Kış Hastalıkları `Soğuk Algınlığı ve Grip` eğitimi

Kış Hastalıkları ‘Soğuk Algınlığı ve Grip’ eğitimi
Bu eğitim modülünde;






Eczane ekibinin kış hastalıklarının semptomlarını iyi tanıması,
Grip ve soğuk algınlığının farkını öğrenmesi,
Bunlara bağlı yaygın görülen semptomlar olarak, nezle, boğaz ağrısı, öksürük, balgam,
burun ve sinüs tıkanıklığını, sinüziti tanıması,
Korunma ve tedavi konusunda güvenilir bilgi sunabilmesi,
Bu hastalıklarda antibiyotiklerin gereksiz kullanımıyla ilgili hastayı bilgilendirmesi
Hangi durumlarda doktora yönlendirmesi gerektiği
işlenecektir.
Kış ürünleri, eczane ürün gamı içinde önemli bir yer tutar, bu yüzden eczacı olarak bu hastalıklarda semptomları iyi bilmeniz, güvenilir, uygun tavsiyelerde bulunmanız çok önemlidir.
Söz konusu hastalıklar, genellikle vücudun üst solunum sistemini etkilediği için üst solunum sistemi enfeksiyonu (ÜSYE) olarak adlandırılırlar.
SOĞUK ALGINLIĞI VE GRİP
Soğuk Algınlığı
Ortalamada bir yetişkin her yıl 2-5 defa arasında soğuk
algınlığına yakalanır. Çocuklar bağışıklık sistemleri tamamen gelişmemiş olduğundan yetişkinlerden daha sık
soğuk algınlığına yakalanırlar. Soğuk algınlığı görülme
sıklığı sonbaharda hızla artar, kış boyunca yüksek oranda seyreder ve ilkbaharda düşer. Soğuk algınlığı en çok
görülen ve bilinen bir tedavisi olmayan hastalıktır.
Ancak hastalarınıza koruyucu ve semptomları tedavi
edici tavsiyelerde bulunmanız önemlidir.
Burun ile boğaz dokusu virüsleri yakalamak ve
onları öksürme, hapşırma gibi yollarla dışarı
atmak üzere tasarlanmıştır. Yakalanamayan
virüsler kana geçer, bağışıklık sistemi enfeksiyon bölgesine gidip virüsü öldürmesi için beyaz
kan hücreleri üretir.
Bağışıklık sisteminin bu cevabı da soğuk algınlığı belirtilerine neden olmaktadır.
Grip
Grip; mevsimsel görülen influenzaya verilen ortak
isimdir. Soğuk algınlığı gibi virüs kaynaklıdır ancak
farklı tip virüsten kaynaklanır. Grip; soğuk algınlığından daha ciddi bir durumdur, hastanızın grip mi soğuk
algınlığı mı olduğunun belirlenmesi çok önemlidir.
Çoğu kişi bir ya da iki haftada iyileşir, ancak grip ciddi hastalıklara hatta ölüme neden olabilir. Her sene
virüs değişime uğradıkça aşılar değişen virüslere göre
üretilir, risk grubundaki kişiler aşı olmaya teşvik edilmelidirler.
VİRÜSLER
Canlı hücreleri enfekte edebilen
mikroskobik taneciklerdir
Birbirinden ayrılması zor, 200’den
fazla soğuk algınlığı virüsü vardır
(en çok rastlanan rhinovirus)
Grip virüsü ise değişik zincirlere
sahip farklı üç tip olarak bulunur.
Bu virüsler öksürürken veya hapşırırken dağılan parçacıklarla veya
burun, göz ve ağıza sürülen parmak temasıyla yayılır.
SOĞUK ALGINLIĞI VE GRİP SEMPTOMLARININ FARKI NELERDİR?
SOĞUK ALGINLIĞI
GRİP
ATEŞ
Nadir
38-39
BAŞAĞRISI
Nadir
Sürekli
GENEL AĞRI VE SIZI
Az
Genellikle
YORGUNLUK
Hafif
2-3 hafta
BURUN / SİNÜS TIKANMASI
Genellikle
Bazen
HAPŞIRMA
Genellikle
Bazen
BOĞAZ AĞRISI
Genellikle
Bazen
ÖKSÜRÜK
Daha az
Genellikle
YOL AÇABİLECEĞİ HASTALIK-
Sinüzit, kulak ağrısı
Bronşit, zatürre
SOĞUK ALGINLIĞI /GRİP SEMPTOMLARINI TANIYALIM
Burun ve sinüs tıkanıklığı
Bu durum , soğuk algınlığı ve grip gibi genel bir
enfeksiyonda olduğu gibi, alerjik rinit (saman nezlesi) gibi alerjiden veya sinüzit gibi lokal bir enfeksiyondan da kaynaklanabilir .
Burun tıkanıklığı, burun kenarındaki membranın iltihaplanması ve irrite olması ve fazla mukus üretilmesinden kaynaklanır. Burun dokusu aynı zamanda
şişer, hava yolları daralır ve mukusla daha kolay tıkanır. Burundan nefes almak zorlaşır. Sadece nefes
alma değil; uyku, tat ve koku alma duyuları da etkilenir.
.
Sinüzit
Sinüsler kafatası içinde yüz ve alın kemiklerinin
arkasında nazal boşluğa açılan hava boşluklarıdır. Bu yapılar; burun gibi mukoza zarı ile kaplı
olup, burun yollarını nemli tutup ve partiküllerden uzak tutmak için mukus üretir.
Ancak mukozada enflamasyon olduğunda daha
fazla mukus üretilir bu da basınca ve ağrıya
yol açar.
Belirtileri burun tıkanıklığı, baş ağrısı, zonklama
ağrısı ve basınçtır.
Enfeksiyonlu ciddi vakalarda ateş de olabilir.
SOĞUK ALGINLIĞI /GRİP SEMPTOMLARINI TANIYALIM
Boğaz Ağrısı
Bu genellikle soğuk algınlığının ilk
semptomlarından biridir, ancak bazen bağımsız olarak da gelişebilir.
Genellikle bakteriyel veya viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Birçok
kişinin yılda 1-2 kez karşılaştığı bir
durumdur. Immun sistemleri henüz
tam gelişmediğinden çocuklar ve
gençler arasında daha yaygındır.
Boğaz ağrısı ile birlikte, konuşma
zorluğu, boğazda kızarıklık, bademciklerin ve çene altıyla boyunda lenf
düğümlerinin şişmesi görülebilir.
(Faranjit, küçük dil arkasında ve
bademciklerin olduğu bölgenin, tonsillit ise bademciklerin iltihabi durumudur. Her ikisinde de boğaz ağrısı
ile birlikte yukarıdaki belirtiler görülebilir. Antibiyotik kullanımı gerekebileceğinden bu durumda doktora
yönlendirmek doğrudur)
Öksürük
Öksürük, erken ve etkin müdahale edildiğinde
sonuç alınan ve hastanın daha iyi hissetmesinin
sağlanabildiği semptomlardandır.
Solunum yolunun inflamasyonu veya irritasyonuyla (gıcık-tahriş) başlar ve irritasyona karşı
bir refleks olarak ortaya çıkar.
Öksürükler klinik olarak şöyle sınıflandırılırlar;

Güçsüz / kuru ; nedeni üst solunum yolları inflamasyonuna neden olan toz veya boğaz enfeksiyonu gibi. Göğüste hiç mukus
yoktur.

Güçlü/ hırıltılı ; nedeni akciğerlerin mukus üretiyor olması ve vücudun bunu öksürük ile uzaklaştırmaya çalışması
Hapşırma
Hapşırık, burun veya ağız yoluyla alınan havanın, burun veya boğazda mukoza zarının
irritasyonunu takiben aniden, enerjik istemsiz patlamasıdır.
Sadece hapşırma öncesinde ses telleri birbirine yaklaşıp kapanır, hava göğüste sıkıştırılır ve sonra aniden havaya patlama ile ayrılır. Bir kişi bir saniyeliğine hapşırdığında
kalbi patlama ile durur, gözleri kapanır ve
birkaç saniyeliğine nefes alması durur.
Hapşırma; alerji , saman nezlesi ve enfeksiyonlara karşı bir tepki olarak gelişebilir.
HASTAYA SIRASIYLA SORULACAK SORULAR





İLACI KİM KULLANACAK?
HANGİ SEMPTOMLAR YAŞANMAKTA?
NE KADAR ZAMANDIR SÜRMEKTE?
HASTALIK İÇİN AKSİYON ALDI MI?
HALİHAZIRDA KULLANDIĞI İLAÇLAR?
DOKTORA YÖNLENDİRME

Hamileler

Semptomlar 10 günden fazla sürmekteyse
(çocuklar için 5 gün, 1 yaş altı ve yaşlılar
için beklemeden)

Ağrı kesicilerle geçmeyen baş-boğaz– kulak ağrısı varsa

İnatçı öksürük varsa

Koyu kıvamlı, yeşil veya kanlı, kokulu
balgamlı öksürük varsa

Kulak enfeksiyonu varsa

Tüberküloz, romatizmal ateş, böbrek ve
kalp hastalığı varsa

Göğüs ağrısı ve soluk alma problemi varsa
‘ VİRÜSLER ANTİBİYOTİKLERDEN ETKİLENMEZLER’
SEMPTOMLARIN TEDAVİSİ
Bu modülde tanımlamış olduğumuz hastalıkların çoğunluğunun etkeni virüslerdir. Bu yüzden antibiyotiklerle tedavi edilmezler.
Bazı ilaçlarla hastalık semptomları hafifletilebilir veya ortadan kaldırılabilir.
Önemli olan sizin ürünlerle ilgili doğru ve güncel bilgiye sahip olmanızdır.
Ancak bu durumda hastanın şikayetlerine uygun ürünü tavsiye edebilirsiniz.
Bu duruma tavsiye edilecek ürün grupları basit ağrı kesiciler ** , dekonjestanlar, antihistaminikler, ekspektoranlar, öksürük kesiciler ve lokal anestezikler
olacaktır.
Ayrıca doğal tedavi ve vitamin desteği ile ilgili önermeler de yapılabilir.
** 16 yas grubu altı Aspirin kullanımında Reye sendromu** riski konusunda
uyarılmalı
ANALJEZİKLER
Parasetamol ve ibuprofen ağrıların hafifletilmesinde kullanılır.
Grip ve soğuk algınlığı ilaçları analjezik içerir, bu yüzden hastalar ayrı bir şekilde ağrı
kesici almamaları konusunda uyarılmalıdır.
Aksi halde ilaç yüksek dozda alınmış olur.
DEKONJESTANLAR
Difenhidramin, klorfeniramin gibi
antihistaminikler öksürük refleksini
ve burun akıntısını azaltır.
Psödoefedrin,
efedrin,
fenilefrin, ksilometazolin
ve oskimetazolin gibi dekonjestanlar burun, sinüs
tıkanıklığı , nezle ve sinüzitte etkilidirler. Bunlar,
kan damarlarını daraltarak burun ve sinüste şişmeyi, inflamasyonu azaltırlar. Böylece mukus burun ve sinüs boşluklarından kolayca boşalır.
Hapşırma ve gözlerdeki kaşıntının
giderilmesine yardımcı olurlar. Genellikle dekonjestanlarla kombine
olarak kullanılır.
Tedavi
yöntemlerinde
kullanım formları, tabletler, şuruplar ve burun
spreyleridir.
Motorlu taşıt kullanımı vb konsantrasyon gerektiren işlerin yapılması
durumlarında dikkatli kullanılmalıdır.
Burun spreyleri önerilenden fazla kullanılmamalı.
Rebound (geri tepme)
etkiyle tıkanıklık tekrar
edebilir.
ANTİHİSTAMİNİKLER
ÖKSÜRÜK ÖNLEYİCİLER
(Antitussifler)
Deksrometorfan ve kodein içerirler. Öksürük refleksini baskılayarak
kuru öksürüğün kontrol altına alınmasını sağlarlar.
Hastanın göz tansiyonu
(glokom), idrar yapamama,yüksek
tansiyon , taşikardi, hipertiroid veya kanama ile ilişkili felç rahatsızlığı varsa
bu ilaçlar önerilmez .
EKSPEKTORANLAR
Guaifenesin ,Sodyumbenzoat, Amonyumklorür
gibi ekspektoranlar üst solunum yollarındaki balgamın dışarıya atılmasına yardımcı olurlar.
MUKOLİTİKLER
LOKAL ANESTEZİKLER VE
ANTİSEPTİKLER
Asetilsistein,ambroksol, bromheksin gibi mukolitikler akciğerlerde oluşan ve katılığı nedeniyle çıkarılmakta güçlük yaşanan mukus’un
(balgam) kıvamını azaltarak, atılmasını sağlarlar
Benzokain ve hekzilrezorsinol gibi etken maddeler
sprey,pastil ve gargaralarda kullanılırlar.
HASTAYA ÖNERİLER
Mutlak istirahat

Yorucu aktivitelerden kaçınmalı
Bulunduğu ortamda havayı nemlendirmeli

Tıkanıklık ve öksürüğü hafifletir (buhar
inhalasyonu)
Bol sıvı tüketmeli

Günde 8-10 bardak su

Kafeinli içecek yok
Bağışıklık destekleri kullanabilir
HASTALIKTAN KORUNMA ÖNERİLERİ
Bağışıklık sistemi güçlendirilmeli

8 saat uyku

Dengeli beslenme

Minimum stres

Sigarasız yaşam

Bağışıklık destekleri
Eller sık sık yıkanmalı
Bulunulan ortam havalandırılmalı
Hasta kişilerle temas edilmemeli
Risk grubundakilere aşı önerilmeli