milli olan ve olmayan taekwondocuların bazı fiziksel

Transkript

1
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MİLLİ OLAN VE OLMAYAN TAEKWONDOCULARIN
BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ
Behrouz GHORBANZADEHKOSHKİ
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIȘMAN
Yrd. Doç.Dr.Sürhat MÜNİROĞLU
2009- ANKARA
2
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MİLLİ OLAN VE OLMAYAN TAEKWONDOCULARIN
BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ
Behrouz GHORBANZADEHKOSHKİ
BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ANABİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIȘMAN
Yrd. Doç.Dr.Sürhat MÜNİROĞLU
2009- ANKARA
3
Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Hareket ve Antrenman Bilimleri
Tezli yüksek Lisans Programı
Çerçevesinde yürütülmüș olan bu çalıșma, așağıdaki jüri tarafından
Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiștir.
Tez Savunma Tarihi: 29 / 12 /2009
İmza
Unvanı, Adı ve Soyadı
Üniversitesi
Jüri Bașkanı
Prof.Dr. Gülfem Ersöz
İmza
Üniversitesi
Raportör
Doç.Dr. Mitat Koz
İmza
Üniversitesi
Y.Doç.Dr. İbrahim Cicioğlu
İmza
Üniversitesi
Prof.Dr. Fehmi Tuncel
İmza
Üniversitesi
Y.Doç.Dr.Sürhat Müniroğlu
4
İÇİNDEKİLER
Kabul ve Onay
i
İçindekiler
ii
Önsöz
iv
Simgeler ve Kısaltmalar
v
Șekiller
vi
Çizelgeler
vii
1.GİRİȘ
1
1.1. Araștırmanın Konusu (problem)
2
1.2. Araștırmanın Amacı
2
1.3. Sayıltılar (varsayımlar)
2
1.4. Araștırmanın Önemi
2
1.5. Taekwondonun Hakkında Genel Bilgileri
3
1.5.1. Taekwondonun Tarihçesi
3
1.5.2. Taekwondonun Türkiye’ ye Giriși
3
1.5.3. Taekwondo Tanım Teknik ve Müsabakalar
4
1.5.4. Taekwondo Eğitiminin Amacı
8
1.5.5. Taekwondo ve Biyomekanik
8
1.5.6. Taekwondo Teknik Düșüncesi
9
1.5.7. Taekwondo’nun Beden ve Ruh Sağlığına Etkileri
9
1.5.8. Taekwondo Sporu İçin Önemli Olan Motorik Özellikler
11
1.5.8.1. Anaerobik Güç
12
1.5.8.2. Kuvvet
13
1.5.8.3. Esneklik
14
1.5.8.4. Dayanaklılık
15
1.6. Antropometrik Özellikler
15
1.6.1. Somatotip
17
1.6.1.1. Somatotipin Belirlenmesi
19
1.6.1.2. Somatotipin Hesaplanması
19
1.6.1.3. Somatotip Verilerin Analizi
20
1.6.1.4. Somatotip ve Spor Performansı
20
5
2. GEREÇ VE YÖNTEM
24
2.1. Denekler
24
2.2. Veri Toplama Araçları
24
2.3. Veri Toplama Yöntemleri
26
2.3.1. Antropometrik Ölçümleri
26
2.3.2. Somatotip Belirlenmesi
27
2.3.3 Somatotipin Hesaplanması
30
2.3.4. Vücut Kitle İndeksi Hesaplanması
30
2.3.5. Esneklik Hesaplanması
31
2.3.6. Kuvvet Ölçümü
31
2.3.6.1. Kol Kuvvet
31
2.3.7. Dikey Sıçrama Testi
31
2.3.8. Reaksiyon Testi
32
2.4. Verilerin Analizi
33
3. BULGULAR
34
4. TARTIȘMA
48
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
61
ÖZET
63
SUMMARY
64
KAYNAKLAR
65
ÖZGEÇMİȘ
70
EKLER
EK – 1. Etik Kurul Kararı
72
EK – 2. Bilgilendirilmiș Gönüllü Olur Formu
75
EK – 3. Sportif Özellikler Ve Antropometrik Ölçümler Formu
76
6
ÖNSÖZ
Uzakdoğu ya has bir spor dalı olan Taekwondo bugün hemen hemen tüm dünya
ülkelerince kabul görmektedir. Ferdi ve mücadele sporları gurubu içerisinde
gösterilen Taekwondo son yıllarda ülkemiz gençliği tarafından yoğun ilgi
görmektedir. Yurt dıșı müsabakalarda Türk sporcuları bașarı göstererek takım
halinde gençlerde ve büyüklerde Avrupa ve Dünya șampiyonalarında dereceler
kazanarak Türk insanının gururu haline gelmiștir.
Tez çalıșmamın gerçekleșmesinde her türlü destek, yardım ve
katkılarından dolayı așağıda adı geçen kișilere çok teșekkür ediyorum.
Türkiye Taekwondo Federasyonu bașkanı sayın Yrd. Doç. Dr. Metin
ȘAHİN ve Milli Takım Teknik Direktörü Ali ȘAHİN ve kulüp antrenörleri
desteklerini esirgememișlerdir.
Sayın Prof. Dr. Gülfem ERSÖZ, tez çalıșmasının yapılması için gerekli
izinin verilmesi olmak üzere tezin tüm așamalarında yardım ve desteklerini
esirgememiștir.
Sayın Yrd. Doç.Dr Sürhat MÜNİROĞLU, tez içeriğinin olușturulması,
sonuçların yorumlanması, gerekli araç gereçlerin temin edilmesi gibi tezin her
așamasında, yardımlarını esirgememiș, bilgi ve tecrübelerini paylașmıștır.
Sayın Doç. Dr. Mithat KOZ ve Sayın Yrd. Doç. Dr. Cengiz AKALAN, bilgi
ve tecrübelerini paylașmıș ve Sayın Fırat AKÇA Tezin ölçümleri için gerekli olan
her șeyi temin etmiștir ve bilgi ve tecrübelerini paylașmıștır.
Sevgili ailem, hayatım boyunca maddi manevi desteklerini esirgemeyen
annem, babam ve eșim tezin her așamasında yine desteklerini esirgememișlerdir.
7
SİMGELER ve KISALTMALAR
N
: Katılımcı Sayısı
VKİ
: Vücut Kitle İndeksi
VYY
: Vücut Yağ Yüzdesi
R
: Pearson Korelasyon Katsayısı
P
: İstatistiksel Anlamlılık Düzeyi ( 0.05 )
Sig
: İstatistiksel Anlamlılık Düzeyi ( 0.05 )
Kg
: Kilogram
Cm
: Santimetre
%
: Yüzde
Ort.
: Ortalama
SD
: Standart Sapma
mm
: Milimetre
S
: Saniye
M
: Metre
8
ȘEKİLLER
Șekil 1.1 Tekme atma tekniği
8
Șekil 1.2. Elit Taekwondocuların 1.ve5. ölçüm arasındaki kalp atım hızı değerleri 11
Șekil 1.3. Elit Taekwondocuların kan laktik asit değerleri
12
Șekil 1.4. Erkek sporcularda ortalama somatotip dağılım
22
Șekil 1.5. Bayan sporcularda ortalama somatotip dağlımı
23
Șekil 2.1. Boy ve oturma boyu ölçümlerinde kullanılacak Holtain Ltd (Uk)
stadiometreler
25
Șekil 2.2. Deri kıvrım kalınlığı, çevre ve çap ölçümlerinde kullanılacak Holtain Ltd
(UK) antropometrik set ve vücut kompozisyonu analizörü
25
Șekil 2.3. Reaksiyon zamanı ölçümü test düzeneği
32
Șekil 2.4. Reaksiyon testi
33
9
ÇİZELGELER
Çizelge 3.1. Erkek Milli Taekwondocuların Yaș, Spor Yașı, Vücut Ağırlığı, Boy
Uzunluğu, BMI, Bel Kalça Oranı, Bakımından Milli Olmayanlarla Karșılaștırılması
34
Çizelge 3.2. Bayan Milli Taekwondocuların Yaș, Spor Yașı, Vücut Ağırlığı, Boy
35
Çizelge 3.3. Erkek Milli Taekwondocuların Vücut Yağ Yüzdesi, Endomorfi,
Mezomorfi, Ektomorfi, Calf Çevresi ve Göğus Çevresi Bakımından Milli
Olmayanlarla Karșılaștırılması
36
Çizelge 3.4. Bayan Milli Taekwondocuların Vücut Yağ Yüzdesi, Endomorfi,
37
Çizelge 3.5. Erkek Milli Taekwondocuların Anaerobik Güç, Dikey Sıçrama, Kol
Kuvvet, Esneklik, Oturma Boy, Kulaç Uzunluk, Tüm Kol Uzunluk ve Tüm Bacak
Uzunluk Bakımından Milli Olmayanlarla Karșılaștırılması
38
Çizelge 3.6. Bayan Milli Taekwondocuların Anaerobik Güç, Dikey Sıçrama, Kol
39
Çizelge 3.7. Erkek Milli Taekwondocuların Reaksiyon Ortalama Karar Verme
Zamanı, En Uzun Karar Verme Zamanı, En Kısa Karar Verme Zamanı, Verilerinin
Değerlendirilmesi Bakımından Milli Olmayanlarla Karșılaștırılması
40
Çizelge 3.8. Bayan Milli Taekwondocuların Reaksiyon Ortalama Karar Verme
41
10
Çizelge 3.9. Erkek Milli Taekwondocuların Boy, Vücut Ağırlığı, Anaerobik Güç,
Vücut Yağ Yüzdesi, Endomorfi, Mezomorfi, Ektomorfi, Sıçrama, Kol Kuvvet,
Esneklik, Kol Uzunluğu, Bacak Uzunluğu ve Reaksiyon En Hızlı Karar Verme
Zamanı Sonuçlarının Kendi Aralarındaki Korelâsyon Analizi
42
Çizelge 3.10. Bayan Milli Taekwondocuların Boy, Vücut Ağırlığı, Anaerobik Güç,
43
11
1.GİRİȘ
Spor, günümüzde önemli bir sektör olarak gelișimini sürdürmektedir. Taekwondo
Uzakdoğu kökenli mücadele sporları içerisinde yer alan, ülkemizde de yapılan bir
spor dalıdır (Tel, 1996). Taekwondo sporu Türkiye de özellikle amatör spor dalları
arasında uluslararası platformda en bașarılı branș olarak ön plana çıkmıștır.
Spor dallarında mücadele eden her sporcunun veya bir takımın tek bir
amacı vardır, her zaman bașarılı olmak ve daima zirvede kalmaktır. Bu nedenle spor
alanındaki çalıșmaların ve araștırmaların çoğunun hedefi de performansı arttırmak,
yeni bașarılar ve rekorlar elde etmektir. Bașarıya giden yolda yetenek, dayanıklılık,
taktik, psikoloji gibi faktörlerin yanında vücut yapısının özellikleri de detaylı bir
șekilde incelenmelidir.
Uzun yıllardan beri vücut yapısı ile performans arasındaki ilișki araștırma
konusu olmuș ve bu konuda takım ve ferdi spor dallarındaki sporcuların fiziksel
özelliklerinin belirlenmesi ve karșılaștırılması amacıyla pek çok araștırma yapılarak
sporcular arasındaki fiziki yapı farklılıkları belirlenmeye çalıșılmıștır (Tamer, 1996).
Bu araștırmada, büyükler kategorisinde Türk Milli Takımında ve
kulüplerde yarıșan kız ve erkek Taekwondocuların yaș, boy ve oturma boyu
uzunluğu, vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi, antropometrik özellikleri, esneklik,
reaksiyon ve kol kuvvet ölçümleri yapılarak genel fiziksel profillerinin incelenmesi
ve
gerek
sporcu
seçiminde
gerekse
elit
düzeye
hazırlanmasında ön veriler olușturulması hedeflenmiștir.
çıkartılacak
sporcuların
12
1.1. Araștırmanın konusu ( Problem)
Bu tez çalıșması’nın konusu, milli olan ve olmayan Taekwondocuların bazı fiziksel
özelliklerinin incelenmesi olarak belirlenmiștir.
1.2. Araștırmanın Amacı
Bu tez çalıșmasında, büyükler kategorisinde, Türk milli takımında ve kulüplerde
yarıșan erkek ve kadın Taekwondocuların yaș, boy ve oturma boyu uzunluğu, vücut
ağırlığı, vücut yağ yüzdesi ve çeșitli antropometrik özellikleri, esneklik, reaksiyon ve
kol kuvvet ölçümleri yapılarak genel fiziksel profillerinin incelenmesi ve gerek
sporcu seçiminde gerekse elit düzeye çıkartılacak sporcuların hazırlanmasında ön
veriler olușturarak katkıda bulunmak amaçlanmıștır.
1.3. Sayıltılar ( Varsayımlar)
Bu araștırmada yapılan antropometrik ve diğer ölçüm düzenekleri araștırmanın
amaçlarını gerçekleștirebilecek kapasitededir. Tüm denekler eșit koșullarda
ölçümlere tabi tutulmuștur.
1.4. Araștırmanın Önemi
Bu araștırmadan; Türk milli takım ve kulüp Taekwondocuların diğer ülkelerdeki
milli ve milli olmayan Taekwondocularla antropometrik ve fiziksel özelliklerinin
karșılaștırılabilmesi için bir veri tabanı olușturulabilecektir. Milli olan ve olmayan
Taekwondocuların çeșitli ölçüm sonuçlarının birbirleriyle karșılaștırılmaları yoluyla
Taekwondoda bașarıya ulașmadaki etkili olan bazı faktörlerin belirlenmesi
sağlanabilecektir.
13
1.5. Taekwondo Hakkında Genel Bilgiler
1.5.1. Taekwondonun Tarihçesi
Taekwondo, bilinen kendini savunma sanatlarının en eskisidir. Kayıtlara göre 20
yüzyılda
Kore
yarımadasının
kuzey
kısmında
hüküm
sürmüș
Kogureyo
Hanedanlığına kadar uzanır. Eski çağlarda yașayan insanlar vahși hayvanlara ve
bölgelerinde bulunan eșkıyalara karșı kendilerini savunmak için tamamıyla ayak
sistemine dayanan bir stil geliștirmișler, daha sonra öğrenilen bu tekniklere yenilerini
ekleyerek " taegyon " ayak sistemi adını vermișlerdir. Yine Kore` de aynı çağlarda
uygulanmakta olan " kwon-pop" yumruk metodu olarak isimlendirilen ve sadece el
tekniklerine dayanan bir sistem daha vardı. Yörenin insanları¸ el ve ayak
hareketlerini sistemleștirerek adına "taek-kyon" demișlerdir.
Taekwondo 20. yüzyıla gelinceye kadar geçirdiği evrelerle bugünkü
halini almıștır. Taekwondo sporu ancak 1943 yılında Kore'nin bağımsızlığına
kavușması ile resmi bir hüviyet kazanarak dünyaya açılmıștır. 16 Eylül 1961
tarihinde kurulan Kore Taekwondo Birliği bu sporun yasallașmasını ve ülkelere
yayılmasını sağladı. 25 Haziran 1962' de dünya Taekwondosunun merkezi
"Kukkiwon" açıldı. Kore Taekwondo Federasyonu Bașkanlığına Kim-Un-Yong
getirildi. 25 Mayıs 1973'te 17 ülkenin katıldığı ilk Dünya Șampiyonası düzenlendi
(Lokman,1998).
1.5.2. Taekwondonun Türkiye'ye Giriși
Türkiye'ye Taekwondo 1964 yılında girdi. Bu yıllarda Kore'li General Choi Hong Hi
bașkanlığında bir heyet birçok ülkeye iyi niyet gezileri sırasında yanlarında bir de
Taekwondo gösteri ekibi götürüyordu. Bu heyetin Türkiye ziyareti sırasında
Taekwondocuların yapmıș oldukları gösteriler birçok insan tarafından ilgiyle izlendi.
Taekwondo gösterisini izleyen Judocu Nazım Canca bu sporu çok
beğenmiș, Taekwondoya gönül veren Șükrü Gencel ile birlikte bu sporun Türkiye'de
14
tanıtılması için girișimleri bașlamıștı. 1970'de bir gösteriyi izleyen dönemin Spor
Bakanı İsmet Sezgin, güreșe bağlı olan Taekwondoyu Judo Federasyonuna bağladı.
Türk Milli Takımı ilk kez 1971 yılında Almanya'nın Frankfurt kentinde yapılan
Avrupa Șampiyonasına katıldı. Șükrü Gencel, Aybars Kılıçhan ve Ahmet
Șehsuvar'ın sporculuk yaptığı milli takımımız ilk Avrupa șampiyonluğunu kazandı.
1972 yılında Almanya'nın isteği üzerine; Ahmet Șehsuvar, İsmet Iraz, Vedat
Karadoğan ve Hayati Akbay'dan olușan milli takımımız İstanbul'da Spor Sergi
Salonunda ikili bir turnuva yaptı (Çatikkaș, 2003).
Türk Taekwondosu 1974 sonrası sorunlu bir çizelge çizmiștir. Alınan bir
kararla, amacı dıșında kullanıldığı gerekçesi ile özel salonlar kapatılmıș, ancak
1980'den sonra tekrar açılmalarına izin verilmiștir. 1981 yılında bağımsız
federasyonuna kavușan Taekwondonun bașına Mithat Kor getirildi. 1982'de ise
Prof.Dr. Esen Beder Taekwondonun bașına atandı. Federasyonun bağımsız olmasıyla
birlikte yeni çalıșma ve projeler hazırlandı. Ciddi çalıșmalarla Taekwondo yurdun
dört bir yanına yayıldı. Birçok uluslar arası turnuva, Avrupa ve Dünya șampiyonları
ile gösteri sporu olarak da olimpiyatlara katılarak büyük bașarılar elde edildi
(Lokman,1998).
1.5.3. Taekwondo Tanım, Teknik ve Müsabakalar
Taekwondo, 20 yüzyıl așkın bir zamandan beri Kore de bağımsız olarak geliștirilmiș
ve uluslararası çağdaș bir nitelik kazanmıș bir savunma sanatıdır (Korean Overseas
Information service, 1989).
Taekwondo üç tane Korece kelimenin birleșmesinden meydana gelmiștir
(Hyo,1992).
Tae: Ayak teknikleri
Kwon: El ve yumruk teknikleri
Do: Ahlak, inanç, nezaket, saygı, sanat, vücut bilgisi ve ruhun
olgunlaștırılması șeklinde ifade edilir.
Taekwondo sporun özünü bünyesinde toplamıș, dünyadaki bilinen
savunma sanatlarının en eskisidir. Taekwondo’nun bașlıca özelliği, çıplak el ve
15
ayaklarla rakibe karșı yapılan savunma tekniklerini içeren ve aynı zamanda saldırıyı
içine alan bir müsabaka sporu olmasıdır.
Taekwondo’nun tüm hareketleri, bu sporun düșmana karșı savunma
amacıyla geliștirildiği günlerden bu yana, savunma ruhunun egemen olduğu bir temel
üzerine kurulmuștur. Eski çağlarda insanlar fiziksel güçler ve yeteneklerine dayalı,
ilkel bir yașam sürdürdükleri için, yașlılıklarında vücutları kısa zamanda çökmekte
ve belleri bükülmekteydi. Spor ve özellikle Taekwondo aynı zamanda vücut
sıhhatini, fiziksel direnci ve yetenekleri geliștirmede yardımcı olur (Kim, 1995).
Vücutlarının tüm organlarıyla kendilerini savunmak için süper teknikleri
uygulamıș olan Taekwondocuların yalnız fiziksel güçleri bakımından değil, fakat
daha önemlisi kendilerine olan güvenlerini yanı sıra, herkese karșı saygılı ve
disiplinli olmaları yönünden kendilerini yetiștirmiș oldukları düșünülür.
Taekwondocu için onun bütün vücudu bir savunma silahıdır.
Saldırganları, elleri, yumrukları, dirsekleri, ayakları ve diğer organları vasıtasıyla
kolaylıkla önleyebilme ve tesirsiz hale getirebilme yeteneğine sahiptir (Tel, 1996).
Taekwondonun savunma sanatı olarak en önemli unsuru yalnız üstün
seviyede kendilerini koruyabilme yeteneğini geliștirmesi değil, ayrıca bu sporu
yapan kișilerde kendine güven duygusunu olușturan bir spor olmasıdır. Kendine
güven duygusu insanları zayıf olanlara karșı davranıșlarında hoșgörü sahibi ve
cömert kılar. Eșit koșullarda bir rakiple karșılaștıklarında, içinde yetișmiș oldukları
ruh onların güçlerini gereksiz yere ve özellikle insafsız bir anlayıșla sarf etmelerini
önler.
Taekwondo eğitimi bașlı bașına sosyal davranıșlarda alçak gönüllük
prensibine dayanmaktadır. Mertlik ve alçak gönüllük fazileti, temelde kendine güven
duygusuna dayanmaktadır. Sıhhatli bir vücudun, insanı hareketli ve güçlü kılacağı
açıktır. Kendine güven duygusuyla geliștirilmiș fiziksel ve ruhsal eğitim, güncel
yașamımızda, aile çevresinde, toplum içerisinde yararlı olmamıza olanak sağlar
(Kim, 1975).
16
Taekwondo bir sporcunun adil, tarafsız, haklıdan yana ve vatanperver
olarak yetiștirilmesinde önemli rol oynar (Yalçınkaya, 1986).
Taekwondo 3 kısımdan olușur (The World Taekwondo Federation, 1975).
1 – Temel teknikler (Poomse, Self Defans)
2- Kırıșlar ve zor hareketler (Kyokpa)
3- Müsabaka (Gyorugi)
Taekwondo poomse’si (temel hareket grupları) her biri kendine özgü
yapısı olan, fakat diğerlerini de içinde bulundurabilen çeșitli hareket ve durușları
kapsar. Her poomse takriben iki düzenli hareketin iç içe sıralanmasıyla olușmuștur.
Blok yapma, yumruk vurma, hücum, itme ve ayakla vurma poomse içerisinde yer
alan hareketlerdir. Bunlar hayali olarak uygun bir șekilde el, ayak yumruklarla
vücudun hedef olarak seçilen hayati nokta veya yüzeylerine tatbik edilir.
Kırıșlar ve zor hareketler insanda var olan fiziki gücü bilinçli ve doğal
yolla kullanmayı öğretir. Uzakdoğu sporlarının ve özellikle Taekwondo sporunun
bölümlerinden birini olușturur. Kiremit, tuğla, tahta, buz, mermer vb. sert cisimlerin
el ve ayak teknikleri ile kırılmasına kırıș tekniği diyoruz. Ayak ve el darbeleriyle
yapılan bu kırıșlar ve hareketler daha ziyade gösteri niteliğini tașımakta ve bu tür
sporları yapan kișilerin ne gibi bir güç tașıdıklarını ortaya koymaktadır (Kim, 1975).
Kırıșlar ve zor hareketler insanda var olan kuvvetin doğal yollarla giderilmesi ve
kișinin kendini ispatlamasından ibarettir. Kırıșlar dikkati, kuvveti bir yere toplama ve
kendine güven duygusunu geliștirir. Bu gösteriler özel hareketlerin yanı sıra
tekniklerin kendi içerisindedir.
Taekwondo müsabakalarında ise yarıșmacılar belirli standartlarda olan
koruyucu yelek, kuki kask ve el-ayak koruyucuları giyinerek müsabakaya hazır hale
gelir. Taekwondo’da nezaket ve saygı ifadesi olarak seyirciyi, hakemleri ve rakibi
selamlama ile müsabakaya bașlanır. Müsabakalar 30 sn. aralıklarla 2’șer dakikadan 3
17
raund olarak yapılır. Müsabaka sonucunu takiben yine selamlașarak bitirilir
(Yalçınkaya, 1986).
Bütün spor branșlarında olduğu gibi Taekwondo sporunda da
sakatlıkların olması ve rakiplerin birbirlerine avantaj elde etmemesi için bazı kurallar
konmuștur. Puan alma ise el ve ayaklarla koruyucu yelek üzerine vurulan kuvvetli ve
sarsıcı vurușlar ve yüze yapılan ayak vurușları ile olur. Taekwondo müsabakalarında
el ve ayak tekniklerini kullanım yüzdesi: El % 30, Ayak % 70 șeklinde
gerçekleștirilir (Hyo, 1992).
Taekwondonun kelime anlamı olan ve Taekwondonun felsefesini
olușturan Do: iyi niyetle giden yol, saygı, nezaket, disiplin ve vücut bilgisini ifade
eder. Böylece Taekwondo değișik toplumlarda, kültürlerde yapılabilir evrensel bir
spor halini alır (Wiedmeier, 1966).
Taekwondo Dobok (Taekwondo Üniforması) vücudun içinde rahatlıkla
hareket edebileceği bir șekilde hazırlanmıștır. Dobok Taekwondo'nun görünüșüdür
ve 3 parçadan olușur: üst giysi, pantolon ve kușak. Rivayetlere göre beyaz saflığı ve
temizliği simgeler aynı zamanda barıșı ifade eder (Lee, 1993).
Taekwondocunun kalbinin güzelliğini simgeleyen kușaklar beș renkten
olușmaktadır. Yeni bașlayanlar için beyaz, sarı, yeșil, mavi, kırmızı ve son olarak ta
siyah kușağa doğru ilerlemesi yapılır. Her kușak rengi bu kușağı tașıyanın
çalıșmalarının ilerlemesine bağlı olarak yeteneklerinin derecesini gösterir (Hyo,
1992).
Öğrenciler Taekwondo salonunda antrenmana girdiklerinde önce tüm
ciddiyet ve dikkatleriyle ulusal bayraklarını ve daha sonrada hocalarını selamlar.
Çalıștırıcı (hoca) da öğrencilerini selamlar. Böylelikle Taekwondocular çalıșma
süresince sürdürecekleri dikkatleri bir noktada toplayabilme (konsantre) imkanını
bulmuș olacaklardır. Çalıșma bitiminde, öğretmen ve öğrenciler birbirlerini ve
bayrağı selamlayıp antrenmanı bitirirler (Kim, 1975).
18
1.5.4. Taekwondo Eğitiminin Amacı
Taekwondo da disiplin yoluyla kazanılan sosyal ve duygusal gelișmeler amaçlanır.
Yani, sporcu heyecan ve duygularını kontrol edebilir ve rekabet etme, iș birliği
kurma, birlik olma, dövüș ruhu ve sanat kazanma gibi sosyal kabiliyetler
geliștirebilir. Taekwondonun bireye kazandıracağı düșünme yeteneği ile birey
taekwondonun kurallarını, taktiklerini ve verilen bilgileri rahat bir șekilde anlayabilir
ve uygulayabilir. Bireyler taekwondo yaptıkça düșünme kapasiteleri ve olaylara
bakıș açıları olumlu yönde değișebilir (Heler ve ark,1998).
1.5.5. Taekwondo ve Biyomekanik
Biyomekanik faktörün Taekwondoda kullanılması tekniğin özel bir șekilde
uygulanmasının sağlanması amacına yöneliktir. Biyomekanik performansın mekanik
yönünün
anlașılması
ve
mekaniğin
öneminin
anlașılmasını
tekniklerimizi
geliștirmemizi sağlar.
Örnek olarak tekme atmayı ele alalım;
Șekil 1.1. Tekme atma tekniği
Bacağımız her ne kadar vücudumuzun en büyük parçası ise de,
Taekwondocu’nun süratle karșısındaki kișinin farkına varmadan ve bloke etmeden
tekmeyi atması çok önemlidir. Bu tekniğin sağlanmasında, tekmeyi atacak dizin hızla
yukarı kaldırılması biyomekanikte döndürme olayını zaman olarak kısaltma
anlamına gelir. Tekme atılırken döndürme genelde kalça ile yapılır ve dizin süratle
yukarı kaldırılması bu döndürme olayını süratlendirmesinden dolayı meydana gelir.
19
Dolayısı ile buna bağlı olarak yani dizin yukarı çekilmesi birçok değișik tekmeler
atma fırsatını yaratır. Aynı mekanik yol ile öne, yana veya döner olarak tekme çok
rahat yapılır.
1.5.6. Taekwondo Teknik Düșüncesi
Taekwondonun teknik olarak görünümünün temeli Taekwondonun pratik olarak
çalıșılmasından doğar. Çıplak elle kendi kendine savunma ve fiziksel egzersizlerin
sağlığa katkısı Taekwondonun pratik alarak değerini ve yararını ortaya koyar. Bu
nedenle Taekwondodaki teknik ideal, pratik çalıșma ve antrenmanın uygulanması ve
öğrenilen tekniklerinin insanın hayat șartlarına hazırlanmasının sağlanmasını esas
alır. Taekwondonun kișiye verdiği bazı ruhsal kazanımları Taekwondo dıșındaki
farklı öğretilerden de elde edilebilir ancak Taekwondonun teknik ideal ve
kazanımları sadece Taekwondo çalıșmakla ortaya çıkar ve bu çalıșmaya özel bir
kazanımdır. Bu etkileme insanın kendini tehlikelere karșı savunabilme yeteneği ve
vücut sağlığının mükemmelliği olarak pratik hayata yansır (Lewis, 1996).
1.5.7. Taekwondonun Beden ve Ruh Sağlığına Etkileri
Spor faaliyetlerinde bulunanlar hem fiziki hem de psikolojik yüklenmelerle
(etkilerle) karșı karșıyadır. Spor, bedensel ve ruhsal yetenekleri, düzenli, amaca
uygun olarak geliștirmek ve gereğinde bunlardan en iyi biçimde yararlanmak için
yapılır (Kim, 1986).
Sporun özünü bünyesinde toplamıș uzakdoğu kökenli bir spor dalı olan
Taekwondo'da fiziksel gelișme yanında ruhsal gelișmeyi de içine alır. Taekwondo
bize beden ve zihin enerjimizi en üstün ve uygun bir șekilde kullanmamız usulünü
öğretir (Kim, 1995).
Taekwondo vücudun bütün kısımlarını hareket ettiren sistematik,
bilimsel hareketlerin karmașık durumlarıdır. Taekwondo insanın fonksiyonlarını
muhafaza etmesi ve geliștirmesi için önemlidir (Tel, 1996).
20
Taekwondo çalıșan bireylerde hızlı bir bedensel gelișme ile birlikte;
vücutta depo edilmiș fazla yağlar antrenmanla eritilir. Sinirsel uyarıların zamanında
alınıp, refleks hareketin yapılması sağlanır. Reaksiyon zamanı kısalır. Çabukluk,
sürat, beceri, esneklik, kuvvet, dayanıklılık gibi motorsal özellikler geliștirilir
(Köknel, 1978).
Taekwondo eğitimi alan gençlerde bedensel gelișmeye paralel olarak
ruhsal (psikolojik – sosyolojik) açıdan bazı gelișmeleri izleyebiliriz (Gil, 1978)
Refleks, karar, cesaret, kendine güven, kendini korumada güvenme,
bağımsızlık, sakinlik, liderlik, cesaret, ișbirliği, vatanperverlik gibi ruhsal ve
toplumsal olgular geliștirilir. Taekwondo çalıșmaları kıșının karakterini șekillendirir.
Kendine güven hissinden dolayı sabırlı ve alçakgönüllü olunur (Pak, 1993).
Her teknik ve
müsabakadan önceki
ve
sonraki
selamlamalar,
Taekwondocuların birbirine sevgi ve saygısının sembolüdür. Bütün çalıșmalar sevgi
ve saygı prensipleri içinde devam eder. Taekwondo'cuya daima arkadașlarına veya
bașkalarına karșı iyilik, güzel tutum ve davranıșlar sergilemesi öğretilir. Çünkü bu
spor; nezaket, kibarlık ve yumușaklık yoludur. Nezaket, incelik, sevgi ve saygı bu
sporun en önemli bir parçasıdır.
1.5.8.Taekwondo Sporu İçin Önemli Olan Motorik Özellikler
Taekwondo çalıșan bireylerde Dolașım ve solunum uyumu olușturulur. Kalp atım
sayısı ve kalp atım hacmi çok yükseklere çıkmaz, atım sayısı ve hacminin normale
dönüșü de uzun değildir. Organizmanın; özellikle kasların ihtiyacı olan oksijen
devamlı ve yeterli oranda temin edilir. Solunum hiçbir zaman kötü yönde etkilenmez.
Akciğer kapasitesi zamanla zorlanmadan artar (Tel, 1996).
21
Kalp atım sayısı
240
180
120
60
1
2
3
4
5
Ölçümler
Şekil 1.2. Elit Taekwondocuların 1. ve 5. ölçüm arasındaki kalp atım hızı
değerleri (Çatıkkaș, 2003).
22
Kan laktat düzeyleri
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1.rnd
Șekil 1.3.
2.rnd
3.rnd
5 dk
30 dk
Ölçümler
Elit Taekwondocuların kan laktik asit değerleri (Çatıkkaș, 2003).
1.5.8.1. Anaerobik Güç
Taekwondo sporu anaerobik güce ihtiyaç duyan spor dallarından biridir. Anaerobik
bacak gücü (patlayıcı güç) sıçrayarak vurușlarda, savunma ve saldırılarda ve kontra
ataklarda Taekwondo yüksek düzeyde önem tașımaktadır (CHO, 1988).
Ani hızlanmalarda, sürat koșularında, Taekwondo sporunda ise 15–30
Saniye arasındaki ikili mücadelelerde ve kombine tekniklerde önemli yeri vardır
(Çatıkkaș, 2003).
Organizmanın yeterli oksijen almadığı fakat çalıșmaya devam edebildiği,
oksijensiz çalıșabilme kapasitesidir (Akgün, 1986). 30 – 40 saniye gibi kısa bir
sürede yapılabilen çalıșmalardır. Anaerobik, kısa süreli sürat koșularında ani
hızlanmalarda, uzun bir yarıșın bitiminde (finiște hızlanma) yapılan ataklarda önemli
rol oynar (Tel, 1996).
23
Fox’a göre anaerobik güç bir sporcunun enerjisini bir birim zamanda
güce çevirmesidir. Örnek olarak sıçrama, fırlatma veya hızlı çıkıșlar yeteneği olarak
tanımlanır (Fox, 1988).
Anaerobik gücü antrenman bilimi açısından tanımlayacak olursak; bir
sporcunun yüksek yüklenmeler altında, oksijensiz bir ortamda (oksijensiz enerji
sistemleri ile bağlantılı olarak) iș yapabilme ve enerji üretebilme gücü olarak
tanımlanır (Pulur, 1991).
Kısa süreli șiddetli yüksek eforlarda acil anaerobik enerji kaynakları
kullanılır. Miktarlar az olduğundan bir eforun devamı ancak bu enerji kaynaklarının
tekrar yerine getirilmesiyle mümkündür. Beș yada daha fazla yıl yüksek seviyede
anaerobik güç sporlarını yapmıș sporcular, antrenmansız yada dayanıklılık
antrenmanı yapmıș kișilere göre % 30 daha yüksek anaerobik kapasiteye sahiptir
(Șenel, 1991).
Anaerobik güç antrenmanlarla geliștirilebilir. Bu tip antrenmanlar bitkin
hale getirici tiptedir ve aralarında yeterince uzun dinlenme periyotları bulunması
gerekir (Turan, 1989). Daha yüksek bir anaerobik kapasiteye sahip olmak için ise
öncelikle antrenmana, genetik faktörlere ya da her ikisinin kombinasyonuna bağlıdır
(Medbo, 1980).
1.5.8.2. Kuvvet
İnsan vücudu uzay ve zaman içinde sayısız hareket kombinasyonuna girebilen
karmașık bir yapıdadır. Ortaya çıkan hareketlerin birçoğu ise kuvvet yetisinin bir
ürünüdür (Acar, 1997).
Kuvvet performans için gerekli temel öğelerden biridir ve performans
arttırmak için daha büyük yüklerde çalıșma zorunlulu bulunmaktadır. Kuvvet
antrenmanlarının mutlaka planlı olarak yapılması gerekmektedir (Yalçınkaya, 1983).
24
Kuvvetin fiziksel açıdan incelenmesi:
Bir cismin șeklini, düzenini veya bulunduğu yeri değiștiren etkiye kuvvet denir.
Fiziksel formülü șoyledir.
F=m×a
F: Kuvvet, m: Kütle, a: İvme
Sporda kuvvet ise, bir kaldıraç sistemi gibi düșünülen kemik eklem ve
kas yapılarıyla olușturur (Acar, 1997).
Taekwondo sporunu incelediğimizde bu sporun da kuvvet çalıșmalarına
ihtiyaç duyduğunu görmekteyiz. Taekwondo için kuvveti; vuruș yapabilme,
tekniklerin vuruș gücünü arttırabilme ve rakibe karșı direnme olarak niteleyebiliriz.
Taekwondo müsabakaları rakiple direk mücadeleyi gerektirdiği için her müsabığın
kuvvete ihtiyacı büyüktür (Tel, 1996).
1.5.8.3. Esneklik
Esneklik, eklemlerin en geniș açıda maksimal hareket edebilme sınırı ve kasları en
uygun ve ekonomik șekilde kullanabilme yeteneğidir. Esneklik, vücut eklemlerinin
hareketlerindeki genișlikle ilgilidir ve kișiye daha kolay hareket imkânı sağlar;
“eklemin ya da eklem serilerinin, mümkün olan en geniș açıda hareket edebilme
yeteneği” olarak tanımlanır (Doğan, 1994).
Taekwondo esnekliğin önemli olduğu ve esneklik çalıșmalarının yoğun
bir șekilde yer aldığı bir spor dalıdır. Esnekliği daha fazla olan bir Taekwondocu
daha uzun mesafeye daha güçlü tekme atabilir ve hücumlara karșı kendini çok daha
rahat koruyabilir. Taekwondonun en önemli çalıșmalarından birisi de cimnastik
çalıșmalarıdır. Çalıșma öncesi cimnastik hareketlerinin yapılması kasların gevșemesi
içindir. Bu cimnastik hareketleri koșmak, ip atlamak, oturup kalkmak, bacaklar
üzerinde değișik esnetmeler yapmak, kalça, diz ve ayak bileğini çevirmeler ve denge
hareketlerinden olușur (Gil, 1978).
25
1.5.8.4. Dayanıklılık
Taekwondo sporunda kuvvet ve esnekliğin yanı sıra dayanıklılığın da önemi oldukça
fazladır. Fakat diğerlerine oranla Taekwondo sporunda dayanıklılıkla ilgili ayrıntılı
bilginin olmaması bizlere bu konuda hakkında yeterli bilgi vermemektedir.
Taekwondo sporunda kassal dayanıklılığın yanı sıra koordinasyon ve spesifik
tekniklerin uygulanması da çok önemlidir.
1.6. Antropometrik Özellikler
İnsan vücudunun fiziksel özelliklerini birtakım ölçme esasları ile boyutlandıran
sistematize tekniklere Antropometri denir (Durgun ve Dere, 1994). Bașka bir
anlatımla antropometri, insan vücudunun hacmi, ağırlığı ve oranlarının ölçüleriyle
belirlenen bir bilim dalıdır (Maud ve Foster, 1995).
Günümüzde beden tipi ve boyutları konularında antropometri tek
dayanak olarak benimsenmektedir. Antropometri bir sonuç değil, sonuca ulașım
yoludur. Sonuca ulașma yolunda ölçümleme seçiminin, üzerinde çalıșılan konuya
uyumu ve doğru yanıtları verebilme özelliği önem kazanır. Boyd (1980) ve Taner
(1981) ‘e göre antropometri terimi ilk kez beden ölçüleri üzerine çalıșmalar yapan
Alman Tıp Doktoru Sigismund Eltzholtz (1623–1688) tarafından çağımıza uygun
olarak kullanılmıștır (Özer, 1993).
En eski ölçüm tekniği olarak bilinen antropometri insan vücudunun
bölümlerinin ölçülmesidir (Barrow, 1989).
Bireyin fiziki yapısının genetik ve çevresel faktörler açısından
incelenmesi çok eski tarihlere kadar uzanır. Örneğin; tüberkülozun uzun ve ince
tiplerde koroner hastalıkların ise yağlı ve adaleli tiplerde daha çok ölüme neden
olduğu eskiden beri bilinmektedir. Ruh hastalıklarının da bireylerin fizik yapısıyla
ilgili olduğu ileri sürülebilmektedir (Gürses ve Olgun, 1991).
26
Yüzyılımızın ilk yarısına gelindiğinde, Kretschmer ve Viola gibi
araștırmacılar da yapısal tipler üzerinde yoğun çalıșmalarını tamamlamıș
bulunuyorlardı. Bununla birlikte günümüzde, duygusuz (phlegmatic) ve iyimser
(sanguin) gibi terimler, morfotipik tanımlama orijinlerinden habersiz olarak
kullanılabilmektedirler.
Somatotip
araștırmalarının
gelișimi,
(Sheldon
ve
arkadașlarının) çalıșmalarıyla bașlamıș bulunuyor. Taner vücudun belirli hastalıklara
karșı konumunu incelerken somototip teknikleri kullanmıștı. Brozek somototip ve
beden kompozisyonu ilișkilerindeki büyük derinliği ortaya koyuyordu. Somatotip
belirleme yönteminin geliștirilmesini ve bu konudaki ilgilinin sürdürülmesini Heath
ve Carter sağladılar (Özer, 1993).
Antropometrik ölçülerin değerlendirmesinde, genelde beden yapısının ve
kompozisyonunun belirlenmesi ile beden bölümlerinin birbirine oranları beden
ağırlığının
belirlenmesi,
spor
branșı
ile
fizik
yapı
arasındaki
uyumun
değerlendirilmesi, spor dalı veya iș kolunun antropometrik yapıya etkileri gibi
konular da önem tașırlar (Özer, 1993).
Sportif performansta etkin rol oynayan faktörlerden birisi olarak görülen
yapısal faktörleri: yaș, boy ve ağırlık, somototip, beden kompozisyonu, proporsiyon,
fibril kompozisyonu olarak incelenmek gerekmektedir (Özer, 1993).
Bu
ölçümler
deri
katmanı,
çevre
ve
çap
ölçümleri,
vücut
kompozisyonunun vücut yoğunluğu, yağ oranı ya da yağ miktarı ve yağsız vücut
ağırlığı (kemik-kas) gibi unsurlarını tahmin etmek için kullanılır (Durgun ve Dere,
1994).
Spor branșlarının günümüz rekabet ortamında kıyasıya süren uluslar arası
mücadeleleri, spora bașlama yașını iyice așağılara çekmiș, yetenekli sporcu
seçimlerini çok önemli hale getirmiștir. Hemen her spor branșı için yaklașık bir insan
profili ortaya çıkmıștır. Bu profil öncelikle gözle görülür fiziksel parametreler göz
önüne alınarak olușturulduğu için yetenekli sporcu seçimlerinde antropometrik
özellikler en önemli kriterlerden biri olmaktadır (Türkeri, 2002).
27
Spor antropometrisinin amacı, sporcunun vücut yapısıyla ilgili olarak
sportif uygunluk düzeyi ve amaca uygun olarak yapılan düzenli antrenmanın neden
olduğu fiziksel gelișimle değișimlerinin, genel ve özel koșullarının araștırılmasıdır.
Vücut tiplerinin değișik özellikleriyle kuvveti, sürat ve dayanıklılık gibi fiziksel
kapasitelerin yakın ilișkisi olduğu bir gerçektir. Bu ilișki, üst düzeyde spor
yapanlarda branșa özgü fiziksel kapasite șeklinde de daha belirgindir (Tittel, 1978).
Ramazanoğlu’nun (1989), elit düzeydeki Taekwondocular üzerinde
yaptığı çalıșmada sporcuların boy ortalaması 176,2 ± 8.24 cm, kilo ortalaması ise
65,9 ± 11.37 kg olarak bulunmuștur.
Diğer bir araștırmada milli sporcuların somatotip özellikleri adlı
çalıșmada ise milli Taekwondocuların boy ortalaması 176,0 ± 9,2 kilo ortalaması ise
68,7 ± 14,3 kg olarak bulunmuștur , sıklet sporu olmasına rağmen göreceli olarak
Taekwondocuların boylarının vücut ağırlıkları ile kıyaslandığında bazı mücadele
sporlarına nazaran ince ve uzun yapıda oldukları söylenebilir (Turnagöl ve ark,
1992).
1.6.1. Somatotip
Somatotip; vücudun morfolojik yapısının tanımlanmasıdır. Kaslılık, yağlılık ve
incelik (zayıflık) ilișkilerinin bilimsel yöntemlerle belirlenmesidir (Tamer, 2000).
Somatotip, insan vücudunun incelik, kaslılık ve kitleli özellikleri ile
tanımlanması, bu özelliklerin bilimsel yöntemlerle belirlenmesi yani vücudun
morfolojik șeklinin tanımlanmasıdır (Tașucu, 2002)
Vücut kompozisyonunun dıș özellikleri dikkate alınarak yapılan fizik yapı
öğelerine dayalı olarak belirtilen bir sınıflama olan somatotip değerlendirmeler
antropometrik ölçümler yardımı ile elde edilir (Zorba, 2001).
28
1. Endomorfi; vücudun yuvarlaklığı ve yumușaklığı ile belirlenmektedir.
Organizmada yağlılığı ve yağ kitlesinin fazla olușunu göstermektedir. Bu tipin
özellikleri kısa boyun, yüksek kare omuzlar ve gövdenin üzerinden karnın
sarkmasıdır.
2. Mezomorfi; bu özellik sert, kuvvetli ve göze çarpan kaslılıkla beraber
kemiklerin iri ve kahn kaslarla çevrili olmasıdır. Omuzlar geniș ve gövde genellikle
yukarıdadır. Bu tipin göze çarpan özellikleri önkolun kalınlığı, el, bilek ve
parmakların iriliğidir.
3. Ektomorfi; bu tiplerde vücudun inceliği, narinliği ve kibar görünümü göze
çarpar. Kemikler küçük ve kaslar incedir. Omuzlar düșük, kollar ve bacaklar uzun
fakat gövde kısadır. Omuzlar dar, kas oranı azdır (Tamer, 1995).
Somatotip belirleme ölçümlerinde kullanılan aletler; SkinfoId kaliper,
antropometrik setlerden kayan kaliper, mezüre ve boy kalası ile ağırlık tartı aletleri
olarak sayılabilir.
Sporcularla,
spor
yapmayan
erkek
ve
bayanların
vücut
tipi
karșılaștırdığında sporcuların daha büyük mezomorfik ve ektomorfik komponente
sahip oldukları buna karșılık endomorfik komponentlerin daha düșük olduğu
görülmektedir. Elit sporcular üzerinde yapılan birçok araștırmada değișik spor
dallarında değișik somatotip değerleri dikkati çekmektedir. Carter olimpik sporcular
üzerindeki araștırmalarına göre tramplencilerle, cimnastikçilerin, bayan yüksek
atlayıcılarla, bayan basketbolcuların, endurans kayakçılarla maratoncuların benzer
somatotipte olduklarını bildirmektedir (Özer, 1990).
29
1.6.1.1 Somatotipin Belirlenmesi
Heath-Carter; fotoğraf çekimine ve atlasların kullanımına gerek göstermeyen bir
metotudur ve bu metod özellikle büyük kitlelerde tarama çalıșmaları için güvenilir ve
araștırma maliyetini artırmayan bir yöntemdir (Özer, 1993, Gürses ve Olgun 1991).
Bu yöntemde Endomorfik, mezomorfik, ektomorfik terimleri somatotip
yapısına göre bir șahsın tarif edilmesinde kullanılır. Her üç komponentin her birinin
derecesine göre sayılar 1 'den 9'a kadar dizilmiștir. 9 rakamı maksimum oranı
gösterirken, 1 rakamı en az oranı göstermektedir. 9–1–1 'lik 1 somatotip en büyük
oranda endomorfi'yi yağlılık) gösterirken, 1–9–1 'lik somatotip en büyük oranda
mezomorfi'yi (kassallığı) ve 1–1-9 'luk somatotip de en büyük oranda ektomorfi'yi
(incelik) gösterir (Zorba, 1995).
1.6.1.2. Somatotipin Hesaplanması
Somatotip belirlemede birçok sistem kullanılmaktadır. Bu sistemler içerisinde
fotoskopik ve antropometrik çıkarımlarından dolayı spor bilimlerinde Heath-Carter
metodu tercih edilmektedir (Macdougall ve ark, 1991).
Endomorfi : 0.7182 + (0.1451X1) - (0,00068 X2) + (0,0000014 X3)
X1 = Triceps + Subskapula + Suprailiak deri kıvrım kalınlıkları
X2 = (Triceps + Subskapula + Suprailiak deri kıvrım kalınlıkları)2
Mezomorfi : 0.858 (E) + 0.601 (K) + 0.188 (A) + 0.161 (C) – 0.131 (H) + 4,5
E = Humerus çapı
K = Femur çapı
A = Düzeltilmiș kol çevresi: kol çevresi (cm) – (triceps dkk/10) (mm)
C = Düzeltilmiș calf çevresi: calf çevresi (cm) – (calf dkk/10) (mm)
H = Boy Uzunluğu
30
Ektomorfi: Ektomorfi Komponenti ponderal indeksin (RPI) bulunması ile elde edilir.
RPI =
Boy (cm)
________
3 √ ağırlık (kg)
1.6.1.3. Somatotip Verilerin Analizi
Bir grup deneğin somatotip derecelendirilmesini elde ettikten sonra sonuçlarının
analizi ve sergilenmesi için en iyi yol somato kartlardır. İlk kez Sheldon (1949)
tarafından somatotip verilerini göstermek için Reuleaux Trianlex kullanılmıștır.
Somatokart, somatotip kartının kısaltılmasıdır, șematik bir üçgendir. Bilinen
somatotipleri, iki yönlü bir sınırda gösterir. Bir deneğin somatotipi üçgen içinde bir
nokta olarak yer alır. Somatokartta bütün örnekler sırası ile noktalanmalıdır.
Somatokart bireysel somatotip kategorilerine dayalı olarak ilave analizlerin
yapılmasını da sağlar. Somatakart kendi içinde üç eksenden dolayı bölümlere
ayrılmıștır. Bu eksenler üçgenin merkezinde kesișirler. Bu üçgen endomorfi,
mezomorfi ve ektomorfiyi belirler.
Komponent dereceleri merkezden bu eksenlerin uçlarına doğru artıș gösterirler.
Bununla birlikte üç komponentteki ekstrem değerler uçlarında yazılıdır. Somatotip
bölümleri pozisyonların orantı derecelerine veya somatotip komponentlerinin
dominant olma durumlarına göre isimlendirilir.
1.6.1.4. Somatotip ve Spor Performansı
Vücut yapısı ile fiziksel aktivite arasında bir ilișki vardır. İlk çağlardan beri vücut
yapıları konusunda değișik yorumlara rastlamaktayız. Uzun süre fiziksel çalıșmalar
sonucunda fiziki yapıda bir takım değișiklikler olur. Diğer taraftan vücut yapısı
aktiviteyi etkiler. Örneğin; ağır yük tașıma ve kaldırma ișlemi gerektiren
31
aktivitelerde uzun vücut tipi dezavantajlıdır. Sağ ellerini kullananlar ile solak
olanlardan görülen asimetri, kullanıma bağlı olarak vücut yapısına etkiyi açıkça
göstermektedir. Genelde sağ kol kullanıldığından sağ kol, sol kola göre daha büyük
çevreye sahiptir. Bu farkın yașla birlikte artıș gösterdiği gözlenmiștir. Özellikle tenis
ve eskrim gibi branșlardaki aktiviteler, somatotip gelișmede asimetri meydana getirir
(Zorba ve Ziyagil, 1995).
Somatotip tek bașına performansın bir belirleyicisi olmamakla birlikte
bașarılı sporcularda fiziksel yeteneklerdeki veryans % 25–60 somatotiple
açıklanmaktadır. 12–18 yaș grubundaki diğerlerine göre daha bașarılı olan genç
sporcuların aynı daldaki erișkin sporculara benzer somototip özelliklerine sahip
olduklarını
saptanmıștır.
Somatotip
doğuștan
getirilen
fakat
antrenmanla
değiștirilebilen bir özelliktir (Özer, 1993).
Gürses ve Olgun (1984), Türk sporcuları üzerinde yaptıklara çalıșmalarda kas
gücünü ve kuvvetini simgeleyen mezomorfi puanının basketbol, voleybol ve hentbol
dallarına oranla güreș, judo ve cimnastik dallarında daha yüksek bulunmuștur. Yine
aynı araștırmacılara göre, uygulanan fiziksel yetenek testleri ile spor dallarının
özelliklerine göre değișen performans arasında ki ilișki derecesi de ayrı bir önem
tașımaktadır. Sprint, uzun atlama ve mesafe koșuları gibi sportif dallarda ki
performans arasındaki ilișkiler çok yüksektir. Ancak cimnastik, voleybol, güreș, judo
ve futbol gibi teknik ve taktiğin performansın temel öğelerini olușturduğu dallarda bu
ilișki önemli derecede azalmaktadır (Zorba ve Ziyagil, 1995).
Sporcu olmayan gruba göre çoğu bayan ve erkek sporcular benzer olarak çok
kaslıdır. Yani büyük mezomorfik komponenete sahiptirler ve yağsızdırlar (Fox et all,
1998). Maratoncular (1.4) - (4.3) - (3.5), güreșçiler (2.4) - (6.7) - (1.5), sırıkla
atlayıcılar (1.5) - (4.8) - (3.2), yüzücülerde (2) -(5) -(3) olarak Gürses ve Olgun
(1984) tarafından bildirilmiștir (Zorba ve Ziyagil, 1995).
Uygun bir vücut tipi sporda iyi bir performans için öncelikli zorunluluk
olarak değerlendirilmiștir. Sonuç olarak, belirli çaplarda ve spor içindeki belirli
olaylarda belirlenmiș vücut tiplerinin bașarıda etkili olduğu saptanmıștır (Sharma ve
Dixit, 1985)
32
Șekil 1.4. Erkek Sporcularda Ortalama Somatotip Dağılım (Tamer, 2000).
33
Șekil 1.5. Bayan Sporcularda Ortalama Somatotip Dağlımı (Tamer, 2000).
34
2. GEREÇ VE YÖNTEM
Bu çalıșmanın amacı; Türk milli takımında ve kulüplerde yarıșan bayan ve erkek
Taekwondocuların yaș, boy ve oturma boyu uzunluğu, vücut ağırlığı ve vücut yağ
yüzdesi ve çeșitli antropometrik özellikleri, esneklik, reaksiyon, kol kuvveti ölçümü
yapılarak genel fiziksel profillerinin incelemek ve ölçülen parametrelerin
birbirleriyle ilișkilerini değerlendirmektir.
2.1. Denekler
Araștırmaya, 2009 yılında Ankara ilinde yapılan Türk milli takım kampı kadrosunda
olan büyükler kategorisinde yarıșan (17 yaș ve üstü), 16 bayan ve 24 erkek olmak
üzere 40 Taekwondocu ve çeșitli kulüplerde taekwondo yapan ve milli olmayan 17
bayan, 24 erkek olmak üzere 41 Taekwondocu toplam 81 sporcu katıldı.
Araștırma için Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik kurulundan onay
alındı. Sporculara, testler öncesinde çalıșmanın amacı ve testler esnasında meydana
gelebilecek olası riskler konusunda bilgiler verildi. Denekler bilgilendirilmiș gönüllü
olur formunu okuyup imzaladı. Ayrıca sporculara testlerden en az bir hafta
öncesinden itibaren, vücut metabolizmasını etkileyebilecek herhangi bir ilaç ya da
alkollü içki kullanmamaları, testlerden en az 2 gün önce zorlayıcı fiziksel
aktivitelerden kaçınılması konusunda uyarılarda bulunuldu.
2.2. Veri Toplama Araçları
Boy ve oturma boyu ölçümlerinde, hassasiyeti ± 1 mm. olan Holtain Ltd (UK) marka
stadiometre; çevre ölçümlerinde, hassaslık derecesi ± 1 mm. olan Holtain Ltd. (UK).
Marka mezura; çap ölçümlerinde, hassaslık derecesi ± 1 mm. olan Holtain Ltd.
(UK). Marka kayan kaliper; vücut ağırlığı ölçümü için; hassasiyeti ± 100 gr. olan
Avis 333 (Korea) marka dijital tartı; deri kıvrım kalınlıkları ölçümlerinde, her açıda
10 g/sh m basınç sağlayan Holtain Ltd. (UK). marka skinfold kaliper aleti kullanıldı.
Kuvvet ölçümlerinde Cosmed Trifit (Rome, Italy) ölçüm sistemi kullanılmıștır.
35
Șekil 2.1. Boy ve Oturma Boyu Ölçümlerinde kullanılacak Holtain Ltd (Uk) stadiometreler
Șekil 2.2. Deri Kıvrım Kalınlığı, Çevre ve Çap ölçümlerinde kullanılacak Holtain
Ltd (UK) antropometrik set ve vücut kompozisyonu analizörü
36
2.3. Veri Toplama Yöntemleri
2.3.1 Antropometrik Ölçümler:
Deri Kıvrım Kalınlığı ölçümlerinde; ayakta sağ taraftan, ticeps, subscapula, abdomen
ve supraililiac bölgelerden alınan deri kıvrımları ölçülerek gerçekleștirildi. Yuhasz
metodu kullanılarak așağıdaki formülle hesaplandı (Yuhasz, 1966).
VYO(%) = (triceps + supscapula + abdomen + suprailiac deri kıvrım kalınlıkları, mm) × 0.153 + 5.78
Uzunluk Ölçümlerinde; boy, oturma boyu, kulaç uzunluğu (arm span), üst kol
uzunluğu (upper arm), ön kol uzunluğu (fore arm), üst bacak uzunluğu (thigh), alt
bacak uzunluğu (lower leg) ölçümleri gerçekleștirildi.
Çevre Ölçümlerinde; Biceps çevresi, Uyluk çevresi, Göğüs çevresi, Kalça
çevresi, Abdomen çevresi, Omuz çevresi, baldır çevresi, ölçümleri yapıldı.
Çap Ölçümlerinde; biacromial çap, biacromial çap/boy oranı, bi-iliocristal
çap, bi-iliocristal çap/boy oranı, ölçümleri gerçekleștirildi.
Oturma Boyu: Denek duvara sırtını dik vaziyette tam vererek ve kalçasını
duvara yaslayarak otururken, el bacak üzerinde, ayaklar serbest vaziyette iken
oturduğu tabanla bașın en üst noktası arasındaki mesafe ölçülüp 0.1 cm hassaslık
seviyesinde kaydedildi (Zorba ve Ziyagil, 1995).
Kulaç Uzunluğu (Arm Span): Denek duvara sırtını dik vaziyette vererek
ellerini iki yana açmıș (yere paralel olarak) șekilde, avuç içleri öne bakar pozisyonda
sağ ve sol el parmak uçları arasındaki mesafe ölçüldü (Zorba ve Ziyagil, 1995)
37
2.3.2. Somatotip Belirlenmesi
Vücut kompozisyonunun dıș özellikleri dikkate alınarak yapılan fizik yapı öğelerine
dayalı olarak belirtilen bir sınıflama olan somatotip değerlendirmeler antropometrik
ölçümler yardımı ile elde edildi. (Zorba, 2001).
Deneklerin somatotipleri Heath-Carter metoduna göre belirlenmiștır. Bu
metodda endomorfi puanını belirlemek için triceps, subscapula ve medial baldırda
yağ kalınlıkları ölçülmüștür. Mezomorfi puanı için humerus ve femur epikondülleri
arası genișlik, kasılmıș üst kol çevresi, alt bacak çevresi ve triceps ile alt bacak yağ
kalınlıkları ölçülmekte, ektomorfi için de ponderal indeks ve vücut ağırlığı ölçümleri
yapılmıștır (Gualdi ve Emanuela, 1993).
1. Triceps Deri Kıvrım Kalınlığı (Arka üst kol): Üst kolun orta hattındaki
(triceps kası üzerinde) scapuladakı ‘ akromion’ ve ulnanın ‘olekranan’ çıkıntıları
arasındaki mesafenin ortasından alınarak dikey olarak kas üzerindeki deri katlaması
tutularak ölçülmüștür (Zorba ve Ziyagil, 1995).
2. Suprailic Deri Kıvrım Kalınlığı (Yan): İliak bölgesi vücudun yan orta
hattından (midaksillar) ıliumum hemen üstünden alınan yarım yatay diyagonal olarak
deri katlaması tutularak ölçülmüștür (Özer, 1993).
3. Supscapula Deri Kıvrım Kalınlığı (Sırt): Kol așağı sarkıtılmıș ve vücut
gevșetilmiș iken, kürek kemiğinin hemen altından (makro medialis’in hemen
altından) ve kemiğin kenarına paralel kavramaya uygun, vücuda diyagonal olarak
deri katlaması tutularak ölçülmüștür (Zorba ve Ziyagil, 1995).
4. Calf Deri Kıvrım Kalınlığı (Baldır): Sağ baldırın en geniș bölgesinin
mediyalindeki deri ve yağ dokusu tutularak ölçüm alınmıștır (Tamer, 1995).
5. Biceps Deri Kıvrım Kalınlığı: Deneğin kolu yanda ve avuç içi ön tarafa
bakarken, kolun ön tarafından üst kolun iç orta hattından (biceps kası üzerinden)
akromion ve olekranon proçesi arasındaki mesafenin orta noktasından alınarak, dikey
olarak kas üzerindeki deri katlaması tutularak ölçüldü (Zorba ve Ziyagil, 1995).
38
6. Abdomen Deri Kıvrım Kalınlığı: Ölçüm karın kasları gevșek konumda
iken göbek çukurunun 3 cm. yanından yatay olarak yapıldı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
7. Uyluk Deri Kıvrım Kalınlığı: Denek ayakta ağırlığını sol bacak üzerine
vererek diğer bacağını gevșek durumda tutarken sağ ayağın yerden temasının
kesilmemesine dikkat edildi. Ölçüm inguinal crease ve patellanın procsimal ucu
arasındaki orta noktadan dikey olarak alındı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
8. Göğüs Deri Kıvrım Kalınlığı: Denek ayakta iken sağ ğöğüste meme bașı
ile koltuk altı arasındaki der kıvrımı tutularak ölçüldü. (Zorba ve Ziyagil, 1995).
9. Humerus Bikondüler Çap: El pronasyonda; dirsek fleksiyonda iken
kaliperin kolları kondüllere sıkıca temas ettirilerek humerusun kondülleri arasındaki
mesafe ölçülmüștür (Zorba ve Ziyagil, 1995).
10. Femur Bikondüler Çap: Denek bacakları yere paralel, ayakları yere
temas edecek șekilde sandalyeye otururken, araștırmacı deneğin önünde durarak
kaliperin kollarını epikondüler üzerinde temas ettirerek ölçüm yapılmıștır (Tamer,
1995).
11. Biakromial Çap: Omuzlar normal pozisyondayken deneğin arkasında
durarak kayan kaliperin uçları akromial çıkıntıların en dıșına temas ettirerek ölçüm
alındı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
12. Biceps Çevresi (Ekstansiyonda): Denek ayakta ve ön kolu 90 derece
bükülü olarak duruyorken; omuzdaki akromiumun üst noktası ile dirsek arasındaki
uzaklığın orta noktası mezura ile ölçülerek ișaretlendi. İșaretlenen noktada mezura
biceps çevresine yerleștirilerek ölçüm yapıldı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
13. Uyluk Çevresi: Denek ayakta dik dururken, kalça ile uyluğun birleștiği
noktada, mezura uyluk çevresine yatay olarak gluteal bölgenin hemen altından
ölçüldü (Zorba ve Ziyagil, 1995).
39
14. Calf Çevresi: Görülebilen maksimum calf kalınlığında mezura bacağın
uzun eksenine dik olarak sarıldı ve ölçüm alındı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
15. Biceps Çevresi (Fleksiyonda): Biceps kasıldıktan sonra mezura bicepsin
orta noktasına yerleștirilerek ölçüm yapıldı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
16. Önkol Çevresi: Denek ayakta ve avuç içi yukarı bakar pozisyonda iken
önkolun en geniș olduğu noktadan ölçüm alındı (Zorba ve Ziyagil, 1995).
17. Üstkol Çevresi: Denek ayakta ve sağ kol yana uzatılmıș pozisyonda iken
biceps brachi kasının en geniș olduğu noktadan ölçüm alındı (Zorba ve Ziyagil,
1995).
18. Biceps Çevresi: Denek ayakta ve ön kolu 90 derecede bükülü olarak
duruyorken, omuzdaki akromionun üst noktası ile dirsek arasındaki uzaklığın orta
noktası mezura ile ölçülerek ișaretlenmiștir. Denek kollarını yana açtıktan sonra
ișaretlenen noktada çevresine yerleștirilerek ölçüm yapılmıștır (Tamer, 1995).
19. Baldır (Calf) Çevresi: Görülebilen maksimum baldır kalındığında
mezura bacağın uzun eksine dik sarılmıș ve ölçüm alınmıștır (Zorba ve Ziyagil,
1995).
2.3.3. Somatotipin Hesaplanması:
Endomorfi :
0.7182 + (0.1451X1) - (0,00068 X2) + (0,0000014 X3)
X1 = Triceps + Subskapula + Suprailiak deri kıvrım kalınlıkları
40
Mezomorfi :
0.858 (E) + 0.601 (K) + 0.188 (A) + 0.161 (C) – 0.131 (H) + 4,5
E = Humerus çapı
K = Femur çapı
A = Düzeltilmiș kol çevresi: kol çevresi (cm) – (triceps dkk/10) (mm)
C = Düzeltilmiș calf çevresi: calf çevresi (cm) – (calf dkk/10) (mm)
H = Boy Uzunluğu
Ektomorfi:
Ektomorfi Komponenti ponderal indeksin (RPI) bulunması ile elde edilir.
RPI =
Boy (cm)
________
3 √ ağırlık (kg)
2.3.4. Vücut Kitle İndeksi Hesaplanması
Deneklerin, (VKİ): vücut ağırlığı (kg) / Boy2(m) formülü ile hesaplandı.
2.3.5. Esneklik – Otur-Eriș
Denek yere oturup çıplak ayak tabanını düz bir șekilde test sehpasına dayadı. Ayrıca
denek gövdesini ileri doğru eğerek ve dizlerini bükmeden elleri vücudunun önünde
olacak șekilde uzanabildiği kadar öne doğru uzandı. Bu șekilde en uzak noktada, öne
ya da geriye esnemeden 1–2 saniye bekledi. Test iki defa tekrar edilerek en yüksek
olan değer kayıt edildi.
41
2.3.6. Kuvvet Ölçümü
Kol kuvveti ölçümü dinamometre kullanılarak yapıldı.
2.3.6.1. Kol Kuvveti:
Denekler sırtı düz, bacakları gergin, kolları ise dinamometre barını avuç içleri
yukarıya bakacak șekilde tutarken 90◦’lik açı yapacak bir șekilde dinamometre
sehpasının üzerinde durduktan sonra, dizlerini bükmeden ve sırt düzlüklerini
bozmadan kollarıyla 5 sn. boyunca maksimum kuvvet uyguladılar. Bir dakika ara ile
2 deneme yapıldı ve en iyi sonuç kaydedildi.
2.3.7. Dikey Sıçrama Testi
Denekler elleri bellerinde olacak pozisyonda hızlı bir hareketle eğilerek
sıçrayabildikleri en üst noktaya sıçradılar. Dikey sıçrama test sonuçları kullanılarak
anaerobik güç Lewis nomogramı kullanılarak hesaplandı:
P= (√4,9 x vücut ağırlığı) x √d,
D = m. cinsinden dikey sıçrama değeri
2.3.8. Reaksiyon Testi
Araștırmaya katılan sporcuların görsel ve ișitsel reaksiyon zaman ölçümleri Sport
Expert aleti ile yapıldı. Çok seçenekli çabukluk ve karar verme testi, deneklerin
ardıșık olarak rasgele gözüken üç farklı uyaran (üç yöne ok) için verdikleri karar
verme ve hedefe ulașma sürelerini (ikisinin toplamı) ölçen bir test sistemidir. Sistem
bir görsel uyaran üreteci, üç adet optik sensor, ses ünitesi ve ana üniteden olușur.
Sistemin genel yerleșimi așağıdaki gibidir:
42
Șekil 2.3. Reaksiyon zamanı ölçümü test düzeneği
Test operatör tarafından bașlatıldığında ses ünitesinden bir ses duyulur ve
ilk uyaran (ok șeklinde) gözükür. Denek ilk uyaranın gösterdiği taraftaki sensöre
koșar aradaki bölgeye basar ve merkeze geri döner. Kısa bir süre sonra tekrar uyaran
gelir ve denek bu sefer yeni uyaranın gösterdiği yöndeki sensöre koșar ve aradaki
bölgeye basar ve merkeze geri döner. Bu ișlem deneyden önce programlanan süre
veya tekrar adedi bitene kadar devam eder. Araștırmada 2 dk. süresince uyaran
verildi. Sonuçta testle ilgili așağıdaki bilgiler elde edildi:
1. Testin toplam süresi veya test süresinde yapılan toplam tekrar
2. En uzun karar verme ve sensöre ulașma zamanı ve kaçıncı tekrarda
olduğu
3. En kısa karar verme ve sensöre ulașma zamanı ve kaçıncı tekrarda olduğu
4. Ortalama
karar
değerlendirilmesi
verme
ve
sensöre
ulașma
zamanı
verilerinin
43
Șekıl 2.4. Reaksiyon testi
2.4. Verilerin Analizi
Deneklerden elde edilen verilerin analizi için SPSS 16.0 for Windows paket
programı kullanıldı. Bütün verilerin ortalama ve standart sapmaları bulunduktan
sonra, milli olan ve olmayan grupların ortalamaları arasındaki farkı incelemek için
bağımsız gruplarda t testi, antropometrik özellikler ve fiziksel parametreler
arasındaki istatistiksel ilișkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon analizi testleri
yapıldı. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi.
44
3. BULGULAR
Çizelge 3.1. Erkek Milli Taekwondocuların Yaș, Spor Yașı, Vücut Ağırlığı, Boy
Erkek Milli Taekwondocular
Erkek Milli olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
Yaș (Yıl)
24
22.58
2.84
18.00
28.00
24
18.87
2.40
17.00
26.00
4.882
0.001**
Spor Yașı
(yıl)
V.Ağırlığı
(kg)
24
9.79
2.20
6.00
16.00
24
5.04
2.92
2.00
14.00
6.350
0.001**
24
71.12
10.69
54.90
91.70
24
64.21
7.29
53.40
80.20
2.618
0.012*
Boy (cm)
24
181.0
7.07
169.0
193.8
24
176.5
5.01
167.0
189.5
2.597
0.013*
BMI
24
21.60
2.22
18.34
26.79
24
20.57
1.80
17.34
23.95
1.763
0.085
Bel Kalça
Oranı
24
0.83
0.02
0.78
0.89
24
0.77
0.67
0.50
0.84
3.863
0.001**
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada yaș, spor yașı, bel kalça oranı, (p<0.01) vücut ağırlığı, boy
uzunluğu, (p<0.05) bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek milli olmayan
Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur. BMI,
bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek milli olmayan Taekwondocular
arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıștır (p>0.05).
45
Çizelge 3.2. Bayan Milli Taekwondocuların Yaș, Spor Yașı, Vücut Ağırlığı, Boy
Bayan Milli Taekwondocular
Bayan Milli olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
Yaș (Yıl)
16
22.37
4.73
17.00
31.00
17
18.76
1.52
17.00
21.00
2.989
0.005**
Spor Yașı
(yıl)
V.Ağırlığı
(kg)
16
10.25
4.46
5.00
20.00
17
4.17
2.50
1.00
9.00
4.857
0.001**
16
60.31
8.32
47.00
74.30
17
54.45
4.79
46.70
65.40
2.494
0.018*
Boy (cm)
16
172.0
6.45
165.0
186.3
17
164.0
6.54
152.0
175.7
3.515
0.001**
BMI
16
20.30
2.09
16.25
23.48
17
20.23
1.27
18.58
22.46
0.129
0.898
Bel Kalça
Oranı
16
0.73
0.03
0.68
0.79
17
0.72
0.02
0.69
0.77
1.246
0.222
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada yaș, spor yașı, boy uzunluğu, (p<0.01) ve vücut ağırlığı,
(p<0.05) bakımından bayan milli Taekwondocularla, bayan milli olmayan
Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur. BMI, bel
kalça oranı, gövde yağ ağırlık ve gövde yağsız vücut kitlesi bakımından bayan milli
Taekwondocularla, bayan milli olmayan Taekwondocular arasında istatistiksel olarak
anlamlı fark bulunmamıștır (p>0.05).
46
Çizelge 3.3. Erkek Milli Taekwondocuların Vücut Yağ Yüzdesi, Endomorfi,
Erkek Milli Taekwondocu
Erkek Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
Vücut Yağ
Yüzdesi
24
11.84
1.89
9.61
16.49
24
10.51
1.32
8.69
13.43
2.816
0.007**
Endomorfi
24
2.58
0.70
1.62
4.35
24
1.96
0.55
1.22
3.21
3.347
0.002**
Mezomorfi
24
2.63
1.48
0.15
5.76
24
3.59
1.11
0.84
5.54
- 2.525
0.015*
Ektomorfi
24
3.51
0.98
1.45
4.83
24
3.75
0.95
2.43
5.70
- 0.861
0.394
Calf Çevresi
(cm)
24
36.74
2.53
32.0
42.0
24
35.40
2.27
31.0
39.8
1.92
0.061
Göğus
Çevresi (cm)
24
92.29
5.45
81.0
103.0
24
87.31
3.89
81.0
96.0
3.63
0.001**
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada endomorfi, vücut yağ yüzdesi, göğus çevresi (p<0.01) ve
mezomorfi (p<0.05) bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek milli olmayan
Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur. Ektomorfi ve
calf çevresi bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek milli olmayan
Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıștır (p>0.05).
47
Çizelge 3.4. Bayan Milli Taekwondocuların Vücut Yağ Yüzdesi, Endomorfi,
Bayan Milli Taekwondocu
Bayan Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
Vücut Yağ
Yüzdesi
16
11.19
1.58
8.95
14.12
17
12.33
1.30
9.90
15.01
‫ ـ‬2.261
0.031*
Endomorfi
16
2.40
0.86
1.30
3.83
17
3.15
0.72
1.92
4.76
‫ ـ‬2.695
0.011*
Mezomorfi
16
5.08
1.25
2.85
7.05
17
3.43
1.10
1.65
1.43
4.006
0.001**
Ektomorfi
16
3.63
1.14
1.69
1.18
17
3.12
0.87
1.68
4.48
1.440
0.164
Calf Çevresi
(cm)
16
36.0
2.41
31.0
38.50
17
33.52
1.61
31.0
36.0
3.485
0.001**
Göğus
Çevresi (cm)
16
86.20
4.13
78.5
91.5
17
82.64
4.94
75.2
91.0
2.235
0.033*
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada mezomorfi, calf çevresi (p<0.01) endomorfi, göğus çevresi ve
vücut yağ yüzdesi (p<0.05) bakımından bayan milli Taekwondocularla, bayan milli
olmayan Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur.
Ektomorfi bakımından bayan milli Taekwondocularla, bayan milli olmayan
Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıștır (p>0.05).
48
Çizelge 3.5. Erkek Milli Taekwondocuların Anaerobik Güç, Dikey Sıçrama, Kol
Anaerobik
Güç
(kgm/sn)
Dikey
Sıçrama
(cm)
Kol Kuvvet
(kg)
Esneklik
(cm)
Oturma Boy
(cm)
Kulaç
Uzunluk
(cm)
Kol
Uzunluğu
(cm)
Bacak
Uzunluğu
(cm)
Erkek Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
T
P
24
97.47
13.00
76.84
125.6
24
80.95
11.31
62.45
111.5
4.695
0.001**
24
39.00
5.54
30.00
50.00
24
32.66
4.84
26.00
44.00
4.217
0.001**
24
55.20
13.32
33.00
79.00
24
42.54
12.45
25.00
78.00
3.401
0.001**
24
27.31
8.10
11.50
44.80
24
26.62
4.67
20.00
40.00
0.360
0.72
24
95.75
2.95
87.90
101.5
24
89.61
4.12
83.00
96.50
5.935
0.001**
24
179.7
8.47
163.8
196.8
24
175.2
6.09
166.0
195.0
2.108
0.040*
24
62.15
2.89
55.00
67.70
24
62.27
3.35
56.00
71.00
‫ ـ‬0.1354
0.894
24
96.84
7.47
85.00
118.0
24
95.67
5.14
87.50
95.67
0.632
0.530
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada anaerobik güç, dikey sıçrama, kol kuvveti, oturma boy, (p<0.01)
ve kulaç uzunluğu (p<0.05) bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek milli
olmayan Taekwondocular arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur.
Esneklik, tüm kol uzunluk ve tüm bacak uzunluk bakımından erkek milli
Taekwondocularla, erkek milli olmayan Taekwondocular arasında istatistiksel olarak
49
Çizelge 3.6. Bayan Milli Taekwondocuların Anaerobik Güç, Dikey Sıçrama, Kol
Anaerobik
Güç
(kgm/sn)
Dikey
Sıçrama
(cm)
Kol Kuvvet
(kg)
Esneklik
(cm)
Oturma Boy
(cm)
Kulaç
Uzunluk
(cm)
Kol
Uzunluğu
(cm)
Bacak
Uzunluğu
(cm)
Bayan Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
T
P
16
69.66
10.50
50.03
88.84
17
60.01
8.04
47.49
74.38
2.974
0.006**
16
27.50
3.65
23.00
36.00
17
25.05
4.95
19.00
36.00
1.603
0.119
16
27.25
9.96
9.00
40.00
17
26.47
5.06
17.00
35.00
0.286
0.777
16
30.63
5.17
21.50
38.20
17
26.59
4.99
18.00
35.00
2.281
0.030*
16
91.75
4.22
86.00
102.0
17
85.50
2.92
81.50
92.10
4.969
0.001**
16
169.3
7.972
157.2
187.0
17
157.2
7.55
141.4
170.0
4.494
0.001**
16
60.24
2.73
55.50
66.50
17
55.98
3.22
50.70
60.90
4.089
0.001**
16
92.52
5.33
85.00
103.5
17
84.68
8.50
68.80
98.00
3.149
0.004**
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada anaerobik güç, oturma boy, kulaç uzunluk, tüm kol uzunluk ve
tüm bacak uzunluk (p<0.01) ve esneklik (p<0.05) bakımından bayan milli
anlamlı fark bulunmuștur. Dikey sıçrama ve kol kuvvet bakımından bayan milli
50
Çizelge 3.7. Erkek Milli Taekwondocuların Reaksiyon Ortalama Karar Verme
Reaksiyon Ort.
Karar Verme
Zamanı (sn)
Reaksiyon En
Kısa Karar
Verme Zamanı
(sn)
Reaksiyon En
Uzun Karar
Verme
Zamanı(sn)
Erkek Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
24
1.69
0.12
1.50
1.98
24
1.71
0.20
1.33
2.31
‫ ـ‬0.354
0.725
24
1.03
0.50
0.43
1.39
24
1.39
0.64
0.81
2.02
-4.227
0.001**
24
3.26
1.55
1.79
8.43
24
3.56
2.80
1.84
12.95
‫ ـ‬0.456
0.651
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada reaksiyon en kısa karar verme zamanı (p<0.01) bakımından
erkek milli Taekwondocularla, erkek milli olmayan Taekwondocular arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur. Reaksiyon en uzun karar verme zamanı
ve ortalama karar verme zamanı bakımından erkek milli Taekwondocularla, erkek
milli
olmayan
Taekwondocular
bulunmamıștır (p>0.05).
arasında
istatistiksel
olarak
anlamlı
fark
51
Çizelge 3.8. Bayan Milli Taekwondocuların Reaksiyon Ortalama Karar Verme
Zamanı, En Uzun Karar Verme Zamanı, En Kısa Karar Verme Verilerinin
Reaksiyon Ort.
Karar Verme
Zamanı (sn)
Reaksiyon En
Kısa Karar
Verme
Zamanı(sn)
Reaksiyon En
Uzun Karar
Verme Zamanı
(sn)
Bayan Milli Olmayan
N
Ort.
SS
Min
Maks
N
Ort.
SS
Min
Maks
t
P
16
1.85
0.20
1.66
2.52
17
1.80
0.22
1.37
2.07
0.616
0.542
16
1.07
0.13
0.90
1.54
17
1.35
0.23
1.02
1.70
-4.071
0.001**
16
2.86
1.14
2.06
6.29
17
3.27
0.82
2.06
4.88
‫ ـ‬1.171
0.250
* p<0.05
** p<0.01
Araștırmada reaksiyon en kısa karar verme zamanı, (p<0.01) bakımından
bayan milli Taekwondocularla, bayan milli olmayan Taekwondocular arasında
istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuștur. Reaksiyon en uzun karar verme zamanı
ve ortalama karar verme zamanı bakımından bayan milli Taekwondocularla, bayan
milli
olmayan
Taekwondocular
bulunmamıștır (p>0.05).
arasında
istatistiksel
olarak
anlamlı
fark
52
Çizelge 3.9. Erkek Milli Taekwondocuların Boy, Vücut Ağırlığı, Anaerobik Güç,
Endomorfi
Mezomorfi
Ektomorfi
Sıçrama
(cm)
Kol kuvvet
(kg)
Esneklik
(cm)
Kol uzunluk
(cm)
Bacak
uzunluğu
(cm)
.77**
.70**
.51**
.38**
-.20
.01
.04
.33*
-.36*
.54**
.77**
-.21
.87**
.72**
.61**
.16
-.63**
-.02
.35*
-.43**
.50**
.63**
-.17
.61**
.54**
.03
-.51**
.48**
.43**
-.36*
.39**
.51**
-.24
.95**
-.08
-.49**
-.04
.32*
-.19
.27
.41**
-.17
-.14
-.48**
.01
.33*
-.08
.16
.23
-.19
-.52**
-.24
-.22
-.21
.11
-.06
.32*
.07
-.17
.22
-.14
-.02
.02
.22
.06
-.13
-.12
-.19
-.22
.34*
.21
-.31
-.23
-.36*
-.13
.42**
-.20
Vücut ağırlığı
(kg)
.77**
Anaerobik
güç
(kgm/sn)
.70**
.87**
Vücut yağ
yüzdesi
.51**
.72**
.61**
Endomorfi
.38**
.61**
.54**
.95**
Mezomorfi
-.20
.16
.03
-.08
-.14
Ektomorfi
.01
-.63**
-.51**
-.49**
-.48**
-.52**
Sıçrama (cm)
.04
-.02
.48**
-.04
.01
-.24
.07
Kol kuvvet
(kg)
.33*
.35*
.43**
.32*
.33*
-.22
-.17
.22
Esneklik (cm)
-.36*
-.43**
-.36*
-.19
-.08
-.21
.22
.06
-.22
Kol uzunluk
(cm)
.54**
.50**
.39**
.27
.16
.11
-.14
-.13
.34*
-.23
.79**
.63**
.51**
.41**
.23
-.06
-.02
-.12
.21
-.36*
.42**
-.21
-.17
-.24
-.17
-.19
.32*
.02
-.19
-.31
-.13
-.20
Bacak
uzunluk (cm)
Reaksiyon en
hızlı karar
verme zamanı
(sn)
Reaksiyon en
hızlı karar
verme zamanı
Vücut yağ
yüzdesi
Boy (cm)
Anaerobik
güç (kgm/sn)
N= 48
Vücut
ağırlığı (kg)
Erkek
Boy (cm)
* p<0.05
** p<0.01
-.05
-.05
53
Araștırmada boy ile vücut ağırlığı arasında .77 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile anaerobik güç arasında .70 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile vücut yağ yüzdesi arasında .51 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile endomorfi arasında .34 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile kol kuvvet arasında .33 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05). Boy ile esneklik arasında -.36 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.05). Boy ile kol uzunluğu arasında .54 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile bacak uzunluğu arasında .79 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01).
Vücut ağırlığı ile vücut yağ yüzdesi arasında .72 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile endomorfi arasında .61 değerinde pozitif
ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile ektomorfi arasında
-.63 değerinde
negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile kol kuvvet arasında .35
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.05). Vücut ağırlığı ile esneklik arasında .43 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile kol uzunluğu
arasında .50 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile bacak
uzunluğu arasında .63 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Anaerobik güç ile vücut yağ yüzdesi arasında .61 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile endomorfi arasında .54 değerinde pozitif
ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile ektomorfi arasında -.51 değerinde
negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile sıçrama arasında .48
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile kol kuvvet arasında
.43 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile esneklik
arasında -.36 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05). Anaerobik güç ile kol
uzunluğu arasında .39 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç
ile bacak uzunluğu arasında .51 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Vücut yağ yüzdesi ile endomorfi arasında .95 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi ile ektomorfi arasında -.49 değerinde
negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi ile kol kuvvet arasında .32
54
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.05). Vücut yağ yüzdesi ile bacak uzunluğu
arasında .41 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Endomorfi ile ektomorfi arasında -.48 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Endomorfi ile kol kuvvet arasında .33 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Mezomorfi ile ektomorfi arasında -.52 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Mezomorfi ile reaksiyon en kısa karar verme zamanı arasında .32
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Kol kuvvet ile kol uzunluğu arasında .34 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Esneklik ile bacak uzunluğu arasında -.36 değerinde negatif ilișki
bulunmuștur (p<0.05).
Kol uzunluğu ile bacak uzunluğu arasında .42 değerinde pozitif ilișki
55
Çizelge 3.10. Bayan Milli Taekwondocuların Boy, Vücut Ağırlığı, Anaerobik Güç,
Vücut yağ
yüzdesi
Endomorfi
Mezomorfi
Ektomorfi
Sıçrama
Kol kuvvet
Esneklik
Kol uzunluk
Bacak
uzunluğu
Reaksiyon en
hızlı karar
verme zamanı
Boy (cm)
Anaerobik
güç
(kgm/sn)
N= 33
Vücut
ağırlığı (kg)
Bayan
Boy (cm)
.75**
.71**
-.37*
-.54**
.09
.44*
.19
.24
.47**
.68**
.88**
-.40*
.86**
.14
-.02
.48**
-.26
.10
.67**
.12
.56**
.60**
-.40*
-.07
-.22
.48**
-.14
.59**
.64**
.23
.51**
.69**
-.37*
.93**
.28
-.74**
-.34*
.27
-.48**
-.19
-.42*
.06
.24
-.76**
-.40*
.25
-.58**
-.38*
-.59**
.09
-.49**
.18
.43*
-.04
.29
.08
-.43*
.14
-.58**
.54**
.25
.45**
-.02
.16
.27
.19
.39*
-.08
-.30
.10
.18
-.30
.56**
.49**
.03
.60**
-.23
Vücut ağırlığı
(kg)
.75**
Anaerobik
güç (kgm/sn)
.71**
.86**
Vücut yağ
yüzdesi
-.37*
.14
-.07
Endomorfi
-.54**
-.02
-.22
.93**
Mezomorfi
.09
.48**
.48**
.28
.24
Ektomorfi
.44*
-.26
-.14
-.74**
-.78**
-.49**
Sıçrama (cm)
.19
.10
.59**
-.34*
-.40*
.18
.14
Kol kuvvet
(kg)
.24
.67**
.64**
.27
.25
.43*
-.58**
.16
Esneklik (cm)
.47**
.12
.23
-.48**
-.58**
-.04
.54**
.27
-.30
Kol uzunluk
(cm)
.68**
.56**
.55**
-.19
-.38*
.29
.25
.19
.10
.56**
.88**
.60**
.69**
-.42*
-.59**
.08
.45**
.39*
.18
.49**
.60**
-.40*
-.40*
-.37*
.06
.09
-.43*
-.02
-.08
-.30
.03
-.23
Bacak
uzunluk (cm)
Reaksiyon en
hızlı karar
verme zamanı
(sn)
* p<0.05
** p<0.01
-.22
-.22
56
Araștırmada boy ile vücut ağırlığı arasında .75 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile anaerobik güç arasında .71 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Boy ile vücut yağ yüzdesi arasında -.37 değerinde negatif ilișki
bulunmuștur (p<0.05). Boy ile endomorfi arasında -.54 değerinde negatif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Boy ile ektomorfi arasında .43 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.05). Boy ile esneklik arasında .47 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Boy ile kol uzunluğu arasında .68 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Boy ile bacak uzunluğu arasında .88 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Boy ile reaksiyon en kısa karar verme zamanı arasında -.40
değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Vücut ağırlığı ile anaerobik güç arasında .86 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile mezomorfi arasında .48 değerinde pozitif
ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile kol kuvvet arasında .67 değerinde
pozitif ilișki bulunmuștur(p<0.01). Vücut ağırlığı ile kol uzunluğu arasında .56
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile bacak uzunluğu
arasında .60 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut ağırlığı ile
reaksiyon en kısa karar verme zamanı arasında -.40 değerinde negatif ilișki
Anaerobik güç ile mezomorfi arasında .48 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile sıçrama arasında .59 değerinde pozitif ilișki
bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile kol kuvvet arasında .64 değerinde pozitif
ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile kol uzunluğu arasında .55 değerinde
pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile bacak uzunluğu arasında .69
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Anaerobik güç ile reaksiyon en kısa
karar verme zamanı arasında -.37 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p>0.05).
bulunmuștur (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi ile ektomorfi arasında -.74 değerinde
negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi ile sıçrama arasında -.34
değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05).Vücut yağ yüzdesi ile esneklik
57
arasında -.48 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi ile
bacak uzunluğu arasında -.42 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Endomorfi ile ektomorfi arasında -.78 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). endomorfi ile sıçrama arasında -.40 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.05). Endomorfi ile esneklik arasında -.58 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Endomorfi ile kol uzunluğu arasında -.38 değerinde negatif ilișki
bulunmuștur (p<0.05).Endomorfi ile bacak uzunluğu arasında -.59 değerinde negatif
ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Mezomorfi ile ektomorfi arasında -.49 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Mezomorfi ile kol kuvvet arasında .43 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).Mezomorfi ile reaksiyon en kısa karar verme zamanı arasında -.43
değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p>0.05).
Ektomorfi ile kol kuvvet arasında -.58 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Ektomorfi ile esneklik arasında .54 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Ektomorfi ile bacak uzunluğu arasında .45 değerinde pozitif ilișki
Sıçrama ile bacak uzunluğu arasında .39 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Esneklik ile kol uzunluğu arasında .56 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01). Esneklik ile bacak uzunluğu arasında .49 değerinde pozitif ilișki
58
4. TARTIȘMA
Savunma ve mücadele sporu özelliği tașıyan Taekwondo'nun, uzun süreli çalıșmayla,
sporcuların fiziksel ve antropometrik karakteristiklerine olan etkileri yapılan test ve
ölçümlerle değerlendirilebilmektedir. Bu çalıșmada Taekwondo milli takım kampına
davet edilen 24 erkek ve 16 bayan ve kulüplerde yarıșan ancak milli olmayan 24
erkek ve 17 bayan sporcudan olușan 81 kișilik denek grubu yer aldı. Çalıșmanın
amacını gerçekleștirmek üzere, toplam 31 fiziksel ve antropometrik değișken ölçüldü
ve değerlendirildi.
Bireysel
özelliklerin
karșılaștırılması
sonucunda,
bireylerin
birbirleri
karșısında zayıf veya kuvvetli yönlerinin oranlarına paralel olarak, bașarı veya
bașarısızlıkları ortaya çıkar. Bu zayıf ve kuvvetli yönlerinin önceden belirlenmesi,
özellikle milli sporcuların karșılașmalarında sonucu belirleyen önemli bir faktördür
(Çankaya ve ark, 2002).
Türk Taekwondo milli takımında yarıșan erkek sporcuların araștırmada boy
ile vücut ağırlığı arasında .77 değerinde pozitif ilișki, (p<0.01). Anaerobik güç
arasında .70 değerinde pozitif ilișki, (p<0.01). Vücut yağ yüzdesi arasında .51
değerinde pozitif ilișki, (p<0.01). Endomorfi arasında .34 değerinde pozitif ilișki,
(p<0.01). Kol kuvvet arasında .33 değerinde pozitif ilișki, (p<0.05). Esneklik
arasında -.36 değerinde negatif ilișki, (p<0.05). Kol uzunluğu arasında .54 değerinde
pozitif ilișki, (p<0.01) ve bacak uzunluğu arasında .79 değerinde pozitif ilișki
Vücut ağırlığı ile anaerobik güç arasında .87 değerinde pozitif ilișki (p<0.01),
vücut yağ yüzdesi arasında .72 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), endomorfi arasında
.61 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), ektomorfi arasında -.63 değerinde negatif ilișki
(p<0.01), kol kuvvet arasında .35 değerinde pozitif ilișki (p<0.05). esneklik arasında
-.43 değerinde negatif ilișki (p<0.01), kol uzunluğu arasında .50 değerinde pozitif
ilișki (p<0.01) ve bacak uzunluğu arasında .63 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.01).
59
Anaerobik güç ile vücut yağ yüzdesi arasında .61 değerinde pozitif ilișki
(p<0.01), endomorfi arasında .54 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), ektomorfi
arasında -.51 değerinde negatif ilișki (p<0.01), sıçrama arasında .48 değerinde pozitif
ilișki (p<0.01), kol kuvveti arasında .43 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), esneklik
arasında -.36 değerinde negatif ilișki (p<0.05), kol uzunluğu arasında .39 değerinde
pozitif ilișki (p<0.01) ve bacak uzunluğu arasında .51 değerinde pozitif ilișki
(p<0.01), ektomorfi arasında -.49 değerinde negatif ilișki (p<0.01), kol kuvveti
arasında .32 değerinde pozitif ilișki (p<0.05) ve bacak uzunluğu arasında .41
değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Endomorfi ile ektomorfi arasında -.48 değerinde negatif ilișki (p<0.01) ve kol
kuvvet arasında .33 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Mezomorfi ile ektomorfi arasında -.52 değerinde negatif ilișki (p<0.01) ve
reaksiyon en kısa karar verme zamanı arasında .32 değerinde pozitif ilișki
Kol kuvvet ile kol uzunluğu arasında .34 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Esneklik ile bacak uzunluğu arasında -.36 değerinde negatif ilișki
Türk Milli takımnda yarıșan kız Taekwondocuların Araștırmada boy ile vücut
ağırlığı arasında .75 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), anaerobik güç arasında .71
değerinde pozitif ilișki (p<0.01), vücut yağ yüzdesi arasında -.37 değerinde negatif
60
ilișki (p<0.05), endomorfi arasında -.54 değerinde negatif ilișki (p<0.01), ektomorfi
arasında .43 değerinde pozitif ilișki (p<0.05), esneklik arasında .47 değerinde pozitif
ilișki (p<0.01), kol uzunluğu arasında .68 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), bacak
uzunluğu arasında .88 değerinde pozitif ilișki (p<0.01) ve reaksiyon en kısa karar
verme zamanı arasında -.40 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Vücut ağırlığı ile anaerobik güç arasında .86 değerinde pozitif ilișki (p<0.01),
mezomorfi arasında .48 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), kol kuvvet arasında .67
değerinde pozitif ilișki (p<0.01), kol uzunluğu arasında .56 değerinde pozitif ilișki
(p<0.01) bacak uzunluğu arasında .60 değerinde pozitif ilișki (p<0.01) ve reaksiyon
en kısa karar verme zamanı arasında -.40 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Anaerobik güç ile mezomorfi arasında .48 değerinde pozitif ilișki (p<0.01),
sıçrama arasında .59 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), kol kuvvet arasında .64
değerinde pozitif ilișki (p<0.01), kol uzunluğu arasında .55 değerinde pozitif ilișki
(p<0.01), bacak uzunluğu arasında .69 değerinde pozitif ilișki (p<0.01) ve reaksiyon
en kısa karar verme zamanı arasında -.37 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
(p<0.01), ektomorfi arasında -.74 değerinde negatif ilișki (p<0.01), sıçrama arasında
-.34 değerinde negatif ilișki (p<0.05), esneklik arasında -.48 değerinde negatif ilișki
(p<0.01) ve bacak uzunluğu arasında -.42 değerinde negatif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Endomorfi ile ektomorfi arasında -.78 değerinde negatif ilișki (p<0.01),
sıçrama arasında -.40 değerinde negatif ilișki (p<0.05), esneklik arasında -.58
değerinde negatif ilișki (p<0.01), kol uzunluğu arasında -.38 değerinde negatif ilișki
(p<0.05) ve bacak uzunluğu arasında -.59 değerinde negatif ilișki (p<0.01).
61
Mezomorfi ile ektomorfi arasında -.49 değerinde negatif ilișki (p<0.01) ve kol
kuvvet arasında .43 değerinde pozitif ilișki (p<0.05) ve reaksiyon en kısa karar
verme zamanı arasında -.43 değerinde negatif ilișki bulunmuștur (p<0.05).
Ektomorfi ile kol kuvvet arasında -.58 değerinde negatif ilișki (p<0.01),
esneklik arasında .54 değerinde pozitif ilișki (p<0.01) ve bacak uzunluğu arasında
.45 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Sıçrama ile bacak uzunluğu arasında .39 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur
(p<0.05).
Esneklik ile kol uzunluğu arasında .56 değerinde pozitif ilișki (p<0.01), bacak
uzunluğu arasında .49 değerinde pozitif ilișki bulunmuștur (p<0.01).
Chang ve arkadașları (2001) tarafından yapılan araștırmada Tayvan erkek
milli takıma giren Taekwondocuların spor yașı ortalama değerleri 8.6 ± 2.9 yıl milli
takıma giremeyen sporcuların spor yașı 7.6 ± 3.5 yıl ortalama değerleri olarak
bulmuștur. Koruç ve Bayar (1992) tarafından yapılan bir araștırmada, takım sporcu
ile uğrașan sporcuların genel eğitim sürelerinin bireysel olarak yapılan sporculardan
daha uzun olduğu bulunmuștur. Araștırmada Atletizm, Voleybol, Hentbol, Güreș gibi
sporlar içerisinde en düșük eğitim süresinin 10.76 ± 3.16 yıl ile Taekwondo sporu
yapanlara ait olduğu bulunmuștur. Tel (1996) tarafından yapılan araștırmada; Türk
milli takıma giren Taekwondocuların spor yașı ortalama değerleri 13.14 ± 2.41 yıl,
milli takıma giremeyen sporcuların spor yașı ortalama değerleri 9.88 ± 2.84 yıl
olarak bulunmuștur.
Araștırmada yer alan Türk Milli takım'a giren Taekwondocuların spor yașı
ortalama değerleri 9.79 ± 2.20 yıl, milli takıma giremeyen Taekwondocuların spor
yașı ortalama değerleri, 5.04 ± 2.92 yıl bulunmuștur. Bayan milli takım giren
Taekwondocuların spor yașı ortalama değerleri 10.25 ± 4.46 yıl, milli takıma
62
giremeyen sporcuların spor yașı ortalama değerlerinden 4.17 ± 2.50 yıl göreceli
olarak daha yüksektir.
Bu sonuçtan spor yașının milli takıma girmede etkili bir faktör olduğu
söyleyebiliriz. Zira Milli takıma giren sporcular, tüm gruba ve takıma giremeyenlere
göre daha yüksek düzeyde spor yașına sahiptirler.
Milli takım kampına davet edilmiș sporcuların tümü (40 kiși) Türkiye
șampiyonasında
bașarmıș
sporculardan,
erkeklerde
20
denek
uluslararası
müsabakalarda, 13 denek Avrupa șampiyonasında ve 6 denek ise dünya
șampiyonasında ilk 3 dereceye girmeyi bașarmıș sporculardan olușmuștur. Bayanlar
içerisinde 12 denek uluslararası müsabakalarda, 7 denek Avrupa șampiyonasında ve
5 denek Dünya șampiyonasında ilk 3 dereceye girmeyi bașarmıș sporculardan
olușmuștur.
Turnagöl ve arkadașları (1992) Taekwondo Milli takım sporcuların yaș
ortalamasını 20.7 ± 3.2 yıl olarak bulmuștur. Chang ve arkadașları (2001) tarafından
yapılan araștırmada Tayvan erkek milli takıma giren Taekwondocuların yaș
ortalaması 20.4 ± 1.6 yıl olarak bulmuștur. Chan ve ark. (2003) tarafından yapılan
araștırmada erkek Taekwondocuların yaș ortalaması 23.6 ± 3.8 yıl olarak ve bayan
Taekwondocuların yaș ortalama değerlerini 24.1 ± 3.8 olarak bulmuștur. Noorul ve
arkadașları (2008) tarafından yapılan araștırmalarda Malezya erkek milli takıma
giren Taekwondocuların yaș ortalaması 18.63 ± 1.92 yıl olarak ve bayan milli takıma
giren sporcuların yaș ortalaması 18.10 ± 1.37 yıl olarak bulmuștur. Çatıkkaș (2003)
tarafından yapılan araștırmada Türk milli takıma giren Taekwondocuların yaș
ortalaması 23.6 ± 2.2 yıl olarak belirtmișlerdir.
Bireysel ve sıklet sporu olan diğer bazı spor branșlılarını incelediğimizde de
Boksörlerin yaș ortalaması: 20.5 ± 2.8 yıl, Güreșçilerin yaș ortalaması: 21.6 ± 3.8 yıl,
Judocuların: 22.6 ± 2.3 yıl, Karatecilerde ise: 21.9 ± 2.7 yıl olduğu görülmektedir
(Turnagöl, 1992).
63
Araștırmada yer alan Türk Milli takımda yarıșan Taekwondocularda ise erkek
milli takım aday sporcuların yaș ortalaması 22.58 ± 2.84 yıl, erkek milli takıma
giremeyen sporcuların yaș ortalaması 18.87 ± 2.40 yıl olarak bulunmuștur. Bayan
Milli takım sporcuların yaș ortalaması 22.37 ± 4.73 yıl olarak ve bayan milli takıma
giremeyen sporcuların yaș ortalaması 18.76 ± 1.52 yıl olarak bulunmuștur.
Bu sonuçlardan bireysel ve sıklet sporu yapan sporcuların milli takım
düzeyine yükselme yaș ortalamalarının birbirine yakın olduğu anlașılmaktadır.
Çakmakçı, (2009) tarafından yapılan araștırma bulgularına göre; Taekwondo
milli takım sporcularının boy ortalaması 180.0 ± 0.07 cm ve vücut ağırlığı 70.84 ±
11.48 kg olarak bulmuștur. Chan ve arkadașları (2003) tarafından yapılan
araștırmada erkek Taekwondocuların boy ortalaması 178.0 ± 3.7 cm olarak, vücut
ağırlığı 71.6 ± 9.0 kg olarak ve bayan Taekwondocuların boy ortalaması 161.3 ± 4.9
cm olarak, vücut ağırlığı ise 58.6 ± 8.3 kg olarak bulmuștur. Chang ve arkadașları
(2001) tarafından
yapılan araștırmada Tayvan milli
takıma
giren erkek
Taekwondocuların boy ortalaması 176.2 ± 6.7 cm ve vücut ağırlığı 75.5 ± 11.5 kg
olarak, Noorul ve arkadașları (2008) tarafından yapılan araștırmalarda Malezya milli
takımına giren erkek Taekwondocuların boy ortalaması 168.65 ± 7.36 cm ve vücut
ağırlığı 68.29 ± 20.69 kg ve bayan milli takımına giren sporcuların boy ortalaması
158.22 ± 4.11 cm ve vücut ağırlığı 59.72 ± 10.03 kg olarak bulunmuștur. Çatıkkaș
(2003)
tarafından
yapılan
araștırmada
Türk
milli
takımına
giren
erkek
Taekwondocuların boy ortalamasını 179.8 ± 5.9 cm ve vücut ağırlığını 69.3 ± 9.8 kg
olarak belirtmișlerdir.
Araștırmada yer alan Türk Milli takımda yarıșan Taekwondocularda ise erkek
sporcuların boy ortalaması 181.0 ± 7.07 cm olarak ve vücut ağırlığı 71.12 ± 10.69 kg
olarak, bayan milli takıma giren sporcuların boy ortalaması 172.0 ± 6.45 cm olarak
ve vücut ağırlığı 60.31 ± 8.32 kg olarak bulunmuștur.
Vücut kompozisyonunun en önemli belirleyicisi olan vücut yağ yüzdesine
bakıldığında spor yapmayan gruplarla spor yapan gruplar arasında istatistikî olarak
anlamlı bir fark olduğu gözlenmektedir. Chang ve arkadașları (2001) tarafından
64
yapılan araștırmada Taiwan erkek milli takıma giren Taekwondocuların vücut yağ
yüzdesi ortalaması %15.29 ± 5.18 mm olarak, Noorul ve arkadașları (2008)
tarafından
yapılan
araștırmalarda
Malezya
milli
takıma
giren
erkek
Taekwondocuların vücut yağ yüzdesi ortalama %21.40 ± 6.30 mm olarak ve bayan
milli takım sporcuların vücut yağ yüzdesi ortalama %32.46 ± 3.93 olarak ve Çatıkkaș
(2003) tarafından yapılan araștırmada Türk milli takıma giren Taekwondocuların
vücut yağ yüzdesi ortalama %12.5 ± 1.8 olarak belirtmișlerdir.
Araștırmada yer alan Türk Milli takımda yarıșan erkek Taekwondocuların
vücut yağ yüzdesi ortalama %11.84 ± 1.89 olarak ve milli takıma giremeyen erkek
sporcuların yağ yüzdesi ortalama %10.51 ± 1.32 olarak bulunmuștur. Bayan milli
Taekwondocuların vücut yağ yüzdesi ortalama %11.19 ± 1.58 olarak ve milli takıma
giremeyen bayan Taekwondocuların vücut yağ yüzdesi ortalama %12.33 ± 1.30
olarak bulunmuștur.
Kazemi, (2004) olimpik Taekwondocular üzerine yaptığı araștırmada erkek
sporcuların vücut kitle indeks ortalama değeri 22.4 ± 2.3 ve bayan sporcuların vücut
kitle indeksi 20.4 ± 2.5 olarak, Çatıkkaș (2003) tarafından yapılan araștırmada Türk
milli takıma giren Taekwondocuların vücut kitle indeksi 21.4 ± 2.0 olarak
belirtilmișlerdir.
vücut kitle indeksi 21.60 ± 2.22 olarak ve milli takıma giremeyen sporcuların vücut
kitle indeksi 20.57 ± 1.80 olarak bulunmuștur. Bayan mili takımda yarıșan
Taekwondocuların vücut kitle indeksi 20.30 ± 2.09 olarak ve milli takıma giremeyen
bayan sporcuların vücut kitle indeksi ise 20.23 ± 1.27 olarak bulunmuștur.
Taekwondo sporu anaerobik güce ihtiyaç duyan spor dallarından biridir.
Anaerobik bacak gücü (patlayıcı güç) sıçrayarak vurușlarda, savunma ve saldırılarda
ve kontrataklarda Taekwondo yüksek düzeyde önem tașımaktadır (Cho, 1988).
Spor yapan gruplar ile yapmayan gruplar arasında anaerobik güç değerlerinde
anlamlı bir farkın olduğu vurgulanmıștır (Arsalan, 1989). Polat ve arkadașları
(2003)’ tespit ettikleri Genç erkek Taekwondo milli takımı anaerobik güç
65
değerlerinin 95.26 ± 17.08 kgm/sn olarak ve büyük erkek Taekwondo milli takımı
anaerobik güç değerleri 109.22 ± 19.98 kgm/sn bulmuștur. Savaș ve uğraș (2004)
tarafından yapılan araștırmada boks yapan sporcuların anaerobik güç değerlerini
113.35 ± 22.29 kgm/sn olarak, Taekwondocuların anaerobik güç değerlerini 121.40
± 17.56 kgm/sn olarak ve karate yapan sporcuların anaerobik güç değerleri ise
116.00 ± 25.39 kgm/sn olarak bulmuștur.
Anaerobik gücün bazı branșlardaki değerleri Yamaner (1990) tarafından
yapılan araștırmada futbolcularda anaerobik güç değerleri 131.18 ± 7.33 kgm /sn
olarak, Özder ve Günay (1994) tarafından yapılan araștırmada basketbolcularda
anaerobik güç değerleri 140.51 kgm /sn ve hentbolcularda 130.1 kgm /sn olarak
bulunmuștur.
Tel (1996) yaptığı araștırmada Türk milli takım Taekwondocuların anaerobik
güç ortalama değerleri 133.81 ± 9.72 kgm/sn olarak bulmuștur.
anaerobik güç ortalama değerleri ise 97.47 ± 10.50 kgm/sn olarak, mili takıma
giremeyen erkek Taekwondocuların anaerobik güç ortalama değerleri 80.95 ± 11.31
kgm/sn olarak bulunmuștur. Bayan mili takımda yarıșan Taekwondocuların
anaerobik güç ortalama değerleri 69.66 ± 10.50 kgm/sn olarak ve milli takıma
giremeyen bayan sporcuların anaerobik güç değerleri 60.01 ± 8.04 kgm/sn olarak
bulunmuștur. Her iki cinsiyette de milli takıma giren sporcular ile giremeyen
sporcuların anaerobik güç değerleri arasında anlamlı fark bulunmuștur.
Bu bulgular ıșığında Taekwondo branșında bașarılı olabilmek için anaerobik
kapasitenin gelișmiș olması ve Taekwondo da anaerobik kapasitelerin antrenmanla
geliștirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Hareket genișliği yüksek olan sporcunun, hareket kabiliyetinkinde yüksek
olacağından spordaki performansı, direnci ve verimliliğinde artacaktır. Esnekliği
yüksek olan sporcuların sakatlanma risklerde düșüktür (Arslan, 1989).
66
Noorul ve arkadașları (2008) tarafından yapılan araștırmalarda Malezya
milli takıma giren erkek Taekwondocuların esneklik değerleri 31.99 ± 6.17 cm.
olarak ve bayan milli takım sporcuların esneklik değerleri 35.75 ± 4.15 cm. olarak,
Yamaner (1990) tarafından yapılan çalıșmada milli Taekwondocularda esneklik
32.00 ± 5.06 cm. olarak bulmuștur. Heller ve arkadașları (1998) erkek elit
Taekwandocularda esneklik değerlerini 36.9 ± 4.5 cm olarak, Kutlu ve arkadașları,
(1996) erkek Taekwondocular üzerinde yapmıș olduğu çalıșmada esneklik
değerlerini 34.44 ± 5.31 cm. olarak, Miguel ve arkadașları, (1998) elit erkek
Taekwondocular üzerinde yapmıș olduğu araștırmada, esneklik değerini 36.0 ± 9.1
cm, olarak ve Tel (1996) Türk milli takım Taekwondocuların üzerinde yaptığı
araștırmada esneklik değerini 34.44 ± 5.31 cm. olarak belirlemișlerdir.
esneklik ortalama değerleri 27.31 ± 8.10 cm. olarak, milli takıma giremeyen erkek
Taekwondocuların esneklik değerleri 26.62 ± 4.67 cm. olarak bulunmuștur. Bayan
mili takımda yarıșan Taekwondocuların esneklik değerleri 30.63 ± 5.17 cm. olarak,
milli takıma giremeyen bayan sporcuların esneklik değerleri ise 26.59 ± 4.99 cm.
olarak bulunmuștur. Türkiye’de Taekwondo sporuyla uğrașan milli ve milli
olmayan sporcuların esneklik değerlerinin literatürle karșılaștırıldığında düșük
olduğu görülmektedir, esneklik çalıșmalarına daha fazla yer verilmesi önerilebilir.
Tüm spor branșlarında, özellikle ikili mücadele gerektiren sporlarda kuvvet
bașarı için önemli bir faktördür. Yapılan araștırmalarda spor yapan gruplar ile
yapmayan gruplar arasındaki pençe, bacak ve sırt kuvveti değerlerinde istatiksel bir
fark olduğu görülmüștür (Yaman, 1994).
Kutlu ve arkadașları, (1996) tarafından erkek Taekwondocular üzerinde
yapmıș olduğu araștırmada pençe kuvvetlerini sağ el için 47.30 ± 5.84 kg, sol el
için 46.17 ± 5.66 kg olarak bulmuștur. Hazar ve arkadașları (1992) tarafından elit
düzeydeki güreșçiler üzerinde yapılan çalıșmalarda sağ el için 48.47 ± 5.46 kg, sol
el için 46.41 ± 5.34 kg, olarak, Yamaner (1990) tarafından futbolculara yapılan
çalıșmada sağ el için 39.11 ± 6.81 kg, sol el için 42.94 ± 8.85 kg olarak, Ziyagil ve
67
arkadașları (1995) tarafından güreșçilerde yapılan çalıșmalarda sağ el için 46.78 ±
7.27 kg, sol el içinde 46 ± 7.27 kg, sırt kuvveti içinde 157.17 ± 37.01 kg olarak
bulunmuștur. Tel (1996) tarafından yapılan araștırmada Türk milli takıma giren
Taekwondocuların pençe kuvveti ortalama değerleri; sağ el için 47.30 ± 5.84 kg,
sol el 46.57 ± 5.16 kg, bacak kuvveti ortalama değerleri 151.46 ± 25.31 kg ve sırt
kuvveti ortalama değerleri 151.46 ± 23.71 kg olarak bulunmuștur.
kol kuvvet ortalama değerleri 52.20 ± 13.32 kg olarak, milli takıma giremeyen
erkek Taekwondocuların kol kuvvet ortalama değerleri 42.54 ± 12.45 kg olarak
bulunmuștur. Bayan milli takımda yarıșan sporcuların kol kuvvet ortalama
değerleri 27.25 ± 9.96 kg olarak ve bayan milli takıma giremeyen bayan
Taekwondocuların kol kuvvet ortalama değerleri 26.47 ± 5.06 kg olarak
bulunmuștur.
Alibaz ve ark (2006) tarafından yapıldığı çalıșmada Taekwondocuların
dikey sıçrama değerlerinde (p<0.01) anlamlılık düzeyinde fark bulunmuștur. Polat
ve ark (2003)’ genç erkek Taekwondo milli takım sporcularının dikey sıçrama
ortalama değerlerini 50.46 ± 5.02 cm olarak bulmuștur.
dikey sıçrama değerleri 39.00 ± 5.54 cm. olarak ve milli takıma giremeyen erkek
Taekwondocular ise 32.66 ± 4.84 cm. olarak bulunmuștur. Bayan mili takımda
yarıșan Taekwondocuların dikey sıçrama değerleri 27.50 ± 3.65 cm. olarak ve
bayan milli takıma giremeyen sporcuların dikey sıçrama değerleri ise 25.05 ± 4.95
cm. olarak bulunmuștur. Anaerobik güç değerlerinin Taekwondo performansındaki
önemi düșünüldüğünde daha bașarılı Taekwondocuların sıçrama değerlerinin daha
yüksek olması beklenen bir sonuçtur.
Somatotip; vücudun morfolojik yapısının tanımlanmasıdır. Kaslılık, yağlılık
ve incelik (zayıflık) ilișkilerinin bilimsel yöntemlerle belirlenmesidir (Tamer, 2000).
68
Chan ve arkadașları (2003) tarafından yapılan araștırmada erkek
Taekwondocuların somatotip değerleri: endomorfi 4.2 ± 1.1, mezomorfi 4.7 ± 1.0,
ektomorfi 2.9 ± 1.0 olarak ve bayan Taekwondocuların somatotip değerleri:
endomorfi 6.3 ± 1.5, mezomorfi 4.2 ± 1.0, ektomorfi 2.0 ± 1.0 olarak bulmuștur.
Olds ve Kang (2000) tarafından kulüp düzeyi erkek Taekwondocularda yapılan
araștırmada somatotip değerleri endomorfi, mezomorfi, ektomorfi için sırasıyla 2.5
– 4.9 – 2.7 olarak ve bölge düzeyi Taekwondocularda 2.2 – 4.5 – 2.2 olarak ve elit
Taekwondocularda 1.4 – 4.1 – 2.0 olarak bulmuștur. Pieter (1991 ) tarafından elit
düzeyde erkek Taekwondocularda yapılan araștırmada endomorfi, mezomorfi,
ektomorfi değerleri 1.74 – 4.68 – 3.02 olarak ve elit düzeyde bayan
Taekwondocuların somatotip değerleri 2.47 – 3.08 – 3.47 olarak bulunmuștur.
Taaffe ve Pieter (1990) elit düzey erkek Taekwondocularda somatotip değerleri
endomorfi, mezomorfi ve ektomorfi için sırasıyla 1.65 – 4.53 – 3.59 ve bayan elit
düzeyde Taekwondocularda 2.08 – 3.23 – 3.98 olarak saptamıșlardır. Song ve
arkadașları (1997) bayan Taekwondocuların somatotip değerlerini 5.0 – 4.1 – 2.5
olarak bulmuștur. Frıtzsche ve Raschka (2007) tarafından elit düzey erkek
karatecilerde somatotip değerleri sırasıyla 2.0 – 3.7 – 2.7 olarak ve elit düzey bayan
karate cilerde 3.4 – 2.4 – 2.4 olarak bulmuștur. Fritzsche (2006) erkek elit düzeyde
karatecilerde somatotip değerleri 2.3 – 4.9 – 2.9 olarak ve bayan elit karatecilerde
3.6 – 4.5 – 2.7 olarak tespit etmiștir. Giampietro ve arkadașları (2003) elit düzeyde
erkek karatecilerde somatotip değerleri 2.1 – 3.5 – 3.1 ve kulüp düzeyi erkek
karatecilerde somatotip değerleri 2.6 – 4.2 – 2.7 olarak bulmuștur. Osborne (1992),
basketbolcular üzerinde yaptığı çalıșmada endomorfi oranını 3.6, mezomorfi
oranını 4.2 ektomorfi oranını 3.2 olarak bulmuștur. Özer (1992), cimnastikçilerde
yaptığı çalıșmada endomorfi oranını 4.81, ektomorfi oranını 3.07 mezomorfi
oranını 4.81 olarak bulmuștur. Barıș ve arkadașlarının (2002), yaptıkları çalıșmada,
Türk erkek voleybol milli takımının somatotip değerleri 1.97 ± 0.52 – 2.06 ± 0.84
– 3.96 ± 0.96 olarak bulmuștur. Testler sonucunda elde ettiğimiz bulgulara benzer
șekilde literatürde de elit düzey erkek taekwondocularla daha alt düzey
taekwondocular arasında mezomorfi bakımdan anlamlı fark gözlenmediği
görülmektedir.
69
Araștırmada yer alan Türk Taekwondo Milli takımda yarıșan erkek
sporcuların somatotip (endomorfi-mezomorfi-ektomorfi) değerleri 2.58 ± 0.70 –
2.63 ± 1.48 – 3.51 ± 0.98 olarak ve milli takıma giremeyen erkek sporcuların
somatotip değerleri 1.96 ± 0.55 – 3.59 ± 1.11 – 3.75 ± 0.95 olarak bulunmuștur.
Bayan milli takımda yarıșan sporcuların somatotip değerleri 2.40 ± 0.86 – 5.08 ±
1.25 – 3.63 ± 1.14 olarak ve bayan milli takıma giremeyen sporcuların somatotip
değerleri ise 3.15 ± 0.72 – 3.43 ± 1.10 – 3.12 ± 0.87 olarak bulunmuștur.
Bayan milli Taekwondocuların milli olmayanlar göre anlamlı derecede daha
fazla kassal (mezomorfik) ve daha az yağlı (endomorfik) vücut yapısında olduğu
görülmektedir. Erkek sporcular için ise tam tersi bir durum söz konusudur. Bu
bulgulara göre Taekwondo sporunda mezomorfik vücut yapısına sahip olmanın
erkeklere kıyasla bayanlar için daha önemli ve bașarıda etkili olduğu düșünülebilir.
Reaksiyon Zamanı, uyarının bașlama zamanı ile tepkinin bașladığı zaman
aralığında geçen süre olarak tanımlanabilir (Tamer, 1995). Özellikle boks gibi ani
hareketlerin yapıldığı sportif branșlarda reaksiyon zamanı çok önemlidir. Aydaș
(2000) yılında 3 farklı boks grubuyla yapmıș olduğu araștırmada, birinci grup boks
millî takımının görsel reaksiyon zamanını 0.307 sn, ișitsel reaksiyon zamanını 0.282
sn olarak bulmuștur. İkinci grup Jandarma Gücü boks takımının görsel reaksiyon
zamanını 0.373 sn, ișitsel reaksiyon zamanını 0.302 sn, üçüncü grup Bilkent
Üniversitesi boks takımının görsel reaksiyon zamanını 0.368 sn, ișitsel reaksiyon
zamanını ise 0.330 sn olarak bulmuștur (Aydaș, 2000).
Heller ve ark, (1998) 11 erkek elit tekvandocunun (yaș=20.9 ±2.2 yıl) sese
karșı reaksiyon zamanı değerlerini 1960 ± 16.4 ms, olarak bulmuștur.
Karate gibi fiziksel sakatlıklar tehdidiyle sık sık karșılașılan fiziksel temas
sporlarında, sporcu çabuk reaksiyon göstermek zorundadır. Tecrübeli sporcular,
görsel olarak aldıkları bilgileri kullanarak gelecek olan hareketi tahmin etmekte ve o
anki durumdan kaynaklanan olasılıklara ait bilgileri kullanarak daha çabuk ve kolay
karar vermektedirler (Heller ve ark, 1998).
70
Araștırmada yer alan Türk Taekwondo Milli takımında yarıșan erkek
sporcuların reaksiyon değerleri ortalama karar verme zamanı 1.69 ± 0.12 – en kısa
karar verme zamanı 1.22 ± 0.77 – en uzun karar verme zamanı 3.26 ± 1.55 olarak
bulunmuștur. Milli takıma giremeyen Taekwondocuların reaksiyon değerleri ise
ortalama karar verme zamanı 1.71 ± 0.20 – en kısa karar verme zamanı 0.77 ± 0.64
ve en uzun karar verme zamanı 3.56 ± 2.80 olarak bulunmuștur. Bayan milli takımda
yarıșan sporcuların reaksiyon değerleri, ortalama karar verme zamanı 1.85 ± 0.20 –
en kısa karar verme zamanı 1.40 ± 0.41 – en uzun karar verme zamanı 2.86 ± 1.14
olarak ve milli takıma giremeyen bayan Taekwondocuların reaksiyon değerleri,
ortalama karar verme zamanı 1.80 ± 0.22 – en kısa karar verme zamanı 0.73 ± 0.71
ve en uzun karar verme zamanı 3.27 ± 0.82 olarak bulunmuștur.
71
5. SONUÇ VE ÖNERİLER
Türk Taekwondo milli takım sporcuların fiziksel ve antropometrik özelliklerini ve bu
özelliklerini Taekwondo performansıyla ilișkisini incelemek amacı ile yaș,
antrenman yașı, boy uzunluğu, oturma boyu, vücut ağırlığı, vücut yağ yüzdesi
ölçümleri yanında anaerobik güç, uzunluk ölçümleri, çap ölçümü, dikey sıçrama
testi, kol kuvvet, esneklik ve reaksiyon testi ölçümleri alınmıștır. Araștırma
gurubunun somatotip özelliklerinin belirlenmesinde Heath-Carter metodu, vücut yağ
yüzdesinin hesaplanmasında ise Yuhasz formülü kullanılmıștır.
Türk Milli takım'a giren Taekwondocuların spor yașı ortalama değerleri 9.79
± 2.20 yıl, milli takıma giremeyen Taekwondocuların spor yașı ortalama değerleri,
5.04 ± 2.92 yıl bulunmuștur. Bayan milli takım giren Taekwondocuların spor yașı
ortalama değerleri 10.25 ± 4.46 yıl, milli takıma giremeyen sporcuların spor yașı
ortalama değerlerinden 4.17 ± 2.50 yıl göreceli olarak daha yüksektir.
Türkiye’de Taekwondo sporuyla uğrașan milli ve milli olmayan sporcuların
esneklik değerlerinin literatürle karșılaștırıldığında düșük olduğu görülmektedir,
esneklik çalıșmalarına daha fazla yer verilmesi önerilebilir.
Bayan Taekwondocular için mezomorfik vücut yapısına sahip olmak daha
fazla önem kazandığı görülürken erkeklerde mezomorfinin öneminin daha az olduğu
görülmektedir. Aynı durum endomorfi ve vücut yağ yüzdesi içinde gereklidir. Buna
göre erkek ve bayan sporcuların Taekwondo için seçimi ve yönlendirilmesinde
özellikle vücut kompozisyonu bakımından birbirlerinden farklı yaklașımlar
sergilenmesi gerekebilir. Ancak daha kesin sonuçlar alabilmek için ölçüm yapılan ve
karșılaștırılan Taekwondocuların sıkletlerinin tam olarak aynı olması ve eșit
sayılarda olması faydalı olacaktır.
72
Milli olan Taekwondocuların milli olmayanlara göre anaerobik güç, kol
kuvveti, boy anlamında daha üstün oldukları düșünüldüğünde Taekwondo sporu için
sporcu seçiminde bu faktörlere dikkat edilmesi ve sporcu gelișim süreci içerisinde bu
parametrelerin doğru șekilde antrene edilmesinin önemi ortaya çıkmaktadır.
73
ÖZET
Milli Olan ve Olmayan Taekwondocuların Bazı Fiziksel Özelliklerinin
İncelenmesi
Araștırma, Türk Taekwondo milli takımında yer alan ve çoğu defalarca
Avrupa ve Dünya șampiyonalarında dereceye girmiș elit düzeydeki 24 erkek ve 16
bayan olmak üzere ve milli takıma giremeyen 24 erkek ve 17 bayan sporcu üzerinde
yürütüldü. Toplam 81 denek araștırmaya katıldı. Milli takıma giren ve giremeyen
Taekwondocuların test değerleri karșılaștırıldı.
Araștırma sırasında, toplam 31 fiziksel ve antropometrik değișken ölçülerek
analiz edildi. Milli ve milli olmayan sporculardan elde edilen bulguların
karșılaștırılmasında bağımsız gruplarda " t " testi ve antropometrik özellikler ve
fiziksel parametreler arasındaki istatistiksel ilișkinin belirlenmesinde Pearson
korelasyon analizi istatistikleri kullanıldı. Sonuçların analizinde anlamlılık düzeyi
p<0.05 olarak kabul edildi.
Sonuç olarak; erkek milli Taekwondocuların yaș ortalaması 22.58 ± 2.84,
spor yașı ortalama değerleri 9.79 ± 2.20, vücut ağırlığı ortalaması 71.12 kg ± 10.69,
boy ortalaması 181.0 cm ± 7.07, vücut yağ yüzdesi ortalaması % 11.84 ± 1.89,
endomorfi ortalama değerleri 2.58 ± 0.70, mezomorfi ortalama değerleri 2.63 ± 1.48,
ektomorfi ortalama değerleri 3.51 ± 0.98, sıçrama ortalama 39.0 cm± 5.54, kol
kuvvet ortalama 55.20 kg ± 13.32, esneklik ortalama 27.31 cm ± 8.10, anaerobik güç
ortalama değerleri 97.47 ± 13.00 kgm/sn, reaksiyon en kısa karar verme zamanı
ortalama değeri 1.69 ± 0.12 olarak bulunmuștur.
Bayan milli Taekwondocuların yaș ortalaması 22.37 ± 4.73 yıl, spor yașı
ortalama değerleri 10.25 ± 4.46, vücut ağırlığı ortalaması 60.31 kg ± 8.32, boy
ortalaması 172.0 cm ± 6.45, vücut yağ yüzdesi ortalaması % 11.19 ± 1.58,
endomorfi ortalama değerleri 2.40 ± 0.86, mezomorfi ortalama değerleri 5.08 ± 1.25,
ektomorfi ortalama değerleri 3.63 ± 1.14, sıçrama ortalama 27.50 cm± 3.65, kol
kuvvet ortalama 27.25 kg ± 9.96, esneklik ortalama 30.63 cm ± 5.17, anaerobik güç
ortalama değerleri 69.66 ± 10.50kgm/sn, reaksiyon ortalama karar verme zamanı
değeri 1.84 ± 0.20 sn olarak bulunmuștur.
Taekwondo milli takım sporcularının elde edilen değerleri, milli takıma
giremeyen ve spor yapmayanlara ait bazı araștırma bulgularından yüksek
bulunmuștur. Taekwondocu'lara ait ölçülen özellikler; bazı bireysel mücadele
gerektiren spor dallarındaki sporculara ait değerlerle benzerlikler göstermektedir.
Milli takıma giren sporcular ile giremeyen sporcular arasında yaș, spor yașı,
boy, vücut yağ yüzdesi, endomorfi, mezomorfi, anaerobik güç ve kol kuvveti
değerlerinde istatistikî olarak anlamlı farklılıklar bulunmuștur.
Sonuç olarak, milli olan Taekwondocuların milli olmayanlara göre anaerobik
güç, kol kuvveti, boy anlamında daha üstün oldukları düșünüldüğünde Taekwondo
sporu için sporcu seçiminde bu faktörlere dikkat edilmesi ve sporcu gelișim süreci
içerisinde bu parametrelerin doğru șekilde antrene edilmesinin önemi ortaya
çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler
: Taekwondo, Antropometri, Fiziksel özellikler,
74
SUMMARY
The Analysıs Of Some Physical Characteristics Of National Or Non-National
Taekwondo Athletes
The research has been carried out with 24 men and 16 women successful Turkish
National Team taekwondo athletes who have had degrees in European and World
Championships several times, and 24 male and 17 female ordinary athletes who have
not been in National Teams. 81 subjects have taken part in this research. The test
results of athletes who are in National Teams and who are not have been compared.
In the research, totally 31 physical and anthropometric variables have been
analysed by testing. In comparing the data obtaining from the athletes who were and
were not in National Teams in free groups ,'t' test; and as for determining the
statistical relations between the anthropometric and physical charasterictics, Pearson
Correlation Analyse statistics has been used. In analysing the results, the signifance
level has been accepted as p<0.05
The results of the research for the male national team taekwondo athletes are
as follows: average age is 22.58 ± 2.84;average sports age is 9.79 ± 2.20;average
body fat is 71.12 kg ± 10.69;average height is 181.0 cm. ± 7.07;average percentage
of body fat is %11.84 ± 1.89;average endomorphy value is 2.58 ± 0.70;average
mezomorphy value is 2.63 ± 1.48;average ectomorphy value is 3.51 ± 0.98;average
jupm height is 39.0 cm. ± 5.54;average arm strength is 55.20 kg ± 13.32;average
flexibility is 27.31 cm. ± 8.10;average anaerobic power value is 97.47 ± 13.00
kgm/s;average value of deciding the shortest time of reaction is 1.69 ± 0.12.
The results of the research for the female taekwondo athletes are as follows:
average age is 22.37 ± 4.73 years; average sports age is 10.25 ± 4.46;average body
fat is 60.31 kg ± 8.32;average height ia 172.0 cm. ± 6.45;average percentage of body
fat is %11.19 ± 1.58;average endomorphy value is 2.40 ± 0.86;average mezomorphy
value is 5.08 ± 1.25;average ectomorphy value is 3.63 ± 1.14;average jump height is
27.50 cm. ± 3.65;average arm strength is 27.25 kg ± 9.96;average flexibility is 30.63
cm. ± 5.17;average anaerobic power value is 69.66 ± 10.50 kgm/s;average value of
deciding the shortest time of reaction is 1.84 ± 0.20 s.
The values of the athletes who are in the Taekwondo National Teams have
been found higher than those who are not and who do not do any sports. There have
been seen similarities between the values of taekwondo athletes and the other
different individual fighting sports athletes.
There have been found statistically significant differences between the
taekwondo athletes who are in national teams and who are not as for their age, sports
age, height, percentage of body fat, endomorphy, mezomorphy, anaerobic power,
and
arm
strengh.
As a result; since the National Team Taekwondo athletes are thought to be
superior to the taekwondo athletes who are not in National Teams as for their
anaerobic power, arm strength and height, while choosing athletes for the taekwondo
sport, these characterictics should be taken into consideration; and, in the process of
training and improvement of the athletes these characterictics should be trained
carefully and effectively.
Keywords: Taekwondo, Anthropometry, physical properties
75
KAYNAKLAR
ABDOSSALEH, Z. AZADEH, G. GORBANI, M.(2008). Facta Universitatis Series: Physical
Education and Sport Vol. 6, No 1, , pp. 21 – 29
AÇIKADA. C. ERGEN. E. (1990). Kuvvetin Fizyololojisi. Bilim ve spor, Bürotek Ofest
Matbaacılık, Ankara.
AÇIKADA, C. ERGEN, E. ALPAR, R. SARPYENER, K. (1991). Erkek Sporcularda vücut
Kompozisyonu özelliklerinin incelenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 2.1–25.
AÇIKADA, C. CİNEMRE, A. KORUÇ, C. HAZAR, T. ASÇI, A. ALPAR, R. ÖZÇALDIRAN, B.
(2001)Yıldız ve Genç Elit Sutopu Oyuncularının Performans Kriterlerinin Değerlendirilmesi.
SBD, 12 (3), 3–18, Ankara.
AMUSA, L. ONYEWADDUME, I. (2001). Anthropometry, body composition and somatotypes of
Botswana national Karate players: A descriptive study. Acta Kines Univ Tart. v. 6, p. 7–14
AKGÜN, N. (1993). Egzersiz Fizyolojisi, 4. Baskı, İzmir: Ege Üniversitesi, Matbaası, 2, 258–260
AMERİCAN COLLEGE OF SPORTS MEDİCİNE (2002) Progression models in resistance training
for healthy adults. Med. Sci. Sports Exerc 34(2): 364–380.
AZİZ, A. R. TAN, B. THE, K, C. (2002). Physiological Responses During Matches and Profile of
Elite Pencak Silat Exponents, Journal of Sports Science and Medicine, 1,147–155.
ARSLAN C.,(1989) Fırat Üniversitesinde Spor Yapan ve Yapmayan Erkek Öğrencilerin Seçilmiș
Bazı Fizyolojik Özelliklerinin Ölçümü ve karșılaștırılması, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri
Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara
AIWA, N. PIETER, W.(2007). Sexual dimorphism in body composition indices in adolescent martial
arts athletes. Brazilian Journal of Biomotricity, v. 1, n. 3, p.56–64.
BALE, P. : Anthropometric body composition and performance variables of young elite female
basketball players. The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, Vol:31, No:2, 173–177.
BARIȘ L. MÜNİROĞLU, S., ÇORUH E., SUNAY H. (2002). Türk Erkek Voleybol Milli Takımının
Somatotip Özelliklerinin İncelenmesi, VII. Uluslar Arası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya.
BERNHARD, V. JUNG K. (1998) Sport anthropologie s: 1- 33, 59- 65
BEİS, K., TSAKLİS, P., PİETER, W. and ABATZİDES, G. (2001). Taekwondo competition injuries
in Greek young and adult athletes. European Journal of Sports Traumatology and Related
Research 23, 130–136.
BAĞIRGAN T.(1990) ; Kuvvet Antrenman; H.Ü. Spor Bilim. Tek. Bölümü Spor BilimleriBülteni,
BOMPA, T.O.(1998); Antrenman Kuramı ve Yöntemi; Bağırgan Yayınevi, Ankara.
BICKLEY, L.F. and SZILAGYI, P.G. (2003) Bates’ Guide to Physical Examination and History
Taking. 8th edition. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. 59–62.
BİEERİR, R. B. (1996) Trauma epidemiology in the Martial Arts, The result of an eighteen-year
international survey. The American Journal of Sports Medicine 24, S–72–79.
BOUHLEL, E. JOUINI, A. GMADA, N. NEFZI, A. BEN ABDALLAH, K. TABKA, Z. (2006)
76
Heart rate and blood lactate responses during taekwondo training and competition. Sci et
Sport, v. 21, n. 5, p. 285–290.
ÇAKMAKÇI, E (2009). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi Cilt 3, Sayı 1.
ÇATIKKAȘ, F. (2003). Elit Taekwondocularda Müsabaka Puan Etkileri İle Kan Laktat İlișkisinin
İncelenmesi. Y. Lisans, Tezi, Ege Üniversitesi. Sağlık Bilimleri. Enst. İzmir.
CETIN, C. KARATOSUN, H. BAYDAR, M. L. COSARCAN, K. A.(2005) Regressionequation to
predict true maximal oxygen consumption of taekwondo athletes using a field test. Saudi
Med J, v. 26, n. 5, p. 848–850,
ÇİMEN, O. CİCİOĞLU, I. GÜNAY M.(1997) Erkek ve Bayan Türk Genç Milli Masa Tenisçilerin
Fiziksel ve Fizyolojik Profilleri. Bed. Egt. Spor Bil. Der. Cilt 2, Sayı 4, S 7–12, Ankara.
CHAN, K. PIETER, W.(1999) Aerobic and anaerobic endurance in recreational taekwondo athletes,
II International Conference on Martial Arts, University of Salford, Salford, UK, June 24.
CHAN, K. PIETER, W. MOLONEY, K.(2003) Kinanthropometric profile of recreational taekwondo
athletes. Biology of Sport, v. 20, n. 3, p. 175–179.
CHANG, G. PENG, H. TANG, W and CHEN, J. (2001). The anthropometric Profile of Taiwanese
male Taekwondo players Journal of Biomechanics, Volume 40, Issue null, Pages S641-S641
CHO, J.W. (1988). A study on the physical performance in children, WTF Taekwondo (Seoul-Korea),
8(4), 34–39.
CHUANG, T.Y. and LİEU, D.K. (1992) A parametric study of the thoracic injury potential of basic
Taekwondo kicks. Journal of Biomechanical Engineering 114: 346–51.
CLAESSENS, A.L., LEFEVRE, J., BEUNEN, G. and MALINA, R.M. (1999) The contribution of
anthropometric characteristics to performance scores in elite female gymnasts. Journal of
Sports Medicine and Physical Fitness 39: 355–360.
CLAESSENS, A. BEUNEN, G. LEFEVRE, J. MERTENS, G. WELLENS, R. (1986) Body structure,
somatotype and motor fitness of top-class Belgian judoists and karateka. A comparative
study. In: Reilly, T. Watkins, J. Borms, J.Kinanthropometry III. London: E. Spon, p. 53–57.
FRITZSCHE, J. (2006) Sportanthropologische Untersuchungen zur Konstitutionstypologie von
Kampfkünstlern der Sportart Karat (Elitekarateka). Unpublished Ph.D. thesis, Frankfurt am
Main: Johann Wolfgang Goethe Universität.
FRITZSCHE, J. RASCHKA, C. (2007) Sportanthropologische Untersuchungen zur
Konstitutionstypologie von Elitekarateka. Anthropol Anz. V. 65, n. 3, p. 1–13.
FOX, E.L. at ol (1988). The Physicological Basis of Physical Education and Athleticts Fourth Edition,
Collage Publishing, USA.
DOĞAN, A.A. (1994). Esneklik Çalıșmalarının Bilimsel Temelleri, Trabzon, s: 2, 4, 21, 46.
DÖNMEZ, B. (1989). MTA ve Șeker Spor Serbest Takım Güreșçilerin Seçilmiș Bazı Fizyolojik
Özelliklerinin Ölçümü ve Karșılaștırılması, Y. Lisans Tezi, Ankara.
DRONBIC, F. NUNEZ, M. RİERA, J. (1995). Profile de condition fascia del equipo national de
Taekwondo. In 8th FIMS European Sports Medicine Congress. Granada, Spain.
GAO, B. ZHAO, Q. and LIU, B. (1998) Measurement and evaluation on body composition and
77
figure of taekwondo athlete. Journal of Xi'an Institute of physical Education, 15: 29–33. (In
Chinese)
GAO, B.H. (2001). Research on the somatotype features of Chinese elite male taekwondo athletes.
Sport Science, 21: 58–61.
GEORG, M. (1993). Taekwondo a Key For Success. WTF Dergisi, No:46, Korea, s: 35.
GIAMPIETRO, M. PUJIA, A. BERTINI, I. (2003) Anthropometric features and body composition
of young athletes practicing karate at a high and medium competitive level. Acta Diabetol. v.
40,p.S145-S148.
GIL, K. (1978). Taekwondo. Niedriehsen, s: 9–19.
GREEN H.J. (1970). Laboratory Manual on The Prenciples of Measuremenin Human Performance,
Universty of Waterloo, Canada.
GÜNAY, M. EROL, A.E. SAVAȘ, S. (1994) Futbolculardaki Kuvvet, Esneklik, Çabukluk ve
Anaerobik Gücün Boy, Vücut Ağırlığı ve Bazı Antropometrik Parametreler İle İlișkisi. Spor
Bilimleri Dergisi, c: 5, s: 4 Ankara, s: 3 – 11.
HELLER, J. PERİC, T. DLOUHA, R. KOHLİKOV, A E. MELİCHNA, J. & NOVAKVA, H. (1998).
Physiological profiles of male and female taekwondo (ITF) black belts. Journal of Sports
Science, 16: 243–249.
HYO J.L. (1992) Antrenör Eğitimi ve Seminer Notları, Ankara.
KAZEMI M, PIETER W. (2004). Injuries at a Canadian National Taekwondo Championships: a
prospective study. BMC Musculoskeletal Disorders. 5.22.
JAE O. KOH AND E. JANE WATKINSON (2002) Crossing Boundaries – an interdisciplinary
journal VOL 1, No 3.
KAZEMI M, WAALEN J, MORGAN C, WHITE AR.(2006). A profile of Olympic Taekwondo
competitors. J Sports Sci Med. 2006; CSSI:114–121.
KİM, C.K. (1975) Taekwondo. Ankara s:11 – 13.
KİM, J.R. (1986) Taekwondo, Seo Lim Publishing Company, c: 1, Seoul – Korea, S:23 – 33.
KÖKNEL, Ö. (1978) Gençlik ve Spor. Sağlık ve Yașam Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 16, s: 33 – 35.
KUTLU, M. Tel, M. Ağaoğlu S.A. Onay, M. Aydost, L.(1996). Türk Tekvando Millî Takım Düzeyi
Sporcularının Fiziksel ve Fizyolojik Profilleri, H.Ü. IV. Spor Bilimleri Kongresi Bildiri
Özetleri, s. 66, 1–3 Kasım.
LOKMAN, K. (1998). Taekwondo İz Bırakanlar. Ulus Basımevi, Ankara
LEE K, M. (1993) Phillosophy of Marterial Art Nested in Belt of Taekwondo Uniform. World
Taekwondo Fedretion, Seoul – Korea, No: 49.
MAN, K.B. (1987) Practical Taekwondo. Sunlight Publishıng Ltd. Hong Kong, s: 14 – 17.
MEDBO, J.I. (1980). Effect of Traning of the Anaerobik Capacits. Med. Sci. Sport Exesc, v:22, no:
4, p: 501 – 509.
MELHIM, A.E, (2001). Aerobic and Anaerobic Power Responses to the Practise of Taekwon do,
British Journal of Sports Medicine. 35,4; Academic Research Library pg.231.
NUMMELA, A. RUSKO, H. (1995). Time Course of Anaerobic and Aerobic Energy Expenditive
During Short – Term Exhaustıve Run in Athletes, Int J Sports Med, 16: 522–528.
78
OLDS, T. KANG, S. J. (2000) Anthropometric characteristics of adult male Korean taekwondo
players. The 1st Olympic Taekwondo Scientific Congress Proceedings, Seoul, Korea, p.69–75.
OSBORNE, G. WOLFE, L.A. BURGGRAF G.W. NORNMAN R. Genç Erkeklerde Kardiak
Boyutlar Antropometrik Karakterler ve Maksimal Aerobik Güç Arasındaki İlișkiler.
International Journal of Sports Medicine, 13: 219–224.
ÖZER, K. (1993). Antropometri Sporda Morfolojik Planlama, Kazancı Matbaacılık A.Ș. İstanbul,
ÖZDER A, GÜLTEKİN T, KOCA B,(2003). Elit Erkek Sporcularda Vücut Oranlarının
Karșılaștırılması. Spormetre Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,
Ankara. (1-1s63)
PAK, Y.P. (1993). Benefits of Taekwondo in Everday Life, WTF No:49, Seoul – Korea, s: 29.
PIETER W, KAZEMI M.(2007) Competition injuries in young Canadian Taekwondo athletes. The 1st
International Symposium for Taekwondo Studies; 2007 May 16.17; Beijing, China. p. 197–206
POLAT Y, RAMAZANOĞLU N, BOZKURT S, (2002). Avrupa Șampiyonu Büyük ve Genç Erkek
Türk Taekwondo Milli Takımının Kuvvet ve Esneklik Parametrelerinin Değerlendirilmesi, 7.
Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Antalya.
PULUR, A. (1991). Üst Düzey Basketbolcuların Bazı Fizyolojik ve Kondisyonel Değerleri. Gazi
Üniversitesi Sağlik Bilimleri Enstitüsü Y.Lisans Tezi. Ankara.
RAMAZANOĞLU, F.(2000) Taekwondo Teorisi. Özal Matbaası, s.69–80, İstanbul.
ȘAHİN, M. (1992). 9 – 12 Yaș Çocuklara Taekwondo Öğretim Yöntemleri. Y. Lisans Tezi, Selçuk
Ünv. Sağlık bilimleri. Konya.
SAVAȘ, S. UĞRAȘ, A. (2004), The effects of Training Programme for 8 weeks before the season
on Male Boxing,Taekwondo and Karate College Sportsmen’s Physical and Physiological
Features,G.U.,Gazi Education Faculty Magazine,24(3),257-274
ȘENEL Ö, ATALAY N A, ÇOLAKOĞLU F. (1998). Türk Milli Badminton Takımının
Antrepometrik, Vücut Kompozisyonu ve Bazı Performans Özellikleri. Bed. Egt. Spor Bil.
Der. Cilt 3, Sayı 2, S 15–20, Ankara,1998.
SEVİM, Y. SAVAȘ, S. (1993). Sporda Yetenek Seçimi. Bilim ve Teknik Dergisi, 785–788.
SONG, J. K. SOHN, D. O. KİM, T. W. (1997)Relationship between human physique and physical
fitness in collegiate female athletes. In: ICHPER. SD 40th World Congress Proceedings,
Seoul, Korea: Kyunghee University, P400 - P402.
TAMER, K. (2000) Sporda Fiziksel- Fizyolojik Performansın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi.
Bağırgan Yayınevi. Ankara.
TAAFFE, D. PIETER, W. (1990) Physical and physiological characteristics of elite taekwondo
athletes. In: Commonwealth and International Conference Proceedings. Volume 3. Sport
Science. Part 1, Auckland, New Zealand: NZAHPER, p. 80.88.
THE WORLD TAEKWONDO FEDERATİON, (1975). A Natıonal Sport, Taekwondo. Seoul –
Korea, s: 8.
TEL, M. (1996). Türk Taekwondo Milli Takım Sporcularının Seçılen Bazı Fiziksel ve Fizyolojik
Özelliklerinin Analizi. Y. Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi. Sağlık Bilimler Enstitüsü. Elazığ
TURAN, T. (1989) Elit Türk Sutopu Oyuncuların Fiziksel ve Fizyolojik Profilinin İncelenmesi. Y.
79
Lisans Tezi, İstanbul.
TURNAGÖL H.H. DEMİREL A.H. ARITANS S. Milli sporcuların Somatotip Özellikleri. Spor
Bilimleri 2. Ulusal Kongresi Bildirileri, Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksek Okulu Yayını,
Y. No: 3, s: 409 – 415.
TORİOLA, A.L. ADENİRAN, S.A. and OGUNREMİ, P.T. (1987) Body composition and
anthropometric characteristics of elite male basketball and volleyball players. Journal of
Sports Medicine 27, 235–238
WIEDMEIER, C. (1966). Karate Dıe Welt Des Taekwndo. Copress – Verlağ München, s:11.
YALÇINKAYA, G.Z. (1986). Taekwondo. Hilal Matbaacılık Kol. Ștı., s: 32 – 34.
YAMAN, M. COȘKUNTÜRK, O.S. HERGÜNER, G. (1993). Tüm Spor Dalları ve
Sağlıklı Yașam İçin Stretching. Kılıçaslan Mat. Ankara, s: 128 – 129.
ZHAO, Q. GAO, B. and LIN, B. (1999) A research on somatotype(sic) of elite taekwondo athletes of
China. Journal of Xi’an Institute of Physical Education 16, 29–32. (In Chinese)
ZORBA, E. (1986). Türk Erkekleriyle İlgili Deri Altı Yağ Kalınlığı Denkleminin Geçerliliğinin
Tespiti. Unpublishd Master Thesis. Ankara
ZORBA, E. (2001). Fiziksel Uygunluk. Muğla: Gazi Kitapevi.
ZORBA, E. ZİYAGİL, MA. ERDEMLİ, İ. (1999). Türk Ve Rus Boks Millî Takımlarının Bazı
Fizyolojik Kapasite ve Antropometrik Yapılarının Karșılaștırılması. Gazi Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 17.
WITHERS, R. T. WITTINGHAM, N.O. NORTON, K.I., LA FORGIN, J., ELLIS, M.W.,
CROCKETT, A. (1987). Relativ Body Fat and Antropometric Perdiction of Body Density of
Female Athletes. Europen Applied Physiology, 56: 169 – 180.
YUHASZ, M.S. (1966). The Effects of Sports Training on Body Fat in Men With Prediction of
Optimal Body Weight, Doctoral Thesis, University of Illinois, Urbana, Illionis.
80
ÖZGEÇMİȘ
I-
Bireysel Bilgiler
Adı: Behrouz
Soyadı: Ghorbanzadehkoshki
Doğum yeri ve tarihi: Iran - Marand - 21.03.1976
Uyruğu: Yabancı Uyruklu
Medeni durumu: Evli
Askerlik durumu: Yaptım
E-Mail: [email protected]
E-Mail: [email protected]
GSM: 0535 663 1855
IRAN TEL: 0098 914 991 1365
II-
Eğitimi
Lisans: Tebriz Azad Universitesi Spor Bilimleri. (2003)
Lise: Marand. Shehid Moteheri. (1996)
Ortaokul: Marand Sheykh Hilal. (1991)
İlkokul: Marand Shehid Khalafi. (1988)
Yabancı Dil: İngilizce, Farsça
IV-
Mesleki Deneyim
Tebriz Valiasr Lisesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği stajı (2006)
Marand Spor Kulübü Taekwondo Eğitimi (2000 – 2007)
Ankara Spor Kulübü Taekwondo Eğitimi (2009)
81
V-
Sertifikalar
• Iran Futbol Federasyonu D Kademe Antrenör belgesi ( Tebriz 2007)
• Iran Voleybol Federasyonu 3. Kademe Antrenör belgesi ( Tebriz 2006)
• Iran Taekwondo Federasyonu 3. Kademe Antrenör belgesi (2000)
• Iran Tıp Spor Federasyonu Basic Spor Masaj Belgesi (2006)
• Iran Hentbol Federasyonu 3. Kademe Antrenör Belgesi (2006)
• Iran Beden Eğitimi Spor Bilimleri ve Derneği Üyesi (2005)
VI-
Seminerler
• 5. Spor Bilimleri ve Beden Eğitimi Kongresi ( Mazandaran 2007)
• 1. Uluslar arası Spor Mühendisliği Kongresi ( Tahran 2007)
• 3. Ulusal Futbol ve Bilim Kongresi ( Antalya 2009 )
82
EK 1: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulundan Onay Belgesi
83
84
85
EK 2: BİLGİLENDİRİLMİȘ GÜNÜLLÜ OLUR FORMU
Sizden Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor
Yüksekokulu Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı’nda Behrouz
Ghorbanzadeh tarafından yürütülmekte olan “Milli Olan ve Olmayan
Taekwondocuların Bazı Fiziksel Özelliklerinin İncelenmesi” adlı yüksek lisans
çalıșmasına katılmanız istenmektedir.
Bu araștırma ile büyükler kategorisinde, Türk milli takımında ve kulüplerde
yarıșan kız ve erkek Taekwondocuların yaș, boy ve oturma boyu uzunluğu, vücut
ağırlığı ve vücut yağ yüzdesi ve çeșitli antropometrik özellikleri, esneklik, reaksiyon
ve kuvvet ölçümleri yapılarak genel fiziksel profillerinin incelenmesi ve ölçülen
parametrelerin birbirleriyle ilișkilerinin araștırılması hedeflenmektedir.
Araștırma dolayısıyla Türk milli takım ve kulüp Taekwondocuların diğer
ülkelerdeki milli ve milli olmayan Teakwondocularla antropometrik ve fiziksel
özelliklerinin karșılaștırılabilmesi için bir veri tabanı olușturulabilecektir. Milli olan
ve olmayan Teakwondocuların çeșitli ölçüm sonuçlarının birbirleriyle
karșılaștırılmaları yoluyla Teakwondoda bașarıya ulașmadaki etkili olan bazı
faktörlerin belirlenmesi sağlanabilecektir.
Araștırmaya, Türk milli takım kamp bünyesinde olan büyükler kategorisinde
yarıșan (17yaș ve üstü), 16 bayan ve 24 erkek olmak üzere 40 Taekwondocu ve
çeșitli Kulüplerde Taekwondo yapan ve milli olmayan 17 bayan, 24 erkek olmak
üzere 41 Taekwondocu toplam 81 sporcu katılacaktır.
Elde edilen veriler sadece yüksek lisans çalıșmasında kullanılacak ve istenildiğinde
bilgiler araștırmanın her așamasında sizinle paylașılacaktır.
“Milli olan ve olmayan Taekwondocuların bazı fiziksel özelliklerinin incelenmesi,
bașlıklı çalıșma bana sözlü olarak da açıklandı. Çalıșma ile ilgili tüm sorularıma
tatmin edici cevaplar aldım. Çalıșmaya kendi rızamla gönüllü olarak katılmayı kabul
ediyorum.
Araștırmaya Katılan Sporcunun
ARAȘTIRMACI
Adı Soyadı :
Tarih
:
İmza
:
ONAM ALAN
Adı Soyadı
Tarih
İmza
:
:
:
86
EK.3: Sportif Özellikler ve Antropometrik Ölçümler Formu.
Antropometrik Ölçumler
Adınız:
Soyadınız:
yașınız:
sıklet:
Cinsiyet:
Bay: ( )
Bayan : (
Milli takım yașınız:
Spor yașınız:
)
Eğitim Düzeyi
İlköğretim ( )
Lise ( )
Üniversite ( )
Bugüne kadar elde ettiğiniz dereceler:
Deri Altı Yağ Ölçümleri
Ölçüm noktaları
1. ölçüm değeri
2. ölçüm değeri
Ortalama ölçüm değeri
1. ölçüm değeri
Çap Ölçümleri
2. ölçüm değeri
Çevre Ölçümleri
1. ölçüm değeri
2. ölçüm değeri
triceps
biceps
subscapula (sırt)
Abdomen (karın)
suprailiac (yan),
aksillar (koltuk
altı),
Göğüs
thigh (üst bacak)
calf
Ölçüm noktaları
biacromial
bi-iliac
Humerus
bikondüler
Femur bikondüler
Ölçüm noktaları
Biceps çevresi
Uyluk çevresi
Göğüs çevresi
Kalça çevresi
Abdomen çevresi
Bel çevresi
Omuz çevresi
Calf çevresi
F
87
Uzunluk Ölçümleri
Ölçüm noktaları
1. ölçüm değeri
2. ölçüm değeri
Boy
Oturma boyu
Kulaç uzunluğu
Üst kol uzunluğu
Ön kol uzunluğu
Üst bacak uzunluğu
Alt bacak uzunluğu
Dikey sıçrama ölçüm
1.ölçüm
2. ölçüm
3. ölçüm
Dikey sıçrama
Ölçüm noktaları
Kuvvet ölçümleri
1. ölçüm değeri
2. ölçüm değeri
Ortalama ölçüm
değeri
Sırt
Bacak
Kol
Esneklik ölçüm
1. ölçüm değeri
Top. Ort.
Süre
En Kısa
Ulașma Süresi
2. ölçüm değeri
Reaksiyon testi
En Kısa
En Uzun
Ulașma
Ulașma Süresi
Kaçıncı Tekrar
En Uzun Ulașma
Kaçıncı Tekrar

milli olan ve olmayan taekwondocuların bazı fiziksel

Transkript

Benzer belgeler

ANTALYA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ AR

antalya arge bülteni - Antalya İl Milli Eğitim Müdürlüğü

SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER

ANTALYA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ AR

ÜLKÜ ve ŞUUR

malatya`da bulunan ulusal seviyedeki taekwondo

İzmir Halk Duatlonu Yarışma Talimatı

Informatiegids Bilgilendirme Rehberi 2011/2012