG terminali İzmir Aliağa’da bulunmaktadır.
GAZ FAZI
Rölatif
Yoğunluk
Gerçek
Yoğunluk
kg/Sm3
SIVI FAZI
Üst Isıl
Değer
kcal/Sm3
Üst Isıl
Değer
kcal/kg
Üst Isıl
Değer
kWh/kg
Doğalgaz
Karşılığı
Sm3 /kg*
Minimum
Maksimum
Ortalama
*1 kg sıvı LNG’nin, düzeltilmiş (S)m3 doğal gaz (9.155 kcal/kg) cinsinde karşılığı
Botaş Marmara Ereğlisi LNG terminalinden alınan LNG’nin günlük ürün özellik raporlarına göre tutulan
istatistiki değerleri, İpragaz kayıtlarına yukarıdaki şekilde girmiştir.
45
LNG’NiN YOLCULUĞU
LNG Terminali
LNG Tankı
Buharlaştırıcı
Tüketim
Cezayir
Nijerya
Sıvı Fazı
Müşteri
Tank Sahası
Gaz Fazı
• LNG kreyojenik (çok soğuk) şartlarda depo edilir
ve iletilir. Sıvılaştırılmış endüstriyel ve medikal
gazların depolama ve taşıma şartlarını belirler.
LNG’nin sıcaklığı normal şartlar altında -150°C
civarındadır. İletim ve depolama basınçları ise 1 ila
5 bar arasındadır.
• Gerek LNG tanker tankları, gerekse sabit müşteri
tankları kreyojenik olmalıdır. Kreyojenik tanklar iç
içe iki kaptan oluşur. İçteki paslanmaz tank, LNG
depolamakta kullanılır. Dıştaki çelik tank izolasyon
kabıdır. İki tank arasında izolasyon olarak
vakumlanmış perlit bulunur.
Tankların tamamında emniyet sistemleri olmalıdır.
LNG, doğal gaz basınç düşürme istasyonuna 3 ila
4 bar arasında gönderilir. Tankın basınçlandırılması
tank buharlaştırıcıları tarafından yapılır. Basınç,
regülatör ve ekonomizer marifetiyle kontrol edilir.
46
• Buharlaştırıcılar LNG’yi sıvı fazdan gaz fazına
dönüştürmek için kullanılır. Buharlaştırıcılar, LNG’yi
ortam ısısını kullanarak gazlaştırıp tüketilmeye hazır
hale getirirler. Geniş ısı transfer yüzeyleri sayesinde
yüksek ısı değiştirme kabiliyetleri vardır. Tamamen
alüminyumdan üretilmişlerdir. Hareketli parçaları
olmadığından, bakım gerektirmezler.
• Doğal gaz dâhili tesisatları EPDK teknik mevzuatına
uygun olarak yapılmalıdır. Buharlaştırıcıların
çıkışından itibaren, işletme içi yakma ünitelerine
kadar olan 2. kademe basınç düşürme istasyonunu
da dâhil LNG kullanımı ile ilgili tüm doğal gaz dahili
tesisatı, EPDK’dan sertifika almış bir yapım firması
tarafından EPDK, BOTAŞ veya bölgesinde yetkili
şehir dağıtım şirketinin standartlarına uygun olarak
yine EPDK’dan sertifika almış bir müşavir firma
kontrol ve denetiminde yapılmış olmalıdır.
SiSTEM LNG
LNG’NiN KULLANIM ALANLARI
LNG, enerji ihtiyacını farklı yakıtlarla sağlayan
yüksek yakıt tüketimine sahip tüm işletmeler
için ilgili talimat, standart ve yönetmeliklerde
geçen şartların sağlanması durumunda
kolaylıkla kullanılabilir. LNG’nin başlıca
kullanım alanları şöyledir:
• Sıcak su ve kızgın su eldesi
• Buhar eldesi
• Sıcak hava eldesi
• Kızgın yağ eldesi
• Pişirme ve kurutma fırınları
• Metal işleme (döküm, ergitme, ısıl işlem vs.)
• Seramik ve cam sanayi
• Elektrik üretimi
47
LNG ALIM-SATIM VE FATURALANDIRMA ESASLARI
LNG’nin BOTAŞ’tan alınıp LNG kullanıcılarına satışı
ancak EPDK’dan Toptan Satış Lisansı almış
şirketlerce yapılabilir.
İlgili Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Mevzuatları’na
göre LNG alım satımında faturalama enerji değeri
bazında (Sm3 ya da kwh) olmalıdır.
Toptan satış şirketlerinin LNG tankerleri BOTAŞ’ın
LNG terminal sahasındaki kantarda boş ve dolu
haliyle tartılır, iki tartı miktarı arasındaki fark Botaş
tarafından satılan LNG’nin kilogram cinsinden miktarı
olarak değerlendirilir.
AÇIKLAMA
Birim
LNG terminalinde 24 saat boyunca ölçümlemesi
yapılan ürünün rölatif yoğunluğu, kimyasal içeriği ve
üst ısıl değerini içeren bir bilgi fişiyle birlikte ürünün
ağırlığı ve enerji değeri karşılığını gösteren bir irsaliye
Botaş tarafından toptan satış şirketlerine teslim edilir.
Rölatif yoğunluğu referans yoğunluğa dönüştürmede
havanın yoğunluğu 1,2255 kg/Sm3 alınır. Kilogram
biriminden LNG’nin içerdiği enerji miktarına dönüşüm
için aşağıdaki formülden faydalanılır.
Gösterim
Formül
Örnek
Hesaplama
SABİT DEĞERLER
kg /Sm3
r
1,2255
Do€al Gaz›n Üst Is›l De€eri
kcal/Sm3
Uk
9.155
Do€al Gaz›n Üst Is›l De€eri
kWh/Sm3
UW
10,64
kg
C
12.260
kcal/Sm3
H
9.875,93
DR
0,623677
ÖLÇÜLEN DE⁄ERLER (TERM‹NAL)
kg /Sm3
48
DG
=
rxDR
0,764316
kcal
A
=
(CxH)/DG
158.414.682
Sm3
AG
=
A / Uk
17.304
kWh
AW =
AG xUW
184.111
SiSTEM LNG
SiSTEM LNG
TEKNiK ÖZELLiKLERi
49
SiSTEM LNG TANK SAHASI EKiPMAN VE KURULUM
TEKNiK ÖZELLiKLERi
1. Sistem LNG Tank ve Ekipmanları
LNG depolamak için kullanılan silindirik, perlit+vakum
izolasyonlu tanklar, müşteri ihtiyaçlarına göre dikey
ya da yatay olarak, İpragaz tarafından AD2000 ve
EN13458 standardına uygun imal ettirilmektedir.
İpragaz’ın LNG tankları, 97/23/CEE sabit basınçlı kaplar
direktifi doğrultusunda CE işareti taşımaktadır. Yine tank
üzerindeki vana ve benzeri ekipmanlar da tamamen ithal
kriyojenik özelliklere sahip olup, CE işaretlidir.
İÇ TANK
• Tasarım Kodu: EN 13458-2 ve AD 2000
• Tasarım Sıcaklığı: -196°C / + 50°C
• Malzeme: Paslanmaz Çelik SA 240 Tip 304L
• Maksimum Çalışma Basıncı: 5 barg
• Tasarım Basıncı 6 barg
• Test Basıncı: 10.1 barg
DIŞ TANK
• Tasarım Kodu: EN 13458-2 ve AD 2000
• Tasarım Sıcaklığı -10°C / + 50°C
• Malzeme: Karbon çelik EN 10025-2 S235JR veya eş değeri
• Tasarım Basıncı: -1 barg
Söz konusu LNG tankları, iPRAGAZ tarafından ARITAŞ
ve ISISAN gibi alanında yetkin basınçlı kap imalatçısı
firmalara yaptırılmaktadır.
2. Sistem LNG Tesisatları
LNG tank sahasında yer alan vana, emniyet valfi, boru,
fittings vb. ekipmanlar kriyojenik şartlarda çalışacak
uygun malzemeden imal edilmiştir. Tesisat montajları
sırasında sertifikalı argon kaynakçıları kullanılmakta,
sahada yapılan tüm paslanmaz boru kaynakları
radyografik kontrolden geçirilerek kayıt altına alınmaktadır.
Tesisat azot gazıyla test edilmekte, herhangi bir problemle
karşılaşılmadığı takdirde sistem LNG ile devreye
alınmaktadır.
Söz konusu tank sahası LNG tesisatlarının imalatı,
montajı, test ve devreye alınması iPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
50
İpragaz, standart olarak, 6m3 dik/yatay,
14/16m3 dik/yatay, 22m3 dik/yatay, 32m3
dik/yatay ve 62/67 m3 dik Sistem LNG
tank seçeneklerinin yanı sıra müşteri
ihtiyacına göre farklı kapasite ve tipte
(dik/yatay)
tankları da teklif edebilmektedir.
SiSTEM LNG
3. İş-Zaman Programı
Müşteri, İpragaz ve doğal gaz dahili tesisatı yapımcı firması arasındaki eş güdümü ve hedef birlikteliğini
sağlayacak olan iş-zaman programı, müşterinin de görüşü alındıktan sonra hazırlanarak taraflara bildirilir.
Böylece LNG tesisinin istenilen süre içinde, aksaklık yaşanmadan kurulması için en önemli adım olan
planlama adımı, sahada henüz çalışmalar başlamadan müşteri ve müteahhitle paylaşılır.
İş No
A
ÖRNEK
MÜŞTERİ İŞ ZAMAN PROGRAMI
KASIM-2008
SORUMLU
ARALIK-2008
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17
Sistem LNG Tesis İşleri
A.1
Tesis aplikasyonu ve proje teslimi
A.2
Hafriyat ve kontrollu dolgu zemin iyileşterme
A.3
Topraklama tesisatı alt yapısı (bakır kazıklar)
İPRAGAZ
A.4
Grobeton, temel kalıbı, demir, beton dökümü
MÜŞTERİ
A.5
Tank temel betonunun prizlenmesi
MÜŞTERİ
A.6
Tank sahası küvet betonun kalıp ve beton işleri
MÜŞTERİ
A.7
A.8
Tank buharlaştırıcıların Antalya’ya sevki
Tankın ve buharlaştırıcının yerine montajı
İPRAGAZ
A.9
Sistem LNG tesisat montajı
İPRAGAZ
A.10
Sistem LNG tesisi elektrik tesisat montajları
İPRAGAZ
A.11
A.12
Sistem LNG tesisatı radyografik kontrol (varsa
tamirat)
Küvet üstü tel örgü ve
giriş kapılarının montajı
MÜŞTERİ
A.13
Sistem LNG-Sistem LPG tesisleri ve yangın eğitimi
İPRAGAZ
A.14
Tanka LNG alınması
İPRAGAZ
B
Doğal gaz İç Tesisat Montajı İşleri
İPRAGAZ
C
Diğer İşler
İPRAGAZ
MÜŞTERİ
İPRAGAZ
İPRAGAZ
C.1
Tank ankraj, ankraj şablonu ve süzgeç teslimi
İPRAGAZ
C.2
Yangın söndürücü tedariği
MÜŞTERİ
C.3
Hidrant hattı ve hidrant kulesi yapılması
MÜŞTERİ
C.4
Paratoner sisteminin kurulması
MÜŞTERİ
Doğal gaza geçiş ve devreye alma
12 ARALIK 2008
4. Sistem LNG Tank Temel İnşaat Projeleri ve Statik Hesapları
İpragaz LNG tankı temel inşaat tip projelerini yetkin bir statik bürosuna yaptırmış olup, temel inşaat
projeleri hazırlanırken 1. deprem bölgesi ve Z4 zemin sınıfı dikkate alınmıştır. Temel uygulama projeleriyle
birlikte statik hesaplarının bir kopyası istenildiğinde müşteriye verilmektedir.
Z4 zemin sınıfına karşılık gelen 1 kg/cm2 zemin emniyet gerilmesinin altındaki müşteri lokasyonlarında
projeler, üstünde gerekli tadilatlar yapılarak müşteriye teslim edilmektedir.
Söz konusu proje ve statik hesapların yaptırılması ve müşteriye teslim edilmesi iPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
51
5. Sistem LNG Tank Ankraj Bulon ve Şablonu
LNG tankının temel ankrajında kullanılan, tank hacmi ve
tipine göre hesaplanmış çap ve adetlerdeki ankraj
bulonları ve somunları, ankrajların temel içindeki
yerleşimini sağlayacak ankraj şablonuyla birlikte
müşteriye teslim edilmektedir. Temel betonu dökülmesi
öncesi temel betonunun, ankraj yerleşimi ve temel
betonu demir donatısının, yetkili İpragaz personeli
tarafından kontrol edilmesi önerilmektedir.
Söz konusu ankraj bulonları, somunları ve ankraj
şablonlarının tedariği ve müşteriye teslimi iPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
6. Topraklama Tesisatı
LNG tank ve buharlaştırıcıları topraklanmalıdır. Ayrıca
LNG tankeri topraklama pensesi ve tank sahası kapılarının
yanında yer alacak topraklama tutamakları için de
topraklama tesisatı kurulmalıdır.
Bu amaçla hafriyat sonrası temel betonu kalıp yapımı
öncesi, İpragaz yetkililerine haber verilmelidir. İpragaz'ın
yetkilendirdiği elektrik tesisatçısı tank sahasında gerekli
bakır kazık çakma ve bakır telle ilikleme işlemlerini
yaparak, tank ve buharlaştırıcılara bağlanacak bakır
topraklama tellerini hazırlayacaktır.
Beton atılırken bu tellerin beton içinde kalmamasına
özellikle dikkat edilmelidir.
Söz konusu topraklama tesisatı için gerekli
malzemelerin tedariği ve uygulamanın yaptırılması
iPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
7. Sistem LNG Tank Sahası Küvet Betonu,
Sifonlu Rogar, Tel Örgü
NFPA-59A (Standard for the Production, Storage and
Handling of LNG) standardı gereği LNG tank ve tesisatının
çevresinde, en az LNG tank hacmi kadar bir beton havuz
(küvet) inşa etmek gerekmektedir.
Bu havuzda en az bir adet sifonlu rögarla drenaj
sağlanmalıdır. Beton havuzdaki sifonlu rögardaki su,
olası bir LNG kaçağında (likit faz) donacak ve tıkaç
vazifesi görerek LNG'nin drenaj kanalına gitmesine engel
olacaktır. Böylece LNG kaçağı sınırlandırılmış bir alanda
kontrol altına alınmış olacaktır.
Beton küvet üzerine, küvet betonuyla beraber toplam
yüksekliği en az 180 cm olacak şekilde tel örgü tesis
edilmeli ve bu sahaya giriş-çıkış için en az iki adet
dışarıya açılan kapı yapılmalıdır. Tel örgü üzerine gerekli
uyarı levhaları asılmalıdır.
Söz konusu sifonlu rögarın, uyarı levhalarının tedariği
ve müşteriye teslimi İPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
52
SiSTEM LNG
8. Sistem LNG Tankı Likit Çıkış Hatları Acil
Kapama Vanaları
NFPA-59A'ya göre LNG tankı üzerindeki likit çıkışları,
uzaktan kumanda edilebilen acil kapatma vanaları (ESD)
ile tesis edilmelidir. Tank üzerindeki pnömatik kontrollü
kriyojenik vanaları açma-kapatma işlemi için basınçlı
hava kullanılmaktadır. Basınçlı hava mini hava kompresörü
(bakımsız-yağsız) tarafından sağlanmaktadır.
Söz konusu acil kapatma vanalarının ve bu vanaları
çalıştıracak mini kompresörün temini ve tesisi
iPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
*** Avrupa standartları gereği LNG stoklama kapasitesi 5 tonun altında
bulunan 6 m3 LNG tanklarında Pnömatik vana kullanılmamaktadır.
9. Gaz Kaçağı Algılama Sistemi
LNG tank sahasında ve özellikle tank vana grubunda
oluşabilecek herhangi bir gaz kaçağını algılayacak kaçak
sensörü vana mahali üzerine yerleştirilmiştir. Kumanda
panosu aracılığıyla alarm verecek olan gaz kaçağı algılama
sistemi, yine NFPA-59A standardı gereği sistemde
kurulması gereken vazgeçilmez bir emniyet ve güvenlik
ögesidir.
Söz konusu gaz kaçağı algılama sisteminin temini
ve montajı iPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
10. Gaz Sıcaklığı Takip ve Kontrol Sistemi
NFPA-59A'ya göre LNG tank sahasında bulunan
buharlaştırıcıların çıkışında yer alan bir PT100 sıcaklık
transmiteri aracılığıyla, likit halden gaz hale geçen
doğal gazın sıcaklığı sürekli olarak takip ve kontrol
edilmelidir. Gaz sıcaklığının -10°C’ye düşmesi
durumunda sistem önce alarm vermekte, sıcaklığın 18°C'ye düşmesi durumundaysa doğal gaz dış ve iç
tesisatında yer alan ekipmanların zarar görmemesi için
tank çıkışındaki likit vanaları otomatik olarak
kapatılmaktadır. Hava sıcaklığının -20°C'nin altına
düşme ihtimali olan müşteri tesislerinde, ex-proof
(patlama korumalı) doğal gaz ısıtıcıları kullanılarak gaz
sıcaklığı uygun seviyeye çıkarılır.
Gaz Sıcaklığı
Söz konusu gaz sıcaklığı takip ve kontrol sistemiyle
gaz ısıtıcısı temini ve montajı iPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
53
11. Deprem İzleme Sistemi
LNG tesisi kumanda panosu içinde yer alan bir deprem
sensörüyle müşteri lokasyonunda olabilecek herhangi
bir yer sarsıntısının büyüklüğüne bağlı olarak sistem
alarm vermekte ve ardından depremin büyüklüğünün
artması halinde LNG tank çıkışındaki likit vanaları
kapatılmaktadır.
Söz konusu deprem izleme sisteminin temini ve
montajı İPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
Deprem Sensörü
*** Avrupa standartları gereği LNG stoklama kapasitesi 5 tonun
altında bulunan 6 m3 LNG tanklarında deprem sensörü
kullanılmamaktadır.
12. Sistem LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu
ve Paralel İkaz Panosu
Sıcaklık, gaz kaçağı algılama, deprem izleme
sistemlerinden gelen ikazları sesli ve ışıklı alarma çeviren
ve tank çıkışındaki likit vanalarının otomatik olarak
kapanmasını sağlayan LNG Tesisi Ana Kumanda
Panosudur. Ayrıca pano üzerinden de vanalar manuel
olarak açılıp kapatılabilir ya da acil stop butonu
aracılığıyla vanalar kapatılıp alarm verilebilir. Bu panonun
üzerindeki ikazların aynısını bulunduran paralel ikaz
panosu müşterinin talebi doğrultusunda güvenlik binası
gibi bir noktaya konulmaktadır.
Söz konusu panoların temini ve montajı iPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
13. Ex-Proof Aydınlatma
LNG tank sahası içi tehlikeli bölge olduğundan, bu
saha içindeki elektrikli cihaz ve ekipmanların ex-proof
(patlama korumalı) özellikte olması gereklidir. Bu nedenle
LNG tesis sahasının aydınlatılması için kullanılacak
armatür de ex-proof nitelikte olmalıdır. Aydınlatma,
LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu üzerinden açılıp
kapatılmaktadır.
Söz konusu ex-proof aydınlatma sisteminin
kurularak devreye alınması İPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
*** Avrupa standartları gereği LNG stoklama kapasitesi 5 tonun
altında bulunan 6 m3 LNG tanklarında ex-proof aydınlatma
kullanılmamaktadır.
14. Kazan Dairesi Gaz Kaçağı Alarm Sistemi
Pano
Doğal gazın kullanım noktasındaki (kazan dairesi,
mutfak vb.) kaçaklarını algılayıp, kullanıcıları sesli ve
ışıklı olarak uyaran sistemdir.
Söz konusu gaz kaçağı algılama ve alarm sisteminin
kurularak devreye alınması İPRAGAZ’ın
yükümlülüğündedir.
54
Bağlantı Kablosu
Siren
Gaz Dedektör
SiSTEM LNG
15. Kokulandırma Sistemi
LNG kokusuz bir yakıttır. Ancak kullanım noktalarındaki
kaçaklara karşın kokulandırılması gerekmektedir. LNG
tankı içindeki çok düşük sıcaklıklar nedeniyle herhangi
bir kokulandırıcı kimyasal maddenin LNG içine katılması
mümkün değildir. Bu nedenle LNG, sıvı halden gaz
hale geçtikten sonra THT (tetrahidrotiofen) denilen özel
bir kimyasal madde ile kokulandırılmaktadır.
Söz konusu kokulandırıcı THT'nin muhafaza edildiği
paslanmaz tüp, bağlantı elemanlarının tedarik ve
montajıyla THT’nin ikmali İPRAGAZ'ın
yükümlülüğündedir.
16. Sistem LNG-Telemetri Sistemi
LNG tedariğinde şu an ülkemizde tek bir tedarik
kaynağının bulunması nedeniyle müşterilerin LNG
kesintisi yaşamadan faaliyetlerini sürdürebilmeleri,
ancak etkin bir müşteri stok takibiyle sağlanabilmektedir.
Bu amaçla İpragaz kurduğu her müşteri tesisinde, tank
içindeki LNG miktarını her gün düzenli olarak LNG
lojistik birimine aktaran “LNG-Telemetri” sistemini
kurmuştur. Sistem her gün aynı saatte müşteri
tankındaki LNG miktarını istenirse müşterinin
belirleyeceği herhangi bir cep numarasına SMS olarak
iletebilmektedir. LNG-Telemetri sistemi sayesinde
müşteriye zaman ve iş gücü tasarrufu sağlanmıştır.
GPRS
SMS
Söz konusu “LNG-Telemetri” sisteminin kurulumu
ve devreye alınması İPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
17. Alt ve Üst Basınç Alarmları
LNG sistemindeki en kritik noktalardan biri, tank
basıncının istenilen işletme basınç aralığında
tutulmasıdır. Normal koşullarda tank basıncı, regülatör
ve tank buharlaştırıcı aracılığıyla 2-3 bar aralığında
sabit kalmaktadır. Ancak tüketimdeki dalgalanmalar
ya da duruşlar sırasında tank basıncının yükselmesi
beklenebilir. İşte bu nedenle tank basıncı 4.5 bara
kadar yükseldiğinde LNG Tesisi Ana Kumanda Panosu
ve paralel pano üzerindeki yüksek basınç alarmı devreye
girerek, tank likit fazı yerine gaz fazının kullanıma
sokulmasını müşteri operatörünü ikaz eder. Gaz fazı
kullanımına geçilen tankta basınç yavaş yavaş azalır.
Bu durumda basınç 2 bara düştüğünde sistem tekrar
operatörü ikaz eder ve gaz fazı kullanımından normal
koşullardaki likit kullanıma geçilir. Böylece tankın basıncı
sürekli kontrol altında tutularak, tank basıncının tasarım
basıncının üstüne çıkmasına, tank emniyet valflerinin
devreye girmesine ve dolayısıyla gaz kaybına engel
olunur.
Söz konusu tank basınç takip sisteminin kurulması
iPRAGAZ’ın yükümlülüğündedir.
55
18. Sistem LNG Tanker Filosu
İpragaz ADR mevzuatına (Tehlikeli Maddelerin
Karayolları ile Taşınması) ve “Taşınabilir Basınçlı
Ekipmanlar Direktifi”ne uygun, (pi) işareti taşıyan LNG
tanker tanklarına sahiptir. 25 m3, 28 m3, 45 m3 ve
50 m3 gibi değişik kapasitede LNG tankerleriyle İpragaz,
müşterilerin tank sahası erişebilirlik problemlerini en
aza indirgeyecek esnek bir tanker ikmal olanağı
sunmaktadır. Keza devreye alınan sayaçlı ve pompalı
tankerlerle kısa sürede, düşük miktardaki LNG
teslimatları da artık mümkün olmaktadır.
19. 7/24 Teknik Destek Garantisi ve Yıllık
Periyodik Bakım
İpragaz, ülke genelindeki mevcut 13 adet Sistem LNG
bölge teşkilatında yer alan onlarca teknik uzmanı ve
yetkili servisiyle müşteri taleplerini en kısa sürede
karşılayacak altyapıya sahiptir. 7 gün 24 saat
müşterilerine cevap verecek ücretsiz tüketici danışma
hattı 444 iPRA (4772) aracılığıyla müşterilerden gelecek
her türlü şikâyet, öneri ve talebi değerlendirmekte ve
en kısa zamanda yanıtlamaktadır. Ayrıca LNG tesisleri
İpragaz tarafından yıllık olarak periyodik bakıma tabi
tutulmakta ve müşteriler periyodik bakım hakkında her
yıl bilgilendirilmektedir.
56
Türkiye’nin yeni enerji hattı
444
7
iPRA
47 72
24
ACiL DURUM PLANI
A-Gaz Kaçaklarında (LPG-LNG) Alınacak Önlemler
1. Soğukkanlı olun, teleşa kapılmayın.
2. “Gaz kaçağı var” diye bağırarak çevrenize haber verin.
3. En yakındaki “alarm butonuna” basın.
4. LPG/LNG tankerinden ikmal yapılıyorsa, derhal durdurun.
5. Yangın pompaları hariç tesisin, diğer tüm elektriğini elektrik panosundan kesin.
6. LPG/LNG stoklama tanklarının üzerindeki ana vanayı uzaktan otomatik veya kişisel koruyucu ekipmanlarınızı
kullanarak manuel kapatın.
7. Derhal iPRAGAZ A.Ş.’ye (444 iPRA/4772) ve iTFAiYE’ye (110) haber verin.
8. Gaz kaçak bölgesinin çevresinde güvenlik çemberi oluşturun, ilgisiz personeli uzaklaştırın.
9. Tüm ateşli çalışmaları, kıvılcım kaynaklarını (sigara, el feneri, cep telefonu vs) uzaklaştırın, sert
hareket yapmayın.
10. Gaz kaçağının güzergahına bakın, gaz kaçağı yola doğru gidiyorsa yolu araç trafiğine kapatın, bu bölgeye
yetkisi olmayan kişilerin ve araçların girmesine müsaade etmeyin.
11. Yangın su tesisatı varsa, pompaları çalıştırıp, yangın hidrant hortumlarını açıp, pulvarize su ile gazın
konsantrasyonunu dağıtmaya çalışın.
12. En yakın yangın söndürme cihazını hazır bulundurun, gaz kaçağının yangına dönüşebileceğini unutmayın.
13. Gaz kaçağı kontrol altına alındıktan ve nedenleri araştırıldıktan sonra, çevre kontrolünü yapın, ortamda
gaz olmadığından emin olduktan sonra, ilgililerle beraber tesisi işletmeye alın.
B-LPG ve LNG Yangınlarında Alınacak Önlemler
1. Soğukkanlı olun, telaşa kapılmayın.
2. “Yangın var” diye bağırarak çevrenize haber verin.
3. En yakındaki “alarm butonuna” basın.
4. LPG/LNG tankerinden ikmal yapılıyorsa, derhal durdurun.
5. En yakın yangın söndürme cihazı ile güvenli yerden, yangına ilk müdahaleyi yapın.
6. Derhal iPRAGAZ A.Ş.’ye (444 iPRA/4772) ve iTFAiYE’ye (110) haber verin.
7. Yangın su tesisatı varsa, pompaları çalıştırıp, yangın hidrant hortumlarını açıp, yangına müdahale edin.
LNG/LPG tanklarını jet su ile soğutun.
8. Yangın bölgesinin çevresinde güvenlik çemberi oluşturun, ilgisiz personeli uzaklaştırın, bu bölgeye yetkisi
olmayan kişilerin ve araçların girmesine müsade etmeyin.
9. Yangını söndürdükten sonra oluşabilecek gaz kaçaklarını kesmek için, LNG/LPG tanklarının üzerindeki
ana vanayı uzaktan otomatik veya kişisel koruyucu ekipmanlarınızı kullanarak manuel kapatın.
10. Yaralı varsa ilk yardım müdahalesi yapın, en yakındaki hastaneye gönderin.
11. Yangın tamamen söndürülüp, nedenleri araştırılıp, tüm kontroller yapılıp hiç bir riskin olmadığı görüldükten
sonra, ilgililerle beraber tesisi işletmeye alın.
56
MARMARA BÖLGE
BATI KARADENiZ SATIŞ BÜROSU
KADIKÖY SATIŞ OFİSİ
BURSA SATIŞ BÜROSU
KONYA SATIŞ OFİSİ
DÖKME VE OTOGAZ SATIŞ BÖLGE TEŞKiLATI
ANTALYA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
DOĞU ANADOLU BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
KONYA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ OFiSi
Karşıyaka Mah. Yıldırım Beyazıt Cad.
No: 28 Antalya
Tel: 0242 326 93 04-326 93 05-326 93 06326 93 07
Faks: 0242 326 93 12
Pelit Meydanı Doğu Apartmanı B-Blok 24/3
Erzurum
Tel: 0442 235 24 00-235 42 00
Faks: 0442 235 40 50
Musalla Bağları Mah. Ankara Cad. No: 137
Selçuklu/Konya
Tel: 0332 237 96 64-236 03 85 233 98 30 (pbx)
Faks: 0332 238 59 24
EGE BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
MARMARA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
Ankara Cad. 283/1 Sokak No: 2 Kat: 2 D: 201
Bornova/İzmir
Tel: 0232 462 04 35 (pbx)
Faks: 0232 462 57 75
Mimarsinan Mah. M. Akif Ersoy Cad. No: 171/B
Körfez/Kocaeli
Tel: 0262 528 03 55-56
Faks: 0262 528 04 11
GAZiANTEP BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
ORTA ANADOLU DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
Karaman Mah. İzmiryolu Cad. Yerkayalar Apt.
No: 82 K: 4 D: 4 Nilüfer/Bursa
Tel: 0224 249 04 12
Faks: 0224 249 02 32
İncilipınar Mah. 3 Nolu Cad. 15 Nolu Sok. Bayel
İş Merkezi B Blok Kat: 1 No: 105
Şehitkamil/Gaziantep
Tel: 0342 231 76 16 (pbx)
Faks: 0342 231 76 08
Ceyhun Atıf Kansu Cad. No: 35/C Balgat/Ankara
Tel: 0312 284 61 65 (6 Hat)
Faks: 0312 284 21 21
ÇUKUROVA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
KADIKÖY BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ OFiSi
Küçük Dikili Beldesi Kavaklı Mah. Turhan Cemal
Beriker Bulvarı No: 682/A Seyhan/Adana
Tel: 0322 441 19 39 (pbx)
Faks: 0322 441 19 43
Sanayi Mah. Çetin Sok. No: 9 Kurtköy
Pendik/İstanbul
Tel: 0216 378 11 10 (Pbx)
Faks: 0216 378 03 93
Defterdar Mah. Otakçılar Paşmakçı Çayırı Cad.
No: 62 Kar İş Merk. K: 1 Eyüp/İstanbul
Tel: 0212 544 77 11 (4 Hat)
Faks: 0212 612 77 85
BATI KARADENiZ BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ BÜROSU
Kale Mah. Kazımpaşa Cad. Adnan Kefeli İşhanı
No: 10 Kat: 6 Samsun
Tel: 0362 431 13 48-435 80 28
Faks: 0362 431 13 49
BURSA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ BÜROSU
DiYARBAKIR BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ
Şanlıurfa Yolu 1. Km Şenova Apt. No: 54 Diyarbakır
Tel: 0412 238 00 34-36 (pbx)
Faks: 0412 238 00 31
TRAKYA BÖLGE DÖKME VE OTOGAZ
SATIŞ MÜDÜRLÜĞÜ