Link için tıklayınız

BOYA HAKKINDA KISA BİLGİLER
İSTANBUL
2016
Boya Tanımı
Boya herhangi bir nesneye renk vermek veya koruma amaçlı uygulanan kaplamaya denir.
Boyalar renk verici özelliğinin dışında örtücü ve buna bağlı olarak koruyucu da özelliklere
sahiptirler. Renksiz olan ve özellikle ahşap materyallerde kullanılan bağlayıcı ve solvent
bileşiğine de vernik denir.
Koruyuculuk boyanın dıştan gelen nem, su, atmosfer kirliliği, kimyasallar ve diğer tahribat
unsurlarına dayanımı anlamına gelmektedir.
Korozyon; metal veya metal alaşımların kimyasal etkilerle aşınma durumudur. Demirin
paslanması, alüminyumun oksitlenmesi örnek olarak verilebilir.
Boyanın üretimsel tanımına baktığımız zaman bağlayıcı reçine ile pigmentlerin bir solvent
içerisinde çözülmesi ile elde edildiğini görüyoruz.
Bağlayıcı; boyanın tatbik edildiği yüzeye yapışmasını sağlayan reçine kısmıdır. Bağlayıcısına
göre boya tiplerini 5. Bölümde inceleyeceğiz.
Pigmentler; boya içerisinde renk verme özelliğinin dışında boya tabakasını güneşten koruma,
korozyon dayanımı sağlama ve dolgu (kalsit, talk, barit gibi) özelliği sağlarlar.
Solventler; Solventin asıl görevi boya içerisinde bulunan reçineyi akıcı hale getirmektir. Ayrıca
boyanın yüzeye yapışması, kuruması ve düzgün bir satıh elde edilmesinde önemli role
sahiptirler. Yüzey üzerine tatbik edilen boyadan solvent uçar ve geriye pigment ve dolgu
maddesiyle sarılmış olan bağlayıcı kalır.
Aditifler; Boyaya çok az miktarda ilave edilen ve boyanın imali sırasında, depolanmasında
önemli rol oynayan kimyasallardır. Pigmentlerin ıslatılması, viskozitenin ayarlanması gibi
görevleri üstlenirler.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Boyaların Çözücüye Göre Sınıflandırılması
Boyalar çözücülerine göre Solvent Bazlı ve Su Bazlı olarak sınıflandırılmaktadır.
Solvent Bazlı Boyalar
Çözücü olarak Toluen, White Sprit, Xylol, Solvent Nafta gibi solvent türevlerinin kullanıldığı
boyalardır.
Su Bazlı Boyalar
Su bazlı boyalar inşaat (dekoratif) boyalarında daha çok görülmekle beraber sanayi boyalarında
da üretimine başlanılmıştır. Bağlayıcı tiplerine göre çözücü solvent yerine su kullanılmaktadır. Bu
tip boyaların çevreye zararı daha az olmaktadır. Fakat dayanım konusunda solvent bazlılara
göre eksiklikleri bulunmakla beraber boya teknolojilerindeki gelişmelerle beraber bu
olumsuzlukta ortadan kalkmaktadır.
Toz Boyalar (Elektrostatik Boya)
Çevre duyarlılığının artması ile bu boya daha fazla önem kazanmaktadır. Çözücüsü bulunmayan
toz halindeki ince tanecikleri elektrostatik yükle yüklenerek yüzeye yapışır ve fırın işlemi
uygulanır. Ürün gamımızda toz boya bulunmamaktadır.
Katoforez (Elektroçökeltme Boyalar)
Bu tip boyalar genel olarak astar ve ilk kat boyalar için kullanılır. Oto sanayisinde ve beyaz eşya
ürünlerinde kullanılmaktadır. Araç üstü ekipman ve iş makineleri üretiminde de kullanıldığı
görülmektedir. Elektrik yüklü reçine (bağlayıcı) tankın içinde katot veya anoda (boyanacak
yüzeye) göç ederek oraya yapışır. Böylelikle yüzey bağlayıcı ile kaplanır. Reçine suda yayınık
olarak bulunur, atık sorunuda havuz (tank) içinde boyama yapıldığı için hemen hemen bulunmaz.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Boyaların Kuruma (Kabuk Oluşturma) Şekilleri
Boyalar kuruma veya kabuk oluşturma sistemine göre de sınıflandırılmaktadır. Aşağıda bu
sınıflandırmayı inceleyerek kuruma tiplerini ve tek komponent - çift komponentli boya farkını
anlayabiliriz.
Hava Oksijeni İle Kuruma
Bu tip boyalara en iyi örnek bezir yağı ile üretilen adi yağlı boyalardır. Kuruma süreleri uzundur.
Boya içerisindeki yağ asitlerinin oksijenle oluşturduğu bağlar kuruma diye adlandırılır. Alkit
boyalarda bu sınıfa girerler.
Solvent Buharlaşması Yoluyla Kuruma
Boya ihtiva ettiği VOC yani uçucu bileşenler dediğimiz solventin buharlaşması ile kurumaktadır.
Boya tabakası yüzeye uygulandıktan sonra yaş boya üzerindeki solvent buharlaşır ve reçine
kabuk halinde yüzeyde kalır. Selülozik Boyalar, Vinil Boyalar, Klor Kauçuk Boyalar bu sınıfa
girmektedirler. Bu tip boyalar çabuk kuruyan boyalardır. Lake de bu sınıfta değerlendirilebilir.
Kimyasal Reaksiyon İle Kuruma (Çift Komponentli Boyalar)
Bu tip boyalar iki bileşinli olarak üretilirler ve uygulama öncesinde karıştırılarak yüzeye tatbik
edilir ve kimyasal reaksiyona girerler. A Komponent bağlayıcı ve pigmentlerin bulunduğu ana
bölüm olup B Komponent ise sertleştirici diye de adlandırılan ikinci kısımdır. Epoxy Boyalar,
Poliüretan Boyalar, 2K Akrilik Boyalar çift komponentli boyalar olup kuruma tipine göre bu
sınıflandırma içerisinde değerlendirilirler.
Çift komponentli boyalarda karışım oranlarına dikkat edilmelidir. Ağırlıkça veya Hacimce
2:1(ikiye bir), 4:1 gibi karışım oranları olabilir. Boya tipine göre karışım oranları değişiklik
göstermektedir. Konuyu bir örnek ile açmak gerekirse; 2:1 karışım 2 kısım A komponent 1 kısım
B komponent (serteştirici) anlamına gelir. Ağırlıkça olursa örneğin 2 kg A 1 kg B olarak
değerlendirebiliriz.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Boya Çeşitleri (Sanayi Boyaları İncelenmektedir)
Endüstride çok sayıda reçine (bağlayıcı) boya olarak kullanılmaktadır. Bağlayıcı (reçinenin)
tipine göre boyalar isimlendirilmektedir. Bu bölümde endüstriyel uygulamalarda kullanılan
başlıca boyaları incelebiliriz.
Alkit Boyalar – Tek Komponentli
Çeşitli yağ ve yağ asitlerinden üretilen alkit reçine ile üretilmektedir. Eski tip yağlı boyanın
modifiye edilmiş halidir. Gemi ve yat boyalarında da sentetik üst yapı veya son kat sentetik parlak
boya adıyla geçmektedir.
Genel olarak alkit boyaların atmosferik şartlara ve korozyona dayanımı çok yüksek değildir.
Günümüz endüstriyel uygulamalarda az tercih edildiği görülmekle beraber eski gemilerde, ahşap
yatlarda ve balıkçı teknelerinde kullanılmaktadır. İnceltme için Sentetik Tiner kullanılır.
Hızlı kuruyan selülozik boyalar ise genellikle mobilya sektöründe ve makine boyamada tercih
edilir.
Rapid boyalar ise endüstride yaygın olarak kullanılan hızlı kuruyan boyalardır. Yaklaşık kuruma
süreleri 20 - 40 dk arasıdır.
Selülozik ve Rapid Boyaları inceltmede Selülozik Tiner veya Rapid Tiner kullanılır. Yukarıda da
bahsettiğimiz gibi Rapid ve Selülozik Boyalar içerisinde bulunan solventin buharlaşması ile hızlı
bir şekilde kururlar.
Epoksi (Epoxy) Boyalar – Çift Komponentli
Epoksi reçineler esas itibariyle Bisfenol-A ile Epikloridrin bileşiklerinin kondensasyon reaksiyonu
ile oluşan polimerlerdir. Epoksi reçineler II. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkmıştır.
Epoksi boyalar kimyasal reaksiyon sonucu sertleşirler. Bu reaksiyon 15 0C nin altında son derece
yavaştır. 5 0C altında ise uygulama yapılmaz ancak ortamın ısıtılması yoluyla sorun çözülebilir.
Epoksi boyaların suya, kimyasal maddelere, özellikle alkali maddelere karşı direnci çok
yüksektir. Özellikle "Coal Tar" epoksi suya karşı en dayanıklı olan epoksi tipidir. Yüzeye çok iyi
yapışma gösterirler. Yüksek korozyonun söz konusu olduğu ortamlarda en dayanıklı olarak ilk
akla gelen boya epoksi boyalardır.
Yüzeye mükemmel yapışması, sertliği ve esnekliği gibi fiziksel, kimyasal ve mekanik
özelliklerinden dolayı sanayi boyalarının bel kemiğini oluştururlar.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Gemilerde, çelik konstrüksiyon uygulamalarında, depolama tanklarında ve çeşitli makinelerin
boyanmasında kullanılabilir.
Epoksi boya grubunun içerisine astarlar, boyalar, macunlar girmektedir. İçme suyu ve gıda
depolama tankları için üretilen solventsiz epoxy boyalarımız da mevcuttur.
*Epoksi boyaların en büyük dezavantajı UV ışınlarına karşı dayanımı düşüktür. Solma ve
tebeşirlenme gibi sorunlarla karşılaşmak mümkündür.İnceltme için Epoksi Tiner kullanılır.
Poliüretan (Polyurethane) Boyalar – Çift Komponentli
İzosiyanat ve Alkol gruplarının polimerleşmesi sonucu poliüretan reçine elde edilir.
Poliüretan boyalar aşırı esnek, aşınmaya dirençli, yüksek parlaklığa sahip boyalardır. Her türlü
yüzeyde kullanılmasından dolayı geniş bir uygulama sahasına sahiptir.
Yatlarda son kat boya olarak kullanıldığı gibi sanayide de parlaklık ve UV dayanımı istenilen
ortamlarda rahatlıkla kullanılır.
Klor Kauçuk Boyalar – Tek Komponent
Sentetik veya doğal kauçuk klorlanarak sert bir reçine elde edilir. Endüstride sentetik klor kauçuk
boyalar tercih edilir. Güneş ışınlarına dayanımı yüksektir, eskiyen boya tabakası aynı boya ile
kolayca tamir edilebilir. Özellikle deniz kenarındaki kimya tesisleri ve depolama tanklarının
boyanmasında kullanılır. Trafik yol çizgi boyaları da klor kauçuk esaslıdır.
Vinil Boyalar – Tek Komponent
Vinil reçineler termoplastik reçinelerdir, çözücü solventin buharlaşması ile film oluştururlar. Vinil
boyalar asitlere, alkalilere, ve kimyasal etkilere son derece dayanıklıdırlar. Su geçirimliliği az
olduğundan deniz atmosferinde ve su altı yapılarda tercih edilir. Çeşitli kaynaklarda vinil ve akrilik
boyalar bir sınıf altında değerlendirilmekle beraber ürün gamımıza uygun olarak iki ayrı sınıfa tabi
tutulmuştur.
Akrilik Boyalar – Tek veya Çift Komponentli
Bu reçinelerden yapılan boyaların performansları son derece yüksektir. Özellikle son kat boyalar
yüksek parlaklığa sahip olmakla beraber sararma yapmazlar. Dış atmosfer şartlarına ve
solventlere dayanıklılığı mükemmel olup sert film oluştururlar. UV ışınlarına dayanımı yüksektir.
Albenisinin yüksek olması nedeniyle estetik özellik istenen materyallerin boyanmasında tercih
edilir. Özellikle araç üstü ekipman, tarım aletleri ve vinçlerde akrilik parlak son kat boya
kullanılmaktadır. Akrilik boya ile boyanan materyallere fırınlama işlemi de yapılmaktadır. Akrilik
boyalarımız 70 0C' ye
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Boya Tatbiki ve Uygulamada Yapılan Hatalar
Boyalar fırça, rulo ve tabanca (püskürtme) ile uygulanmaktadır. Boya uygulamasından önce
yüzeydeki eski boyanın çıkartılması ve materyalin yağ, kir, pas gibi yabancı maddelerden
arındırılması gerekmektedir.
Çeşitli Yüzey Hazırlama Yöntemlerine Kısaca Bakalım;



Solvent ve Buhar ile Temizleme,
Mekanik Temizleme (tel fırça, raspa, çekiç, elektrikle çalışan fırça, taş-disk vs.)
Kum Püskürtme (Kum Raspası) Yöntemi ile Yüzey Temizleme,
Çelik yüzeylerde en iyi yüzey temizliği kum raspası ile yapılabilir. Bu sistemle yapılan işlemde
yüzey temizlik dereceleri verilir.
Sa - 1: Yabancı yumuşak maddelerden ve kaba pastan arındırma, hafif kum püskürtmedir.
Sa - 2: Pasın yaklaşık %80' inin giderilmiş olduğu orta derece kum püskürtmedir.
Sa - 21/2: Pasın yaklaşık %95' inin giderilmiş olduğu kum püskürtmedir.
Sa - 3: Bütün yabancı maddelerin tamamının giderilmiş olduğu ve beyaz metalin elde edildiği
kum püskürtmedir.
St - 2: El aletleri ile yüzeyin boya ve pastan arındırılmasıdır.
St - 3: Makine ile çalışan zımpara, fırça veya disk ile yüzeyin pas ve yabancı maddelerden
temizlik derecesidir.
Düzensiz Film Kalınlığı: Yüzeyin her noktasına eşit tatbikat yapılmamasıdır.
Kusma: Farklı renkler üzerine yapılan uygulamada üst kat boyanın solventinin alt kat boyanın
pigmentini çözmesinden kaynaklanır.
Geç Kuruma: Yaş boya film kalınlığının gereğinden fazla oluşundan kaynaklanır. Ortam
sıcaklığı ve havalandırmada önemli etkendir.
Akma ve Torbalanma: Akmanın nedeni boyanın gerektiği kadar inceltilmeden uygulanmasıdır.
Ayrıca boyanan yüzeyin ortam sıcaklığından daha soğuk olmasından da kaynaklanır.
Matlaşma: Boyanın kuruması sırasında havada bulunan rutubetin yoğunlaşarak boya filmi
üzerine yapışmasından meydana gelir. Havalandırmanın yeterli olmaması durumunda solvent
buharlaşması güçleşir ve yüzeyde mat bir görünüm ortaya çıkar.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215
Buruşma: Daha çok hava oksijeni ile kuruyan yağ esaslı boya tiplerinde görülür. Gereğinden
fazla kalın uygulama yapılırsa alt kısımlar oksijen alamaz ve yaş olarak kalır. Üst kısımda
katılaştıkça buruşma olur. Ayrıca boya uygulandıktan sonra şiddetli güneş ışığına maruz kalırsa
da yüzeydeki ani kuruma ile buruşma olabilir.
İğne Delikleri (Pinhol) Oluşması: Yaş boya tabakasında hava kabarcıklarının bulunması iğne
deliklerinin oluşmasına neden olur. Bir sebebi üretim sırasında pigmentin tam ıslanmaz ise
oluşan hava kabarcıklarıdır. Uygulama yönünde ise gereğinden fazla inceltilen boya tabakasının
alt tarafından tinerin buharlaşması sonucu oluşur. Diğer bir sebep ise tabanca uygulamalarında
basıncın çok yüksek olmasından kaynaklanır.
Pütürleşme: Tabanca ile uygulamalarda sıkça rastlanır. Pütürleşmenin başlıca nedeni çabuk
uçan bir solventin kullanılmasıdır.
Çatlama: Çabuk kuruyan boyaların tek kat halinde kalın uygulanması, astar tabakasının
kurumadan üst kat boya uygulamasının yapılması, katlar arası uyuşmazlık gibi sebeplerden
ötürü çatlama oluşur.
Tebeşirlenme (Kireçlenme): Epoxy boyalar gibi bazı boya tipleri ile yapılan uygulamalarda
sıcaklık, oksijen ve UV ışınların etkisiyle boya tabakası kolayca ufalanabilen gevşek bir toz haline
dönüşebilir. Hafif tebeşirlenmede boya filmi üzerine yeni bir boya uygulamasıyla sorun
çözülebilir.
Boya Teknik Terimleri
Yoğunluk: Boyanın hacim ve ağırlık arasındaki ilişkisini gösterir. 100 ml boyanın gr olarak
karşılığını ifade eder. Yoğunluk kg/L gibi ifade edilebilir.
Viskozite: Sıvının akışkanlığa karşı gösterdiği dirence viskozite denir. Akışkan bir sıvının
viskozitesi düşüktür. Ağdalı sıvılar için ise yüksek viskoziteli diyebiliriz.
Katı Madde Oranı: Boyanın içerisinde yer alan katı madde oranına göre kaplama alanı
gibi önemli bir değere ulaşılır. Boyanın içerisindeki çözücülerin uçmasıyla geriye kalan
kısma katı madde denir.
Yaş Film: Boyanın uygulanacak yüzeye tatbik edildikten sonraki kalınlığı ifade eder.
Kuru Film: Uygulama yapılmış boyanın içerisinde bulunan çözücülerin uçmasıyla geriye
kalan satha verilen addır.
www.nordkapp.com.tr / 444 8 215