Seminer kitabı 2. bölüm

Transkript

Yrd. Doç. Dr. Murat KAZANCI
Bahçeehir Üniversitesi Tp Fakültesi
Temel Bilimler Öretim Üyesi
Deerli Hocalarm,
Sayn Katlmclar,
Hepinize iyi günler diliyorum.
Öncelikle beni bu seminere davet ettiiniz için teekkürlerimi sunuyorum.
Bu özgün çalmadan dolay katkda bulunan bütün deerli aratrmaclar da
tebrik ediyorum.
Zihinsel dönüümün olmas için öncelikle uygun bir sistemin olmas ve bu
sistemin, bu dönüüme bir ekilde motive edip zorlamas, harekete geçirmesi
gerekiyor. O yüzden sunumumun ilk balangcnda kendi deneyimlerinden ve
farkl ülkelerde lisans eitimi sonrasnda yaptm bilimsel çalmalardan balayarak konuya giri yapacam. Buraya gelmeden önce çaltm Karlsruhe
Institute of Technology’de çalmalar nasl yürüyor bunlar göreceksiniz.
103
104
Bahçeşehir Üniversitesi, Tıp Fakültesi
Temel Bilimler, Biyofizik
Yrd. Doç. Dr. Murat KAZANCI
Rekabetçi Girişimcilikte
Zihinsel Dönüşüm
105
TÜBİTAK
The Marie Curie Action
COFUND, 7th. Framework
Programme (FP7) European
Commission
Akademik/Bilimsel Deneyim:
2004 - 2007 : Max-Planck Institute- Potsdam, Almanya
2006
: Ludwig Boltzmann Inst., Hanusch Hastanesi, Viyana, Avusturya
2007 - 2009 : St FX Univ, Nova Scotia, Kanada.
2009 - 2010 : Uni. Heidelberg, Almanya.
2010 - 2012 : Inst.Genetics & Toxicology, Karlsruhe Inst. Tech (KIT),
Almanya.
Eğitim:
Lisans : İstanbul Teknik Üniversitesi
Master : Cornell Univ., A.B.D. (Milli Eğitim Bakanlığı Bursu)
Doktora : The Hebrew University of Jerusalem, Israil (YÖK Bursu)
Özgeçmiş
106
Kuruluş Tarihi : 2009
Katılan Kurumlar:
Eğitim kurumu olarak: University of Karlsruhe (1825)
Karlsruhe Araştırma Merkezi (1956)
Karlsruhe Institute of Technology (KIT)
107
: 795 milyon Euro
: 249 milyon Euro
: 212 milyon Euro
: 343 milyon Euro
: 7,177
: 3,848
: 22,146
: 12,631
: 8,306
: 831
: 129
: 52
: 2.2
: 18
Devlet kurumu
Bütçesi (Toplam)
(Federal Hükümet)
(Eyalet Hükümet)
(Diğer)
Bilim İnsanı Sayısı
Memur Sayısı
Öğrenci Sayısı
Lisans Öğrencisi
Lisansüstü
Doktora
Yenilikler (2013):
Açıklanan buluş sayısı
Patent başvuruları
Lisans Gelirleri (milyon €)
Startup firmalar
Sayılarla KIT
108
KIT Organizasyon Şeması
109
Maddenin Yapısı
Anahtar Teknolojiler
Dünya ve Çevre
Enerji
Araştırma Alanları (4)
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
9
Renewable Energies
Nuclear Fusion
Nuclear Safety Research
Efficient Energy Conversion and Use
Technology, Innovation & Society: Energy
Systems Analysis and Technology Assessment
Atmosphere and Climate
BioInterfaces
Science and Technology of Nanosystems
Supercomputing
Technology, Innovation & Society: Energy
Systems Analysis and Technology Assessment
Astroparticle Physics
Research with Photons, Neutrons and Ions Synchrotron Radiation Source ANKA
GridKa
Programlar (13)
Araştırma Alan ve Programları (KİT)
Helmholtz Association (POF II, 2009 - 2014)
110
9 Alınan destekler 5 yıl boyunca, makina + teknisyen +
araştırmacı + öğrenci +maaş paketinden oluşuyor ve projeyi
sunan yürütücüye veriliyor.
9 Proje değerlendirmeler enstitü içi (yılda bir), enstitü dışı uluslararası bilim kurulu (iki yılda bir) yapılıyor.
9 Programlar içinde ortak çalışma ve programlar arası rekabet
(cooperation and colaboration) esas alınıyor.
9 Verilen projelerin disiplinler arası çalışmaya dayanması, farklı
disiplinler arası ortak çalışmaları içermesi esas.
9 Enstitü ve merkezler finansal olarak desteklenmiyor, öncelikli
alanlar kapsamında oluşturulan programlara sunulan projeler
destek alıyor.
Temel Prensipler
111
“Öncelikli ihtiyaçların belirlenip, sistemin buna uygun olarak
kurgulanması ve gerekli altyapı ile birlikte zihinsel dönüşüm için
uygun ortamın hazırlanması gerekiyor.”
Sonuç olarak söyleyeceklerim; ihtiyaçlarn iyi olarak belirlenmesi gerekiyor. Buna bal olarak uygun bir programn hazrlanmas ve iyi kurgulanmas ve gerekli motivasyonlar oluturulduktan sonra zihinsel dönüümde buna
bal olarak kendiliinden meydana geleceini düünmekteyim.
Prof. Dr. Murat YÜLEK
Murat Bey’e teekkür ediyoruz. Brakt yerden bir cümleyle özetlemek
gerekirse; bizde sadece destekleri vermek finansal yaplar kurmak deil, sistemin kendisini içerdeki tevik yapsn rekabet unsurlarn kurmaktan da geçiyor. Sadece finansal bir olay deil. Sözü bir sonraki konumacmz Mustafa
hsan Kzlta’a brakyorum. Buyrun.
112
Mustafa hsan KIZILTA
Teknoloji Gelitirme Bölgeleri Dernei Bakan ve
ODTÜ Teknokent Yönetim A.. Genel Müdürü
Sayn Hocalarm,
Deerli Katlmclar, öncelikle sayg ve sevgilerimi iletmek istiyorum.
Sunumumda teknokentler, teknoparklarla ilgili bilgi vereceim. Teknopark
kavram ile balamak istiyorum. Daha sonra Türkiye’deki teknoparklarla ilgili
bilgi vereceim. Üniversitelerde gelitirilen bilgi birikiminin ekonomik deere dönütürülmesi teknolojinin transfer edilmesi, teknoloji ibirlii ve yenilikçi
teknoloji irketlerinin çkarlmas sürecinde teknokentlerin rolünü, ODTÜ teknokent deneyimi üzerinden anlatmaya çalacam.
113
114
TGBD Yönetim Kurulu Başkanı
ODTÜ Teknokent Genel Müdürü
Mustafa İhsan KIZILTAŞ
115
Laboratuvarlar
ULUSLARAR
ASI
İŞBİRLİKLERİ
Ön kuluçka,
Kuluçka programları
TEKNOLOJİ İŞBİRLİĞİ
TEKNOLOJİ TRANSFERİ
Üniversite Sanayi
İşbirliği
ULUSLARARASI
İŞBİRLİKLERİ
Teknokent, bilim parkı,
araştırma parkı, bilim şehri
TEKNOPARK
Universite Sanayi İşbirliği
Ürün Odaklı Ar-Ge
Araştırma Merkezleri
Mezunlar
Öğrenciler
Akademisyenler
ÜNİVERSİTE
Uygulama Odaklı
Araştırma
Kümeleşme, Platformlar,
Sİnerji
Şirketler
SANAYİ
Ticari Ürün Uygulamaları
116
Amaçları;
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri arasında işbirliğini geliştirmek,
bilginin paylaşımını artırmak ve güç birliği yapmak amacıyla
ortak platform oluşturmak,
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin büyümesine yönelik
çalışmalar yapmak
Ülkemizin teknoloji politikalarının tespiti ve uygulanmasına,
Araştırma-Geliştirme ve yazılım harcamalarına ayrılan
payın arttırılmasına yönelik görüş ve öneriler oluşturmak,
Kamu-Sanayi-Üniversite arasındaki işbirliği ortamını
artıracak girişimlerde bulunmak,
Toplumun yüksek/ileri teknoloji, Ar-Ge ve yazılım
konusundaki bilgi ve duyarlılığının artması için projeler
geliştirmek.
2010 yılında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri,
arasında işbirliğini geliştirmek ve güç birliği
oluşturmak üzere kurulmuştur.
117
TGB’lerde faaliyet gösteren
firmaların sayısı
TGB’lerde faaliyet gösteren
yabancı/yabancı ortaklı
firmaların sayısı
*Tüm bilgiler Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bak
Bakanlığı
kanlığ
l ğı w
web
eb
b ssayfasından
ayff asından alınm
alınmıştır:
ıştır:
t http
h
http://sagm.sanayi.gov.tr/
ttp://s
://sagm
// agm.sana
sanay
y gov.tr/
yi
yi.gov
tr/
TGB’lerin sayısı
TGB’lerdeki toplam personel
sayısı
268 patent, 79 faydalı model, 12 endüstriyel tasarım modeli
1.5 milyar dolar ihracat
11.247 tamamlanmış Ar&Ge Projesi
6.997 devam eden Ar&Ge Projesi
39’u aktif olmak üzere toplam 53 Teknopark
2.569 firma
112 yabancı ve/veya yabancı ortaklı firma
27.224 personel (23.134 Ar&Ge personeli)
Türkiye’de Teknoparklar
118
119
Girişimci bilim adamlarına
yönelik nakit avans destekleri
Sosyal Sigortalar Prim Desteği
Gelir Vergisi İndirimleri
Vergi Ödenekleri
Ar&Ge Ödenekleri
Yazılım
Geliştirme
ve
Ar&Ge
faaliyetlerinden elde edilen kar gelir
vergisi ve kurumlar vergisinden
muaftır.
Uygulama
yazılımlarından
elde
edilen kazançlar KDV’den muaftır.
Bölgede çalışan araştırmacıların ve
Ar&Ge personelinin maaşları gelir
vergisinden muaftır.
Çalışanların sosyal sigorta priminin
yarısı 5 yıl boyunca devlet tarafından
karşılanır.
4691-Teknoloji Geliştirme
Bölgeleri Hakkında Kanun
5746- Ar&Ge Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanun
120
https://twitter.com/TGBDernegi
tr.linkedin.com/in/tgbd
Bizi sosyal medyada takip ediniz:
http://www.tgbd.org.tr
Ayrıntılı bilgi için Web Sitemizi ziyaret ediniz:
121
GİRİŞİMCİLİK
PROGRAMLARI
BİNA YÖNETİMİ
Ankara Sanayi
Odası, OSBler
Sanayiciler
TEKNOLOJİ İŞBİRLİĞİ –
Yönetici Şirket
ODTÜ Teknokent
Yönetim AŞ
UNİVERSTİTE
SANAYİ İŞBİRLİĞİ
Danışmanlar,
Çözüm Ortakları
İZLEME &
DENETLEME (4691)
ODTÜ TEKNOKEN YÜKSEK DANIŞMA KURULU
TÜBİTAK
KOSGEB
SSM
FİRMALAR ARASI
İŞBİRLİĞİ
İlgili
Kamu
Kurumları
ULUSLARARASI
İŞBİRLİKLERİ
122
Kümeler;
Savunma Sanayi
ICT - Telekomünikasyon
Tüketici Ürünleri
Sağlık Teknolojileri
METUTECH-BAN
Teknokent Teknoloji
Yatırımcıları Derneği
Girişimcilik ve
Inovasyon
Platformu
TTO
Koordinasyon
Kurulu
Ulusal ve
uluslararası İşbirliği
yapılan Kuruluşlar
123
GİRİŞİMCİLİK
PROGRAMLARI
BİNA YÖNETİMİ
Ankara Sanayi
Odası, OSBler
Sanayiciler
Yönetici Şirket
ODTÜ Teknokent
Yönetim AŞ
UNİVERSTİTE
Danışmanlar,
Çözüm Ortakları
İZLEME &
DENETLEME (4691)
TÜBİTAK
KOSGEB
SSM
FİRMALAR ARASI
İŞBİRLİĞİ
İlgili
Kamu
Kurumları
ULUSLARARASI
İŞBİRLİKLERİ
124
Kümeler;
Savunma Sanayi
METUTECH-BAN
Teknokent Teknoloji
Girişimcilik ve
Inovasyon
Platformu
TTO
Koordinasyon
Kurulu
Ulusal ve
125
OSBler
Şirketler
Şirketler
Uluslararası
Kuruluşlar/şirketler
Şirketler
Şirketler
GİR. D.
TTO
USİ D.
OSTİM D.
TPO
Spin-offlar
Start-uplar
Parge
Ostim
Tek.
ODTÜ
BTO
Döner
Sermaye
ARK
ARAŞTIRMA
MERKEZLERİ
BÖLÜMLER
ÜNİVERSİTE
REKTÖRLÜK
R
E
Teknokent AŞ
ODTÜ TEKNOKENT
OSBler
Şirketler
SANAYİ
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ
126
• 17 TR Patent, 5 ABD Patent, 2 Avrasya Patent, 2 EPO Patent, 3 Japonya
Patent, 1 Rusya Patent, 1 Kanada Patent, 1 Gürcistan Patent, 1 Ukrayna
Patent ve 3 Faydalı Model
• 44 PCT Başvurusu, 29 Türkiye, 18 ABD, 16 EPO, 5 EAPO, 11 JAPONYA
ve 4 Faydalı Model başvurusu
TTO FAALİYETLERİ (Ocak 2014 itibariyle)
• Ayrıca, 50 Santez projesi
• 2013 yılı sonu itibariyle 97 yeni projede işbirliği, 2014’te başlayan 23 yeni
proje
• 2002’den bugüne 44 farklı Bölüm/Enstitü ile işbirliği
• 2002’den bugüne 561 farklı akademisyen ile 1768 sözleşme
• 2002’den bugüne 993 ortak Ar-Ge projesi
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ (Mart 2014 itibariyle)
127
GİRİŞİMCİLİK
PROGRAMLARI
BİNA YÖNETİMİ
Ankara Sanayi
Odası, OSBler
Sanayiciler
Yönetici Şirket
ODTÜ Teknokent
Yönetim AŞ
UNİVERSTİTE
Danışmanlar,
Çözüm Ortakları
İZLEME &
DENETLEME (4691)
TÜBİTAK
KOSGEB
SSM
FİRMALAR ARASI
İŞBİRLİĞİ
İlgili
Kamu
Kurumları
ULUSLARARASI
İŞBİRLİKLERİ
Kümeler;
Savunma Sanayi
METUTECH-BAN
Teknokent Teknoloji
Girişimcilik ve
Inovasyon
Platformu
TTO
Koordinasyon
Kurulu
Ulusal ve
128
ICT & Telekom
Savunma
Sanayi
İlerii Teknoloji
Te
ekn
noloji / Tüketici
Tüketic
Ürünl
Sağlık
ağl
ğlık
k
olo
oj ler
ojile
Teknolojiler
i
KÜMELENME
ME
E
ALANLARII
İleri Malzeme ve Tasarım
Elektronik Sağlık Teknolojileri
(Biyoteknoloji – Medikal
Teknolojiler)
ÖNCELİKLİ
SEKTÖRLER
129
•
•
•
•
•
•
•
•
300 Şirket, (%60’dan fazlası ilk defa ODTÜ Teknokent’te
kuruldu)
4400 Toplam Personel
3500 Ar-Ge Personeli (~80% mühendis)
Devam Eden Proje Sayısı ~ 700
>330 Tübitak Projesi, 25 TTGV projesi, 52 AB projesi, 41
Teknogirişim, 18 Kalkınma Ajansı Projesi, >160
KOSGEB Projesi
>300 fikri-sınai mülkiyet
>550 Milyon $ İhracat
50 Santez Projesi
ODTÜ Teknokent ŞİRKETLERİ
(Mart 2014 itibariyle)
130
ULUSLARARASI
ÖNDE GELENLER
ŞİRKETLERİMİZ
131
Airbus ve Boeing için elektronik
sistemler ve yazılımlar geliştirilmesi
Skorsky helikopterleri ve Alman denizaltıları
için askeri yazılım geliştirilmesi
Rolls&Royce işbirliğiyle geliştirilen
alternatif yakıtlı araç
Performans Test Sistemi; Chicago
Bulls (ABD), UCLA (ABD) ve Wingate
Institute (İsrail)
TEKNOLOJİLERİMİZ
132
Dünya çapında bilinen antivirüs
yazılımları
Yerli helikopter projesi
İlk yerli çip ihracatı
TEKNOLOJİLERİMİZ
133
GİRİŞİMCİLİK
PROGRAMLARI
BİNA YÖNETİMİ
Ankara Sanayi
Odası, OSBler
Sanayiciler
Yönetici Şirket
ODTÜ Teknokent
Yönetim AŞ
UNİVERSTİTE
Danışmanlar,
Çözüm Ortakları
İZLEME &
DENETLEME (4691)
TÜBİTAK
KOSGEB
SSM
FİRMALAR ARASI
İŞBİRLİĞİ
İlgili
Kamu
Kurumları
ULUSLARARASI
İŞBİRLİKLERİ
Kümeler;
Savunma Sanayi
METUTECH-BAN
Teknokent Teknoloji
Girişimcilik ve
Inovasyon
Platformu
TTO
Koordinasyon
Kurulu
Ulusal ve
134
• BSN Anatolia - Enterprise Europe
Network
• Uluslararası Rekabeti Geliştirme
Projesi - URGE (TSSK)
• Teknopark ve benzeri yapılarla
işbirliği (Sophia Antipolis, Digital
City..vb)
• Projeler Ofisi - AB projesi yazma
yürütme desteği
• FP 6, FP7, CIP ve Leonardo
Projeleri - AB İşbirlikleri
• Kırgızistan, Azerbaycan,
Kazakistan, Pakistan, Ukrayna,
Suudi Arabistani Libya, Tunus Teknopark Kurulması
ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ
135
2020 itibariyle toplam
250.000 m2 kapalı alan
(Tamamlanmış altyapı)
120.000 m2 kapalı alan
3 Kampüs: Toplam 121.3 ha
ODTU Kampüsü : 113.6 ha
ODTU MET
: 6 ha
OSTIM
: 1.7 ha
ODTÜ TEKNOKENT
KENTSEL TASARIM
PROJESİ
136
137
• ICT ve Telekomünikasyon
Kümelenmesi
• Yazılım geliştirme ve
mobil teknolojiler
alanında faaliyet gösteren
önemli oyuncular
• 15.000 m2 toplam kapalı
alan
• Temmuz 2015’te faaliyete
geçilmesi
YENİ BİLİŞİM İNOVASYON
MERKEZİ
Teknolojiyi toplumla
buluşturmak…
138
139
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Performans Endeks Çalışması
2011 ve 2012 verilerine göre
2 yıl üst üste
Türkiye’deki en BAŞARILI Teknokent
TÜRKİYE’NİN BİR NUMARALI TEKNOKENTİ
140
http://www.facebook.com/odtuteknokent
tr.linkedin.com/in/odtuteknokent
http://twitter.com/#!/odtuteknokent
www.odtuteknokent.com.tr
Son söz olarak unu söylemek istiyorum; teknokentler teknoloji odakl eko
sistemlerdir. Bu eko sistemde birkaç tane dikkat edilmesi gereken konu vardr. Onlardan bir tanesi sayg, ibirlii, paylama ve güvendir. Teknokent yönetimi olarak biz bunu saladmzda gerçekten ülkemizi çok önemli yerlere
getireceimizi düünüyorum. Teekkür ediyorum.
Sayn Mustafa hsan Beye teekkür ediyoruz. Ve sözü Sayn Baybars
Altunta’a brakyorum. Buyurun.
141
Baybars ALTUNTA
Deulcom International Kurucu Bakan
Melek Yatrmclar Dernei Bakan
Öncelikle bu davet için çok teekkür ediyorum.
142
1.Giriken: fikri aklmza geldii andan itibaren maalesef bizim giriimci adaylarmz, kendilerini giriimci var saymaya balyorlar. Hâlbuki giriken
olduklarnn farknda deiller. Dolaysyla girikenlik ve giriimcilii önce birbirinden ayrt etmek gerekiyor. fikri aklmza geldiinde biz bir girikeniz
ve giriken olarak da genelde 25 bin liraya kadar olan bir sermayeyi e dost
akrabadan bulabiliyoruz. Yeri geldiinde 5 bin TL’lik kredi kartmz kullanyoruz yeri geldiinde bir akrabadan 5 bin TL alyoruz ve bu 25 bini topluyoruz.
Bununla beraber iimizi kurmak için ticaret odasnn yolunu tutuyoruz. Dolaysyla bu birinci küpten ikinci küpe herkes geçmiyor. Yani 100 kiinin i fikri
varsa ve kendini giriimci sanyorsa ancak bunlardan diyelim ki istatistik yok
ama önemli bir ksm diyelim ki yars gidip iini kuruyor.
2.Giriimci: Dolaysyla da ikinci aamada giriimci olduunu var sayarak
ve de iletmesinin bana geçip artk iletme sermayesine ihtiyaç duyarak ki
bu da genelde 100 bin TL’ye kadar olan ksm iini götürüyor ve götürürken de
fark ediyor ki benim aslnda ayakta kalabilmem için bu irketi kapatmamam
için inovasyon yapmam lazm rakiplerimin arasndan syrlmam gerekiyor.
3. novasyon: novasyon yapacak yeni bir ey ortaya koyuyor. Koyduunda da zaten 250 bin TL’ye kadar olan ksm için melek yatrmclarla kar
karya gelme ihtimali var. Fakat melek yatrmclarmzn says az olduundan
dolay ve bu 25 bin TL ile 100 bin TL arasndaki ksm da pek finanse etmek
istememelerinden kaynaklanan sebeplerle (çünkü ortada bir demo görmek
istiyor, yani neye yatrm yapacan görmek istiyor) skntlar yaayabiliyor..
Son zamanlarda dünyada gelien “kitlesel fonlama sistemi” var ve 100 bin
TL’ye kadar olan ksm, bu online kitlesel fonlama platformlarndan edinmek
söz konusu.
Demek ki e dost akrabadan sonra bir online teknoloji platformlar devreye
giriyor. Dünyada bu sistemden 2014 yl beklentisi 5 milyar dolar. Bu arada e
dost akraba deyip geçmeyelim. Amerika’da ilk basaman, ilk aamann yani
e dost akraba fonlamasnn toplam miktar 60 milyar dolar.
kinci aamann ardndan üçüncü aamada, “melek yatrmc” devreye giriyor. Melek yatrmclarn da Amerika’daki geçen yl ki fonlama miktar 20
milyar dolar, Avrupa’da ise 5.1 milyar Euro.
4. Pazarlama/Sat: Baar Haritasnn en önemli ksm; pazarlama sat
aamas. Aslnda bizim biraz evvel balangçta konutuumuz ölüm vadisi ksm
burada devreye giriyor. Eer bizim giriimcimiz pazarlama sat aamasna ka-
143
dar melek yatrmcdan, e dost akrabadan bulmu olduu bu destei, maalesef
4. aamada hiç kimseden bulamyor. Bankalar dahil olmak üzere. Çünkü bu ksm en kritik ksm. Herkes diyor ki, artk sat görelim. Ürün ortaya çkt fonlamay
da gerçekletirdik. Melek yatrmc olarak sana güvendik, paray da bastrdk.
Akrabalar diyor ki tamam kurdun irketini. Bankalar da biz bilanço görmek istiyoruz diyor. Bu aamadaki en önemli fonlama kaynamz; müteri. Dolaysyla
biz müteriye satacaz aslnda. Bütün bu finansal fonlama sistemlerinin içinde
en deerlisi de müteridir. Çünkü müteri, verdiini deil, sadece sizin vaat ettiinizi istiyor. Dierleri ise, mutlaka geri istiyor. Yani e dost akrabaya da iade
edeceiz, melek yatrmcya hisse vereceiz. Banka faizini geri vereceiz vs.
açk söylemek gerekirse 4. aama giriimcinin kader an. Çünkü satt satt, satamad baa dönecek ve tekrar yeni bir i fikri ile yeni bir inovasyon ile ortaya
çkmas gerekiyor. Satarsa da devam ediyor. Sattktan sonra, müteri aamasn
geçtikten sonra, pazarlama sat aamasn i kolay. Sonra giriimcimizi bankalar aramaya balyor. Zaten cirolar ortaya çkm oluyor ve muhtemelen 250 bin
TL ile 2.5 milyon arasndaki bir destei bankalardan rahatlkla bulabiliyor.
5. Markalama: Bu arada da iler iyi gittiinden dolay melek yatrmclarmz, müterilerimiz, e dost akrabamz gayet memnun. i büyümeye balyor
markalama süreci devreye giriyor, marka artk tannyor, biliniyor.
6/7. Franchising ve Kurumsallama: Bu sefer Franchising/bayileme süreci ve kurumsallamaya doru bir adm atlm oluyor. Bu aamada giriim
sermayesi fonlar veya IPO, AB Katlm Öncesi Yardm fonlar vs. devreye girmeye balyor. Bunlar da genelde 5 milyon lira ile 20 milyon lira arasndaki yatrmlar gerçekletirip yarn öbür gün 5 milyon koyup, 50 milyon nasl alrm?
20 milyon koyup 100 milyon nasl yaparm? Hesabn yaparak bu ie giriyorlar.
Tabi bu aamay da geçtikten sonra kurumsallama aamas tamamlanm
oluyor. irket evlilikleri veya halka açlmalar devreye girmi oluyor.
Dolaysyla da bizim ilk 7 aamamz; girikenlik, giriimcilik, inovasyon, pazarlama sat, markalama, franchising verme, kurumsallama
aamalarn tamamladktan sonra giriimci olarak karar vermemiz gereken
önemli bir ikinci kader an var.
8.Liderlik: O da ben kurduum bu irketin çalan m olacam? Yoksa
lideri mi olacam? Hala top koturmaya devam edecek miyim yoksa teknik
direktörlüünü mü yapacam? Bu bir karar aamas; arzu ederse liderliini
yapabilir, arzu ederse Ceo’su olarak devam edebilir. Liderliini yapanlar tabi
zamanla kazanm oluyorlar.
144
9.Melek Yatrmclk: Kendilerine ayracaklar bir zaman oluyor ve bu 8.
adma kadar edinmi olduklar bu deneyimi kendisi gibi bu yolu kat edecek
olan giriimcilik aamasndan belki de balayacak olan yeni giriimci adaylarna veya giriimcilere melek yatrmc olarak kiisel parasn kullanarak yatrm
yapmaya balyor. Yani iin banda 0 liras olan arkadamz iin sonunda bir
melek yatrmc olarak bu yolculuu tamamlama ihtimali var. Zaten melek yatrmcy dier bankalardan, risk sermaye fonlarndan, giriim sermayesi fonlarndan, müteriden ayran en önemli özellik ayn zamanda bilgi ve network
transferini ve mentorluk yapabilmesi. Bunu bir tek melek yatrmc yapyor.
Böyle bir haritann sonucunda, bu haritay bir döngü olarak düünürsek aslnda melek yatrmc; tekrar ekonomiye bu sefer ben 20 ylda bu noktaya geldim 5 ylda gelsin giriimciler diyerek bir giriimciye deil de pek çok giriimciye hem de melek yatrmcnn ayn anda yatrm yaptklar bant sistemleriyle
ortak olarak yatrm yaparak ekonomiye aslnda bir noktada kendi kazanm
olduunu geri döndürmü oluyor.
Tüm finansman metotlarmz bunlar deil. Bunlarn dnda Kuluçka Merkezlerimiz, Hzlandrc Merkezlerimiz, Kamu Destei, Kosgeb, Biliim Bakanl, Tekno Giriim, Tübitak, Kalknma Ajanslar düzenlenen yarmalardan
kazanlan paralar, ortak yatrm fonlar bunlarn hepsi neticede giriimcileri finansman olarak destekleyen unsurlar. Fakat belki burada giriimcinin ihtiyac
olan tek ey para m? Finansman m? diye sorarsak burada ne Kosgeb, ne
Biliim Bakanl, ne yarmalar ne ortak yatrm fonlar, ne bankalar, ne e,
dost, akraba. Giriimcinin finansman dnda ihtiyaç duyduu bu deneyimi ve
mentorluk desteini, network aktarmn melek yatrmclar gibi yapamyorlar.
Bu yüzden melek yatrmclk sistemi; bu eko sistem içinde çok önemli
ayn zamanda giriimcinin nasl yaparm bu iin içinden nasl çkarm imdi ne
olacak sorularna cevap verebilecek yan banda bir bilgi yatrmcs olmu
oluyor. Bu da çok önemli bir rol üstleniyor. Amerika’da 270 bin melek yatrmc var. Avrupa ktasnda 52 ülkede 75 bin melek yatrmc var. Türkiye’de
de %75’lik bir vergi tevikinin gelmesiyle beraber lisansl 200 küsür melek
yatrmc var ki bu say çok ksa zamanda 7-8 ay içinde gerçekleti. Muhtemelen say artacaktr. Beklentimiz 2 bin civarnda lisansl melek yatrmcnn
Türkiye’de olmasdr. Türkiye melek yatrmclk konusunda belki dünya liginde
sonradan oyuna girdi ve hzl bir ekilde ilerledi. Avrupa melek yatrm ann
icra kurulu üyesi oldu. Dünya Melek Yatrmclar Birliinde yönetim kurulu üyesi oldu ve hzl bir ekilde ilerledi. %75 vergi teviki ile de Türkiye Dünyada u
anda 1. sradadr. www.eban.org web sitesine girdiinizde 3dk’lk ngilizce bir
145
film var. Orada göreceksiniz. Türkiye’den sonra ngiltere %30’luk vergi teviki
öne çkan ülkelerden.
Teekkür ederim.
Sayn Baybars Beye Melek Yatrmclarn ve sistemin nasl çalt konusunda bilgilendirdii için teekkür ederiz.
146
stanbul Ticaret Üniversitesi
Üniversite Sanayi birliinin Gelitirilmesi
Sunumumu çok ksaca anlatmaya çalacam. Dünyann deiik ülkelerinde kamu kesimi son 20 senede yenilikçiliin, giriimciliin desteklenmesi için çok deiik sistemleri devreye sokmaya çalyorlar. Yani bir deyile
kamu, ele geçirdii kaynaklarn belli bir bölümünü irketlere ve ülkeye deer
katacak ekilde yenilikçilie aktarmaya çalyor. Sonuç olarak vergi verenlerin parasn bu alana tahsis ediyor.
Geçtiimiz günlerde Paper dergisinin bir aratrmasna yorum gönderdik
ve cevap bekliyoruz. Dergi, öyle bir sorudan hareket etti: Yenilikçilii herkes desteklemeye çalyor. Craft Tech hikayesinden dolay Amerika’da büyük
tartmalar oldu. Kar olanlar var kar olmayanlar var özel sektörün oraya
finansman var ama devletin bunu yasal hale getirmesi ve bir takm tevikleri
iin içine sokmas vs. devlet bunlar yapmaya çalrken politika tasarm süreci iin içine giriyor. Destek verdii zaman ve para verecei zaman politikay
tasarlyor. Biz de dedik ki özellikle KOB’lerin desteklenmesi ile ilgili tasarmlar yaparken çok dikkat edilmesi gereken bir ey var. O da; KOB’nin yenilikçilik profili. Desteklerinde bu her ne demekse yenilikçilik profili, bu bazda
tasarlanmas gerekir diye düünüyoruz. Onunla ilgi ne yapmaya çaltmz
anlatacam.
Öncelikle iki süreç var.
Çok basit grafiksel gösterim. Karar alc ne yapmaya çalyor? letmelerin
yenilikçi taraarn güçlendirmek için politikalar tasarlyor. Bununla amaç iletme seviyesinde bir etki oluturmak. Buna biz “Çkt” diyebiliriz. lk aamada
bu bir çkt. Ama iletme üzerindeki etkisi diye bakarsak burada amaç rekabet
gücünü artrmak. Eer rekabet edemiyorsa bir KOB ya ayakta kalamyor ya
147
zar zor ayakta kalyor ama destein asl amac 3. aama. Yani kamu bir destei tasarlad zaman irketleri daha canl daha güçlü daha rekabetçi hale
getirmeye çalyor ama asl amaç da sosyal getiri dediimiz ey. Bu iktisattan
alnan bir tabirdir. Özel getiri deil özel getiri burada ortaya çkyor. irketin
karll ve rekabet gücü artyor. Burada da sosyal getiri ortaya çkyor. Bu
sefer irketin bilançosuna yansmayan etkiler topluma yansyan etkiler deiim içine giriyor ve karar alc esasnda ana etkiyi u birinci ile üçüncü aama
arasndaki ana etkiyi hesaplamaya çalarak buraya ne kadar para aktarrm
yaparm düünüyor. Mustafa Bey dedi ki, bir irket teknopark dnda olursa
siz ona bir destek verdiiniz zaman ve ekonomiye getirisi 2 olur, teknopark
içinde olursa 10 olur dedi. Bir nevi bunun gibi bir ey. Ama karar alclar iktisadi bir politika tasarladklar zaman esasnda u etkiyi elde etmeye çalyorlar.
irketin kendi içine böyle bir süreç var. imdi yenilikçilikle ilgili bir takm
girdiler var. Destekleri de bunun içine koyabilirsiniz. Burada bir takm yenilikçilerin yenilikçi çktlar ortaya çkyor. En basit olarak nasl ölçebiliriz. Patent
vs var m? Saysallatrp, çkt olarak ne üretti? Ben bu kadar destek verdim
bunun çkts ne idi? Arkasndan da tekrar o çkt yani diyelim ki ben 50 tane
patent çkardm acaba ülke açsndan rekabetçi bir etkiye dönütü mü buna
da bakmak lazm.
öyle bir ey olmamas lazm. Bin tane patent ürettim ama sonuçta hiç
birini ya ticariletiremedim ya da düük fiyattan sattm Türkiye hala kii bana
10-12 bin dolar bandnda kalm. Buray hesaplamamz gerekiyor fakat biz
ona bakmyoruz.
148
0.Seviyesi: Bir irketin yenilikçi hale getirilmesi ve bir takm çktlar üretmesi. Burada dedik ki irketin yenilikçilikle ilgili çktlar seviye üç’e kadar bu
çktlar üretebilmesi için hangi faktörlerin olmas gerekir dedik. Bir çerçeve
oluturduk. lk seviyeye 0.seviye dedik. “Farkndalk”. Yani yenilikçilikle ilgili bir farkndalktan bahsediyoruz. öyle bir ey deil, yenilikçilik yapalm iyi
bir eydir. Falan seviyesinde bu kadar basit deil. Yenilikçilik yapmayaym.
Yenilikçilik kötüdür diyen bir irket çkmaz, belki çkar çok zor. Yenilikçilik hakikaten beni hayatta tutacak faktördür. Yenilikçilik bana para kazandrr ben
irketi bu ekilde yaplandrmalym eklinde bir farkndalk seviyesi. Diyelim ki
o irkette farkndalk var.
1. Seviye: Acaba “çaba” var m? Bu adam bir çaba gösteriyor mu? Bu da
öyle bir ey deil ben yenilikçiyim çok çaba gösteriyorum. Hayr! Farkndalk
var para kazanabileceini umuyor ama çaba gösteriyor mu? Bu çaba irketin
kendi içindeki kapasite ve yöntemlerle gerektii kadar güçlendirilmi mi? Kapasiteden kast mesela bu adamn yeteri kadar Ar-Ge yapacak mühendisi var
149
m veya yeteri kadar onu salayabilecek donanma sahip beeri gücü var m?
2. Seviye: Fiziksel ve finansal gücü var m? yani bilgisayar, çalabilecekleri
ortam, mekanlar iyi mi? Mekanlarn iyi olmasnn önemini biz nereden biliyoruz? Mesela Google, kendine göre bir mekan tasarlyor çalanlarn en yaratc
en iyi ürünlerini kafasndan çkarmasn salayaca bir mekan oluturmaya
çalyor. Fiziksel, finansal vs. balangç seviyesinde bile olsa kaynaklar var
m, yok mu, yöntemleri var m, yönteme en basit örnek; Ar-Ge bölümü var m?
Bu var ise Ar-Ge’yi çözebilir manasna gelmiyor ama bir yöntem oluturmu.
Proje yazabilecek eleman var m? Proje yazabilecek elemanlara eriebiliyor
mu? TÜBTAK’n desteini veya falanca kurumun desteine eriebilmek, bilgi
alabilmek gibi yöntemlere sahip mi?
3. Seviye: Biz dedik ki, eer bu dört unsur birleirse çkt üretilebilir. Ama
yeterince üretilir üretilmez o ayr bir eydir.
4. Seviye: Önemli olan o çktnn ülke seviyesinde rekabetçi güce dönütürülmesi. Ülkeye hakikaten para kazandrabiliyor mu? Patent saylarnda da
gördünüz biz daha uralar çok iyi yapamadmz için buray artrabilirsek çkt
ksm, patent vs. gibi saysallatrrsak ondan sonra rekabete dönüme ksmna belki rekabetçilie bakabiliriz.
Bu sunumun ana fikri u: irketlerin bu tip bir profilini çkartabildiimizi
düünelim. irketleri bu manada profilletirdiimizi düünelim. Eer ben bu
profili yok sayarsam veya bu profile dikkat etmeden desteklerimi, herkese
ayn tür teviki ayn tür destei vermi olursam büyük ihtimalle kamu kaynaklarn yanl kullanyor olacam. öyle bir ey yaptk bunlardan ne mana çkaryoruz? Yenilikçilik farkndal ne demek? Çabas ne demek? Baz örnekler
verdik. Sonuçta u 4 tane unsur yani farkndalk, çaba, kapasite, yöntemler ve
çkt her birinde irket için maksimal nokta olarak düünelim, ideal olan ey
ideal irketin farkndal var yenilikçilik çabas var yenilikçilik kapasitesi olmas gerektii kadar var yöntemleri yapabildii kadar gerçekletirmi ve sonuçta
da istedii seviyeye ulam. Ylda u kadar patent model vs. gelitiriyor.
Diyelim ki bir irketi inceledik bu yöntem çerçevesinde, bu irkette yenilikçilik farkndal fena deil. Çaba, o kadar olmasa da var. Bir eyler yapmaya
çalyor. Ama kapasitesi yok. Paras yok. Beeri kaynaklar fiziksel kaynaklar
snrl, yöntemlerini de bilmiyor. Ar-Ge bölümü mü kuracak proje yazma departman m kuracak yurtd ile ortak bir projede mi yer alacak, yurtiçindeki
bir a’da m yer alacak? Bunlar bilmiyor. Sonuçta da çkt üretebilmi mi genellikle bizim irketleri yükseklerde görmek lazm. Çok düük bir çkt üretmi.
Ben bu adamn çktsn 1’den 5’e çkarmak istiyorsam kamu otoritesi olarak,
150
bu adama farkndal artrc bir para vermemem lazm. Demem lazm ki, kapasiteni artr, ben sana bu konuda destek vereyim. Yöntemlerini gelitir. Daha
farkl irketlerle bir araya getireyim vs. Bu tip bir yöntemle baktmz zaman
biz enteresan bir ekilde farkl yaplarla karlaabiliriz. X irketinde, farkndalk var, çaba var, kapasite çok, çok iyi yöntemler de var ama adam çkt üretemiyor. Yani birçok ey var ama ben bu adama farkl bir destek vermem lazm
veya bir alttakine bakalm bu adamda birçok girdi yerinde ve bu adam üretiyor
da. Bu adama çok fazla destek vermeme gerek olmayabilir.
öyle bir ey düünelim. Farkndalk çok düük olsun çabas zaten az vs.
bu adam bir yerden TÜBTAK diye bir kurulu var ya da KOSGEB diye bir
kurulu bedava para datyor diye duymu. Buna proje bavurusu yapsn
yenilikçi ite Murat Yülek diye birisi var bu da çok iyi proje yazar Murat Bey’e
üç be lira verelim bir proje yazsn destei de çkarsn. TÜBTAK’n bu adama
bir destek vermesi lazm m? Bu adam önce farkndaln artrmas lazm.
Yeni bir dünyann kaplarn açmak lazm. Diyelim ki, hakikaten umut varsa
paramz da varsa bu adam alp silikon vadisine götürmemiz lazm. Farkndalk
oluturacak ben yenilikçi olursam para kazanrm diyecek. Ya da onu bir takm
müteebbislerle sfrdan gelip irketi nerelere götürmü Türk irketleriyle bir
araya getirip belki ufkunu geniletmemiz lazm. Bu adama TÜBTAK olarak
veya KOSGEB olarak destek verdiim zaman esasnda kamunun parasn
boa harcyorum. Hiçbir ie yaramayacak gibi.
Sonuç olarak burada yaptmz çalmann özeti; kamunun yenilikçilik
desteklerini o politikalarn tasarlarken ne olursan ol herkese ayn tip eyi
yazarm. Projeyi yazan adama proje iyi ise para veririm vs. demememiz çok
daha mikro düzeye inebilmemiz gerekiyor.
Buda maliyetli bir ey her irketin profilini çkarmak vs. aksi takdirde
kamunun parasnn heba edilmesi ve yenilikçilie bu kadar 1-1,5 milyar lira
ayrp eko sistemler oluturmak finans açsndan bunlar oluturup arkasndan hiçbir sonuç elde edememe veya düük sonuç elde etme riski ile kar
karya kalabiliriz.
Teekkür ediyorum.
151
152
SORU-CEVAP
Soru 1: Türk Patent Enstitüsü olarak 2023 vizyonu için üniversiteden ne
bekliyorsunuz? Tekno giriim sermayesi, KOSGEB destekleriniz var. Bununla
ilgili teknoloji gelitirme bölgelerinde kurulan irketlerimiz var. irketlerimize
tannm olan süre zarfnda projeleri tamamlanyor. Ürün üretenler var ama
bunlar pazarlayamadklar için büyük bir hayal krklna uruyorlar. TTGB’nin
benzeri, bakanlnzda bulunan Türkiye Patent Enstitüsü gibi bir kurum, bu
giriimcilerin patente dönüebilecek olan ürünlerini alp o kiilere “çalmalarnz için teekkür ederiz u paray al!” deme imkan yaratlmas lazm. Bu da
bir teviktir. Bunu yapamaymzn sebebini de biliyorum. Bilim Sanayi ve
Teknoloji Bakanl’nda TÜBTAK’la ilgili olan kurulularn içersinde siz onlarn
içinde iyisiniz, siz bundan istifade edemiyorsunuz. Bunun devreye girmesi ve
tevik edilmesi gerekiyor. O patentler satn alnmal, teknoloji transfer ofisleri açlyor onlara gerekirse “pazarla!” diyerek de bir kurulu tarafndan, sizin
kumanda ettiiniz bir üst tarafndan da satlmasnn uygun olacan deerlendirin. Bir çok teknoloji transfer ofisi var. Bunlarn patent bulmalar lazm
ya da üniversitelere müracaat edecekler ya da baka yerde üretilmi olanlar alp pazarlayacaklar. Pazarlarken de altn çizerek söylüyorum. Siemens’e
patentlerin satlmasn istemiyorum. Biz bir kere bu hatay yaptk. Savunma
sanayi müstearlnda bulunan irketler, teknoloji gelitirme irketlerim olduu halde bunu bir üniversite patenti olarak anlama yapacaz dediler, bizim
irketlerimizle anlama yapmadlar. Doktora talebemizin, o hocann yapt
emekler sfrland doktora talebesini savunma sanayinin alkladmz irketi
sahip çkt. imdi, bu patenti ben çkardm dedi. Hoca 12 sene Amerika’da bu
patentin lisansn yapm en sonunda deklare etmi, fakat ben bunu kabul etmiyorum üniversite ile anlama yaparm demi. Böyle maduriyetler douyor.
Bunu önleyecek bir düzen kurmak zorundayz. Arz ediyorum.
Prof. Dr. Habip Asan: Birinci soruyla ilgili olarak; bu çok önemli ve çok da
zor bir soru. Belki kiiden kiiye cevaplar deiebilir. Hiç kukusuz mevcut
üniversitenin sistemi tekrar elden geçirmesi gerektiini düünüyorum. uan
da yaplanlar ve yaplmak istenenler var. Üniversitelerin giriimcilie göre sralanmas uanda teknoloji transfer ofislerinin kurulmas. 10 taneye verildi 10 yl
süreyle 1 milyon TL /yllk. kinci grup geçtiimiz dönemde açkland.
153
Bakanlmzca 2013 ylnda bölgesel toplantlar yaptk. Bütün konular tartlyor ve baz yerlerde güzel sonuçlar olmasna ramen genelde bir olumsuzluk var. Benim görüüm; son dönemde özellikle ek ders dediimiz hakl
gerekçelerle bu koullar altnda öretim üyelerini aratrmaya çekmek mümkün gözükmüyor. Burada bir ksrdöngü olumu durumda. Bu konuyla ilgili
TÜBTAK bir proje balatt. 100 bin TL ye kadar proje destei verilmesi. Yani,
öretim üyesinin desteklenmesi. Proje tamamland zaman projenin bir performans deerlendirmesi yaplacak, 100 bin TL’ye kadar para almas mümkün. Ben una inanyorum bu piyasa ekonomisi her eyi iler. Bu ne demektir?
Amerika da böyle balad. Üniversite bilgi için midir yoksa ticari bir müessese
midir? Sadece bilginin üretildii bir yerdir bu teorik bilgi olarak da kalr. Bu konular ilk konuulduu zaman 80’li yllarn banda Car Tech’de konuulduu
zaman kar çkan öretim üyeleri oldu. Amerika ekonomisinde uanda bu
ekilde yaratlan inovatif irketlerin büyük bir ksm Car Tech kökenli öretim
üyeleri tarafndan kuruldu. Bir öretim üyesi bu sistemin içersinde bir ekilde
bu iten para kazand zaman... mesela stanbul Ticaret Üniversitesi Makine
Mühendislii bölümünde öretim üyesi, ürettii patenti 10 milyon dolara satt
diye haber yapt zaman bir gazete, bence yine bunun piyasa koullarnda
ileyeceini söylerim. Baka tevikler olmaldr ama daha sonra ek dersleri
bir ekilde öretim üyelerinin genel özlük haklarn iyiletirerek ek ders verme
imkan olabilir. Sonuç olarak bu iten para kazanan öretim üyeleri olmad
sürece bunun zorla teviklerle devam edemeyeceini düünüyorum. Bu sistemin bir ekilde kurulmas lazm. Türkiye’de bu konuyla ilgili çok ey yaplyor. Performansa dayal bir sistem zaman zaman konuuluyor ama tp fakültelerinde çok eletiri de alan bir sistem iyi ilemedii söyleniyor. O yüzden çok
dikkatli olmak gerekiyor bütün bunlar konuurken. Bütün bu konularn tekrar
elden geçmesi gerektiini düünüyorum.
Biz Türk Patent Enstitüsü olarak son iki yldr stanbul’da kurulan inovasyon sergisinde bizden bireysel patent alan giriimcilerin 200 adet projesini
sergiledik. Bütün masraarn biz karladk. fade ettiiniz gibi bizim yasal
olarak böyle bir imkanmz yok.
Bu destein verilmesi Bakanlk bünyesinde TÜBTAK’a verildi. Hatta yeni
kanun tasarsnda bunu koymaya çaltk. Maliye Bakanlmz bunu uygun
görmedi. Buna benzer Cenevre bulu fuarna son 2-3 yldr gönderiyoruz. Buluçularmz oradan 2 altn, bir gümü madalya ald. Bunlarn ticarilemesiyle
ilgili katk salyoruz. öyle bir cevap verebilirim. Yeni kanun tasarsnda biz
yeni daire bakanl kuruyoruz. Bu da Enformasyon ve Yenilikçilik Daire Bakanl. Dünyadaki fikri mülkiyet ofisleri son dönemde üretilen patentlerin ticarilemesiyle ilgili baz görevler üstlenmeye baland. Bu daire bakanlnda
154
deerleme uzmanlarnn olduu ve fikri mülkiyetin pazara çkmas ile ilgili de
baz çalmalarn yaplacak olduu bir yap öngörülüyor. Yine Bakanlmzn
bir projesi olarak bunu sizinle paylaabilirim. Bu ekilde tevik sistemleri düünülebilir. Ben size katlyorum. Örnek olarak yllk 120 milyon TL gelir elde
eden bir kurumuz, toplam harcadmz para 30 milyon TL. buna personel
giderleri dahil. Geri kalan paray Maliyeye veriyoruz. Biz para üreten bir kurumuz ama öyle bir kayna dediiniz teviklerde veya bunlarn ticarilemesiyle ilgili yerlerde kullanamyoruz. Türkiye’de fikri mülkiyet borsas kurulmas
eklinde bir düünce de var. Patent Borsas diye bu medyaya yansd. uanda Hazine Müstearl ile bizim kurumumuz böyle bir çalma yapyor. Yasal
düzenleme çalmas içersindeyiz. Bir fikri mülkiyet ve patent borsasnn kurulmas ve böylece iletmelerin sahip olduu varlklar banka teminat olarak
fikri mülkiyet ürünlerini de kullanmak ve böylece kredi pazarn geniletmek.
uanda iletmenin maddi varlklar kabul ediliyor. Sahip olduu arsa vs. Bankaclk sistemine entegre ederek Türkiye’de kredi hacminin %20-25 orannda
bir genileme olacandan bahsediliyor.
Son olarak Bakanlk bu tevik sistemlerini Ekonomi Bakanl ile tekrar
gözden geçirerek bir çalma yapyor. Mükerrerlik de var uanda. KOSGEB,
TÜBTAK, Ekonomi Bakanl tarafndan verilen destekler tekrar ele alnyor
ve yeni baz uygulamalar da gelebilir. nallah hayrl olur. Teekkür ediyorum.
Soru 2: Mustafa Bey’in söylediine özellikle vurgu yapmak istiyorum. Teknoloji Transfer Merkezleri ve Ofislerinin kurulmas müthi bir ey. nanlmaz
baarl bir proje. Bunu düünüp, yapanlar tebrik ediyorum. Bunun yannda
melek yatrmclar ciddi ayn pazarn içinde bütün büyük kurulularla beraber
oradalar. Almanya’daki üniversiteler de orada. Bizim yeniden özellikle bu yap
açsndan yeni bir politikann belirlenmesi konusunda en azndan bir platform
oluturulmas gerek. uanda zamanla yartmz için yeniden yaplanmaya
ihtiyaç var. Bu konuda en azndan herhangi bir ekilde bir platformun oluturulmas ya da herhangi bir ekilde yeni bir politikann belirlenmesi gerek. Yaplmas gereken bir aksiyon plannn hazrlanmas konusunda ne durumdayz?
Aksi takdirde biz gerçekten treni kaçracaz. Bu bölge için ayrlan bir örnek
vereyim. Bütçe 300 milyar dolar. Biz 500 milyar dolarn hedefi içindeyiz. Bunun 2 milyar dolarn Türkiye’ye getirsek art deer getirilebilir. Acaba bunun
için bir politikamz var m, aksiyon planmz var m, stratejimiz var m, nasl
yapabiliriz, kimlerle beraber yaplabilir? Bu konuda özellikle Mustafa Beyden
balayarak katkda bulunacaklar varsa teekkür ederim.
Mustafa hsan Kzlta: Esas itibariyle buradaki temel konu, ibirlii ve
güç birlii’dir. uana kadar ne yazk ki bu tür eyleri STK’lar ve devleti yannza alarak bir eyler yapabiliyor olmanz lazm. Belli çalmalar var ama
155
net bir strateji yok. Bizim kendi stratejilerimiz var. O stratejiler sonuçta ODTÜ
ile ODTÜ Teknokent ile kstl kalyor. Bunlar birlikte yukarya tamayla ilgili
çaba sarf ediyor olmamz lazm. Bu konuyla balantl olarak hemen sonuç
verebilecek bir tesisimizin olduunu düünüyorum. Üniversitelerin yaplarna ve ehirlerin yaplarna baktmzda her üniversitenin ve her ehrin ayn
seviyede olmadn görüyoruz. Önceliklerinin ve yaplarnn farkl olduunu
görüyoruz. ODTÜ’ye baktmzda çok teknik bir üniversite, özellikle mühendislik bölümleri çok alkl. Ankara’ya baktmz da kamusal deerler devlet
organlarnn yer ald bir eyden bahsediyoruz. Bunlar hem aratrmaclarda
hem de giriimcilerde süreçlerin yava ilemesi ve derinlemesiyle ilgili yönde
eilime sebep oluyor. Bu u demek; ODTÜ Teknokentteki giriimcilerimize
baktmzda hocalarmzdan onlarn örencilerinin kurduu irketlere ve dier
kiilere. Mühendislik Ar-Ge faaliyetleri çok ilgi gördüü için de satmayla ilgili
bir kayglar olmuyor. Bir teknoloji gelitiriyorsunuz ama o teknolojinin gerçekten satlabilir bir teknoloji olmasyla ilgili olarak bir aratrma yok. Baktnzda
projeler bitmi görünüyor ama satlamaz bir teknolojik ürün de çkm olabiliyor. Bu temel bir skntmz.
Geçtiimiz on yl içerisinde ODTÜ teknokentte çokça gördüümüz bir
sorun. Ankara’da sadece ODTÜ teknokent deil dier teknokentlerde de
yaadmz bir ey Ankara’da daha odakl ama stanbul’da farkl bir süreç.
Uluslararas irketlere baktnzda teknolojiyle ilgili olarak iki temel özellik görüyorsunuz: Derinlik ve Ticari Bak Açs.
Teknolojik derinlik; zor kazanlan bir ey. Zamanla alakal. Üniversitelerde
Ar-Ge olmas gerekiyor birilerinin gelitiriyor olmas lazm. Geçtiimiz on ylda
biz oraya çok ciddi bir yatrm yapmz, ciddi bir birikim var. Kötü taraf ya da
belki devlet adna iyi taraf TÜBTAK bu çalmalar desteklemi durumda. Buradan aslnda Türkiye’ye parasal bir dönü olmad. paray koyduk aratrma
yaptk ama bir türlü ticariletirme boyutuna gelemedik.
Türkiye’de ilginç bir ekilde stanbul’da farkl bir bak açs var. Özellikle
üniversitelerde biraz farkl olabilir ama genel bir dinamik olarak baktnz giriimcilere Ankara’ya göre stanbul’da hayat çok hzl. Hzl olduunuzda derinleemiyorsunuz o yüzden Ankara’dakinden çok farkl olarak stanbul’daki
giriimcilerin ticari bak açs var derinlikleri zayf.
Dünyada bildiimiz teknolojilerin replikalar var onlar iyi yapanlar iyi para
kazanyor. Biz, milyar dolarlk dünya çapndaki markalar çkaramyoruz. 200300 milyon dolarlk irketler çkyor. Ankara’da bu da çkmyor. Ticari bak
açsn kazanmak biraz daha kolay teknolojik derinlii yaratmak daha zor.
Türkiye olarak bizim uanda ODTÜ teknokentte özelde hedefimiz Ankara
156
ile stanbul zihniyetini bir araya getirmemiz lazm. Çok temelde strateji dediimiz en temelde odaklanacamz eylerden bir tanesi bence bu diye düünüyorum. Çok fazla darya gitmeden stanbul zihniyeti ile Ankara zihniyetini
Ar-Ge ile ticari bak açsn bir araya getirmeye ihtiyacmz var. Bunu yaptmzda zaten gelitirilmi teknolojinin ticariletirilmesiyle ilgili süreçte çok
önemli adm atacamz düünüyorum. Dier taraftan yine kendimizle ilgili
stratejimizden bahsedeyim. Bunun olduu yerler de var stanbul’da. Evet baz
eyler eksik. Ama San Francisco silikon vadisine baktnzda zaten bu orada
oluyor. Derinlik de var ticari bak açs da var. O yüzden hepimiz oray konuuyoruz. Bir eyleri kefetmeye gerek yok. Bizim doru yerlerle doru kanallar
oluturup oralarla süreçleri balatyor olmamz lazm ki hzlca ak balasn.
Bir aya silikon vadisinde olan bir aya Türkiye’de olan bizim tekno irketleri
yaratmaya ihtiyacmz var. Biz bunu yaayarak gördük.
Arif Özkan- Düzce Üniversitesi: Mustafa Bey’in söyledii doru, yer
doru, konuyu biraz farkl tarafa çekmek istiyorum. Deerlendirme komiteleri
öretim üyesi sfatyla belki haddime deil ama öyle söyleyeyim TÜBTAK vs.
deerlendirme yapanlarn içinde doktoral insanlar içinde bilim insan dndaki kiiler yok. Dolaysyla bu deerlendirmeler yaplrken çok fazla birbirine küs
hocamz var. Öretim üyesi sfatyla bunu söylemek çok doru deil ama bu
deerlendirme komitelerinin içinde nicelik ve nitelik olarak baktnz zaman
deerlendirme vasar çok üst seviyede kalmayabiliyor. Geçmesi gereken
projeler kalrken, kalmas gereken projeler geçebiliyor ve tekrarlama oluyor.
Dolaysyla bu döngüde; zaman doru. Bunlar yeniden odaklamamz lazm.
Sizin de içinde bulunduunuz konumlar gerei bence artk devreye girmesi
gerekiyor. Belki deerlendirme komitesinde yap olarak hocalarn haricinde
kiiler bulunamyor ama en azndan dinleyici veya yönlendirici vasf ile kiilerin
buraya dahil olmas gerekiyor. Kimler? Teknokentlerdeki belli seviyeleri belli
deerleri alm olan kiiler. Bunlar bunun içine girmedii sürece biz 2023 ylndaki markalar tutturamayacaz ve 500 milyar dolarlk hedefimize ulamamz
zaten söz konusu olmayacak. Deerlendirmelerde bizim elde ettiimiz irketler veya örencilerimizin döngülerinin teknoparklar da veya dier yerlerde
kullanlmas da bu ekilde olacak. Çünkü çok kaliteli projeler arka tarafta kalabiliyor. Projelerin geçme süresi %10, %15’ler civarnda. Özellikle TÜBTAK’ta
ama bunlarn içinde belki ifade güçlüü olmu olan oluyor belki ikna kabiliyeti,
belki sizin kurumunuz bunu karlayamaz diye, ben TÜBTAK’ta bire bir gördüüm cevap yazsn söyleyeyim. “Kurumun yeterli alt yaps olmadndan
dolay proje desteklenmemitir” diye bir cevap geldi. Ne hoca ile ne ibirlii
yaplan firma ile görüülmedi. Bu cümle aynen yazyor. Burada neye göre bir
karar verildi? Kiilerin deerlendirme komitelerine girmedii sürece bu cevaplar almaya devam edeceiz. Belki de geçmesi gereken stratejiler arka
157
planda kalacak. Çekmek istediim konu bu yöndeydi. Deerlendirme olarak
not edilsin istedim. Teekkürler.
Mustafa hsan Kzlta: Deerlendirmeler çok önemli ve kesinlikle sadece
akademisyenlerin olmad deerlendirme süreçlerine gidiyor olmamz lazm.
Farkl programlar var farkl öncelikler var onlar çeitlendiriyor olmak lazm.
Ticariletirmeye yakn yerlerde daha ticarilemeye yakn ama özellikle üniversitelerdeki 1001-1008 gibi projeler farkl deerlendirme unsurlarn koyuyor
olmak lazm. Oraya biraz daha akademik bakyor olmak lazm Türkiye’deki temel bir riskin de altn çizmek istiyorum. Son dönemde üniversitelerde bir sürü
aratrmalar yaplyor ancak ticariletiremiyoruz. Bu çok ciddi bir sknt. Nasl
ticariletiririz kaygsna dütük. O yüzden TTO’lar vs. destek aryoruz. Ama u
anda uzun verimli olarak Türkiye ne yazk ki temel bilimleri kaybetmeyle ilgili
olarak bir riske doru gidiyor. Temel bilimden uzaklatrp sanki uygulamal
bilim üzerine odaklanyor gibi görünüyor. Bunu yaptmzda çok uzun olmayacaktr. 10 yl içerisinde Türkiye ben ne yaptm? demeye balayacak. Bir
taraftan ticarilemeyi düünelim ama arkadaki kayna da canl tutuyor olmak
lazm. Yoksa mühendislikler beslenemeyecek. Türkiye ciddi olarak bu sknty
yaayacaktr diye düünüyorum.
Baybars Altunta: Öretim üyesinin hedefi laboratuardan patente mi?
yoksa laboratuardan pazara m? Bence bu kritik bir soru ve genelde öretim
üyeleri patente hedeeniyor. Patentin alnmasnn da baarl bir sonuç olduunu varsayyor. Dolaysyla fikri mülkiyet haklar yurtdnda çok yüksekken
Türkiye’de maalesef çok düük. Nitekim u aratrmada da %0.17’lik doktora düzeyindeki öretim üyesi giriimci saysndan da belli oluyor. Bu oran
ABD’de %70. 100 misli bir fark var hatta öretim üyesi eer çkt üretmediyse
baarl bir ekilde onun dersine kimse katlmyor. Bunu biliyorum. Örenci
hangi öretim üyesinin dersini takip edip etmeyeceini nasl exit etmi ne
yapm ona göre seçiyor.
Dolaysyla Bahçeehirden gelen hocamzn “zihinsel deiiklik planlamas”
çok çok önemli. Bu bir bak meselesi. Hatta ben geçen hafta Washington’da
bir workshop vard. Biz 300-500 milyon dolar irketimize rahatlkla bu kelimeleri telaffuz ederek nasl bir talepte bulunabiliriz workshop’u idi. Ben irketimi
250 bin dolara kurdum ama 3 milyar dolar eder. Biz bunu rahatlkla söyleyemiyoruz. Çünkü bize inanlr gelmiyor. Bunun bir saatlik workshop’u vard.
Bu zihinsel planlama meselesi çok çok önemli. Etrafmzda bu tip rakamlar
telaffuz eden insan says fazlalarsa çok doal olarak bizim beklentimiz, rahatlmz ve en sonunda da bunun gerçekten bu ekilde olduunu görmek
bir kartopu etkisi yapacaktr düüncesindeyim. Aksi takdirde zihinsel deiimi gerçekletiremezsek o zaman bir çkmaz sokakla kar karya kalacaz.
158
Diyeceiz ki; biz inovasyon yapacak bireyleri önce yetitirelim. Bu bir çkmaz
sokak. Çünkü ilkokuldan balayp bizim 50 ylmz yeniden eitim sistemiyle
planlamamamz gibi bir ey olacak. Çktsn bile göremeyebiliriz. Ama böyle
bir zihinsel deiim gerçekten pratik sonuçlar ortaya çkabilir.
Soru 3: Murat hocama söyleyeceklerim var. Çok ilginç bir sunumunuz
oldu. “Rekabetçi Giriimcilikte Zihinsel Dönüüm”. Fakat sunumumuzla içerik
ayn olmad. Sunumuz harika bir sunum ama zihniyet dönüümü her eyin temelidir. ktisadi iktisat tarihimizin ahlak ve zihniyet meseleleri rahmetli hocam
Sabri Ülgener’in bir çalmas idi. Onu buradan rahmetle anyorum. Her ey
beyinde balyor. Fakat her beyninizin içindekileri, düündüünüzü kolayca
hayata geçiremiyorsunuz. Onlar nasl bu dönüümü yapt? Türkiye’ye geldiniz, alt aylk bir tecrübeniz var. Bizim burada eksik olan yönümüz nedir?
Bununla ilgili bir çalma yaptnzda Türkiye çok istifade edecektir. Teekkür
ediyorum.
Hüsamettin Onarc-Eskiehir Teknoloji Gelitirme Bölgesi: Davetinizi aldm zaman koarak geldim. Çünkü Ticaret Üniversitesi ile ilgili olarak
bir daveti hep bekliyordum. Ticaretle kucaklamak istedim. Çünkü ürettiim
ürünler var buraya gelip acaba ortaklk kurarak beraber satabilir miyim dedim.
Çok da güzel konular ele alnd. Bir eksiimiz var. O konu burada konuulmad. Onu arz etmek istiyorum.
Biz bilim adam tarifini doru mu yaptk? Üniversitelerde bulunan bilim
adamlarmz örnek koyarak tarif ve standart onlar kendimize hedef aldmz
kiiler affedersiniz kanun bakmndan doru kiiler mi? Ben gayri ihtiyari talebelik günlerime gittim. Okulu dört üzerinden dört ile bitiren hocalarm bana
dersler verdiler. Master’a geldiim zaman dünyann birçok firmasndan ayrlm kiiler benim master hocalarm idi. Neden? Onlar endüstrinin içinden
gelmilerdi. Engin deneyimleriyle bana her sorduklar dersten üç tane ödev
veriyorlard ve sanayi ile ilgiliydi. Üniversite sanayi ibirliine ben orada balamm farknda deilim. O hocalar bana bedava problem çözdürüyorlarm
ben bilmiyordum. Buraya geldikten sonra da kopya çekmediim için baardm. Askerdim, o zaman en zor problemi olan jet motor revizyon ii bana
verildi. Ustam hoca olarak kabul ettim onlarn profesörü oldum. Eskiehir’de
jet motor revizyon fabrikas kurdum. oradayken 4 bin revizyon motor yapld
imdi 9 bin 400 revizyon motor yaplm onlar geçiyorum ama unu hatrlatmak istiyorum. Çok güzel istatistik bilgiler verildi. Ankara savunma sanayi irketinde bulunan çalan irket says üç sene önce u kadard imdi bu kadar
oldu. Neden? Tai bundan 6 sene önce orada bulunan yönetim kurulu üyesi bu
adamlara i vermiyorsunuz dar çkaracaksnz dedi. Yeni gelen genel müdür
de bu adamlara i vereceksiniz dedi. Tai’nin bütün kalite sistemlerini biliyorlar
159
dendi ve Ankara savunma sanayi irketi patlad. Eskiehir’de bu olmad neden motor fabrikas Eskiehir’de idi. Kurulal 27 sene oldu 3 sene sonra ilk alnanlarn hepsi emekli olacak. Ne yapacak bunlar? Kahveye mi gidecek yoksa
AVM’lere mi? Onun için bizim eitim sistemimiz içersinde emekli olacak olan
arkadalar örnein; Murat Bayar savunma sanayi müstearlndan emekli oldu. O arkadamz bundan sonra ne yapacak? Herhalde benim irkette
çalmayacak o arkadamz akademik kariyer olarak onu bir varlk olarak
deerlendirerek bu üniversitede bir öretim üyesi haline getirebilmi statüsünü çözmü olsaydk o arkadaa ömür boyu destek salardk. Amerika’da bir
binbann yarbay olmas için master’n bitirmesi gerekiyor. Bir albayn general olmas için doktorasn almas gerekiyor. Amerika’da doktorasz hiç bir
general yoktur. Amerikal general emekli olduu zaman en yakn üniversitede
çalmak zorundadr. Ancak mazereti varsa bunu yapamaz. Neden o üniversiteye gittii zaman üniversitede kurulmu aratrma enstitüsü var ya bizim
üniversitelerimizde olan ve çalmayan, neden çalmaz en genç adam oraya
veririz de ondan. Üniversite sanayi ibirlii için kurulmutur. Unutulmutur.
Rektör tayin olmutur, dekan olmutur baka üniversiteden kadro bulabilmitir, güzelim enstitüler kalmtr. Osmangazi Üniversitesi bir sürü kabiliyet kazandrmtr. Hepsi tayin olmutur. O, orada bo durmaktadr. Tai’den ayrlan
bir arkada akademik kariyer kazanm olsa oraya gelse bana otursa çok
eyler olur. Onun için bence bu olayn ele alnmas lazm. Akademisyenlerimizin içersine yan doldurmu kadrolatracak, onlara hiç olmazsa fazla
para vermeye de gerek yok yasal çalma imkan salayacak fakat ellerinde
bulunan bilgileri patentlere dönütürecek, talebelere aktarabilecek master ve
doktora yapabilecek hale getirmemiz lazm. Michigan Üniversitesinde 38 bin
talebe var. Üçte ikisi doktora ve master talebesidir. Çin’de, Hindistan’da talebe merkezleri var. Michigan Üniversitesinin senelik geliri 1 milyar 250 milyon
dolar. Neye bal bu? Elinde bulunan hocasna ve talebesine bal. Bu verilerin deerlendirilmesi, bundan sonra yaplacak analizlerin alnmas ve onlarn
kullanlr hale gelmesi lazm.
Her eyden bahsediyoruz. Kendi elimizde kaç tane doktora örencisi ve
master örencisi olduunu açklamyoruz. Bundan sonra bunlar açklayalm.
Kime ve neye güveneceiz ona karar verelim. Gençlerimizi de bu konuda tevik edelim.
Prof. Dr. Murat Yülek: Ben hem Üniversiteme hem de ktisadi Aratrmalar Vakf’na böyle bir organizasyonu yaptklar için teekkür ediyorum.
Buradan dier seminerler içinde baka konular çkt.
Herkese teekkürler.
160

Seminer kitabı 2. bölüm

Transkript

Benzer belgeler

Bunları Biliyor Muydunuz?

The Holy See

BASIN BÜLTENİ