Eğitimde İyi Örnekler Konferansı 2005 Sunuş Özetleri

Eğitimde İyi Örnekler Konferansı 2005
Sunuş Özetleri
Abbas Türnüklü, Deniz H epözen, Özlem Başaran, Şermin Coşkun ve Fidan Korkut- Tevfik
Fikret Okulları Davranış Yönetim Politikası
Davranış Yönetim Politikası kavramı; sınıfta ve okulda öğrencilere istendik davranışların
kazandırılmasında ve onların istenmeyen davranışları ile başa çıkmak için kullanılan yöntemlerde, okulun
tüm üyeleri (öğrenci, öğretmen, yönetici, okul personeli ve öğrenci velileri) arasında görüş ve eylem
birliğinin sağlanması ve sürdürülmesine yönelik işlem yoludur. Tevfik Fikret Okulları Davranış Yönetim
Politikası kapsamında, birbirini destekleyen ve tamamlayan dört temel kurumsal program yer almaktadır.
Bunlar “Sosyal ve Duygusal Eğitim Programı”, “Paylaşım Saati Programı”, “Çatışma Çözme ve
Arabuluculuk Programı” ve son olarak da “Davranış İzleme ve Değerlendirme Programı” dır. Bu
programlar Ankara, İzmir ve Bursa’da bulunan Özel Tevfik Fikret Okullarında, eş zamanlı olarak
uygulanmaktadır. Programlar gelişimsel olduğu için her program hem yaş bağlamında hem de ilköğretim 15 yılları, 6-8 yılları ve lise için özel olarak yapılandırılmıştır. Tevfik Fikret Okulları Davranış Yönetim
Politikası ile öğrencilere sorumluluklarını, bağımsızlıklarını, yaşam becerileri ve kendi kendini yönetme
becerisini kazandıracak, eğitim–öğretimin amaçlarına uyumlu, çocuk haklarına ve kişiye saygılı ve temel
değeri demokrasi olan bir okul iklimi oluşturulmaya çalışılmaktadır.
Alpaslan Dartan - Özel Eğitim Kurumlarında AR-GE: Terakki Vakfı Okulları Araştırma ve
Geliştirme Merkezi (TARGEM)
Bu çalışmada, 1998-1999 eğitim ve öğretim yılında kurulan Terakki Vakfı Okulları Araştırma ve
Geliştirme Merkezi’nin (TARGEM) kuruluş öyküsü, üstlendiği görev ve sorumluluklar anlatılmakta,
TARGEM’in örgütlenme şemasındaki yeri, bağlı olduğu ve hizmet ettiği birimler, bünyesindeki alt
birimler, görev tanımları, TKY uygulamaları kapsamında eğitimi iyileştirme çalışmaları ve projeleri ele
alınmakta, kuruluş amacı ve işlevi bakımından TARGEM’in Terakki Vakfı Okulları’na kattığı artı değer ve
çalışmalarından kısa örnekler verilmektedir.
Ayça Yaldız - Yaşam Becerileri ve Yaratıcı Düşünce dersleri ile “Davranış Gelişimi, Yaratıcılık,
Bilgi Üretimi”
Var olan eğitim sistemi içinde, genelde yaşanan müfredat yoğunluğu nedeniyle öncelikli hedeflerin
gerçekleştirilememesi sorununa çözüm üretmek amacıyla var olan müfredata iki ders yerleştirildi: Yaşam
Becerileri Dersi ve Yaratıcı Düşünce Dersi. Bu dersler kapsamında, işlenen kavramlar, modeller ve yapılan
uygulamalar ile öğrencileri yaşamın içinde yer alan durumlara hazırlarken, davranış gelişimi, benlik
algılarının ve özgüvenlerinin arttırılması hedeflenmiştir. Aynı zamanda yaratıcılıklarını, üretkenliklerini,
sorun çözme becerilerini geliştirerek “bilgi üretebilmeleri” için uygun bir müfredat, çeşitli etkinlikler ve
çalışma kağıtları tasarlanmıştır.
Aynur Albayrak - Chem Lab Yazılım Programı
Bu çalışmada, Kimya dersinde etkileşimli eğitim programları kullanarak, öğrencilerin bilgiyi daha
iyi pekiştirmesi amaçlanmıştır. Bilgisayarın ders aracı olarak kullanılması, öğrencilerin ilgisini çekmiş ve
onlara çeşitli seçeneklerle araştırma olanaklarını sunmuştur. Bir bilgisayar yazılımı olan chemlab programı
bilgisayarlara yüklenerek, öğrencilerin kullanımına hazır hale getirildi, sınıf 6’şar kişilik 3 gruba ayrılarak
hepsine aynı soruları içeren bir sınav verildi. Bilgisayar kullanan 1. grupta başarı % 83.3, laboratuvarda
çalışan 2. grupta % 66.6 ve teorik çalışan 3. grupta ise % 33.3 oldu. Teknolojinin kullanılması öğrencilerin
ilgilerini çekiyor, derste daha aktif olmalarını ve yaptıkları çalışmayı unutmamalarını sağlıyor. Öğrencinin
ilgisini çekecek ortamlar yaratarak internet ve yazılım programları ile birlikte yapılacak laboratuvar
çalışmaları ile eğitim ve öğretimde başarı arttırılabilir.
Ayşen Ümit Taytanlı - Gevşeme Yöntemleri İle Etkili Müzik Eğitimi
Sınıf ortamı içinde etkili müzik dinleme tekniğiyle öğrencinin kendisini besleyen yaşam enerjisini
hissetmesi ve işitsel algısını kullanması, yaşayarak öğrenmesi sağlanmıştır. Yıl sonunda yapılan geri bildirim
örneklerinden, kompozisyon çalışmalarından, anket form değerlendirmelerinden, sınıf başarı analizlerinden
yukarıdaki tablolarda belirtilen bulgular elde edilmiştir. Bu bulguların ışığında; öğrencinin diğer derslerde
de başarı grafiğinin yükseldiği, çevreye, dünyaya, evrene bakışının değiştiği ve fark etme becerisi kazandığı
düşünülmektedir. Müzik dersleri öğrencinin Bedensel, Duyumsal ve Zihinsel Gelişimi açısından YAŞAM
SEVİNCİ KAZANIMI için bir araç olarak kullanılabilir. Böylece “Müzik Derslerinde, Gevşeme
Yöntemleri ile Etkili Müzik Dinleti Etkinliği” toplumumuzun sağlıklı gelişimi için katkı oluşturacaktır.
Sunuş Özetleri
-1-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Banu Karabay Koçyiğit – Farklı Öğretim Materyalleriyle Desteklenen Öğretim ve ÖlçmeDeğerlendirme Etkinliklerinin Eleştirel Düşünmeye Katkısı
Bu çalışmada eleştirel düşünmeyi temel alan bir öğretim ve ölçme-değerlendirme etkinliği
uygulanmıştır. Çalışmada; "Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi" dersi kapsamında, öğretim sürecinde üst
zihinsel bilgi ve becerileri içeren öğretim materyallerinden yararlanarak, tanımlanmış ölçütler açısından
öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine ve düşünsel süreçlerine yönelik durum belirlemesi yapmak
amaçlanmıştır. Geliştirilen materyal; "Değerlerim", "Hak ve Özgürlüklerim" ve "Sorumluluklarım" adlı üç
bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sosyal içerikli bir sinema filmi, ikinci bölümde karikatür, üçüncü
bölümde ise resimle desteklenmiş öykü kullanılmıştır. Öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini
sergileyebilecekleri açık uçlu soruların yanında; uygulamaya yönelik yönergeler ve değerlendirmenin hangi
ölçütlere göre yapılacağını gösteren dereceli puanlama anahtarı da (rubric) hazırlanmıştır.
Banu Karabay Koçyiğit ve Derya Gündüz Sefer –Süreç Değerlendirme Yaklaşımı ile Yazma
Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Bir Çalışma: Benim Öykülerim
Bu çalışmayla; görsel malzemelerden yola çıkarak algılama, keşfetme, düşünme, yorumlama ve
sentezleme becerileri ile şekillendirilmiş yaratıcı yazı yazma çalışmalarından yararlanarak, öğrencilerin
yazma becerilerini geliştirmek ve süreç içindeki gelişimlerini tanımlanmış ölçütlere göre belirlemek
amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan materyal, öğrenci yönergesi, gruplandırılmış resim dizisi
ve yönlendirici sorulardan oluşan "Benim Öykülerim" kitapçığı ile akran değerlendirme formu ve
öğretmen dereceli puanlama anahtarını içermektedir. Materyal; bir "Yaratıcılık" uygulaması, altı öyküleme
çalışması ve öğrencilerin çalışmaya ilişkin görüşlerini aktardıkları "Derin Bakış" uygulaması olmak üzere üç
bölümden oluşmaktadır. Bu çalışma; 4. ve 5. sınıf düzeyinde 270 öğrenciye, 21 ders saati sürecek şekilde
yaklaşık bir aylık bir zaman diliminde uygulanmıştır.
Barış Yalçınkaya - Uluslararası Bakalorya 6. - 10. Sınıflar Programı IBMYP’de Tasarım
Teknolojisi Dersinin Öğrencinin Yaratıcılığını Kullanmasını Sağlayarak Uygulanması
Bilgisayar ve bilgisayar destekli tasarım teknolojisi ve benzeri proje derslerinde ana hedef
öğrencinin kaynakları tarayarak bilgisayar desteğiyle organize edip rapor/sunum yapması değil, bilgisayar
ve uygun yazılımları kullanarak yaratıcılığını ön plana çıkartıp, kendi yarattığı projesi ile zevkle, ilgiyle,
gerçek bir araştırmacı, planlamacı tutumla yaklaşmasını sağlamaktır. Günümüzde orta öğretimdeki
öğrencilerin, bilgisayar okur yazarlıkları en üst noktasına ulaşmıştır. Hedef, öğrencinin bilgisayar ile
yaratıcılığını ortaya koyarak, bir ürün hazırlamasını sağlamaktır. Bu ürün/proje hazırlanırken öğrenci,
projesi sanal ortamda olsa dahi araştırma, planlama, yaratma ve değerlendirme aşamalarına ilişkin not
tutmalı ve bu tutacağı notları anlık fikirlerle, çizimlerle desteklemelidir.
Berrin Aşar - Bilim Tiyatrosuyla Rekreatif Eğitim
Formal eğitimin bilinçli ve amaçlı olarak verildiği yerler olan okulların fonksiyonları değişmiş ve
çağın gereklerine karşılık verebilecek merkezler olarak ortaya çıkmıştır.
Okulun bu değişen karakteri içerisinde Rekreasyon Eğitimi önemli bir yer tutar. Bu gerçeklerin ışığında
okullarda Bilimsel Tiyatro etkinlikleri yapılması planlanmıştır.
Uygulamanın basamakları: İlköğretim 4. sınıftan başlamak üzere Lise hazırlık ve hatta Lise 1. sınıf düzeyine
kadar değişik seviyelerden 10 ile 25 öğrenci etkinlik içeriği hakkında bilgilendirilir. Konular seçilerek
bilimsel yayınlardan yararlanılarak Bilimsel Tiyatro Metni oluşturulur (kanser ve genler, Caretta Caretta ve
Dalyan vb.).
Disiplinlerarası işbirliği içinde kostüm, sahne düzeni veya dans çalışması, varsa koreografi, müzik,
bilgisayar ve bilişim Teknolojilerinin kullanımı konularındaki çalışmalar da tamamlanır. Çalışmalar
disiplinlerarası işbirliği sayesinde Tüm Okul Yaklaşımı haline dönüştürülür.
Bilen Özlem Şener - Proje Tabanlı Öğrenme Süreciyle Tanışmak
Proje tabanlı öğretim süreciyle ilk kez tanışan öğretmenlerin ve öğrencilerin bu süreç içinde neler
yaptıklarını, nasıl tepkiler verip, neler geliştirdiklerini ortaya koyan bir uygulama.
Birsen Şapçı - Körlerin Rehabilitasyonu ve Masaj Eğitimi Bölümü
Altı Nokta Körler Vakfı ve Rehabilitasyon Merkezi; 1974 yılından bu yana Türkiye’nin her
tarafından gelen 18-35 yaş grubu eğitilebilir körlere ücretsiz ve yatılı rehabilitasyon eğitimi; Braille alfabe
okuma – yazma, abaküs ile basit matematiksel işlemler, bağımsız yaşam temel eğitimi ve meslek
edindirmeye yönelik santral operatörlüğü, makrame örgü, masaj, bilgisayar eğitimini sürdürmektedir. Tüm
Sunuş Özetleri
-2Adlara göre alfabetik sıralıdır
eğitimler işitsel ve dokunsal tekniklerle verilmektedir. “Görmeze balık vermektense balık tutmasını
öğretme”yi ilke edinen Vakıf görmezlerin özgüven kazanmaları, gerek günlük yaşamlarında bağımsız
olmaları gerekse toplumsal yaşama katılmaları için çalışmalar yapmakta, geleceğe yönelik projeler
geliştirmektedir.
Bora Sinç, Pervin Özbek ve Nesrin Çelebi - 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Adım Adım Türkiye” ve
" Bölgemizi Tanıyalım" Üniteleri Bilgisayar Destekli Ders Anlatım Uygulamaları
İlköğretim 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi için değişen müfredat doğrultusunda çoklu-zeka kuramı
dikkate alınarak bilgisayar destekli öğretim metoduyla hazırlanan uygulamalarla, öğrencinin dersin
hedeflerini birebir keşfederek, deneyerek, aynı zamanda da eğlenerek gerçekleştirmesi amaçlanmıştır.
Böylece öğrenci; teorik bilgiyi multivizyon destekli olarak hem sınıf ortamında arkadaşlarıyla paylaşarak
işlemekte hem de kendi başına tekrar edebilmekte, merak ettiği veya öğrenmekte zorlandığı birçok konuyu
oynarken öğrenebilmektedir. Örneğin; yurdumuzdaki tüm yeryüzü şekilleri harita üzerinde oyun tabanlı
gösterilmektedir. Diğer örnekte ise, öğrenci; Marmara bölgesi haritası üzerinde gizlenen Kaşıkçı elması
parçalarını bularak bölgedeki tüm turistik ve tarihi yerleri öğrenirken içlerini de görmüş olmaktadır.
Bülbin Sucuoğlu, Sevgi Küçüker, Gönül Kobal, Hatice Ceber Bakkaloğlu, Yeşim Kaygusuz, Pınar
Ünsal, Ayşe Dolunay Sarıca - Küçük Adımlar Erken Eğitim Projesi
1996 yılında Türkiye’de uygulanmaya başlanan Küçük Adımlar Erken Eğitim Programı 0-4 yaş arası
gelişimsel geriliği olan çocuklar ve ailelerine yönelik, eve dayalı yürütülen ilk sistematik erken eğitim
programıdır. KAEEP, gelişimsel geriliği olan ya da bu riski taşıyan çocukların, toplumsal yaşama
olabildiğince bağımsız katılımlarını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada, Ankara Üniversitesi Özel
Eğitim Bölümü tarafından KAEEP’na yönelik yapılan araştırma sonuçları incelenecektir. Ele alınan
değişkenler, programa katılan hafif ve ağır derecede gelişim geriliği olan çocukların programdan yararlanma
düzeyleri, ana-babaların temel gereksinimleri ve programın bu beklentileri karşılama düzeyi, ana-babaların
stres ve depresyon düzeyleri, ana-babaların programa ilişkin doyumlarıdır. Bu bulgular ışığında, ülkemizde
bu tür programların yaygınlaştırılması gerektiğini belirtmek uygun olacaktır.
Çiğdem Ekici - Zenginleştirilmiş Yazılı Sınav Uygulamaları: İlköğretim Fen Derslerinde Kavram
H aritası İle Şematize Edilmiş Sınav Örnekleri
Öğrencilerin; EN DİKKATLİ, EN YOĞUN, EN İSTEKLİ olarak beyinlerini kullandıkları ve
yaptıklarını (hatası ile, doğrusu ile) unutmadıkları zaman, yazılı değerlendirme uygulamalarıdır. İşte bu
yüzden yazılılar ile öğrenmek ve öğretmek çok önemli! Yazılı değerlendirme uygulaması klasik yöntem ile
yapıldığı zaman bazı öğrenciler sorunun istedikleri ile öğrendiklerinin bağlantısını tam olarak kuramamakta
ve istenen cevabı tam olarak verememektedir. Yazılı soruları oluşturulurken özellikle kavram haritaları vb.
şeklindeki sorular çocukların en az 5 zeka alanını harekete geçirdiği için soruların cevaplandırılma yüzdesi
sınıf içerisinde daha fazla olmaktadır. Kavram haritaları değerlendirme aşamasında da kullanıldıklarında
öğrenci başarı puan ortalamalarının 75-80 arasında olduğu görülmektedir.
Deniz Kurtoğlu Eken - Öğretmen Eğitiminde Ders Gözlem Süreci: Hem Ormanı H em de
Ağaçları Görebilmek
Ders gözlem yaklaşım ve tekniklerinin sağlıklı prensipler üzerine kurulu olarak hem bütünsel hem
de analitik bir bakış açısına imkan tanıması çok önemlidir. Aksi takdirde, ya öğretim-öğrenim sürecinin
karmaşık doğasına aykırı olarak birçok detaya tek tek takılıp kalınacak ya da bir iki genel yorumla gözlem
‘sonuçlandırılacaktır’; her iki durumda da hem derse ve öğretim-öğrenim sürecine verilen emeğe, hem de
öğretmen eğitimine yapılan yatırıma yazık olacaktır. Bu sunuş, değişik üniversite, enstitü ve okullarda
ağırlıklı olarak İngilizce dil öğretiminde hizmet içi ve hizmet öncesi öğretmen eğitimi ve eğitmen eğitimi
çalışmalarına dayalı olarak araştırılıp geliştirilen ders gözlem prensip, yaklaşım ve teknikleri üzerine bir
uygulamayı konu almaktadır.
Derya Boçkay - Öğrenci Merkezli Eğitimde Öğrenci Sunumları İle Sosyal Bilgiler Grup Dersleri
Çalışmanın hedefi öğrencileri araştırmaya yöneltmek, yaratıcı düşüncelerini geliştirmek,
sorumluluk duygularını artırmak, kendilerine duydukları güveni pekiştirmek ve öğrenmeyi etkin ve zevkli
kılmaktır. Çalışmanın başında öğrenciler ilgili konulara göre birbirleri ile dengeli gruplara ayrılır. Grupların
konuları, sunum tarihleri, puanlama ve kurallar öğrencilere verilir. Öğrenciler farklı malzemeleri kullanarak
ön hazırlıklarını yaparlar. Gruplar sunum sırasında arkadaşlarına anlatacakları konu ile ilgili yapacakları
sınavı da hazırlayıp sunumdan en az iki gün önce öğretmene göstererek onay alır. Grup sunumunu
Sunuş Özetleri
-3Adlara göre alfabetik sıralıdır
gerçekleştirdikten sonra, sınıf tarafından değerlendirilir ve aldıkları puan daha sonraki grupların yapacakları
sınavlara eklenmek üzere kayıt edilir. Tüm grupların anlatımı sonunda aldıkları puanları ise onların en
önemli sözlü notu olarak geçmektedir. Grup çalışmalarında öğrenciler anlatım, tartışma, drama, beyin
fırtınası gibi yöntemleri tepegöz, saydamlar, bulmacalar ve yarattıkları diğer materyalleri kullanmaktadır.
Öğrencilerin ders başarısı bu çalışma ile artmıştır. Konu ne olursa olsun öğrencilerin yaptıkları ders öncesi
hazırlık ve araştırmaya verdikleri önem gittikçe artmıştır. Bu sistem öğrenci merkezli öğretime geçişte
önemli bir rol oynamaktadır. Öğrenciler araştırma, anlatım, davranış, materyal, pano gibi alanlarda puan
aldıkları için farklı yönlerde kendileri geliştirmeye çalışmakta ve sorumluluk duyguları artmaktadır. Ayrıca
ezberci yönlerini bir kenara koyup daha fazla yorum yapmaya uğraşmakta hatta sunumlarında da bunu
yansıtmaktadırlar.
Devrim Yeşim Geyyas -Literary Circles
Uygulama Anadolu Lisesi Hazırlık ve Lise 1 İngilizce Metin Okuma/Edebiyat derslerinde
kullanıma yöneliktir. Uygulama öğrencilerin okudukları kitapla ilgili detaylı araştırma yapmaları, soru
üretmeleri, yorum yapmaları ve bu çalışmaları grup etkinliği bütünlüğünde sınıfa İngilizce sunmaları
şeklindedir. Grup içinde görevleri belirlenen öğrenciler, yaptıkları araştırmaları, yorumları grup bütünlüğü
içinde sınıf ortamında arkadaşları ile İngilizce olarak paylaşırlar. Uygulamanın ayrıntıları ve Gaziantep
Anadolu Lisesi’nde işleniş örneği sunulacaktır.
Ebru Aktan Kerem ve Işık Kamaraj - Erken Çocukluk Döneminde Barış Değerine İlişkin Bir
Program Modeli
Erken çocukluk döneminde kazandırılabilecek sosyal değerlerden birisi de “barış”tır. Araştırmada,
“Erken Çocukluk Döneminde, Barış Değerine İlişkin Bir Program Modeli” okul öncesi dönem ve
ilköğretimin birinci kademesindeki öğrencilere yönelik iki ayrı eğitim programı olarak planlanmıştır.
“Erken Çocukluk Döneminde, Barış Değeri Eğitim Programı”; “barış nedir?, çatışma çözümü, önyargı,
bakış açıları, iletişim ve işbirliği” temalarını içermekte olup bir eğitim-öğretim yılını kapsayacak bir paket
program olarak planlanmıştır. Bu araştırmada sadece, “Okul Öncesi Dönem Barış Eğitim Programı”
uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Okul Öncesi Dönem Barış Eğitim Programı’nda “barış nedir?” temasına
yönelik Eğitici Drama örnekleri, İstanbul Kadıköy ilçesi Bostancı Atatürk İlköğretim Okulu’nun 5-6 yaş
grubunda 2003-2004 öğretim yılında öğrenim gören 8 kız 8 erkek toplam 16 öğrenci ile birlikte
yürütülmüştür. Diğer temalara ilişkin uygulamalar henüz gerçekleştirilmemiştir.
Ebru Uzun ve Sibel Kışla - Okulöncesi Dönemde Portfolyo Sunumu ve " Çocuk-Veli-Öğretmen"
Görüşmeleri
Portfolyo derleme ve değerlendirmesi günümüz eğitiminin en olumlu ve dinamik yanıdır, çocuğun
neler yapabildiğini belgeler ve takdir eder. Değerlendirme sürecinde çocuk ve öğretmen bir takım
oluşturarak çocuğun gelişimini araştırıp belgeler ve ortaya döker. Portfolyolar, öğretmenin çocuk gelişimini
ve eğitimini iyi bildiği ve çocukların gelişimini doğru değerlendirdiği sınıf ortamlarında gelişir. Bu sunumda,
portfolyonun ne olduğu, portfolyo oluşturmada çocuğun ve öğretmenin rolü, portfolyo dosyası için neler
toplandığı, çocuk-veli-öğretmen görüşmesi soruları, velilerle paylaşım, çocuklardaki kazanımlar anlatılarak,
portfolyo örnekleri sunulacaktır.
Elvan Tongal - Tarih Derslerinde Kullanılan Konu Pekiştirme Materyalleri ve Yazılı Örnekleri
İlköğretim 8. sınıflarda TC. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde karikatür, resimli roman, şiir,
Türk ve dünya edebiyatından örneklerin sınıf içi konu pekiştirme ve yazılı sorusu olarak kullanılması.
Emin Aydın - Öğretmenlik Uygulaması Dersi Nasıl Daha Verimli H ale Getirilebilir?
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Orta Öğretim Matematik Öğretmenliği
bölümünde Öğretmenlik Uygulaması dersine farklı bir boyut eklendi. Buradaki amaç, öğrencilerin
matematik eğitimi ile ilgili (özellikle belli bir öğretim yönteminin etkinliğini araştıran) bilimsel
araştırmaların uygulanabilirliğini görmelerini sağlayarak hem matematik öğretimi ile ilgili bilgilerini
derinleştirmelerini sağlamak, hem de bilimsel çalışmaların yararını ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda her
gruptan daha önce yapılmış olan bilimsel çalışmalardan uygulanabilir iki araştırmayı seçerek uygulama
okullarında denemesi istendi. Dersin sonunda o derste sunum yapan öğrencilerin ve yaptıkları çalışmanın
kendilerinde bir tutum ve/ya davranış değişikliği oluşturup oluşturmadığını araştıran kısa sorulara
verdikleri cevaplar sürecin faydasını değerlendirmesi için veri kaynağımız olmuştur. Alan çalışmasının
‘yaparak öğrenme’ için çok etkin bir ortam oluşturduğu sonucuna varıldı.
Sunuş Özetleri
-4Adlara göre alfabetik sıralıdır
Emir Erkara, M. Asıf Iqbal, Mustafa Dilmen - Elektronik ve Bilgisayar Laboratuvarı
Temel amacımız öğrencilerin üniversiteyi kazanamaması halinde bölgelerinde yaşıtları arasında
öncelikli tercih edilen ara eleman olarak iş bulabilmelerini sağlamaktır. Akademisyenlerin lise öğrencilerine
yönelik oluşturduğu toplam 792 saatlik program üç uzman tarafından yürütülmekte, Microsoft ile yapılan
anlaşma sonucu iki uluslararası katılım sertifikası, İl Halk Eğitim Müdürlüğü ile işbirliği sonucu ayrıca 9.
sınıflara Ofis programları kullanımı, 10. sınıflara Web Tasarımı, 11. sınıflara Programcılık Sertifikaları
verilecektir. Lisemizden her yıl mezun olacak 50 öğrenciye lise diplomasına ek olarak birden fazla sertifika
alma olanağı sunulmaktadır. Mezun olacak öğrencilerimizi kalifiye eleman ve kaliteli bireyler olarak
yetiştirmeyi hedefliyoruz.
Fahrettin Aspirin - Yeryüzünü Üç Boyutlu Görmek: Kabartma H arita ve Yapımı
Güncel hayatta coğrafi bakış açısını yakalamak, bilgi organizasyonları kurabilmek için soyut-somut
dönüşümünü sağlayacak eğitim araçlarına ihtiyacımız vardır. Bu kültürün kazanılmasında haritalar en
önemli araçlardır. Haritalar sadece Coğrafya ve Tarih dersliklerinin materyali olarak görülmemelidir. Çeşitli
branşlarda adı geçen yer ve mekan isimlerini somutlaştırabilecek en önemli kaynaklar haritalardır. Haritaları
anlamak, bunun için de en iyi şekliyle sunmak gerekir. Kabartma haritalar yeryüzünü gerçeğe en yakın ifade
eden, hem görsel hem de dokunsal materyallerdir. Okulumuzu ziyaret eden herkesin ilgisini çeken ve
yapım aşamaları süresince öğrencilerimize ve ziyaretçilerimize farklı bakış açıları kazandıran bu
çalışmalarımızı herkesle ve nasıl başardığımızı göstermek istiyoruz.
Ferhat Yıldırım, Berna Topçuoğlu, Deniz Cansever - Kuluçka Makinesi
2002-2003 ders yılından başlayarak aralıksız devam eden uygulama, biyoloji öğretmeni ve Zooloji
Kulübü öğrencileri tarafından gerçekleştirilmiştir. Görsel uyarıcılarla öğrencide gerekli ilgi ve merak
uyandırılarak Biyoloji biliminin sevdirilmesi ve uygulamayla öğrenilmesi hedef alınmıştır.
Ferhat Yıldırım, Berna Topçuoğlu, Deniz Cansever - Sera
Fen Bilimleri Bölümünün Biyoloji derslerine yönelik olan bu uygulaması; hücre, üreme ve gelişme,
botanik bilimi, bitki fizyolojisi, tarım, besin zinciri, ekoloji konularını kapsamaktadır. Başlangıçta Botanik
Kulübü’nün 21 öğrencisiyle başlamış, sonrasında ise öğrencilerin tümüne dönük olarak yapılan ve halen
devam eden bir çalışma haline gelmiştir.
Filiz Vela ve İnci Mert - Çocuğun İçinde Öykü, Öykünün İçinde H ayat
Bugünkü eğitim sistemimizde edebiyat eğitimi bir bilgi yüküne dönüştürülmüştür. Bu uygulama
sistemde var olan: edebiyatın bilgi yükü olması, bir edebi ürünü okurken sıkılma, bir edebi ürüne
yaklaşımda kalıplaşmış ölçütleri kullanma, edebiyatın hayatın dışında sadece bir ders olarak görülmesi,
sorunlara duyarsızlık, yaşamın ve kendinin farkına varamama, edebi metinlerin bir hayal ürünü olduğu ve
günlük hayata taşınamaması gibi sorunları gidermeyi amaçlamaktadır. Bu çalışma, hayatın içindeki kurguyu
keşfetmek ve eserle öğrenci arasında bir bağ oluşturabilmek için yapılmıştır. Sait Faik’in Gün Olur Harman
Olur öyküsü incelenmiştir. Bu sunumda proje işleyişi, öğrenci çalışmaları paylaşılacaktır.
Fulya Sarı - Eğitimde Program Geliştirme: Oluşturmacı Okulun Toplumsal Sorumlulukları
Bu sunuda, ‘oluşturmacı’ okul kavramı ele alınacak, oluşturmacılığın, öğrenme ortamından okul
yönetimi, örgütsel karar süreçleri ve ‘öğrenen kurum’ olma çabalarına nasıl yansıdığı irdelenecektir. H.E.V.
Okulları Kemerköy’de uygulanmakta olan ‘Program Geliştirme Modeli’ oluşturmacılık açısından
irdelenecek, diğer modellerden farkı ele alınacak, proje süreçleri ve ürünleri tanıtılacaktır. Modelin temel
özelliği olan ‘yorum temelli oluşturma’ (Interpretation Construction –ICON- Design Model) sunulacaktır.
Gönül Akçamete, Arzu Tanrıverdi Kış, H asan Gürgür - Özel Gereksinimli Öğrenciler İçin
Kaynaştırma Modeli Geliştirme Projesi
Sayısal artışa karşın eğitim sisteminin yapısına ve çocukların gereksinimlerine uygun politikalar ve
modeller geliştirilemediği için, kaynaştırma uygulamasında sorunlar yaşanmaktadır. Ülke koşulları ve eğitim
sistemi ile uyumlu kaynaştırma modelini pilot uygulamalarla geliştirmeyi amaçlayan ve Ankara
Üniversitesi’nin destek verdiği projeye, 2002 yılında 1., 2. ve 3. sınıflarda yer alan ve farklı değerlendirme
türleri kullanılarak belirlenen risk grubunda yer alan 92 ile öğrenci ile başlanmıştır. 16 öğretmene
kaynaştırma uygulamalarına yönelik seminer ve iş başında eğitim sağlanmaktadır. Uygulama devam
ettiğinden henüz genel değerlendirme yapılamamıştır.
Sunuş Özetleri
-5Adlara göre alfabetik sıralıdır
Gülin Pazaroğlu - Çocuk ve Müze Projesi
Turist Rehberleri Vakfı Çocuk ve Müze Projesi, ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin yaşadığımız
topraklardaki tarihi zenginliğin farkına varmalarını sağlamak, onlarda tarih ve çevre bilincinin yerleşmesine
katkıda bulunmak amacıyla pedagoji, drama, çevre ve ilk yardım eğitimi almış rehberler tarafından müzeleri
gezdirilmelerini kapsamaktadır. Projenin temel amacı, ilköğretim öğrencilerinin Anadolu’nun tarihi
zenginliğini tanımalarına yardımcı olmak, tarih, kültür ve çevre kavramları konusunda bilinçlenmelerine
katkıda bulunmak; genel amacı ise, öğrencilerin dünya tarih ve kültür mirasının ve doğal çevrenin dünya
uygarlığının çok önemli bir öğesi olduğunun ayrımına varmaları ve dolayısıyla korunması gerektiği bilincine
ulaşmalarının sağlanmasıdır.
Gül Ergüç ve Şebnem Güvenç - Başarılı Ebeveynlik Eğitimi
Irmak Okulları’nda uygulanmakta olan “Başarılı Ebeveynlik Eğitimi” , velilerin eğitim-öğretim
sürecine etkin katılımını sağlamayı amaçlamaktadır. Eğitim, 4 seminer ve 7 workshop'tan oluşmaktadır.
“Özgüvenli Çocuk Yetiştirmek”, “ Çocuğunuzla Doğru İletişim Kurma Yolları”, “ Okul Başarısı Bir
Takım İşidir (2 bölüm)” , “ Aile İçi Disiplin” , “Tek Ebeveynli Aileler (2 bölüm)” başlıklı workshop'larda,
anne-babalar konu ile ilgili düşüncelerini ve kişisel deneyimlerini birbirleriyle paylaşmakta, konu ile
bağlantılı video kasetler izlenmekte, ayrıca gerçek yaşamdan örnekleri içeren drama çalışmaları
yapılmaktadır.
Gülçin Cırık Doğramacı - Öğrencilere Bilimsel Süreç Becerilerini Kazandırmak İçin
Kullanılabilecek Materyaller
Fen eğitimi alanında yapılan birçok araştırma, öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerini (BSB)
kazanmasının ne kadar önemli olduğunu göstermekte ve kullanılan metod ve materyallerin bu becerileri
kazandırmada yetersiz olduğunu vurgulamaktadır. Bunun en büyük nedeni de BSB becerilerinin bir fen
kavramı ile ilgili bilgi gibi bir ünitede hatta bir kaç derste kazandırılabileceğinin düşünülmesidir. Bu
becerilerin kazandırılması için alternatif materyallere ve metodlara ihtiyaç vardır. Bu amaçla oluşturmacı
yaklaşıma göre bir materyal hazırlandı ve 9. sınıftaki 26 öğrenciye bütün bir öğretim yılı boyunca BSB’ni
kullanma ve geliştirme fırsatı verildi.
Gülçin Cırık Doğramacı - Oluşturmacı Müfredat İçin H azırlanmış H izmet İçi Eğitim Programı
Yeni bir müfredatın uygulamadaki başarısı müfredatın iyi bir kitap ve hizmet içi eğitim
programıyla desteklenmesine bağlıdır. Eğer bu üç unsur birbiriyle uyumlu değilse ve birbirinin ihtiyaçlarına
karşılık vermiyorsa müfredatın amacına ulaşması pek mümkün değildir. Öğretmenin gelişimi ve müfredatın
başarılı şekilde uygulanması açısından profesyonel bir hizmet içi eğitim programı hazırlanmalıdır. Bu
amaçla ABD’nin California eyaletinde geliştirilen oluşturmacı müfredat için iki yıllık bir hizmet içi eğitim
programı hazırlanmıştır. Hizmet içi eğitim programının ilk yılı, bir haftalık yaz okulu ve yıl içerisindeki
birer günlük dört eğitimden oluşmuştur. İkinci yılında ise dört hizmet içi eğitim verilmiştir.
Gülçin Karadeniz - Okulöncesi Çocukları İle Kitap H azırlamada Kullanılabilecek Yöntemler
Okulöncesi eğitimcilerinin sıkıntı yaşadığı konulardan birisi de günlük aktiviteleri destekleyecek
öyküleri bulmakta yaşadıkları zorluktur. Son yıllarda ülkemizde kaliteli öykü kitapları yayınlanmakta olsa da
bu kitapların evde de okunmaları sınıf içi etkinliklerde kullanılırken cazibesini yitirmesine neden
olabilmektedir. Bazı okullarımızdaki ekonomik güçlükler de düşünülecek olursa sınıf içi etkinliklerle kitap
hazırlamanın önemi anlaşılacaktır. Ayrıca bu çalışmalar yoluyla çocukların gelişimlerinin takibi de son
derece sağlıklı olacaktır. Kitapçıklar portfolyo dosyalarında saklanarak aileler ile de paylaşılabilir.
Okulöncesi eğitimcileri, hem sınıfta bulunan kitap köşesine yeni kitaplar eklemek hem de yapılan
aktiviteleri desteklemek için farklı şekillerde kitaplar hazırlanmasına rehberlik edebilirler. Bu çalışmada,
kitap hazırlamada kullanılabilecek etkinlikler paylaşılacaktır.
Gülesin Nemutlu, Ayşe Beyazova, Yörük Kurtaran, Evren Ergeç ve Neslihan
Öztürk - Toplum Gönüllüleri Gönüllü Gelişimi Eğitim Programı - Genç Toplum
Gönüllüsü' nün 5 Anahtarı
Toplum Gönüllüleri Vakfı, gençlerin geliştirdiği, gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projelerini
desteklemektedir. Bu süreci zenginleştirmek adına 5 Anahtar Gönüllü Gelişimi Eğitim Programı geliştirildi.
Bu program Toplum Gönüllüsü Gençlere sivil toplum ve gönüllülük bilinci edindirmek, ekipler halinde
projeler geliştirip, yönetip, değerlendirmelerine destek olmak için tasarlandı. Bir sene içinde programın
uygulanması için üç “eğitmen” eğitimi gerçekleştirildi. Bunun sonucunda gönüllü eğitmenler programın üç
Sunuş Özetleri
-6Adlara göre alfabetik sıralıdır
ayağını (mavi, kırmızı, yeşil) uygulamak ve aktarmak adına toplamda şu ana kadar 3222 gencin katıldığı 134
eğitim gerçekleştirdiler. Bir yıllık yaygın pilot uygulaması, gönüllülük ile ilgili eğitim çalışmaları için iyi bir
örnek oluşturabilir. Sunumda anahtarlar, eğitimler, eğitmen eğitimleri, üretilen materyaller ve pilot
uygulama sürecinin değerlendirmesi sunulacaktır.
Gülgün Özcan – Masal Saati ve Edebiyat Atölyesi
TEGV’in okuldışı zamanlarda Türkiye genelindeki Eğitim Parkları, Öğrenim Birimleri ve
Ateşböcekleri’ndeki etkinliklerine katılan ilköğretim çağındaki çocuklar için geliştirdiği Eeğitim
programlarından, dil-sanat-iletişim alanında birbirine bağlı olarak uygulanan iki eğitim programıdır.
Edebiyat alanındaki 40’ın üstünde yazar, şair, karikatürist ve 15 yayınevinin desteği alınarak geliştirilmiştir.
Masal saati ve edebiyat atölyesi eğitim programları; TEGV’e üye çocuklar için yaş uyumlu olarak 2003
yılında geliştirilmiştir. Programların hedef kitlesi; ilköğretim okullarının 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8. sınıf
çocuklardır. Program, 8 hafta boyunca haftada iki saatlik eğitim süresi içinde uygulanmaktadır.
Gülgün Saka - Eğitimde İşbirliği Protokolü
T.C Milli Eğitim Bakanlığı Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü ile İstanbul Hazır Giyim ve
Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) arasında imzalanan işbirliği protokolü ile 1995-96 öğretim
yılında 99 öğrenci ile eğitime başlayan okulun binası MEB tarafından yapılmış, iç donanımı İHKİB
tarafından sağlanmıştır. İşbirliği protokolü kapsamında eğitim programları ile hazır giyim ve konfeksiyon
alanında Türkiye’nin gereksinim duyduğu eğitimli ara elemanları yetiştirmek ve sektöre bilgi desteği
sağlamak, üretici yatırımcı ve pazarlamacı kuruluşlara, girişimcilere eğitilmiş insan gücü ile katkıda
bulunmak amaçlanmıştır. Protokol çerçevesinde okulun araç, gereç ve atölye donanımlarını sağlamak,
temizlik, küçük onarım gibi giderlerine katkıda bulunmak, öğrencilerden maddi olanakları kısıtlı olanlara
burs vermek, öğretmenlerin sektörün ihtiyaçlarına uyumlu yetiştirilmelerini sağlamak, öğrencilerin atölye
eğitimlerinde öğretmenlere yardımcı olmaları için teknisyen ve usta öğretici görevlendirmek, mezunların
istihdamında okul yönetimine yardımcı olmak, yetişkinlere meslek kazandırmak için okul yönetimi ile
işbirliği yaparak kurslar düzenlemek, İHKİB tarafından sağlanan desteklerdir.
Gülşen Öz ve Sema Ulcay - Kavram Bilgisi
Kavram Bilgisi Programı, öğrencilerin okuma, dinleme, soru sorma, yorumlama ve anlatma gibi
etkinliklerde bulunarak düşünme, anlama, dili kullanma becerilerini geliştirmeyi, dolayısıyla çağdaş
dünyanın özgür ve yaratıcı bireylerini yetiştirmeyi amaçlamakta ve Robert Lisesi 9. sınıf öğrencilerine
uygulanmaktadır. Kavram Bilgisi Programı, seçime dayalı sorularla devam eden kavramlar ve bu
kavramların değişik alanlardaki bağlamlarına ilişkin örnek ve bilgileri içerir. Kavramlar, insan hayatının
bütünselliği esas alınarak bu bütünselliğin temel öğeleri olan ana temalar altında toplanmıştır. Her bir
kavram, kendi ve birbirleri ile ilişkisi içinde araştırma, eleştirme, bağlantılandırma, ayırdetme,
temellendirme gibi düşüncenin aktif kılındığı etkinlikleri taşır. Bu tür bir çalışma felsefi açılımları olan
öykülerden, anektodlardan, örnek olaylardan, mektuplardan, makalelerden, mitlerden vb. hareketle
başlamakta, öğrencilerin kendi deneyimleri / değişik derslerde öğrendikleri bilgiler ve okunan metinler
arasında ilişkiler kurmalarının sağlanması; özgün ve eleştirel bir bakış açısıyla dünyayı sorgulayabilmeleri,
düşünce, dil ve dünya arasındaki ilişkileri keşfederek sözlü ve yazılı ifade güçlerini arttırmaları ile amaca
ulaşır.
Günseli Oral - Yaratıcı Yazı Dersinde Bir Etkinlik: Müze Tekniği İle Oyun Yazımı
Müze Tekniği, öğrencilerin müzede seçtikleri eserleri karakterlere dönüştürdükleri ve bu
karakterlerin ağzından öyküler oluşturdukları bir tekniktir. Bu uygulamada, Akdeniz Üniversitesi Eğitim
Fakültesi öğrencileri Antalya Müzesi’ni ziyaret etmişler, kendilerini en çok etkileyen eserleri seçmişler ve bu
eserler hakkında bilgiler toplayarak, onların ağzından öyküler oluşturmuşlardır. Daha sonra, bu öyküleri
ortak bir çatı altında toplayarak bir oyun yaratmışlardır. Oyunu yaratırken karakterleri birbirine bağlamak
için mizah kullanmış, ek karakterler oluşturmuş, şarkı ve danslar eklemiş, sahne tekniklerinden
yararlanmışlardır. Sonuç olarak ortaya özgün bir eser çıkmıştır. Öğrenciler hem kendi kişisel yaratıcılıklarını
gösterme ve geliştirme olanağı bulmuş, hem de grupla birlikte yeni bir bütün oluşturma deneyimi
yaşamışlardır.
Sunuş Özetleri
-7-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
H alil Şahin - Bilgiye Erişimde Fırsat Eşitliği: İstanbul İli İlköğretim Okulları Öğrencileri İle
Darüşşafaka Eğitim Kurumları 'Eğitmen' Öğrencilerin Bilgi Paylaşımı: " Bilgisayar Günleri"
Uygulaması.
26-30 Nisan 2004 tarihlerinde gerçekleştirilen program, İstanbul ili ilköğretim okullarından seçilen
I. kademe öğrencilerine “eğitimde fırsat eşitliği” ilkesinden hareketle temel bilgisayar eğitimi vermeyi
amaçlayan bir eğitim projesidir. 28 ilçeden 1000 öğrenciye, üç saatlik temel bilgisayar eğitimi Darüşşafaka
Eğitim Kurumları Bilgisayar Kulübü öğrencileri tarafından uygulanmıştır. Bilgisayar ile tanıştırma ve
bilgisayar kültürü edinmeyi hedefleyen bu eğitim sürecinde öğrencilere, bilgiye erişimin farklı yolları
anlatılmıştır. “Bilgiye Erişimde Fırsat Eşitliği” sloganı ile başlayan bu etkinlik, hedeflenen sayı ve sonuca
ulaşmıştır. Organizasyonda Darüşşafaka Eğitim Kurumları’nın 3 bilgisayar dersliği ve 84 bilgisayarı gün
boyu kullanılmıştır. 27 Darüşşafaka öğrencisi bir haftalık eğitim sürecinde bilgilerini katılımcı öğrenci
kardeşleri ile paylaşarak öğretirken öğrenme becerisini ve özgüvenlerini kazanmışlardır. Katılımcı
öğrencilerin, projeyle ilgili geliştirilen www.2304.net internet sitesinde ilettikleri izlenimler
değerlendirilerek, gelenekselleştirmeyi düşündüğümüz bu projenin yeni uygulamalarında daha kapsamlı bir
program içeriği geliştirme yönelimine gidilecektir.
H asan Deniz - Baba Destek Programı - BADEP
Bu sunuşta, çocuğun gelişiminde babanın yeri ve önemi, Baba Destek Programı’nın tanıtımı
konuları ve içeriği, Baba Destek Programı’nın uygulama şekli ve temel özellikleri, Katılımcı bir eğitim
örneği olarak Baba Destek Programı’nın babanın çocukla ilişkisinin güçlendirilmesi çocuğun okul ve diğer
alanlardaki başarılarına yansıması ve Baba Destek Programının gerçekleştirilen Araştırma ve
Değerlendirme çalışmasında elde edilen sonuçlar aktarılacaktır.
H avva Kangal Erdoğan - Terakki Vakfı Okullarında Çizgi Film Eğitimi: " Düşlerini Film Yapan
Çocuklar"
Terakki Vakfı Özel Şişli Terakki Anaokulu ve İlköğretim Okulları’nda 1998 yılından bu yana çizgi
film eğitimi verilmektedir. Çizgi film eğitiminde çocuklar çizgi film yapımını, animasyon sanatını ve
kurallarını öğrenirlerken farklı beceriler de kazanırlar. Çizgi film, yüzlerce karenin kameraya alınmış
görüntüsüdür. Çocuklar önce bu gerçeği kavrarlar. Gerçek ve hayal ayrımına varırlar; daha sonra kendi
hayallerini çizip hareketlendirmeyi öğrenirler. Çizgi film yapmak kollektif çalışmayı, paylaşmayı ve
dayanışma duygusunu geliştiren sanatsal bir faaliyettir. Çünkü çizgi film yapımı, bir ekip çalışmasıdır. Çizgi
film eğitimi sanatsal bir faaliyettir ve çocukların zihinsel, bedensel, psikolojik gelişimlerini daha ileriye
taşırken onların yeteneklerini keşfetmemiz için önemli bir önemli bir araçtır. Sunumda gösterilecek filmler:
1. “ Anneme Neler Oluyor?” (6 yaş grubu). 2. “ 23 Nisan” (İlköğretim 3-4-5. sınıflar)
H ikmet Aracı - İlişkilendirilmiş Beden Eğitimi Uygulamaları
“İlişkilendirilmiş Beden Eğitimi” adı verilen proje, ODTÜ G.V. Ankara Koleji’nde çeşitli
seviyelerde başarıyla uygulanmış, son derece pozitif geri bildirimler alınmıştır. Beden eğitimi ve spora genel
bir bakışla, altyapı oluşturulup, okullarımızdaki uygulamalara (amaçlar, davranışlar, ölçme ve
değerlendirmeye) dikkat çekilmekte, eğitim-öğretimde birlik ve beraberlik ilkesine uyulamadığı, öğrenci
merkezli öğretime etkin bir katkının bulunmadığı, süregelen sistemin günümüz koşullarında yetersiz kaldığı
ortaya çıkarılmakta, ilişkilendirilmiş beden eğitimi uygulaması sonrası öğrencilerde görülen davranış
değişiklikleri aktarılmaktadır. Beden eğitiminde Fen Bilgisi, Matematik ve Sosyal Bilgiler derslerinin
uygulamalı olarak nasıl desteklenebileceği öğretim etkinlikleri, materyaller ve stratejileriyle açıklanmaktadır.
Beden eğitimi ders ortamlarını laboratuvar gibi düşünülerek, basketbolda hücre, sayılar, geometrik şekiller
ve mevsimlerin oluşumu işlenmekte, son olarak, öğretmendeki olumlu değişimleri gözlemlenmektedir.
H ulusi Karslı - Süreçlerle Yönetim
2000 yılı Eylül ayında eğitime başlayan Gaffar Okkan İlköğretim Okulu’nda 2001yılından beri
Toplam Kalite Yönetimi çalışmaları EFQM modeline göre yapılmaktadır. Kurumca 2004 yılında Eskişehir
Milli Eğitim Müdürlüğü ve KALDER Eskişehir Şubesince düzenlenen "Eğitim Kurumları Kalite
Ödülüne" müracaat ettik ve "Jüri Teşvik Ödülünü" aldık. 2005 yılında ise Ulusal Kalite Ödülüne müracaat
edeceğiz. Okulumuzda süreçlerle yönetim anlayışı benimsenmiştir. Sekiz temel sürecimiz ve alt detay
süreçleri mevcuttur. Kurumumuzda her sürecin sorumlusu belirlenmiştir. Her çalışan bir veya birkaç
süreçte görev almaktadır. Kurumumuzda tüm işler saptadığımız süreçlerle yürütülmektedir.
Sunuş Özetleri
-8-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
H ülya Koca - Ünite Öncesi ve Ünite Sonrası Değerlendirme Amaçlı Kontrol Listeleri
Hem uygulama hem de materyal kapsamına giren bu çalışmada amaç, yeni bir üniteye başlamadan
önce öğrencilerin üniteyi öğrenmeye ne kadar hazır olduklarını ve ünite bitiminde öğrencilerin bu ünitede
neleri öğrenip neleri öğrenemediklerini belirlemek için hazırlanmış alternatif bir değerlendirme yöntemi
oluşturmaktır. Uygulama örneği 6. sınıf Fen Bilgisi Dersi I. ünitenin başında ünite öncesi form ve I. ünite
sonunda ünite sonrası form olarak iki aşamada planlanmıştır. Çalışma sonucunda yapılan değerlendirmeler;
bu uygulamanın ünite sonrasında yapılan klasik metotlardan çok daha verimli ve öğrenci açısından çok
daha zevkli bir yöntem olduğunu göstermiştir. Ünite öncesi uygulamada anahtar kavramlar, öğrenci
tarafından hazırlanacak projeler, drama çalışmaları, araştırmalar ve okunacak kitaplarla ilgili ön hazırlık
çalışması yaptırılmakta, ünite başlığı ile ilgili bir öyküleme çalışması planlanmakta ve en son adım olarak
ünitede öğrenmeyi istediği ve merak ettiği konular ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Ünite sonrası ise
ünitede öğrenilen kavramların tanımlanması, daha önceden bilinmeyen ve ünite ile birlikte yeni öğrenilen
kavramların listelenmesi, istenmektedir. Ünite sonrası yapılan uygulamada bilişsel özelliklerin yanında
duyuşsal özellikler üzerinde de durulmaktadır. Bu uygulamada eğitim sistemimizde bulunan klasik ölçme
ve değerlendirme yöntemlerine alternatif olarak bir değerlendirme aracı hazırlanmıştır.
H ülya Smail ve Elçin Atçakan - Etkinlik Temelli Matematik Öğretimi
Kesirler ve Sayılar-çarpanlar-geometri ilgili çalışma 5. ve 6. sınıflara ders öğretmenleri tarafından
iki yıldır sınıf içerisinde uygulanmaktadır. Öğrencilerimizin motivasyonunu yüksek tutmak, öğrenme
sürecini zevkli kılmak aynı zamanda bilginin kalıcı hafızaya yerleşmesini sağlamak ve matematikte aynı
sonuca ulaşan yöntemlerin çokluğunu öğrenciye sezdirmek ve öğrencinin bulduğu farklı çözümleri
önemsemek, "ben matematik yapabiliyorum" demesini sağlamak amaçlanmıştır. Ölçme ve değerlendirme
birimi, önceki yıllardaki düz anlatım yöntemine göre önemli oranda başarı artışı saptamıştır. Tüm bu
çalışmalarda tam öğrenme ve çoklu zeka teorisi yöntemi kullanılmış, uygulamalarda kesir kartları, pattern
bloklar, tangram kare taşlar, domino taşları, kibrit çöpleri, nota sayfaları, bilgisayar etkinlik sayfaları gibi
materyaller kullanılmış, internetten bireysel çalışma desteklenmiştir.
İbrahim Güler - Müze ve Bizim Çocuklar: Bir Okul Müzesinin Kuruluş H ikayesi
“Tarih dersini niye okuyoruz ki?”, “Hayatta işime yaramayan bilgileri niye öğreneyim ki?” gibi
sorular tarih/sosyal bilgiler öğretmenlerine en fazla yöneltilen sorular arasındadır. Bu tür yaklaşımlar
tarih/sosyal bilgiler öğretmenlerini öğrencilerin gözünde anlamsızlaştırmaktadır. “Eski bir eşyaya
sahipseniz bir tarihe de sahipsiniz”anlayışı ilk derslerden itibaren öğrencilere ulaştırılmaya çalışıldı. Bu
çabalar sonucunda öğrencilerin getirdiği eski eşyalar kullanılarak okulda bir tarih müzesi oluşturuldu. Okul
müzesi kurma sürecinde ve sonrasında; yukarıda bahsi geçen yaklaşım yerini tarih derslerine karşı oluşan
ilgiye bıraktı.
İdil Elveriş – H ukuk Kliniği Uygulaması
Güncel hayata dair hukukun, toplumdaki dezavantajlı durumdaki hedef gruplara öğretilmesi ve bu
sayede hedef kitlenin güçlendirilmesini amaçlayan Hukuk Kliniği projesi sunumuna, bu genel amaca ek
olarak, hukuk eğitimine olan katkıya da değinilerek başlanacaktır. İstanbul Bilgi Üniversitesi'de
hukukçunun sosyal sorumluluğunu öne çıkaran bir ilk proje olduğunun açıklanması ertesi projede
kullanılan metot ve yöntem açıklanacaktır. Daha sonra, örnek dersler sunularak, projede faydalanılan
interaktif metotlardan beyin fırtınası, simulasyon, farazi dava ve diğerlerinin, klasik takriri ders anlatma
metodundan farkı vurgulanacak, bu sayede öğrencilerin didaktik, tek bir doğru cevap arama ekseninden
çıkarıldığı gösterilecektir. Son olarak, projenin etkisini göstermek açısından, projeye katılmış olan
öğrencilerin görüşlerinden alıntılar yapılması ve hatta fotoğraflar gösterilmesi planlanmaktadır.
Jale Göktepe – Öğrenci Merkezli Öğretme Teknikleri
Bu sunum, 1-8 seviyesinde görevi olan her branştan öğretmene yöneliktir. İlgili aktivite örnekleri;
öğrencilerde öğrenme isteği yaratır ve öğrenmeyi zevkli kılar; aynı zamanda öğrenme sürecinde edinilen
bilginin kalıcı hafızaya yerleşmesini, daha önceki bilgilerle birleştirilmesini, aralarında bağlantı kurulmasını
ve günlük yaşamda uygulanabilmesini sağlar. Öğrenci merkezli aktiviteler, çeşitli konferanslarda farklı
branşlardan eğitimciler ile paylaşılmış, alınan geri bildirimler ve yapılan ölçme-değerlendirmeler sonucu
öğrencilerde gereken motivasyonu yarattığı, öğrenme sürecini zevkli kıldığı ve edinilen bilgilerin kalıcı
hafızaya yerleşmesini sağladığı desteklenmiştir. Uygulama, ilgili slayt gösterisi ile bir kitapçık ve uygulama
örneklerini içermektedir. Katılımcılar ile bazı uygulama örneklerinin yapılması planlanmaktadır.
Sunuş Özetleri
-9-
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Jennifer Sertel ve Güliz Kurt - WINPEACE Barış Eğitimi Kitabı: Barış Bireyde Başlar
WINPEACE öğretmen el kitabının kısa bir sunumu yapılacaktır. Bu kitap, öğretmenlerin sınıfta
uygulayacağı etkinlikleri içerir, özellikle Türkiye’de kullanılmak üzere hazırlanmış olup İstanbul’da Robert
Lisesinde ve MEF Okullarında pilot program olarak uygulanmıştır. Sunuşta şu sorular da ele alınacaktır:
Barış eğitimi nedir? Neden gereklidir? WINPEACE Barış Kitabında neler vardır? Pilot program nasıl
uygulanmıştır? Öğrenciler ve öğretmenler bu programı nasıl karşılamıştır? Programı uygulamak için ne tür
bir eğitim gereklidir?
Kadir Karabulak - Yatılı İlköğretim Bölge Okulları Için Bir İyileştirme Programı: Kağızman
Modeli
İstanbul Bilgi Üniversitesi toplumsal ihtiyaçlara duyarlılık, fırsat eşitliği ve kaliteli eğitimin
ilköğretim çağında da büyük bir önem taşıdığına inanarak yola çıktı... 2003 yazında Doğu Anadolu ve
Güneydoğu Anadolu bölgelerinin genelinde ziyaretler gerçekleştirildi. Bunun sonunda; Türkiye’de en kötü
yaşam ve eğitim koşullarına sahip olan okulların YİBO ve PİO’lar olduğu gerçeği bir kez daha ortaya çıktı.
4-7 Eylül 2004’te, aralarında Kağızman Kaymakamı Aylin Kırcı Duman, Kağızman Milli Eğitim Müdürü
Necmettin Polat, Kağızman YİBO öğretmenleri, İstanbul Bilgi Üniversitesi temsilcileri, ÇYDD,
Ekonomistler Platformu ve Gürkaynak Yurttaşlık Enstitüsü’nün hazır bulunduğu bir topluluk İstanbul
Bilgi Üniversitesi’nde bir araya gelerek, projenin kapsam, içerik ve çalışma takvimi belirlenerek başlatılan
uygulama, halen sürdürülmektedir.
Kemal Gedikoğlu ve Özlem Berber - Sorunların Bilimsel Düşünme Becerisi İle Saptanarak
Alternatif Çözüm Önerileri Üretilmesi
Geleneksel okul yaklaşımına alternatif olarak geliştirilen Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli
çalışmalarında bir “Tüm Okul Uygulaması” olan “Sorun Çözme“ başlıklı uygulama, Akçaabat Merkez
İlköğretim Okulu 6., 7., 8. sınıf öğrencilerine yönelik olarak, 11-15 Ekim 2004 arası kapsayacak şekilde 5
gün için planlanıp uygulanmıştır. Uygulama sorunu tanımlamayı, sorunları bilimsel yaklaşımlarla analiz
edilmesini ve sorunlara alternatif çözüm önerilerini işe koşmayı hedeflemiştir. Uygulamanın
değerlendirmesi anket ve derecelendirme ölçeği kullanılarak yapılmıştır. Uygulamada, soru-cevap, analiz,
empatik yaklaşım, beyin fırtınası, tartışma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kavram haritası ile
desteklenmiştir. Çalışma öğrencilerin kazandığı bilginin yaşam becerisine dönüştürülmesi amacıyla
gerçekleştirilmiştir.
Lütfiye Eroğlu - Kültür Karıncaları: Kültürel Değerleri Uyaran Olarak Kullanan Özgün Bir
Eğitim Modeli
Bu model vakfımız tarafından geliştirilmiş olup, taradığımız kaynak bilgilerine göre ülkemizde
alanında ilk ve tek modeldir. Çalışmanın amacı ve hedefleri kültürel değerleri uyaran olarak kullanıp,
interaktif eğitim yöntemi ile çocuklarımızın; kendilerinin, yaşadıkları çevrenin farkında olmalarını, eğitimin,
bilimin, bilginin gücünün önemini kavramalarını, kültürel değerleri benimsemelerini, korumalarını,
kazanımlarını yakınları ile paylaşmalarını, edindikleri bilgi, beceri ve tutumun onlarda kalıcı davranış
değişiklikleri oluşturmasını sağlamaktır. İstanbul, Bursa ve Kocaeli’nden seçilmiş dört ilköğretim okulunda
başlayan ve birinci yılını tamamlayan bu eğitim modeli çocukların yaratıcılıklarında, bilginin gücünü
kavramalarında, kültür ve kentli olma bilinçlerinin gelişmesinde anlamlı değişiklikler oluşturmuştur.
Maura Kelly ve Kuvvet Kathleen Oliverson - Edebiyat Dersinde Filmin Okunması
Film, edebiyatta kullanılan birçok teknikle paralellik gösteren ve oldukça yüksek planlama
gerektiren bir sanattır. Bir şiir ya da Shakespeare’in bir oyununu analiz etmede rahat olmamalarına rağmen
birçok öğrenci oldukça iyi film izleyicileridir. Film aracılığıyla öğrencilerin eleştirel gözlem yeteneklerini
geliştirerek öğretmenler, aynı “okuma” stratejilerini edebiyata da yönlendirebilirler. Bu sunumda filmin
yapısı ile edebi yapı arasında bağlantılar kurmanın yolları araştırılarak öğrencilerin herhangi bir yapıyı analiz
etme ve bir araya getirmede özgüvenlerini geliştirmek ve sınıf içinde aktif olarak filmin nasıl okunabileceği
gösterilecektir. Bu eğitsel metod, beş yıldır kullanılmaktadır. Öğrencilerin akademik yeteneklerini
+geliştirmeyi amaçlayan sunum lise öğretmenlerine yönelik olup ağırlıklı olarak edebiyat konusu üzerine
olacaktır.
Sunuş Özetleri
- 10 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır
Mehtap Şimşir Öge, Selçuk Ünalan, H ülya Öztekin ve Sinan Sevimli - 2004-2005 Öğretim Yılı
Eylül Dönemi Seminer Çalışması Günaydın Öğretmenim Televizyon Programı
2004-2005 Öğretim yılı Eylül Döneminde ilköğretim okullarındaki öğretmenlerimizin mesleki
eğitimlerini desteklemek amacıyla televizyon programları hazırlanmıştır. Stüdyoda canlı olarak
gerçekleştirilen programımıza öğretmenlerimiz, telefon, faks ve e-posta yoluyla katılarak sorularını
konuklara yöneltmişlerdir. Bilgi çağının insan tipini belirleyebilmek, eğitim sisteminin yönlendirilmesi
açısından önemlidir. Bilgi çağına uygun öğrenci yetiştirmek öncelikle çağın ihtiyaçlarına uygun öğretmen
modeli ve müfredat programı ile gerçekleşebilir. Öğretmenlere değişen müfredat anlayışının sunduğu
olanaklarla ilgili farkındalık yaratmak bu projenin gerekçesidir. Programda Türkçe’den 4, Hayat Bilgisinden
3, Matematikten 3, Fen ve Teknoloji dersinden 3, Sosyal Bilgiler dersinden 4 etkinlik örneği, stüdyolarda
hazırlanan sınıf ortamında, öğrencilerle birlikte sunulmuş, böylece öğretmenler yeni müfredata uygun
etkinliklerin sınıf ortamında nasıl uygulandığını görme fırsatı bulmuşlardır. Programı takip eden
öğretmenler, müfredat değişikliklerinden bahsedilmesini olumlu karşıladıklarını, programa katılan öğretim
görevlilerinin ve seçilen konuların çalışmalarına ışık tuttuğunu, işlenen konuların ezberden uzaklaşıp;
görerek, yaparak, yaşayarak öğrenmeyi sağladığını, derslerin gündelik yaşamla ilişkilendirilmesinin,
öğrenilen bilgilerin davranışa dönüştürülmesi noktasında yararlı olduğunu belirtmişlerdir.
Meltem Ceylan, Şadan Kefeli, Selvihan Özel, Özlem Bora, Canan Akbay,
Semra Sayder, Kadriye Bilgi, Serpil Yaman ve Songül Erbil - Mekan İnsanı Anlatır
Yatılı bir okul olan Darüşşafaka İlköğretim Okulu/Lisesi’nde öğrencilerimiz zamanlarının büyük
bir bölümü kampüs içerisinde geçirmektedirler. Bu noktadan hareketle; 2003-2004 Eğitim-Öğretim yılının
I ve II. döneminde 4. sınıftan lise son sınıfa kadar pek çok farklı seviyedeki öğrencimizi biraraya getiren
“Yaşam Alanlarını Güzelleştirme Projesi”’ni oluşturmadaki amacımız, öğrencilerimizin kampüs içerisinde
kullandıkları mekanları kendi istekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda değiştirmelerine olanak sağlamaktı.
Yaşam alanlarının daha işlevsel, aynı zamanda estetik tasarımıyla yaşayanların ortak beğenilerini de
yansıtacak biçimde düzenlenmesi; okul ve kendileri için kalıcı bir ürün yaratma mutluluğunun yanı sıra,
yaşadıkları yere sahip çıkmalarını ve benimsemelerini de sağlayacaktır diye düşündük. Öğretmenin yalnızca
yönlendirici rol üstlendiği tasarımdan bütçelendirmeye; kaynak bulmaya kadar tüm aşamaların öğrenciler
tarafından gerçekleştirildiği bu projeyle onların yaratıcılıklarını da ortaya çıkarmayı ve güven duygularını
artırmayı hedefledik. Hazırlanan projeler, okul giriş katında yer alan sınıf masalarına yerleştirildi.
Öncesinde açıklandığı üzere, her sınıf belirlediği alana yönelik çalışmasını çizim, maket, resim, örnek
malzeme vb.lerden yararlanarak sundu. Projeler, öğrenci temsilcileri ve öğretmenlerden oluşan 30 jüri üyesi
tarafından değerlendirildi. Bu seneki projeler uygulama aşamasında.
Murat Dinçer ve Tuğba Makbuloğlu - Fen Bilimleri Öğretiminde Yapısalcı Yaklaşım
Yöntemlerinin Bilgisayar Destekli Eğitim İle Entegrasyonu
Bu projenin amacı, dünyada eğitim literatüründe popüler olan ve ABD’nin kendi eğitim
programlarına adapte etmek için üzerinde çalıştığı yapılandırmacı yaklaşımı, bilgisayar destekli eğitim ile
birleştirerek bir eğitim programı çalışması olarak geliştirmektir. Eğitim programı çalışması Avrupa
Birliği’nin bir yan kuruluşu olan ‘European Schoolnet’ tarafından açılan “E-learning Awards 2004” adlı
proje yarışmasına gönderilmiş ve 1024 proje arasında ilk 100’e giren ve Türkiye’den kabul gören tek proje
olmuştur. Projenin yaratılmasında Murat Dinçer ve projenin bilgisayar ortamına aktarılmasında,
animasyonların hazırlanmasında ve sayfanın tasarlanmasında BDE Koordinatörü Tuğba Makbuloğlu
yardımcı olup, başlangıç aşamasında 6. ve 7. sınıfların fen bilgisine yönelik olarak hazırlanmıştır.
Mürşid Ekmel Aybek - Aile Portresi: Resimleriyle Çocuğu ve Ailesini Tanıma
Bu çalışmanın temel amacı, aile içi iletişim ile ilgili ailenin bilmediği, fark edemediği, yanlış
uyguladığı iletişim problemlerini tespit etmek, öğrencinin ifade edemediği bilinçaltında olan iletişim
sorunlarını ortaya çıkarmak, öğrencinin kişisel, sosyal gelişim durumu hakkında bilgi edinmek ve tespit
edilen sorunlara karşı çözüm üretmektir. 1.2.3.4.5. sınıf öğrencilerine, tüm aile bireylerini içeren bir aile
portresi çizdirilerek, öğrencinin ve ailesinin psikolojik ve sosyal durumları hakkında bilgi edinilmektedir.
Uygulama esnasında aktif gözlem tekniği kullanılarak, öğrencinin çizimlerindeki öncelik sırası kayıt altına
alınmakta, öğrencinin çizimlerinde kullandığı renkler, aile bireylerinin çizildiği renkler ve ortamlar, kişiler
arası mesafeler, uzuvların çizim şekli, kağıdın kullanılış biçimi vs. değerlendirilmektedir. Her değerlendirme
sonunda ailelerin; öğrenci ile ilgili fark edemedikleri, yanlış uyguladıkları veya bilmedikleri iletişim ve
gelişim ile ilgili sorunları tespit edilmiş, bu sorunlar için ailenin ve sınıf öğretmeninin alması gereken
Sunuş Özetleri
- 11 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır
tedbirler ortaya konulmuştur. Değerlendirmeler sonucunda ailenin öğrenci ile iletişimi ciddi oranda
değişmiş, bu değişim, öğrencimizin kişisel, sosyal gelişimine ve notlarına pozitif şekilde yansımıştır.
Müzeyyen Yaman – Matematik ve Fen Bilimlerinde Büyük Buluşlar (GEMS)
Heyecan verici, etkili fen ve matematik etkinliklerini sınıflara taşıyan kaliteli ve esnek bir ders
programıdır. Amaçları; bağımsız öğrenen ve eleştirel düşünebilen bireyler yaratmak; öğrencilerin fen ve
matematikte temel kavramları anlamalarını sağlamak; temel fen ve matematik becerilerinin önemini
göstermek; fen ve matematiğe karşı olumlu bir tutum edinilmesini sağlamaktır. GEMS üniteleri, fen bilgisi
eğitiminde bireylerin öğrenime doğrudan katılımını vurgulayan ‘gözetimli keşif’ yönteminin en iyi yönlerini
yansıtmaktadır. Gözetimli keşif yöntemi bireylerin öğrenime doğrudan katılımını vurgular. GEMS
etkinlikleri eylemle başlar; kavramlar, öğrenciler konuyla tanıştıktan ve konu hakkında bir fikre sahip olup
soru sormaya başladıktan sonra tartışılır. GEMS etkinlikleri öğrencilerin kendi başlarına buluş yapmalarına
olanak tanır. Öğretmen kılavuzları süreci destekleyip vurgulayan yöntemler önermektedir.
Nida Yıldız – 6. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Rubrik Yöntemiyle Özdeğerlendirme Çalışması
Öğrenci merkezli öğretim anlayışı, farklı öğretim yöntemlerini beraberinde getirmekte, farklı
öğretim yöntemleri uygulamaları, alternatif değerlendirme yöntemlerinin uygulanmasını gerektirmektedir.
Bu alternatif değerlendirme yöntemlerinden biri de süreç değerlendirmelerinde kullanılan rubrik
uygulamalarıdır. Rubrik çalışmalarında, öğrenci sadece öğretmen tarafından değerlendirilmenin etkilerinden
kurtularak, kendi kendini değerlendirebilmekte ya da arkadaşları tarafından değerlendirilebilmektedir.
Rubrik uygulamasının amaçlarından biri öğrencinin kendinde eksik gördüğü yanları belirlemesini ve bu
eksikliklerini kapatma doğrultusunda çalışmasını sağlamaktır. Diğer bir amaç da öğretmenin öğrencisindeki
gelişmeyi takip etmesini ve işlenen dersin sınıfta ne derece kavrandığının belirlenmesini sağlamaktır.
Çalışmadaki örneklemde 6. sınıf öğrencilerinin “hücre” konusunda edinmeleri gereken kazanımlar rubrik
uygulamasıyla değerlendirilmiştir.
Nur Akçin - H ikaye Yazma Öğretimi: Normal ve Öğrenme Güçlüğü Gösteren Çocuklar İçin
Öğretim Stratejileri
Yazılı anlatım öğretim programları sosyal etkileşimci bir bakış açısıyla hazırlanmakta ve öğrencinin
yazılı anlatım ürününde, olması istenen özellikleri sınıf içinde yapılan etkinliklerle, öğrenciye öğretmeyi
hedeflemekte, sınıf içi etkileşimler, yazma süreci, yazma stratejileri ve metin yapısı bilgisi üzerine
yapılandırılmaktadır. Böylece öğrencilerin bu stratejileri içselleştirmeleri ve kendi yazılı anlatımlarını
düzenlerken kullanmaları mümkün olmaktadır. Öğretimin bu şekilde düzenlenmesi, yazılı anlatımda içeriği
oluşturma, ifade etme, düzenleme ve bunları yaparken metakognitif yeteneklerde güçlük gösteren öğrenme
güçlüğü olan öğrenciler için olduğu kadar normal öğrenciler içinde işlevsel olmaktadır. Bu kaynak kitapta,
hikaye yazma öğretimi sırasında metin yapısı bilgisinin öğrencilere yazma süreci içinde ve yazma stratejileri
kullandırılarak öğretilmesi amaçlanmaktadır. Öğretim etkinlikleri öğrencinin kazanmış olduğu bilgi ve
becerileri öğretmen yardımı ve rehberliğinde yazmadan, bağımsız yazmaya doğru nasıl yapılandırılabileceği
örneklerle betimlenmektedir.
Nur Arman - Sanat Yoluyla Etkili Öğrenme
Düşle gerçek birbirine karıştı ve tarih yeniden canlandı.... Biz bir grup ODTÜ Koleji öğretmeni,
Anadolu’da yaşamış ve ilk yazılı tarihe sahip olan büyük bir uygarlığı tanımanın en etkili yolunu bulmak
üzere yola çıktık. Öğrencilere farklı çalışmalar yaptırmanın, onları derse bağlılığını ve isteğini arttırdığının
farkındaydık. Ama farklı çalışmalar yaptırırken, yaşantılarına katacakları yeni bilgiler edinmelerini de
sağlamalıydık. Tarihin izlerini sanatın içinde bulmaya çalışırken, öğrencilerimizin yaparak, yaşayarak
öğrenmenin tadına varmalarını ve topraklarımızda yaşamış uygarlıkları sanat tarihi açısından da
öğrenmelerini istedik.
Nuran Direk ve F. Gülşen Öz - Örnek Üzerinden Felsefe Dersi Uygulamasına Temel Olması
Bakımından Bir Ders Materyali
Bu uygulamada öğretmenin anlattıklarını ezberlemek yerine okuduğunu anlama / yazı yazma
yöntemiyle "gündelik yaşamda felsefe nedir?" konusunun işlenişi modellenmekte, öğrencilere kendi
önyargılarını ortaya koyma ve bunları doğuran nedenler üzerine düşünmelerini sağlayacak uygulamalarla,
yargıları üzerine tartışma ve yazarak düşünme olanağı yaratılmaktadır. Kendisinin ve toplumun ön
yargılarının geçersizliğini görebilen öğrencilere "filozoflara göre felsefe nedir?" anabaşlıklı bilgi, teknoloji
Sunuş Özetleri
- 12 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır
kullanılarak hazırlanan ve karşılaştırmalar yapmayı olanaklı kılan bir kolaj çalışma ile görsel ve işitsel olarak
verilmektedir.
Nuray Özdoğan, Azmi Özkardeş, Rasim Kaya, Arzu Atasoy, Sayme Koşar ve Gülsün Özakın - Biz
Kimiz? Geçmişten Geleceğe Ülkemiz
Bu, Avrupa Birliği standartlarına ulaşmak için o ülkeleri tanımanın, oradaki modelleri
benimsemenin yeterli olmayacağı gerçeğinden yola çıkan bir projedir ve temelde “Üzerinde yaşadığımız
coğrafyanın barındırdığı hangi zenginlikler bizi geleceğe taşıyacak; geçmişten bugüne getirdiğimiz
değerlerden hangilerini öne çıkarmak, saklamak; hangilerini terk etmek, değiştirmek gelişen dünyada
onurlu bir yerimizin olmasına yardım edecektir?” sorularını sormaktadır. Bu temel soruların yanıtlarını
bulabilmek için 25 sınıf, araştırmaya karar verdikleri konuların sınırlarını çizmiş, iş bölümü yaparak işbirliği
yapabilecekleri kişi ve kuruluşları belirlemiş, kaynakları saptamış, onlara ulaşmış, bilgi toplamış ve herkesle
paylaşabilecek bir noktaya getirmiştir. Ülkemize ait tüm renkleri bir arada görmek öğrencilerimizi olduğu
kadar öğretmen, yönetici ve katılımcılarımızı da heyecanlandırmış, ülkemizi daha yakından tanımamız için
bir fırsat sağlanmıştır.
Nurhayat Yazıcı - Bilinçli Tüketicilik Ünitesi ile İlgili Bir Öğrenme Metodu Olarak Gezi
Hayat Bilgisi dersindeki “Bilinçli Tüketicilik ve Verimlilik” ünitesinde gerçekleştirilen bu
uygulamada tüketici olarak hakların bilinmesi ve bilinçli tüketici davranışlarının sergilenmesi
hedeflenmiştir. Öğrencilerin iletişim kurma, sorgulama, araştırma ve konuşma becerilerini kazandırmak
amacıyla anket hazırlaması ve marketlerde rastladıkları tüketicilerle anketle ilgili görüşmelerini yapmaları
sağlanmıştır.
Nüsra Şahin - İçsel Sözlük: Zaman-Mekan-Kişi Sözlüğü
“İçsel Sözlük” çalışması, dilin evrilen, canlı bir varlık olduğu bilgisinden yola çıkar, “kişinin içinde
her an yenilenen bir sözlük bulunduğu ve bu sözlüğün maddelerinin her an güncellendiği” düşüncesini
sorgular, sorgulatır. Bunu yaparken edebiyatın bir bilme aracı olduğunu göz önünde bulundurur. “Zaman”,
“mekan” ve “kişi” temalarını ele alan bu yaratıcı yazım etkinliğinin genel amaçları, öğrencinin, bu üç
unsurun birbiriyle ilişkisini kurması; bunların yazınsal etkinlikteki işlevini fark etmesi; mikro düzeyde
kendisiyle, makro düzeyde içinde yaşadığı koşullar ile ilgili düşünmesi ve kendi dil kullanımına ilişkin
farkındalık kazanmasıdır. Bu haliyle “yazmak” edimi, kişinin kendi anlam ve bilgi doğasına yaptığı bir
yolculuk olmuştur.
Olcay Yavuz - Personel Çocukları Eğitimi Projesi
2000 yılında başlatılan proje, üniversite personelinin çocuklarının eğitimine yöneliktir. Beş yıldır
sürdürülen projede öğrenciler, ihtiyacı olan personel çocuklarına gönüllü olarak birebir eğitim vermektedir.
Öncelikle ihtiyacı olan öğrencileri belirlemek için personele form dağıtıyor ve gönüllü öğretmenlere
ulaşmak için okulda masa açılmakta, web sayfasındaki başvuru formları ile de herkesin internet üzerinden
kolaylıkla projeye katılmasını sağlanmaktadır. Daha sonra, formlar gönüllü öğretmenlerin vermek
istedikleri ders ve saatler öğrencilerine uyacak şekilde eşleştirilir. Yıl sonunda gönüllü öğretmenlere Eğitim
Fakültesi Dekanlığı tarafından teşekkür belgeleri verilmektedir. Personel Çocukları Eğitim Projesi Boğaziçi
Üniversitesi’nde devamlılığı sağlanmış, diğer üniversitelerde de hayata geçirilmesi umulan bir projedir.
Öcal Öcalan – Müzik Öğretim Yöntem ve Teknikleri
Her insan müzik yapabilir ve herkes buna katılabilir. Kimsenin bunun için müziğin bütün
kurallarını bilmesi gerekmez. Bu çalışmada çok yönlü öğrenme deneyimlerinin çıkış noktası olan oyunlu
şarkılar değişik alternatifleri keşfetme, yaşama ve yaratma, değişik yeteneklere sahip her çocuğa hitap
etme,müzik derslerinde, enstrümanda, vokalde, dansta, senaryoda doğaçlamaya dayalı çalışmalar yapma ve
tüm öğrencileri çok yönlü aktivitelere heveslendirecek hareketli sahneler yaratma, doğadan ve çevremizden
pek çok tını elde ettiğimiz çalgılar yaratarak öğrencilerin özel gereksinimlerine hitap etme, karşılıklı çalarak,
doğaçlamaya yönelme konusunda düşünce paylaşımlarında bulunulacaktır.
Ömer Kutlu ve Nihal Ahioğlu - Yükseköğretimde Ders Kazanımlarının Çoklu Değerlendirilmesi
Örneği: Cinsel Sağlık Bilgileri Eğitimi Dersi
Bu çalışma, “Cinsel Sağlık Bilgisi Eğitimi” dersiyle ilgilidir. Değerlendirmede dersin kazanımları
dikkate alınmış ve dört farklı ölçme yolu kullanılmıştır. Birincisi, öntest-sontest olarak uygulanan “çoktan
seçmeli test”tir. Verilerle derse ve öğrenciye ilişkin öğrenmelerdeki değişimler bulunmuş ve öğretimin
Sunuş Özetleri
- 13 Adlara göre alfabetik sıralıdır
etkililiği belirlenmiştir. İkincisi, bilgileri gerçek yaşam durumlarına uygulama düzeylerini test eden “kısa
yanıtlı sorular”dır. Bu yolla, gerçek yaşamda karşılaşılabilecek olası aksaklıklar belirlenmiştir. Üçüncüsü,
kültürel değerlere farkındalıkları artırmayı amaçlayan bir “araştırma ödevi”dir. Ödevle, öğrencilerin derse
ilişkin bilişsel, duyuşsal ve devimsel kazanımları dokuz farklı ölçüt düzeyinde rubricle değerlendirilmiştir.
Bu yolla yanlış bilgi ve inançlardan kaynaklanan aksaklıklar belirlenmiştir. Dördüncüsü, bilgilerin kalıcılığını
sağlamak amacıyla kullanılan “kavramsal karikatür tekniği”dir. Öğrenci posterleri, dört farklı ölçüt
düzeyinde değerlendirilmiştir. Bu yolla, bilgilerdeki kalıcılık düzeyleri ve bilgileri uygulamaya aktarma
becerisi belirlenmiştir.
Pınar Ege - Ankara Artikülasyon Testi
Dil gelişiminin değerlendirilebilmesi, gelişimi aksayan çocuklar için erken yaşlarda önlem
alınabilmesi, hem gelişimin desteklenmesi, hem de ileride karşılaşılabilecek eğitim sorunlarının önlenmesi
açısından önemlidir. ANKARA ARTİKÜLASYON TESTİ (AAT), 2-12 yaş çocukların dil gelişimlerinin
bir parçası olan fonolojik/ artikülasyon (dildeki sesleri kazanımları) gelişimlerini değerlendirmek amaçlı
hazırlanmış bir resim isimlendirme testidir. İsimlendirilecek 47 resimdeki 93 sözcük hedef yaş çocukların
gündelik yaşamlarından kolayca tanıyabilecekleri nesne ve olaylardan seçilmiş ve renkli olarak titizlikle
hazırlanarak test kitapçığında toplanmıştır. İki amaçlı hazırlanan AAT'nin tarama amaçlı kullanımında,
çocuklarda artikülasyon/fonolojik bozukluğu ve uzmana gönderme gereği belirlenebilmekte, ayrıntılı
değerlendirme için kullanımında ise çocuğun dildeki sesleri kullanımının ayrıntılı bir tablosunu elde etmeyi
ve terapi/eğitim hedefleri saptamayı mümkün kılmaktadır. AAT, Ankara ili ve çevresinden bilimsel
yöntemlerle seçilmiş 3000'e yakın 2-12 yaş okul öncesi ve okul çağı çocuğa uygulanmış ve standardize
edilmiştir. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Müdürlüğünce desteklenmiş olan bu çalışmanın
standardizasyon uygulamaları, Türkçe'deki seslerin kazanımı konusunda dilbilime önemli veriler
sağlamıştır.
Rabia Çiğdem Çavdar - 1000 Mimar 1000 Okulda
“Çocuk ve Mimarlık”, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin toplumla ilişkilenme
kapsamında önemsediği, mimarlığın meşru zeminini kazanabilmesinin dayanağı olarak gördüğü bir
etkinlikler bütünüdür. Proje; tasarımın, tasarlamanın değerini kavramış, eleştirel düşünce sistemi
geliştirebilmiş kuaşkları desteklemektedir. Ekim 2003’te okul buluşmalarına başlanan “1000 Mimar 1000
Okulda” Projesi, Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden onay almıştır. 2003-2004 eğitim ve öğretim
yılında 28 okulda 1300 çocuk ile buluşulmuştur. Proje, “tasarım” ve “mimarlık” kavramlarını eğitim
sistemine sunmaktadır. Her okul için, çocuk katılımının esas olduğu özgün projeler ve uygulamalar
geliştirilmiştir. Mimarlar çocuklara aktarmak istedikleri kavram ve kazanımları kendileri
seçmekte/geliştirmekte ve yaş grubuna uygun etkinlikler oluşturmaktadırlar. Çocuk gelişim özelliklerine
uygunluğu konusunda ÇOKAUM’dan uzmanlar destek olmaktadırlar.
Reyhan Demir - İlköğretim Okullarında Çevre Bilinci Kazandırmak Amacıyla Denizlerin
Korunmasının Önemi Konusunda Yapılan Etkinlikler
Çevre sorunlarının çözümünde çevresiyle bütünleşen, onu koruyan, benimseyen ve yaşam
biçimine dönüştürme becerisini kazanan bireyler olabilme, denizlerde oluşan mevcut kirliliğin süratle yok
edilmesi için çözüm önerileri üretebilme, çocuklara çevre bilinci kazandırmanın yanında, yarının temiz
denizleri için mücadele ruhu ve ekip çalışması ile üstlendikleri sorumlulukları kalıcı ve tutarlı hale
getirebilme ve grup içinde kendini ifade edebilme, arkadaşları ile iletişim kurarak işbirliği içinde çalışabilme
becerisini geliştirebilme, sosyalleşme sürecine katkıda bulunabilme amaçları doğrultusunda, okulumuzda
kulüp kurulma aşamasında öğrencilerle yapılan beyin fırtınası sırasında “Deniz Sevenler Kulübü” kuruldu.
Okulumuzdaki sınıf ve branş öğretmenleriyle toplantılar yapılarak uygulamanın değişik sınıf seviyelerinde
ve branşlar içerisinde nasıl yer alabileceği tespit edildi. 27 – 28 Mayıs 2004’te “Deniz Şenliği” yapmaya
karar verdik. Bugüne kadar değişik zamanlarda yaptığımız etkinlikleri bir arada sergilemek istedik. İşbirliği
yaptığımız kurum ve kuruluşlarla görüşmeler sonunda planladığımız etkinliklerle ilgili bilgileri gönderdik.
Etkinlik programı hazırladık ve şenliğimizi gerçekleştirdik.
Sema Kan Özkaya - Uluslararası Bakalorya Diploma Programında Ölçme-Değerlendirme
Bu sunuda önce Uluslararası Bakalorya Organizasyonu’nun (IBO) kuruluşu ve tarihçesiyle ilgili
bazı noktalara ve IBO programlarının Türkiye’de uyulanışına kısaca değinildikten sonra Bakalorya
Diploma Programının değerlendirme uygulamaları hakkında bilgi verilecektir. Diploma alabilmek için ne
gibi şartları yerine getirmek gerektiği açıklandıktan sonra programı benzersiz kılan değerlendirme ayrıntıları
Sunuş Özetleri
- 14 Adlara göre alfabetik sıralıdır
ve bazı farklı özellikler üzerinde durulacak, bu program mezunu öğrencilerin niçin üniversiteler ve yüksek
okullar tarafından hemen kabul edildikleri, programın niçin üniversitelerin, uluslararası eğitimcilerin, eğitim
politikası yapanların, hükümetlerin ve genel olarak dünyada eğitim ve iş sektörünün ilgisini bu kadar
çektiği, ve niçin eğitimde kalite ve mükemmeliyet kıstası olarak kabul edildiği vurgulanacaktır.
Sema Murat - " Bizim İdil" Projesi
Şırnak’ın İdil İlçesinde 1996 yılından bu yana devam eden bu projede başta çocuklar ve gençler
olmak üzere İdil halkının çağdaş eğitim ve kültür desteği sağlayarak, yaşanan terörün acılarını gidermek ve
İdil’i çağdaş eğitim yoluyla geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda İdil’de “Kendi Kardeşini Kendin Okut”
Kampanyası, İdil Kültür Merkezi Projesi, İdil Sağlık Ocağı Laboratuarını İyileştirme Projesi, İdil’in
Sosyokültürel Yapısını Değerlendirme Projesi, İdil’in Sağlık Durumunun Belirlenmesi, bir köy okulunun
onarılması, İdil’e Su Getirme Projesi, İdil’de Ziraat ve Hayvancılık Çalışmaları, “Eğitim, Kültür ve Sanat
Festivalleri” ve “İdil Lisesi Öğrencileri Üniversite Sınavına Hazırlanıyor Projesi” gerçekleştirilmiştir.
Serdar M. Değirmencioğlu, Meltem Ceylan, Çiğdem Kotil ve Beyhan Köksal - Kamusal Başarı:
Demokrasiyi İçeriden Öğrenmek
Kamusal Başarı (KB), demokrasi mücadelelerine dayanan bir modeldir. Bireyi her yaşta yurttaş
olarak görür; çocuklar ve gençler toplumun sorunlarını çözmek için gerekli isteğe ve potansiyele sahiptir.
Demokrasi her yaştan yurttaşların işi ve ürünüdür; yaşanarak öğrenilmelidir. Okulların demokratikleşmesi
doğrudan katılım ile gerçekleşebilir. KB, öğrencileri harekete geçirerek demokrasinin içeriden
öğrenilmesini ve yeniden üretilmesini sağlar. Atılacak kamusal adımların her biri başarıdır; Kamusal
Başarı adı buradan gelir. KB’de öğrenciler kendileri için önemli olan sorunları konuşarak ve oylayarak
belirlerler. Çalışmalar ortak yarara yöneliktir. Çalışmalarda şiddet kullanılamaz, yasalar çiğnenemez.
Çalışmalar bireysel olarak değil, takım olarak yürütülür. Öğrenciler takımlara ayrılır, her hafta bir “koç” ile
çalışarak kamusal alanda etkisi olacak eylemler içeren projelerini hazırlarlar ve gerçekleştirirler. “Koç”, bir
üniversite öğrencisi veya öğretmendir; çalışmalara ücret almadan, öğrenmeye açık bir birey olarak katılır.
Sevinç Ereren – Disiplinlerarası - Katılımcı Sanatsal Uygulama
Projenin hedefi, grup çalışması yaparken öğrencileri, donanım farklılıklarını gözönüne alarak aktif
hale getirmenin olası olduğunu görebilmekti. Böylece daha doğru bir ölçme- değerlendirmenin
gerçekleşebileceği yaşanarak gözlemlendi. Ulaşılabilir alet ve malzemelerle yetkin çalışmalar
sergilenebileceğini bu uygulama ile okul çapında yaşadık. Öğrenciler ekip çalışmasının anlamını kavradılar
ve davranışlarında iyileşmeler sağlandı; beş aylık çalışma içinde planlama ve zamanı doğru kullanma
konusunda somut deneyimler kazandılar. Proje 145 öğrenciyi kapsadı. Sahnede 40 kişilik bir çocuk
korosu, 40 kişilik dans ekibi, 65 kişilik bir orkestra, uyumlu ve disiplinler arası bir gösteri sergilediler.
Çalışmanın ayrıntı işlerinin yanısıra, besteleme, koreografi, aksesuar - kostüm, sahneleme konusunda
öğrencilerin ciddi öneri ve katkıları oldu.
Sezgin Vuran ve Mine Başal - Öykü Demeti 1 ve Öykü Demeti 2 Özel Gereksinimli Çocukları
Anlatan Öyküler
Bu sunuş, birbirini izleyen üç çalışmadan oluşmaktadır. Birinci çalışmada; kaynaştırma sınıflarına
yerleştirilen özel gereksinimli öğrencilerin sınıf içinde akranları tarafından sosyal kabullerini sağlamak ve
onların özelliklerini okul öncesi dönemden itibaren tanıtmak amacıyla özel gereksinimli öğrencileri anlatan
öyküler oluşturulmuştur. İkinci çalışmada; öykü yazarları ile yazdıkları öykülerin ne tür toplumsal katkı
sağlayacağına ilişkin yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Bu görüşmeler araştırmacılar tarafından
tümevarım yoluyla analiz edilmiştir. Üçüncü çalışmada; görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda 16
maddelik bir sosyal geçerlik ölçeği oluşturularak öykülerin yazarlar tarafından düşünülen toplumsal katkıyı
sağlayıp sağlamadığı sorgulanmıştır. Bu sorgulama, uzmanlar, anne-babalar, öğretmen ve öğretmen
adaylarından oluşan ve değişik kriterleri karşılayan sekiz farklı grup üzerinde yapılmıştır. Gerek yazarlarla
yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlar gerekse sosyal geçerlik çalışmaları öykülerin özel gereksinimli
çocukların toplumsal kabulünü artıracağı konusuyla örtüşmektedir.
Sibel Demirer ve Müjde Müge Ataman - MYP-MEB-Yapılandırıcı Yaklaşım Senteziyle Bir Fen
Bilgisi Sınavı: Planlama, H azırlanış, Uygulama, Değerlendirme
MYP çerçevesinde uygulanan farklı ölçme-değerlendirme uygulamalarından biri de 6. sınıf Fen
Bilgisi dersinde "Canlının İç Yapısına Yolculuk" ünitesinin yazılı sınavıdır. Sınav, bilinen uygulamaların
yanı sıra öğretmen, öğrenci ve veli bağlamında bütüncül yaklaşım, öğrenmeyi öğrenme, öz değerlendirme
Sunuş Özetleri
- 15 Adlara göre alfabetik sıralıdır
temalarıyla ele alınmıştır. Öğrencilerimizin, sözel ölçüt setleriyle (rubrik) önceden ne ile
değerlendirileceklerini bilmeleri, yapılandırıcı yaklaşım ışığında kendilerinin farkında olmaları, hangi konuda
hangi düzeyde olduklarını bilmeleri ve bu konudaki çalışmaları davranışa dönüştürmeleri
hedeflenmektedir. Bu uygulamadaki temel nokta; sınavların öğrenme sürecinin bir parçası olduğu
görüşünün herkes tarafından benimsenmesidir.
Sühendan Cevizci - Kazanılan Bilimsel Araştırma ve Proje H azırlama Sürecinin Paylaşımı
Okulumuzda, ilköğretim 2. kademe programı (MYP) öğrencilerin eğitimle ilgili gereksinimlerini
karşılamak için tasarlanmış bir öğretim programıdır. Amaç, gençleri yaşamın değişen koşullarına
hazırlamaktır. Bilim adamlarının yetiştirilmesi verilen akademik eğitimin yanı sıra, bilimsel araştırma ve
proje geliştirme yolları ile sağlanabilir. Bu çalışmada okulumuzun Fen Bilimleri Bölümü’nde, bir bilimsel
projenin nasıl hazırlandığını (proje grubunun saptanması, konu seçimi, bilimsel yöntem, deney aşamaları,
sonuçların belirlenmesi, rapor hazırlanması, ve sunuşa hazırlanma), nasıl uygulandığını ve deneyimler
paylaşılacak, ayrıca bir öğrencimizin de sunuma etkileşimli olarak katılacaktır.
Süheyla Özgirgin - 2004 Yılı Beşiktaş İlçesi Çocuk Hakları Bilinç Geliştirme Eğitimi
YÖRET Vakfı tarafından geliştirilen ÇOHAP (Çocuk Hakları Projesi), Çocuk Hakları konusunda
psikolojik danışmanları bilinçlendirerek çalıştıkları eğitim kurumlarında ‘Çocuk Hakları’ konulu projeler
tasarlamalarını ve geliştirilen bu projelerin okullarda uygulanmasını kapsamaktadır. Projenin amacı,
okullarda çocuk hakları bilinci geliştirmek, çocuk hakları konusunda farkındalık ve duyarlılık yaratarak
demokratik kültürün gelişmesine ve yaygınlaşmasına, eğitimsel hedeflerin gerçekleşmesine katkıda
bulunmaktır. Bu sunumda Beşiktaş ilçesindeki psikolojik danışmanlarla 2004 yılında yapılan çalışmanın
içeriği, yöntemi, projenin genel tanıtımı ve değerlendirmesi yer almaktadır.
Şadiye Kocabaş - Ortaöğretim Öğretmenleri İçin H izmetiçi Eğitim Yoluyla Değişim
Türkiye'de reform adı altında eğitimde sürekli değişiklikler yapılmakta, tepeden yapılan bu
değişiklikler işin mutfağında çalışan öğretmenlerin duygu ve düşüncelerini yansıtmadığı için kalıcı
olmamaktadır. Ayrıca insan doğası çeşitli nedenlerle (iş yükü artışı korkusu, değişimi teknik olarak imkansız
görme, alışkanlıklardan vazgeçme zorluğu vb.) değişime direnmeye eğilimlidir. Öğretmenlerin bunları
yenip değişimi benimsemesi hizmetiçi eğitim yoluyla yapılabilir. 'Öğretmen Merkezli Hizmetiçi Eğitim'
kurslarıyla öğretmenlerin farkındalığı artırılır. İçinde bulunduğu koşulların, bunları iyileştirmek için neler
yapabileceğinin, güçlü ve güçsüz yanlarının farkında olan öğretmen değişikliğin bir ihtiyaç olduğunu
hissedecektir. Milli Eğitim Bakanlığı yüzlerce öğrencinin sorumluluğunu verdiği öğretmene reformun ve
kendi eğitiminin sorumluluğunu neden vermesin?
Şafak Ebru Toksoy ve Meltem Kara - Bingöl' den İstanbul' a İstanbul' dan Bingöl' e: Depremzede
Bingöl Çeltiksuyu Yatılı İlköğretim Bölge Okulu Öğrencileri ve Darüşşafaka Eğitim Kurumları
Dayanışma Programı
Bingöl depreminde Bingöl Çeltiksuyu Yatılı İlköğretim Bölge Okulu’nda 83 öğrenci ve bir
öğretmenin hayatını kaybetmesinin ardından, hayatta kalan öğrencilerin eğitimlerini sürdürebilmeleri,
psikolojik destek alabilmeleri ve birlik dayanışma hissinin devmlılığını sağlamak amacıyla bir destek
Programı yürütülmüş, Mayıs 2003’te 107 Bingöllü öğrenci öğretmenleri ile birlikte Darüşşafaka Eğitim
Kurumları’nda üç hafta süreyle konuk edilmişlerdir. Bu konaklama süresince, öğrencilere sağlık taraması,
psikoeğitim uygulamaları, gönüllü öğrencilerden oluşan sosyal destek grupları kurulması, Bingöllü
öğrencilerin kendi sınıf düzeylerine uygun derslere katılması, haftada bir gün sanat, spor, gezi ve kültür
etkinliği gerçekleşmiştir. Ardından Bingöl’e yapılan ziyaretler sonucunda “Bingöl’den İstanbul’a,
İstanbul’dan Bingöl’e” isimli ortak bir resim sergisi açılmıştır.
Şengül Akçar ve Zeynep Eren - Kadın ve Çocuk Merkezleri
Kadın ve Çocuk Merkezleri, çocukların (0-6 yaş) eğitim ihtiyacı ile kadınların yaşam koşullarını
iyileştirme ihtiyacına aynı anda cevap vermek üzere, annelerin liderliğinde, ailelerin ve mahallenin aktif
katılımı ve yerel kaynakların mobilizasyonu ile kaliteli ve düşük maliyetli erken çocuk eğitim hizmetlerinin
özellikle yoksullara yaygınlaştırılmasına yönelik alternatif bir modeldir. Anneler tarafından yönetilen bu
merkezlerde, çocuk merkezli, çocuk/aile/eğitici/çevre etkileşimini vurgulayan ve aile ile mahalle katılımını
esas alan eğitim yaklaşımıyla hem çocuklar için eğitim ve bakım hizmetleri verilir hem de kadınlar için
bireysel ve kolektif kapasitelerini geliştirecek eğitim ve etkileşim olanakları yaratılır. Mahalle düzeyinde
dayanışma ve demokratik katılım pratiği, çocuklara zengin bir etkileşim ortamı ve kaliteli eğitim, kadınlara
Sunuş Özetleri
- 16 Adlara göre alfabetik sıralıdır
kamusal alana çıkması için sosyal olarak “meşru” bir amaçla izolasyondan kurtulma, ortak öncelikleri için
yerel otoriteleri etkileme ve ekonomik faaliyetlere katılım becerileri ve özgüven geliştirme imkanı sağlar.
On beş yıldır denenmektedir; farklı koşullarda tekrarlanabilirlik ve sürdürülebilirlik potansiyeli ve eğitim
kalitesi akademik çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Şükran Kurnaz, Ecem Yılmaz, Nafizcan Önder, M. Kamil Ersoy, İrem Çabuk ve Meltem Ceylan Şiddet İçermeyen Yaşamlar Olabilir mi?
Barış eğitimine duyulan ihtiyaçtan doğan ve öğrencilerin öfkeyle tepki vermeden önce düşünen,
içlerindeki şiddeti kontrol edebilen, kendilerini başkalarının yerine koyabilen ve sorunlarına yapıcı
çözümler bulabilen bireyler olarak yetişmelerini amaçlayan bu çalışma, barış eğitimi kapsamında 2003-2004
öğretim yılında 4. sınıf öğrencileri (85 kişi) ile "Uluslararası Irk Ayrımı ile Mücadele Günü - 21 Mart"
haftasında Türkçe dersinde uygulanmıştır. Irkçılıkla ilgili bir anketle başlayan çalışma, "Missisipi Yanıyor"
filminin izletilmesi ve tartışılması, Nazım Hikmet'in "Orası" şiirinin ilk iki bölümünü okutulup tartışılması
ile devam edip, başlangıçtaki anketin tekrarlanması ile tamamlanmakta. Bu çalışmanın devamı niteliğindeki
yeni bir çalışma ise matematik öğretmeni Meltem Ceylan ile planlanmış ve Gandhi, Nazım Hikmet, Albert
Schweitzer, Martin Luther King gibi öğrencilere model olabilecek insani değerlere vurgu yapan yaşamlar
esas alınarak etkinlikler yapılmıştır.
Tamer Ergin ve Işık Dondurucu - Düşünme Becerileri Eğitim Programı
Günümüz eğitim öğretim çalışmalarında öğrencilere "hak ettikleri" öğrenme ortamını sunmak en
önemli amaçlardan biri olmuştur. Bu çalışmadaki eğitim programının amacı; bilişsel süreçleri farklı olan
öğrencilerin bu farklılıklarını tanımlayarak bireysel olarak uygulanabilecek ve öğrencinin bilişsel
performansını geliştirici ve destekleyici öğretim faaliyetlerini yapılandırmaktır. Düşünme Becerileri Eğitim
Programı kapsamında geliştirilen müfredat örnekleri, uygulama materyalleri ve tarama
ölçekleri paylaşılacaktır.
Teoman Kesercioğlu - ROSE ( The Relevance of Science Education ) Projesi Uygulamaları
ROSE projesi (The Relevance of Science Education) değişik ülkelerin katıldığı ve elde edilen sonuçların
karşılaştırılarak analiz edildiği uluslararası bir projedir. Bu projenin amacı, fen ve teknoloji ile ilgili
konuların öğrenilmesindeki önemli faktörleri ortaya çıkarmaktır. Proje ile ilgili kuramsal çatının
oluşturulması, projeye ait araçların geliştirilmesi, verilerin toplanması ve analiz edilmesi aşamalarında
uluslararası çalışmalar yapan önemli araştırma kurumları görev almıştır. Çalışmanın hedef kitlesini lise
birinci sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Bu çalışmada amaç, ROSE projesi hakkında genel bilgiler vermek
ve projenin fen eğitimi açısından önemini vurgulamaktır. Ayrıca proje kapsamında elde edilen başlangıç
sonuçları konusunda da kısa bilgiler verilecektir.
Tosun Yalçınkaya ve Ahmet Sakin – “Okul Öncesi Eğitimde Eğitici Araç Yapımı I” Dersinde
Kavram Gelişimine Yönelik Materyal H azırlama
Oyuncak dış dünyayı küçültülmüş boyutlarıyla çocuğa öğretebilen ve ona sonsuz hayal gücü sunan
bir oyun aracıdır. Oyuncağı çocuğa tanıtmak, sevdirmek ve hangi oyuncağın hangi yaş grubuna uygun
olması gerektiğini belirlemek büyüklerin görevidir. Çocuk hayal gücünü kullanarak farklı artık malzemelerle
ya da doğadan edindiği malzemelerle oyununu gerçekleştirebilir. Fakat çocuğun fiziksel, sosyal ve bilişsel
gelişimi için bu yeterli değildir. Bu konuda çocuğun her türlü gelişimine seslenen eğitsel oyuncaklar devreye
girmektedir. Bunun için eğitimciler, tasarımcılar psikologlar ve sosyologlar çalışmaktadırlar. Bu çalışma,
Marmara Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi Okul Öncesi Eğitimi III. Sınıf öğrencileriyle gerçekleşmiştir.
Farklı kavramların öğretilmesine yönelik bu çalışmalar her iki üniversite atölyesinde ahşap malzeme
kullanılarak öğrenciler tarafından uygulanmıştır. Çalışma süreci kameraya çekilmiş ve sonuç
değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın amacı Okul Öncesi Öğretmenliği III. Sınıf, Okul Öncesi Eğitimde
Eğitici Araç Yapımı I dersinde kavram gelişimini desteklemektir.
Tuğba Can – Fen Bilgisi Öğretiminde Üst Düzey Zihinsel Becerilerin Geliştirilmesine Yönelik
Bir Etkinlik: Buluş Atölyesi
Eğitimde bilgi okur-yazarlığından sözedildiği günümüzde fen bilgisi öğretiminde “Buluş Atölyesi”
etkinliğiyle ilköğretim çağı çocuklarının üst düzey zihinsel becerilerini geliştirmek mümkün. Bu etkinlikte,
çocukların bir probleme çözüm üretmeleri bekleniyor. Çocuklar, bilgiyi alıp özümlemektense bilgiyi
sorgulamaya, analiz etmeye, uygulamaya, sentez yapmaya teşvik ediliyorlar. Buluş Atölyesi, 2003 yılının
Ocak ayında “Katı pişmiş yumurtanın kabuğunu ellerinizi kullanmadan, kırmadan soymadan çıkarmanın
Sunuş Özetleri
- 17 Adlara göre alfabetik sıralıdır
yolu nedir?” sorusuyla başladı. 24 atölye ve 1000’in üzerinde mektuptan sonra etkinliği izleyen bir kitle
oluştuğunu gözlemledik. Mektuplardaki yaratıcı, sıradışı, kusursuz düşüncelerin arkasında ufukları açık,
bilim ve teknolojiye dönük bir nesille karşılaşmak sevindirici. Çocukların doğuştan ve kendiliğinden sahip
oldukları merak duygusunu, araştırma, keşfetme, inceleme ve bulma tutkusunun ilköğretim çağında
zamanla kaybolması, “Buluş Atölyesi” gibi etkinliklerle engellenebilir. Böylece, çocuklar bilimi sever, bilime
yönelir ve bilimle uğraşırlar.
Tuna Mengü ve Funda Cüceloğlu - İdari Kadro ve Öğretmenler Arasındaki İlişkilerin Okulun
Başarı Düzeyine Etkisi
Okul idaresi – öğretmen ve öğretmen – öğretmen ilişkilerinde paralel çalışma, rekabet ortamında
çalışma ve beraber-yardımlaşarak çalışma şekillerinden herbirinin okul ikliminde ve öğrenci başarısında
farklı etkileri vardır. Sunumda özellikle beraber çalışma tarzının tanımı üzerinde, bu çalışmanın nasıl
yürütüldüğü hakkında ve bu tarz çalışmanın okul yaşantısına pozitif katkıları hakkında katılımcılar
bilgilendirilecektir. Bu çalışmaların etkin olarak yapılabilmesi için “Okulun Liderlerine” önemli görevler
düşmektedir. Okul çalışanlarının öncelikle okulda hangi tip yaklaşımın kullanıldığını belirlemeleri
gerekmektedir. Bunun nasıl belirleneceği, sunumda üzerinde durulacak diğer bir noktadır. Yardımlaşarak
çalışılan okul ortamlarının öğrenci başarısını nasıl etkilediği örnek vaka çalışmaları ile katılımcılarla
paylaşılacaktır. Başarılı okullara bakıldığında bu okullar arasında beş ortak özellik gözlemlenmiştir.
Tülay Üstündağ - MEB-OBESİD (Milli Eğitim Bakanlığı Okuliçi Beden Eğitimi Spor ve İzcilik
Dairesi Başkanlığı) İzci Liderleri Yaratıcı Drama Eğitimleri
Bir ders ya da konu alanı olarak yaratıcı drama eğitim programı; hedefler, içerik, öğretme-öğrenme
süreci (yöntemleri, araç, gereç-materyalleri) ve değerlendirme ögelerinden oluşmaktadır. Bu sunumda;
yaratıcı drama eğitim programları ile eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılması, eleştirel düşünen
bireyin özellikleri ve eleştirel düşünme ortamlarının oluşturulması arasındaki ilişkiler tartışılacaktır.
Böylelikle yaratıcı dramanın; bilgiyi yalnızca tekrarlamayıp, bilinenleri sorgulayan ve kendi bilgisini kendisi
üretecek insanın yetiştirilmesinde, bu amaçla geliştirilen eğitim programında bireyin bilişsel, duyuşsal ve
devinişsel özelliklerini bir bütün olarak ele almasıyla günümüz insanını yetiştirmede önemli ölçüde katkı
getirilebileceği vurgulanacaktır.
Tülay Yazgan - Sınıfta Öğrencinin Kendinden Beklediği Davranışlar, Sınıfta Öğrencinin
Öğretmenden Beklediği Davranışlar, Sınıfta Öğrenciye Göre Düzen Sağlama ve Öğretmenin
Öğrencinin Beklediği Davranış Biçemlerine Sahip Olması
Öğrencilerin eğitim-öğretimin gerçekleşmesi için uygun sınıf ortamı yaratmada uymaları gereken
davranışları fark etmelerini sağlama, uygun sınıf ortamını yaratmada öğretmenlerden beklentilerini
belirleme ve öğretmenlerin bunu fark etmelerini sağlama amaçlı çalışma sonucunda: “Sınıfta öğrenciden
beklenen davranışlar nelerdir?” sorusuna karşılık verilen listeler öğrencilerin sınıfta uymaları gereken
kurallar haline dönüştürülmüş ve sınıflara asılmıştır. Dikkati çeken öğrencilerin oldukça katı ve ayrıntı
içeren kurallara yer vermeleri olmuştur. “Sınıfta öğretmenden beklenen davranışlar nelerdir?” sorusuna
karşılık verilen listede yer alan maddeler öğretmenlere sınıf yönetimi konulu bir bilgilendirici seminer
olarak aktarılmıştır. “Sınıfta düzen nasıl sağlanır?” sorusuna verilen yanıtlar, öğrencilerin düzen sağlamada
öğretmene de kendilerine de düşen görevlerin farkında olduklarını göstermiştir.
Türkay Tol - Oyun ve Matematik
Öğrencilerin matematik dersine ilgisizliğinin, önyargılarının ve korkularının en basit konuları
anlamalarına engel olmasında yola çıkarak ve "Çocuk, oyunla hayatı öğrenir" fikrinden hareketle,
matematik derslerinde kavramların oyun aracılığı ile aktarıldığı bu çalışmada, özgüven kazanmaları,
topluluk önünde konuşmaları ve kendilerini ifade etmeleri için Tabu, 7. sınıflarda koordinat eksenini
anlatabilmek için "Amiral Battı" ve uzay savaş oyunu öğrencilere öğretilmiş ve oynatılmış, kesişim, birleşim
fark kavramları için renkli kartonlarla çalışma yaptırılmıştır. Okulda matematik odası oluşturulması,
"Amiral Battı" turnuvası, satranç standı gibi etkinlik ve uygulamalarla sınıf içi uygulamalar desteklenmiş,
tüm bu çalışmaların hem öğrenciler hem de okuldaki diğer öğretmenler üzerinde olumlu etkisi
gözlenmiştir.
Uğur Memiş - Matematik Atölyesi
Matematiğin öğrenilmesinde kullanılan yöntemlerin çoğunun öğrenciyi matematikten
uzaklaştırdığı sonucuna vararak bazı çalışmalar yaptık. “Yaşamın her alanında kullandığımız, diğer bütün
Sunuş Özetleri
- 18 Adlara göre alfabetik sıralıdır
alanlara temel teşkil eden Matematik dersini, öğrenciler için soyut olmaktan çıkarıp somut bir hale nasıl
dönüştürebiliriz? Öğrencilerimizi ezberden nasıl uzaklaştırabiliriz? Analitik düşünmeyi nasıl sağlayabiliriz?
Temel kavramları öğrencilerimize, eğlendirerek kalıcı bir şekilde nasıl verebiliriz?” sorularını kendimize
sorduk. Her zaman matematiğin interaktif olarak öğrenilmesini savunarak, ders konularını, konularda
geçen soyut kavramları öğrencilerimize tam olarak kavratabilmek amacıyla yöntem ve teknik arayışına
girerek Matematik Atölyesini kurduk. Bu sunumda atölyemizde yapılan derslerden üç uygulamayı
aktarılacaktır.
Yasemin Derelioğlu - H ayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Dersinde Akıl H aritasının
Kullanımı
Akıl Haritası tekniği, Tony Buzan tarafından geliştirilmiş olan, beyni bütün kapasitesiyle
kullanmayı hedefleyen güçlü bir grafik tekniktir. Bu çalışma kapsamında, dünyada yaygın olarak
kullanılmakta olan Akıl Haritası tekniğinin İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Sınıf
Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi dersi kapsamında nasıl ele
alındığı aktarılmaktadır. Akıl haritası tekniğinin kısaca açıklanması ve bu tekniğin öğrencilere
aktarılmasında izlenen süreç bu çalışmanın ana hatlarını oluşturmaktadır. Öğrencilerin derslerde yaptıkları
Akıl Haritası örnekleri de sunulacaktır.
Yelda Orçan ve Alper Şahin - Robert Lisesi Rehberlik Servisi Sınıf Rehber Öğretmenliği Programı
Robert Lisesi Rehberlik Servisi bölümün vizyonu, işleyiş biçimi ve bazı uygulamaları tanıtılacaktır.
Okul sisteminde rehberliğin amacı, öğrencilerin kendilerini bir bütün olarak geliştirmelerine ve
gerçekleştirmelerine yardımcı olacak süreçlere katkıda bulunmaktır. Bu amaca yönelik olarak Robert Lisesi
Rehberlik Servisi, okulun psikolojik ortamını güçlendirici ve öğrencilerin psikososyal ve akademik
gelişimini destekleyici çalışmalar yapmaktadır. Rehberlik hizmetlerinin etkili bir şekilde amacına
ulaşabilmesi için ortak bir anlayış çerçevesinde okul sistemindeki tüm tarafların işbirliği içerisinde
sunulması gerekmektedir. Rehberlik servisi bu anlamda en başta okul idaresinin yakın desteğinden aldığı
güçle öğrenci öğretmen ve ailelerle (1) önleyici, (2) iyileştirici-çare bulucu, (3) kriz yönelimli ve (4)
gelişimsel rehberlik ve psikolojik danışmanlık yaklaşımı çerçevesinde hizmetlerini yürütmektedir.
Yusuf Ziya Eren - Yaratıcı Drama İle İnsani Değerler (Ahlak) Eğitimi
Yarışmacı ve eleyici eğitim sistemi okullarda öğrenci davranışlarını doğrudan etkilemekte,
öğrencilerin evrensel ve genel ahlaki değerlerin farkında olmadıkları gözlenmektedir. İlköğretim yaşındaki
çocukların kişilik gelişiminin oluşmasında ahlak gelişiminin önemi büyüktür. Çocuk büyüyüp zekası
geliştikçe adalet, doğruluk, şiddetten kaçınma, vicdan gibi kavramları daha iyi algılamaya başlar. Bu amaçla
2003-2004 Öğretim yılında yaratıcı dramadan yararlanarak iki okulda 6-9 yaş ve 9-13 yaş öğrencilerle insani
değerler eğitimi başlatılmış, zararı önlemek, insan sevgisi, yaşamın değeri, adalet, eşitlik, sözünde durmak,
mahremiyet, mülkiyet hakkı, ulus sevgisi, yurt sevgisi, aile bağlılığı gibi kavramlar ele alınmış, rol oynama rol değiştirme, paralel çalışma, doğaçlama, zihinde canlandırma, müzikle drama, pandomim, öykü/olay
canlandırma, sıcak sandalye, dedikodu halkası gibi teknik ve yöntemler kullanılmıştır. Geri bildirimler
uygulamanın olumlu karşılandığını, davranış değişiklikleri gözlendiğini ve öğrencilerin çoğunun diğer
eğlenceli etkinliklere karşı yaratıcı dramayı tercih ettiklerini göstermektedir.
Zeynep Gürses - Müzik Eğitiminde Mutlak Yöntem Olan Orff Yöntemi İle Örnek Ders Etkinliği
Sunumda, özellikle erken müzik eğitiminde çok temel ve işlevsel bir göreve sahip olan ve
tamamıyla insanın doğal yapısı gereği ortaya çıkan ritmsel özellikleri ile müziği birçok boyutuyla
hissetmesini sağlayan Orff Yöntemi açıklanmakta ve bu yöntemin sadece bir bölümünü oluşturan bir ders
içi etkinliğin ana sınıfları ile gerçekleştirilen uygulaması yapılmaktadır.
Sunuş Özetleri
- 19 -
Adlara göre alfabetik sıralıdır